सारथी 1

2 सारथी

सारथी 3

सारथी सपािदका - सिवता धन वर उप-सपािदका - धन ी कळकर

अि वनी दवधर िलिपक टकलखन - सिवता धन वर अि वनी दवधर अकरचना व सजावट - सिवता धन वर मखप ठ सक पना - िविनता मोिहत

छपाई यव थापन - सिवता धन वर परकाशक - िसअटल महारा टर मडळ मदरक - MGX Copy San Diego CA

या अकात यकत झाल या मताशी सपादक सहमत आह अस नाही कपया अिधकत परवानगीिशवाय या अकातील सािह य पनमरिदरत क नय ही नमर िवनती जागा व वळअभावी काही सािह याचा या िवशष अकात समावश करत आला नाही याब दल आ ही िदलिगरी यकत करत आहोत या अकात परिस ध कर यात आल या काही सािह यात ज रीनसार बदल कर यात आलल आहत हा अक आप यापढ ठवताना यात कोठही तरटी राह नयत यासाठी आ ही िवशष काळजी घतलली आह तरीपण आम या नजरचकीन काही तरटी व मदरणदोष रािहल अस यास आपण मो या मनान आ हाला कषमा करावी ध यवाद आपल नमर सपादक मडळ Copyright copy Seattle Maharashtra Mandal

अनकरमिणका कथा गरथ वाचनाची सरवात - अ ण िनसरगड७ मी एक प तक परमी - अकषय प षो मजी रादड९ बोटाच ठस - मणाल तक११ माझी पचिवशी - पराग कळकणीर१४ ह जीवन सदर आह - मोनाली िथगळ आदक१५ जगी सवर सखी असा कोण आह - रजना जोशी१६ रग स दयर औदायर आिण अपघात - सिवता धन वर१९ आजी-आजोबा यास - िपरशा पािरख२७ उ करातीवाद - अनत अवधत२८ वतःशीच - अि वनी दवधर२९ वामी ित ही जगाचा - िवरदर पाटील३० दादा रगया या आठवणी - िवनायक अिगनहोतरी३३ डॉ फ सटा व गिदमाचा राजहस - धा कलकणीर३६ चीटर टीचसर ‐ िवरदर पाटील३९ िखचडी त प गल - पराजकता घाटपाड४० Important Medical Informa on ‐ Dr Shaila Kodehelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ४३ Ska ng ‐ Esha Harwalkarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४५ Happiness 1st ‐ Vinay Kshirsagarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ४७ का य श य - िनलश कलकणीर१३

खळ बफारचा - कादिबनी धारप१८ झोप व जाभई - सिवता धन वर१८ अकषरगाण - मणाल तक२० अ ण उष या गलाब गाली ‐ िवनायक अिगनहोतरी२८ शवटच पान - धन ी कळकर३० व नील - धन ी कळकर३१ बाळ क ण - अि वनी कषीरसागर३१ अमिरका - मगला फाटक३१ Price Tag पतर ‐ कतन जोशी३२ गलाब - मगला फाटक३४ िनवारण - कादिबनी धारप३५ चाफा - अि वनी दवधर३५ चका अतरीचा आ मा - आरती लोटलीकर३७ I am a trader and I sell ‐ Tanisha Kshirsagarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४२ पाककला Vidyachi Panne ‐ Deepali Jodhhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४२ Makyache Sandan ‐ Deepali Jodhhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४२ Tilgul Lado ‐ Aai Angolkarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४४ Chirote ‐ Deepali Jodhhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४६

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

4 सारथी

सपादकीय िपरय वाचकहो सवरपरथम आप यासवारना गढीपाड या या आिण मराठी नववषार या हािदरक शभ छा २०१८ साल आप या सग यासाठी जरा जा तच खास आह अस हणाव लागल कारण या वषीर आपल िसअटल महारा टर मडळ २५ वष पणर करत आह २५ वषारपवीर लावलल ह इटकल रोपट आता ऐन ता यात पदापरण करत आह याचा बहरलला डोलारा अगदी ऐटीत पढच पाऊल टाकत आह या रौ य महो सवी वषारपयरत पोचता पोचता आप या मडळान अनक कटिबयाना एकतर आणन एक छान एकतर कटबप धतीच घ टदार जाळ िवणल आह नसतच जाळ िवणल आह अस नाही तर यावर वळोवळी मराठी सण आिण मराठी सा कितक कायरकरम साजर क न याची खप छान वलब टीपण रखाटली आह या आनदी कटबात अगदी इटक या-िपटक यासह वयोव धापयरत सारया जणाचा समावश आह कोणताही सण असो वा कोणताही सा कितक कायरकरम असो या या तयारीला या कटबात सग याचीच अगदी लगीन घाई चाललली असत सकरातीपासन त पार नाताळापयरत तर अशा या मडळाच ह रौ य महो सवी वषर साजर कर यासाठी या समारभाच आयोजन कल आह आिण यािनिम ान या सारथी अकाचा हा िवशषाक आप यासाठी तयार कलला आह आप या या एकतर कटबामध या काही हौशी लिखकानी लखकानी कवियतरीनी आिण कवीनी आपल लखन या अकात सादर कल आह आिण हो एका छो या या बािलकनपण आप या सदर ह ताकषरात भारतात या आप या आजी-आजोबाना मराठीतन पतर लखन कल आह आमची खातरी आह या अकातल ह सार लखन आप याला आवडल जाता जाताया सारथी अका या पणर वाला याच याच हातभार लागल या सवारच मी मनापासन आभार मानत वाचकहो या अकात श धलखना या चका न हो यासाठी आ ही आम याकडन सवरतोपरी परय न कल आहत पण नजरचकीन काही चका राहन ग या असतील तर मो या मनान आ हाला माफ कराव

ध यवाद आपली

सिवता धन वर

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 5

Namaskar Congratula ons to Sea le Maharashtra Mandal on comple ng 25 years Milestone moments like these provide a me for reflec on When we moved to the Sea le area in 1994 with a 4‐month‐old son in tow I knew immediately that ge ng involved in the SMM community was the right choice for my family Through events like Sankran Ganapa celebra ons Picnics and Diwali programs we have made lifelong friends who are like our family now Despite being raised in the US my kids had the opportunity to experience Marathi culture They put on several skits They begrudgingly a ended poetry recitals They eventually helped organize the Yuva Mandal ac vi es Just as it did for me and my husband the SMM community created a space for them to make friends and to be comfortable with their iden es within the larger American community They say it takes a village to raise kids SMM has been that village to my family SMMrsquos strength derives directly from the people involved As is clear today the greater Sea le area is packed with Marathi people working in a variety of industries who are bonded by a common culture and a passion for our music our drama and our arts For the enthusias c bunch in our community that are so ar s cally talented SMM has provided opportuni es to prac ce their crea ve pursuits For those of us who prefer to sit in the audience wersquove loved suppor ng our friendsrsquo programs over the years This common pursuit of the prac ce preserva on and apprecia on of our culture has resulted in the forma on of a very special community And of course our more talented friends make sure the rest of us have constant access to quality Marathi entertainment Wersquore not stuck wai ng for an ar st to travel here from outside Sea le Around 10 years ago the SMM community came together as one big family to host the Bruhan Maharashtra Mandal It was an amazing experience and one that put the strength of this community on display Through the hard work of dozens of volunteers we pulled off a memorable event which people s ll talk about And of course while not everyone can volunteer for SMM ac vity planning simply showing up to support the planned events like BMM and todayrsquos gathering goes such a long way to preserving and building this community In this spirit of volunteering mutual support for one another and a focus on celebra ng our Marathi roots I truly hope that SMM will con nue to grow and flourish in coming years I have been a member of the SMM community for 24 years of its 25 years I am excited for our genera on to pass the torch on the next genera on ndash we have high hopes that you will con nue to be part of this community and take it to next level Thanks for giving me an opportunity for being the convener of this SMM Silver Jubilee

Manjusha Deo Convener

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

6 सारथी

नम कार मडळी मडळा या रौ य महो सवी वषीर मला िसअटल महारा टर मडळाच अ यकषपद भषवता आल हा मी माझा मान समजतो आधी मी माझ नाव आिण लोकाना पडणारया पर नाब दल सागतो - करमक डा ह आधर परदशातील तलगाणामधल आडनाव आह मी (आिण माझ वडील) मळच सोलापरच असन hybrid मराठीतलग आहोत (आपली मल जशी आता American

मराठी आहत ना तशी) असो आता मडळाब दल ndash मडळ परचड मोठ झाल आह पर यक कायरकरमाम य भरपर नवीन चहर पाहायला िमळतात याचा खप आनद होतो मडळ फकत काही लोकाचा मकता आह असा जर कोणाचा समज झाला असल तर तो चकीच आह ndash ह कोणा याही घरच कायर नाही सग याच आह आिण सग यानी आपापला वाटा उचलायचा आह एक feedback िमळत राहतो की आ हाला कोणी ओळखत नाही यामळ आ ही यत नाही आप याला ही परितमा खोडन टाकायची आह या पचिवसा या वषीर मी सग या मराठी बाधवाना एकतर बोलव इि छतो ndash चला आप या पढ या िपढीसाठी एकतर यऊ आिण पढ या २५ वषारची व न बाध यासाठी काय करता यईल आ हाला कळवा दसरा म दा ndash वषारनवष आपण आपल मराठी सण स कती आिण कायरकरम साजर करत आलोय(आिण पढही क ) पण आपण िजथ राहतोय ितथ या less privileged लोकासाठी काय करतोय याची जाग कता फारच कमी आह आपल SMM यवा मडळ दरवषीर Northwest Harvest आिण Relay For Life साठी volunteering करतात ह उपकरम सवारसाठी उपल ध असन सगळ सहभाग घऊ शकतात यावषीरपासन आपण Hopelink साठी FoodSupplies ही collect करतोय आिण यासाठी community कडन आ हाला एकदम छान परितसाद िमळाला ग या वषीर Bellevue Square mall न पिह यादाच िदवाळी साजरी कली आिण Sea le म य इतकया Indian origin स था असनही SMM ला सहकारी-यजमानपदाचा मान िदला ही आप या सग यासाठी अिभमानाची गो ट आह Redmond Town Center नही नाताळ समारभ Redmond Lights म य SMM ला booth दवन इथ या लोकासमोर SMM ची ओळख क न द याची सधी िदली अस या कामाम य सहभाग वाढव यासाठी आ ही या वषीर community outreach नावाची योजना स कली आह आिण कायरकारी सिमती मधील एक सभासद या कामासाठी वािहला आह तसच आप या community म य ज य ठ नागिरक आहत याना बरयाच वळला कायरकरमाब दल फार उिशरा कळत आिण चागली ितिकट आधी सपतात आ ही या वषीर senior ci zen correspondence program चाल कला याम य आ ही अशा य ठ नागिरकाना फोन क न मािहती कळव

आता या वषीरचा आढावा रौ य महो सव एकच उ सव नसन वषरभर आ ही या तोडीच कायरकरम द यासाठी काम करत आहोत आपली सकरात एकदम जोरात चाल झाली त बल २५ stalls आिण जवळ जवळ ४५० लोकानी हजरी लावली आिण सभासद व सखया ४२५ ला पोहोचली लोकानी Housie सगीत खचीर आिण इतर खळाचा मन वी आ वाद घतला अस लोकाच आनदान भरलल चहर पिहल की आ हा कायरक यारना क टाच चीज झा यासारख वाटत उरलल वषरही नाटक US Talent सगीत कायरकरम Redmond Talent नाटक SMM Talent Show िपकिनक Kids Camp गणशो सव kids Talent Show दािडया िदवाळी अशा कायरकरमानी मिह याला एक (िकवा जा त) या दरान भरलला आह या वषीर आ ही जवळपास सगळ कायरकरम आधीच जाहीर करतोय हणज त हाला आपल calendar आताच mark क न ठवता यईल चला तर महारा टरपण साजर क मराठीपण साजर क तमच परम मडळाला असच लाभल हीच इ छा मनपवरक ध यवाद आपला िवनमर परिवण करमक डा अ यकष िसअटल महारा टर मडळ २०१८

सारथी 7

िदसामाजी काहीतरी िलहाव हा समथारचा उपदश मला पाळता आला नाही पण यानी िदसामाजी काहीतरी वाचाव असा उपदश कला असता तर तो मी ततोतत पाळला आह अस हणायला हरकत नाही माझ वाचन दाडग आह िकवा होत ह ली कमी झाल असल तरी वाचता यायला लाग यापासन वाचा यात या सवर आिण वाच नय अशा बरयाच गो टी मी वाच या आहत मी पिहल प तक कठल वाचल ह आठवण शकयच नाही बहतक मराठी शाळतली एखादी अकिलपी असावी मा या लहानपणी आप या मलाना असतात तशी Cat In the Hat Green Eggs and Ham अशी प तक िमळत न हती शाळत अ-अननस त झ-झबल अस तकत व मगन हरण बघ हरण धर अशी वाकय असलली प तक आठवतात काना मातरा वलाटी नसलला मगन कधी भटला नाही या मानान झबल त हाही इटरि टग वाटायच या मलाच पाय पाळ यात िदसल नाहीत तरी मॉ टसरीतच िदसायला लागल ह नककीच आप या अमिरकत या शाळत भरपर प तक असतात िसटी आिण काउटी लायबररीतन हवी तवढी प तक नता यतात भारतात तसा परकार न हता नगर शहरात अहमदनगर िज हा वाचनालय होत हणज सबध नगर िज यातल एकमव सोसायटी हाय कलम य आठव यात एकच तास वाचनासाठी असायचा शाळत चाळीस-प नास प तक होती यात वाच यासारखी दहा-बाराच बाकी सगळी गाधी नह ची चिरतर हणज वषारत पाच-सहा प तक वाचन हायची तरी माझ वाचन दाडग कस झाल याच कारण हणज नशीब लहानपणी उनाड असल या विडलानी चौथीतच शाळा सोडन िदली होती यामळ नोकरी िमळायची शकयता न हतीच हणन बरच यवसाय कल शवटी दकान काढल त चागल चालल आईला वाचनाची आवड होती दकानात िवकायला असल या बरयाच गो टीत वतरमानपतरही होती घरी मािसकही खप यायची वाचनाची स वात ितथनच झाली असावी

द सकाळ परभात त ण भारत महारा टर टाइ स लोकस ा सदश ही सवर मराठी वतरमानपतर ( हणज यात या नाटका-िसनमा या जािहराती) व इगरजी यायला लाग यावर Times of India Indian Express Free

Press Journal इ इगरजी वतरमानपतर रोज वाचन हायची िशवाय तरी िकल कर मौज स यकथा अशी मािसक व याच आिण इतर बरच िदवाळी अकाची रलचल असायची झ-झब याच आकषरण होत यात तरी मािसकान आणखी भर घातली यामळ अगदी लहान वयात तरी या िवषयावरची नको ती मािहती झाली यावर कळस झाला अमिरकत आ यावर लबॉय वाचायला लाग यावर यातली आिटरक स आिण इटवर य अगदी वाचनीय असतात ह आ ाच नमद क न ठवतो उगीच घरी सशयक लोळ नको त ही मािसक आता बद होणार आह अस वाचल एकदरीत वाचनाचा रहास होत आह ही फारच खदाची गो ट आह वाचल या सवर प तकाची लाबलचक यादी करायची नसली तरी अशा लखात प तकाची आिण लखकाची नाव यणारच यातली बरीच हा लख वाचणारयाना मािहत असतील नसली तर त वाचक Gen Xers Millennials असतील आिण मािहती असल तर त वयोव ध नसल तरी जञानव धतरी असतील मराठी िमडीयमम य िशकषण झा यामळ बहतक वाचन मराठीच झाल स वातीला तरी हणज िबरबल आिण बादशहा राजपतर ठकसन अ लािदन चादोबा मािसक या सग यात चादोबा मािसक फारच influen al ठरल कारण यात पचततर वताळा या गो टी चाणकयनीती बोिधस वा याच काय पण होमर या इिलयडचा मराठी अनवाद दर मिह याला असायचा यातली िचतरही रगीत छान असायची इिलयडमध या Helen of Troy मराठीतली ितरभवनसदरी खरच ितरभवनसदरी सारखीच िदसायची यामळ दर मिह याला यणारया चादोबाची मी चातक चाकोरी सारखी वाट बघत बसायचो

गरथवाचनाची स वात

8 सारथी

मला सहा मोठ भाऊ याचा फायदा हणज यानी मोठ असताना वाचलली प तक मला मी लहान असतानाच वाचायला िमळायची प याला गल की यताना त चागली प तक आणत यात सान ग जी या गोड गो टी हो याच पण शिक पअर या नाटकाच भागवतानी कलल अ सल मराठी अनवाद खानवलकराच चद च तीन भाग अशी नवीन प तक असायची यामळ ह लट ट प ट कॉमडी ऑफ एरसर िमडसमर नाई स डरीम याची ओळख ता हणकरा या गो या आिण खडकावरला अकर बरोबरच झाली सान ग जीची शामची आई मी अजनही वाचली नाही पण याच गोड गो टीच चारपाच भाग अजनही आठवतात यात डमास िगरम या या फोक ट सच अ सल मराठी अनवाद होत लक यिलप डील िवथ द ड हील याच वाचन मी पाचवी-सहावीत असतानाच कल मोठ भाऊ अस याचा दसरा फायदा हणज Rebecca Peyton Place Fountainhead बरोबर यानी उशीखाली लपवन ठवलली महारा टरात बदी असलली बळगावची मािसकही वाचायला िमळाली ती कोणती ह समकालीन सजञाना समजलच आपण वाचलली प तक तीन परकारची एक आप या आई-विडला या िपढीतली आप या िपढीची आिण आप या मला या िपढीची हरी पॉटर सारखी यामळ उषकाल रॉय कलब टशन मा तर मितिचतर फडकया या कादबरया गडकरयाची नाटक आईमळ वाचली खाडकर पडस प ल आिण प य दशपाड दाडकर ठोकळ जी ए कलकणीर अ णाभाऊ साठ नमाड आिण most important बाबराव अनारळकर ही मा या िपढीची आिण नतरची गलशन नदाची िहदी आिण नतरची हजारो नसली तरी शकडो इगरजी पर न असा पडतो की या सवर वाचनाचा उपयोग काय चारचौघात ग पा मारताना िकवा िमतरावर इ परशन मार यासाठी वाचन करमणक झाली ह नककी पण जञान िमळाल का ऍमझॉन िकडल आयपड या या यगात आिण मा या ज या कागदी प तका या िव वात फरक आह का मा या वाचक-पवारच पणर िसहावलोकन करायला हा लख परणार नाही मराठी िहदी इगरजी प तक मािसक वतरमानपतर याचा मा यावर झाल या परभावाच

िव लषण करायला एक प तकच िलहाव लागल पण स या ह माग वळन बघण पर ldquoआगामी आ मचिरतराrdquo ची पर तावना हणनही हा परय न उपयोगी पडल यातला या पिह या परकरणाच नाव तयार आह गरथवाचनाची स वात िव ल भा या या महारा टर सार वतात या गरथकतर वाची स वात या चालीवर

अ ण िनसरगड

सारथी 9

लहानपणी आई-बाबा मला राजयोग िशकवायच राजयोग हणज ई वराशी साधलला सवादाच आ ही मनात या मनात हणत अस lsquoह परमिपता परमा मा मी एक योित व प िब द व प आ मा आह ह शरीर माझ या ज माच व तर आहत आिण प वी या रगमचावर मी माझ पातर िनभाव यासाठी आलो आहrsquo मग मी िदवसभरात ज काही चागल घडल याच चलिचतर डो यासमोर चालवन दवाच आभार मानायचो पढ ज काही चागल झाल नाही त चागल झाल असत तर कस िदसल असत याच ही कि पत करायचो उदा आईन जवताना नवीन भाजी खा याचा आगरह कला त हा मी ओरडलो तर मी क पना करायचो की आईन मला पढ यावळी भाजी खा यासाठी िवचारल आह मग मी भाजीची चव आह तरी कशी ह पाहायला तयार झालो आह

दहावी झा यानतर मी माझ गाव सोडन प यात िशकषण घऊ लागलो हो टलम य िमतराशी दव आह की नाही म य नितकता या िवषयावर चचार होऊ लागली मी या गो टी स य मानत अस याना आ हान दणारया अनक घटना घड या पढ आय आय टी गाधीनगरम य त वजञान समाजशा तर अस िवषय िशकायला िमळाल परा यापकासोबत वचािरक सवाद होऊ लागला दव िकवा अ या म याबाबत आप याला ज सािगतल गल तवढच मािहत आह अस जाणव लागल या ओघात मी राजयोग वगर करण सोडन िदल माझा रोख थोडासा नाि तकतकड वळाला पण मनाला काहीतरी खा य लागतच मी स फ डवलपमट िवषयाकड वळालो टीफन कोव याच एक अगरग य प तक वाचनात आल 7 Habits of Highly Effec ve People याम य पिहली सवय आह Proac veness हणजच पिरि थतीचा परभाव आप यावर न होऊ दता आपण दर ि टकोनातन योगय ती परितिकरया यायची पण मी मनात हणालो lsquoअहो ह कळत पण वळत कठrsquo

आता ह वळव यासाठी काय करायच याचा शोध घत घत मी चा सर डिहग (Charles Duhigg) या या Power of Habit या प तकापयरत यऊन पोहचलो याम य सवयी

कशा घडतात याचा वजञािनक प धतीन मागोवा घतला आह साधारणतः पर यक सवयीच तीन ट प असतात ndash सकत िन यकरम आिण याच फळ आप या जञान दरीया वार आप या मदला सकत िमळतात काही ठरािवक सकता या जळणीवर आधािरत आप या मदन काही िन यकरम ठरवलला असतो तो घडतो आिण या िन यकरमाचा फायदा हणन आप याला याच काही फळ िमळत ह फळ जवढ आप याला आवडत तवढीच ती सवय घ ट होत जात

चा सर डिहगन या तीन ट या या सा यात आप या दररोज या सवयी कशा बसतात ह तीन ट प यसनी लोकाम य कस ओळखावत कशी एखादी सवय बदलायची िकवा नवीन सवय कशी घडवायची याच शा तरीय दाखल िदल आहत पढ चा सर डिहग कपनी या स थ या समाजा या सवयीबाबत ह तीन ट प कस लाग होतात याच अनक उदाहरण दतो याम य माझ आवडत उदाहरण हणज टारबकस या कफमधील बिर ताचा अमिरकम य र टॉरट हॉटल िकवा फा ट फड चनम य वाढिपच काम करणारया बरयाच लोकाच जीवन अि थर अस याची शकयता असत काही यसनाधीन अस शकतात काहीच कटबीय ग हगार अस शकतात तर काहीच सवा कषतराला साजस वागण नसत यामळ पाळीवर उिशरा यण सहकायारशी ससवाद न साधन िकवा असमाधानी गराहकाशी नीट न वागण ह बरच वळा होत अस त हा टारबकसन नवीन यणारया बिर ता या सवयी घडव याच काम हाती घतल

साधारणतः न वदी या दशकात यानी एक िवशष परिशकषण िशबीर आयोिजत करण स कल याम य भावन या भरात यऊन अनिचतपण वागण टाळ यासाठी िवशष भर िदला होता एखादा बिर ता भावन या भरात यऊन काही क शकतो अशा काही घटनाचा एक सच बनवला होता उदा समजा त ही सकाळपासन स याकाळपयरत काम क न थकला आहात आिण एक गराहक याची ऑडरर पािहज ती िमळाली नाही हणन तम यावर ओरडतो त हाला कळत की ही ऑडरर त ही बनवली नसन कोणी दसर यानच बनवली आह अशावळी

मी एक प तक परमी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

2 सारथी

सारथी 3

सारथी सपािदका - सिवता धन वर उप-सपािदका - धन ी कळकर

अि वनी दवधर िलिपक टकलखन - सिवता धन वर अि वनी दवधर अकरचना व सजावट - सिवता धन वर मखप ठ सक पना - िविनता मोिहत

छपाई यव थापन - सिवता धन वर परकाशक - िसअटल महारा टर मडळ मदरक - MGX Copy San Diego CA

या अकात यकत झाल या मताशी सपादक सहमत आह अस नाही कपया अिधकत परवानगीिशवाय या अकातील सािह य पनमरिदरत क नय ही नमर िवनती जागा व वळअभावी काही सािह याचा या िवशष अकात समावश करत आला नाही याब दल आ ही िदलिगरी यकत करत आहोत या अकात परिस ध कर यात आल या काही सािह यात ज रीनसार बदल कर यात आलल आहत हा अक आप यापढ ठवताना यात कोठही तरटी राह नयत यासाठी आ ही िवशष काळजी घतलली आह तरीपण आम या नजरचकीन काही तरटी व मदरणदोष रािहल अस यास आपण मो या मनान आ हाला कषमा करावी ध यवाद आपल नमर सपादक मडळ Copyright copy Seattle Maharashtra Mandal

अनकरमिणका कथा गरथ वाचनाची सरवात - अ ण िनसरगड७ मी एक प तक परमी - अकषय प षो मजी रादड९ बोटाच ठस - मणाल तक११ माझी पचिवशी - पराग कळकणीर१४ ह जीवन सदर आह - मोनाली िथगळ आदक१५ जगी सवर सखी असा कोण आह - रजना जोशी१६ रग स दयर औदायर आिण अपघात - सिवता धन वर१९ आजी-आजोबा यास - िपरशा पािरख२७ उ करातीवाद - अनत अवधत२८ वतःशीच - अि वनी दवधर२९ वामी ित ही जगाचा - िवरदर पाटील३० दादा रगया या आठवणी - िवनायक अिगनहोतरी३३ डॉ फ सटा व गिदमाचा राजहस - धा कलकणीर३६ चीटर टीचसर ‐ िवरदर पाटील३९ िखचडी त प गल - पराजकता घाटपाड४० Important Medical Informa on ‐ Dr Shaila Kodehelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ४३ Ska ng ‐ Esha Harwalkarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४५ Happiness 1st ‐ Vinay Kshirsagarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ४७ का य श य - िनलश कलकणीर१३

खळ बफारचा - कादिबनी धारप१८ झोप व जाभई - सिवता धन वर१८ अकषरगाण - मणाल तक२० अ ण उष या गलाब गाली ‐ िवनायक अिगनहोतरी२८ शवटच पान - धन ी कळकर३० व नील - धन ी कळकर३१ बाळ क ण - अि वनी कषीरसागर३१ अमिरका - मगला फाटक३१ Price Tag पतर ‐ कतन जोशी३२ गलाब - मगला फाटक३४ िनवारण - कादिबनी धारप३५ चाफा - अि वनी दवधर३५ चका अतरीचा आ मा - आरती लोटलीकर३७ I am a trader and I sell ‐ Tanisha Kshirsagarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४२ पाककला Vidyachi Panne ‐ Deepali Jodhhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४२ Makyache Sandan ‐ Deepali Jodhhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४२ Tilgul Lado ‐ Aai Angolkarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४४ Chirote ‐ Deepali Jodhhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४६

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

4 सारथी

सपादकीय िपरय वाचकहो सवरपरथम आप यासवारना गढीपाड या या आिण मराठी नववषार या हािदरक शभ छा २०१८ साल आप या सग यासाठी जरा जा तच खास आह अस हणाव लागल कारण या वषीर आपल िसअटल महारा टर मडळ २५ वष पणर करत आह २५ वषारपवीर लावलल ह इटकल रोपट आता ऐन ता यात पदापरण करत आह याचा बहरलला डोलारा अगदी ऐटीत पढच पाऊल टाकत आह या रौ य महो सवी वषारपयरत पोचता पोचता आप या मडळान अनक कटिबयाना एकतर आणन एक छान एकतर कटबप धतीच घ टदार जाळ िवणल आह नसतच जाळ िवणल आह अस नाही तर यावर वळोवळी मराठी सण आिण मराठी सा कितक कायरकरम साजर क न याची खप छान वलब टीपण रखाटली आह या आनदी कटबात अगदी इटक या-िपटक यासह वयोव धापयरत सारया जणाचा समावश आह कोणताही सण असो वा कोणताही सा कितक कायरकरम असो या या तयारीला या कटबात सग याचीच अगदी लगीन घाई चाललली असत सकरातीपासन त पार नाताळापयरत तर अशा या मडळाच ह रौ य महो सवी वषर साजर कर यासाठी या समारभाच आयोजन कल आह आिण यािनिम ान या सारथी अकाचा हा िवशषाक आप यासाठी तयार कलला आह आप या या एकतर कटबामध या काही हौशी लिखकानी लखकानी कवियतरीनी आिण कवीनी आपल लखन या अकात सादर कल आह आिण हो एका छो या या बािलकनपण आप या सदर ह ताकषरात भारतात या आप या आजी-आजोबाना मराठीतन पतर लखन कल आह आमची खातरी आह या अकातल ह सार लखन आप याला आवडल जाता जाताया सारथी अका या पणर वाला याच याच हातभार लागल या सवारच मी मनापासन आभार मानत वाचकहो या अकात श धलखना या चका न हो यासाठी आ ही आम याकडन सवरतोपरी परय न कल आहत पण नजरचकीन काही चका राहन ग या असतील तर मो या मनान आ हाला माफ कराव

ध यवाद आपली

सिवता धन वर

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 5

Namaskar Congratula ons to Sea le Maharashtra Mandal on comple ng 25 years Milestone moments like these provide a me for reflec on When we moved to the Sea le area in 1994 with a 4‐month‐old son in tow I knew immediately that ge ng involved in the SMM community was the right choice for my family Through events like Sankran Ganapa celebra ons Picnics and Diwali programs we have made lifelong friends who are like our family now Despite being raised in the US my kids had the opportunity to experience Marathi culture They put on several skits They begrudgingly a ended poetry recitals They eventually helped organize the Yuva Mandal ac vi es Just as it did for me and my husband the SMM community created a space for them to make friends and to be comfortable with their iden es within the larger American community They say it takes a village to raise kids SMM has been that village to my family SMMrsquos strength derives directly from the people involved As is clear today the greater Sea le area is packed with Marathi people working in a variety of industries who are bonded by a common culture and a passion for our music our drama and our arts For the enthusias c bunch in our community that are so ar s cally talented SMM has provided opportuni es to prac ce their crea ve pursuits For those of us who prefer to sit in the audience wersquove loved suppor ng our friendsrsquo programs over the years This common pursuit of the prac ce preserva on and apprecia on of our culture has resulted in the forma on of a very special community And of course our more talented friends make sure the rest of us have constant access to quality Marathi entertainment Wersquore not stuck wai ng for an ar st to travel here from outside Sea le Around 10 years ago the SMM community came together as one big family to host the Bruhan Maharashtra Mandal It was an amazing experience and one that put the strength of this community on display Through the hard work of dozens of volunteers we pulled off a memorable event which people s ll talk about And of course while not everyone can volunteer for SMM ac vity planning simply showing up to support the planned events like BMM and todayrsquos gathering goes such a long way to preserving and building this community In this spirit of volunteering mutual support for one another and a focus on celebra ng our Marathi roots I truly hope that SMM will con nue to grow and flourish in coming years I have been a member of the SMM community for 24 years of its 25 years I am excited for our genera on to pass the torch on the next genera on ndash we have high hopes that you will con nue to be part of this community and take it to next level Thanks for giving me an opportunity for being the convener of this SMM Silver Jubilee

