ऋतगध वसत २०११ १२ ऋरगध...

92
ऋतगध वसत २०११- १२ महरष मडळ, सगपर शसवहन शक १९३३ 1 महरष मडळ सगपरच सहसक वर!पत ऋतगध ह दमससक महरष मडळ सगपर न आपल सभसदक रत सकस#त क# आह . ऋर%गध वर सगपर खदसक* र+ सवशषक वष! 5 व, अक पसह

Upload: others

Post on 19-Oct-2020

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र श�स�व�हन शक� १९३३ 1

    मह�र�ष� मडळ स�ग�प�रच� ��सहस��क व�र�!पत

    ऋत�ग�ध ह� द�म�ससक मह�र�ष म�डळ ससग�प�र न� आपल�� सभ�सद��कररत� स�कस#त क� #� आह�.

    ऋर%गध व�र स�ग�प�र ख�द�सक* र+ सवश�ष�क

    वष! 5 व�, अक पसह��

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    सकम��ग�र व�र आ�� रर !!

    म�वळ��� ����!च�� र�ब�� पक�श�र गर! सपवळ+ र�ब�� सर�� ��ग�+ र+ प�न. �ध��क�ळच�� ग�रव��र शह�रन ग��+ र+ श%षक प�न. ज�ज�� अध�र व�ढ� ��ग�� रश� आठवण+ह+ र�ट� न आल�� ���च��. सरथ� ���च झ�ड�च�� प���श+ सब�ग�न आळव+र र�सह�+ र+ आप�� भ�रक�ळ. प%नह� एकर� ग�स��+ ���न+ ��� व�र ���ग� आप�+ आर! ग�ण+.

    ...कध+ आपल�� इवल��श� र�ह�वर रF�� हFर ���न+ आक�श���, आपल�� कण�कण�र रजव� हFर ����!च�� आभ���. धरर+च�� पFटच�� म���च रप बन�न समरव� हFर सवर:��. सहरव��ग�र मFहFर�च+ रI�र म%क उधळ�न �*जन�च� �र�श सर�� हFर� चर�चर���...

    क�ळ�� थड सनजMव अध�र�र हळ% हळ% हरव�न ग��+ र+ प�न. गर! क�ळFख�र मध�नच चमकर हFर+ ��� प�न�च+ आ�व.. कN ह� �गळ� भ��च महण��च�? कN सवपन�च�� सहरFळ��वर सव�र हFऊन क� वह�च गडप झ��+ हFर+ र+ प�न नव�� अक% र�च�� क% श+र??

    पह�ट�च�� व�र ��न हळ% व�र क% रव�ळ� र�वह� इरक�� गडबड+र क� बर ज�ग+ झ��+ आज ह+ प�न? जण% अध�र�च अरर ओ��ड�न प%ढ� सनघ��च हFर ���न�. सवपन�र� ��� उ�गडण��च� कण आ�� हFर� रर...���च�� शव���न�ह+ आज आगळ+ �� ��पड�+ आह� आसण थर�र�+ आह� ���च+ क��� क% ण�च�� रर+ च�हY�+न�...���च र� अदष� मFहरण ज�णव� धर��� आसण उमट� र�च प%नह� ��� झ�ड�च�� फ�र+वर... एक ओ��र क\ब डFक�व��च हष!भर+र नजर�न प�ह�र...

    ऊज]च� नव� अवर�र कN �*जन�च� कFवळ� ��क��क�र...आपल�� इवल��श� र�ह�वर रF�+र आक�श���, आपल�� कण�कण�र रजव+र ����!च�� आभ���. धरर+च�� पFटच�� म���च रप बन�न...

    सवपन�च�� आरF�न�वर सव�र झ����+ र+ प�न क* रक* �� झ��+ आज.. ���च+ सपरन प��व�+ हFर+ न� आज.एक नव+ असभव�क+ बन�न..

    सकम��ग�र व�र आ�� रर... !!!असमर� डब+र

    श�स�व�हन शक� १९३३ 2

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    �� अक�र क�� पह��

    �प�रकN�

    व�र�! सवभ�ग ररग ज�नर+पअध�क�च� मनFगर

    क��!क�ररण+ घड�मFड+पश�न+�

    आग�म+ क��!कम

    ग%ज�ररश मbत+

    श�स+��ग+र श�ष क� �%गम�ग+र श�षर��बFध आसण व�वसथ�पकN� पसशकण

    इसरह���च+ प�न�- 1�ण इथ��, �ण सरथ�� - भ�ग ४

    रग+ब�रग+ क�ज� कर�+ क� ळ��च� झटपट ह�व�

    अन%भ�र+ इदधन% धमम�� सवभ�गव�ट

    जF डगमग�� रF धडपड�� उनह�ळ��च+ �%ट+

    म+ - एक एम. आर.सवसथ�प+र भ�ग 1 - परर�शगमन एक कल�

    जप�न 11 म�च! - एक अन%भव

    रप रप!ण+ सभन सर��व�र�व�च� पत

    �व�रन� श%कर�र�

    शबरकFड� ओळख� प�हl

    व�ढसरव��च�� श%भ�चm� ( श��� व��णकर, ज� आसण उ�कष! ठ�क� र )

    क�व��ज�+ ज�सहर�र म�सझ�� स�ग�प%र� व�र

    ऋर%र�ज आह�र मFर+ रह�

    सट�ट बpक ऑफ इसड��ग+न वहp�+

    ऑसट� �स��� ऍड न��झ+�ड बpककp रFसटनF क% कN ग ऑई�

    फ� डकFट! स�ग�प%र+फ� डकFट! �+न व�ज @ CBP

    श�स�व�हन शक� १९३३ 3

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    ऋर%गध �समर+

    �प�रक : कIसर%भ पटवध!नऋर%गध ��Fजक (क��!क�ररण+ ) : ह�म�ग+ व��णकरज�सहर�र ��Fजक (क��!क�ररण+ ) : �%रज+र म�हwरळ�

    म%खप*ष�वर+� सचत : �कलप दसवड�प�रन �ह�य� : �शवर क�कड

    असमर� डब+रज%ई सचरळ�वष�! करमरकरर�ज+व र+सकर

    सनसम!र+ �ह�य� : म*ण�� पटवध!नर�जश+ पटवध!न �सचन डब+र

    *** “��ख�र व�क झ����+ मर� ह+ प�ण!पण� �बसधर ��खक�च+ आह�र. मह�र�ष� मडळ स�ग�प�र र��च �प�रक �समर+ ���च��श+ �हमर अ���च अ�� न�ह+.”

    श�स�व�हन शक� १९३३ 4

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    अन%कमसणक�

    �प�रकN� 7 MMS व�र�! 9

    अध�क�च� मनFगर �रFष असबक� 10 क��!क�ररण+ २०११ - २०१२ 12 घड�मFड+ र�जश+ ���� 13 आग�म+ क��!कम 14 पश�न+� 14

    म�सझ�� स�ग�प%र� 15 फ� डकFट! स�ग�प%र+ नरक% म�र र�शप�ड� 16 फ� डकFट! �+न �%ध+र सनख�ग] 19 व�ज @ CBP असनरद क% �कणM 22

    अन%भ�र+ 24 उनह�ळ��च+ �%ट+ ! ज%ई सचरळ� 25 व�ट अपण�! क�ग�� 28 जF डगमग�� रF धडपड�� ! चदश�खर मFघ� 31 म+ - एक एम . आर . �ज+व न�व��कर 34 सवसथ�प+र भ�ग १ - परर�शगमन : एक कल� मFसहन+ क� ळकर 37 जप�न 11 म�च! - एक अन%भव असमर� डब+र 40

    ररग 47 ग%ज�ररश व*र� सटळक 48 मbत+ ह�म�ग+ व��णकर 53

    ज�नर+प 56 श�स+� �ग+र श�ष क� �%गम�ग+र श�ष ? शFभ� सपगळ� 57 र��बFध आसण व�वसथ�पकN� पसशकण पफ% ल पwढरकर 58 इसरह���च+ प�न - १ म�धव भ�व� 64 �ण इथ�� �ण सरथ�� - भ�ग ४ प�जक� नरवण� 66

    श�स�व�हन शक� १९३३ 5

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    रग+ब�रग+ क�ज�कर�+ चर%र� ठ�क� र , 69 क� ळ��च� झटपट ह�व� र�जश+ ���� 70

    इदधन% 71 रप रप!ण+ सभन सर��व� अरण मनFहर 72 र�व�च� पत अपण�! प�ग�र� 76

    क�व��ज�+ 79 व�र अच!न� र�नड� 80 ऋर%र�ज वसनर� रwड% �कर 81 आह�र मFर+ रह� सनरजन नगरकर 82

    धमम�� 84 Poem - 5 senses �%क* र ग\धळ�कर 85 Poem - Venus शरन% मFडक 86 शबरकFड� वष�! करमरकर 88 �गड+ सवव�क भ�सकर ��ठ� 89 ओळख� प�हl वष�! करमरकर 91 व�ढसरव��च�� श%भ�चm� 92

    श�स�व�हन शक� १९३३ 6

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    �प�रकN�

    "सकम��ग�र व�र आ�� रर"...प���क���च आपल�� असभव�ककच+ ज�ण+व करन र�ण�र�, नव�� आक�क�, नव+न सकर+ज� आपल�� �मFर उ�गडण�र�, �व! चर�चर��� एक नवचbरन� र�ण�र� अ�� ह� ज�र%ई व�र आ�� रर....स�हप%र+च�� र�पट आसण ��द! हव�म�न�र व�र�च+ च�हl� इथ�� सन�ग!र�ज� रश+ ��ग� र�र न���, रर+ ग%ढ+प�डव��बरFबर आपल�� हर��र आपल�� मन�र व����� व�र प��वरF आसण एक नव+न उ���ह अग�र �च�ररF. ऋर%गधच�� म�ध�म�र�न ह�च उ���ह आपल��प�र पFहFचवर�न� सवश�ष आनर हFर आह�.

