ΜΑΘΗΤΕΣ

Αβραμοπούλου ΙωάνναΒεντούρη Ρούσου ΆρτεμιςΒογιατζή ΆνναΓαλάνης ΒασίληςΓιολδάση ΑγγελικήΓιώργκη ΘωμάςΓούσγουλα ΕλένηΜεταξά ΧριστίναΝικηφοράκης ΓιώργοςΝικολάου ΚατερίναΠαπαγεωργίου ΛήδαΠαπαστεφάνου ΣπύροςΠαυλοπούλου ΗλέκτραΠορτελάνος ΑνδρέαςΤσικρικάς ΘοδωρήςΧατζάκης ΑλέξανδροςΧελιδονίδης Ιάκωβος

ΣΧ. ΕΤΟΣ: 2013-2014

ΜΟΥΣΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΛΛΗΝΗΣ

ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: SURF THE WEB ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ

1

ΑΠΑΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Επιμέλεια : Πορτελάνος Ανδρέας – Χατζάκης Αλέξανδρος

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το διαδίκτυο έχει εξελιχθεί σε πρόσφορο έδαφος για την άνθηση της οικονομικής απάτης. Ο εικονικός παράλληλος κόσμος του internet μπαίνει στη ζωή όλο και περισσότερων ανθρώπων και μαζί με τα πολλαπλά οφέλη, αναδεικνύονται καθημερινά οι πολλές παγίδες που κρύβει. Τον τελευταίο καιρό στη χώρα μας σημειώνεται έξαρση του αριθμού των πολιτών που πέφτουν θύματα κάποιας ηλεκτρονικής απάτης και, ενώ νομίζουν ότι θα εκμεταλλευθούν κάποια μεγάλη ευκαιρία, βλέπουν να χάνουν μεγάλα ή μικρά χρηματικά ποσά, ή βλέπουν προσωπικά τους δεδομένα να δημοσιοποιούνται εν αγνοία τους προς όφελος τρίτων. Οι πλέον συνηθισμένες απάτες, είναι οι ακόλουθες :

PHISHING

Τι είναι το ηλεκτρονικό "ψάρεμα" (phishing) και τα κακόβουλα προγράμματα;Το «Phishing» λαμβάνει χώρα όταν κάποιος υποδύεται κάποιον άλλον για να προσπαθήσει να αποσπάσει προσωπικές ή άλλες ευαίσθητες πληροφορίες, συνήθως μέσω ενός πλαστού ιστότοπου. Το κακόβουλο λογισμικό εγκαθίσταται στον υπολογιστή χωρίς να το γνωρίζει ο παραλήπτης και είναι σχεδιασμένο να βλάψει τον υπολογιστή του ή ενδεχομένως να υποκλέψει πληροφορίες από αυτόν. Πιο συγκεκριμένα, «phishing» είναι η αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων (emails) που σκοπό έχουν να προκαλέσουν την κλοπή εμπιστευτικών στοιχείων που ανήκουν στον παραλήπτη, όπως ονόματα χρηστών, κωδικούς πρόσβασης και στοιχεία πιστωτικών καρτών. Οι spear phisher τα καταφέρνουν χάρη στην οικειότητα. Τα ηλεκτρονικά αυτά μηνύματα φαίνεται να προέρχονται από κάποιο «φίλο» ή κάποιο «κατάστημα» δηλαδή από φαινομενικά αξιόπιστες πηγές και ζητούν από τον παραλήπτη με διάφορες δικαιολογίες και προφάσεις, όπως μία πρόσφατη online αγορά, την αποκάλυψη δεδομένων. Παράδειγμα τέτοιου μηνύματος δίνεται στη συνέχεια :

2

Αν ο παραλήπτης αποκαλύψει τις πληροφορίες που του ζητούνται, οι δράστες «εισβάλλουν» άμεσα στο λογαριασμό του και τον αδειάζουν.Επειδή η μέθοδος “phishing” βασίζεται στην παραπλάνηση του θύματος με σκοπό την περιουσιακή του ζημία, θεωρείται απάτη, διώκεται από το νόμο (άρθρο 386 του Ποινικού Κώδικα) και τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών.

http :// gr . norton . com / spear - phishing - scam - not - sport / article

PHARMING

Το «pharming» είναι μια μέθοδος εξαπάτησης μέσω του διαδικτύου παρόμοια με το “phishing” αλλά σαφώς πιο επικίνδυνη από αυτή. Ο τρόπος δράσης με την ονομασία «Pharming» ξεκινά από τη μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση και στη συνέχεια διαχείριση του DNS (Domain System Name) ιστοσελίδων οικονομικού κυρίως ενδιαφέροντος, όπως είναι για παράδειγμα οι ιστοσελίδες τραπεζών και ηλεκτρονικών καταστημάτων.

