DESCRIPTION PAR AUTOMATE DES ADVERBES

DE DATE DU GREC MODERNE

Stavroula S. Voyatzi

Université de Marne-la-Valleé

6th INTEX Workshop

Sofia, 28-30 Mai 2003

PLAN DE L’EXPOSE

Description linguistique des adverbes de date

Implantation des données linguistiques au système d’analyse automatique des textes grecs, INTEX.

Méthode de représentation: Grammaire locale

Résultats – Perspectives

ADVERBES DE DATE: DÉFINITION

(cf. Z.S.Harris 1976, M.Gross 1990)

Les adverbes de date sont des compléments essentiels

de verbes supports d’occurrence à sujet phrastique

- Η Ηρώ αναχώρησε (χθες + στις 5 Μαΐου 2002) για το Παρίσι

(Iro est partie (hier + le 5 mai 2002) pour Paris)

- Η αναχώρηση της Ηρώς για το Παρίσι (έγινε+ έλαβε χώρα) (χθες

+ στις 5 Μαΐου 2002)

(Le départ d’Iro pour Paris (s’est passé + a eu lieu) (hier + le 5 mai 2002))

ADVERBES DE DATE: DONNÉES LINGUISTIQUES

CRITÈRE DE SELECTION

La question «πότε;» (quand?)Η Ρέα έφυγε στις 2 Μαΐου 2000 στις δύο η ώρα(Rea est partie le 2 mai 2000 à deux heures)- (Πότε + *Πού + *Πώς) έφυγε η Ρέα;- (Quand +*Ou +*Comment) Rea est-elle partie?))

La question en formes interrogatives figéesΤο ατύχημα συνέβη στις πέντε το απόγευμα(L’accident s’est produit à cinq heures de l’après- midi)- Τι ώρα συνέβη το ατύχημα;

- (À quelle heure l’accident s’est-il-produit?)

ADVERBES DE DATE: DIVISION SÉMANTIQUE

DATES ABSOLUES

(Dates du calendrier)

Η Ρέα έφτασε στο Παρίσι στις 2 Απριλίου 2002

(Rea est arrivée à Paris le 2 avril 2002)

DATES RELATIVES

(Dates repérées par rapport à un événement ou au moment de l’élocution de la phrase)

Η Ρέα έφτασε πριν 2 ώρες στο Παρίσι

(Rea est arrivée à Paris il y a 2 heures)

ADVERBES DE DATE: DIVISION FORMELLE

I. Adverbes de tempsχθες + ολημερίς- οληνυχτίς + από καιρό σε καιρό

(hier + toute la journée toute la nuit+ de temps en temps)

II. Phrases prépositionnelles ayant pour tête des noms caractéristiques NtpsAdvDate=: (E+Prep) (E+Dét) (E+Modif) Ntps

Prep Dét Modif Ntps Modif

Η Ρέα έφυγε πριν την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου (Rea est partie avant la dernière semaine de mai)

ADVERBES DE DATE: DIVISION FORMELLE

Prep+Dét Ntps Modif

Η Ρέα έφυγε στις 5 Μαΐου του 2002

(Rea est partie le 5 mai 2002)

ΙΙΙ. Propositions subordonnées temporelles

Η Ρέα έφυγε μόλις έφτασε ο αδελφός της στο σταθμό

(Rea est partie dès que son frère est arrivé à la gare)

I. ADVERBES DE TEMPS : CLASSIFICATION

ADVERBES SIMPLES χθες + τώρα + αμέσως + σήμερα (hier + maintenant + immédiatement + aujourd’hui)

ADVERBES COMPOSÉS ολημερίς οληνυχτίς + πρωί μεσημέρι βράδυ (toute la journée toute la nuit + matin midi et soir)

EXPRESSIONS PRÉPOSITIONNELLES FIGÉES από καιρό σε καιρό + στα ξαφνικά (de temps en temps + à l’improviste)

II. PHRASES PRÉPOSITIONNELLES AYANT POUR TÊTE DES Ntps

Structure de base

AdvDate=: (E+Prep) (E+Dét) (E+Modif) Ntps Prépositions

από + κατά + ως + για + (E+γύρω+μέσα) σε + etc.