    ऋर%गधच� ह� प�चव� वष!. मह�र�ष� मडळ�च�� ऋर%गध उपकम���ठ+ ह� एक अ��र महतव�च� टपप�. १०-१५ प�न�च�� अक�प���न च��� झ����� ह� मह�र�ष� मडळ�च� म%खपत आज क� वळ एक म%खपत सक व� व�र�!पतच न र�हर� ७०-८० प�न�च� एक ��सहस��क उपकमच बन�� आह�, अ�� महटल��� व�वग� ठर न��. ग�ल�� प�च वष�र क� वळ अक�मध+� प�न�च व�ढर ग��+ न�ह+र, रर अक�च� रज�!र�ख+� �%ध�रर ग��� आह�. र��च ���र पस�द क� �� ज�ण�र� ��ख, �Fगर�न र�ण�र� नव+न ��खक-कव+ ह�च�� �ख��र पण �कण+� व�ढ अन%भव���� समळ��+ आह�. वbच�ररक, ��म�सजक, सवनFर+, भ�वप�ण!, ब����सह�� अ�� न�न� सवष��वरच� ��सह�� ह�र पक�सशर क� �� ज�र आह�. ग�ल�� प�च वष�र आ��ल�� �व!च �प�रकN� सवभ�ग�न+ क� ��ल�� बहYमF� �Fगर�न�म%ळ� आज ह� टपप��वर ऋर%गध पFहFच�� आह�.

    ह� वषM ऋर%गधच+ �प�रकN� �समर+ क�ह+ नव+न कलपन� घ�ऊन र%मच�� �मFर ��ण��च� प��न करर आह�. �व!पथम महणज� ऋर%गधच�� अक�च+ म�डण+. म�गच�� वषMच�� �प�रकN� �समर+न� ऋर%गध�� एक सवभ�ग+� सवरप र�ण��च� प��न क� �� हFर�. र+च कलपन� अज�न �%ध�रन आसण सवसर�रन ह� वषMच�� ऋर%गधच+ म�डण+ करण��च� प��न आह�. ���न%��र ऋर%गध�� ’अन%भ�र+’, ’ररग’, ’ज�नर+प’, ’इदधन%’, ’क�व��ज�+’ आसण ’धमम��’ अश�� ६ सवभ�ग�र म�डण��र ��ई�. सवभ�ग�च+ न�व� ह+ ��� ��� सवभ�ग�र अरभ�!र करण��र आ��ल�� ��ख�च�� सवरप�वरन ठरव�+ आह�र. ’अन%भ�र+’ मध� अथ�!रच सवर�� आ���� अन%भव, क�ह+ ज%न�� आठवण+ ��च� �म�व�श अ���, रर ’ररग’ मध� वbच�ररक ��ख�च�. म�सहर+पर, �म�जपबFधनपर ��ख�न� ’ज�नर+प’ मध� अरभ�!र क� �� ज�ई�, रर ’क�व��ज�+’ मध� अथ�!रच कसवर�च� �म�व�श अ���. ’धमम��’ ह� ब��रFसर���ठ+च� सवभ�ग प�वMपम�ण� र��च च��� र�ह+�. �� व�रररक ज� क�ह+ ��सह�� अ��� र� �व! ’इदधन%’ मध� �म�सवष करण��र ��ई�. ���चपम�ण� ह� वषMच�� अक�मध�न स�ग�प�रकw सदर क�ह+रर+ व�गळ�पण ऋर%गधमध�न �मFर आ�� प�सहज� ह� सवच�र�र�न ’म�सझ�� स�ग�प%र�’ ह� एक व�गळ� सवभ�ग च��� करण��च� �Fज�� आह�. ह� सवभ�ग�र�न स�ग�प�रच+ �सक* र+, भ�ष�, प�!टक�न� न र�खव�+ ज�ण�र+ पण व�गव�गळ+ सठक�ण� इ���रसवष�+च� अन%भव, म�सहर+ �मFर आणण��च� �कलप आह�. ���न%��र ह� व�र ऋर�च�� अक�र स�ग�प�र�र+� ख�द�सक* र+ - अथ�!रच इथ�+ फ� डकFट!� - ह� सवष�+च� अन%भव, ��� अन%षग�न� प%ढ� आ���� सवच�र र%मच�� �मFर ��र आह�. म%खप*ष�वरच� सचतह+ ह�च �कलपन�श+ �%�गर अ�� आह�.

    �स�र, �घ%कथ�, ��म�सजक, सवनFर+, भ�वसनक, म�सहर+पर अश�� �व! पक�रच�� ��सह���न+ र�र����� ह� ��सहस��क ’रFजक’ अक वष�!च�� �%रव�र+��च र%मच�� �मFर ठ�व���� ख�पच आनर हFर आह�. प%ढच�� �व! अक�मध�न र%मह� �व�प�र अ��च उतमFतम ��सह�� पFहFचव��च�

    श�स�व�हन शक� १९३३ 7

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    ऋर%गधच+ ट+म नकNच प��न कर��. अथ�!रच र%मह� �व�न+ह+ आपण सवर स�ह+���� ��ख, कथ�, कसवर� आमच�� प�र पFहFचव�व��र ह+ नम सवनर+. आसण हF, क% ठ� क�ह+ अन�वध�न�न� च%क�, ख%प�, र%ख�, र�सह�, सक व� क�ह+ ख�पच आवड� रर पसरसक��च�� म�ध�म�र�न अगर+ सन�कFचपण� र� �व! आमच��प�र पFहFचव�, ���र�नच आमह���ह+ ऋर%गधच� रज�! असधक�सधक व�ढवण��� नकNच मरर हFई�.

    �व! ऋर%गध व�चक�न� नववष�!च�� ह�सर!क श%भ�चm�.

    कIसर%भ पटवध!न

    श�स�व�हन शक� १९३३ 8

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    MMS व�र�!मडळ�र+� घड�मFडच� आढ�व�, आग�म+ क��!कम�च+ ��चन�...

    श�स�व�हन शक� १९३३ 9

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    अध�क�च� मनFगर

    नमसक�र मडळ+..!

    मह�र�ष� मडळ स�ग�प�रच� ह� �रर�व� वष! �%र आह�. इव���� रFप ��सव��� स�ग�प�र+, र��च� व��� ग��� गगन�वर+...अ�� महट�� रर क�ह+ व�वग� हFण�र न�ह+. सशव�� ऋर%गध �� मडळ�च�� ��सहस��क व�र�!पत�च� ह� प�चव� वष!..! �� व�र-ऋर�च�� अक�र आपण� �व�च� नव+न क��!क�ररण+ रफ] व म�झ�� रफ] �सन�ह सव�गर..!

    परर�श�र ४-५ वष] क�ढ�न परर आ�F; �� क�ळ�र मडळ�च�� हFर अ���ल�� पगर+च�, एक �ल�ग�र महण�न र%रन आढ�व� घ�र हFरFच. परर% घर+ परर आल��वर आप�� �व�च� ��सक* सरक कw दसथळ अ���ल�� मडळ�रच नवह� रर एक ररच स�ग�प%र�रच हFर अ����� सथ�� व ��कम बर� ज�णव��. मडळ�च�� अध�कपर�च+ जब�बर�र+ ग�ल�� १७ वष�र सर�र��र� सव+क�रर�न� कणभर थ�ब�F व खF� सवच�र�र पड�F र�वह� अन�क कलपन� डFक��र ��ट���रख�� उ�ळल��..! सशव�� मडळ�च�� क���!��ठ+ असवरर शम घ�ण�र�� अन�क ज%न�� व नव+न क��!क���च�� भ�ट+ झ�ल�� व ���च�� कलपन� सवच�र�र घ�रल��वर ह� मनFगर व क�ह+ मन�%ब� र��र झ���. ���च� �Fजन�मध� रप�रर व ���प%ढ� अम�बज�वण+ अ�� ब�र आह�..!

    "मर�ठ� सरर%क� म�ळव�व�" ह� मत व अन�क वष�प���न मडळ�च�� क���!�� सरश� र�ण�र� ब+रव�क� --- "�पक! , �व�र, �हभ�ग�र�न �हव��" (communication, conversation, community living) ---- सकर+ मह�व�च� आह� ह� ज�सरच ज�णव���� ��ग��! मर�ठ+ �सक* र+बद� सजवह�ळ� र�खण�र+ स�ग�प%रव��+ म�ण�� एकत आणण����ठ+, मर�ठ+ �सक* र+च�� पबFधन��� ह�रभ�र ��वण����ठ+, आप�+ ��सहस��कर�, रस�कर�, ग%णरश!न-ग%णवध!न ह� व*सदगर हFर र�हण����ठ+ �%�Fग� क��!कम�च� आ�Fजन व घटन�र+� उसदष�च� प�ठप%र�व�, ह� मडळ�च� क��!क�त आह�..!