Manjusha Deo Convener

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

6 सारथी

नम कार मडळी मडळा या रौ य महो सवी वषीर मला िसअटल महारा टर मडळाच अ यकषपद भषवता आल हा मी माझा मान समजतो आधी मी माझ नाव आिण लोकाना पडणारया पर नाब दल सागतो - करमक डा ह आधर परदशातील तलगाणामधल आडनाव आह मी (आिण माझ वडील) मळच सोलापरच असन hybrid मराठीतलग आहोत (आपली मल जशी आता American

मराठी आहत ना तशी) असो आता मडळाब दल ndash मडळ परचड मोठ झाल आह पर यक कायरकरमाम य भरपर नवीन चहर पाहायला िमळतात याचा खप आनद होतो मडळ फकत काही लोकाचा मकता आह असा जर कोणाचा समज झाला असल तर तो चकीच आह ndash ह कोणा याही घरच कायर नाही सग याच आह आिण सग यानी आपापला वाटा उचलायचा आह एक feedback िमळत राहतो की आ हाला कोणी ओळखत नाही यामळ आ ही यत नाही आप याला ही परितमा खोडन टाकायची आह या पचिवसा या वषीर मी सग या मराठी बाधवाना एकतर बोलव इि छतो ndash चला आप या पढ या िपढीसाठी एकतर यऊ आिण पढ या २५ वषारची व न बाध यासाठी काय करता यईल आ हाला कळवा दसरा म दा ndash वषारनवष आपण आपल मराठी सण स कती आिण कायरकरम साजर करत आलोय(आिण पढही क ) पण आपण िजथ राहतोय ितथ या less privileged लोकासाठी काय करतोय याची जाग कता फारच कमी आह आपल SMM यवा मडळ दरवषीर Northwest Harvest आिण Relay For Life साठी volunteering करतात ह उपकरम सवारसाठी उपल ध असन सगळ सहभाग घऊ शकतात यावषीरपासन आपण Hopelink साठी FoodSupplies ही collect करतोय आिण यासाठी community कडन आ हाला एकदम छान परितसाद िमळाला ग या वषीर Bellevue Square mall न पिह यादाच िदवाळी साजरी कली आिण Sea le म य इतकया Indian origin स था असनही SMM ला सहकारी-यजमानपदाचा मान िदला ही आप या सग यासाठी अिभमानाची गो ट आह Redmond Town Center नही नाताळ समारभ Redmond Lights म य SMM ला booth दवन इथ या लोकासमोर SMM ची ओळख क न द याची सधी िदली अस या कामाम य सहभाग वाढव यासाठी आ ही या वषीर community outreach नावाची योजना स कली आह आिण कायरकारी सिमती मधील एक सभासद या कामासाठी वािहला आह तसच आप या community म य ज य ठ नागिरक आहत याना बरयाच वळला कायरकरमाब दल फार उिशरा कळत आिण चागली ितिकट आधी सपतात आ ही या वषीर senior ci zen correspondence program चाल कला याम य आ ही अशा य ठ नागिरकाना फोन क न मािहती कळव

आता या वषीरचा आढावा रौ य महो सव एकच उ सव नसन वषरभर आ ही या तोडीच कायरकरम द यासाठी काम करत आहोत आपली सकरात एकदम जोरात चाल झाली त बल २५ stalls आिण जवळ जवळ ४५० लोकानी हजरी लावली आिण सभासद व सखया ४२५ ला पोहोचली लोकानी Housie सगीत खचीर आिण इतर खळाचा मन वी आ वाद घतला अस लोकाच आनदान भरलल चहर पिहल की आ हा कायरक यारना क टाच चीज झा यासारख वाटत उरलल वषरही नाटक US Talent सगीत कायरकरम Redmond Talent नाटक SMM Talent Show िपकिनक Kids Camp गणशो सव kids Talent Show दािडया िदवाळी अशा कायरकरमानी मिह याला एक (िकवा जा त) या दरान भरलला आह या वषीर आ ही जवळपास सगळ कायरकरम आधीच जाहीर करतोय हणज त हाला आपल calendar आताच mark क न ठवता यईल चला तर महारा टरपण साजर क मराठीपण साजर क तमच परम मडळाला असच लाभल हीच इ छा मनपवरक ध यवाद आपला िवनमर परिवण करमक डा अ यकष िसअटल महारा टर मडळ २०१८

सारथी 7

िदसामाजी काहीतरी िलहाव हा समथारचा उपदश मला पाळता आला नाही पण यानी िदसामाजी काहीतरी वाचाव असा उपदश कला असता तर तो मी ततोतत पाळला आह अस हणायला हरकत नाही माझ वाचन दाडग आह िकवा होत ह ली कमी झाल असल तरी वाचता यायला लाग यापासन वाचा यात या सवर आिण वाच नय अशा बरयाच गो टी मी वाच या आहत मी पिहल प तक कठल वाचल ह आठवण शकयच नाही बहतक मराठी शाळतली एखादी अकिलपी असावी मा या लहानपणी आप या मलाना असतात तशी Cat In the Hat Green Eggs and Ham अशी प तक िमळत न हती शाळत अ-अननस त झ-झबल अस तकत व मगन हरण बघ हरण धर अशी वाकय असलली प तक आठवतात काना मातरा वलाटी नसलला मगन कधी भटला नाही या मानान झबल त हाही इटरि टग वाटायच या मलाच पाय पाळ यात िदसल नाहीत तरी मॉ टसरीतच िदसायला लागल ह नककीच आप या अमिरकत या शाळत भरपर प तक असतात िसटी आिण काउटी लायबररीतन हवी तवढी प तक नता यतात भारतात तसा परकार न हता नगर शहरात अहमदनगर िज हा वाचनालय होत हणज सबध नगर िज यातल एकमव सोसायटी हाय कलम य आठव यात एकच तास वाचनासाठी असायचा शाळत चाळीस-प नास प तक होती यात वाच यासारखी दहा-बाराच बाकी सगळी गाधी नह ची चिरतर हणज वषारत पाच-सहा प तक वाचन हायची तरी माझ वाचन दाडग कस झाल याच कारण हणज नशीब लहानपणी उनाड असल या विडलानी चौथीतच शाळा सोडन िदली होती यामळ नोकरी िमळायची शकयता न हतीच हणन बरच यवसाय कल शवटी दकान काढल त चागल चालल आईला वाचनाची आवड होती दकानात िवकायला असल या बरयाच गो टीत वतरमानपतरही होती घरी मािसकही खप यायची वाचनाची स वात ितथनच झाली असावी

द सकाळ परभात त ण भारत महारा टर टाइ स लोकस ा सदश ही सवर मराठी वतरमानपतर ( हणज यात या नाटका-िसनमा या जािहराती) व इगरजी यायला लाग यावर Times of India Indian Express Free

Press Journal इ इगरजी वतरमानपतर रोज वाचन हायची िशवाय तरी िकल कर मौज स यकथा अशी मािसक व याच आिण इतर बरच िदवाळी अकाची रलचल असायची झ-झब याच आकषरण होत यात तरी मािसकान आणखी भर घातली यामळ अगदी लहान वयात तरी या िवषयावरची नको ती मािहती झाली यावर कळस झाला अमिरकत आ यावर लबॉय वाचायला लाग यावर यातली आिटरक स आिण इटवर य अगदी वाचनीय असतात ह आ ाच नमद क न ठवतो उगीच घरी सशयक लोळ नको त ही मािसक आता बद होणार आह अस वाचल एकदरीत वाचनाचा रहास होत आह ही फारच खदाची गो ट आह वाचल या सवर प तकाची लाबलचक यादी करायची नसली तरी अशा लखात प तकाची आिण लखकाची नाव यणारच यातली बरीच हा लख वाचणारयाना मािहत असतील नसली तर त वाचक Gen Xers Millennials असतील आिण मािहती असल तर त वयोव ध नसल तरी जञानव धतरी असतील मराठी िमडीयमम य िशकषण झा यामळ बहतक वाचन मराठीच झाल स वातीला तरी हणज िबरबल आिण बादशहा राजपतर ठकसन अ लािदन चादोबा मािसक या सग यात चादोबा मािसक फारच influen al ठरल कारण यात पचततर वताळा या गो टी चाणकयनीती बोिधस वा याच काय पण होमर या इिलयडचा मराठी अनवाद दर मिह याला असायचा यातली िचतरही रगीत छान असायची इिलयडमध या Helen of Troy मराठीतली ितरभवनसदरी खरच ितरभवनसदरी सारखीच िदसायची यामळ दर मिह याला यणारया चादोबाची मी चातक चाकोरी सारखी वाट बघत बसायचो

गरथवाचनाची स वात

8 सारथी

मला सहा मोठ भाऊ याचा फायदा हणज यानी मोठ असताना वाचलली प तक मला मी लहान असतानाच वाचायला िमळायची प याला गल की यताना त चागली प तक आणत यात सान ग जी या गोड गो टी हो याच पण शिक पअर या नाटकाच भागवतानी कलल अ सल मराठी अनवाद खानवलकराच चद च तीन भाग अशी नवीन प तक असायची यामळ ह लट ट प ट कॉमडी ऑफ एरसर िमडसमर नाई स डरीम याची ओळख ता हणकरा या गो या आिण खडकावरला अकर बरोबरच झाली सान ग जीची शामची आई मी अजनही वाचली नाही पण याच गोड गो टीच चारपाच भाग अजनही आठवतात यात डमास िगरम या या फोक ट सच अ सल मराठी अनवाद होत लक यिलप डील िवथ द ड हील याच वाचन मी पाचवी-सहावीत असतानाच कल मोठ भाऊ अस याचा दसरा फायदा हणज Rebecca Peyton Place Fountainhead बरोबर यानी उशीखाली लपवन ठवलली महारा टरात बदी असलली बळगावची मािसकही वाचायला िमळाली ती कोणती ह समकालीन सजञाना समजलच आपण वाचलली प तक तीन परकारची एक आप या आई-विडला या िपढीतली आप या िपढीची आिण आप या मला या िपढीची हरी पॉटर सारखी यामळ उषकाल रॉय कलब टशन मा तर मितिचतर फडकया या कादबरया गडकरयाची नाटक आईमळ वाचली खाडकर पडस प ल आिण प य दशपाड दाडकर ठोकळ जी ए कलकणीर अ णाभाऊ साठ नमाड आिण most important बाबराव अनारळकर ही मा या िपढीची आिण नतरची गलशन नदाची िहदी आिण नतरची हजारो नसली तरी शकडो इगरजी पर न असा पडतो की या सवर वाचनाचा उपयोग काय चारचौघात ग पा मारताना िकवा िमतरावर इ परशन मार यासाठी वाचन करमणक झाली ह नककी पण जञान िमळाल का ऍमझॉन िकडल आयपड या या यगात आिण मा या ज या कागदी प तका या िव वात फरक आह का मा या वाचक-पवारच पणर िसहावलोकन करायला हा लख परणार नाही मराठी िहदी इगरजी प तक मािसक वतरमानपतर याचा मा यावर झाल या परभावाच

िव लषण करायला एक प तकच िलहाव लागल पण स या ह माग वळन बघण पर ldquoआगामी आ मचिरतराrdquo ची पर तावना हणनही हा परय न उपयोगी पडल यातला या पिह या परकरणाच नाव तयार आह गरथवाचनाची स वात िव ल भा या या महारा टर सार वतात या गरथकतर वाची स वात या चालीवर

अ ण िनसरगड

सारथी 9

लहानपणी आई-बाबा मला राजयोग िशकवायच राजयोग हणज ई वराशी साधलला सवादाच आ ही मनात या मनात हणत अस lsquoह परमिपता परमा मा मी एक योित व प िब द व प आ मा आह ह शरीर माझ या ज माच व तर आहत आिण प वी या रगमचावर मी माझ पातर िनभाव यासाठी आलो आहrsquo मग मी िदवसभरात ज काही चागल घडल याच चलिचतर डो यासमोर चालवन दवाच आभार मानायचो पढ ज काही चागल झाल नाही त चागल झाल असत तर कस िदसल असत याच ही कि पत करायचो उदा आईन जवताना नवीन भाजी खा याचा आगरह कला त हा मी ओरडलो तर मी क पना करायचो की आईन मला पढ यावळी भाजी खा यासाठी िवचारल आह मग मी भाजीची चव आह तरी कशी ह पाहायला तयार झालो आह

दहावी झा यानतर मी माझ गाव सोडन प यात िशकषण घऊ लागलो हो टलम य िमतराशी दव आह की नाही म य नितकता या िवषयावर चचार होऊ लागली मी या गो टी स य मानत अस याना आ हान दणारया अनक घटना घड या पढ आय आय टी गाधीनगरम य त वजञान समाजशा तर अस िवषय िशकायला िमळाल परा यापकासोबत वचािरक सवाद होऊ लागला दव िकवा अ या म याबाबत आप याला ज सािगतल गल तवढच मािहत आह अस जाणव लागल या ओघात मी राजयोग वगर करण सोडन िदल माझा रोख थोडासा नाि तकतकड वळाला पण मनाला काहीतरी खा य लागतच मी स फ डवलपमट िवषयाकड वळालो टीफन कोव याच एक अगरग य प तक वाचनात आल 7 Habits of Highly Effec ve People याम य पिहली सवय आह Proac veness हणजच पिरि थतीचा परभाव आप यावर न होऊ दता आपण दर ि टकोनातन योगय ती परितिकरया यायची पण मी मनात हणालो lsquoअहो ह कळत पण वळत कठrsquo

आता ह वळव यासाठी काय करायच याचा शोध घत घत मी चा सर डिहग (Charles Duhigg) या या Power of Habit या प तकापयरत यऊन पोहचलो याम य सवयी

कशा घडतात याचा वजञािनक प धतीन मागोवा घतला आह साधारणतः पर यक सवयीच तीन ट प असतात ndash सकत िन यकरम आिण याच फळ आप या जञान दरीया वार आप या मदला सकत िमळतात काही ठरािवक सकता या जळणीवर आधािरत आप या मदन काही िन यकरम ठरवलला असतो तो घडतो आिण या िन यकरमाचा फायदा हणन आप याला याच काही फळ िमळत ह फळ जवढ आप याला आवडत तवढीच ती सवय घ ट होत जात

चा सर डिहगन या तीन ट या या सा यात आप या दररोज या सवयी कशा बसतात ह तीन ट प यसनी लोकाम य कस ओळखावत कशी एखादी सवय बदलायची िकवा नवीन सवय कशी घडवायची याच शा तरीय दाखल िदल आहत पढ चा सर डिहग कपनी या स थ या समाजा या सवयीबाबत ह तीन ट प कस लाग होतात याच अनक उदाहरण दतो याम य माझ आवडत उदाहरण हणज टारबकस या कफमधील बिर ताचा अमिरकम य र टॉरट हॉटल िकवा फा ट फड चनम य वाढिपच काम करणारया बरयाच लोकाच जीवन अि थर अस याची शकयता असत काही यसनाधीन अस शकतात काहीच कटबीय ग हगार अस शकतात तर काहीच सवा कषतराला साजस वागण नसत यामळ पाळीवर उिशरा यण सहकायारशी ससवाद न साधन िकवा असमाधानी गराहकाशी नीट न वागण ह बरच वळा होत अस त हा टारबकसन नवीन यणारया बिर ता या सवयी घडव याच काम हाती घतल

साधारणतः न वदी या दशकात यानी एक िवशष परिशकषण िशबीर आयोिजत करण स कल याम य भावन या भरात यऊन अनिचतपण वागण टाळ यासाठी िवशष भर िदला होता एखादा बिर ता भावन या भरात यऊन काही क शकतो अशा काही घटनाचा एक सच बनवला होता उदा समजा त ही सकाळपासन स याकाळपयरत काम क न थकला आहात आिण एक गराहक याची ऑडरर पािहज ती िमळाली नाही हणन तम यावर ओरडतो त हाला कळत की ही ऑडरर त ही बनवली नसन कोणी दसर यानच बनवली आह अशावळी

मी एक प तक परमी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 3

सारथी सपािदका - सिवता धन वर उप-सपािदका - धन ी कळकर

अि वनी दवधर िलिपक टकलखन - सिवता धन वर अि वनी दवधर अकरचना व सजावट - सिवता धन वर मखप ठ सक पना - िविनता मोिहत

छपाई यव थापन - सिवता धन वर परकाशक - िसअटल महारा टर मडळ मदरक - MGX Copy San Diego CA

या अकात यकत झाल या मताशी सपादक सहमत आह अस नाही कपया अिधकत परवानगीिशवाय या अकातील सािह य पनमरिदरत क नय ही नमर िवनती जागा व वळअभावी काही सािह याचा या िवशष अकात समावश करत आला नाही याब दल आ ही िदलिगरी यकत करत आहोत या अकात परिस ध कर यात आल या काही सािह यात ज रीनसार बदल कर यात आलल आहत हा अक आप यापढ ठवताना यात कोठही तरटी राह नयत यासाठी आ ही िवशष काळजी घतलली आह तरीपण आम या नजरचकीन काही तरटी व मदरणदोष रािहल अस यास आपण मो या मनान आ हाला कषमा करावी ध यवाद आपल नमर सपादक मडळ Copyright copy Seattle Maharashtra Mandal

अनकरमिणका कथा गरथ वाचनाची सरवात - अ ण िनसरगड७ मी एक प तक परमी - अकषय प षो मजी रादड९ बोटाच ठस - मणाल तक११ माझी पचिवशी - पराग कळकणीर१४ ह जीवन सदर आह - मोनाली िथगळ आदक१५ जगी सवर सखी असा कोण आह - रजना जोशी१६ रग स दयर औदायर आिण अपघात - सिवता धन वर१९ आजी-आजोबा यास - िपरशा पािरख२७ उ करातीवाद - अनत अवधत२८ वतःशीच - अि वनी दवधर२९ वामी ित ही जगाचा - िवरदर पाटील३० दादा रगया या आठवणी - िवनायक अिगनहोतरी३३ डॉ फ सटा व गिदमाचा राजहस - धा कलकणीर३६ चीटर टीचसर ‐ िवरदर पाटील३९ िखचडी त प गल - पराजकता घाटपाड४० Important Medical Informa on ‐ Dr Shaila Kodehelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ४३ Ska ng ‐ Esha Harwalkarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४५ Happiness 1st ‐ Vinay Kshirsagarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip ४७ का य श य - िनलश कलकणीर१३

खळ बफारचा - कादिबनी धारप१८ झोप व जाभई - सिवता धन वर१८ अकषरगाण - मणाल तक२० अ ण उष या गलाब गाली ‐ िवनायक अिगनहोतरी२८ शवटच पान - धन ी कळकर३० व नील - धन ी कळकर३१ बाळ क ण - अि वनी कषीरसागर३१ अमिरका - मगला फाटक३१ Price Tag पतर ‐ कतन जोशी३२ गलाब - मगला फाटक३४ िनवारण - कादिबनी धारप३५ चाफा - अि वनी दवधर३५ चका अतरीचा आ मा - आरती लोटलीकर३७ I am a trader and I sell ‐ Tanisha Kshirsagarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४२ पाककला Vidyachi Panne ‐ Deepali Jodhhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४२ Makyache Sandan ‐ Deepali Jodhhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४२ Tilgul Lado ‐ Aai Angolkarhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४४ Chirote ‐ Deepali Jodhhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip४६

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

4 सारथी

सपादकीय िपरय वाचकहो सवरपरथम आप यासवारना गढीपाड या या आिण मराठी नववषार या हािदरक शभ छा २०१८ साल आप या सग यासाठी जरा जा तच खास आह अस हणाव लागल कारण या वषीर आपल िसअटल महारा टर मडळ २५ वष पणर करत आह २५ वषारपवीर लावलल ह इटकल रोपट आता ऐन ता यात पदापरण करत आह याचा बहरलला डोलारा अगदी ऐटीत पढच पाऊल टाकत आह या रौ य महो सवी वषारपयरत पोचता पोचता आप या मडळान अनक कटिबयाना एकतर आणन एक छान एकतर कटबप धतीच घ टदार जाळ िवणल आह नसतच जाळ िवणल आह अस नाही तर यावर वळोवळी मराठी सण आिण मराठी सा कितक कायरकरम साजर क न याची खप छान वलब टीपण रखाटली आह या आनदी कटबात अगदी इटक या-िपटक यासह वयोव धापयरत सारया जणाचा समावश आह कोणताही सण असो वा कोणताही सा कितक कायरकरम असो या या तयारीला या कटबात सग याचीच अगदी लगीन घाई चाललली असत सकरातीपासन त पार नाताळापयरत तर अशा या मडळाच ह रौ य महो सवी वषर साजर कर यासाठी या समारभाच आयोजन कल आह आिण यािनिम ान या सारथी अकाचा हा िवशषाक आप यासाठी तयार कलला आह आप या या एकतर कटबामध या काही हौशी लिखकानी लखकानी कवियतरीनी आिण कवीनी आपल लखन या अकात सादर कल आह आिण हो एका छो या या बािलकनपण आप या सदर ह ताकषरात भारतात या आप या आजी-आजोबाना मराठीतन पतर लखन कल आह आमची खातरी आह या अकातल ह सार लखन आप याला आवडल जाता जाताया सारथी अका या पणर वाला याच याच हातभार लागल या सवारच मी मनापासन आभार मानत वाचकहो या अकात श धलखना या चका न हो यासाठी आ ही आम याकडन सवरतोपरी परय न कल आहत पण नजरचकीन काही चका राहन ग या असतील तर मो या मनान आ हाला माफ कराव

ध यवाद आपली

सिवता धन वर

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 5

Namaskar Congratula ons to Sea le Maharashtra Mandal on comple ng 25 years Milestone moments like these provide a me for reflec on When we moved to the Sea le area in 1994 with a 4‐month‐old son in tow I knew immediately that ge ng involved in the SMM community was the right choice for my family Through events like Sankran Ganapa celebra ons Picnics and Diwali programs we have made lifelong friends who are like our family now Despite being raised in the US my kids had the opportunity to experience Marathi culture They put on several skits They begrudgingly a ended poetry recitals They eventually helped organize the Yuva Mandal ac vi es Just as it did for me and my husband the SMM community created a space for them to make friends and to be comfortable with their iden es within the larger American community They say it takes a village to raise kids SMM has been that village to my family SMMrsquos strength derives directly from the people involved As is clear today the greater Sea le area is packed with Marathi people working in a variety of industries who are bonded by a common culture and a passion for our music our drama and our arts For the enthusias c bunch in our community that are so ar s cally talented SMM has provided opportuni es to prac ce their crea ve pursuits For those of us who prefer to sit in the audience wersquove loved suppor ng our friendsrsquo programs over the years This common pursuit of the prac ce preserva on and apprecia on of our culture has resulted in the forma on of a very special community And of course our more talented friends make sure the rest of us have constant access to quality Marathi entertainment Wersquore not stuck wai ng for an ar st to travel here from outside Sea le Around 10 years ago the SMM community came together as one big family to host the Bruhan Maharashtra Mandal It was an amazing experience and one that put the strength of this community on display Through the hard work of dozens of volunteers we pulled off a memorable event which people s ll talk about And of course while not everyone can volunteer for SMM ac vity planning simply showing up to support the planned events like BMM and todayrsquos gathering goes such a long way to preserving and building this community In this spirit of volunteering mutual support for one another and a focus on celebra ng our Marathi roots I truly hope that SMM will con nue to grow and flourish in coming years I have been a member of the SMM community for 24 years of its 25 years I am excited for our genera on to pass the torch on the next genera on ndash we have high hopes that you will con nue to be part of this community and take it to next level Thanks for giving me an opportunity for being the convener of this SMM Silver Jubilee

Manjusha Deo Convener

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

6 सारथी

नम कार मडळी मडळा या रौ य महो सवी वषीर मला िसअटल महारा टर मडळाच अ यकषपद भषवता आल हा मी माझा मान समजतो आधी मी माझ नाव आिण लोकाना पडणारया पर नाब दल सागतो - करमक डा ह आधर परदशातील तलगाणामधल आडनाव आह मी (आिण माझ वडील) मळच सोलापरच असन hybrid मराठीतलग आहोत (आपली मल जशी आता American

मराठी आहत ना तशी) असो आता मडळाब दल ndash मडळ परचड मोठ झाल आह पर यक कायरकरमाम य भरपर नवीन चहर पाहायला िमळतात याचा खप आनद होतो मडळ फकत काही लोकाचा मकता आह असा जर कोणाचा समज झाला असल तर तो चकीच आह ndash ह कोणा याही घरच कायर नाही सग याच आह आिण सग यानी आपापला वाटा उचलायचा आह एक feedback िमळत राहतो की आ हाला कोणी ओळखत नाही यामळ आ ही यत नाही आप याला ही परितमा खोडन टाकायची आह या पचिवसा या वषीर मी सग या मराठी बाधवाना एकतर बोलव इि छतो ndash चला आप या पढ या िपढीसाठी एकतर यऊ आिण पढ या २५ वषारची व न बाध यासाठी काय करता यईल आ हाला कळवा दसरा म दा ndash वषारनवष आपण आपल मराठी सण स कती आिण कायरकरम साजर करत आलोय(आिण पढही क ) पण आपण िजथ राहतोय ितथ या less privileged लोकासाठी काय करतोय याची जाग कता फारच कमी आह आपल SMM यवा मडळ दरवषीर Northwest Harvest आिण Relay For Life साठी volunteering करतात ह उपकरम सवारसाठी उपल ध असन सगळ सहभाग घऊ शकतात यावषीरपासन आपण Hopelink साठी FoodSupplies ही collect करतोय आिण यासाठी community कडन आ हाला एकदम छान परितसाद िमळाला ग या वषीर Bellevue Square mall न पिह यादाच िदवाळी साजरी कली आिण Sea le म य इतकया Indian origin स था असनही SMM ला सहकारी-यजमानपदाचा मान िदला ही आप या सग यासाठी अिभमानाची गो ट आह Redmond Town Center नही नाताळ समारभ Redmond Lights म य SMM ला booth दवन इथ या लोकासमोर SMM ची ओळख क न द याची सधी िदली अस या कामाम य सहभाग वाढव यासाठी आ ही या वषीर community outreach नावाची योजना स कली आह आिण कायरकारी सिमती मधील एक सभासद या कामासाठी वािहला आह तसच आप या community म य ज य ठ नागिरक आहत याना बरयाच वळला कायरकरमाब दल फार उिशरा कळत आिण चागली ितिकट आधी सपतात आ ही या वषीर senior ci zen correspondence program चाल कला याम य आ ही अशा य ठ नागिरकाना फोन क न मािहती कळव

आता या वषीरचा आढावा रौ य महो सव एकच उ सव नसन वषरभर आ ही या तोडीच कायरकरम द यासाठी काम करत आहोत आपली सकरात एकदम जोरात चाल झाली त बल २५ stalls आिण जवळ जवळ ४५० लोकानी हजरी लावली आिण सभासद व सखया ४२५ ला पोहोचली लोकानी Housie सगीत खचीर आिण इतर खळाचा मन वी आ वाद घतला अस लोकाच आनदान भरलल चहर पिहल की आ हा कायरक यारना क टाच चीज झा यासारख वाटत उरलल वषरही नाटक US Talent सगीत कायरकरम Redmond Talent नाटक SMM Talent Show िपकिनक Kids Camp गणशो सव kids Talent Show दािडया िदवाळी अशा कायरकरमानी मिह याला एक (िकवा जा त) या दरान भरलला आह या वषीर आ ही जवळपास सगळ कायरकरम आधीच जाहीर करतोय हणज त हाला आपल calendar आताच mark क न ठवता यईल चला तर महारा टरपण साजर क मराठीपण साजर क तमच परम मडळाला असच लाभल हीच इ छा मनपवरक ध यवाद आपला िवनमर परिवण करमक डा अ यकष िसअटल महारा टर मडळ २०१८

सारथी 7

िदसामाजी काहीतरी िलहाव हा समथारचा उपदश मला पाळता आला नाही पण यानी िदसामाजी काहीतरी वाचाव असा उपदश कला असता तर तो मी ततोतत पाळला आह अस हणायला हरकत नाही माझ वाचन दाडग आह िकवा होत ह ली कमी झाल असल तरी वाचता यायला लाग यापासन वाचा यात या सवर आिण वाच नय अशा बरयाच गो टी मी वाच या आहत मी पिहल प तक कठल वाचल ह आठवण शकयच नाही बहतक मराठी शाळतली एखादी अकिलपी असावी मा या लहानपणी आप या मलाना असतात तशी Cat In the Hat Green Eggs and Ham अशी प तक िमळत न हती शाळत अ-अननस त झ-झबल अस तकत व मगन हरण बघ हरण धर अशी वाकय असलली प तक आठवतात काना मातरा वलाटी नसलला मगन कधी भटला नाही या मानान झबल त हाही इटरि टग वाटायच या मलाच पाय पाळ यात िदसल नाहीत तरी मॉ टसरीतच िदसायला लागल ह नककीच आप या अमिरकत या शाळत भरपर प तक असतात िसटी आिण काउटी लायबररीतन हवी तवढी प तक नता यतात भारतात तसा परकार न हता नगर शहरात अहमदनगर िज हा वाचनालय होत हणज सबध नगर िज यातल एकमव सोसायटी हाय कलम य आठव यात एकच तास वाचनासाठी असायचा शाळत चाळीस-प नास प तक होती यात वाच यासारखी दहा-बाराच बाकी सगळी गाधी नह ची चिरतर हणज वषारत पाच-सहा प तक वाचन हायची तरी माझ वाचन दाडग कस झाल याच कारण हणज नशीब लहानपणी उनाड असल या विडलानी चौथीतच शाळा सोडन िदली होती यामळ नोकरी िमळायची शकयता न हतीच हणन बरच यवसाय कल शवटी दकान काढल त चागल चालल आईला वाचनाची आवड होती दकानात िवकायला असल या बरयाच गो टीत वतरमानपतरही होती घरी मािसकही खप यायची वाचनाची स वात ितथनच झाली असावी

द सकाळ परभात त ण भारत महारा टर टाइ स लोकस ा सदश ही सवर मराठी वतरमानपतर ( हणज यात या नाटका-िसनमा या जािहराती) व इगरजी यायला लाग यावर Times of India Indian Express Free