Όταν ο ανυποψίαστος χρήστης πληκτρολογεί την ονομασία της ιστοσελίδας της τράπεζάς του - για παράδειγμα - και επιχειρεί να συνδεθεί με αυτήν, οι «Pharmers», χρησιμοποιώντας ειδικές τεχνικές «δηλητηριάζουν» τους DNS διακομιστές (servers) και εν συνεχεία καταφέρνουν και «ανακατευθύνουν» το χρήστη όχι στη γνήσια ιστοσελίδα της τράπεζας, αλλά σε άλλη «πλαστή» ιστοσελίδα, την οποία διαχειρίζονται εκείνοι. Συνεπώς, όταν ο χρήστης πληκτρολογεί τους κωδικούς web-banking για να μπει στο λογαριασμό του, «δίνει» ουσιαστικά τους κωδικούς αυτούς στους «Pharmers», αφού τους πληκτρολογεί σε ιστοσελίδα που διαχειρίζονται εκείνοι. Στη συνέχεια, εκείνοι τους εκμεταλλεύονται αναλόγως με αποτέλεσμα η προσπάθεια του θύματος να πραγματοποιήσει τις συναλλαγές του μέσω on-line banking καταλήγει στη μεταφορά των χρημάτων του στους δράστες (pharmers). Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τραπεζικοί και πιστωτικοί Οργανισμοί (οι οποίοι δέχονται και το μεγαλύτερο αριθμό τέτοιων επιθέσεων), αποφεύγουν συνήθως να αναφέρουν τις επιθέσεις που δέχονται. Προτιμούν να τις διαχειρίζονται εσωτερικά,

3

καθόσον η δημοσιοποίηση τέτοιων επιθέσεων, φυσικά, θα προκαλέσει ζημία στο κύρος, τη φήμη και την αξιοπιστία τους.

Η μέθοδος “pharming” αποτελεί ένα είδος διείσδυσης μέσω του διαδικτύου, χωρίς τη συναίνεση του νόμιμου κατόχου των στοιχείων. Συνεπώς, διώκεται από το νόμο (370 Γ § 2 του Ποινικού Κώδικα) και τιμωρείται με φυλάκιση».

Για την αντιμετώπιση των παραπάνω φαινομένων είναι απαραίτητη η λήψη τεχνικών μέτρων ασφαλείας, καθώς και η ευαισθητοποίηση των χρηστών του Ίντερνετ, ώστε να μην γίνονται εύκολα θύματα των phishers και των pharmers.

4

SPAMS

Σπαμ (spam) ονομάζεται η μαζική αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων ή άλλων, σε μια προσπάθεια προώθησης προϊόντων ή ιδεών. Λόγω του χαμηλού κόστους αποστολής, η αποστολή γίνεται σε μεγάλο αριθμό αποδεκτών με αποτέλεσμα την απώλεια πόρων του internet. (http://dide.flo.sch.gr/Plinet/Tutorials/Tutorials-Spam.html)

Πρόκειται για παγκόσμιο φαινόμενο και υπάρχουν εκτιμήσεις για επτά τρισεκατομμύρια ανεπιθύμητα μηνύματα spam στο 2011. Σε αρκετές χώρες η αποστολή σπαμ διώκεται νομικά.

Το spam είναι ο συνήθης όρος για την ανεπιθύμητη ηλεκτρονική επικοινωνία, δηλαδή τα ενοχλητικά μηνύματα που, χωρίς ποτέ να έχουν ζητηθεί, κατακλύζουν το λογαριασμό ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των αποδεκτών ή του κινητού τηλέφωνο τους, διαφημίζοντας διαφόρων ειδών προϊόντα ή υπηρεσίες. Οι αποστολείς μηνυμάτων spam είναι γνωστοί και ως spammers.

Τα spam εκτός του ότι είναι ενοχλητικά για τους χρήστες ηλεκτρονικών υπηρεσιών, τους οδηγούν σε απώλεια χρόνου, πόρων και παραγωγικότητας, τόσο για τους ίδιους τους χρήστες, όσο και για τις επιχειρήσεις. Προβλήματα δημιουργούν επίσης και στους Παρόχους Υπηρεσιών Διαδικτύου (ΠΥΔ), καθώς μπορεί να μειώσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και τον χρόνο απόκρισης του δικτύου τους, πλήττοντας έτσι τη διαθεσιμότητα και αξιοπιστία τους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι πάνω από το 70% των μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σήμερα είναι spam.

Επιπλέον, τα μηνύματα spam, εκτός από ενοχλητικά, μπορεί να είναι προσβλητικά, παραπλανητικά ή ακόμα και επικίνδυνου περιεχομένου. Για παράδειγμα αρκετά μηνύματα spam σήμερα διαφημίζουν πλαστά προϊόντα (π.χ. φαρμακευτικά προϊόντα ή προϊόντα λογισμικού) ως προϊόντα γνωστών εταιρειών, διαδίδουν ανακριβείς ειδήσεις (όπως π.χ. σχετικά με τη "δύναμη" συγκεκριμένων μετοχών), ή/και προωθούν προϊόντα και υπηρεσίες σεξουαλικού ή/και πορνογραφικού χαρακτήρα. Επίσης, τα μηνύματα spam χρησιμοποιούνται συχνά και ως μέσα μετάδοσης ιών ή άλλων επιβλαβών ή/και κατασκοπευτικών λογισμικών που σκοπεύουν στην "κατάληψη" του υπολογιστή του χρήστη (ή άλλως την μετατροπή του σε zombie computer) και την μετέπειτα χρήση του ως μέσο αποστολής νέων μηνυμάτων spam. Μεγάλη έκταση επίσης έχει πάρει το spam τύπου phishing, που, όπως ήδη έχει προαναφερθεί, στοχεύει στην παραπλάνηση των χρηστών και στην εκμαίευση προσωπικών τους δεδομένων, συχνά με απώτερο σκοπό την απάτη και την απόσπαση χρηματικών ποσών μέσω τραπεζικών λογαριασμών.http :// www . dpa . gr / portal / page ?_ pageid =33,20920&_ dad = portal &_ schema = PORTAL

Τα spiders ή αλλιώς web crawlers χρησιμοποιούνται από τους spammers με σκοπό την άντληση έγκυρων διευθύνσεων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από ιστοσελίδες όπου έχουν δημοσιευθεί.