    २०११-१२ �� क��!क���र मडळ�च� �भ��र�व व�ढसवण� पण ���ह+प�क� मह�व�च� महणज�, ज�सर+र ज�सर �भ��र�च� - शFर�, रस�क, सव���वक, च�हर� - अश� सवसवध सवरप�र - क��!कम�मध� व��पक �हभ�ग समळवण� ह� क��!क�ररण+च� �क� आह�..! �मथ�न+ महट�� आह� कN "पपच कर�व� न�टक�"....! मह�र�ष� मडळ�च� पपच आपण �व�न+ समळ�न क� ��, रर रF न%�र� न�टक�च नवह� रर आरश! हFई� ह+ म�झ+ ख�त+ आह�!!!

    मर�ठ+ मन�च� व�ध घ�ण�र�� गFष+ महणज� ��सह��, �ग+र, न�ट-रगभ�म+, न*�� व �ण�व�र+ हFण�र� �Fहळ�. �भ��र�च� सवप%� �हभ�ग अ����� व ���च��च क��रश!न�न� नट���� अ�� क��!कम आ�Fसजर कर���� सवरगध ह+ उप-�समर+ व शबरगध ह� मडळ�च� ��सह��-मच, �ज आह�रच. ���च�� जFड+�� आर� न�टगध व न*��गध ��च+ सथ�पन� हFण�र आह�.

    श�स�व�हन शक� १९३३ 10

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    ��च�� पस�कड� आपण ज�� र�श��� आर� आप�� घर म�न�� आह� ��� आपल�� स�ग�प�रच�� क��क�त�र+� इरर सवसवध �सथ�च�� क���!र �हभ�ग+ हFण� ह� र�सख� आ��च..! �� वषM Hindu Endowments Board �� स�ग�प�र�र+� म�न�वर व �रक�र�श��ख��+ क��!रर अ�ण�-�� �सथ�च�� सवनर+वरन मडळ�न�, आद धम!-गथ भगवर-ग+र�च�� प��र���ठ+ ग+र�ज�र+च�� पबFधन क���!च� �जम�नपर सव+क�र�� आह�. ����ठ+ मडळ वष!भर सवसवध क��!कम�च� आ�Fजन करण�र आह�. �����ठ+ एक व�गळ+ उप-�समर+ सथ�पन झ��+ आह�. �� पकलप�मध� मडळ�च� आ�Fजन-कIशल� व �भ��र�च+ �हभ�ग�च+ सजज��� फ�र मह�व�च+ ठरण�र आह�र..!

    आप�� ह� पपच �%रर करण����ठ+, "क% ट% ब�र+� म�ण��च�" महणज�च मडळ�च�, घर अ��व� ह� प���क �भ��र�च� सवपन अ�ण� ��हसजकच आह�..! अथ�!र स�ग�प�र��रख�� शहर�र जगम म��मत� ह+ सकर+ मIल�व�न आसण आसथ!क जFखम+च+ वसर� आह� ह� �व�न� ठ�ऊकच आह�. सशव�� अ�� म��कNच� सथ�न अ�ण��च+ गरज आह� क��, �����ठ+ सनध+ जमव���� सकर+ क�ळ ��ग��, म��कNच�� प��!�� व�सरररक, इरर क% ठ�� सवसवध प��!� उप�बध आह�र, ��� प��!��मध� सकर+ आसथ!क, व इरर सवरप�च+ जFख+म आह�, �रक�रकड�न व �� पकलप��� ह�रभ�र ��वण��च+ इचm� अ�ण�-�� मडळ�च�� �भ��र�कड�न व सहरसचरक�कड�न क�� �ह�य� समळ� शक� �, अ�� अन�क पशन मन�र आह�र. �� पशन�च� �Fग� उह�पFह हFण� जरर आह�. ��वर एक शव�र-पसतक� र��र करण��च� �Fसज�� आह� व ���र �Fगर�न र�ण����ठ+ आज+व-�भ��र, �ल�ग�र व �� सवष��र+� म�सहरग�र रज�श+ �पक! हFई�च.

    आप�� ��डक� मह�र�ष� मडळ आर� पररपकर�च�� एक� नसवन उबरठ�वर आह� अ�� म�� ��रख� व�टर आह�. स�ग�प�रच�� ब�ह�र क��!रर अ�ण�र�� मडळ�च�� क���!च� अन%भव ग�ठ+श+ अ�ल��म%ळ�, ह+ पररपकर� क�� सवरप�च+ अ��� ��च� म�झ�� मन�र न�हम+च क% र�ह� अ�र�. अथ�!र प���क र�श�रल�� बFर+-ब�भळ+ सनर�ळ��, ज�ई-ग%��ब सनर�ळ�, पररससथर+ सनर�ळ+. व�क+ सररक�� पक* र+ ह� रर फ�र मह�व�च� ��� आह�....

    पण क��!क���च+ सनष� + �भ��र�च� भकम आध�र = एक �शसव+ आरश! मडळ.....

    ह� �म+करण �गळ+कड� ��रख�च..... ज�� ��र-र���च�-मbसफ�+च� �म+करण..! र�वह� मडळ��� खर� क��!कर] समळFर व आमह� क��!क���न� �भ��र�च� व व�चक�च� आध�र, ��थ, पसर��र असवरर समळर र�हF ह+ ईशवर�जवळ व �गळ��जवळ म�झ+ प�थ!न�..!

    �रFष असबक�

    श�स�व�हन शक� १९३३ 11

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    क��!क�ररण+ २०११ -२०१२

    �रFष असबक� , अध�क प�न प�ठ�, उप�ध�क र�जश+ ����, क��!व�ह(शबरगध ��Fजक)

    �समर कFझर�कर, खसजनर�र आनर गFख��, उप-क��!व�ह(सवरगध ��Fजक) �Fन��+ बग�ळ, उप खसजनर�र

    आनर सटळक, जन�पक! (व�चन���)

    असभसजर ठ�क� र, ग+र�ज�र+ �सचव �%रसजर म�हwरळ�, क��!क�ररण+ �रस�

    र�ज� प��ग%ड� (कNड� सवभ�ग) ह�म�ग+ व��णकर (ऋर%गध ��Fजक )

    श�स�व�हन शक� १९३३ 12

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    घड�मFड+

    व�सष!क �व!��ध�रण �भ� -

    नववष�!च� सव�गर �व! जग�न+ ध%मधड�क��न� क� ��,व�र ऋर�न� �%द� आपल�� कFवळ�� प��व+न� नववष�!च� सव�गर क� ��. नव� वष! नव� उपकम घ�ऊन ��र�.नव�� उपकम� बरFबर नव� न�र*�व आसण ���बरFबर ह�रभ�र ��व���� नव+ क��!क�ररण+ उभ+ र�ह�र�.मह�र�ष� मडळ स�ग�प�र नववष�!च+ �%रव�र ज%न�� क��!क�ररण+�� सनरFप र�ऊन नव�� क��!क�ररण+च+ सनवड करण�र�� व�सष!क �व!��ध�रण �भ�न+ झ��+. ह+ �भ� २६ म�च! २०११ रFज+ ग�Fब� इसड�न श�ळ�र झ��+.न�ह�म+च�� पथ�न%��र म�ग+� वष�!च�� अहव���च� व�चन झ��� .खसजनर�र�न+ सहश�ब �रर क� �� .���वर चच�! हFऊन एकमर�न� �����

    मज%र+ समळ��+ .क�ह+ महतव�च�� पशन�वर व ��चन�वर चच�! झ��+. ह� वषM मडळ�च�� constitution (घटन� )मध� �भ�च�� मज%र+न� क�ह+ महतव�च� बर� करण��र आ��. ��नरर �व�र महतव�च� क��!कम महणज� नव�� क��!क�ररण+च+ सनवड. ह� वषM एक% ण १० जण�न+ क��!क�ररण+र �हभ�ग+ हFण��च+ र��र+ रश!सव�+ ���म%ळ� ���च+ सबन सवरFध सनवड झ��+ आसण ग�ल�� वषMच��

    क��!क�ररण+रल��च एक� �रस���� नव�� क��!क�ररण+र �हभ�ग+ करन घ�ऊन एक� ण ११ जण�च+ क��!क�ररण+ झ��+. ��ध�रण ४० �Fक ह� �भ��� उपससथर हFर�.