(à partir de + vers + jusqu’à + pour + dans + etc.) Déterminants

(numériques+definis+indefinis+adj.démonstratifs) Modifieurs

(adjectifs+participes+adverbes+phrases nominales)

Ntps: CLASSIFICATION SYNTAXICO-SÉMANTIQUE

NOMS SIMPLES

noms communs comme les divisions techniques du temps

λεπτό/minute + ώρα/heure + έτος/an + αιώνας/siècle noms proches de noms propres

Δευτέρα/lundi + Αύγουστος/Août + Πάσχα/Pâques +2002 noms qui ont aussi des rôles de déterminants

μια πέριοδος δέκα ημερών/ une période de dix jours

μια διακοπή ενός έτους/ un intervalle d’un an mots qui sont plus des adverbes que des noms (Gross, 1990)

μεσημέρι/midi + μεσάνυχτα/minuit + νύχτα/nuit

Ntps: CLASSIFICATION SYNTAXICO-SÉMANTIQUE

NOMS COMPOSÉS

en principe analysables

ο ερχόμενος μήνας/ le mois suivant inanalysables

τέταρτο της ώρας/quart d’heure + μισή ώρα/demi heure termes techniques

διάρκεια ζωής/durée de vie + χρόνος απόκρισης/temps de réponse

GROUPES NOMINAUX FIGÉS

degré de fixité absolue

την τελευταία στιγμή/ le dernier moment degré de fixité intermédiaire

δεκαπέντε μέρες/ quinze jours

ADVERBES DE DATE ABSOLUE

- Formes alphabétiques & Formes numériques

- Formes numériques : Utilisation obligatoire des

symboles </> + <-> + <.>

Η Ρέα έφτασε στο Παρίσι στις 2 Απριλίου 2002

Η Ρέα έφτασε στο Παρίσι στις 02/04/2002

Η Ρέα έφτασε στο Παρίσι στις 02-04-2002

Η Ρέα έφτασε στο Παρίσι στις 02.04.2002

(Rea est arrivée à Paris le 2 avril 2002)

- Définition des classifieurs

<Njour>= : {Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη…Κυριακή}

<Nmois>= : {Ιανουάριος, Γενάρης…Δεκέμβριος}

ADVERBES DE DATE ABSOLUE

<Djour>=: {πρώτη, δευτέρα…τριακοστή πρώτη, 1η…31}<Dmois>=: {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12}<Dan>=: {100…1999, 2002…9000…δύο χιλιάδες δύο…}<Dmillésime>=: {99, ’99…’02, ενενήντα εννέα/εννιά…}

- Dates absolues: Structure globale (Ε+Dét) ((Ε+Njour) (Ε+σε) (Ε+Dét) Djour (Ε+Dét) ((E+Nmois+Dmois) (Ε+Dét) (E+Dan+Dmillésime))))))

Η Ρέα έφυγε τη Δευτέρα στις 15 (Μαΐου+Μάη) του 2002 Η Ρέα έφυγε τη Δευτέρα 15 (Μαΐου+Μάη) του 2002 Η Ρέα έφυγε στις 15 (Μαΐου+Μάη) 2002 Η Ρέα έφυγε στις 15/05/02 (Rea est partie (E + le) (lundi) 15 mai 2002))

[

<E>τηντη

Njours<E>στη

<E>στις

<E>τηντη

1μία

Nmois

<E>τοτουDnum31O Nmois

Dnum31 Nmois

<E>τον

Nmois

AN

].ADVDateAbsolue

<E>το

Σάββατο

ADVERBES DE DATE HORAIRE

2 systèmes de repérage des heures:

i) le cycle de 12 heures

ii) le cycle de 24 heures

i) Η έκρηξη έγινε στις έξι (Ε + η ώρα) και είκοσι (Ε + πρώτα)