Press Journal इ इगरजी वतरमानपतर रोज वाचन हायची िशवाय तरी िकल कर मौज स यकथा अशी मािसक व याच आिण इतर बरच िदवाळी अकाची रलचल असायची झ-झब याच आकषरण होत यात तरी मािसकान आणखी भर घातली यामळ अगदी लहान वयात तरी या िवषयावरची नको ती मािहती झाली यावर कळस झाला अमिरकत आ यावर लबॉय वाचायला लाग यावर यातली आिटरक स आिण इटवर य अगदी वाचनीय असतात ह आ ाच नमद क न ठवतो उगीच घरी सशयक लोळ नको त ही मािसक आता बद होणार आह अस वाचल एकदरीत वाचनाचा रहास होत आह ही फारच खदाची गो ट आह वाचल या सवर प तकाची लाबलचक यादी करायची नसली तरी अशा लखात प तकाची आिण लखकाची नाव यणारच यातली बरीच हा लख वाचणारयाना मािहत असतील नसली तर त वाचक Gen Xers Millennials असतील आिण मािहती असल तर त वयोव ध नसल तरी जञानव धतरी असतील मराठी िमडीयमम य िशकषण झा यामळ बहतक वाचन मराठीच झाल स वातीला तरी हणज िबरबल आिण बादशहा राजपतर ठकसन अ लािदन चादोबा मािसक या सग यात चादोबा मािसक फारच influen al ठरल कारण यात पचततर वताळा या गो टी चाणकयनीती बोिधस वा याच काय पण होमर या इिलयडचा मराठी अनवाद दर मिह याला असायचा यातली िचतरही रगीत छान असायची इिलयडमध या Helen of Troy मराठीतली ितरभवनसदरी खरच ितरभवनसदरी सारखीच िदसायची यामळ दर मिह याला यणारया चादोबाची मी चातक चाकोरी सारखी वाट बघत बसायचो

गरथवाचनाची स वात

8 सारथी

मला सहा मोठ भाऊ याचा फायदा हणज यानी मोठ असताना वाचलली प तक मला मी लहान असतानाच वाचायला िमळायची प याला गल की यताना त चागली प तक आणत यात सान ग जी या गोड गो टी हो याच पण शिक पअर या नाटकाच भागवतानी कलल अ सल मराठी अनवाद खानवलकराच चद च तीन भाग अशी नवीन प तक असायची यामळ ह लट ट प ट कॉमडी ऑफ एरसर िमडसमर नाई स डरीम याची ओळख ता हणकरा या गो या आिण खडकावरला अकर बरोबरच झाली सान ग जीची शामची आई मी अजनही वाचली नाही पण याच गोड गो टीच चारपाच भाग अजनही आठवतात यात डमास िगरम या या फोक ट सच अ सल मराठी अनवाद होत लक यिलप डील िवथ द ड हील याच वाचन मी पाचवी-सहावीत असतानाच कल मोठ भाऊ अस याचा दसरा फायदा हणज Rebecca Peyton Place Fountainhead बरोबर यानी उशीखाली लपवन ठवलली महारा टरात बदी असलली बळगावची मािसकही वाचायला िमळाली ती कोणती ह समकालीन सजञाना समजलच आपण वाचलली प तक तीन परकारची एक आप या आई-विडला या िपढीतली आप या िपढीची आिण आप या मला या िपढीची हरी पॉटर सारखी यामळ उषकाल रॉय कलब टशन मा तर मितिचतर फडकया या कादबरया गडकरयाची नाटक आईमळ वाचली खाडकर पडस प ल आिण प य दशपाड दाडकर ठोकळ जी ए कलकणीर अ णाभाऊ साठ नमाड आिण most important बाबराव अनारळकर ही मा या िपढीची आिण नतरची गलशन नदाची िहदी आिण नतरची हजारो नसली तरी शकडो इगरजी पर न असा पडतो की या सवर वाचनाचा उपयोग काय चारचौघात ग पा मारताना िकवा िमतरावर इ परशन मार यासाठी वाचन करमणक झाली ह नककी पण जञान िमळाल का ऍमझॉन िकडल आयपड या या यगात आिण मा या ज या कागदी प तका या िव वात फरक आह का मा या वाचक-पवारच पणर िसहावलोकन करायला हा लख परणार नाही मराठी िहदी इगरजी प तक मािसक वतरमानपतर याचा मा यावर झाल या परभावाच

िव लषण करायला एक प तकच िलहाव लागल पण स या ह माग वळन बघण पर ldquoआगामी आ मचिरतराrdquo ची पर तावना हणनही हा परय न उपयोगी पडल यातला या पिह या परकरणाच नाव तयार आह गरथवाचनाची स वात िव ल भा या या महारा टर सार वतात या गरथकतर वाची स वात या चालीवर

अ ण िनसरगड

सारथी 9

लहानपणी आई-बाबा मला राजयोग िशकवायच राजयोग हणज ई वराशी साधलला सवादाच आ ही मनात या मनात हणत अस lsquoह परमिपता परमा मा मी एक योित व प िब द व प आ मा आह ह शरीर माझ या ज माच व तर आहत आिण प वी या रगमचावर मी माझ पातर िनभाव यासाठी आलो आहrsquo मग मी िदवसभरात ज काही चागल घडल याच चलिचतर डो यासमोर चालवन दवाच आभार मानायचो पढ ज काही चागल झाल नाही त चागल झाल असत तर कस िदसल असत याच ही कि पत करायचो उदा आईन जवताना नवीन भाजी खा याचा आगरह कला त हा मी ओरडलो तर मी क पना करायचो की आईन मला पढ यावळी भाजी खा यासाठी िवचारल आह मग मी भाजीची चव आह तरी कशी ह पाहायला तयार झालो आह

दहावी झा यानतर मी माझ गाव सोडन प यात िशकषण घऊ लागलो हो टलम य िमतराशी दव आह की नाही म य नितकता या िवषयावर चचार होऊ लागली मी या गो टी स य मानत अस याना आ हान दणारया अनक घटना घड या पढ आय आय टी गाधीनगरम य त वजञान समाजशा तर अस िवषय िशकायला िमळाल परा यापकासोबत वचािरक सवाद होऊ लागला दव िकवा अ या म याबाबत आप याला ज सािगतल गल तवढच मािहत आह अस जाणव लागल या ओघात मी राजयोग वगर करण सोडन िदल माझा रोख थोडासा नाि तकतकड वळाला पण मनाला काहीतरी खा य लागतच मी स फ डवलपमट िवषयाकड वळालो टीफन कोव याच एक अगरग य प तक वाचनात आल 7 Habits of Highly Effec ve People याम य पिहली सवय आह Proac veness हणजच पिरि थतीचा परभाव आप यावर न होऊ दता आपण दर ि टकोनातन योगय ती परितिकरया यायची पण मी मनात हणालो lsquoअहो ह कळत पण वळत कठrsquo

आता ह वळव यासाठी काय करायच याचा शोध घत घत मी चा सर डिहग (Charles Duhigg) या या Power of Habit या प तकापयरत यऊन पोहचलो याम य सवयी

कशा घडतात याचा वजञािनक प धतीन मागोवा घतला आह साधारणतः पर यक सवयीच तीन ट प असतात ndash सकत िन यकरम आिण याच फळ आप या जञान दरीया वार आप या मदला सकत िमळतात काही ठरािवक सकता या जळणीवर आधािरत आप या मदन काही िन यकरम ठरवलला असतो तो घडतो आिण या िन यकरमाचा फायदा हणन आप याला याच काही फळ िमळत ह फळ जवढ आप याला आवडत तवढीच ती सवय घ ट होत जात

चा सर डिहगन या तीन ट या या सा यात आप या दररोज या सवयी कशा बसतात ह तीन ट प यसनी लोकाम य कस ओळखावत कशी एखादी सवय बदलायची िकवा नवीन सवय कशी घडवायची याच शा तरीय दाखल िदल आहत पढ चा सर डिहग कपनी या स थ या समाजा या सवयीबाबत ह तीन ट प कस लाग होतात याच अनक उदाहरण दतो याम य माझ आवडत उदाहरण हणज टारबकस या कफमधील बिर ताचा अमिरकम य र टॉरट हॉटल िकवा फा ट फड चनम य वाढिपच काम करणारया बरयाच लोकाच जीवन अि थर अस याची शकयता असत काही यसनाधीन अस शकतात काहीच कटबीय ग हगार अस शकतात तर काहीच सवा कषतराला साजस वागण नसत यामळ पाळीवर उिशरा यण सहकायारशी ससवाद न साधन िकवा असमाधानी गराहकाशी नीट न वागण ह बरच वळा होत अस त हा टारबकसन नवीन यणारया बिर ता या सवयी घडव याच काम हाती घतल

साधारणतः न वदी या दशकात यानी एक िवशष परिशकषण िशबीर आयोिजत करण स कल याम य भावन या भरात यऊन अनिचतपण वागण टाळ यासाठी िवशष भर िदला होता एखादा बिर ता भावन या भरात यऊन काही क शकतो अशा काही घटनाचा एक सच बनवला होता उदा समजा त ही सकाळपासन स याकाळपयरत काम क न थकला आहात आिण एक गराहक याची ऑडरर पािहज ती िमळाली नाही हणन तम यावर ओरडतो त हाला कळत की ही ऑडरर त ही बनवली नसन कोणी दसर यानच बनवली आह अशावळी

मी एक प तक परमी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

4 सारथी

सपादकीय िपरय वाचकहो सवरपरथम आप यासवारना गढीपाड या या आिण मराठी नववषार या हािदरक शभ छा २०१८ साल आप या सग यासाठी जरा जा तच खास आह अस हणाव लागल कारण या वषीर आपल िसअटल महारा टर मडळ २५ वष पणर करत आह २५ वषारपवीर लावलल ह इटकल रोपट आता ऐन ता यात पदापरण करत आह याचा बहरलला डोलारा अगदी ऐटीत पढच पाऊल टाकत आह या रौ य महो सवी वषारपयरत पोचता पोचता आप या मडळान अनक कटिबयाना एकतर आणन एक छान एकतर कटबप धतीच घ टदार जाळ िवणल आह नसतच जाळ िवणल आह अस नाही तर यावर वळोवळी मराठी सण आिण मराठी सा कितक कायरकरम साजर क न याची खप छान वलब टीपण रखाटली आह या आनदी कटबात अगदी इटक या-िपटक यासह वयोव धापयरत सारया जणाचा समावश आह कोणताही सण असो वा कोणताही सा कितक कायरकरम असो या या तयारीला या कटबात सग याचीच अगदी लगीन घाई चाललली असत सकरातीपासन त पार नाताळापयरत तर अशा या मडळाच ह रौ य महो सवी वषर साजर कर यासाठी या समारभाच आयोजन कल आह आिण यािनिम ान या सारथी अकाचा हा िवशषाक आप यासाठी तयार कलला आह आप या या एकतर कटबामध या काही हौशी लिखकानी लखकानी कवियतरीनी आिण कवीनी आपल लखन या अकात सादर कल आह आिण हो एका छो या या बािलकनपण आप या सदर ह ताकषरात भारतात या आप या आजी-आजोबाना मराठीतन पतर लखन कल आह आमची खातरी आह या अकातल ह सार लखन आप याला आवडल जाता जाताया सारथी अका या पणर वाला याच याच हातभार लागल या सवारच मी मनापासन आभार मानत वाचकहो या अकात श धलखना या चका न हो यासाठी आ ही आम याकडन सवरतोपरी परय न कल आहत पण नजरचकीन काही चका राहन ग या असतील तर मो या मनान आ हाला माफ कराव

ध यवाद आपली

सिवता धन वर

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 5

Namaskar Congratula ons to Sea le Maharashtra Mandal on comple ng 25 years Milestone moments like these provide a me for reflec on When we moved to the Sea le area in 1994 with a 4‐month‐old son in tow I knew immediately that ge ng involved in the SMM community was the right choice for my family Through events like Sankran Ganapa celebra ons Picnics and Diwali programs we have made lifelong friends who are like our family now Despite being raised in the US my kids had the opportunity to experience Marathi culture They put on several skits They begrudgingly a ended poetry recitals They eventually helped organize the Yuva Mandal ac vi es Just as it did for me and my husband the SMM community created a space for them to make friends and to be comfortable with their iden es within the larger American community They say it takes a village to raise kids SMM has been that village to my family SMMrsquos strength derives directly from the people involved As is clear today the greater Sea le area is packed with Marathi people working in a variety of industries who are bonded by a common culture and a passion for our music our drama and our arts For the enthusias c bunch in our community that are so ar s cally talented SMM has provided opportuni es to prac ce their crea ve pursuits For those of us who prefer to sit in the audience wersquove loved suppor ng our friendsrsquo programs over the years This common pursuit of the prac ce preserva on and apprecia on of our culture has resulted in the forma on of a very special community And of course our more talented friends make sure the rest of us have constant access to quality Marathi entertainment Wersquore not stuck wai ng for an ar st to travel here from outside Sea le Around 10 years ago the SMM community came together as one big family to host the Bruhan Maharashtra Mandal It was an amazing experience and one that put the strength of this community on display Through the hard work of dozens of volunteers we pulled off a memorable event which people s ll talk about And of course while not everyone can volunteer for SMM ac vity planning simply showing up to support the planned events like BMM and todayrsquos gathering goes such a long way to preserving and building this community In this spirit of volunteering mutual support for one another and a focus on celebra ng our Marathi roots I truly hope that SMM will con nue to grow and flourish in coming years I have been a member of the SMM community for 24 years of its 25 years I am excited for our genera on to pass the torch on the next genera on ndash we have high hopes that you will con nue to be part of this community and take it to next level Thanks for giving me an opportunity for being the convener of this SMM Silver Jubilee

Manjusha Deo Convener

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

6 सारथी

नम कार मडळी मडळा या रौ य महो सवी वषीर मला िसअटल महारा टर मडळाच अ यकषपद भषवता आल हा मी माझा मान समजतो आधी मी माझ नाव आिण लोकाना पडणारया पर नाब दल सागतो - करमक डा ह आधर परदशातील तलगाणामधल आडनाव आह मी (आिण माझ वडील) मळच सोलापरच असन hybrid मराठीतलग आहोत (आपली मल जशी आता American

मराठी आहत ना तशी) असो आता मडळाब दल ndash मडळ परचड मोठ झाल आह पर यक कायरकरमाम य भरपर नवीन चहर पाहायला िमळतात याचा खप आनद होतो मडळ फकत काही लोकाचा मकता आह असा जर कोणाचा समज झाला असल तर तो चकीच आह ndash ह कोणा याही घरच कायर नाही सग याच आह आिण सग यानी आपापला वाटा उचलायचा आह एक feedback िमळत राहतो की आ हाला कोणी ओळखत नाही यामळ आ ही यत नाही आप याला ही परितमा खोडन टाकायची आह या पचिवसा या वषीर मी सग या मराठी बाधवाना एकतर बोलव इि छतो ndash चला आप या पढ या िपढीसाठी एकतर यऊ आिण पढ या २५ वषारची व न बाध यासाठी काय करता यईल आ हाला कळवा दसरा म दा ndash वषारनवष आपण आपल मराठी सण स कती आिण कायरकरम साजर करत आलोय(आिण पढही क ) पण आपण िजथ राहतोय ितथ या less privileged लोकासाठी काय करतोय याची जाग कता फारच कमी आह आपल SMM यवा मडळ दरवषीर Northwest Harvest आिण Relay For Life साठी volunteering करतात ह उपकरम सवारसाठी उपल ध असन सगळ सहभाग घऊ शकतात यावषीरपासन आपण Hopelink साठी FoodSupplies ही collect करतोय आिण यासाठी community कडन आ हाला एकदम छान परितसाद िमळाला ग या वषीर Bellevue Square mall न पिह यादाच िदवाळी साजरी कली आिण Sea le म य इतकया Indian origin स था असनही SMM ला सहकारी-यजमानपदाचा मान िदला ही आप या सग यासाठी अिभमानाची गो ट आह Redmond Town Center नही नाताळ समारभ Redmond Lights म य SMM ला booth दवन इथ या लोकासमोर SMM ची ओळख क न द याची सधी िदली अस या कामाम य सहभाग वाढव यासाठी आ ही या वषीर community outreach नावाची योजना स कली आह आिण कायरकारी सिमती मधील एक सभासद या कामासाठी वािहला आह तसच आप या community म य ज य ठ नागिरक आहत याना बरयाच वळला कायरकरमाब दल फार उिशरा कळत आिण चागली ितिकट आधी सपतात आ ही या वषीर senior ci zen correspondence program चाल कला याम य आ ही अशा य ठ नागिरकाना फोन क न मािहती कळव

आता या वषीरचा आढावा रौ य महो सव एकच उ सव नसन वषरभर आ ही या तोडीच कायरकरम द यासाठी काम करत आहोत आपली सकरात एकदम जोरात चाल झाली त बल २५ stalls आिण जवळ जवळ ४५० लोकानी हजरी लावली आिण सभासद व सखया ४२५ ला पोहोचली लोकानी Housie सगीत खचीर आिण इतर खळाचा मन वी आ वाद घतला अस लोकाच आनदान भरलल चहर पिहल की आ हा कायरक यारना क टाच चीज झा यासारख वाटत उरलल वषरही नाटक US Talent सगीत कायरकरम Redmond Talent नाटक SMM Talent Show िपकिनक Kids Camp गणशो सव kids Talent Show दािडया िदवाळी अशा कायरकरमानी मिह याला एक (िकवा जा त) या दरान भरलला आह या वषीर आ ही जवळपास सगळ कायरकरम आधीच जाहीर करतोय हणज त हाला आपल calendar आताच mark क न ठवता यईल चला तर महारा टरपण साजर क मराठीपण साजर क तमच परम मडळाला असच लाभल हीच इ छा मनपवरक ध यवाद आपला िवनमर परिवण करमक डा अ यकष िसअटल महारा टर मडळ २०१८

सारथी 7

िदसामाजी काहीतरी िलहाव हा समथारचा उपदश मला पाळता आला नाही पण यानी िदसामाजी काहीतरी वाचाव असा उपदश कला असता तर तो मी ततोतत पाळला आह अस हणायला हरकत नाही माझ वाचन दाडग आह िकवा होत ह ली कमी झाल असल तरी वाचता यायला लाग यापासन वाचा यात या सवर आिण वाच नय अशा बरयाच गो टी मी वाच या आहत मी पिहल प तक कठल वाचल ह आठवण शकयच नाही बहतक मराठी शाळतली एखादी अकिलपी असावी मा या लहानपणी आप या मलाना असतात तशी Cat In the Hat Green Eggs and Ham अशी प तक िमळत न हती शाळत अ-अननस त झ-झबल अस तकत व मगन हरण बघ हरण धर अशी वाकय असलली प तक आठवतात काना मातरा वलाटी नसलला मगन कधी भटला नाही या मानान झबल त हाही इटरि टग वाटायच या मलाच पाय पाळ यात िदसल नाहीत तरी मॉ टसरीतच िदसायला लागल ह नककीच आप या अमिरकत या शाळत भरपर प तक असतात िसटी आिण काउटी लायबररीतन हवी तवढी प तक नता यतात भारतात तसा परकार न हता नगर शहरात अहमदनगर िज हा वाचनालय होत हणज सबध नगर िज यातल एकमव सोसायटी हाय कलम य आठव यात एकच तास वाचनासाठी असायचा शाळत चाळीस-प नास प तक होती यात वाच यासारखी दहा-बाराच बाकी सगळी गाधी नह ची चिरतर हणज वषारत पाच-सहा प तक वाचन हायची तरी माझ वाचन दाडग कस झाल याच कारण हणज नशीब लहानपणी उनाड असल या विडलानी चौथीतच शाळा सोडन िदली होती यामळ नोकरी िमळायची शकयता न हतीच हणन बरच यवसाय कल शवटी दकान काढल त चागल चालल आईला वाचनाची आवड होती दकानात िवकायला असल या बरयाच गो टीत वतरमानपतरही होती घरी मािसकही खप यायची वाचनाची स वात ितथनच झाली असावी

द सकाळ परभात त ण भारत महारा टर टाइ स लोकस ा सदश ही सवर मराठी वतरमानपतर ( हणज यात या नाटका-िसनमा या जािहराती) व इगरजी यायला लाग यावर Times of India Indian Express Free

Press Journal इ इगरजी वतरमानपतर रोज वाचन हायची िशवाय तरी िकल कर मौज स यकथा अशी मािसक व याच आिण इतर बरच िदवाळी अकाची रलचल असायची झ-झब याच आकषरण होत यात तरी मािसकान आणखी भर घातली यामळ अगदी लहान वयात तरी या िवषयावरची नको ती मािहती झाली यावर कळस झाला अमिरकत आ यावर लबॉय वाचायला लाग यावर यातली आिटरक स आिण इटवर य अगदी वाचनीय असतात ह आ ाच नमद क न ठवतो उगीच घरी सशयक लोळ नको त ही मािसक आता बद होणार आह अस वाचल एकदरीत वाचनाचा रहास होत आह ही फारच खदाची गो ट आह वाचल या सवर प तकाची लाबलचक यादी करायची नसली तरी अशा लखात प तकाची आिण लखकाची नाव यणारच यातली बरीच हा लख वाचणारयाना मािहत असतील नसली तर त वाचक Gen Xers Millennials असतील आिण मािहती असल तर त वयोव ध नसल तरी जञानव धतरी असतील मराठी िमडीयमम य िशकषण झा यामळ बहतक वाचन मराठीच झाल स वातीला तरी हणज िबरबल आिण बादशहा राजपतर ठकसन अ लािदन चादोबा मािसक या सग यात चादोबा मािसक फारच influen al ठरल कारण यात पचततर वताळा या गो टी चाणकयनीती बोिधस वा याच काय पण होमर या इिलयडचा मराठी अनवाद दर मिह याला असायचा यातली िचतरही रगीत छान असायची इिलयडमध या Helen of Troy मराठीतली ितरभवनसदरी खरच ितरभवनसदरी सारखीच िदसायची यामळ दर मिह याला यणारया चादोबाची मी चातक चाकोरी सारखी वाट बघत बसायचो

गरथवाचनाची स वात

8 सारथी

मला सहा मोठ भाऊ याचा फायदा हणज यानी मोठ असताना वाचलली प तक मला मी लहान असतानाच वाचायला िमळायची प याला गल की यताना त चागली प तक आणत यात सान ग जी या गोड गो टी हो याच पण शिक पअर या नाटकाच भागवतानी कलल अ सल मराठी अनवाद खानवलकराच चद च तीन भाग अशी नवीन प तक असायची यामळ ह लट ट प ट कॉमडी ऑफ एरसर िमडसमर नाई स डरीम याची ओळख ता हणकरा या गो या आिण खडकावरला अकर बरोबरच झाली सान ग जीची शामची आई मी अजनही वाचली नाही पण याच गोड गो टीच चारपाच भाग अजनही आठवतात यात डमास िगरम या या फोक ट सच अ सल मराठी अनवाद होत लक यिलप डील िवथ द ड हील याच वाचन मी पाचवी-सहावीत असतानाच कल मोठ भाऊ अस याचा दसरा फायदा हणज Rebecca Peyton Place Fountainhead बरोबर यानी उशीखाली लपवन ठवलली महारा टरात बदी असलली बळगावची मािसकही वाचायला िमळाली ती कोणती ह समकालीन सजञाना समजलच आपण वाचलली प तक तीन परकारची एक आप या आई-विडला या िपढीतली आप या िपढीची आिण आप या मला या िपढीची हरी पॉटर सारखी यामळ उषकाल रॉय कलब टशन मा तर मितिचतर फडकया या कादबरया गडकरयाची नाटक आईमळ वाचली खाडकर पडस प ल आिण प य दशपाड दाडकर ठोकळ जी ए कलकणीर अ णाभाऊ साठ नमाड आिण most important बाबराव अनारळकर ही मा या िपढीची आिण नतरची गलशन नदाची िहदी आिण नतरची हजारो नसली तरी शकडो इगरजी पर न असा पडतो की या सवर वाचनाचा उपयोग काय चारचौघात ग पा मारताना िकवा िमतरावर इ परशन मार यासाठी वाचन करमणक झाली ह नककी पण जञान िमळाल का ऍमझॉन िकडल आयपड या या यगात आिण मा या ज या कागदी प तका या िव वात फरक आह का मा या वाचक-पवारच पणर िसहावलोकन करायला हा लख परणार नाही मराठी िहदी इगरजी प तक मािसक वतरमानपतर याचा मा यावर झाल या परभावाच

िव लषण करायला एक प तकच िलहाव लागल पण स या ह माग वळन बघण पर ldquoआगामी आ मचिरतराrdquo ची पर तावना हणनही हा परय न उपयोगी पडल यातला या पिह या परकरणाच नाव तयार आह गरथवाचनाची स वात िव ल भा या या महारा टर सार वतात या गरथकतर वाची स वात या चालीवर

अ ण िनसरगड

सारथी 9

लहानपणी आई-बाबा मला राजयोग िशकवायच राजयोग हणज ई वराशी साधलला सवादाच आ ही मनात या मनात हणत अस lsquoह परमिपता परमा मा मी एक योित व प िब द व प आ मा आह ह शरीर माझ या ज माच व तर आहत आिण प वी या रगमचावर मी माझ पातर िनभाव यासाठी आलो आहrsquo मग मी िदवसभरात ज काही चागल घडल याच चलिचतर डो यासमोर चालवन दवाच आभार मानायचो पढ ज काही चागल झाल नाही त चागल झाल असत तर कस िदसल असत याच ही कि पत करायचो उदा आईन जवताना नवीन भाजी खा याचा आगरह कला त हा मी ओरडलो तर मी क पना करायचो की आईन मला पढ यावळी भाजी खा यासाठी िवचारल आह मग मी भाजीची चव आह तरी कशी ह पाहायला तयार झालो आह

दहावी झा यानतर मी माझ गाव सोडन प यात िशकषण घऊ लागलो हो टलम य िमतराशी दव आह की नाही म य नितकता या िवषयावर चचार होऊ लागली मी या गो टी स य मानत अस याना आ हान दणारया अनक घटना घड या पढ आय आय टी गाधीनगरम य त वजञान समाजशा तर अस िवषय िशकायला िमळाल परा यापकासोबत वचािरक सवाद होऊ लागला दव िकवा अ या म याबाबत आप याला ज सािगतल गल तवढच मािहत आह अस जाणव लागल या ओघात मी राजयोग वगर करण सोडन िदल माझा रोख थोडासा नाि तकतकड वळाला पण मनाला काहीतरी खा य लागतच मी स फ डवलपमट िवषयाकड वळालो टीफन कोव याच एक अगरग य प तक वाचनात आल 7 Habits of Highly Effec ve People याम य पिहली सवय आह Proac veness हणजच पिरि थतीचा परभाव आप यावर न होऊ दता आपण दर ि टकोनातन योगय ती परितिकरया यायची पण मी मनात हणालो lsquoअहो ह कळत पण वळत कठrsquo

आता ह वळव यासाठी काय करायच याचा शोध घत घत मी चा सर डिहग (Charles Duhigg) या या Power of Habit या प तकापयरत यऊन पोहचलो याम य सवयी

कशा घडतात याचा वजञािनक प धतीन मागोवा घतला आह साधारणतः पर यक सवयीच तीन ट प असतात ndash सकत िन यकरम आिण याच फळ आप या जञान दरीया वार आप या मदला सकत िमळतात काही ठरािवक सकता या जळणीवर आधािरत आप या मदन काही िन यकरम ठरवलला असतो तो घडतो आिण या िन यकरमाचा फायदा हणन आप याला याच काही फळ िमळत ह फळ जवढ आप याला आवडत तवढीच ती सवय घ ट होत जात

चा सर डिहगन या तीन ट या या सा यात आप या दररोज या सवयी कशा बसतात ह तीन ट प यसनी लोकाम य कस ओळखावत कशी एखादी सवय बदलायची िकवा नवीन सवय कशी घडवायची याच शा तरीय दाखल िदल आहत पढ चा सर डिहग कपनी या स थ या समाजा या सवयीबाबत ह तीन ट प कस लाग होतात याच अनक उदाहरण दतो याम य माझ आवडत उदाहरण हणज टारबकस या कफमधील बिर ताचा अमिरकम य र टॉरट हॉटल िकवा फा ट फड चनम य वाढिपच काम करणारया बरयाच लोकाच जीवन अि थर अस याची शकयता असत काही यसनाधीन अस शकतात काहीच कटबीय ग हगार अस शकतात तर काहीच सवा कषतराला साजस वागण नसत यामळ पाळीवर उिशरा यण सहकायारशी ससवाद न साधन िकवा असमाधानी गराहकाशी नीट न वागण ह बरच वळा होत अस त हा टारबकसन नवीन यणारया बिर ता या सवयी घडव याच काम हाती घतल

साधारणतः न वदी या दशकात यानी एक िवशष परिशकषण िशबीर आयोिजत करण स कल याम य भावन या भरात यऊन अनिचतपण वागण टाळ यासाठी िवशष भर िदला होता एखादा बिर ता भावन या भरात यऊन काही क शकतो अशा काही घटनाचा एक सच बनवला होता उदा समजा त ही सकाळपासन स याकाळपयरत काम क न थकला आहात आिण एक गराहक याची ऑडरर पािहज ती िमळाली नाही हणन तम यावर ओरडतो त हाला कळत की ही ऑडरर त ही बनवली नसन कोणी दसर यानच बनवली आह अशावळी

मी एक प तक परमी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 5

Namaskar Congratula ons to Sea le Maharashtra Mandal on comple ng 25 years Milestone moments like these provide a me for reflec on When we moved to the Sea le area in 1994 with a 4‐month‐old son in tow I knew immediately that ge ng involved in the SMM community was the right choice for my family Through events like Sankran Ganapa celebra ons Picnics and Diwali programs we have made lifelong friends who are like our family now Despite being raised in the US my kids had the opportunity to experience Marathi culture They put on several skits They begrudgingly a ended poetry recitals They eventually helped organize the Yuva Mandal ac vi es Just as it did for me and my husband the SMM community created a space for them to make friends and to be comfortable with their iden es within the larger American community They say it takes a village to raise kids SMM has been that village to my family SMMrsquos strength derives directly from the people involved As is clear today the greater Sea le area is packed with Marathi people working in a variety of industries who are bonded by a common culture and a passion for our music our drama and our arts For the enthusias c bunch in our community that are so ar s cally talented SMM has provided opportuni es to prac ce their crea ve pursuits For those of us who prefer to sit in the audience wersquove loved suppor ng our friendsrsquo programs over the years This common pursuit of the prac ce preserva on and apprecia on of our culture has resulted in the forma on of a very special community And of course our more talented friends make sure the rest of us have constant access to quality Marathi entertainment Wersquore not stuck wai ng for an ar st to travel here from outside Sea le Around 10 years ago the SMM community came together as one big family to host the Bruhan Maharashtra Mandal It was an amazing experience and one that put the strength of this community on display Through the hard work of dozens of volunteers we pulled off a memorable event which people s ll talk about And of course while not everyone can volunteer for SMM ac vity planning simply showing up to support the planned events like BMM and todayrsquos gathering goes such a long way to preserving and building this community In this spirit of volunteering mutual support for one another and a focus on celebra ng our Marathi roots I truly hope that SMM will con nue to grow and flourish in coming years I have been a member of the SMM community for 24 years of its 25 years I am excited for our genera on to pass the torch on the next genera on ndash we have high hopes that you will con nue to be part of this community and take it to next level Thanks for giving me an opportunity for being the convener of this SMM Silver Jubilee