    र�जश+ ����

    श�स�व�हन शक� १९३३ 13

    Advertisements :

    To place ads in Rutugandh, please contact Mr. Surjeet Mehendale 91138878

    OR write at [email protected]

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    आग�म+ क��!कम

    HINDU ENDOWMENT BOARD - १५ , १६ , आसण १७ एसप� -

    सहर � इड�वमwट बFड! ह� स�ग�प�र मध+� �सथ�न� भ�रर�र नववष! �व! प�र�मध� क�� ��जर� करर�र ह� कळ�व� महण�न १५ र� १७ एसप� ह� ररम��न क���!कमच� आ�Fजन क� �� आह�. भ�रर�र व�गव�गळ�� प�र�र नव वष! ��जर+ हFर�र ज�� आ��मच� "सबहl", आधपर�श�च� "उगड+", स�ध+ �Fक�च� "च�र+चर" आसण आप�� "ग%ढ+ प�डव�" ह� क��!कम�र आपल�� मर�ठमFळ�� �सक* र+च� इरर भ�रर+��न� रश!न घडवण��च+ �ध+ आपल���� समळ��+ आह�. आप�� �Fक�ग+र ,�Fकन*�� ह� म�ध�म�र�न आपण ह� ��रर करण�र आहFर. ह� क��!कम १५ र� �� र�त+ ७.३० र� ९.३० ह� व�ळ+ �रग�न रFड वर+� "म%सरफ� �wटर"च�� �मFरच�� मbर�न�र हFण�र आह�. आप�+ उपससथर+ अप�सकर आह� रwवह� जरर ��.

    पश�न+� "स�ग�प�र इसड�न फ�ईन आट! �F���ट+" (स�फ�� )ह� स�ग�प�र मधल�� क�� कwत�रल�� न�व�ज��ल�� �सथ�मध� ह� वषM "म�%सझक अनड ड�न� फ� ससटव�" च� क��!कम १६ म�च! �� झ��� १६ म�च!�� �ध��क�ळ+ ७ १/२व�जर� स�फ�� ओड+टFर+�म मध� �I.ज�नहव+ गFडबF�� ह�च� श�स+� ग��न आ�Fसजर करण��र आ�� हFर� .क��!कम�च+ �%रव�र �I.गFडबF�� ह�न+ र�ग "गFरख कल��ण "मध+� सव�सबर एकर���र+� बड� ख����न� क� �+ व नरर ���न+ द%र र+नर�� व द%र एकर�� ह� रFनह+ र��� र+� प���कN एक बसरश ��रर क� �+. ���नरर र�ग "जFग"मध� रFन बसरश+ ��रर क� ल��.ह� रFन बसरश+नरर ���न+" न�टपर" ��रर क� �� क��]कम�च� श�वट "बF��व� सवठ�" �� अभग�न� क� ��. �I ज�नहव+ गFडबF�� ह�न� श+ �रFष क�मर ह�न+ "रब�� ",श+ ज�र�ज सशत� ह�न+ "ह�म¤सन�म"व �I रक� श�टट�� सशत� ह�न+ "र�नप%र��" वर ��थ सर�+

    श�स�व�हन शक� १९३३ 14

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    म�सझ�� स�ग�प%र�स�ग�प�रच�� �सक* र+सवष�+च+ ��खम�स�क�

    फ� डकFट! सवश�ष

    श�स�व�हन शक� १९३३ 15

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    फ� डकFट! स�ग�प%र+ पगर, �%ध�रक र�श�र गणल�� ज�ण��र�� �� �घ%रम आक�रम�न�च�� स�ग�प%र�र व�सरव����ठ+ आ�F ��� गFष+�� पह�र� प�हर� ब�र� वष�च� एक प�ण! रप क�� उ�ट�� र� कळ��च न�ह+. ३-४ वष] ब�ह�रच+ हव� ख�ऊन ��ऊ महण�न आ���F आमह+-र%मह+ इथ��च हFऊन इथल�� म�हI��र �हजग��� रज���F. आ�F रwवह� पथम पथम �व!च नव+नरम क% र�ह�म� व�ट��च. भ�रर�च�� र%�न�र रर �व!च ब�बर+र सभन�व आढळ�न ���च. ��� पbकN सवश�ष उल�खण��जFग� एक इथ�� सथ�न+� वbसशषट महणज� इथ�+ ��म%सहक अन-ग*ह�, ज��न� इगज+र " फ� ड -कFट! " अ�� न�म�सकर क� ���� आह�.

    आपल�� न�हम+च�� "भFजन���" व "अन ह� प�ण!बह" �� प�वन कलपन�र न मFडण�र�� �� पक�र�र जwवह� �व!पथम प�� ठ�व��, ��� अन%भव��� गमर+च� महणर� ��ई� कN न�ह+ ह� आजवर उमग���� न�ह+. ���र आसम�सरक ��� �म�+ जवळजवळ प�ण!र श%द श�क�ह�र+ ! सवर�श+ अन र� ह+ न¦न-वह�ज ख�दपर�थ�बद� ��म�न�-ज�न�च� आक�रह+ रwवह� श�न�� एवहढ�च मFठ� हFर�. एक� क� फ� ड सट¦�च+ व क�ह+ पर�थ�च+ न�व� व�चर�च र\ड�च+ चव व पFट�र�+ भ�क �� रFह\न+ पळ��� प�व��न+ म�घ�र घ�रल��च� आजवर आठवर�. ह� क% ठ� अन क�� ��ऊन पड�F ��थ� ? ह�ह+ पशन मसरक�� सशव%न ग�ल��च� समरर�.

    ��ध�रणर ५० x १५० फ% ट�च�� ज�ग�वर �भFव�र �%म�र� १० x १२ फ% ट�च� सनरसनर�ळ� सट¦�, सथ�सनक स�ग�प%र+ ख�द� इसर...सचकन र�इ�, सफश ब¦� न%ड� ��प, च�र क� ���व, ��क�� वगbर�, सवर�श+ भकण सजन�.... जप�न+, कFररअन, इडFन�सशअन, पसशचम+ ख�द� -- �गळ�च ! सचकन, डक ��च�� रFसट�ड म���च+ उ�ट+ ट�ग���+ धड� ��मFर+ सर�ण�र, ब+फ-पFक! च� सजकड�-सरकड� भरण� ह+ �� अश� कFट�!च+ अन -प�शव!भ�म+. �� कFट�!च+ पसह�+ प��र+ चढल���बध+ वर नम�र क� �� आह�च. अध�नमध�न ह+ कध+ ग�ठ�व+च ��गर�.

    �� अश� ख�ऊ कFट�!र श�क�ह�र+ अन��� फ�र�� क�मक�ज न�र�. च+न+ वह�सजर�ररअन सट¦� वर "रIफ� " च� पक�र ( आपल�� भ�रर�रल�� पन+र ��रख�� �%रर वसर�च+ �¦� �¦�मध�� सभजव�न क� ���+ व�शभ�ष� ). फक सरखट-म+ठ, म����-फFडण+ इ���र+ रसहर उकड��ल�� भ�ज��. एख�द� इसडअन म%स�+म सट¦�वर कध+ रFट+ प�र� ( म�ळन�व : पर�ठ� ), थF�� ( म�ळन�व : रF�� ), रर%र+ सचकन, कर+ सचकन, इसडअन रFज�क ( समश भ�ळ-सम�ळ ) �� गFष+, रर म�� (म��सशअन ) ठ�ल��वर न�+ ��मक, न�+ गFरwग, ब+��न+ ( म�ळन�व : सबर��न+) �� �व!

    श�स�व�हन शक� १९३३ 16

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    ह� सचत�रल�� अन mट�! इथ�+ ��क�� न�व�च+ ड+श ���रल�� ���र ज�सर आजम�वण��जFग+. ��क�� ह� कर+ (curry ) च�� प�ण��र न%ड� सशजव�न क� ����. ह� सचकन सक व� सफश-प\� वगbर� अथव� व�सजट�ब� ��पbकN क% ठ��ह+ अ�� शकरF. ���� आपल�� अन���रख+ म����र�र चवह+ अ�र�.

    �� ��म%सहक कFट�!र�+ ख%च��!-ट�ब�� �गळ+ एक��रख+. प�ससटक top च� गF� ट�ब�, ��� भFवर+ ���रग+ च�र-�ह� प�ससटकच��च ख%च��!. क% ण+ह+ क% ठ�ह+ ब��. ज�ग�च� प%र�प�र व�पर! ��म%सहक धरMवर अ�ल��न� एकरम सकफ��रश+र. अन�च� ररह+ आटFक��र. एक रर प�हlनच भ�क व�ढ�� अ��. स�ग�प%रच� सथ�न+� न�गररक व रसहव��+ घर+ सव�प�क ह� पक�र ज�सर करन ज�णरच न�ह+र. ���म%ळ� वष!भर २-३ व�ळ� भFजन ( ख�ण� महणण� ज�सर उसचर ) ब�ह�रच. अ�� ह� फ� ड-कFट! व�व����च� भरभकम प���. रररFज ब�ह�र ख�ण�र ��न� रFज आस�श�न भFजन����र ख�ण� जम�� सक व� परवड�� रर+ क�� ? �� पशन�च� ह� कFट�!द�र� सर���� चFख सनक��वज� उतर ! इथ�� सट¦� च��वण�र� �ह�� च+न+ क�क�-क�क� र�मप�� अ�र�र. असरश� म�हनर+, सवचmर�-प�म+ व आपल�� क�म�च� सव�सभम�न ब�ळगण�र�, स�ग�प%र�र जग��च रर कष करन कम�व�च प�सहज� ह+ सजद. र�त+ र%क�न बर करण��आध+ �व! चक�-चक ध%व�न प%��न ज�ण�र. क% ठ� एख�र+ म�श+ अन�वर घ\घ�वर सर�ण�र न�ह+. स�ह�प%र+च� न�व ��थ!क करण�र� म���ह�र+ भरण� अ��नह+ इथ� डFक��र सरड+क आणण�र� र%गध असजब�र न�ह+. सट¦�च�� अन प�ट� क�च� व सट�न��� सट+� व�परन क� ��ल��. र��च सव�प�क�च+ भ�ड+क% ड+ह+. मध�नच �रक�र+ सवभ�ग�च� असधक�र+ ��ऊन पर+कण करण�र. सवचmर� सन�म�च� उलघन घडर� रड हFण�रच. र�च सन�म प�ळ�� ररच पम�णपत सटकण�र. १२ वष�!र कध+च वर!म�नपत�र फ� ड -कFट�!र सशळ� अन सवक�� ग��� ��बद� एकह+ रक�र व�चण��र सक व� ऐसकव�र न�ह+.