5

Mερικά βήματα που μπορείτε να ακολουθήσετε ώστε να προστατευτείτε από τα ανεπιθύμητα μηνύματα: • Μην δίνετε σε οποιονδήποτε την ηλεκτρονική σας διεύθυνση. • Χρησιμοποιήστε ενημερωμένα φίλτρα κατά των ανεπιθύμητων μηνυμάτων. • Ποτέ μην ανοίγετε τα συνημμένα των μηνυμάτων εκτός και αν γνωρίζετε περί τίνος πρόκειται. • Αναφέρετε στις αρμόδιες αρχές τους αποστολείς των ανεπιθύμητων μηνυμάτων.

6

SCAMS

Σε γενικές γραμμές, οι απάτες που είναι γνωστές με τον όρο scam αφορούν ηλεκτρονικά μηνύματα με τα οποία απατεώνες προσεγγίζουν υποψήφια θύματα, μέσω τον οποίων ενημερώνουν για μεγάλα κέρδη σε περίπτωση επιτυχούς ολοκλήρωσης μίας συγκεκριμένης συναλλαγής. Στη συνέχεια και εάν το θύμα απαντήσει, οι απατεώνες ζητούν την καταβολή κάποιου χρηματικού ποσού για έξοδα διεκπεραίωσης της συναλλαγής. Ωστόσο, το θύμα ουδέποτε λαμβάνει τα προσφερόμενα ανταλλάγματα. Τα πιο γνωστά είδη είναι τα Νιγηριανά scam, τα διεθνή λαχεία, οι δημοπρασίες και το ransomware. Το ransomware είναι ένα είδος ιού (malware) που κλειδώνει τον υπολογιστή και ζητάει από το χρήστη να στείλει χρηματικά ποσά στο δημιουργό ώστε να τον ξεκλειδώσει.

Άλλα είδη scams αφορούν ψεύτικες ευκαιρίες απασχόλησης :Δημιουργώντας ψεύτικες αγγελίες θέσεων εργασίας που μοιάζουν με τις αληθινές και, συχνά, δημοσιεύοντάς τις σε νόμιμες ιστοσελίδες εύρεσης εργασίας, οι απατεώνες προσπαθούν να παραπλανήσουν τους πρόθυμους και ανυποψίαστους που αναζητούν εργασία και να τους πείσουν να στείλουν τα προσωπικά τους στοιχεία (το γνωστό ψάρεμα). Αυτές οι ψεύτικες αγγελίες εύρεσης εργασίας γίνονται όλο και πιο κομψές και, συχνά, χρησιμοποιούν συνηθισμένη εικόνα ή πειστικά εταιρικά λογότυπα και φρασεολογία. Πολλές φορές, διαθέτουν και συνδέσμους προς πλαστές ιστοσελίδες που εμφανίζονται ως τοποθεσίες πραγματικών εταιρειών. Κάποιες φορές ακόμα χρεώνουν για υπηρεσίες που δεν θα παράσχουν ποτέ. Τυπικά, μετά από μερικές μέρες, οι κλέφτες κλείνουν το scam και εξαφανίζονται. Ακόμα, εκτός από τη σάρωση προσωπικών ιστοσελίδων και τη δημοσίευση ανακοινώσεων σε δημόσιες ιστοσελίδες, οι επαγγελματίες απατεώνες συχνά εμφανίζονται ως γραφεία ευρέσεως εργασίας που διαθέτουν ευκαιρίες απασχόλησης και στέλνουν ανεπιθύμητη αλληλογραφία (ή spam) σε πιθανούς υποψηφίους ή νόμιμα γραφεία ευρέσεως εργασίας. Ένας επαγγελματίας απατεώνας τέτοιου είδους θα προσπαθήσει να κερδίσει την εμπιστοσύνη του θύματος, χρησιμοποιώντας ψεύτικο προσωπικό για να αποσπάσει προσωπικά στοιχεία, ακόμη και από το τηλέφωνο. Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τέτοια στοιχεία θα σας ζητηθούν μόνον σε προσωπική συνέντευξη.

7

Τρόποι Αντιμετώπισης και Πρόληψης από ηλεκτρονικές απάτες

• Χρησιμοποιήστε antivirus. Τα antivirus είναι λογισμικά που προστατεύουν τον υπολογιστή σας από τυχόν ιούς ή άλλα κακόβουλα λογισμικά. Καλό είναι να ενημερώνετε τα antivirus ώστε να δέχεστε μεγαλύτερο εύρος προστασίας.

• Μην πιστεύετε όλα όσα σας λένε. Αν λάβετε ένα email από κάποιον «γνωστό» που σας ζητάει να του αποκαλύψετε κάποια ευαίσθητη πληροφορία, επικοινωνήστε μαζί του για να επιβεβαιώσετε την ταυτότητα του. Το ίδιο ισχύει και για τράπεζες ή επιχειρήσεις.

• Μην εισέρχεστε σε άγνωστους ιστότοπους. Πολλές φορές μόνο και με την είσοδο σας σε κάποιες ιστοσελίδες μπορεί να μολυνθείτε από κάποιο κακόβουλο λογισμικό.