Manjusha Deo Convener

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

6 सारथी

नम कार मडळी मडळा या रौ य महो सवी वषीर मला िसअटल महारा टर मडळाच अ यकषपद भषवता आल हा मी माझा मान समजतो आधी मी माझ नाव आिण लोकाना पडणारया पर नाब दल सागतो - करमक डा ह आधर परदशातील तलगाणामधल आडनाव आह मी (आिण माझ वडील) मळच सोलापरच असन hybrid मराठीतलग आहोत (आपली मल जशी आता American

मराठी आहत ना तशी) असो आता मडळाब दल ndash मडळ परचड मोठ झाल आह पर यक कायरकरमाम य भरपर नवीन चहर पाहायला िमळतात याचा खप आनद होतो मडळ फकत काही लोकाचा मकता आह असा जर कोणाचा समज झाला असल तर तो चकीच आह ndash ह कोणा याही घरच कायर नाही सग याच आह आिण सग यानी आपापला वाटा उचलायचा आह एक feedback िमळत राहतो की आ हाला कोणी ओळखत नाही यामळ आ ही यत नाही आप याला ही परितमा खोडन टाकायची आह या पचिवसा या वषीर मी सग या मराठी बाधवाना एकतर बोलव इि छतो ndash चला आप या पढ या िपढीसाठी एकतर यऊ आिण पढ या २५ वषारची व न बाध यासाठी काय करता यईल आ हाला कळवा दसरा म दा ndash वषारनवष आपण आपल मराठी सण स कती आिण कायरकरम साजर करत आलोय(आिण पढही क ) पण आपण िजथ राहतोय ितथ या less privileged लोकासाठी काय करतोय याची जाग कता फारच कमी आह आपल SMM यवा मडळ दरवषीर Northwest Harvest आिण Relay For Life साठी volunteering करतात ह उपकरम सवारसाठी उपल ध असन सगळ सहभाग घऊ शकतात यावषीरपासन आपण Hopelink साठी FoodSupplies ही collect करतोय आिण यासाठी community कडन आ हाला एकदम छान परितसाद िमळाला ग या वषीर Bellevue Square mall न पिह यादाच िदवाळी साजरी कली आिण Sea le म य इतकया Indian origin स था असनही SMM ला सहकारी-यजमानपदाचा मान िदला ही आप या सग यासाठी अिभमानाची गो ट आह Redmond Town Center नही नाताळ समारभ Redmond Lights म य SMM ला booth दवन इथ या लोकासमोर SMM ची ओळख क न द याची सधी िदली अस या कामाम य सहभाग वाढव यासाठी आ ही या वषीर community outreach नावाची योजना स कली आह आिण कायरकारी सिमती मधील एक सभासद या कामासाठी वािहला आह तसच आप या community म य ज य ठ नागिरक आहत याना बरयाच वळला कायरकरमाब दल फार उिशरा कळत आिण चागली ितिकट आधी सपतात आ ही या वषीर senior ci zen correspondence program चाल कला याम य आ ही अशा य ठ नागिरकाना फोन क न मािहती कळव

आता या वषीरचा आढावा रौ य महो सव एकच उ सव नसन वषरभर आ ही या तोडीच कायरकरम द यासाठी काम करत आहोत आपली सकरात एकदम जोरात चाल झाली त बल २५ stalls आिण जवळ जवळ ४५० लोकानी हजरी लावली आिण सभासद व सखया ४२५ ला पोहोचली लोकानी Housie सगीत खचीर आिण इतर खळाचा मन वी आ वाद घतला अस लोकाच आनदान भरलल चहर पिहल की आ हा कायरक यारना क टाच चीज झा यासारख वाटत उरलल वषरही नाटक US Talent सगीत कायरकरम Redmond Talent नाटक SMM Talent Show िपकिनक Kids Camp गणशो सव kids Talent Show दािडया िदवाळी अशा कायरकरमानी मिह याला एक (िकवा जा त) या दरान भरलला आह या वषीर आ ही जवळपास सगळ कायरकरम आधीच जाहीर करतोय हणज त हाला आपल calendar आताच mark क न ठवता यईल चला तर महारा टरपण साजर क मराठीपण साजर क तमच परम मडळाला असच लाभल हीच इ छा मनपवरक ध यवाद आपला िवनमर परिवण करमक डा अ यकष िसअटल महारा टर मडळ २०१८

सारथी 7

िदसामाजी काहीतरी िलहाव हा समथारचा उपदश मला पाळता आला नाही पण यानी िदसामाजी काहीतरी वाचाव असा उपदश कला असता तर तो मी ततोतत पाळला आह अस हणायला हरकत नाही माझ वाचन दाडग आह िकवा होत ह ली कमी झाल असल तरी वाचता यायला लाग यापासन वाचा यात या सवर आिण वाच नय अशा बरयाच गो टी मी वाच या आहत मी पिहल प तक कठल वाचल ह आठवण शकयच नाही बहतक मराठी शाळतली एखादी अकिलपी असावी मा या लहानपणी आप या मलाना असतात तशी Cat In the Hat Green Eggs and Ham अशी प तक िमळत न हती शाळत अ-अननस त झ-झबल अस तकत व मगन हरण बघ हरण धर अशी वाकय असलली प तक आठवतात काना मातरा वलाटी नसलला मगन कधी भटला नाही या मानान झबल त हाही इटरि टग वाटायच या मलाच पाय पाळ यात िदसल नाहीत तरी मॉ टसरीतच िदसायला लागल ह नककीच आप या अमिरकत या शाळत भरपर प तक असतात िसटी आिण काउटी लायबररीतन हवी तवढी प तक नता यतात भारतात तसा परकार न हता नगर शहरात अहमदनगर िज हा वाचनालय होत हणज सबध नगर िज यातल एकमव सोसायटी हाय कलम य आठव यात एकच तास वाचनासाठी असायचा शाळत चाळीस-प नास प तक होती यात वाच यासारखी दहा-बाराच बाकी सगळी गाधी नह ची चिरतर हणज वषारत पाच-सहा प तक वाचन हायची तरी माझ वाचन दाडग कस झाल याच कारण हणज नशीब लहानपणी उनाड असल या विडलानी चौथीतच शाळा सोडन िदली होती यामळ नोकरी िमळायची शकयता न हतीच हणन बरच यवसाय कल शवटी दकान काढल त चागल चालल आईला वाचनाची आवड होती दकानात िवकायला असल या बरयाच गो टीत वतरमानपतरही होती घरी मािसकही खप यायची वाचनाची स वात ितथनच झाली असावी

द सकाळ परभात त ण भारत महारा टर टाइ स लोकस ा सदश ही सवर मराठी वतरमानपतर ( हणज यात या नाटका-िसनमा या जािहराती) व इगरजी यायला लाग यावर Times of India Indian Express Free

Press Journal इ इगरजी वतरमानपतर रोज वाचन हायची िशवाय तरी िकल कर मौज स यकथा अशी मािसक व याच आिण इतर बरच िदवाळी अकाची रलचल असायची झ-झब याच आकषरण होत यात तरी मािसकान आणखी भर घातली यामळ अगदी लहान वयात तरी या िवषयावरची नको ती मािहती झाली यावर कळस झाला अमिरकत आ यावर लबॉय वाचायला लाग यावर यातली आिटरक स आिण इटवर य अगदी वाचनीय असतात ह आ ाच नमद क न ठवतो उगीच घरी सशयक लोळ नको त ही मािसक आता बद होणार आह अस वाचल एकदरीत वाचनाचा रहास होत आह ही फारच खदाची गो ट आह वाचल या सवर प तकाची लाबलचक यादी करायची नसली तरी अशा लखात प तकाची आिण लखकाची नाव यणारच यातली बरीच हा लख वाचणारयाना मािहत असतील नसली तर त वाचक Gen Xers Millennials असतील आिण मािहती असल तर त वयोव ध नसल तरी जञानव धतरी असतील मराठी िमडीयमम य िशकषण झा यामळ बहतक वाचन मराठीच झाल स वातीला तरी हणज िबरबल आिण बादशहा राजपतर ठकसन अ लािदन चादोबा मािसक या सग यात चादोबा मािसक फारच influen al ठरल कारण यात पचततर वताळा या गो टी चाणकयनीती बोिधस वा याच काय पण होमर या इिलयडचा मराठी अनवाद दर मिह याला असायचा यातली िचतरही रगीत छान असायची इिलयडमध या Helen of Troy मराठीतली ितरभवनसदरी खरच ितरभवनसदरी सारखीच िदसायची यामळ दर मिह याला यणारया चादोबाची मी चातक चाकोरी सारखी वाट बघत बसायचो

गरथवाचनाची स वात

8 सारथी

मला सहा मोठ भाऊ याचा फायदा हणज यानी मोठ असताना वाचलली प तक मला मी लहान असतानाच वाचायला िमळायची प याला गल की यताना त चागली प तक आणत यात सान ग जी या गोड गो टी हो याच पण शिक पअर या नाटकाच भागवतानी कलल अ सल मराठी अनवाद खानवलकराच चद च तीन भाग अशी नवीन प तक असायची यामळ ह लट ट प ट कॉमडी ऑफ एरसर िमडसमर नाई स डरीम याची ओळख ता हणकरा या गो या आिण खडकावरला अकर बरोबरच झाली सान ग जीची शामची आई मी अजनही वाचली नाही पण याच गोड गो टीच चारपाच भाग अजनही आठवतात यात डमास िगरम या या फोक ट सच अ सल मराठी अनवाद होत लक यिलप डील िवथ द ड हील याच वाचन मी पाचवी-सहावीत असतानाच कल मोठ भाऊ अस याचा दसरा फायदा हणज Rebecca Peyton Place Fountainhead बरोबर यानी उशीखाली लपवन ठवलली महारा टरात बदी असलली बळगावची मािसकही वाचायला िमळाली ती कोणती ह समकालीन सजञाना समजलच आपण वाचलली प तक तीन परकारची एक आप या आई-विडला या िपढीतली आप या िपढीची आिण आप या मला या िपढीची हरी पॉटर सारखी यामळ उषकाल रॉय कलब टशन मा तर मितिचतर फडकया या कादबरया गडकरयाची नाटक आईमळ वाचली खाडकर पडस प ल आिण प य दशपाड दाडकर ठोकळ जी ए कलकणीर अ णाभाऊ साठ नमाड आिण most important बाबराव अनारळकर ही मा या िपढीची आिण नतरची गलशन नदाची िहदी आिण नतरची हजारो नसली तरी शकडो इगरजी पर न असा पडतो की या सवर वाचनाचा उपयोग काय चारचौघात ग पा मारताना िकवा िमतरावर इ परशन मार यासाठी वाचन करमणक झाली ह नककी पण जञान िमळाल का ऍमझॉन िकडल आयपड या या यगात आिण मा या ज या कागदी प तका या िव वात फरक आह का मा या वाचक-पवारच पणर िसहावलोकन करायला हा लख परणार नाही मराठी िहदी इगरजी प तक मािसक वतरमानपतर याचा मा यावर झाल या परभावाच

िव लषण करायला एक प तकच िलहाव लागल पण स या ह माग वळन बघण पर ldquoआगामी आ मचिरतराrdquo ची पर तावना हणनही हा परय न उपयोगी पडल यातला या पिह या परकरणाच नाव तयार आह गरथवाचनाची स वात िव ल भा या या महारा टर सार वतात या गरथकतर वाची स वात या चालीवर

अ ण िनसरगड

सारथी 9

लहानपणी आई-बाबा मला राजयोग िशकवायच राजयोग हणज ई वराशी साधलला सवादाच आ ही मनात या मनात हणत अस lsquoह परमिपता परमा मा मी एक योित व प िब द व प आ मा आह ह शरीर माझ या ज माच व तर आहत आिण प वी या रगमचावर मी माझ पातर िनभाव यासाठी आलो आहrsquo मग मी िदवसभरात ज काही चागल घडल याच चलिचतर डो यासमोर चालवन दवाच आभार मानायचो पढ ज काही चागल झाल नाही त चागल झाल असत तर कस िदसल असत याच ही कि पत करायचो उदा आईन जवताना नवीन भाजी खा याचा आगरह कला त हा मी ओरडलो तर मी क पना करायचो की आईन मला पढ यावळी भाजी खा यासाठी िवचारल आह मग मी भाजीची चव आह तरी कशी ह पाहायला तयार झालो आह

दहावी झा यानतर मी माझ गाव सोडन प यात िशकषण घऊ लागलो हो टलम य िमतराशी दव आह की नाही म य नितकता या िवषयावर चचार होऊ लागली मी या गो टी स य मानत अस याना आ हान दणारया अनक घटना घड या पढ आय आय टी गाधीनगरम य त वजञान समाजशा तर अस िवषय िशकायला िमळाल परा यापकासोबत वचािरक सवाद होऊ लागला दव िकवा अ या म याबाबत आप याला ज सािगतल गल तवढच मािहत आह अस जाणव लागल या ओघात मी राजयोग वगर करण सोडन िदल माझा रोख थोडासा नाि तकतकड वळाला पण मनाला काहीतरी खा य लागतच मी स फ डवलपमट िवषयाकड वळालो टीफन कोव याच एक अगरग य प तक वाचनात आल 7 Habits of Highly Effec ve People याम य पिहली सवय आह Proac veness हणजच पिरि थतीचा परभाव आप यावर न होऊ दता आपण दर ि टकोनातन योगय ती परितिकरया यायची पण मी मनात हणालो lsquoअहो ह कळत पण वळत कठrsquo

आता ह वळव यासाठी काय करायच याचा शोध घत घत मी चा सर डिहग (Charles Duhigg) या या Power of Habit या प तकापयरत यऊन पोहचलो याम य सवयी

कशा घडतात याचा वजञािनक प धतीन मागोवा घतला आह साधारणतः पर यक सवयीच तीन ट प असतात ndash सकत िन यकरम आिण याच फळ आप या जञान दरीया वार आप या मदला सकत िमळतात काही ठरािवक सकता या जळणीवर आधािरत आप या मदन काही िन यकरम ठरवलला असतो तो घडतो आिण या िन यकरमाचा फायदा हणन आप याला याच काही फळ िमळत ह फळ जवढ आप याला आवडत तवढीच ती सवय घ ट होत जात

चा सर डिहगन या तीन ट या या सा यात आप या दररोज या सवयी कशा बसतात ह तीन ट प यसनी लोकाम य कस ओळखावत कशी एखादी सवय बदलायची िकवा नवीन सवय कशी घडवायची याच शा तरीय दाखल िदल आहत पढ चा सर डिहग कपनी या स थ या समाजा या सवयीबाबत ह तीन ट प कस लाग होतात याच अनक उदाहरण दतो याम य माझ आवडत उदाहरण हणज टारबकस या कफमधील बिर ताचा अमिरकम य र टॉरट हॉटल िकवा फा ट फड चनम य वाढिपच काम करणारया बरयाच लोकाच जीवन अि थर अस याची शकयता असत काही यसनाधीन अस शकतात काहीच कटबीय ग हगार अस शकतात तर काहीच सवा कषतराला साजस वागण नसत यामळ पाळीवर उिशरा यण सहकायारशी ससवाद न साधन िकवा असमाधानी गराहकाशी नीट न वागण ह बरच वळा होत अस त हा टारबकसन नवीन यणारया बिर ता या सवयी घडव याच काम हाती घतल

साधारणतः न वदी या दशकात यानी एक िवशष परिशकषण िशबीर आयोिजत करण स कल याम य भावन या भरात यऊन अनिचतपण वागण टाळ यासाठी िवशष भर िदला होता एखादा बिर ता भावन या भरात यऊन काही क शकतो अशा काही घटनाचा एक सच बनवला होता उदा समजा त ही सकाळपासन स याकाळपयरत काम क न थकला आहात आिण एक गराहक याची ऑडरर पािहज ती िमळाली नाही हणन तम यावर ओरडतो त हाला कळत की ही ऑडरर त ही बनवली नसन कोणी दसर यानच बनवली आह अशावळी

मी एक प तक परमी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

6 सारथी

नम कार मडळी मडळा या रौ य महो सवी वषीर मला िसअटल महारा टर मडळाच अ यकषपद भषवता आल हा मी माझा मान समजतो आधी मी माझ नाव आिण लोकाना पडणारया पर नाब दल सागतो - करमक डा ह आधर परदशातील तलगाणामधल आडनाव आह मी (आिण माझ वडील) मळच सोलापरच असन hybrid मराठीतलग आहोत (आपली मल जशी आता American

मराठी आहत ना तशी) असो आता मडळाब दल ndash मडळ परचड मोठ झाल आह पर यक कायरकरमाम य भरपर नवीन चहर पाहायला िमळतात याचा खप आनद होतो मडळ फकत काही लोकाचा मकता आह असा जर कोणाचा समज झाला असल तर तो चकीच आह ndash ह कोणा याही घरच कायर नाही सग याच आह आिण सग यानी आपापला वाटा उचलायचा आह एक feedback िमळत राहतो की आ हाला कोणी ओळखत नाही यामळ आ ही यत नाही आप याला ही परितमा खोडन टाकायची आह या पचिवसा या वषीर मी सग या मराठी बाधवाना एकतर बोलव इि छतो ndash चला आप या पढ या िपढीसाठी एकतर यऊ आिण पढ या २५ वषारची व न बाध यासाठी काय करता यईल आ हाला कळवा दसरा म दा ndash वषारनवष आपण आपल मराठी सण स कती आिण कायरकरम साजर करत आलोय(आिण पढही क ) पण आपण िजथ राहतोय ितथ या less privileged लोकासाठी काय करतोय याची जाग कता फारच कमी आह आपल SMM यवा मडळ दरवषीर Northwest Harvest आिण Relay For Life साठी volunteering करतात ह उपकरम सवारसाठी उपल ध असन सगळ सहभाग घऊ शकतात यावषीरपासन आपण Hopelink साठी FoodSupplies ही collect करतोय आिण यासाठी community कडन आ हाला एकदम छान परितसाद िमळाला ग या वषीर Bellevue Square mall न पिह यादाच िदवाळी साजरी कली आिण Sea le म य इतकया Indian origin स था असनही SMM ला सहकारी-यजमानपदाचा मान िदला ही आप या सग यासाठी अिभमानाची गो ट आह Redmond Town Center नही नाताळ समारभ Redmond Lights म य SMM ला booth दवन इथ या लोकासमोर SMM ची ओळख क न द याची सधी िदली अस या कामाम य सहभाग वाढव यासाठी आ ही या वषीर community outreach नावाची योजना स कली आह आिण कायरकारी सिमती मधील एक सभासद या कामासाठी वािहला आह तसच आप या community म य ज य ठ नागिरक आहत याना बरयाच वळला कायरकरमाब दल फार उिशरा कळत आिण चागली ितिकट आधी सपतात आ ही या वषीर senior ci zen correspondence program चाल कला याम य आ ही अशा य ठ नागिरकाना फोन क न मािहती कळव

आता या वषीरचा आढावा रौ य महो सव एकच उ सव नसन वषरभर आ ही या तोडीच कायरकरम द यासाठी काम करत आहोत आपली सकरात एकदम जोरात चाल झाली त बल २५ stalls आिण जवळ जवळ ४५० लोकानी हजरी लावली आिण सभासद व सखया ४२५ ला पोहोचली लोकानी Housie सगीत खचीर आिण इतर खळाचा मन वी आ वाद घतला अस लोकाच आनदान भरलल चहर पिहल की आ हा कायरक यारना क टाच चीज झा यासारख वाटत उरलल वषरही नाटक US Talent सगीत कायरकरम Redmond Talent नाटक SMM Talent Show िपकिनक Kids Camp गणशो सव kids Talent Show दािडया िदवाळी अशा कायरकरमानी मिह याला एक (िकवा जा त) या दरान भरलला आह या वषीर आ ही जवळपास सगळ कायरकरम आधीच जाहीर करतोय हणज त हाला आपल calendar आताच mark क न ठवता यईल चला तर महारा टरपण साजर क मराठीपण साजर क तमच परम मडळाला असच लाभल हीच इ छा मनपवरक ध यवाद आपला िवनमर परिवण करमक डा अ यकष िसअटल महारा टर मडळ २०१८

सारथी 7

िदसामाजी काहीतरी िलहाव हा समथारचा उपदश मला पाळता आला नाही पण यानी िदसामाजी काहीतरी वाचाव असा उपदश कला असता तर तो मी ततोतत पाळला आह अस हणायला हरकत नाही माझ वाचन दाडग आह िकवा होत ह ली कमी झाल असल तरी वाचता यायला लाग यापासन वाचा यात या सवर आिण वाच नय अशा बरयाच गो टी मी वाच या आहत मी पिहल प तक कठल वाचल ह आठवण शकयच नाही बहतक मराठी शाळतली एखादी अकिलपी असावी मा या लहानपणी आप या मलाना असतात तशी Cat In the Hat Green Eggs and Ham अशी प तक िमळत न हती शाळत अ-अननस त झ-झबल अस तकत व मगन हरण बघ हरण धर अशी वाकय असलली प तक आठवतात काना मातरा वलाटी नसलला मगन कधी भटला नाही या मानान झबल त हाही इटरि टग वाटायच या मलाच पाय पाळ यात िदसल नाहीत तरी मॉ टसरीतच िदसायला लागल ह नककीच आप या अमिरकत या शाळत भरपर प तक असतात िसटी आिण काउटी लायबररीतन हवी तवढी प तक नता यतात भारतात तसा परकार न हता नगर शहरात अहमदनगर िज हा वाचनालय होत हणज सबध नगर िज यातल एकमव सोसायटी हाय कलम य आठव यात एकच तास वाचनासाठी असायचा शाळत चाळीस-प नास प तक होती यात वाच यासारखी दहा-बाराच बाकी सगळी गाधी नह ची चिरतर हणज वषारत पाच-सहा प तक वाचन हायची तरी माझ वाचन दाडग कस झाल याच कारण हणज नशीब लहानपणी उनाड असल या विडलानी चौथीतच शाळा सोडन िदली होती यामळ नोकरी िमळायची शकयता न हतीच हणन बरच यवसाय कल शवटी दकान काढल त चागल चालल आईला वाचनाची आवड होती दकानात िवकायला असल या बरयाच गो टीत वतरमानपतरही होती घरी मािसकही खप यायची वाचनाची स वात ितथनच झाली असावी

द सकाळ परभात त ण भारत महारा टर टाइ स लोकस ा सदश ही सवर मराठी वतरमानपतर ( हणज यात या नाटका-िसनमा या जािहराती) व इगरजी यायला लाग यावर Times of India Indian Express Free

Press Journal इ इगरजी वतरमानपतर रोज वाचन हायची िशवाय तरी िकल कर मौज स यकथा अशी मािसक व याच आिण इतर बरच िदवाळी अकाची रलचल असायची झ-झब याच आकषरण होत यात तरी मािसकान आणखी भर घातली यामळ अगदी लहान वयात तरी या िवषयावरची नको ती मािहती झाली यावर कळस झाला अमिरकत आ यावर लबॉय वाचायला लाग यावर यातली आिटरक स आिण इटवर य अगदी वाचनीय असतात ह आ ाच नमद क न ठवतो उगीच घरी सशयक लोळ नको त ही मािसक आता बद होणार आह अस वाचल एकदरीत वाचनाचा रहास होत आह ही फारच खदाची गो ट आह वाचल या सवर प तकाची लाबलचक यादी करायची नसली तरी अशा लखात प तकाची आिण लखकाची नाव यणारच यातली बरीच हा लख वाचणारयाना मािहत असतील नसली तर त वाचक Gen Xers Millennials असतील आिण मािहती असल तर त वयोव ध नसल तरी जञानव धतरी असतील मराठी िमडीयमम य िशकषण झा यामळ बहतक वाचन मराठीच झाल स वातीला तरी हणज िबरबल आिण बादशहा राजपतर ठकसन अ लािदन चादोबा मािसक या सग यात चादोबा मािसक फारच influen al ठरल कारण यात पचततर वताळा या गो टी चाणकयनीती बोिधस वा याच काय पण होमर या इिलयडचा मराठी अनवाद दर मिह याला असायचा यातली िचतरही रगीत छान असायची इिलयडमध या Helen of Troy मराठीतली ितरभवनसदरी खरच ितरभवनसदरी सारखीच िदसायची यामळ दर मिह याला यणारया चादोबाची मी चातक चाकोरी सारखी वाट बघत बसायचो

गरथवाचनाची स वात

8 सारथी

मला सहा मोठ भाऊ याचा फायदा हणज यानी मोठ असताना वाचलली प तक मला मी लहान असतानाच वाचायला िमळायची प याला गल की यताना त चागली प तक आणत यात सान ग जी या गोड गो टी हो याच पण शिक पअर या नाटकाच भागवतानी कलल अ सल मराठी अनवाद खानवलकराच चद च तीन भाग अशी नवीन प तक असायची यामळ ह लट ट प ट कॉमडी ऑफ एरसर िमडसमर नाई स डरीम याची ओळख ता हणकरा या गो या आिण खडकावरला अकर बरोबरच झाली सान ग जीची शामची आई मी अजनही वाचली नाही पण याच गोड गो टीच चारपाच भाग अजनही आठवतात यात डमास िगरम या या फोक ट सच अ सल मराठी अनवाद होत लक यिलप डील िवथ द ड हील याच वाचन मी पाचवी-सहावीत असतानाच कल मोठ भाऊ अस याचा दसरा फायदा हणज Rebecca Peyton Place Fountainhead बरोबर यानी उशीखाली लपवन ठवलली महारा टरात बदी असलली बळगावची मािसकही वाचायला िमळाली ती कोणती ह समकालीन सजञाना समजलच आपण वाचलली प तक तीन परकारची एक आप या आई-विडला या िपढीतली आप या िपढीची आिण आप या मला या िपढीची हरी पॉटर सारखी यामळ उषकाल रॉय कलब टशन मा तर मितिचतर फडकया या कादबरया गडकरयाची नाटक आईमळ वाचली खाडकर पडस प ल आिण प य दशपाड दाडकर ठोकळ जी ए कलकणीर अ णाभाऊ साठ नमाड आिण most important बाबराव अनारळकर ही मा या िपढीची आिण नतरची गलशन नदाची िहदी आिण नतरची हजारो नसली तरी शकडो इगरजी पर न असा पडतो की या सवर वाचनाचा उपयोग काय चारचौघात ग पा मारताना िकवा िमतरावर इ परशन मार यासाठी वाचन करमणक झाली ह नककी पण जञान िमळाल का ऍमझॉन िकडल आयपड या या यगात आिण मा या ज या कागदी प तका या िव वात फरक आह का मा या वाचक-पवारच पणर िसहावलोकन करायला हा लख परणार नाही मराठी िहदी इगरजी प तक मािसक वतरमानपतर याचा मा यावर झाल या परभावाच

िव लषण करायला एक प तकच िलहाव लागल पण स या ह माग वळन बघण पर ldquoआगामी आ मचिरतराrdquo ची पर तावना हणनही हा परय न उपयोगी पडल यातला या पिह या परकरणाच नाव तयार आह गरथवाचनाची स वात िव ल भा या या महारा टर सार वतात या गरथकतर वाची स वात या चालीवर

अ ण िनसरगड

सारथी 9

लहानपणी आई-बाबा मला राजयोग िशकवायच राजयोग हणज ई वराशी साधलला सवादाच आ ही मनात या मनात हणत अस lsquoह परमिपता परमा मा मी एक योित व प िब द व प आ मा आह ह शरीर माझ या ज माच व तर आहत आिण प वी या रगमचावर मी माझ पातर िनभाव यासाठी आलो आहrsquo मग मी िदवसभरात ज काही चागल घडल याच चलिचतर डो यासमोर चालवन दवाच आभार मानायचो पढ ज काही चागल झाल नाही त चागल झाल असत तर कस िदसल असत याच ही कि पत करायचो उदा आईन जवताना नवीन भाजी खा याचा आगरह कला त हा मी ओरडलो तर मी क पना करायचो की आईन मला पढ यावळी भाजी खा यासाठी िवचारल आह मग मी भाजीची चव आह तरी कशी ह पाहायला तयार झालो आह

दहावी झा यानतर मी माझ गाव सोडन प यात िशकषण घऊ लागलो हो टलम य िमतराशी दव आह की नाही म य नितकता या िवषयावर चचार होऊ लागली मी या गो टी स य मानत अस याना आ हान दणारया अनक घटना घड या पढ आय आय टी गाधीनगरम य त वजञान समाजशा तर अस िवषय िशकायला िमळाल परा यापकासोबत वचािरक सवाद होऊ लागला दव िकवा अ या म याबाबत आप याला ज सािगतल गल तवढच मािहत आह अस जाणव लागल या ओघात मी राजयोग वगर करण सोडन िदल माझा रोख थोडासा नाि तकतकड वळाला पण मनाला काहीतरी खा य लागतच मी स फ डवलपमट िवषयाकड वळालो टीफन कोव याच एक अगरग य प तक वाचनात आल 7 Habits of Highly Effec ve People याम य पिहली सवय आह Proac veness हणजच पिरि थतीचा परभाव आप यावर न होऊ दता आपण दर ि टकोनातन योगय ती परितिकरया यायची पण मी मनात हणालो lsquoअहो ह कळत पण वळत कठrsquo

आता ह वळव यासाठी काय करायच याचा शोध घत घत मी चा सर डिहग (Charles Duhigg) या या Power of Habit या प तकापयरत यऊन पोहचलो याम य सवयी

कशा घडतात याचा वजञािनक प धतीन मागोवा घतला आह साधारणतः पर यक सवयीच तीन ट प असतात ndash सकत िन यकरम आिण याच फळ आप या जञान दरीया वार आप या मदला सकत िमळतात काही ठरािवक सकता या जळणीवर आधािरत आप या मदन काही िन यकरम ठरवलला असतो तो घडतो आिण या िन यकरमाचा फायदा हणन आप याला याच काही फळ िमळत ह फळ जवढ आप याला आवडत तवढीच ती सवय घ ट होत जात