    अ�� ह� अगसणर स�ग�प%र+ फ� ड -कFट! प���क म¦� व� श¦सपग क¦मप�क�मध�� अ�र�र. �व! हIस�ग बFड�!च�� इसट�ट��, एम. आर. ट+. सट�शन जवळ, क�रख�न�, रगण����, ऑसफ�च�� इम�रर+ - �व!त ��च� �%ळ�%ळ�ट. ��म%ळ� इधन�च+ह+ बचर! ��� अथ�!न� ह� फ� ड-कFट! पव�!वरण मFसहम�च�ह+ �ह�य�क महण���� हव�र. इथ� �व! क�ह+ ��लफ �सव!�वर. व�वह�र ��र� रFकड�वर. क� ड+ट क�ड! वगbर�च+ भ�नगड न�ह+. ट�ब�� ��फ करण�र� �ह�� च+न+ व�सक आज+ सक व� आजFब�. एक ट% मर�र ढक�ग�ड+ ढक�र म%क क�म च��� अ�र�. क% ठ� रक�र व� उग�च आरडओरड, भ�डण कध+च न�ह+. भ�रर�रल�� " ए च� फडक� म�र रw ", "ए ट�ब� ��फ कर"! अश� अथ�!च�� ह�क� न�ह+रच. ट� �सफकमध�� ज�� इथ� ग�ड�च� भ\ग� न�ह+र र��च इथ�. कम!च�र��च� सवचm महणर� ��र+� अ�� पFश�ख. भ�रर�र टपर+वज� ख�द����र �ह�� ट�ब� ��फ करण�र ��च� कपड� मwचट कळकटच क� अ��व�र ह� पशन इथ�+ पररससथर+ प�हlन �ग�च डFक��र ��रF. सरथ� फडक� म�रल��वर ट�ब��वरन र�ज�� अन�च� क�ह+ कण ज�ऊन सकरपट+न+ ज�सर सकट�ण� ट�ब��वर ��ण�र ह� गसणर जर� अवघडच !

    �गळ� फ� ड-कFट! व सरथल�� पदर+ अगर+ एक��रख��. जण� ��च��र�न क�ढ��ल��.चमच�, क�ट� -चमच� अ��नह+ ���प�क� च¦पसट+कच� भरभरन व�पर. च+न+, जप�न+, कFररअन, रbव�न+�, ह¦गक¦ग वगbर� समळ�न ह� �व! र�श सकर+ जग��च�� रFडण��� क�रण+भ�र झ��� आह�र कFण ज�ण�? रर+ आजक�� प�ससटकच�� च¦प ससटक� ��र आह�र. फ� ड-कFट�!र �व�!र ज�सर नफ� समळवण�र� सट¦� महणज� "प��" ( सड� क� ) सवकण�र�. र%�र�� क% ठल��ह+ सट¦�वर ज�वण�र� प���क ग�हक इथ� थड व� गरम प�� घ�ण�रच. प�ण+ह+ इथ� सवन�म�ल� न�ह+. फळ�च� र%कड� व र�ज�� फळ�च� र� ह+ उप�बध. बर��च कFट�मध�� सब�र ह+ सवक�+ ज�र�. �प�ह अख�र+ र�त+ १२ नरर ह+ बर+च मडळ+ इथ� समड-न�ईट �पर घ�र�न� सर�र�र. उड�णटपप� ररण�च�� टFळ�� व क�ह+ मध�मव�+न प%रष�च� क प� - ��च�� कट�-प�म�च�ह+ इथ� रश!न घडर�.

    श�स�व�हन शक� १९३३ 17

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    जFवर इथल�� चह� - क¦फN च� उल�ख न�ह+ रFवर स�हप%र+च�� �� ख�द����च� वण!न प�ण! क�� हFई�? चह��� "र� - र�ररक" व क¦फN �� "कFप+" ह+ न�व�.. इगज+ ट+ व क¦फN शबर�च� झ����� ह� �जरर�र अपभश."र� -" व "कFप+ - C" ह� ���र�� पक�र - "Condensed Milk" ट�क���� महण�न "C" ��व����. कFप+ वरन पड���� "कFसपर+��म" ह� फ� ड-कFट�!च� र%�र� न�व. ह¦कर �wटर ह�ह+ अज�न एक न�व.

    फ� ड-कFट! ह� पक�र च+न व इरर रसकण प�व! आसश���+ र�श�र�नह+ आह�. पण स�ग�प%रच� �व! क�ह+ आगळ�च. थ���ड�� अश�च पक�र�� " �%आन-अह�न" महणज� "फ� ड-ग�ड!न" �� न�व�न� �बFध�� ज�र�.

    फ� ड-कFट�!र �चच�� म�ध��नह�म�+ व सडनरच�� �ध���म�+ गरMच� जण� प�रच ��रF. असरश� व�सर अ�� रप ह+ ज�ग� ध�रण करन अ�र�. अ�ख� सनजMव क�ड�� अगसणर म%ख�न� प�मभर� भरसवर अ�र�र. आपण �ज+व ह�र�न� ज�व���� अग+ ��गर� अ�� �मजरF. कर�सचर �� क�ड�च ���च�� व�परकर�च� �ड�ड+र अग�क�ठ+म�गच� रहस� अ�ण�र. �प�ह�ख�रच� �� ज�ग�च� सवरप म�� असर भ�वर�. स�ग�प%र+�न क% ट% ब� �क�ळ+ सन�न �म�रभ आटFप�न अग�वरच� ��बण श�मप�च� घमघम�ट अज�न सवर��ह+ न�ह+ रFवरच फ� ड-कFट�!र र��र. �%ट+सरन+ प�हर�व ह+ ठर����. ज�सर ढगळ�� व� ज�सर रग न���ल�� अध! - सवज�र+, ���वर गF� गळ��च� रग+सबरग+ ट+ शट! व प���र �प�र�. कp ज%अ� प�हर�व�ब�बर+र स�ग�प�रच� क% ण�� र�श�न� ह�र पकडण� कठ+णच. एकर� रर गमरच झ��+. २-३ व�ळ� ऑसफ�च�� क�म�न� म�� �%ट�ब%ट�र भ�ट���� एक च��न+ज इ�म �हक% ट% ब �हपररव�र �प�ह�ख�र+ फ� ड-कFट�!जवळ भ�ट��. म�� क�ह+ क� ल�� ओळख पट�न�. श�वट+ ओह! ��...�� आ� ररम�मबर न�ऊ अ�� महणर व�ळ म�रन न��+.

    स�ग�प%र+ जनर�च�� ज+वन�र�� ह� फ� ड-कFट! एक अ���वश�क अ�� अगच ! र�श�च+ अथ!- व�वसथ� थFड+फ�र डळमळ�+ कN ह� कFट! जFर�र च��ण�र. आसथ!क मर+ महणज� ह�च+ च�र+. अश� व�ळ+ व एरव+�%द� बहY�ख� स�ग�प%र+ जन�च�� घरग%र+ अथ! - �म+करण ��धण��र ह� उररभरण भFजन व�वसथ�च� मह�व�च� सथ�न अ�र�.

    नरक% म�र र�शप�ड�

    श�स�व�हन शक� १९३३ 18

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    फ� डकFट! �+न

    फ� डकFट! �+न १ : व�%धbव क% ट% मबकम

    “ह� र¦ब, इज फ% ग �+ ज¦�नग अ� फ¦र �च?”… ह� व�क��र+� र¦ब ह� आमच� ररजन� ह�ड, फ% ग �+ ह+ रर��पशन+सट आसण म+ ररजन� कन�लटट. र¦ब ह� जनम�न� ब�सलज�न आसण न�गररक�व�न� अम�ररकन, फ% ग �+ ह+ जनम�न� च��न+� आसण न�गररक�व�न� स�ग�प�र+, आसण म+ जनम�न� आसण न�गररक�व�न� भ�रर+�.“���. श+ इज” र¦ब उतर��, “प+ज गF अह�ड अ±ड ग�ट �%अर फ% ड”. “आ� अ pम हpवग र�पन��कN, ह�ऊ अब�ऊट ��?” म+ सवच�र��.