• Αποφεύγετε να κλικάρετε σε διαφημίσεις(ads). Συνήθως αρκετές διαφημίσεις, που μπορεί να εμφανιστούν στην άκρη του παραθύρου σας ή σαν ξεχωριστό αναδυόμενο παράθυρο, αποτελούν είδος απάτης όπου οι χάκερς προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την άγνοια του χρήστη.

• Να προσέχετε όταν πρόκειται για θέματα κωδικών. Είναι καλό να έχετε διαφορετικούς κωδικούς στους λογαριασμούς σας και να τους αλλάζετε τακτικά ώστε να αποτρέψετε τυχόν επιθέσεις από χάκερς.

• Μην προτιμάτε συναλλαγές από υπολογιστές τρίτων. Κάποιος που έχει γνώσεις πάνω στο hacking μπορεί να υποκλέψει τα προσωπικά σας στοιχεία. http://saferinternet.gr/index.php?objId=Category37&childobjId=Category116&parentobjId=Page2

Σε σχετική ενημέρωσή του το Κέντρο Υπολογιστών και Δικτύων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (http://www.cnc.uom.gr/info/default.htm) για θέματα που αφορούν ηλεκτρονικές απάτες αναφέρει τα εξής :

Εάν πιστεύετε πως πέσατε θύμα απάτης ή δόλου, ακολουθήστε αμέσως τα παρακάτω βήματα. • Όσο ταχύτερα επικοινωνήσετε με τις αρμόδιες αρχές, τόσο πιθανότερο είναι να

μειώσετε τη ζημιά που μπορεί να κάνει ο απατεώνας με τα στοιχεία σας, την πιστωτική σας κάρτα και τον τραπεζικό σας λογαριασμό.

• Κλείστε όλους τους λογαριασμούς που επηρεάζονται. • Επικοινωνήστε με την πραγματική εταιρεία ή τον οργανισμό εάν πιστεύετε πως

δώσατε ευαίσθητες πληροφορίες σε άγνωστη πηγή, η οποία προσποιήθηκε πώς ήταν η πραγματική εταιρεία ή οργανισμός. Εάν επικοινωνήσετε αμέσως με την πραγματική εταιρεία, ίσως μπορέσουν να περιορίσουν τη ζημιά προς εσάς και προς τους υπολοίπους.

• Επικοινωνήστε με το τμήμα ασφάλειας ή απάτης κάθε τράπεζας ή πιστωτικού ιδρύματος με το οποίο συνεργάζεστε, συμπεριλαμβανομένων των εταιριών πιστωτικών καρτών, εργαλείων, παρόχων υπηρεσιών Διαδικτύου και άλλων τοποθεσιών όπου χρησιμοποιείτε την πιστωτική σας κάρτα, για κάθε ύποπτη πρόσβαση ή άνοιγμα λογαριασμού.

• Στη συνέχεια στείλτε μία επιστολή και κρατήστε και ένα αντίγραφο για εσάς. • Όταν ανοίξετε νέους λογαριασμούς χρησιμοποιήστε ισχυρούς κωδικούς

πρόσβασης, όχι δηλαδή το όνομα της μητέρας σας μαζί με αριθμό λογαριασμού.

8

• Αλλάξτε τους κωδικούς πρόσβασης σε όλους τους διαδικτυακούς λογαριασμούς και αρχίστε από αυτούς που έχουν σχέση με χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή πληροφορίες.

• Προσθέστε ειδοποίηση απάτης στους πιστωτικούς λογαριασμούς • Ζητήστε ένα αντίγραφο της αναλυτικής κατάστασης του λογαριασμού σας (τα

θύματα κλοπής στοιχείων ταυτότητας μπορούν να λάβουν αντίγραφα των αναλυτικών καταστάσεων των πιστωτικών τους λογαριασμών δωρεάν) και ζητήστε να μην γίνει καμία νέα πίστωση του λογαριασμού χωρίς την έγκριση σας.

• Βεβαιωθείτε πως ο λογαριασμός σας διαθέτει επισήμανση "ειδοποίησης απάτης" και "δήλωση θύματος" και επιμείνετε ώστε η προειδοποίηση να παραμείνει ενεργή ακόμα και για επτά χρόνια.

• Στείλτε τις αιτήσεις γραπτώς και φυλάξτε αντίγραφα για εσάς. • Όταν λάβετε τις αναλυτικές καταστάσεις εξετάστε τις προσεκτικά. • Ψάξτε για ερωτήσεις που δεν κάνατε, λογαριασμούς που δεν ανοίξατε και

ανεξήγητες χρεώσεις. • Καταθέστε μια καταγγελία. • Κάντε αναφορά στο τοπικό αστυνομικό τμήμα. • Ζητήστε αντίγραφο της αναφοράς της αστυνομίας για να ενημερώσετε την

τράπεζα, την εταιρεία της πιστωτικής κάρτας και τους υπόλοιπους πιστωτές ότι είστε θύμα απάτης και όχι καταχραστής της πίστωσης.

• Να καταχωρίζετε και να αποθηκεύετε τα πάντα • Μόλις ολοκληρώσετε όλα τα βήματα, καλό είναι αφού δημιουργήσετε εκτυπωμένα

αντίγραφα των εγγράφων για σας, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών μηνυμάτων και γραπτών απαντήσεων και αφού καταγράψετε τις τηλεφωνικές σας κλήσεις, να τα φυλάξετε σε κάποιο ασφαλές μέρος.