चा सर डिहगन या तीन ट या या सा यात आप या दररोज या सवयी कशा बसतात ह तीन ट प यसनी लोकाम य कस ओळखावत कशी एखादी सवय बदलायची िकवा नवीन सवय कशी घडवायची याच शा तरीय दाखल िदल आहत पढ चा सर डिहग कपनी या स थ या समाजा या सवयीबाबत ह तीन ट प कस लाग होतात याच अनक उदाहरण दतो याम य माझ आवडत उदाहरण हणज टारबकस या कफमधील बिर ताचा अमिरकम य र टॉरट हॉटल िकवा फा ट फड चनम य वाढिपच काम करणारया बरयाच लोकाच जीवन अि थर अस याची शकयता असत काही यसनाधीन अस शकतात काहीच कटबीय ग हगार अस शकतात तर काहीच सवा कषतराला साजस वागण नसत यामळ पाळीवर उिशरा यण सहकायारशी ससवाद न साधन िकवा असमाधानी गराहकाशी नीट न वागण ह बरच वळा होत अस त हा टारबकसन नवीन यणारया बिर ता या सवयी घडव याच काम हाती घतल

साधारणतः न वदी या दशकात यानी एक िवशष परिशकषण िशबीर आयोिजत करण स कल याम य भावन या भरात यऊन अनिचतपण वागण टाळ यासाठी िवशष भर िदला होता एखादा बिर ता भावन या भरात यऊन काही क शकतो अशा काही घटनाचा एक सच बनवला होता उदा समजा त ही सकाळपासन स याकाळपयरत काम क न थकला आहात आिण एक गराहक याची ऑडरर पािहज ती िमळाली नाही हणन तम यावर ओरडतो त हाला कळत की ही ऑडरर त ही बनवली नसन कोणी दसर यानच बनवली आह अशावळी

मी एक प तक परमी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 7

िदसामाजी काहीतरी िलहाव हा समथारचा उपदश मला पाळता आला नाही पण यानी िदसामाजी काहीतरी वाचाव असा उपदश कला असता तर तो मी ततोतत पाळला आह अस हणायला हरकत नाही माझ वाचन दाडग आह िकवा होत ह ली कमी झाल असल तरी वाचता यायला लाग यापासन वाचा यात या सवर आिण वाच नय अशा बरयाच गो टी मी वाच या आहत मी पिहल प तक कठल वाचल ह आठवण शकयच नाही बहतक मराठी शाळतली एखादी अकिलपी असावी मा या लहानपणी आप या मलाना असतात तशी Cat In the Hat Green Eggs and Ham अशी प तक िमळत न हती शाळत अ-अननस त झ-झबल अस तकत व मगन हरण बघ हरण धर अशी वाकय असलली प तक आठवतात काना मातरा वलाटी नसलला मगन कधी भटला नाही या मानान झबल त हाही इटरि टग वाटायच या मलाच पाय पाळ यात िदसल नाहीत तरी मॉ टसरीतच िदसायला लागल ह नककीच आप या अमिरकत या शाळत भरपर प तक असतात िसटी आिण काउटी लायबररीतन हवी तवढी प तक नता यतात भारतात तसा परकार न हता नगर शहरात अहमदनगर िज हा वाचनालय होत हणज सबध नगर िज यातल एकमव सोसायटी हाय कलम य आठव यात एकच तास वाचनासाठी असायचा शाळत चाळीस-प नास प तक होती यात वाच यासारखी दहा-बाराच बाकी सगळी गाधी नह ची चिरतर हणज वषारत पाच-सहा प तक वाचन हायची तरी माझ वाचन दाडग कस झाल याच कारण हणज नशीब लहानपणी उनाड असल या विडलानी चौथीतच शाळा सोडन िदली होती यामळ नोकरी िमळायची शकयता न हतीच हणन बरच यवसाय कल शवटी दकान काढल त चागल चालल आईला वाचनाची आवड होती दकानात िवकायला असल या बरयाच गो टीत वतरमानपतरही होती घरी मािसकही खप यायची वाचनाची स वात ितथनच झाली असावी

द सकाळ परभात त ण भारत महारा टर टाइ स लोकस ा सदश ही सवर मराठी वतरमानपतर ( हणज यात या नाटका-िसनमा या जािहराती) व इगरजी यायला लाग यावर Times of India Indian Express Free

Press Journal इ इगरजी वतरमानपतर रोज वाचन हायची िशवाय तरी िकल कर मौज स यकथा अशी मािसक व याच आिण इतर बरच िदवाळी अकाची रलचल असायची झ-झब याच आकषरण होत यात तरी मािसकान आणखी भर घातली यामळ अगदी लहान वयात तरी या िवषयावरची नको ती मािहती झाली यावर कळस झाला अमिरकत आ यावर लबॉय वाचायला लाग यावर यातली आिटरक स आिण इटवर य अगदी वाचनीय असतात ह आ ाच नमद क न ठवतो उगीच घरी सशयक लोळ नको त ही मािसक आता बद होणार आह अस वाचल एकदरीत वाचनाचा रहास होत आह ही फारच खदाची गो ट आह वाचल या सवर प तकाची लाबलचक यादी करायची नसली तरी अशा लखात प तकाची आिण लखकाची नाव यणारच यातली बरीच हा लख वाचणारयाना मािहत असतील नसली तर त वाचक Gen Xers Millennials असतील आिण मािहती असल तर त वयोव ध नसल तरी जञानव धतरी असतील मराठी िमडीयमम य िशकषण झा यामळ बहतक वाचन मराठीच झाल स वातीला तरी हणज िबरबल आिण बादशहा राजपतर ठकसन अ लािदन चादोबा मािसक या सग यात चादोबा मािसक फारच influen al ठरल कारण यात पचततर वताळा या गो टी चाणकयनीती बोिधस वा याच काय पण होमर या इिलयडचा मराठी अनवाद दर मिह याला असायचा यातली िचतरही रगीत छान असायची इिलयडमध या Helen of Troy मराठीतली ितरभवनसदरी खरच ितरभवनसदरी सारखीच िदसायची यामळ दर मिह याला यणारया चादोबाची मी चातक चाकोरी सारखी वाट बघत बसायचो

गरथवाचनाची स वात

8 सारथी

मला सहा मोठ भाऊ याचा फायदा हणज यानी मोठ असताना वाचलली प तक मला मी लहान असतानाच वाचायला िमळायची प याला गल की यताना त चागली प तक आणत यात सान ग जी या गोड गो टी हो याच पण शिक पअर या नाटकाच भागवतानी कलल अ सल मराठी अनवाद खानवलकराच चद च तीन भाग अशी नवीन प तक असायची यामळ ह लट ट प ट कॉमडी ऑफ एरसर िमडसमर नाई स डरीम याची ओळख ता हणकरा या गो या आिण खडकावरला अकर बरोबरच झाली सान ग जीची शामची आई मी अजनही वाचली नाही पण याच गोड गो टीच चारपाच भाग अजनही आठवतात यात डमास िगरम या या फोक ट सच अ सल मराठी अनवाद होत लक यिलप डील िवथ द ड हील याच वाचन मी पाचवी-सहावीत असतानाच कल मोठ भाऊ अस याचा दसरा फायदा हणज Rebecca Peyton Place Fountainhead बरोबर यानी उशीखाली लपवन ठवलली महारा टरात बदी असलली बळगावची मािसकही वाचायला िमळाली ती कोणती ह समकालीन सजञाना समजलच आपण वाचलली प तक तीन परकारची एक आप या आई-विडला या िपढीतली आप या िपढीची आिण आप या मला या िपढीची हरी पॉटर सारखी यामळ उषकाल रॉय कलब टशन मा तर मितिचतर फडकया या कादबरया गडकरयाची नाटक आईमळ वाचली खाडकर पडस प ल आिण प य दशपाड दाडकर ठोकळ जी ए कलकणीर अ णाभाऊ साठ नमाड आिण most important बाबराव अनारळकर ही मा या िपढीची आिण नतरची गलशन नदाची िहदी आिण नतरची हजारो नसली तरी शकडो इगरजी पर न असा पडतो की या सवर वाचनाचा उपयोग काय चारचौघात ग पा मारताना िकवा िमतरावर इ परशन मार यासाठी वाचन करमणक झाली ह नककी पण जञान िमळाल का ऍमझॉन िकडल आयपड या या यगात आिण मा या ज या कागदी प तका या िव वात फरक आह का मा या वाचक-पवारच पणर िसहावलोकन करायला हा लख परणार नाही मराठी िहदी इगरजी प तक मािसक वतरमानपतर याचा मा यावर झाल या परभावाच

िव लषण करायला एक प तकच िलहाव लागल पण स या ह माग वळन बघण पर ldquoआगामी आ मचिरतराrdquo ची पर तावना हणनही हा परय न उपयोगी पडल यातला या पिह या परकरणाच नाव तयार आह गरथवाचनाची स वात िव ल भा या या महारा टर सार वतात या गरथकतर वाची स वात या चालीवर

अ ण िनसरगड

सारथी 9

लहानपणी आई-बाबा मला राजयोग िशकवायच राजयोग हणज ई वराशी साधलला सवादाच आ ही मनात या मनात हणत अस lsquoह परमिपता परमा मा मी एक योित व प िब द व प आ मा आह ह शरीर माझ या ज माच व तर आहत आिण प वी या रगमचावर मी माझ पातर िनभाव यासाठी आलो आहrsquo मग मी िदवसभरात ज काही चागल घडल याच चलिचतर डो यासमोर चालवन दवाच आभार मानायचो पढ ज काही चागल झाल नाही त चागल झाल असत तर कस िदसल असत याच ही कि पत करायचो उदा आईन जवताना नवीन भाजी खा याचा आगरह कला त हा मी ओरडलो तर मी क पना करायचो की आईन मला पढ यावळी भाजी खा यासाठी िवचारल आह मग मी भाजीची चव आह तरी कशी ह पाहायला तयार झालो आह

दहावी झा यानतर मी माझ गाव सोडन प यात िशकषण घऊ लागलो हो टलम य िमतराशी दव आह की नाही म य नितकता या िवषयावर चचार होऊ लागली मी या गो टी स य मानत अस याना आ हान दणारया अनक घटना घड या पढ आय आय टी गाधीनगरम य त वजञान समाजशा तर अस िवषय िशकायला िमळाल परा यापकासोबत वचािरक सवाद होऊ लागला दव िकवा अ या म याबाबत आप याला ज सािगतल गल तवढच मािहत आह अस जाणव लागल या ओघात मी राजयोग वगर करण सोडन िदल माझा रोख थोडासा नाि तकतकड वळाला पण मनाला काहीतरी खा य लागतच मी स फ डवलपमट िवषयाकड वळालो टीफन कोव याच एक अगरग य प तक वाचनात आल 7 Habits of Highly Effec ve People याम य पिहली सवय आह Proac veness हणजच पिरि थतीचा परभाव आप यावर न होऊ दता आपण दर ि टकोनातन योगय ती परितिकरया यायची पण मी मनात हणालो lsquoअहो ह कळत पण वळत कठrsquo

आता ह वळव यासाठी काय करायच याचा शोध घत घत मी चा सर डिहग (Charles Duhigg) या या Power of Habit या प तकापयरत यऊन पोहचलो याम य सवयी

कशा घडतात याचा वजञािनक प धतीन मागोवा घतला आह साधारणतः पर यक सवयीच तीन ट प असतात ndash सकत िन यकरम आिण याच फळ आप या जञान दरीया वार आप या मदला सकत िमळतात काही ठरािवक सकता या जळणीवर आधािरत आप या मदन काही िन यकरम ठरवलला असतो तो घडतो आिण या िन यकरमाचा फायदा हणन आप याला याच काही फळ िमळत ह फळ जवढ आप याला आवडत तवढीच ती सवय घ ट होत जात

चा सर डिहगन या तीन ट या या सा यात आप या दररोज या सवयी कशा बसतात ह तीन ट प यसनी लोकाम य कस ओळखावत कशी एखादी सवय बदलायची िकवा नवीन सवय कशी घडवायची याच शा तरीय दाखल िदल आहत पढ चा सर डिहग कपनी या स थ या समाजा या सवयीबाबत ह तीन ट प कस लाग होतात याच अनक उदाहरण दतो याम य माझ आवडत उदाहरण हणज टारबकस या कफमधील बिर ताचा अमिरकम य र टॉरट हॉटल िकवा फा ट फड चनम य वाढिपच काम करणारया बरयाच लोकाच जीवन अि थर अस याची शकयता असत काही यसनाधीन अस शकतात काहीच कटबीय ग हगार अस शकतात तर काहीच सवा कषतराला साजस वागण नसत यामळ पाळीवर उिशरा यण सहकायारशी ससवाद न साधन िकवा असमाधानी गराहकाशी नीट न वागण ह बरच वळा होत अस त हा टारबकसन नवीन यणारया बिर ता या सवयी घडव याच काम हाती घतल

साधारणतः न वदी या दशकात यानी एक िवशष परिशकषण िशबीर आयोिजत करण स कल याम य भावन या भरात यऊन अनिचतपण वागण टाळ यासाठी िवशष भर िदला होता एखादा बिर ता भावन या भरात यऊन काही क शकतो अशा काही घटनाचा एक सच बनवला होता उदा समजा त ही सकाळपासन स याकाळपयरत काम क न थकला आहात आिण एक गराहक याची ऑडरर पािहज ती िमळाली नाही हणन तम यावर ओरडतो त हाला कळत की ही ऑडरर त ही बनवली नसन कोणी दसर यानच बनवली आह अशावळी

मी एक प तक परमी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

8 सारथी

मला सहा मोठ भाऊ याचा फायदा हणज यानी मोठ असताना वाचलली प तक मला मी लहान असतानाच वाचायला िमळायची प याला गल की यताना त चागली प तक आणत यात सान ग जी या गोड गो टी हो याच पण शिक पअर या नाटकाच भागवतानी कलल अ सल मराठी अनवाद खानवलकराच चद च तीन भाग अशी नवीन प तक असायची यामळ ह लट ट प ट कॉमडी ऑफ एरसर िमडसमर नाई स डरीम याची ओळख ता हणकरा या गो या आिण खडकावरला अकर बरोबरच झाली सान ग जीची शामची आई मी अजनही वाचली नाही पण याच गोड गो टीच चारपाच भाग अजनही आठवतात यात डमास िगरम या या फोक ट सच अ सल मराठी अनवाद होत लक यिलप डील िवथ द ड हील याच वाचन मी पाचवी-सहावीत असतानाच कल मोठ भाऊ अस याचा दसरा फायदा हणज Rebecca Peyton Place Fountainhead बरोबर यानी उशीखाली लपवन ठवलली महारा टरात बदी असलली बळगावची मािसकही वाचायला िमळाली ती कोणती ह समकालीन सजञाना समजलच आपण वाचलली प तक तीन परकारची एक आप या आई-विडला या िपढीतली आप या िपढीची आिण आप या मला या िपढीची हरी पॉटर सारखी यामळ उषकाल रॉय कलब टशन मा तर मितिचतर फडकया या कादबरया गडकरयाची नाटक आईमळ वाचली खाडकर पडस प ल आिण प य दशपाड दाडकर ठोकळ जी ए कलकणीर अ णाभाऊ साठ नमाड आिण most important बाबराव अनारळकर ही मा या िपढीची आिण नतरची गलशन नदाची िहदी आिण नतरची हजारो नसली तरी शकडो इगरजी पर न असा पडतो की या सवर वाचनाचा उपयोग काय चारचौघात ग पा मारताना िकवा िमतरावर इ परशन मार यासाठी वाचन करमणक झाली ह नककी पण जञान िमळाल का ऍमझॉन िकडल आयपड या या यगात आिण मा या ज या कागदी प तका या िव वात फरक आह का मा या वाचक-पवारच पणर िसहावलोकन करायला हा लख परणार नाही मराठी िहदी इगरजी प तक मािसक वतरमानपतर याचा मा यावर झाल या परभावाच

िव लषण करायला एक प तकच िलहाव लागल पण स या ह माग वळन बघण पर ldquoआगामी आ मचिरतराrdquo ची पर तावना हणनही हा परय न उपयोगी पडल यातला या पिह या परकरणाच नाव तयार आह गरथवाचनाची स वात िव ल भा या या महारा टर सार वतात या गरथकतर वाची स वात या चालीवर

अ ण िनसरगड

सारथी 9

लहानपणी आई-बाबा मला राजयोग िशकवायच राजयोग हणज ई वराशी साधलला सवादाच आ ही मनात या मनात हणत अस lsquoह परमिपता परमा मा मी एक योित व प िब द व प आ मा आह ह शरीर माझ या ज माच व तर आहत आिण प वी या रगमचावर मी माझ पातर िनभाव यासाठी आलो आहrsquo मग मी िदवसभरात ज काही चागल घडल याच चलिचतर डो यासमोर चालवन दवाच आभार मानायचो पढ ज काही चागल झाल नाही त चागल झाल असत तर कस िदसल असत याच ही कि पत करायचो उदा आईन जवताना नवीन भाजी खा याचा आगरह कला त हा मी ओरडलो तर मी क पना करायचो की आईन मला पढ यावळी भाजी खा यासाठी िवचारल आह मग मी भाजीची चव आह तरी कशी ह पाहायला तयार झालो आह

दहावी झा यानतर मी माझ गाव सोडन प यात िशकषण घऊ लागलो हो टलम य िमतराशी दव आह की नाही म य नितकता या िवषयावर चचार होऊ लागली मी या गो टी स य मानत अस याना आ हान दणारया अनक घटना घड या पढ आय आय टी गाधीनगरम य त वजञान समाजशा तर अस िवषय िशकायला िमळाल परा यापकासोबत वचािरक सवाद होऊ लागला दव िकवा अ या म याबाबत आप याला ज सािगतल गल तवढच मािहत आह अस जाणव लागल या ओघात मी राजयोग वगर करण सोडन िदल माझा रोख थोडासा नाि तकतकड वळाला पण मनाला काहीतरी खा य लागतच मी स फ डवलपमट िवषयाकड वळालो टीफन कोव याच एक अगरग य प तक वाचनात आल 7 Habits of Highly Effec ve People याम य पिहली सवय आह Proac veness हणजच पिरि थतीचा परभाव आप यावर न होऊ दता आपण दर ि टकोनातन योगय ती परितिकरया यायची पण मी मनात हणालो lsquoअहो ह कळत पण वळत कठrsquo

आता ह वळव यासाठी काय करायच याचा शोध घत घत मी चा सर डिहग (Charles Duhigg) या या Power of Habit या प तकापयरत यऊन पोहचलो याम य सवयी

कशा घडतात याचा वजञािनक प धतीन मागोवा घतला आह साधारणतः पर यक सवयीच तीन ट प असतात ndash सकत िन यकरम आिण याच फळ आप या जञान दरीया वार आप या मदला सकत िमळतात काही ठरािवक सकता या जळणीवर आधािरत आप या मदन काही िन यकरम ठरवलला असतो तो घडतो आिण या िन यकरमाचा फायदा हणन आप याला याच काही फळ िमळत ह फळ जवढ आप याला आवडत तवढीच ती सवय घ ट होत जात

चा सर डिहगन या तीन ट या या सा यात आप या दररोज या सवयी कशा बसतात ह तीन ट प यसनी लोकाम य कस ओळखावत कशी एखादी सवय बदलायची िकवा नवीन सवय कशी घडवायची याच शा तरीय दाखल िदल आहत पढ चा सर डिहग कपनी या स थ या समाजा या सवयीबाबत ह तीन ट प कस लाग होतात याच अनक उदाहरण दतो याम य माझ आवडत उदाहरण हणज टारबकस या कफमधील बिर ताचा अमिरकम य र टॉरट हॉटल िकवा फा ट फड चनम य वाढिपच काम करणारया बरयाच लोकाच जीवन अि थर अस याची शकयता असत काही यसनाधीन अस शकतात काहीच कटबीय ग हगार अस शकतात तर काहीच सवा कषतराला साजस वागण नसत यामळ पाळीवर उिशरा यण सहकायारशी ससवाद न साधन िकवा असमाधानी गराहकाशी नीट न वागण ह बरच वळा होत अस त हा टारबकसन नवीन यणारया बिर ता या सवयी घडव याच काम हाती घतल

साधारणतः न वदी या दशकात यानी एक िवशष परिशकषण िशबीर आयोिजत करण स कल याम य भावन या भरात यऊन अनिचतपण वागण टाळ यासाठी िवशष भर िदला होता एखादा बिर ता भावन या भरात यऊन काही क शकतो अशा काही घटनाचा एक सच बनवला होता उदा समजा त ही सकाळपासन स याकाळपयरत काम क न थकला आहात आिण एक गराहक याची ऑडरर पािहज ती िमळाली नाही हणन तम यावर ओरडतो त हाला कळत की ही ऑडरर त ही बनवली नसन कोणी दसर यानच बनवली आह अशावळी

मी एक प तक परमी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 9

लहानपणी आई-बाबा मला राजयोग िशकवायच राजयोग हणज ई वराशी साधलला सवादाच आ ही मनात या मनात हणत अस lsquoह परमिपता परमा मा मी एक योित व प िब द व प आ मा आह ह शरीर माझ या ज माच व तर आहत आिण प वी या रगमचावर मी माझ पातर िनभाव यासाठी आलो आहrsquo मग मी िदवसभरात ज काही चागल घडल याच चलिचतर डो यासमोर चालवन दवाच आभार मानायचो पढ ज काही चागल झाल नाही त चागल झाल असत तर कस िदसल असत याच ही कि पत करायचो उदा आईन जवताना नवीन भाजी खा याचा आगरह कला त हा मी ओरडलो तर मी क पना करायचो की आईन मला पढ यावळी भाजी खा यासाठी िवचारल आह मग मी भाजीची चव आह तरी कशी ह पाहायला तयार झालो आह

दहावी झा यानतर मी माझ गाव सोडन प यात िशकषण घऊ लागलो हो टलम य िमतराशी दव आह की नाही म य नितकता या िवषयावर चचार होऊ लागली मी या गो टी स य मानत अस याना आ हान दणारया अनक घटना घड या पढ आय आय टी गाधीनगरम य त वजञान समाजशा तर अस िवषय िशकायला िमळाल परा यापकासोबत वचािरक सवाद होऊ लागला दव िकवा अ या म याबाबत आप याला ज सािगतल गल तवढच मािहत आह अस जाणव लागल या ओघात मी राजयोग वगर करण सोडन िदल माझा रोख थोडासा नाि तकतकड वळाला पण मनाला काहीतरी खा य लागतच मी स फ डवलपमट िवषयाकड वळालो टीफन कोव याच एक अगरग य प तक वाचनात आल 7 Habits of Highly Effec ve People याम य पिहली सवय आह Proac veness हणजच पिरि थतीचा परभाव आप यावर न होऊ दता आपण दर ि टकोनातन योगय ती परितिकरया यायची पण मी मनात हणालो lsquoअहो ह कळत पण वळत कठrsquo

आता ह वळव यासाठी काय करायच याचा शोध घत घत मी चा सर डिहग (Charles Duhigg) या या Power of Habit या प तकापयरत यऊन पोहचलो याम य सवयी

कशा घडतात याचा वजञािनक प धतीन मागोवा घतला आह साधारणतः पर यक सवयीच तीन ट प असतात ndash सकत िन यकरम आिण याच फळ आप या जञान दरीया वार आप या मदला सकत िमळतात काही ठरािवक सकता या जळणीवर आधािरत आप या मदन काही िन यकरम ठरवलला असतो तो घडतो आिण या िन यकरमाचा फायदा हणन आप याला याच काही फळ िमळत ह फळ जवढ आप याला आवडत तवढीच ती सवय घ ट होत जात

चा सर डिहगन या तीन ट या या सा यात आप या दररोज या सवयी कशा बसतात ह तीन ट प यसनी लोकाम य कस ओळखावत कशी एखादी सवय बदलायची िकवा नवीन सवय कशी घडवायची याच शा तरीय दाखल िदल आहत पढ चा सर डिहग कपनी या स थ या समाजा या सवयीबाबत ह तीन ट प कस लाग होतात याच अनक उदाहरण दतो याम य माझ आवडत उदाहरण हणज टारबकस या कफमधील बिर ताचा अमिरकम य र टॉरट हॉटल िकवा फा ट फड चनम य वाढिपच काम करणारया बरयाच लोकाच जीवन अि थर अस याची शकयता असत काही यसनाधीन अस शकतात काहीच कटबीय ग हगार अस शकतात तर काहीच सवा कषतराला साजस वागण नसत यामळ पाळीवर उिशरा यण सहकायारशी ससवाद न साधन िकवा असमाधानी गराहकाशी नीट न वागण ह बरच वळा होत अस त हा टारबकसन नवीन यणारया बिर ता या सवयी घडव याच काम हाती घतल

साधारणतः न वदी या दशकात यानी एक िवशष परिशकषण िशबीर आयोिजत करण स कल याम य भावन या भरात यऊन अनिचतपण वागण टाळ यासाठी िवशष भर िदला होता एखादा बिर ता भावन या भरात यऊन काही क शकतो अशा काही घटनाचा एक सच बनवला होता उदा समजा त ही सकाळपासन स याकाळपयरत काम क न थकला आहात आिण एक गराहक याची ऑडरर पािहज ती िमळाली नाही हणन तम यावर ओरडतो त हाला कळत की ही ऑडरर त ही बनवली नसन कोणी दसर यानच बनवली आह अशावळी

मी एक प तक परमी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

10 सारथी

त ही काय कराल या घटन या खाली असल या मोक या जागत पर यकजण आपापला Proac ve परितसाद िलिहत अस मग दररोज या घटनाचा याचाकडन नाटकापरमाण सराव क न घतला एकजण असमाधानी गराहक बन तर दसरा बिर ता आपण िलिहल या परितसादाचा िन यकरम कर या उदाहरणात टारबकसन असमाधानी गराहकाच ओरडण हा सकत ओळखला यानतर काय िन यकरम असला पािहज हा घडवला तसच हा िन यकरम रागात य यापकषा मनाला जा त शाती दणारा आह याचा अनभव क न िदला ह फळ रागात यऊन िमळाल या फळापकषा कस गोड लागत ह हळ हळ िनयिमत सरावान या या मनात घ ट कल अस करत करत टारबकसन बिर ता या सवयी घडव या िवशष हणज एक चागली सवय घडव याचा आ मिव वास दसरया सवयी घडव यासाठी खप फायदशीर ठरतो

यरका हच तर माझ आई-बाबा मा याकडन राजयोगा वार क न घत होत भावन या भरात आपोआप वापर या जाणारया श दाना िकवा आपोआप घडणारया कतीना राजयोग कस बदल शकत ह मी थोड थोड समज लागलो मला या सवयी बदलाय या आहत यात याचा वापर करायचा परय न स कला

नकतच मी िशकषणासाठी अमिरकत आलो त हा स वाती या काही िदवसाम य रातरी झोप यापवीर खप तणावात अस नवीन राहणीमानासोबत अनकल होत असताना थोडी दमछाक होत होती िदवसाती अ यास िकवा गहपाठ अपरा राहायचा आपण कजर काढन िशक यासाठी आलो आह ह आठवल की मग झोप लागत नस मग मी मा या घरात आधीपासन अमिरकत राहणारया िमतराना उठवत अस त मा याशी ग पा मारत मला समजवत माझ लकष इतर िठकाणी वळवत आिण मग मी झोप पण मिह याभरात ह िन याचच झाल शवटी मी टारबकसपरमाण तणाव दणारया पिरि थती िलिह या आिण अशावळी काय करायच ह िलिहल लहानपणी िशकल या राजयोग एका नवीन टीकोनातन आचरणात आणला वतःला समजावल की अशा पिरि थती यणारच आहत आिण मला याचा वीकार करावा लागणारच आह पण यामधन च कन बाहर

पड यासाठीची रिसपी दररोज सकाळी वाचन रातरी याच परयोग कल आिण रातरी शातपण झोपायला जाऊ लागलो

िच अकषय प षो मजी रादड

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 11

ldquoआई मला त या बोटाचा ठसा द ना मला थो यावळ iPhone वर खळायच आहrdquo ऋषभ आज सकाळपासन जरा जा तवळ screens वर होता हणन र मीन याला फोन न द याच ठरिवल ऋषभला वगवग या गो टीत य त ठवत कसाबसा दपार या जवणापयरत वळ गला वयपाक घराची थोडी आवराआवर क न र मी थोडी आडवी झाली न झाली तोच ऋषभ परत लाडीगोडी लावत जवळच पहडला या या गोडगोड ग पा र मी अगदी कौतकान ऐकत होती आिण मग ित या लकषात आल की ऋषभन हळच ितचा अगठा iPhone ला लाव याचा परय न कला ldquoअर लबाडा नाही हटल ना मी मग अगदी नाहीचrdquo ऋषभला आईन आपली चोरी पकडली हणन थोडा रागच आला ldquoआई ५ िमिनटच न ग ही level सपवतो की झालrdquo हणन यान परत ितचा अगठा घ याचा परय न कला तस ितन आपल दो ही अगठ मठीत पकक दाबल आता मातर म तीत आलला ऋषभ ितच अगठ काढ याचा परय न क लागला र मीन ितच अगठ आणखीनच पकक दाबल आिण तोच ितला ित या विडलाकडन बालपणी ऐकलली गो ट आठवली अमरावतीतला इनामदाराचा मो ठा वाडा शकरराव आिण सर वतीबाईनी मो या हौशीन बाधलला अगदी परश त घराभोवती चारी बाजन असलली फळाफलाची झाड परसात िवहीर तर समोर मोठ पटागण उज या बाजला गाई- हशीचा गोठा बिर टर शकरराव याचा मानमरातब तवढाच मोठा अधर गाव यापल एवढी पाचश एकर शती बलजो याची रागच लागलली गावात शणान सरावलल घर धा य साठवायला कोठार राबत घर सतत प पा हणा घरात असायचाच सर वतीबाई या वयपाकघरात सकाळ - स याकाळ १५-२० लोकाचा वयपाक असायचाच कधी कणाच अमरावतीत कोटारत काम हणन तर कणाच मो या डॉकटरकड तर कणाची परीकषा तर कणाची मलगी दाखवायचा कायरकरम सर वतीबाई अगदी आपलकीन वतः जातीन लकष दऊन आप या दखरखीत सगळ क न घयाय या वयपाकाला मदरासी बरा मण दोन बायका