    “अ… आ� सव� हpव कFरर�न ट% ड�” र¦ब.“र¦ब �% अल�F ग�ट �%अर फ% ड, आ� ग¦ट न��+ सब��!न+ फ¦र म�� ��लफ” फ% ग �+ र¦बच�� श�ज�र+ प�! ठ�वर महण��+.“थpक� फ% ग �+. ड� �� व¦ट एन+ सड� क�” म+ फ% ग �+ �� सवच�र��.“ग�ट म+ एन+ सथग” फ% ग �+ च� उतर“ब�ड�ग कp न” र+च� उतर म�ह+र अ��नह+ सर�� सचडसवण����ठ+ म+ सवच�र��.“नF ��ह… कp न¦ट ��… आ� ऑर�ड+ ओवरव�ट ब�� अ प�उड” र¦ब सरच�� स�ग�+श भ�ष�च+ नक� करर महण���.“�+.. र¦ब नFज एवर+ सथग.” फ% ग �+ सरच� चपट� न�क फ% गव+र महण��+, “ग�ट म+ हFम म�ड…” “ओक� … ओक� … आ� सव� ग�ट �%वर र�ग�%�र आई� ��मन ट+” सरच� व�क� प�ण! करर म+ आसण र¦ब आप�पल�� सट¦�च�� सरश�न� रव�न� झ��F.

    फ� डकFट! �+न २ : बर झ�� आपल��कड� फ� डकFर�! न�ह+��र ...

    सवश�� न%कर�च स�ग�प�र�� आ�� हFर�. ���च+ र�हण��च+ �F� हFईप�र रF म�झ��कड� र�हण�र हFर�. ���च� ऑसफ�ह+ म�झ�� ऑफN�च�� श�ज�रच�� इम�रर+मध� अ�ल��म%ळ� �क�ळ+ आमह+ एकतच ऑफN��� ग��F. आध+च ठरल��पम�ण� म+ ����� र%प�र+ फ% डकFट!जवळ भ�ट�F. सवश�� स�ग�प�र�� ��ण��आध+ प���नच ����� म�झ� फ% डकFट! बद�च� प�म म�ह+र हFर�. ऎकNव वण!न सकर+ह+ म�ह+र अ��� रर+ फ% डकFट! बघण��च� ���च� ह� पसह��च अन%भव हFर�. फ% डकFट!मध� सशरर�च नकळरच सवश��च� ह�र न�क�जवळ ग���. रFसट�ड सड��ईटच�� सट¦�वर रFसट�ड सचकन आसण डक ट�ग���� प�हlन सवश��न� म�झ��कड� डFळ� सवसफ�रन प�सह��. र�� ���न� ग�व+ क����च�� र%क�न�र ट�ग���� बFकड प�सह�� हFर� पण र� ��ब�नच. म�� ���च�� च�हर ��वर म�झ� भ�रक�ळ सर�र हFर� आसण म�� ह� ह+ म�ह+र हFर� कN “soon he is going to be fine and used to food-court”���च� आज पसह��च सरव� अ�ल��म%ळ� म+ सवश���� भ�रर+� सट¦�वर घ�ऊन ग��F. ओळख+च� ख�दपक�र प�हlन आसण ख�दगध हY ग�न सवश���� ह���� व�ट��. भ�ज�न ट�ग���� पक+गण प�हlन सवश��च+ अभक� भकण�च+ इचm� उड��+ हFर+ महण�न ���न� श�क�ह�र+ ज�वण घ�र�� आसण ब�ण����ठ+ ज�ग� शFध� ��ग��. पण आ�प��च�� ट�ब��वर सटश�� सक व� वर!म�नपत रप+ “ज�ग� पकडण����ठ+ ट�क���� रम��” प�हlन ���च�

    श�स�व�हन शक� १९३३ 19

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    डFळ� सवसफ�र��. ���न� म�� नजर�न�च “इथ� ह+?” सवच�र��. म�झ� ज�वण घ�र�घ�र� म+ ����� म�न�न�च “मग क��!!” अ�� महणर पस�कड� ररक�म+ अ����� ट�ब� र�खसव��. अनररझव!ड ट�ब� बघर�च सवश��न� रFन ररझव!ड ट�ब��च�� मध�न ��र म�रन ट�ब� अडसव�� आसण एक� सवज����च�� आव�श�र ���न� म�झ��कड� प�सह��. म+ ह��न ���च�� सवज���� र�र सर�+ आसण ���च�� बरFबर ज�ऊन ज�व���� ब��F. ज�वर� ज�वर� सवश��न� फ% डकFट!बद�च+ पशन�वळ+ म�झ���मFर म�ड�+. “इथ� �Fक डब� आणर न�ह+र क�?”, “ह� �Fक च¦पसट+क न� क�� ज�वर�र?” “इरक�� व���र र%मह+ क�� ज�वर�?”, “फ% डकFट! कFण च��वर?”, “सट¦� भ�ड�न� क�� समळर�र?” इ���र+ इ���र+. म+ सर���+ उतर� र\ड+ ��वर सवश��न� ज�वण �पसव��. �च ट�ईमह+ �पर आ�� हFर�. सवश��च� ज�वण �पर�च ���न� ट�ब��वर पड���� अन सटश��न� उच��न ट� � मध� ट�क�� आसण ���न� म�� सवच�र�� ट� � ब� क% ठ� आह�. म�झ�� च�हर ��वर m�प���� पशन व�च�न ���न� ट�ब��वर सचटकव��ल�� सट+कर कड� म�झ� �क व�ध��. “ब+ ग�श+अ�... कNप �%अर ट� � अ pट ट� � ब�”.

    रF ट� � घ�उन उठण�र इरक��र ट�ब� ��फ करण�र+ आज+ आ�+ आसण ���च�� ह�र�र�� ट� � घ�ऊ ��ग�+. ��� आज+च� थरथरण�र� ह�र प�हlन सवश�� सर�� महण���, “इर� ओक� आट+... आ� सव� कNप म�� ट� � अ pट ट� � ब�.” रF ट� � र�र न�ह+�� ह� बघ�न र+ आज+ ���च�� अग�वर “च��न+�-स�ग�+श”

    मध� ख�क��+ आसण सरन� रF ट� � सह�क�व�न घ�र��. सरच� र� अव��न बघ�न सवश��च� च�हर� क��न%�� झ��� आसण रF “घड�� क�� ग%नह�?” अश� नजर�न� म�झ��कड� प�हl ��ग��. ���च� ट� � सरच�� भ�ड+ गFळ� कर��च�� ग�ड+र ट�क� न सरन� मFच�! म�झ�� ट� � कड� वळसव��. म+ म�झ� ट� � सरच�� ह�र�र उच��न सर�� आसण सरच� आभ�र म�न��. र+ अज�नह+ सवरश+ प%टप�टर सनघ�न ग��+.

    “अर� र+ ब�ई र%झ�� आज+ प�क�ह+ ज�सर व��च+ आह�. सर�� क�� र%मह+ र%मच� उष� र�ट उच����� ��वर�?” र+ सनघ�न ज�र�च सवश�� बर���. “समत� म�� कळर� आह� र%झ+ सचडसचड... पण जर� सवच�र कर.. र+ आज+ इथ� र�श+ ५-६ ड¦�र पग�र�वर क�म करर�. सरव� भर�र सर�� ज� क�ह+ ३०-३५ ड¦�र समळर�र ���र सरच� उररसन!व�ह हFरF. जर आपण �गळ��न+ आप�प�+ र�ट उच��न� ठ�व�+ रर �� फ� डकFट!�� सरच+ गरज उरण�र न�ह+. आसण र��

    झ��� रर सरच� जगण� अज�न कठ+ण हFऊन ब���...” म+ ����� �मज�वण+च�� ��र�र ��सगर��.

    “पण ह� इरक�� व��च�� �Fक�न� ह+ अ��+ क�म कर�व+ क� ��गर�र? ह�च�� घरच� �Fक ह�न� ��भ�ळर न�ह+र क�? कN ह� �गळ� �Fक अन�थ आह�र?” प%नह� एकर� सवश��च�� पशन�च+ �रबत+.

    “र�ज� र%मह+ आत�च स�ग�प�र मध� आ�� आह�र. इथ�� �Fसशओ-इक¦न¦समक प¦ब��म� व�गळ� आह�र. र� �मज�न घ����� थFड��� व�ळ द�व� ��ग��. पण इथ� एक गFष �क�र ठ�व. जF प�र र%मच� ह�र च��� आह�र रF प�रच र%मह+ इथ� जग� शकर�. र%मच� ह�र थ�ब�� कN र%मच� उ�पन थ�बर�. आसण उ�पन थ�ब�� कN प��!��न� र%मह+ थ�बर�.” म�ग+� र+न वष�!र म�� उमग���� �व!��म�न� स�ग�प�र+ म�ण��च� जगण��च� र�व ज�न ����� ��गण��च� (प��!��न� सवर�� परर ��गण��च�) म�झ� प��न...