• Για τηλεφωνικές ή κατ' ιδίαν συνομιλίες, επανέλθετε με επιστολές επιβεβαίωσης προς τους οργανισμούς και φυλάξτε ένα αντίγραφο για τον εαυτό σας.

• Αναφέρετε στην επιστολή ό,τι ειπώθηκε κατά τη συνομιλία και καταγράψτε κάθε στοιχείο του ακολουθεί και για το οποίο δεσμευτήκατε εσείς ή ο αντιπρόσωπός σας κατά την συζήτηση.

Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος

Για την αντιμετώπιση του ηλεκτρονικού εγκλήματος έχει συσταθεί η Υπηρεσία Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος η αποστολή της οποίας συμπεριλαμβάνει την πρόληψη, την έρευνα και την καταστολή εγκλημάτων ή αντικοινωνικών συμπεριφορών, που διαπράττονται μέσω του διαδικτύου ή άλλων μέσων ηλεκτρονικής επικοινωνίας.

Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, στην εσωτερική της δομή, αποτελείται από τέσσερα τμήματα που συμπληρώνουν όλο το φάσμα προστασίας του χρήστη και ασφάλειας του Κυβερνοχώρου. Έτσι, αποτελείται από:

9

1) Το Τμήμα Γενικών Υποθέσεων και Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων που ασχολείται με τις εγκληματικές πράξεις που διαπράττονται στα μέσα ηλεκτρονικής επικοινωνίας και ψηφιακής αποθήκευσης ή μέσω αυτών σε ολόκληρη τη χώρα.

2) Το Τμήμα Προστασίας Ανηλίκων που ασχολείται με τα εγκλήματα που διαπράττονται κατά των ανηλίκων με τη χρήση του διαδικτύου και των άλλων μέσων ηλεκτρονικής ή ψηφιακής επικοινωνίας και αποθήκευσης.

3) Το Τμήμα Προστασίας Λογισμικού και Πνευματικών Δικαιωμάτων που ασχολείται με τις υποθέσεις παράνομης διείσδυσης σε υπολογιστικά συστήματα και κλοπής, καταστροφής ή παράνομης διακίνησης λογισμικού υλικού, ψηφιακών δεδομένων και οπτικοακουστικών έργων, που τελούνται σε ολόκληρη τη χώρα.

4) Το Τμήμα Ασφάλειας Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, που ασχολείται με την πρόληψη και καταστολή εγκλημάτων παραβίασης του απορρήτου των ηλεκτρονικών επικοινωνιών.

ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΩΞΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣΥΠΟΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΙΩΞΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣΔιεύθυνση: Λ. Αλεξάνδρας 173, Τ.Κ.115 22 – ΑθήναΤηλέφωνο: 210-6476464, 210-6476000 Γραμμή καταγγελιών: 11012 ή 11012@hellenicpolice.grFAX : 210-6476462E-mail: ccu@cybercrimeunit.gov.gr Website: www.hellenicpolice.grhttp :// www . astynomia . gr / index . php ? option = ozo _ content & perform = view & id =8194& Itemid =378& lang =

Πηγές από το διαδίκτυο :

• http :// gr . norton . com / spear - phishing - scam - not - sport / article (17/01/2014)• http://www.nomika-epilekta.gr/arthra/koinonika-arthra/phishing-and-pharming (18/01/2014)• http :// www . dpa . gr / portal / page ?_ pageid =33,20920&_ dad = portal &_ schema = PORTAL (24/01/2014)• http :// www . astynomia . gr / index . php ? option = ozo _ content & perform = view & id =8194& Itemid =378& lang =

(15/02/2014)• http://www.cnc.uom.gr/info/default.htm (22/02/2014)• http://saferinternet.gr/index.php?objId=Category37&childobjId=Category116&parentobjId=Page2

(12/03/2014)

10

ΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΠΑΤΕΣ ΜΕΣΩ ΔΙΑΔΥΚΤΙΟΥ

• ΑΓΟΡΕΣ

Στις μέρες μας, η τεχνολογία έχει προχωρήσει πολύ και χάρη σε αυτήν έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε αγορές μέσω διαδυκτίου. Σε αυτόν τον τομέα υπάρχουν πολλά πλεονεκτήματα αλλά εάν κάποιος είναι απρόσεκτος υπάρχουν και αρκετά μειονεκτήματα.

• Πλεονεκτήματα:

-Μπορείς να ψωνίζεις από όπου και αν βρίσκεσαι αλλά με μόνο όρο τη σύνδεση στο διαδύκτιο.

-Μπορείς να ψωνίζεις ό,τι ώρα θέλεις και όποια μέρα θέλεις.

-Συνήθως σε πολλά αντικείμενα οι τιμές για αγορές από διαδύκτιο είναι αρκετά χαμηλότερες από τα μαγαζιά.

• Μειονεκτήματα

-Κάποιες αγορές στο διαδύκτιο είναι ριψοκίνδυνες αλλά όλα μπορούν να γίνουν με τον σωστό τρόπο.

Πράγματα που πρέπει να προσέχει κάποιος στις διαδυκτιακές αγορές

α) Τις αξιολογήσεις (feedbacks) προηγούμενων πελατών.

β) Αν υπάρχουν διαθέσιμα αντικείμενα.