घरकामासाठी वाहनचालक आिण बाहरची काम करायला एक माणस ह सगळ कटबातीलच जस वर या मज यावर या ३ खो याम य गरज िव याथीर याच िशकषण राहण-खाण कपडल शाळा-कॉलजची फी सगळच सर वतीबाई आिण शकरराव करायच पदरी मल नस याची खत न बाळगता दःखीक टी न होता त दो ही हातानी भरभ न उदारह त मदत करत वटवकषापरमाण त या या नातवाईक आिण िमतर मडळीचा आधार असायच गजानन इनामदार आप या मो या भावासारखच हशार नकतच विकलीची परीकषा उ ीणर झालल वयान २० वषर लहान असल या गजाननास सर वतीबाई आिण शकरराव आईविडला या जागी होत विडलोपािजरत आलल घर आिण २०० एकर शती होती त रमाबाई आिण मल माधव - महश याना घऊन व यार या घरी राहायच शकररावानी सर वतीबाईचा सग यात लहान भाऊ नारायण याला गावातन बोलावन अमरावतीस आप याकड ठवन घतल यान विकलीच िशकषण घयाव ही दोघाची इ छा पण ती इ छाच राहत की काय अस वाट लागल मागच तीन वषर नारायण पिहलच वषर पास होऊ शकला न हता दरवषीर पास न झा याची नवीन काहीतरी कारण असायची नतर नतर नारायणाच वागण सर वतीबाईना पसत पडना हा मलगा असा का वागतो हच याना समजत न हत गावात या क ती खळ या या आवडीमळ अमरावतीत यऊन यान आखाडयात जायला सरवात कली पढ आखाडयात न जाता बाहर उभ राहन मजाम ती स झाली याची सोबत चागली नाही ह पण सर वतीबाईना िदसत होत आपलाच भाऊ असा वागतो तर गारहाण करायच तरी कणाला एक-दोनदा याला अ यास कर यािवषयी बोल या तर यानी वतःचा अपमान क न घतला सर वतीबाईना याचवळस आपल धाकट दीर मातर िशकषण सपवन विकली या यवसायात जम बसिव यासाठी िकती परय न करत आहत त िदसत होत शतीततर आता त शकररावाना खपच मदत क लागल होत आपल बी-िबयाण खत आणताना धा यिवकरी अशा अनक कामा या वळस गजाननराव जातीन सगळ काम अगदी चोख करायच कधी एक पसा

बोटाच ठस

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

12 सारथी

इकडचा ितकड झाला नाही सर वतीबाईना गजाननरावाचा नहमी िज हाळा होताच आता आधार वाट लागला आिण नारायणाचा राग यायला लागला घरातल आि त िव याथीर अमरावतीत यऊन नवीन पिरि थतीचा सामना करत हळहळ पढच िशकषण िकवा नोकरीस लागल तरी नारायणाची कॉलजची परगती गडागदीर आिण elec on

एवढीच सर वतीबाई या मनात खप िदवसापासन चाललला िवचार शवटी यानी एक िदवस शकररावाना बोलन दाखवला याना पण त पटल काय चालल आह ह न कळायला त अगदीच भोळ न हत लगचच यानी व यारस माणस पाठवन गजाननास बोलावन घतल आिण मनातला िवचार सािगतला गजाननास सरवातीला ह समजना पण सर वतीबाईनी याची समजत घात या नतर रमाबाईशी बोलन नककी सागतो याना पट यास पढच पाऊल उचलता यईल असा िवचार माडन गजानन व यारस परतला इकड नारायणा या कानावर ही बाब पडली मग मातर तो िबथरला या या सग या मनस यावर पाणी फरणार अस याला वाट लागल आता तो अगदी उघडपण आप या गड िमतराना घरी घऊन यऊ लागला पशाची वारवार मागणी क लागला सर वतीबाईना या याच भावाची आता भीती वाट लागली शकरराव कोटारत िनघाल की या या पोटात गोळा यई शकरराव घरात असल की थोडातरी वचक असायचा पण त घरात नसल तर नारायणाबरोबर यणारी मडळी याच बोलण-वागण सर वतीबाईना अगदी नकोस होत शकररावानी मो या परय नानी घराला परित ठा आिण नाव िमळवन िदल होत त रसातळाला जाईल का काय याची याना भीती वाट लागली हणन सर वतीबाईनी शकररावाना काम लवकर कर यासाठी परत गळ घातली आता शकररावानी व यारला जाऊन पर यकषच काम क न घ याच ठरिवल दसरया िदवशी शकरराव व यारस गल कळताच नारायण तयारीिनशी दपारी घरी आला दपारी २ त ४ वाजपयरत नोकरगडी घरात नसतो ह याला चागल मािहत होत खरतर तो याच सधीची वाट बघत होता हातात यानी तयार कलल कोटारच कागद घऊन तो

सर वतीबाई या खोलीकड िनघाला या दपार या वामककषी घत हो या याचा फायदा घत नारायणानी या या डा या अग याला हळच शाईच पड लावल आिण तो अगठा पपरवर लावणार इतकयात सर वतीबाईना जाग आली बोटाना काय ओल वाटतय ह बघायला हात जवळ कर याचा परय न कला तर या या लकषात आल की नारायणान तो पकडन ठवला आह नारायणाला सर वतीबाई उठतील अशी अपकषा न हती आिण दचकन या या हातन बाईचा हात िनसटला सर वतीबाईना काय चालल आह ह लगच लकषात आल यानी आपल दो ही अगठ घ ट मठीत दाबन घतल हात पोटाशी घऊन शरीराच मटकळ क न जोरजोरात ओरड लाग या ldquoकणी आह का ितकड गजानना लवकर यर बाबाrdquo रकताच नात इथ हरल परमा या िज हा या या जािणव या ना याचा धावा स झाला नारायणान परत परय न स कल िततकयात रखमाबाई ldquoमालकीणबाईrdquo हणत आत आ याची नारायणाला चाहल लागली रखमाबाई आज दपार या २ वाजताच परत आली आता आपण काढता पाय घतला पािहज हणन तो आ या पावली पसार झाला ldquoमालकीण बाईrdquo रखमाबाई आवाज दत सर वतीबाई या खोलीत डोकावली बाई जागया आहत अस वाटल हणन ldquoसग याच द याच घसळन लोणी कढवायच की थोड लोणी बाजला ठवायचrdquo अस िवचारताच बाईचा अगदी घाबरा आवाज यायला लागला हणन रखमा लगच खोलीत गली बाईना उठायला मदत कली पाणी िदल हातपाय चोळन िदल मालकीणबाई खपच थकल या िदसत हो या बाईची त यत ठीक नाही िदस यावर रखमान सगळी जवाबदारी घऊन स याकाळची काम वयपाक क न घतला रातरी शकरराव आ यानतर सर वतीबाईनी ढसाढसा रडत सगळी घटना शकररावा या कानावर घातली शकररावानी आता मातर कोटारची सारी काम फारच तातडीन आटपवली नारायण पढ कधी घरी िफरकलाच नाही शकररावानी नोकराकरवी याच सगळ सामान फकन दऊन खोली साफ क न घतली आिण कलप लावन घतल

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 13

माधवा या सहवासात याच सगळ कर यात सर वतीबाई रमन जाय या पढ अनक वषारचा काळ सरला पण सर वतीबाईची अगठ मठीत दाबन झोप याची सवय कधी गली नाही र मीचा ह सगळ आठवताना जीव कासावीस झाला ित या विडलानी माधवरावानी सािगतलली ही घटना अगदी कालच झा यासारखी ितला वाटत होती Biometrics Iden fica on Technology advancements

मळ आता फकत बोटाच ठसच नाहीत तर hand geometry earlobe geometry re na and iris pa erns

voice waves DNA and signatures चा पण वापर होऊ शकल मानवी शरीराचा एकच अवयव नाही तर आणखीनही अवयव या या वापरात यणार माणसाला मातर याचा द पयोग कसा करायचा ह तव याच लवकर कळत या सग यामध माणस माणसकीच िवसरतो आह अस ितला वाट लागल मनात िवचाराच काहर माजत असताना ldquoआई I am sorry I was just ge ng boredrdquo अस हणत ऋषभन र मीला िमठी मारली ldquoMy screen

me is done today Letrsquos go to park and play आईrdquo र मी आता सावरली आप या लाडोबाला जवळ घत उठली ततरजञानान माणसाला जवढी मदत कली आह तवढीच आ हानपण ठवली आहत याला िववकान माणसकीनच त ड याव लागणार आह माग या िपढीन त कल आता पढची िपढीही त नककी िनभावील ह ऋषभ या समजतदारपणाकड बघन ती आ मिव वासान याचा हात ध न िनघाली

सौ मणाल तक (मा या विडला या मतीस अपरण)

श य त ही आ ही सवरजण श यातच जगत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य तारा श य वारा श य सारया लाटा आहत

हार श या या पायाम य लाचारीचा काटा आह

लाचारीन िरकत िखसा मकतपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

हर र या या कडला भक गिरबी सिचत आह

भाकरी या घासालाही कधी कधी विचत आह

घासामागन आ ही घास श यपण भरत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य झा या भावना श य आमची डोकी आहत

ससद या श य काळात घसल अितरकी आहत

धमार या नावाखाली श य श य लढत असतो श य होऊन श याकड श यपण बघत असतो

श य धमर श य वणर श य सारया जाती होवो श य खड श य परात एक आपली माती होवो

श य श य एक होवो हच एक मागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण

हर श यान पर यकाशी सौज यान वागण िनलश कलकणीर

कलाकार - िपरया रसाळ

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

14 सारथी

काय ग मत आह बघा िनबधाचा िवषय आह माझी पचिवशी आिण पधचा वयोगट ३० त ५० वषर यात गमतीचा म दा असा की याची पचिवशी नकतीच ओलाडली असल याना कदािचत ती फारशी आठवतही नसल आिण ज चाळीशी सपवन प नाशीकड वाटचाल करत असतील याना या आठवणी भारावन टाकत असणार

िनबध िलहायचा िवचार कला आिण मनात आल की हा िनबध वाचणारया मडळीम य साधारण मा या वयाच बरच लोक असतील आिण जर िवचाराल की माझ आजच वय नककी काय तर याच उ र वषारत द यापकषा आठवणी या समानतत जा ती सोपपण दता यईल

तर मी आह अशा वयाचा या या बालपणी गाव नावाची क पना होता आिण वषारतन एकदातरी अशा गावी जाऊन आजी-आजोबाना भटायची ओढ असायची

नवीन शालय वषार या स वातीला व या प तकाना क हसर घालायचीपण प धत होती मा या वया या बहतक लोकानी या या लहानपणी पािहलला पिहला TV हा लक अड हाईट असायचा आिण VCR वर बघायच िसनम ही उ हा या या स टीतील चन असायची मी या वयाचा या या लहानपणी फटम म डरकस चाचा चौधरी आिण फा टर फण या यासारख सपरिहरोज होत आिण मायकल जकसन िकवा मडोना ही नाव जर मािहती असली तर त हाला पॉप सगीत कळत अशी िमतर-मितरणीची खातरी पटायची

मला वाटत या वणरनाव न त हाला माझ आ ाच वय साधारण काय असाव याची बरयापकी क पना आली असणार तर अशा मा या वळ या पचिवशी या कालखडाचा ज हा िवचार करतोय त हा वाटतय की या आठवणी याच वणरन करताहत या तम यापकी बहताशी लोकाचीपण पचिवशी साधारण सारखीच गली असणार हणज इथपासनचा हा िनबध फकत माझाच नाही तर तम या मा यासारखया बरयाच िचरत ण लोकाचा असल अशी आशा आह उ दश एवढाच की या िनबधा या िनिम ान एक आगळ वगळ नात जोडव आिण थोडावळ रमन जाव या आठवणी या कोलाजम य

खर सागायच तर मा यामत माझी पचिवशी हा काही वयोमानाचा एखादा िविश ट ट पा न हता तर ती एक मानिसकता होती पचिवशीची चाहल लागली ती बचलसर िडगरी सपवन नवीन नोकरीत िकवा नोकरीसाठी हात पाय मारताना वा िकबहना मा टसर िडगरी या तयारीत असताना यावळी बहताशी लोकाना साधारण सारखच पर न पडायच त हणज TELCO म य जॉब शोधावा लश का रस घऊन पिलगसची घोकप टी करत MBA चा यास घयावा की बरयाच वळापासन मनात आण यापरमाण कॉलनीत या अिनता िकवा कॉलजमध या मायाला लगनासाठी परपोज क न मोकळ हाव थोडकयात काय तर आपण पढ काय करायच या पर नाच उ र आपली वतःची इ छा सोडन इतर बरयाच गो टीवर अवलबन असायच आिण यात या काही मह वा या हणज आप या लाब या कटिबयामध या कठ यातरी भावडानी लावलल अटकपारच झड आई बाबा या िमतर पिरवारात या ऑिफसमध या िबि डग मध या कणातरी आगाऊ यकतीन आप या भिव याब दल घतलल बरोबर िकवा चकीच िनणरय आिण काहीच नाही तर आप या मो या भावान िकवा बिहणीन चकीचा िनणरय घऊन खा लली माती शवटी काय हो पिरि थती अगदी हातघाईची होती आिण Outcome

मयारिदत करो आिण वाट बघो िकवा करो आिण जर फारच unconven onal िनणरय असल तर लगच लोका या नजरत मरो माझी पचिवशी मला जा ती आठवतय तर ती या सवर ग धळामळच

या ग धळाबरोबर आणखी आठवतय त हणज या वयातल एक िनरतर स य बस या पर यक रागत होणार एक परम आिण बस ग यावर माग राहणारा परचड धर आिण परमभग हाच होता तो काळ ज हा प या या झड िबरजवर या सारस बागत या िकवा सभाजी बागमध या परमी यगलाना बघन वाटायच की कदािचत मलाच डो यासमोर ठवन अिमताभ ब चन हणात असणार की ldquoम और मरी तनहाई अकसर य बात करत ह तम होती तो कसा होतातम य कहती तम वो

माझी पचिवशी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 15

कहती तम इस बात प हरान होती तम उस बात प िकतना हसतीम और मरी तनहाईrdquo

अशा भिव या या अिनि चततत भावना या क लोळात िवसावल या मा या पचिवशीतली आणखी एक गो ट मला पककी आठवतय आिण ती हणज ना याची जाण याचा एक न सागता यणारा ओलावा अगदी प टपण आठवत आहत त कॉलज नोकरीसाठी पिह यादा दसरया शहरात राहायला जाताना ओलावलल आईच डोळ आिण घोगरा झालल बाबाचा आवाज िमतर मितरणीबरोबर कठलीतरी नवीन excitement टराय करताना आई-बाबाना काय वाटल अशी मनात यणारी ती शका आिण पिह यादा दशाबाहर जाताना िवमानतळावर सोडायला आलल त सगळ आ तजन आिण लाईटभर मनात घोळवणार वदश मध या ldquoय जो दस ह मराhelliprdquo च सर

शवटी माझी पचिवशी पचिवशी हणज होत तरी काय पर नाच भावनाच उमदीच एक वादळ काहीतरी करायची एक ददर य इ छा आिण याचबरोबर बालपणी या र य िनरागस आठवणीतन बाहर पड यास नकार दणार मन

माझी पचिवशी हा असा काळ होता ज हा जग झपा यान बदलत होत मला मा या लोकापासन शारीिरक दर नऊन digitally जवळ आणत होत आिण एवढ असनही मा या जवळ या लोकाम य मा याब दल तवढच कौतक होत कठ त दहावीचा िनकालानतर आजी आजोबाना पाठवलल पो टकाडर आिण कठ तो आई बाबा या लगना या वाढिदवसाला फसबक वर पो ट कलला मसज मला वाटत की शवटी शाळत या िदवसानी मला पख िदल तर पचिवशीन या काळात या अनभवानी माझ यिकतम व घडवल अशी ही पचिवशी एकदाच आली पण खरया अथारन सपणर आय य बदलन गली कदािचत अशा या पचिवशीब दलच गलजार हणन गल असणार की ndash आन वाला पल जान वाला ह हो सक तो इस म िज़दगी िबता दो पल जो य जान वाला ह

पराग कळकणीर

ldquoLife is a strugglerdquo ldquoLife is a challengerdquo ldquoLife is a gamerdquo ldquoLife is shortrdquo

अस बरच काही आपण रोज वाचतो आिण ऐकतो चला आज आपण ह आय य खप सदर आह या िवषयावर बोल ldquoLife is beau fulrdquo

रोज या जीवनातील धावपळ अडी-अडचणी सख-दःख ह सार काही सवार याच निशबात असत पण रोज या धावपळीत धकाधकी या जीवनात थोडस थाबता आल थोडस हळवार होऊन जीवनातील सकारा मक गो टीवर लकष किदरत करता आल तर हच जीवन िकती सदर आिण सहज वाटल नाही का चला थोड थाबयात

डोकयावरच िनळ सदर आकाश यावर रागोळी सारखी वाटणारी सदर प याची राग अवती भवती सदर िहरवीगार झाडी गालाला अलगद पशर करणार पावसाच तषार िसअटल सारखया सदर िठकाणी सवरतर पसरलल बफारन आ छादलल पिवतर ड गरhellip सार काही िवस न िवधा यान परमान िनमारण कल या या सदर िनसगारचा आ वाद घऊयात मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

पराथरना क यात की प वीवरील पर यक मन य या सहज उपल ध असल या सखाचा आ वाद घऊ शकल या िनसगार या मा यमातन परमा याशी बोल शकल गाणारयान भरपर गाव िचतरकारान भरपर िचतर काढावीत अ यास यकतीन भरपर अ यास करावा

खर तर पधार लढा हा आप या वतःशीच असतो यामळ याला ज जमत आिण करता यत त यान अगदी भरपर कराव मग बघा ह जीवन िकती सदर वाटल

खप सख आह शातीम य एकमकाना समजन घ याम य परमान एकतर राह याम यह िदवसातन एकदा तरी अनभवाव खप समाधान दऊन जाईल ह जीवन

मोनाली िथगळ आदक

ह जीवन सदर आह

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

16 सारथी

ी समथर रामदासानी १७ या शतकात रचलल मनाच लोक ह मराठी माणसास सवर त आहत ी समथारनी मना या लोकाम य मनास समपदश बोध कलला आह साधी सोपी मराठी भाषा यामळ सहजरी या आकलन होत गढ अथर समजन घ यासाठी उ च अ याि मक पातळीची पा वरभमी असावी पर तत शीषरकाची ओळ ही मना या लोकातील ldquoजनी सवर सखीrdquo या ११ या लोकातील श दाचा भाग आह यामळ लोकाचा अथरच ह शीषरक सिचत करत या जगात पणरतः सखी अस कोणीच नाही ी समथर हणतात ldquoत आज बाजस पािह यास जगी सवर सखी कोणी िदसल काrdquo खर पाहता समाधान हच सख सखाची याखया ही यकतीन प परदशान प काळान प स कतीन प कली जात हणज समाधान िमळ या या टीकोनात बदल होऊ शकतो आपला जग याकड पाह याचा टीकोनच मागरदशरक ठरतो मलतः सख हणज

समाधान व त मान यावर असत आपण हणतो की सख आिण दःख या एकाच ना या या दोन बाज आहत आता सख शोध यास आपण पाहतो की यागात सख आह जस दशभकत यिकतगत सखाचा याग क न मातभमीची सवा कर यात ध य मानतात ldquoतज साठी मरण त जननrdquo अस मातभमीच परम आपण वात यवीर सावरकराम य पािहल आह समाजसवत कायररत असणारया अ णा हजारसारखया यकती समाज सवच त घऊन यागात सखाचा अनभव घतात गणसवतन डॉकटसर व पिरचािरका याना सख िमळत दब याची सवा क यान समाधानाची भावना यत तही सखच यथ बाबा आमट व साधनाताई याच मरण होत क ठरोगयाची व आिदवासीची सवा क न यानी सख समाधान िमळिवल पराणी िमतरापकी वानपरम ह सगळीकडच िदसत याची सवा भरणपोषण सयोगयरीतीन क न वानपरमी सख अनभवतात पिकषिमतर अशाच परकार प याना घरातील यकतीपरमाण वागिवतात

मनान सशकत व शभिचतक दसरया या आनदात सहभागी होतात सख शोधतात िकरयाशील माणस सखी असतो कमरयोगात सख आह पर यकष काही कमारन िनरपकष कमारन आनद िमळतो कमर करत असताना िनरपकष भावना मनी ठव या तर फल पी यशोदीपक िदसतो त हा अचानक िमळणार सख तही फार भावत एकणच कोण याही कायारत गीतत या वचनापरमाण कमर फळाचा िवचार न करता कायर करीत रािहल पािहज मग दाराआडन अलगद आल या थडगार झळकपरमाण सख रोमािचत करत दानान िमळणार सख मनास खप समाधान दत दान िविवध परकार करता यत जञानदान सप ी दान अ नदान या सवारमळच समाधान िमळत अ नदान सवर ट समजल जात कणाची तरी कषधाशाती क यान अतीव समाधान िमळत वाळवटी परदशात जागोजागी पाणपोई असतात अगदी प यासाठीही माती या भा यात पाणी ठवलल असत साम या या जीवनात गिहणी या सगरास व चकर चिव ट व आरोगयपणर पदाथर घरातील मडळीस खाऊ घालन समाधानी होतात तही सखच एरवी सरभर िफरणार मन ज हा यानात एकागर होत त हा यानान मनशा तीच सख िमळत मनावरील ताण सोडन सखमय लहरीवर जण त तरगत आपली कला सादर क न कलाकार सख अनभवतात काही यकती एकतर यऊन गातात यात रगन जातात व आनद िमळिवतात तसच शा तरीय गायन वादन यातील िनपण कलाकार आपली कला सदर क न आि मक समाधानान सख िमळवतो ो याची उ फतर दाद ही तर याला खपच समाधान

दत िशवाय ोत दशरक कलचा आ वाद घऊनही सखानभती घतात काही परवास पयरटन यायाम करीडतील नप य यात आनद िमळवतात िनसगर सहवासात आ हाददायक वातावरणात त हास सखद उमीर जाणवतात अ याि मक कषतरात भगवता या भजन अचरन पजन नाम मरणातन परवचनातन िमळणार परमसख ह सखच

जगी सवर सखी असा कोण आह

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 17

िशश बाल त ण व द या पर यक अव थत सखाची परतीमा िनराळी असत कणाला भौितक गो टीत सख िदसत कणास पारमािथरक गो टीत आनद वाटतो आता नाटकात या परशात दामल या स वर ग यातन ldquoमला सागा सख हणज नककी काय असत काय प य कल की घरबस या िमळतrdquo या ओळी ऐक या की आपण िवचार क लागतो की सख हणज नककी काय घरबस या िमळत याचा स म अथर आपण असा घऊ की सखाची दारावर थाप हणज सधी चालन यत ितला परवश िद यास सधी पी सख तम या पदरी पडत द कमर िनदा नकारा मक िवचार न क यास त हाला सख पी ससधीचा लाभ होतो आता या समाधान मान या या उदाहरणाव न मनास ि थर कर यास मनाच लोकामधील िवचार कसा मागरदशरक ठरतो ह समजत स कमारमळ सिचतात चागली भर पडत व यामळ सख लाभत ी वामी समथारच िवचार सामा यजणाना इजकशन सारख अस याच ी ग दवलकर महाराज हणत - त खचल या मनास उभारी दतात आिण सावरल या मनास उभारी व उभारी आल या मनास िदशा दतात समथर हणतात - ह मना सख-दःखाच रहाटगाडग नहमीच जीवनात यत सख पाहता जवा एवढ दःख पहाडा यवढ त अवती भवती पहा आता सख िदसल की दसरया कषणी सकट यतhellip पर यक कषणी न वरतची बोच असतच चोरी याधी सग याच भय असतच ीमताना जा त पसा िमळा यान अडचणी यतात यामळ जगी सवरसखी कोणीच नाहीअगदी स जनाना स धा अडचणी सकटाशी सामना करावा लागला पराणात राजा हिर चदर नळराजा पाडव याना उपासमार वणवण अपमान सहन कराव लागल सकट ही सहज न यता आप याच कमारची फळ असतात थोर सतानाही मानिसक-शारीिरक याधी सहन करा या लागतात चागल बी परल की चागल रोप यत त ही सकमर कली तर सखर पी सधी तम यासाठी जाद सारखी यत अडचणीच दःख करीत बस नकोस परय नाची कास सोड नकोस धयारन सकटातन मागर काढायचा असतो आता जञानिदरय कमिदरय नतरच ११ व इिदरय ह

मन तर मनान हार मानन कधीही दःखी राह नय खच नय मना या अतरगात पाहन नकारा मक व ी सोडावी हणज परय नाची पराका टा करावी परय न सोड नका कारण ldquoपरय न वाळच कण रगडीता तलही गळrdquo सखाचा झरा आप यातच आह हणन ह मना त स ज रहा अ भत िचतरकारान भरल या जीवन रगाचा आनद घयावा हणजच समाधानी रहाता यत सतोष हच सख

रजना जोशी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

18 सारथी

खळ बफारचा भ भ भ भ पाढरया शभर बफारचा

पहा पहा पडलाय कसा र यावरती सडा गा या या टपावर घरा या कौलावर िपजल या कापसाची पसरलीय चादर हातमोज कानटोपी घालन उबदार कोट चला चला खळ खळ ध न बाबाच बोट बनव चला नो मन रचन गो यावर गोळ

लाब नाक गाजराच वर बटणाच डोळ

नम ध न मा या िमतराना बफारच गोळ

हसन हसन सारयाच ओल होतील डोळ

थडी थडी हणन बसायच घरक ब यासारख

की मजा करायची बफारत नाचन तमच त ही ठरवायच कादिबनी धारप

झोप व जाभई झोप हटली की जाभई आली जाभई हटली की झोप आली अस ह याच अतट नात

तोड शकणार नाहीत कोणतच काट जाभई पडली एकदा आजारी झोप झाली कावरी बावरी डॉकटर लवकर यईना झोपला काही सचना

शवटी एकदाच डॉकटर आल याना पाहन जाभईच अग शहारल सईन ज हा काढला िचमटा

त हा कठ तो सापडला भामटा यावर झाली जाभई खष झोपन िदली ितला फस डॉकटर गल िनघन दोघी ग या झोपन

सिवता धन वर

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 19

रग स दयर औदायर आिण अपघात ावणमासी हषर मानसी िहरवळ दाट चोहीकड

कषणात यत सरसर िशरव कषणात िफ नी ऊन पड वरती बघता इदरधनचा गोफ दहरी िवणलास

मगल तोरण काय बाधल नभोमडपी कणी भास ‐ बालकवी

ावणात या या मनमोहक सकाळी बा कनीत बसन आ याचा चहा पीता-पीता ही बालकवीची किवता डोकयात आली आिण माझ सार बालपण मा या डो यासमोर उभ रािहल आमचा तो वाडा वा यातली ती परमळ माणस - काका-काक आजी-आजोबा आई-बाबा आिण आ ही िच ली-िप ली पोर िक ी छान आय य होत त िनरागस िनमरळ वछदी आिण आनदी या वातावरणात लहानाच मोठ कधी झालो ह कळलच नाही

शाळा-कॉलज नोकरी- यवसाय लगन-ससार-मलबाळ या अगदी आिखव-रखीव जीवना या पायरया यश वीपण चढत चढत आिण अनभवाची िशदोरी बाळगत चाळीशी या उबर यावर मी आज पोचल पर यक पायरी चढताना झला या लागल या आ हानाना त ड दत दत आय यान बरच काही िशकवल

सख माझी लहानपणची अगदी िजवलग मतरीण ित याकडन तर मी बरच काही िशकल याचा आजही मा या आय यात खप उपयोग होत आह मा या पर यक सख-दःखात ितन मला साथ िदली ित याकड मनाचा खप मोठपणा आह ित या या मना या मोठपणाब दल सागायच झाल ना तर मला सात ज मस धा अपर पडतील

लहानपणी रग- पान ती जरा डावीच होती पण मना या मोठपणात मातर ती सग याचाच उजवा हात होती अगदी लहानापासन मो यापयरत सारयाच पान सखिशवाय हालत न हत लहानपणी आ ही भावड ना खळता-खळता खप भाडायचो इतक भाडायचो ना की आमची भाडण सोडवताना घरात या सग या मो या लोकाची तरधाितरपीट उडायची आ ही याना अगदी सळो की पळो क न सोडायचो मग अशावळी त आ हाला सखच उदाहरण यायच आिण आ चयर हणज सखच

नाव ऐकल ना की आ ही सगळी भावड एकदम िचडीचप हायचो आिण जण काही झालच नाही अस दाखवन अगदी परमान ग यातगळ घालन प हा खळायला पळन जायचो काही हणा पण दवान सखला खरच दवदतासारख बनवल होतजोशी या आ या या बागमधल चोरलल आब असोत नाहीतर पटवधरना या चोरल या िचचा सख नहमीच आ हाला सढळ हातान वाटायची मग यात ित या वा याला कमी आल ना तरी ती समाधानी असायची कारण ितला आमचा आनद हा जा त मह वाचा असायचा

आ ही मोठ झा यावर आपाप या ससारात पडलो आिण एकमकीपासन थोड लाब गलो कारण सखला दसरया गावी सासर िमळाल होत यामळ आमचा सपकर थोडा कमी झाला होता पण एकमकीपासन लाब जरी गलो ना तरीपण मनान आजही आ ही खप जवळ आहोत

परवा मी जरा घाई-घाईतच होत कटीव न ऑिफसला िनघाल होत चौकात घाई-घाईन डावीकड वळण घताना पीड कमी करायचा राहन गला आिण धा कन र ता करॉस करणारया एका बाईला जाऊन धडकल आ ही दोघी खाली पडलो झाल खाली पड यापड या मा या त डन लगच आ-आई ग ह उ चार आल पण या बाई या त डन फकत नाजकपण एक हकार आला ितचा तो नाजक हकार ऐकन मी मनात हटल िहला काहीच लागल नाही का माझी चक असनही ही बाई अगदी शातपण कसा हकार दतीय निशबान आ हाला फार लागलल न हत हणा हातापायाला फकत खरचटल होत

मी उठायचाच परय न करत होत तव यात ती बाई मा याजवळ आली आिण हणालीअग मद जरा हळ चालव ना गाडी बघ पडलीस ना आिण वतःला लागन घतलस मी प कन वळन या बाईकड पाहील आिण माझा मा याच डो यावर िव वास बसला नाही त पिरिचत हा य आिण तो ओळखीचा वर ऐकन मला आ चयारचा धककाच बसला आिण मी प कन हणालसख आिण ती पण मला उठवता-उठवता

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

20 सारथी

अकषरगाण

अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ( ऋ ओ औ अ अह )२

क कपाचा ख खाऊचा ग गाडीचा अकषरगाण म जाच मजा

घ घराचा ह हाताचा कष होतो कषमतचा १

च चकली छ छतरी ज जाई झ झोपवी य यवती श शाळत करतो आ ही खपच म ती २

ट दतो टाळी ठ दतो ठोसा ड खातो डोसा ढ आणतो ढगा ण िपतो पाणी र रगतो रानी

ष आह षटकोनी (ळ नािहय मळीच)२ ३

प पोपट फ फादी ब बसतो भ िभऊनी

म हणतो मी व वारा गाई ४

त तरग थ थबाचा द दशा या ध धनाचा न नदी या ल लाटचा

स स टी या जञ जञानाचा ५ सौ मणाल तक

हणालीहो ग मी सखच ldquoअग पण त आ ा इथ कशी कधी आलीस मला नाही का कळवायचrdquohellip मी ldquoअग हो हो सागत सगळ पण त आधी उठशील का बघ तला िकती लागलय त कशी ग त वधळी इतकी वषर झाली पण सतत घाई‐घाईत अस याची तझी सवय काही गली नाहीसख