    श�स�व�हन शक� १९३३ 20

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    “ह� बरFबर आह� क�? �� पशन�च� उतर म�झ��कड�ह+ न�ह+��. पण आह� ह� अ�� आह� ह� �क�र घ�.” ���च�� अप�सकर पशन�च� उतर आध+च र�ऊन म+ रF ���च��बरFबरच� �� सवष��वरच� �व�र �पसव�� आसण आमह+ फ% डकFट!च�� ब�ह�र पड�F. म�झ�� उतर र�ण��च�� सट�ई�वरन ����� म�झ+ सचडसचड झ��+ आह� ह� कळण��इरक� �%ज सवश�� नकNच हFर�. महण�नच फ% डकFट! मध�न ब�ह�र पडर�च “च� �ध��क�ळ+ भ�ट� ” महणर रF ���च�� ऑसफ�च�� सरश�न� म�ग!सथ झ���.

    �व!��म�न� स�ग�प�र+ म�ण��च�� ज+वन�च� र�वज�न, आप�� �सक�र, आपल��कड�ह+ बर�र च�����+ क% ट% ब पदर+, एकट� पडर च������ आज+ आजFब�, सरव�wसरव� व�ढर ज�ण�र+ मह�ग�ई आसण जगण��च+ �ढ�ई... कर�सचर भसवष��र आपल��कड�ह+ अश+ फ% डकFट! अ�र+�... आसण सरथ� आपल��पbकN कFण�च� रर+ आज+ आजFब� आप�� उष� र�ट उच�र+�... सवच�र�न�च अग�वर �र!कन क�ट� आ��. बर झ�� आपल��कड� फ% डकFर�! न�ह+��र र�...

    �%ध+र सनख�ग]

    श�स�व�हन शक� १९३३ 21

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    व�ज @ CBP��ख आसण रF �%द� फ� ड कFट! वर?अर� ब�पर�! स�ग�प�रच� फ� ड कFट!� ..���र�न आर�न ��ण�र� ' घमघम�ट', व�गव�गळ�� पक�रच�� सचतसवसचत सडश,आसण सब�रच�� ब�टल�� �मFर ठ�व�न फ% टब¦� मpच�� प�हण�र� �Fक..पसहल�� पथम झ���� ह� रश!न नकNच �%ख�वह नव¹र पण ज�� ज�� इथ� रळर ग��F रश+ रश+ ���च+ अज�न ओळख हFर ग��+. श�वट+ फ� ड कFट! महणज� आपल�� भ�रर+� टपर ��च� sophisticated अवर�र.आपल�� आवड+च, सवसर आसण रज]र�र ख�ण घर�च�� जवळ समळ�व �� कलपन�र�न ��च� जनम झ��� अ��व�. आसण आर� रर र� स�ग�प�रच� असवभ�ज� भ�ग झ��� आह�र. बघ�व र�वह� २४ र�� फ� ड कFट! मध�� ब����� �Fक प�सह�� कN व�टर, अर� ह� �Fक कध+ घर+ सव�प�क रर+ करर�र कN न�ह+ !

    इथ� आल��वर बर�च सरव� फ� ड कFट!मध�� ज�ण ट�ळर हFरF पण एकर� रF सरव� उगव��च आसण मग नरर कळर नकळर सरथ�+ चव कध+ सजभ�वर रळ�+ ह� कळ�च न�ह+. म+ न�हम+ ज�रF र� फ� ड कFट! आह� आमच�� ऑसफ� मध�� (The Signature, Expo). सरथ� ग��F कN स�ग�प�रच�� ��सक* सरक एकत+करण�च+ ��क पटर�. जप�न+, थ�ई, इडFन�सश�न आसण हF इसड�न cuisine �%द� एकम�क�च�� श�ज�र+ �%खनbव न�रर अ�र�र. श�क�ह�र+ अ�ल��म%ळ� फ�र प��!� न�र�र पण ���रल�� ���र म�झ आवडर महणज� जगग+ज न¦थ! इसड�न क% सझनमध�+ ग�स�!क न�न. Simply Amazing ! इरकN m�न ग�स�!क न�न म+ इथल�� ब�कNच�� क% ठल��ह+ ह¦ट�� मध�� ख�ल+ न�ह+ए. र%�र+ आवडर+ गFष महणज� Vegetarian Chinese stall वरच 'म+ गFरwग' अथ�!र फ�ईड न�डल�! ह+ सडश �%द� एकर� समत�च�� आगह�ख�रर घ�बरर घ�बरर ख�ल+ आसण आर� एकरम फ� वर+ट बन�+ आह�. ब�कNच�� फ� ड कFट!मध�� पण म+ ख�ऊन प�सह�+ पण m�, इथल����रख+ चव क% ठ�च न�ह+ ! कध+ जर क� च%क� न इकड� आ��र रर �� २ सडश नकN ख�ऊन बघ� !!

    ज�र� ज�र� : ग%��ब�च �रबर (रह अफ¼� ) जर क� आवडर अ���, रर क% ठल��ह+ फ� ड कFट! मध�� Bandung घ����� क�ह+च हरकर न�ह+. फक ��गर�न� 'More milk, No ice' ��ग���� सव�र नक�!!

    असनरद क% �कणM

    श�स�व�हन शक� १९३३ 22

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र श�स�व�हन शक� १९३३ 23

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    अन%भ�र+मन�च�� उब�र जप�न ठ�व��ल��,

    हर��र रडव�न ठ�व��ल��, नकळर ओठ�वर ��ण�र ��

    आसण हळ% व�रपण� क�गर�वर उमट��ल�� अन%भ�र+

    श�स�व�हन शक� १९३३ 24

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    उनह�ळ��च+ �%ट+ !

    शसनव�रच� सरव�. �%ट+च�. आरल�� सरवश+ ऑन��इन स�न�म� बघर झFप���� ख�प उश+र झ�ल��म%ळ� ��हसजकच उसशर� उठ�� हFर�. डFक जड झ�� हFर. जवळ जवळ ज�वण�च+ व�ळ हFर आ�+ अ��+ रर+ 'ब�कफ�सट �+रर�ल�' आसण र%ध�च� ब�उ� घ�ऊन सव�प�क घर�च�� सखडकN प�श+ उभ+ हFर�. खर रर �क�ळ+ सरथ�न m�न कFवळ ऊन आर ��र... पण आर� ���! च�ग�� डFक��वर आ���� हFर�. हव�र थFड+ धग ज�णवर हFर+. स�ग�प�र अ��न चक ३-४ सरव� प�ऊ� पड�� नवहर�. आर ज�ऊन ब�डरम मध�� AC च�� ग�रव��रच ब��व अ�� सवच�र करर हFर� र�वढ�र ख���न ख�प आरड�-ओरड� ऐक� आ��. प�सह� रर ७-८ �ह�न म%��च� रग� च��� हFर�. मग �क�र आ�, कN अर� एसप� मसहन� �%र झ����.... �� म%��च�� पर+क� �प�न मसर �%ट+ च��� झ��+ अ���. एसप�-म� महणज� उनह�ळ��च�� �%ट+च�च �+झन! उच सशकण���ठ+ सक व� नFकर+ वगbर� कFण���ह+ क�रण�न+ घर, घरच+ म�ण��, र�श �Fड�न एवढ� ��ब आल��वर ह� क�ळ आपFआप �%ट+च� न र�हर� फक उनह�ळ��च� सक व� ससपग च� हFऊन ग��� हFर� आसण क�म�च�� व��प�र, नव�� ज+वन-पदर+श+ ज%ळव�न घ�र�न�, रFजच नव�� पर+क�न� ��मFर� ज�र क�ळ�च�� बरFबर च����च�� प��न�र, म+ 'आपण कध+ रर+ �ह�न हFरF आसण आपल���� रर वषM २ मसहन� प�ण!-सनववळ-सबन�भ��ळ �%ट+ अ���च+' ह� सव�रनच ग��� हFर�. घश�र�� खF�वरच� आवनढ� सगळ�न आर ज�ऊन ब��� पण उनह�ळ��च�� �%ट+च+ आठवण सवसथ ब�� र�ई न�... एक एक गFष डFळ���मFर ����� ��ग�+.......उनह�ळ��च+ �%ट+... म�झ+ �ह�नपणच+, प%ण��र�+ उनह�ळ��च+ �%ट+ कश+ अ���च+?