(Ε + λεπτά) (Ε+ μ.μ.+ το απόγευμα)

(L’éxplosion a eu lieu à six heures vingt de l’après-midi)

ii) Η έκρηξη έγινε στις δεκαοκτώ και είκοσι (Ε + πρώτα)

(Ε + λεπτά)

(L’éxplosion a eu lieu à dix-huit heures vingt)

REMARQUE

AMBIGÜITÉ ENTRE LES 2 CYCLES

? Αυτό έγινε στις έξι και είκοσι

(Cela s’est produit à six heures vingt)

Levée d’ambigüité: Spécification de partie du jour

Αυτό έγινε στις έξι και είκοσι (το απόγευμα+μετά μεσημβρίαν)

(Cela s’est produit à six heures vingt de l’après-midi)

Αυτό έγινε στις (δεκαοκτώ και είκοσι + 18:20)

(Cela s’est produit à dix-huit heures vingt)

[

DnumH24C DnumH59C

<E><πρώτο:Ap>

<E><λεπτό:Ap>

: DnumH59C

<E><δευτερόλεπτο:Ap><δεύτερο:Ap>

ακριβώςνταν

DnumH12

DnumH24<E>και

DnumH59

<E>και

DnumH59

<E>η ώρα

και

παρά

<E>μισή

<E>τέταρτο

DnumH29<E><πρώτο:Ap>

<E><λεπτό:Ap>

και DnumH59<E><δευτερόλεπτο:Ap><δεύτερο:Ap>

το πρωίτο μεσημέριτο απόγευματο βράδυτη νύχτατα μεσάνυχτα

προ μεσημβρίαςμετά μεσημβρίανπ.μ.μ.μ.

:

<E>προ μεσημβρίαςμετά μεσημβρίανπ.μ.μ.μ.

DnumH12C : DnumH29C : DnumH59C

<E>προ μεσημβρίαςμετά μεσημβρίανπ.μ.μ.μ.

].HEURE

ADVERBES DE DATE: RECONNAISSANCE AUTOMATIQUE

MÉTHODE DE FORMALISATION :

Grammaire locale

GRAMMAIRE LOCALE :

5.089 transitions

reconnaissance de la plupart des adverbes de date

association à leur fonction syntaxique <ADVdate>

[ ].ADVdate

<E>κοντάγύρωτριγύρω

<E>εκεί

στιςPREP

HEURE

DetdefJourDnum31NmoisAN

Ddef Npartie-du-jour

Trimestre

JjMmAa<E>στις

EnMilieu

μετάπριναπόγιαPREP

τιςDET

τις

Advtemps

RÉSULTATS

1) τεθεί το πρώτο σε κυκλοφορία [το μήνα Δεκέμβριο του 1996].ADVdate ή τεθεί σε […]

2) [Στις 22, 23 και 24 Mαρτίου].ADVdate θα βρίσκεται δίπλα στον πρωθυπουργό […]

3) Kαι [στις 7 και 8 Aπριλίου].ADVdate, κυριολεκτικά παραμονή των εκλογών […]

4) όμως κατόπιν εορτής. Ήταν [στα μέσα Αυγούστου].ADVdate, όταν ο κ. Σημίτης είχε […]

5) ό την Αντιπροσωπεία στο Ζάππειο Μέγαρο [την Παρασκευή 17 Οκτωβρίου].ADVdate […]

6) ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΤΗΣ [21/5/1999].ADVdate […] ΥΠΗ 3 01073 INTERNET

CONCLUSIONS - PERSPECTIVES

La grammaire locale ne reconnaît pas les propositions circonstancielles de temps

Ο Γιάννης ήρθε όταν η Ηρώ είχε ήδη φύγει για το Παρίσι (Jean est arrivé lorsqu’Iro était déjà partie pour Paris)

Futures recherches:

- enrichissement de la grammaire locale des ADVdate

- description linguistique des ADVdurée, répétition, etc.

- étude syntaxique approfondie des ADVdate