γ) Την τιμή (συνήθως αναγράφεται σε δολάρια ή λίρες)

δ) Πόσοι άνθρωποι παρακολουθούν αυτό το αντικείμενο και πόσοι το έχουν αγοράσει.

ε) Την κατάσταση του αντικειμένου ( μεταχειρισμένο-καινούριο)

στ) Αν ταχυδρομείται στη χώρα σας και εάν ναι πόσο κοστίζουν τα μεταφορικά.

11

Τρόποι πληρωμής:- Αντικαταβολή: Τα χρήματα περνάνε από το χέρι του αγοραστή κατευθείαν

στον κούριερ και από αυτόν στον πωλητή. - Πιστωτική κάρτα - Χρεωστική κάρτα (prepaid): Ο πωλητής παίρνει κατευθείαν τα χρήματα από

τον λογαριασμό.- Paypal: Είναι μία επιχείρηση ηλεκτρονικού εμπορίου μέσω του οποίου

επιτρέπονται οι πληρωμές ηλεκτρονικά και οι μεταφορές χρημάτων γίνονται μέσω του Διαδικτύου. Το PayPal χρησιμεύει ως μια ηλεκτρονική εναλλακτική λύση στις παραδοσιακές μεθόδους, όπως οι επιταγές και οι εντολές πληρωμών.

Πώς πραγματοποιούνται αυτοί οι τροποι πληρωμής;

-Χρεωστική κάρτα: Για να δημιουργήσει κάποιος μία prepaid κάρτα το μόνο που έχει να κάνει είναι να πάει στην τράπεζα της επιλογής του και όλα τα υπόλοιπα τα κανονίζει ο υπάλληλος της τράπεζας. Η prepaid κάρτα, λειτουργεί με τον εξής τρόπο: Βάζεις μέσα το χρηματικό ποσό της επιλογής σου και με αυτό κάνεις τις αγορές-πληρωμές σου. Όταν αυτό το ποσό τελειώσει, το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να πας μέχρι την τράπεζα και να ξαναβάλεις το ποσό της επιλογής σου. ΠΡΟΣΟΧΗ!!!!! Όταν μεταφέρεις το χρηματικό ποσό στην prepaid κάρτα δεν μπορείς να το πάρεις ξανά πίσω σε μετρητά.-Paypal: Είναι ο ασφαλέστερος τρόπος πληρωμής. Ο λογαριασμός paypal είναι σαν λουκέτο στον λογαριασμό, με αποτέλεσμα ευχάριστες και ασφαλείς αγορές. Ο λογαριασμός paypal, δημιουργείται στο site: www.paypal.com . Κάποιος που θέλει να δημιουργήσει λογαριασμό, μπαίνει στο site και εκεί βρίσκονται όσες συμβουλές και βοήθεια χρειάζεται κάποιος. Το paypal μπορεί να λειτουργήσει τόσο σε πιστωτικές κάρτες όσο και σε prepaid κάρτες.

12

Και λίγη ιστορία… Το paypal δημιουργήθηκε τον Δεκέμβρη του 1998 από τους Max Levchin, Peter Thiel, Lyke Nosek,και Ken Howery ως ένα απλό σύστημα πληρωμών, και το 2002 η ebay αποκτά το PayPal για 1,5 δισ. δολλάρια σε αποθέματα.

• ΠΩΣ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΩ ΕΑΝ Ο ΙΣΤΟΤΟΠΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΣΦΑΛΕΣ;

Ώπως στην εικόνα, όποτε βλέπετε το εικονίδιο με την λουκέτο στη γραμμή διεύθυνσης, αυτό σημαίνει πως ο explorer έχει εμποδίσει περιεχόμενο που δεν είναι ασφαλές στη σελίδα που επισκέπτεστε.

• ΑΠΑΤΕΣ ΜΕΣΩ ΑΓΟΡΩΝ (Πιθανές και συχνότερες απάτες μέσω αγορών)

-Χαλασμένο εμπόρευμα: Κάποιες φορές οι πωλητές εξαπατούν τους αγοραστές και το αντικείμενο που φαίνεται στη φωτογραφία δεν έχει καμία σχέση με αυτό που έρχεται ή είναι κατεστραμμένο. Σε αυτές τις περιπτώσεις κάποιοι πωλητές δέχονται το αντικείμενο πίσω και επιστρέφουν τα χρήματα κάποιοι όμως δεν το δέχονται. Αυτό αναφέρεται τη στιγμή της αγοράς. Για να αποφύγουμε το χαλασμένο εμπόρευμα πρέπει να κοιτάμε αν υπήρχαν άλλοι αγοραστές και την αξιολόγησή τους (feedback). Ένας αγοραστής χάρη στην τεχνολογία έχει την ικανότητα να ψωνίσει ανά πάσα στιγμή όπου κι αν βρίσκεται ότι θέλει και μπορεί να διαλέξει τρόπους πληρωμής. Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπιος πληρωμής;

Δεν υπάρχει καλύτερος και χειρότερος τρόπος πληρωμής, είναι ανάλογα με το προϊόν, την ιστοσελίδα και την τιμή. Π.χ. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν εμπιστεύονται τους αγοραστές, προτιμούν αντικαταβολη, υπάρχουν όμως και άνθρωποι που εμπιστεύονται την τεχνολογία και το διαδύκτιο και προτιμούν τους διαδυκτιακούς τρόπους πληρωμής.