    व�सष!क पर+क�च�� श�वटच�� प�परच+ एवढ+ आशच�!क�रक ओढ ��ग���+ अ���च+ आसण कध+ एकर� र+ श�वटच+ उतर-पसतक� र�ऊन ट�कर�� अ� झ���� अ���च. क�रण श�वटच�� प�परच� सरव� ह� पर+क�र गण�� ज��च�च न�ह+. प%ढच�� रFन मसहन��च�� पFटभर �%ट+च� पसह�� घ�� अ���च� रF सरव�! अगर+ �ह�नपण+ जwवह� ररक�व��� क�क� श�ळ�र �Fड��च�-आण��च� रwवह� श�वटच�� सरवश+ र� �रळ घर+ आण�न न �Fडर� आध+ ग%ह�ळ�र घ�ऊन ज��च�. उ��च� र�, ���र हव� र�वढ� बफ! , (घ�, घ�.. म+ न�ह+ ��गण�र र%झ�� आई��!), मग कध+ कध+ वड�प�व आसण श�वट+ प�ण��च+ रगपचम+(?) ख�ळ� न, सचक�र रग� करन आसण ररक�र रश�च ओल�� कपड�न+ आसण चप��-ब%ट�न+ भरप�र र�ड� करन मग आमच ध��न घर+ पFच��च आसण घर�र प�उ� ट�कल�� ट�कल�� आक�शव�ण+ च�� आसवभ�!व�र एक घFषण� क� �+ ज��च+ "हYर]... म�झ+ उनह�ळ��च+ �%ट+ �%र झ����+ आह�. आर� म+ ख�प मज� करण�र आह� आसण हव र� व�गण�र आह�...!" ���� खर रर फ�र क�ह+ अथ! न���च� क�रण हव र� व�गर� ��ण महणज� क�� ह� रwवह� न�ह+ कळ��च घर�र र�हlन :)

    पर+क� च��� अ�र�न�च �%ट+च �गळ प�सनग झ���� अ���च... ���र सरव��च+ �%रव�र कध+ह+ झ��+ रर+ ���र�� �क�ळच� बर�च�� व�ळ ह� कp रम, पत� वगbर� ख�ळण��र घ��व��च प�सहज� अ�� एक सन�म अ���च�. अध�न मध�न क% र�ह� आसण न�सवन� महण�न ��गरगFट�, ��र+प�ट अ�� आज+न+ �%चव���� ख�ळ वह��च� पण ���च� ज�सर सटक�व ��ग��च� न�ह+. �ह�न भ�व�न� कटव�न ग%पच�प आमह+ 'मFठ�' म%�+ एख�र+ च�� घर+

    'घर-घर' �%द� ख�ळ��चF. ���र च%रम%र��च�� पFळ�� आसण र�ण�-ग�ळ ��च� ��ड� करर�न� भ�र+ व�ट��च. पण ���न+ पFट भर� न�ह+ कN आपFआप घर�कड� प�� वळ��च�. र%प�रच�� ज�वण�च+ व�ळ झ����+च अ���च+ रFप�र. उनह�ळ��रल�� ज�वण��� म�त क�� ��ज अ���च�! न�ह�म+च+च भ�ज+-पFळ+, पण ���श�ज�र+ आमर��च+ व�ट+ आ�+ कN ��ध�� ��ड+च जरर�र+ क�ठ-परर ��वल��वर पbठण+र रप�रर वह�व र� क�ह+� वह��च. �ह�नपण+ कध+ ह�प�� ��ठ+च अ�� हट क� ल��च� आठवर न�ह+. प��र+, क� शर, गFट+ कFणर�ह+ आब� अ��� रर+ ���च� र\ड�र म�वण�र न�ह+ एवढ� घ�� महणज� 'अह�ह�' ! र�प सक व� र �ध आसण समरप�ड

    श�स�व�हन शक� १९३३ 25

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    वगbर� घ���न ��ग�ग+र आमर� आर�ह+ कध+ ख�ल� कN ���च�� चव+बरFबर उनह�ळ��च+ �%ट+ सजभ�वर रwग�ळ���� ��गर�.

    र%प�रच�� ज�वण�नरर 'ख�प ऊन आह�, आत� असजब�र घर�ब�ह�र पड��च न�ह+ .. न�ह+ रर ....' अश� धमकNच� म�न र�ख�न घर�रल�� घर�र नवनव+न उदFग �%र वह��च�. क% ड+र� ब�गक�म, व�चन, सचतक��, �रबर�न+ भर���� प��� सफझमध�� ठ�व�न ���च आई�-कNम हFर क� ��च� प���सकक प�Fग, भररक�म करन उश+च� अभ� सवणर� ��व� �� प��न�र ह�ररम���प�रच सटक���� उ���ह अश� �� न� ��� गFषच+ रर वषM सशरFर+र भर पड��च+. जर क% ण+ म�व�-च%�र भ�वड �%ट+��ठ+ आ�+ अ�र+� रर �� �गळ���� अज�नच ख%म�र ���च�. अश� भ�ऊ-बसहणन� र�खव��च�� सनसमत�न+ मग कFथरडच�� ब�ग�प���न �भ�ज+ ब�ग, प�शव� प�क! , पव!र+, �प¤द�न, क� ळकर �गह��� �� �गळ��न� व�सष!क ठर���+ �ह� घड��च+. �ध��क�ळ+ क% ठ� ब�ह�र ज��च न�� रर म�त क¦�Fन+ मधल�� ग�उड वर सचक�र समत-मडळ+ जम�न सधग�ण� घ��ण� ह� ठर���� रFजच� क��!कम वह��च�. �प�m�प+, पकड�-पकड+, झट-पट, आधळ+ कFसशब+र (�� ख�ळ�च�� न�व�र अश+ अच�नक कFसशब+र क� आह� ह� म�� अज�नह+ कळ� न�ह+��), झ%ज�-म%ज�, रगड क� म�र+, ख�ब-ख�ब, डबड�-आई�-प�ई�, खF-खF, धपप� अ�� रFज नव� ख�ळ.. नव� सन�म....नव+ भ�डण.... :) ट�ईम प+ज, नव�-गड+-नव-र�ज�, एक�वर न�म-��र-र�ज�, सचड+च� ड�व रड+ �� ररर+-भ�र+ म�त �गळ�� ख�ळ�र ��रख��च. ख�ळर� ख�ळर� अध�र पड���� ��ग�� कN अध�न मध�न नजर श�ज�रच�� मसरर�रल�� घड�ळ�वर ज��च+. �%ट+��ठ+च फक ७ च क� ब� व�ढव�न समळ���� �वव�-��रच स�समट मFड� कN हFण�र� र%षपररण�म व�ईट अ���च�. ���म%ळ� व�ळ�र घर+ ज�ऊन ज�वण, थFड� TV वगbर� झ�� कN ब�ब�च�� भFवर+ आमच+ भ%णभ%ण �%र वह��च+. आमह��� उनह�ळ��च+ �%ट+ ��ग�+ कN खर रर ब�ब�न�ह+ उ���ह ���च�.... र� आपणहlन गच+वर झFप���� ज��च� पसर�व म�ड��च�. आमच�� गच+�� च�ग�� कठड� न�ल��म%ळ� आई आसण आज+ थFड� न�ख%श+न+च परव�नग+ द��च��. मग ग�द�, उश��, प�घरण, मचmरर�ण+, ट�ब� �±प, एकसट�नशन व��र, प%सरक, प�ण��च+ ब�ट�+ अ�� �गळ� ���र गFळ� करन मFच�! गच+कड� वळ��च�. सरथ� ग�द�वर पहYडल��वर सकर+ह+ प�घरण ग%रफट�न घ�र� रर+ हळ�च व�र��च+ ग�र झ%ळ�क आर ���च+ आसण सरव�भर क� ��ल�� रग��च� श+ण बरFबर घ�ऊन सनघ�न ज��च+. ब�ब�न+ आध+ अन�क व�ळ� ��सगर��ल�� ���च ��� गFष+ उघड� आभ�ळ�ख��+, च�रण��कड� बघर� बघर� ऐकल�� कN उग�च अज�नच ग�ढरम� व�ट���� ��ग��च�� आसण �� व�ळ+ कर�सचर गFष+च� श�वट व�गळ�च हFई� कN क�� अ� व�ट��च. गFष ऐकर� ऐकर�, ब�ज�च+ ह�र�भर�च�� अरर�वरच+ न�रळ�च+ डF�ण�र+ झ�ड बघर� बघर� डFळ� जड

    वह���� ��ग��च�.

    अ��च चटचट सरव� �रन मसहन� हFर आ�� कN म�त हळ�हळ� " म�� आ�%ष��र कध+ �%ट+च� क ट�ळ� ��ण शक� न�ह+" �� सवशव���वर शक� ����� ��ग��च+. मग घर�र ग�व��� ज�ण��सवष�+च�� चच]च� व�र� व�ह���� ��ग��च� आसण एख�द� म�वश+, आ���, क�क�, आजFब� ��च��कड� ज�ण��च सनसशचर वह��च. ग�व��� ज�ण��च� उ���ह ह� र�लव� पव�� अ��� रर रह� पटन+ व�ढ��च� आसण रर+

    पव���च�� सरवश+ ररक�न+ सट�शन कड� ज�र�न� रर व�ळ+ न च%कर� ��गण�र+ 'प%ण� �Fड�न र �र च��ल��च+' हYरहlर ��ग��च+. पण एकर� पव�� �%र झ��� कN आवळ�-�%प�र+, श+खड�च�� गFळ��प���न �%र हFण�र+ चरसनर अखड च��� वह��च+ आसण ग�ण��च�� भwड�, पत� अ�� र�लव� पव���र झ���च प�सहज�र अ�� �Fपसक�र करर� करर� ग�ड+ श�वटच�� सट�शनवर ���च+ �%द�. मग सजथ� क% ठ� ग�व��� ग��F अ�� सरथ� भरप�र ��ड करन

    श�स�व�हन शक� १९३३ 26

  • ऋत�ग�ध वस�त २०११-१२

    मह�र�ष� मडळ, स�ग�प�र

    घ��