सखला पाहन मा या आनदाला तर पारावारच रािहला नाही वतःला लागल आह खरचटल आह त दखतय आप यामळ ितलाही लागल आह दखत असल हा कसलाही िवचार न करता मी ितला आिण ितन मला घ ट िमठी मारली मग काय सख भट या या आनदात मी चकक ऑिफसला फोन क न सािगतल की मी आज ऑिफसला यऊ शकत नाही कारण माझा lsquoअपघातrsquo झाला आह मी गाडीव न पडल

सख आज मला बरयाच वषारनी भटली होती आिण ती पण अशी मग सखला घऊन मी मा या घरी आल घरात पाऊल टाक याटाक या आधी आ ही दोघीनी खरचटल या जागी lsquoबड-एडrsquo लावली आिण मी गरमा-गरम आ या या चहाच आधण गसवर ठवल दसरीकड पोह करायची तयारी पण स कली बरयाच वषारनी भट यामळ दोघीनाही आता काय बोल आिण काय नाही अस झाल होत म त गरमा-गरम पोह खात आिण चहा पीत आम या ग पा स झा या आ ही इतकया बोलत होतो की आम या ग पाना अगदी ऊतच आला होता लगनानतर या मा या आय यात या रगछटा ितला सागता-सागता आिण ित या लगनानतर या आय यात या रगछटा ऐकता ऐकता आ ही आम या बालपणी या आठवणीम य कधी पोहोचलो ह कळलच नाही या आठवणीम य रममाण असतानाच आम या दोघी याही त डन सत तकारामा या एका किवत या ओळी आ या

लहानपण दगा दवा मगी साखरचा रवाhellip खरच िक ी छान असत नाही आपल लहानपणआज मला परत एकदा माझ त लहानपण सखबरोबर जग याची एक आतर इ छा झाली आह िमळल का मला त मला परत जगायला

सिवता धन वर

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 21

Seattle Maharashtra Mandal Executive committee 2018

Pravin Kairamkonda President

Kailas Bhoite Vice PresidentSJ Produc on

Anant Awadhut SecretarySJ Web master

Rohit Chaphekar TreasurerSJ Registra on

Ajinkya Kher Aduio amp MediaSJ Produc on

Dhanashri Kelkar Community outreach

SJ Produc on

Dhanashri Kulkarni MembershipSJ Registra on

Nikhil Ambaye Audio amp MediaSJ Produc on

Ninad Dande Event amp Decora on

SJ Games

Parag Kulkarni Event amp Decora on

SJ Programming

Priya Kambale Event amp Decora on

SJ Decora on

Priyanka Pa l FoodSJ Food

Santosh Karale Web MasterSJ Web Master

Sushant Pa l MembershipSJ Registra on

Tejashree Joshi MembershipSJ Registra on

Virendra Pa l FoodSJ FoodGames

SJ Silver Jubilee

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

22 सारथी

ग दास कोद १९९३१९९४

योती सामत १९९५

वाती अगोळकर २००६

आनद पराजप २००५

िपनाक मगळ २००४

सभग ओक २००३

मािणक राण २००१२००२

िनतीन करमरकर २०००

समीर बोडस १९९९

परफ ल िचटणीस १९९८

मडळाच २५ अ यकष (१९९३ - २०१७)

जयत भोपटकर १९९६

सजय िशरोड १९९७

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 23

सदश मोघ २०१७

अिमत जोशी २०१६

रमा हरवाडकर २०१५

िरत चडासमा २०१४

धा दवधर-ओक २०१३

कतकी रानड २०१२

मोिहत िचटणीस २०११

चतन चडासमा २०१०

रोिहत चाफकर २००९

मजषा दव २००८

शतन सरदसाई २००७

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

24 सारथी

Silver Jubilee Commi ee 2018

Manjusha Deo Convener

Savita Dhaneshwar Co‐Convener

Ashwini Deodhar Program Chair

Vikas Patwardhan Finance Chair

Ina Ghangurde Facility Chair

Rahul Tarambale Registra on

Rama Herwadkar Registra on Chair

Anjali Badawe Registra on

Reetu Chudasama Marke ng Chair

Shweta Kolhatkar Marke ng

Shilpa Bhadsawale Food Chair

Bhagyashree Deshpande Food co‐Chair

Sonal Vasulkar Food

Pooja Acharya Food

Jyo Rasal Decora on Chair

Shraddha Deodhar‐ oak Decora on co‐chair amp Volunteer coordinator

Sudarshan Chitre Produc on Chair

Sanjay Buradkar Decora on

Abhijit Joshi Food

Omkar Kulkarni Produc on

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 25

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

26 सारथी

Sea le Maharashtra Mandal YUVA 2018 ‐ Office bearers

Esha Harwalkar President

Suyash Panvalkar Treasurer

Swarali Parikh Secretary

Nikhil Ghangurde Web Master

Anika Dighde Vice President

Sea le Maharashtra Mandal Board Of Trustees 2018

Vinay Deo Arun Nisargand Mahesh Keni

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 27

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

28 सारथी

अ ण - उष या गलाब गालीपहाट िदवलागण आिण रातर

अ ण-उष या गलाब गाली ताबस िपवळ झबर डोल उदयाचिल या सगध वारा स टी या तालावर डोल गाऊ लागल परभात पकषी उड लागल थ या थ यान गीताम य ऐक यती

नव िदवसाच नव तराण

सायकाळी िदवलागणी मी ज हा बाहर पड

घरा परतती पहा पाखर गली दर चराया र

आभाळही मज बघन हसत जाता दर िफराया

तार सार गोळा होती एकामागन पाठोपाठ मगध तारका किण

लकलक क िन ढगामाग जण दडत

धीट अवखळ किण एखादी िधटाईन पढ पढ सरत लपडाव हा पहात असता चदरकोर-------चविथची लाजत मरडत हळहळ

आकाशी चढत िवनायक अिगनहोतरी

उ करातीवाद

सापरतकाळी रवाखड भरतवष यथ माणस आिण माकड या िवषयावर भरपर चिवरतचवरण होत आह माकडापासन माणस उ करात झाला अस चा सरबाबा डािवरन सागन गला कोणीही माकडाचा माणस होताना पािहलला नाही त मात डािवरनच हणण फार मनाला लावन घऊ नका अस एक मतरी हणाल याना माकडाचा माणस होण हणज ीदवीची नागीण हो याइतक सोप वाटल असाव (अिधक मािहतीसाठी िजजञासनी निगना िसनमा पहावा) आ ही शाळत असताना िनअडरथल त होमो सिपयन अशी सगळी आप या पवरजाची घराणी गोिरला या (गोिरला आमच इितहासाच िशकषक) धाकान पाठ कली होती उ सकतन पाठीशी शपट आह का त चाचपन पािहल(िजजञाससाठी शपट न हत) मतरी साहबा या वकत यामळ आ ही वतःच सशोधन करायच ठरवल सपणर सशोधनाती साग इि छतो की माकड आिण माणसात फार हणज फारच फरक आह माणस जशी र ता सोडन गाडी चालवतात तस झाड सोडन जिमनीवर राहणार माकड आपण पािहल आह का कोण या वानरीणीला तासतास आर यासमोर आपण उभ पािहल आह का वानरा या टोळीचा नता वश परपरागत नसतो माणसा या कळपाचा नता हा वश परपरागत असतो मग तो िकतीही बालब धी अस दत आप या परकतीला झपत नाही त माकड खात नाही माणस मातर चारयापासन प यापयरत काहीही खाऊ शकतो हणन सागतो माकडापासन माणस उ करात झाला नाही पण माणसाचा माकड हायला काहीच वळ लागत नाही माकड अ नाची भयकर नासाडी करतात कोठ याही बफत हॉटलम य माणसानी कलली अ नाची नासाडी पहा झपणार नाही इतकी याय यानतर आप याच िमतराची माकड झालली पािहली असतीलच ldquo२५ वष लहानाचा मोठा कला पण लगन झाल आिण हा बदलला ती मदारीण आिण हा मारतोय उ याrdquo ह वाकय कठनतरी पिरिचत झाल असलच यािशवाय कष लक कारणासाठी मारामारया करण वाद घालण काम कमी आिण नकसान जा ती करण ीदवीची नागीण हायला िजतका वळ

लागल िततकयाच वळात माणसाचा माकड होणारी कक उदाहरण दता यतील सो िम डािवरन त हारा चकयाच माकडापासन माणस उ करात झाला नाही तर माणसाचा माकड होतोय

अनत अवधत

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 29

वतःशीच मघाशी हॉि पटल म य िशरताना एका हातारीला

बिघतलल हातात एक मोठ बोचक जनीपानी पण जरीच काठ असलली िहरवी साडी कपाळावर ग दण नाकात मोठी चमकी पायात काही नाही डोकयाव न पदर घतलला बाहरच कणाकणाकड पस मागत असलली

मी घाईघाईत आत िशरलली नसत ओझरत ित याकड बघन आिण थोड दलरकष क न बाहर पड यावर परत िदसतच मी बाज याच खाऊ या दकानात काहीतरी घयायला िशरत आिण एक गजराती म यमवयीन तरी याच वळस आत िशरत ित या मागोमाग ती हातारी मी काहीस थबकन दोघीकड बघत गजराती तरी दकानदाराला िवचारतकाय गोड आह का आिण मग हातारीला िवचारतकाय हव माई तला

हातारीला मराठी समजत नाहीच पण ती कठ या भाषत बोलतय त ही कळत नाहीय कठलीतरी दािकषणा य भाषा आह ह नककी िवजापर आधर याच बाजची असावी आता माझी उ सकता जागी होत आिण मी ित याकड नीट बघत कपाळाला खप सरक या आहत पण हस एकदम व छ िनरागस दकानात िशरलो याचा आनद आह आपली कणीतरी िवचारपस करतय याच आ चयर आिण समाधान आह

एकीकड ती गजराती तरी िवचारतयldquoतला काय घऊ माई ठपला हवा का िब कीट पायज का एक दोन िबि कटाच पढ ितला दाखवत हातारी पोट आ ाच भर यासारखी हसत मान हलवत असत आिण एकीकड ित या अग य भाषत काहीतरी सागतस धा आह शवटी ितला दाखवन दोन तीन िबि कटाच पड ितळगळ आिण असच काहीतरी गजराती तरी घत मी ितला हणत मी पण याच पस दत

एकीकड हातारीच हस ओघळतच आह दो ही हात जोडन ती ित या भाषत खप खप आभार मानत आह गजराती तरी ितला हणतमाई त हात नको जोड फकत आशीवारद द बास एवढ पर की अजन हव आह हातारी माननच नाही नाही हणतप कळ झाल अशी खण करत या दोघी दकाना या बाहर

पडतातदकानात िशरलला कणी एक हणतोबस यही करनका और कया सकरात ह आज

मी दादर पवहन टकसीन पि चमला िनघालली डोकयात अनक िवचाराची िखचडी िशजत असतच यामळ अधन मधन गि प ट टिकसवा याला नसतच हा हा करत फोन वर बोलत एकीकड बाहर या गदीरकड बघत परवास चाल आह टकसीम य बसलो की बाहर या गदीरशी नात तटत एरवी या गदीरचा भाग असताना तस काही लकषात यत नाही पण काचआडन बाहर बघताना आपण बरयाच गो टी नकळत िनरखत पारखत असतो िटळक पल सपता सपता गाडी वीर कोतवाल उ यानाला वळसा घालन िशवाजीपाकर या िदशन जात या वळणावर डा या हाताला आिण समोर या बाजला बरच बसच थाब आहत यामळ या वळणावर सतत वाहनाची दाटी झालली असत बसस िनघत असतात चारचाकी दचाकी वळत असतात तरी-प ष फरीवाल शाळची मल सगळ यातनच वाट काढत र ता ओलाडत असतात गाडी या हॉनरचा आवाजाचा एकच कोलाहल चाल असतो सरळ जाणारया ितरकया जाणारया वळणारया उता साठी थाबणारया अशा अनक क स खाजगी वाहन अस तीन त चार थर तयार झालल असतात नहमीच तच त य बघायच आिण स कारा सोडायचा शहरामधली माणस कशी तळहाती जीव ध न वावरत असतात याचा अ सल दाखला आ ाही तसच आिण या गजबजाटात टकसीचा वग जवळपास श यावर यतो त हा मला त दोघ िदसतात थोड दरवर एक म यमवयीन प ष आिण या या दो ही खा यावर हात ठवन या या मागन रखडत धावणारी एक बाई थोडी बटकीशी याची बस था यावर यताना िदसलीय याना हणज याला कारण ती तरी अध आह या या खा यावर एक झोळी ित या खा याला एक पसर लटकलली पिरि थती बताचीच िदसतय त दोघ अगदी िजवा या आकातान धावतायत इतकया रहदारी या र यावर बस द िदस यावरच यान धावायला स

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

30 सारथी

वामी ित ही जगाचा

सकाळी अघोळ दवपजा वगर आटपन फसबक उघडल एकदाच हो मी अघोळ क यािवना फसबकच त ड दखील पाहत नाही स कार दसर काय तर असो पिह याच पानावर समीरची आप या आईब दल एकदम भाविनक पो ट होती ती अशी आई इतक िदवस जवळ होतीस तोपयरत सगळ ह ट परवन घत होतो आिण तदखील मला अगदी लहान क न टाकल होतस अमता तरी हणायची तम या आईमळ मला आणखी एक बाळ अस यासारख वाटत ) पण त गलीस आिण एकदम पोरका झा यासारख वाटतय ग आई ि लज परत य आ ही वाट बघतोय ग तझी We all miss you AAI

मी हादरलोच ग याच आठव यात याचा accident झाला होता आिण आता या आठव यात ह मी स न होऊन बसलो मा या डो यासमोर एकसारखा काकचा चहरा यत होता मनिमळाऊ बजगाव यालादखील माणसात आणतील असा लाघवी वभाव आिण अचानक आज ह कळाल पटकन या या पो टला िर लाय मारला कधी ग या याच लगच उ र आलग याच आठव यात मी िवचारलकाही तरास वगर या या उ राची वाट न बघता आणखी एक पर न टाकला कशान इतकयात याच उ र आलअर छातीत सारख दखतय हणन तकरार करत होती दोन आठव यापासन एवढच बोलन तो गायब झाला आिण याच बराच वळ उ र नाही आल हणन मी फोनच लावला सरळ मी अर समीर कठ आहस समीर ऑिफस म य आह र मी अर पण अशा अव थत घरी थाबायच नाही का समीर अर हो पण बॉसन फार धीर िदला हणाला अशी सधी परत नाही यणार तला तर मािहतीच आह आज आमचा CEO वगर पण आहत presenta onला मी पण थोड मन घ ट क न आलो मग बर चल आपण बोल नतर आज िदवसभर मी presenta on म य िबझी असन स याकाळी catch up क यान एवढ धीरान

कल असणार आिण ितला तर याचा आधार घत यािशवाय धावण शकयच नाही धावणार कसली कशीतरी जमतम फरपटणार पण बसपाशी पोचतापोचता बसन वग घतला आह मी मनात या मनात कळवळतयआई ग िमळद िमळद याना बस थाब द थोडी पढ जाऊन कठ जायच असल याना त दहा बारा पावल बसमाग धावतात हातवार करतात हाक मारतातआसपास या माणसानीपण बस थाबवायचा परय न कलला बस जातच आता बसचा चालक तरी िकती वळा आिण कोणा कोणासाठी थाबणार बस िनघन ग यासरशी दोघा या माना हताश होऊन खाली जातात पाय थबकतात आता पढची बस क हा यणार िकती थाबाव लागणार सगळा िमिनट दोन िमिनटाचा मामला

ह सगळ मी द न बघत असतानाच आपण याना िल ट दऊयािवचा या कठ जायचय त टकसीवा याला सागत वळवायला ितथह सगळ िवचार फा ट फॉरवडर सारख मा या मनात यता यताच मा या टकसीची गती वाढन मी क हाच त वळण ओलाडन िनघालय मला िजथ जायचय या िदशन

‐अि वनी दवधर

शवटच पान कणा याच वहीच शवटच पान कधी कोर नसत काही गजगो टी साभाळ याच याच वचन असत

कधी एखादी ओळ उमलणार फल असत िचतारल या रघाम य अ फट गाण असत

यकत कलल सारच काही खर नसत उसळणार या दयारला िदलल त अगण असत वतःशी ग पा मारताना कसल बधन नसत मकत हो यासाठी जोडलल त नात असत

धन ी कळकर

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 31

काम घतलल बघन मलाही थोडा धीर आला आिण मी ही आप या कामाला लागलो स याकाळी समीरच पज ओपन क न बिघतल तर आणखी एक धकका सकाळी आईचा फोटो आपल profile picture हणन लावल या समीरन आता आप या परझटशन यावळचा फोटो लावला होता आिण सकाळची पो ट गायब झाली होती मला काहीच समजना हणन याला परत फोन कला तर तो िचडन हणालाप या अर हरामखोर आहत र सगळ एक नबरच तच एकटा काय तो मला खराखरा समजावन घऊ शकतोस बघ अर छातीत दखत होत हणन आ हीच आईला भारतात परत पाठवल र तर त सोडन बाकी सग यानी RIP च मसजस टाकल हणन मी ती पो टपण काढली आिण फोटोपण बदलला आ ाच सधािरत पो ट टाकत होतो इतकयात तझा फोन आला पढच बोलण ऐकायला मी कठ भानावर होतो काक या आ याला मी सकाळीच स गती िदली होती

िवरदर पाटील

बाळ क ण िशरी मोरपीस हाती मजळ पावा

बाळमकदा या मखी अमताचा गोडवा दडदड धाव पायी वाज छमछम

गोकळ या नदबाळा तझ साजर त प

सावळा का हा माझा नटखट भारी दध दही खा या फोडी मडकी सारी का हासव खळ या आतरल गोप

यशोद या गोपाळा तझ साजर त प

ीरगा लहानगा त दावी लीला अनत मोहक त या हास यान फल अगणी वसत

क णमय जाहल मनी आनद अमाप िकती बघ बाळा तझ साजर त प

अि वनी कषीरसागर

व नील वर आकाशाला सोनरी िझलई भोवती साठली जादई िनळाई िनळाईची साकष

लोचनाची भाषा परमाची ती खण

उजळ या िदशा तम झाकोळला उगवला रवी सोबतीला सग तझी साथ हवी माझा हात आज

िदला त या हाती व नील दिनया साकार पढती

धन ी कळकर

अमिरका िनतळ िन या या िकषितजावरती कणी रिख या पवरत पकती

एक अनािमक िचतर कािढतो अजञाता या पलटावरती शिचभरत ती िनिबड वन ी मागर दतफीर किरती दखणा नाना रगी लविन व तर जण सलामी दती ललना रकत कशरी गदर जाभळी रगपचमी कशी अवळी नािरगी अन िहरवी िपवळी िनसगर खळ गलाल होळी लाल-सवणीर पानगळीन िहर या करणी सजल अगण

वसधर या भालावरल हळद-ककनी िहरव ग दण

सर सपाटा या नगरीचा मनी उमलती िकती उखाण

असल टी िदसल याला या नगरीच िचतर दखण

मगला फाटक

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

32 सारथी

Price Tag

खप िदवसानी तो िदसला भटला नहमीसारखा नाही वाटला थोडा वगळा जाणवला उदास वाटतोस काय झाल काहीच नाही उ रादाखल वाकय आल चागलाच ओळखतो तला मा यापासन तरी नको लपवस त डदखल आनदी राहन वतःलाच नको फसवस माणस जोडायला पस लागायला हव होत हणज िकमत रािहली असती मी चकरावलो याच उ र चम कािरक असल तरी या या या सराला मी ओळखन होतो आजबाजला अगदी आप या बाबतीतही ह सरारस घडताना बघतो एखा याला एखादा माणस इतका गहीत कसा धरतो गरज या वळी ज धावन यतात तच तर खर असतात शवटपयरत िटकवायची अशी ती नाती असतात हीच तर ती लोक असतात याचा हात कधीच सोडायचा नसतो गदीर आिण गोतावळा यात माणस इतका कसा ग लत करतो गहीत धरणारयाच कधीच काही अडत नाही हा नाही तर दसरा याला िमळत जातो पण जो गहीत धरला जातो तो तर यसनाधीनच होत राहतो यसनपर यक यकतीशी अतर राखन वाग याच यसन खपशा गो टी आतच दडवन ठव याच यसन मला िनःश द बघन तो शात झालािकिचत हसला उ र नकोय तला वाटणारी काळजी खरी होती हणन बाध फटला फरक पडन घयायचा नाही ह नसत बोलन जमत नाही समोर याची कदर करणार आपणतो आपला िपडच नाही काही उपाय िमळतोय का त बघतोय तोवर वतःला लावायला एक price tag शोधतोय नतर तो काय बोलला त मला कळल नाही

या या चहरयावरच भावही िदसल नाहीत आरशासमो न मी िनघन गलो होतो

कतन जोशी

पतर परवाच कपाटा या आत या क यात तझी पतर सापडलीखप जनी इतकी जनी की यावरची अकषरपण धसर झालली तरीही मला माग ओढन घऊन जायची ताकद होती या यात पसली जातात ती अकषर आठवणी थोडीच पसता यतात कवढी पतर िलहायचो ना आपण छो या छो या गो टी एकमकाना सागायचो एवढस काही घडल तरी आप याला राहावयाच नाही एकमकाशी बोल यािशवाय िदवस जायचा नाही िढगानी पतर यायची तझीरोज यात कधी खाडा झाला नाही अन या पतराना उ र दताना मी ही कधी कटाळलो नाही पण अचानक काय झाल कणास ठाऊक पतर कमी झाली श द तटक झाल भावना बोथट झा या सवादही खटल ग पामधल आपलपण कोण जाण कठ गल हातात या लखणीला हळहळ बोल फटणच बद झाल मािहत नाहीकदािचत ना यातल नािव यच सपल िदवसिदवस पतरागिणक अतरही वाढत गल दोन वततर अन अिल त यकती झालो आपण अगदी परकया आप या सभाषणातल श द अबोल शातताच तव या बोलकया

कतन जोशी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 33

दादा रगया या आठवणी - माझी शाळा - बालमोहन िव या मिदर १९४८ या जन - जल मिह यात आ ही हणज आई-वडील मी व माझा थोरला भाऊ िशवाजी पाकर करॉस रोड नबर ३ वर दवधर लॉकस म य राहायला आलो शाळचा पर न विड लानी आधीच सोडवला होता एका वग या इमारतीत पराथिमक शाळत मी व तथन थो या अतरावर असल या मा यिमक शाळत माझा भाऊ अस आ ही शाळत जाऊ लागलो माझी शाळा अगदी िशवाजी पाकर या समोरच शाळत ग यानतर शाळच बालमोहन िव या मिदर अस नाव समजल १९४८-४९ म य दसर या व ितसर या इय चा अ यास अनकरम पिह या व दसर या सहामाहीत क न घऊन मला डबल परमोशन दऊन एकदम चौ या इय त घाल यात आल व पाचवीपासन मी मो या भावा या शाळत जाऊ लागलो न या शाळत पिह याच िदवशी माझा ख यातील एकण अवतार पाहन एका आचरकर नावा या मलान माझी टोपी उडिव याचा अयश वी परय न कला यावळी माझी नकतीच मज झाली अस यान डोकयाचा गोटा क न शडी राखलली होती कोट-टोपी घालनच मी शाळला जात अस करकर भडारी नावाची दोन मल व आचरकर माझा छळ करीत पकी आचरकर चमन-गोटा लाल बटाटा अस िचडिवत अस व अशी भटाची शडी आवडती कचीन कापन टाकली अस गाण हणत अस पण पढ डबल परमोशन घत या नतर माझ बरचजण चागल िमतर झाल सदानद आगाश अिनल पालकर बोरकर वगर तर अगदीच जवळ आल इदबाई हणन मा या एक बाई हो या फार चाग या वागत सग याशी मला बोलावन आप या ड यातील कळी खायला दत याचा गो टीचा तास आ हा सग याचा आवडता शाळत एक िदवशी दपारी िचतरकलचा िस नरकर सराचा तास चाल असताना एक यकती वार या या झोतासारखी वगारत िशरली आ ही िचतर काढ यात गग पाढरा व छ पारशी फशनचा कडवर बटणाचा कोट डोकयाला या काळातील गोल बर यापकी उच काळी टोपी डो यावर बारीक का याचा च मामला अजनही

आठवत यानी बोलायला स वातबाळानो या श दानीच कली गिणतातली एक दोन अथारत अकगिणतातील त डी उदाहरण यानी मलाना िवचारली याची उ र बरोबर िमळा यावर यानी आणल या खोकयातील रगीत खड पि सली ( यावळी शाईच पन वापरात न हत) उ र दणार या मलाना बिकष स हणन वाटन टाकली दादा रगयाच परथमदशरनीच एवढ परभावी प पाहन आ ही मल अवाक झालो पण यथन पढ आ हाला दादाचा जा तच लळा लागला नतर आ ही याच आवडत िव याथीर झालो मला डबल परमोशनमी वयान लहान अस यानदऊ नय अस मा या विडलाच मत होत पण दादानी सािगतल हट यावर त कबल झाल करल तो अस याच आ वासन परस होत १९५२ साली विडला या आजारपणामळ आ हाला आम या गावी कागलला थलातर कराव लागल पण बालमोहन या आठवणी आज या घटकपयरतही ता याच आहत शाळची इमारत मखय हणज जा त लकषात रािहलली िशवाजी पाकर या कोपरयावर लाल भडक रगान िभती रगिवलली छोटी - एक मज याची लाब या लाब इमारत खप मोठ परवश वार आत िशर यावर डा या उज या बाजला शाळ या नवनवीन उपकरमाच दशरन होत अस तथील फ यावर शाळतील या मलाचा आज वाढिदवस असल याची नाव रगीत खडनी मो या अकषरात िचतरकल या िशकषकानी िलिहलली असत या मलाचा वगर तकडी वय व या या ब दलची थोडकयात मािहती अस एका दसरया फ यावर या मिह यात या मह वा या सणाची मािहती िव याथीर वत गोळा क न िलहीत वगर िशकषकाच मागरदशरन असच मला लकषात रािहलल रावल सर गिणत िशकवत ठाण कलाबा र नािगरी या िज या या आ याकषराव न लकषात रािहलल ठा-क-र सर भगोल हा िवषय िशकवीत त लोकलन ठाकलीर नावा या एका दर या टशनव न रोज यत असत बॉय काऊट हणज बाल वीर हो यात मी खपच रस घतला होता क पफायर िश याची भाषा फ टर एड िशक यात खप मजा यई मानखदर या जगलात २-३ िदवसाचा क प आठवतो यात सरानी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

34 सारथी

सािगतलल मालाड या हातारयाच गाणrsquo अजन मनातन जात नाही आर कॉलनी गौळीवा याची सहल अिव मरणीय यावळी दध योजनची स वात नकतीच मबईत झाली होती दध किब स कोपरयाकोपरयावर असत बालमोहनची िवशष लकषात रािहलली आठवण हणज शाळ या दोन टोकाना असलली फार मोठी दोन विश य उज या बाज या टोकाला भारताचा मोठा या मोठा िसमटचा बराचसा कल परमाण बनवलला नकाशा ड गराच पवरताच चढउतार न याची लाबी नदी कोठन कशी वाहत वगर िशकव यासाठी आम या दादा रगयाची ही डायरकट मथडबागत या चावीन झारया बाद या भ न आणन नदी या उगमापाशी ओता आिण जाणन घया ती नदी कोणकोण या परदशातन कशी कशी वाहत जात काठावर असणारी शहर तथील उ योग इ यादी भगोल िवषय ताजातवाना होऊन पढ उभा राहत अस लकषात राहात अस शाळ या डा या टोकाला सावरकर सदनाची इमारत आ ही म दामहन या बाजला बागतन भटकन यायच ता यारावाच दशरन होत का त पाहत अस त कोणी मोठ कराितवीर आहत ही मािहती इितहास िशकताना पढ झाली (स या ही इमारत रा टरीय मारक हणन जाहीर कर याच ठरत आह) सान ग जीचा काळ तो यामची आई धडपडणारी मल या या या गो टी प प तकाचा परभाव आम यावर पड याच कारण हणज शाळतील वगर वाचनालयाची प धत बालमोहनच वािषरक नहसमलन हणज िव या यारना मोठी पवरणी वाट सानग जी या आतर भारती या क पनन गजराथी भाषतील छोटी नाटकली समलनात होत सवर िशकषकवद आ मीयतन सहभागी होत अस राजा सपाड क न सारखी गजराथी नािटका तथच बिघतली कॉ मोपॉिलटन मबईचा परभाव आचायर पर हाद कशव अतर या या अ ण वाचन मधील कथा किवता ग य प य याच वडच लावल शाळन आ हाला कसमागरजा या कोलबसाच गवरगीत का यावर आधािरत टबलो ती किवता अगदी दयात ठसवन गला तसच प वीच परमगीत आगगाडी व जमीन गरज जयजयकार अिह नकल या ही किवताच परा तकाल हा िवशाल भधरसदर लणी तयात खोदा िनज नाव

यावरती न दा या ओळीवर िस नरकर या आटर टीचरनी काढलल अपरितम िचतर अजन पसता पसल जात नाही मनपटलाव न मी दादा रगया या बालमोहनचा िव याथीरअस सागताना अजनही मान ताठ होत अगदी अलीकड हणज मी को हापरला बी एड करत असताना १९६२ साली स यात इमजर सी किमशनसाठी अजर करायचा होता शाळा सोड याचा दाखला व बॉय काऊटम य मी होतो ह दो ही दाखल दादा रग सरा या सहीच हव होत मागणीसरशी मा या कागल या प यावर यऊन पोचल होत पो टान