-Οικονομικές απάτες μέσω αγορών:

Η πιο συνηθισμένη και γνωστή απάτη στις αγορές μέσω διαδυκτίου, είναι όταν ο πωλητής αντί για το χρηματικό ποσό που πρέπει να πάρει, παίρνει περισσότερα, κλέβει στην ουσία τον αγοραστή. Για να μην συμβεί αυτό, οι αγοραστές πρέπει να δημιουργήσουν τον προσωπικό λογαριασμό του paypal. Όπως αναφέρεται προηγουμένως, το paypal προστατεύει το λογαριασμό.

13

Επίσης σε κάποια sites αγορών, υπάρχει μία εγγύηση ότι σε περίπτωση απάτης, το site σου επιστρέφει το κλεμένο χρηματικό ποσό.

Γενικότερα υπάρχουν πωλητές που εάν δε μείνεις ευχαριστημένος από το αντικείμενο αγοράς δέχονται επιστροφή. Αυτό αναγράφεται τη στιγμή της αγοράς. Καλό είναι να προτιμάτε αυτούς που δέχονται επιστροφή.

www.ebay.co.uk Wikipedia

www.amazon.com

www.paypal.com

www.surfdome.com

www.thomann.de

www.musicstore.de

www.dancedirect.com

https://support.mozilla.org/el/kb/pws-mh-asfales-periexomeno-ephreazei-thn-asfaleia-

14

Πορνογραφία 1) Τι είναι η πορνογραφία;

Με τον όρο πορνογραφία αναφερόμαστε στην αναπαράσταση σεξουαλικών πράξεων, λεκτικά ή μέσω εικόνων, με υπερβολικό τονισμό των γενετήσιων στοιχείων και με κύριο σκοπό την σεξουαλική διέγερση του ατόμου. Με τη σημασία που αποδίδεται σήμερα, ο όρος εφευρέθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα και αρχικά χρησιμοποιήθηκε για την περιγραφή ερωτικών τοιχογραφιών. Τα όρια της πορνογραφίας διαφέρουν όταν εξετάζονται στα πλαίσια διαφορετικών πολιτισμών ή/και εποχών.(http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%BF%CF%81%CE%BD%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1)

2) Τι είναι παιδική πορνογραφία που συναντάται, και με ποια μορφή;

Παιδική πορνογραφία είναι οι αναπαραστάσεις ανηλίκων που συμμετέχουν σε σεξουαλικές πράξεις ή καταστάσεις που υποδηλώνουν σεξουαλικές δραστηριότητες. Μερικές φορές ο ορισμός περιλαμβάνει εικόνες που έχουν υποστεί επεξεργασία από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η παιδική πορνογραφία θεωρείται έγκλημα και υπόκειται σε ποινικές κυρώσεις.

«Η παιδοφιλία είναι σεξουαλική διαταραχή, η οποία οφείλεται είτε σε γενετικούς παράγοντες, είτε σε εμπειρίες που είχαν οι ίδιοι οι παιδόφιλοι στην παιδική τους ηλικία, ή απλώς εκδηλώνουν την συγκεκριμένη συμπεριφορά» (Άρτεμις Αντωνίου, σύμβουλος ψυχολόγος και συνθετική θεραπεύτρια)

Συναντάται:

Σε ιστοσελίδες τις οποίες χειρίζονται κυκλώματα παιδοφιλίας Σε ηλεκτρονικά μηνύματα με φωτογραφίες παιδικής πορνογραφίας

Συχνά οι παιδεραστές εμφανίζονται ως συνομήλικοι των θυμάτων τους και συνομιλούν μαζί τους σε διάφορα φόρουμ. Στη συνέχεια τους ζητούν να τους στείλουν φωτογραφίες ή βίντεο ερωτικού περιεχομένου.

(http://www.pi.ac.cy/InternetSafety/sec_kindinoi_pornografia.html)(http://a-pistefto.blogspot.gr/2013/10/blog-post_7495.html)

3) Που μπορούμε να καταγγείλουμε δείγματα πορνογραφίας;

Αν γνωρίζουμε κάποιον που ασχολείται με την (παιδική) πορνογραφία, τον καταγγέλλουμε στις παρακάτω διευθύνσεις:

www.cyberethics.info, στο τηλέφωνο 22674747 (Γραμμή Καταγγελιών HotLine). http://www.pi.ac.cy/InternetSafety/kindinoi_pornografia.html

15

- Ελληνική Εταιρεία Πρόληψης και Αγωγής ΥγείαςΑλεξανδρουπόλεως 25, Τ.Κ. 115 27 Αθήνα Τηλ.: 210 74 82 015 Fax: 210 7485 872 Ιστοσελίδα: www.neahygeia.gr

-Δίωξη Ηλεκτρονικού ΕγκλήματοςΓενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής Λεωφ. Αλεξάνδρας 173, Τ.Κ. 115 22 ΑθήναΤηλ.: 210 64 76 000 Ιστοσελίδα: www.dart.gov.gr

- Συνήγορος του ΠολίτηΙστοσελίδα: http://www.0-18.gr/gr/adults/linksen_ad.html- Δίκτυο για την πρόληψη και καταπολέμηση της σωματικής τιμωρίας στα παιδιάΙστοσελίδα: http://somatikitimoria.gr/nomothesia.htm

4) Με ποιους τρόπους αποφεύγονται τέτοιες καταστάσεις; Δεν στέλνουμε φωτογραφίες που είναι δυνατό να μας εκθέσουν μέσω του

ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Δεν ανεβάζουμε σε ιστοσελίδες κοινωνικού δικτύου π.χ. στο Facebook φωτογραφίες μας, οι οποίες είναι προκλητικές. . Εγκαθιστούμε λογισμικό φιλτραρίσματος πληροφοριών σε υπολογιστές που χρησιμοποιούνται από παιδιά (π.χ. Safe Internet της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου)

Αποφεύγουμε διαδικτυακές συζητήσεις με αγνώστους και κυρίως δεν συμφωνούμε ποτέ να συναντήσουμε κάποιο «φίλο» που, μόλις γνωρίσαμε διαδικτυακά.