िवनायक अिगनहोतरी

गलाब रग गध अन पशर रशमी

गलाब समनाचा प पवािटका ीमत भासत

राजा त याचा सबक सािजरी गलाब किलका

पानोपानी हास लाजरी मोहक कणी यौवना

पडदानशीन भास गलाबजल करी वातावरणी

शीतल िशडकावा अनरागाच परतीक अ र अथर समजनी घयावा

काती गलाबी गाल गलाबी तझीच उपमा दती िनरतर थडी गलाबी रातर गलाबी रसरसलल जीवन सदर

का यामधनी गलाब फलतो सौज याची दई िशकवण

दःख सकट झलन घता पदरी बाधा सौखयाच कषण

गलाब-जामन हणती याला गलाब ना जामन गलकद परी िन य सिवता आरोगयाच अमत िसचन

मगला फाटक

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 35

िनवारण क हा ना क हा तरी जायच ग या ज मा या पलीकड म य या गावा

आज आह उ या नाही कणा याच हाती कठ कशी सपायची वासाची िशदोरी

ठाव नरतो सखाला नर वावही दःखाला अवघयाच जािणवाचा ितथ सपतो पसारा

नाही िहशोब पापाचा मोजदाद ना प याची राजा रक सार ितथ एका माळचच मणी

तझ माझ याच याच कोणाचच काही नर काळ वळ गाठताच भर पराणाचा ओसर

नाही ज म नाही म य काही आप या हातात दह मातीचा पतळा अती िमळतो मातीस

दगाबाज दो तापरी ज म लोटतस दरी आ वासक सखयापरी म य कवटाळी उरी

म य न ह र वरी सखा अस तो पराणाचा तोडी दहाचा िपजरा जीव भटावी िशवाला

जातानाही जा त ग या असा हसत खळत कतर वा या चदनाचा गध उधळी जनात

कादिबनी धारप

चाफा सरधोपट िहर या पाना या दाटीत

घमघमलला पाढरा चाफा याला कठ पवार असत आजबाज या बकाल गदीरची

तो फलतो वतःसाठी

याला सगध हवा आह तो यईलच शोधत फलन सगध उधळण ह चा याच सिचत याच प याचा डौल याचा आपलाच

आिण वारा आ यावर अलगद िनसटन खाली िठबकायच ह ही याच सिचतच

त ही सहजपण वीकारललच

पण खाली डबकयात साठल या पावसा या मातकट पा याला

अचानक सदरतचा पशर तर होतो या याचमळ

डबकयातला िचखल उड नय हणन जपन पाऊल टाकणार लोक

चा यावर पाय पड नय हणन बाजन जातील कदािचत

अि वनी दवधर

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

36 सारथी

डॉ फ सटा आिण गिदमाचा राजहस नम कार वाचकहो थकसिगिवगसाठी सजल या जगभरातील बाजारपठा आिण गराहकाची खरदीची धम िखरसमस सपवन नवीन वषर स होईपयरत चाल राहत अशा जादई आिण उ साहान भरल या वातावरणात भर पडत ती गलाबी आिण िकिचत बोचरया थडीची सजावट कलल आिण शकडो िद यानी उजळन गलल र त मोठ मॉ स आिण िततकच उ साही गराहक अशाच एका आवडी या मॉलम य गल होत त हा दोन वषारपवीर मी डॉ फ द रडनोज रनिडअर ह गाण ऐकल मॉल या गजबजाटाम य श द िततकस कळल नाहीत पण एकदरीत चाल खप आवडली हणन घरी यऊन य-टयबवर ह गाण प हा प हा ऐकल आिण मी या बालगीता या अकषरशः परमात पडल रॉबटर म यानी १९४७ साली िलिहलल ह िखरसमस करोल आिण याला चाल लावली आह जॉनी माकसर यानी डॉ फ नावाच छोटस रनिडअरच िप ल हळव काहीस बजर आिण िततकच गोिजरवाण ग डस याच चकाकणार लाल रगाच नाक ह मातर इतर सग या रनिडअरसाठी च टचा आिण गमतीचा िवषय यामळ हायच काय की या िप लाला इतर कोणी खळायला घत नसत तर याची च टा करीत याला काहीबाही बोलत िबचारा डॉ फ मनातन फार खतावन जायचा क टी हायचा पण सागणार कोणाला तो आपला एकटाच खळात बसायचा असाच िहवाळा स झाला आिण िखरसमसच वध लागल या िखर तमस या रातरी नमक दाट धक पडल आिण नॉथर पोलवरील साताकलॉजला याची ल हाकायला काहीच िदसना या या जवळ आठ रनिडअर पण यानाही अधा न आल या रातरी पढ जाताच यईना आिण याचवळी साताच लकष गल त नमक डॉ फ आिण या या चकाकणारया नाकापढ सातान मो या परमान डॉ फला जवळ घतल आिण िवनती कली या या रथाच

सार य करायची मग चकाकणारया नाका या लाल

परकाशाम य यान इतर आठ रनिडअर या मदतीन साताला या रातरी सग या भटव त घरोघरी पोचवायला मदत कली साताकलॉजन खष होऊन डॉ फला जवळ घतल आिण त इितहासात अमर होशील असा आशीवारद िदला मग काय यावळी इतर सग या रनिडअरन िमळन yeppee असा ज लोष कला दकानाम य साताकलॉज या इतकाच मान छो याशा रनिडअरलाही िदला जातो डॉ फ तर सग या लहान मला या ग यातला ताईत झाला आह मडळी आता थोडस िवषयातर करत १९५८ साली सखाच सोबती नावाचा िचतरपट आला होता याला सगीत िदल होत ीिनवास खळ यानी आिण यातली गाणी िस धह त कवी गिदमा या लखणीतन साकारली होती यातलच एक गाण होत आशाजी या आवाजातल एक त यात होती ह मराठी रिसकाच अितशय लाडक गाण एका त यात राहणार आिण ददवान आईपासन दरावलल एक छोटस क प िपल याला इतर बदकाची िप ल जवळ करत नाहीत खळायला घत नाहीत सारखी हटाळणी िबचारयाची ह क प िप ल आधी खतावत रडत िहरमसत पण एक िदवशी पा यात चो न चो न वतःचच परितिबब पाहताना मातर याला काळात की अर मी तर खप वगळा आह आप याला सतत िहणवणारया या बदकापकषा सदर िन शभर नीरकषीरिववकब धी असणारा मी तर राजहस आह साकषात िव यची दवता सर वतीच वाहन अहाहा मी या बदकासारखा सामा य नाहीच मळी वाचकहो जगा या दोन धरवावर श दब ध झाल या या अपरितम गीतरचना साधारण अ यार शतकापवीर रचल या िन रिसकाची खप दाद िन परम िमळवल या पण यातन परितिबिबत होणार स य मातर वि वक एखा या या असामा य वामळ वतः याच जञाितबाधवाकडन धडकावल जाण आिण नतर व वाच भान झाल की याच बाधवाकडन उदो उदो होण

मा या लखी डॉ फ या मानान िकिचत जा त भागयवान असा की याला साता या कपचा पिर पशर झाला िन अमर वाच वरदान िमळाल राजहसाला वतःला थोडस अिधक झगडाव लागल अतमरख हाव लागल आिण वतःच आ मभान जागवाव लागल ही दोन गाणी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 37

यातला आशय व मितताथर याची आदोलन मनात सतत चाल होती आिण ज हा शवटचा गाभा हाती लागला व मला नमकया श दात यकत करता आला त हा अतर मनात खप काळ जी घालणार बासरीच आवतरन समवर यऊन पणर झाल होत या लखाचा मळ िवषय असणारया या दो ही गा या या य-टयब िलक उपल ध आहतच ज र ऐका यात

धा कलकणीर

चका

चकी या वळला चकी या गो टी चकनही घड या तरी या चकी याच होतात बरोबर काय आिण चकीच काय ह याच तो पण साग शकत नाही या गो टी दवावर सोडन याय या असतात

हीच खरी माणसाची परीकषा असत आय यात सवरच गो टी बरोबर असतात का चकी या गो टी पण कधी कधी बरोबर होतात ना

माणस कधी दसरयासाठी काही करायला जातो त हा पण चकीचा होतो वाथारसाठी करतो त हा पण चकीचा असतो

परम पण चकनच होत आिण चकी या माणसावर पण चकनच होत परमात पडल या माणसा या हातन सवारत जा त चका होतात धडपडत चाचपडत या या जीवना या िदशा असतात

सरळ रघत आय य जग याला याचा नकार असतो हणन चका होतात िशक यासाठी माफ कर यासाठी आिण एकापरकारान आपल आय य वाढव यासाठी एकमकाना समजन घ यासाठी

दवा या दरबारात या माफ असतात कारण याचा हत असतो िनमरळ आिण भाविनक

चकन परम नसल या माणसा या समोर आला तर तो पापाचा घडा असतो ज म मरण ह चकर जर याच आह तर वहा सवर चका याला बरोबर करायची िकमया पण या याच कड आह बघा

फल उधळन काहीही होत नाही आप या पाप प याचा घडा भरला की याच सदशरन िफरायला लागत या या पढ नतम तक हायाच आिण पढ या जीवनाची वाटचाल प हा स करायची

आरती लोटलीकर

अतरीचा आ मा

दह ब धी जाणावी खरी तो अतरीचा आ मा परभ या दयचा आधार तो जीवनी असावा साभाळ या जीवनी आधार तो मनाचा

मनातच तो एक पी आ मा भगवत तो भटला सखीचा तो ीक ण दरौपदीचा पण तो सखा

तादा य असल तसा भोवताली तो शोभल जसा दह ब धी श धी क नी सजवावा िवचारानी तो

अतरीचा आ मा आरती लोटलीकर

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

38 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 39

चीटर टीचसर Teachers room म य आपण दोघच आहोत अस पाहन पाटील सर हळच थोरात मडम या शजारी जाऊन बसल मडम थो या लाज या इतकयात सरानी याचा हात आप या हातात घतला आिण एका दमात हणाल आज भटायच ना स याकाळी मी परीतम लॉज म य एक खोली बक कली आह मडम काही बोलणार इतकयात बाह न मलाचा घोळका गलका करत गला मडम लगच आपला हात सरा या हातातन सोडवत लटकया सरात हणा या सर आपणच अस बहक यासारख वागायला लागलो तर या मलावर कोण स कार करणार तव यात कलकणीर मडमपण आत आ या आिण दोघाचा मड बघन पटकन हसत हसत बाहर िनघन ग या आता मातर थोरात मडमना वतःचा राग यायला लागला आप या दोघाच चाळ टाफला कळतायत ह दोघानाही कळत होत पण वळत कणालाच न हत थोरात मडम ह अस िकती िदवस लपत छपत भटायच याचा काहीतरी सोकषमोकष लावलाच पािहज ना पाटील सर हो मी बघतोय काहीतरी सोय मडम आिण ह घरी कळल तर िकती अवघड होईल सर याना अदाज आलाच असल की आिण तस बघायला गल तर मा या बायकोला मािहतीच आह ह सगळ राहता पर न रािहला आई-बाबाचा याच कस करायच हाच मोठा पर न आह बायकोला मािहत आह हट यावर मडम गालात या गालात हस या तव या घटा झाली आिण दोघही भानावर आल तासावर जाता जाता सर हणाल ७ वाजता पोचा ितथ मी वाट पाहन मडमनी मान डोलावन होकार िदला सायकाळी बरोबर सात या ठोकयाला दोघही परीतम लॉजबाहर भटल तथील मनजरही आता दोघा या ओळखीचा झाला होता यान ग या ग या हातात चा या ठव या या घऊन दोघही मवर आल मडम आज त ही दपारी कठ िदसला नाहीत सर थोड काम होत हणन अ यार िदवसाची रजा टाकन बाहर गलो होतो

मडम जरा फ़गनच हणा या आ हाला न सागता कारणच तस होत सर मडमना िमठीत घत हणाल यानी हळच आपली बग उघडली आिण मडमसमोर कागदपतर नाचवत खशीत हणाल आज सकाळी हणत होता ना मडम अस िकती िदवस लपन छपन भटायच ह पहा आजच दोन खो याचा लॉक बक कला ६ मिह यात पझशन िमळणार एका खोलीत आई-बाबा आिण एका खोलीत आपण दोघ राजा राणी आिण ती चाळीतली खोली भा यान दऊन टाकायची मडम या डो यात आनदा मावनास झाल लगनाला वषर झाल तरी चाळीत राहत अस यामळ दोघानाही अस लपन छपन भटाव लागत अस यामळ त मिह यातन एकदा तरी न चकता अस भटत असत आता याची गरज न हती िवचार करत करत दोघही एकमका या िमठीत कधी िवसावल ह याच यानाच समजल नाही

िवरदर पाटील

कलाकार - इशा कषीरसागर

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

40 सारथी

िखचडी त प गल

माझा ज म प यातला १५-२० वषारपवीर अमिरकत आल आिण आता िसअ लम य थाियक झाल नवरा इथ भटला मलही इथच ज मली माझा नवरा तािमळ आह लोक छान आहत कटब परमळ आह आ ही दोघानी ज हा लगन करायच ठरिवल त हा आई-बाबा बिहणी सग यानी मला सािगतल मलगा चागला आह घरचही चागल असतील पण इटरका ट इटर टट लगन तरासदायक असतात मला वाटल िकती फरक असणार क चरम य पण हळ हळ लकषात आल की िकती फरक असतो आिण कसा तरास होतो वयपाकापासन स वात होत या या घरा या वयपाकात सग या गो टी ओ या त खातातस धा ओ या ताटात मला आवडत आिण प गल सारखी लागत हणन मी एकदा मगाची िखचडी कली नवरा मला िवचारतो गर ही कठ आह आता मगा या िखचडी बरोबर तप िलब पापड सोडन दसर काही खातात हच मला मािहत नाही मा या लगना या वळचा िक सा सागत या या मगळसतराला थाली हणतात याला एक बाज टोचक होती यामळ मी आपोआपच ती बाज वर ठवली टोच नय हणन नतर मा या चलत सासबाईनी सािगतल की त थाली उलटी घातली आहस मी पिह यादा या या आजी-आजोबाना भटल त हाची ग मत सागत मी अधरवट Jet‐lag म य होत ज हा आ ही च नईपासन ित व णामलायीला गलो सकाळी ९ वाजता आ ही घरातन बाहर पडलो आिण घरोघरी िफरत होतो नातवाईकाना भटत मला शका यायला लागली की बहतक ह अखख गावाच या या ना यातल आह असलही खरच मी मनात या मनात िवचार कला आम या च नई या घरी जवळजवळ कमीतकमी कषमतचा चा कायदा आह अस मला वाटत दोन बड म या घराम य कमीत कमी ५-६ माणस कायम राहत नसतील तर मा या सासबाईना गदमरायला होत िजतकी जा त माणस िततक बर नककीच ह सगळ गावाच या या ना यातल असणार अशी माझी खातरी झाली आ ही या या आजी आजोबाकड बसलो होतो

मा यासमोर आजोबाशजारी एक वय कर गह थ बसल होत यानी मला तोडकया मोडकया English म य पर न िवचारायला स वात कली त कठली िकती िशकली घरी कोण आह आई-बाबा कठ असतात बाबा कठ काम करतात िरटायडर असतात मग प शन आह भाऊ नाही एक १०-१२ पर न झा यावर मी मनात या मनात खप आठव याचा परय न कला की ह कोण आहत या अथीर त इतक खोदन पर न िवचारात आहत या अथीर त नककीच याच चलत िकवा माम आजोबा असावत शवटी आ ही जायला िनघालो बाहर आ या आ या मी अधीरपण नवरयाला िवचारल मी या याशी इतका वळ बोलत होत त तझ कठल आजोबा आहत तो हणाला त काही आपल नातवाईक नाही आहत इथच गावात राहतात त आता लगनाला १५ वष होतील माझी आता भीड चोपलीय माग या टरीपम य मी थाली (मगळसतर) घऊन जायला िवसरल प याहन च नईला जाताना मी एक खोट आिण छोट िडझीनर मगळसतर घातल घरी पोच या पोच या मा या सासबाईनी आिण चलत सासबाईनी हात लावन िवचारल ह काय मी मगळसतर हट यावर या दोघीना हसच आवरना

असा झाला आह माझा परवास ग या १५ वषारत मगा या िखचडी पासन प गलपयर त कधी हसरा तर कधी बोचरा

पराजकता घाटपाड

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 41

कलाकार - यश बोरस

कलाकार - का या चदरसकर

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

42 सारथी

I am a trader and I sellhellip

I am a trader and I sellhellip The colors of a rainbow

and fragrances from flowers that gracefully grow I gather fluff from clouds for all of you in the crowd I collect the twinkle of stars

and the pure nectar in silver jars Irsquoll save you some sunshine

and raindrops that are simply divine In my pocket I have the gold from leprechauns

and the melody to songs I bring the smile of the moon and the sweet sound of a loon

If you shed a tear Irsquoll give you some joy and a cheer

So come on to my store I assure you it isnrsquot a bore

Only one thing for sure I wouldnt sell in any na on You have to travel with me in my IMAGINATION

Tanisha Kshirsagar

Vidyachi Paane

Ingredients Defrosted grated fresh coconut 2 cups Sugar 1 12 cup 12 cup milk 10 fresh vidyachi pane 1 tsp ghee or tup 12 tsp cardamom powder

Procedure Wash vidyachi paane grind it with milk to fine paste Mix coconut sugar and paste together Heat the mixture together on a medium heat s r it ll it starts leaving edge and forms a ball Turn off the gas Spread it on a greased plate cut it immediately separate it a er few hours Store it in a air ght container and refrigerate for longer shelf life For naral + Jambjul wadi Instead of paan paste use defrosted deseeded jambhul per your taste approximately 13 cup pulp for 2 cups of coconut Rest procedure is same

Makyache Sandan

Ingredients 2 fresh sweet corn cobs finely grated (or you can use 1 12 cup defrosted sweet corn coarsely ground) 34 cup idli rava 1 cup fresh coconut 3‐4 green chilies finely chopped 1 tbsp Slightly roasted jeera Handful of Chopped cilantro 1 tbsp grated ginger Salt and lemon juice to taste

Procedure Mix all the ingredients and set aside for 15minutes Put water in the idli vessel and bring it to boil You can use any other steamer as well Take the corn cob cover or leaves apply some oil and put about 1and half tbsp of the above mixture and fold properly (As shown in the pic) Put all the folded sandanpockets in the idli stand and cover the lidcook for 10‐15 minutes If you are using frozen corn just grease the idli mould and steam it directly Enjoy it hot with coconut chutney or ghee

Deepali Jodh

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 43

I am giving short summary for basic recommenda ons which every person should be aware of These recommenda ons are based on Center for Disease Control (CDC) and American academy of family physicians IMMUNIZATION TDTETANUS DIPTHERIA Booster every 10 year ZOSTER VACCINE One dose over 60 years This is a very important vaccine to consider ge ng It protects one from infec on called herpes zoster (also called shingles) This can be a very painful and prolonged infec on The infec on is due to the same virus which causes chicken pox in young age If you had chicken pox as a child this virus can remain dormant in your body and act up later in life as herpes zoster which is a very painful rash due to infec on along the route of sensory nerves and may last for 4‐6 weeks and also leave chronic pain called neuropathy FLU VACCINE This vaccine should be taken every year Something to know about flu shot is that it is not same every year The vaccine consists of a enuated virus which is expected to be prevalent in the area for the incoming season There is also a stronger version of flu shot to protect seniors over 65 PNEUMO VACCINE Normally one injec on a er 65 yrs If someone has risk factor or chronic illness like Diabetes COPD or history of smoking then you should get the pneumo vaccine First dose is given at 60 and then a booster a er 65 This vaccine protects from serious bacterial infec ons which can cause serious pneumonia in the elderly HEPATITIS A VACCINE Recommended only for pa ents with risk factors such as medical occupa onal lifestyle etc HEPATITIS B VACCINE Recommended for people working in risky environment and lifestyle SCREENING EXAMS LIPID PROFILE Includes total cholesterol HDL LDL Ideally this should be done a er fas ng for accurate reading

Important Medical Informa on HYPERTENSION Hypertension screening is very important for all seniors as this can be a cause for several heart diseases If random blood pressure is high it is very important to see your primary care doctor and get a five‐day blood pressure check to make a diagnosis of hypertension If your blood pressure is on the higher limit of the normal range several mes then you need to do some lifestyle changes before you get on prescribed medica ons These measures include diet exercise and elimina on of salt from your diet DIABETES MELLITIS All overweight people and people with strong family history should ask their primary care doctor to screen for diabetes Any fas ng blood glucose above 126 is considered in diabe c range per defini on Any random blood glucose over 200 is abnormal and you do need a follow up with your primary care physician This does not mean you need medica on right away but at least need a follow up every few months to make sure your diabetes is not ge ng worse Diabetes is a very bad disease to have due to lot of diabe c complica on one may face if it is not controlled Worst complica on of uncontrolled diabetes is chronic kidney disease where one may end up with renal dialysis COLON CANCER Indeed a very important screening recommended to start at 50 years of age Colon cancer is a very preventable disease and colonoscopy is the procedure to make sure you donrsquot have precancerous polyps The procedure takes only few minutes though prepara on may be over night but worth it to screen for a very preventable cancer If anyone in your family has had colon cancer then do talk to your doctor because screening may be started sooner than 50 BREAST CANCER This is very important for females There is lot of talk as to when one should start with mammograms CDC recommenda on is to start at 50 years and do it annually If you have mother or sister with breast cancer then screening should start 10 years sooner than age they were diagnosed to have breast cancer OSTEOPOROSIS All menopausal women should get a baseline screening for osteoporosis Women who have gone through menopause at early age tend to be more at risk of

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

44 सारथी

osteoporosis so talk to your primary care doctor about this test Osteoporosis puts you at risk for bone fractures due to thinning of bones AORTIC ANEURYSM (FOR MEN) If you have been a smoker then you should be screened for aor c aneurysm a er 65 This is again a silent problem where one may not have any symptoms but the bubble on the aorta (one of the main arteries in your body) can burst causing hemorrhage THYROID Rou ne screening for thyroid is not recommended unless you have some symptoms These are basic screening and recommenda ons for each person However if you have other symptoms then please talk to your doctor so you could be screened accordingly

Dr Shaila Kode

Tilgul Ladoo

Ingredients 2 cups of Til frac34 cup of brown sugar Light corn syrup 12 cup Coarsely roasted peanuts (op onal) as per taste

Procedure On a medium heat make Syrup of brown sugar in a pan by adding li le water Check the syrup with your finger for the consistency by taking it in a spoon It should be one string consistency Add corn syrup Turn off the heat a er the corn syrup heats In a separate bowl mix the l and coarsely grinded roasted peanuts Add the sugar syrup li le by li le into this mixture amp s r it Once all the ingredients are well mixed make small balls (Ladoo)

Aai Angolkar

मन आनद तरग रौपय महोतसवी दग

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 45

Ever since I can remember roller ska ng has been a part of my life and a er devo ng nearly ten years to this sport I have found true freedom to be myself within the confined walls of the rink Yes the medals ma er and so do the lessons of commitment and dedica on but more than anything ska ng uncovered a passion within myself that I never knew existed It started at a birthday party in the 2nd grade with me clinging to the railing terrified to let go With some encouragement from the local coaches I le the railing behind and felt true exhilara on as I glided on the wooden floor‐ a feeling that to this day has never le me The rink has become my second home From countless hours of prac ce and toil to thousands of hard falls to disappointments beyond compare ska ng went from being just a hobby to being my way of life My passion for ska ng required me to be at the rink day in and day out making the sacrifices stress and physical commitment along with mental exhaus on all worth it The words ldquoI canrsquot I have prac cerdquo became my mantra but there was no place I would have rather been In the summer when most people were relaxing at the beach I was at the rink Spending over twenty‐five hours a week training prac cing twice a day and driving over 20 miles to the rink became my associa on to summer break On the rare occasion that I could enjoy the outdoors my partner and I were prac cing li s on a tennis court at the park To improve our strength and endurance we started going to the gym together and working with our personal trainer We sought out assistance from coaches around the world including the Italian roller ska ng legend Danilo Decembrini Overcoming all the language barriers and instead just speaking the language of ska ng we worked with him to develop our content expressions and most rewardingly learn how World champions are made Traveling across the country for skate camps and compe ons we took advantage of every possible chance to skate in front of judges and large audiences including in local showcases and large‐scale produc ons such as Snowflake Lane in 2016 As featured skaters for the first me ever in this produc on my partner and I performed a 20‐minute rou ne to Christmas carols every night from Black Friday to Christmas Eve on a concrete ldquoice ska ng rinkrdquo The culmina on of all these efforts brought me to where I am today as ten‐ me Na onal Champion and two‐ me member of team USA The experiences of compe ng at the World Championships in Italy and

China walking into the stadium wearing our red white and blue sweats and breakfast in the lobby with the Australians will forever be ingrained in my memory Although all my lifersquos training came down to only a short four‐minute rou ne these experiences served as a reminder of the rewards of perseverance and dedica on and pushed me to con nue with the sport Looking back over the years I have come to recognize all the valuable life lessons that ska ng has thrown my way This sport taught me to learn from my failures and put them behind me instead of dwelling on them It taught me that only perfect prac ce makes perfect and this meant not doing an item ll I got it right but doing it un l I could not get it wrong Every day I would push myself to go a li le faster and jump a li le higher All these things showed me the true meaning of work ethic and dedica on and these are the virtues I know will s ck with me for the rest of my life in whatever se ng I am in Ska ng opened my eyes to what it means to love something so wholeheartedly that despite the number of mes I thought about qui ng my heart pushed me to con nue This sport has been my iden ty for so long molding me into the individual I am today and as I move on to college I will take with me perseverance drive and discipline It is said that every person needs a lsquothird placersquo in addi on to their home and workschool I am one of the fortunate few who at a very young age has found my lsquothird placersquo at the ska ng rink

Isha Harwalkar

Ska ng

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

46 सारथी

Chirote

Ingredients Maida ‐ 1 cup Fine rawa‐12 cup Toop ghee for mohan ‐ 3 tbsp melted Pinch of salt Warm milk for kneading For sathi Rice flour (2 tbsp) and ghee as needed For syrup 2 cups sugar Safforn and 1 cup water Procedure Mix fine rawa salt with milk very loose and keep it aside for an hour Add All purpose flour to this mixture to form ght dough Knead very well rolling in all the ghee Keep it aside for another hour Divide dough into small balls Mix sa hi‐ (ghee and rice flour) and mix it vigor‐ously to make it fluffy consistency shall be such that you can easily spread it with knife Boil sugar and water together to make 2 strings syrup Add flavoring agents of your choice I prefer saffron and cardamom Add bit of lemon a er it cools down to avoid crystalliza onRoll the balls to make flat ro s You will need 3 ro s at a me Place one ro apply sathi then cover with anoth‐

er ro repeat this one more me Now you have 3 ro s stacked together roll them to form a log Cut approximately 1 inch squares Fla en them or shape them as needed If you like rose shapes open up the layers gently to form desired shape or roll them flat by not opening them upDeep fry in ghee or oil on a medium heat Do not fry on high heat Satha tends to make oil or ghee smokey a er few rounds and you do have to change the oil to fry When they are warm soak them in warm syrup for half an hour Garnish them with nuts of your choice or saffron strands

Deepali Jodh

कलाकार - दीपाली जोध

कलाकार - इशा कषीरसागर

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 47

Happiness 1st Work hard achieve success then youll be happy or so were told growing up Then there comes a me in life happens the personal and professional realiza on we need to BE HAPPY IN ORDER TO SUCCEED The rela onship between happiness and success may be common sense but common sense is not all that common For employees professionals or anyone who wants to be happy following is a plan for growing happiness and reaping success The Magnificent 7 of Success Seek Happiness Un l the 16th century most people believed the Earth was at the center of the universe and the sun revolved around it Then Copernicus showed the opposite was true and changed the way humans understand the universe For genera ons people have thought they could be happy only a er they were successful today psychologists are showing that happiness is the founda on for success There are simple ways for boos ng happiness every day including medita ng exercising finding something to look forward to and performing acts of kindness ldquoThere are simple ways for boos ng happiness every dayrdquo Change the Balance Two children are si ng on a seesaw One youngster is heavier but the two can keep the seesaw balanced by having the bigger one move closer to the center of the seesaw In the same way our power to maximize our poten al depends both on how much power we believe we have and the mindset that lets us generate the power to change If your mindset is nega ve it will stand in the way of success However itrsquos possible to change a nega ve mindset into a posi ve one by adjus ng our outlook so we can deal with what life hands us ldquoIf your mindset is nega ve it will stand in the way of successrdquo Find Posi ve Pa erns Its said that when all you have is a hammer everything looks like a nail Similarly an individual with a nega ve mindset can get stuck in the habit of seeing everything in a nega ve way The mindset may stem from the persons work an English tutor who spends all day

correc ng peoples grammar may keep doing that at home But constantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goals Solu on is to retrain our brains to look for the posi ve instead ldquoConstantly searching for the nega ve undercuts crea vity raises stress levels and lowers mo va on and ability to accomplish goalsrdquo Bounce Back No one gets through life without facing the occasional crisis or hardship For some the best possible scenario would be finding themselves back where they started in their old familiar life post‐crisis For others misfortune leads to increasingly nega ve outcomes and their lives are worse than before the crisis There is an idea of a Third Path one that takes us from a setback to a place where we are tougher and more competent than before To find that path try reinterpre ng events in a more op mis c way Imagine you have a client who represents a fair amount of revenue for your company but hersquos ldquohigh maintenancerdquo That client abruptly withdraws his business Yes youre le scrambling to make up for lost revenue but you also have the opportunity to find new clients and maybe theyll be easier to deal with Or perhaps your work hours are cut back While that means less income you could see it as freeing up me for classes to sharpen your skills Start Small Remember Zorro the rumbus ous masked outlaw figh ng for the defenseless Zorro wasnt born able to swing from a chandelier while brandishing a sword Instead he first learned to control his sword within a small circle and worked up from there In the same way if we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance Say youre months behind on filing expense reports Instead of se ng an unrealis c goalmdashlike clearing the backlog by tomorrowmdashset a small achievable one Decide that by the end of the week youll have filed one report Then next week youll file another Earmark me each day just for this one task ldquohellipif we first focus our efforts on more a ainable objec ves we gain a feeling of control thats vital to performance rdquo Remove the Roadblocks We all know there are things we should do

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

48 सारथी

differentlymdashexercise more eat be er learn a new skill Knowing these things are important isnt always enough to get us started or to keep us going We take the path of least resistance perhaps by flopping down in front of the television instead of going for a run Instead of relying on willpowermdashand feeling guilty when that isnt enoughmdashwe should focus on removing the barriers to change If we can cut 20 seconds off the me it takes to start the goal ac vity we have a be er chance of following through For instance someone I knew wanted to rekindle the habit of playing his guitar daily but a er three weeks he had managed only four prac ce sessions The 20 seconds it took to get the guitar out of a closet was just too much and he usually gave in to the tempta on to watch television instead So he bought a guitar stand set it up in plain view and found himself prac cing more o en Stay Connected Our rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantage What dis nguishes the happiest people from all others is the strength of their rela onships When things get tough in the workplace many people retreat into isola on Nothing is more crucial to our work performance than connec ng with those around us Instead of turning inward in a crisis the most successful people hold on ghter to their social support system

ldquoOur rela onships are the single best investment we can make in fostering our happiness advantagerdquo To summarize use these helpful thoughts and behaviors to create mental to‐do lists of common‐sense things that would improve your lives and reap happiness and success

Vinay Kshirsagar

कलाकार - अचरना सा य

सारथी 49

50 सारथी

सारथी 49

50 सारथी

50 सारथी