Αν κάποια διαδικτυακή συζήτηση μάς κάνει να νιώσουμε άβολα την σταματάμε αμέσως και αναφέρουμε το γεγονός σε κάποιο ενήλικα.

http :// www . pi . ac . cy / InternetSafety / kindinoi _ pornografia . html

5) Στατιστικά:- Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποίησε η ΜΚΟ "Ν.Ε.Ο.Ι." (Νέοι Ευρωπαίοι Οργανωμένοι Ικανοί), περίπου 200 νέες εικόνες παιδικού πορνογραφικού υλικού «ταχυδρομούνται» καθημερινά. - Ένα στα επτά παιδιά έχουν δεχθεί μία διαδικτυακή σεξουαλική παρενόχληση κατά την πλοήγησή τους. - Το 10-15% των ανθρώπων παγκοσμίως δηλώνει πως έχει δεχθεί σεξουαλική παρενόχληση κατά την παιδική του ηλικία, ενώ στην Ελλάδα το 20% των παιδιών έχουν προσεγγιστεί από παιδόφιλο. - Στατιστικά, οι περισσότεροι παιδόφιλοι είναι άνδρες, ενώ το 66% των περιπτώσεων πρόκειται για συγγενείς του παιδιού-θύματος. - Το 20% της γενικής πορνογραφίας έχει για «πρωταγωνιστές» ανήλικα παιδιά. - Μέχρι το 2009, στην χώρα μας είχαν εμφανιστεί 107.572 εικόνες παιδικής πορνογραφίας και είχαν γίνει 119 συλλήψεις.

16

- Οι κυριότερες χώρες προέλευσης σχετικού υλικού είναι τα κράτη της Λατινικής Αμερικής και της νοτιοανατολικής Ασίας.

Πηγή: www.in2life.gr , Δημοσιεύτηκε την 1/11/2010 http://www.in2life.gr/features/notes/article/191341/paidikh-pornografia-ti-na-prosehoyme-pos-na-prostateftoyme.html

Ευρωπαϊκή πρωτιά στην προέλευση του παιδικού πορνογραφικού υλικού κατείχε, το 2012, η Ολλανδία (62%). Ακολουθούν η Ρωσία με 23%, η Γερμανία με 7%, η Γαλλία με 2%, η Τσεχία, η Λετονία, η Ρουμανία με 1%, ενώ από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης προέρχεται το 3%. Στην Ασία, την πρώτη θέση κατείχε το Βιετνάμ με 24%. Στην αμερικανική ήπειρο, οι περισσότερες ιστοσελίδες που διακινούν παρόμοιο υλικό εδρεύουν στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους.

Read more: http://www.newsbomb.gr/diethnh/story/299356/proti-i-ollandia-stin-katohi-paidikoy-pornografikoy-ylikoy#ixzz2vTIZO8lv

6) Γεγονότα:

Ένας ιερέας στην πόλη του Κάνσας καταδικάστηκε σε 50 χρόνια φυλάκιση με τις κατηγορίες για παιδική πορνογραφία και τη λήψη φωτογραφιών σεξουαλικού περιεχομένου πολλών νεαρών κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένου ενός βρέφους μόλις 2 ετών.

Πηγή:http :// www . newsbomb . gr / diethnh / story /345932/ katadiki - peninta - eton - gia - ierea # ixzz 2 jftAkM 8 u , Δημοσιεύτηκε στις 13/9/2013

- Στις φυλακές του Κορυδαλλού οδηγήθηκαν τον Ιανουάριο του 2009 ο αρχιμανδρίτης της Σπάρτης και άλλοι τέσσερις Έλληνες γιατροί και επιχειρηματίες. Σύμφωνα με φήμες, στην κατοχή του αρχιμανδρίτη βρέθηκε το σκληρότερο υλικό. Μάλιστα έγινε δυνατή η δημοσιοποίηση του ονόματος του κληρικού: πρόκειται για τον ιερέα Φώτη Μακρυστάθη. - Για την υπόθεση «Κοάλα», συνελήφθησαν το 2007 πέντε Έλληνες, ως υπεύθυνοι για την διακίνηση σκληρότατου υλικού από την Ιταλία. Εγκέφαλος της «επιχείρησης», ένας Ιταλός που δεν δίσταζε να αναμεταδίδει ζωντανά μέσω διαδικτύου τους φρικιαστικούς βιασμούς του. - Από τις λίγες γυναίκες που κατηγορήθηκαν για ανάλογη δραστηριότητα ήταν η σύζυγος υψηλόβαθμου συνεργάτη Ελληνίδας υπουργού. Στην κατοχή της βρέθηκαν πέντε σκληροί δίσκοι με κάθε είδους περίπτυξη μεταξύ μικρών αγοριών και κοριτσιών. Πηγή: www.in2life.gr , Δημοσιεύτηκε την 1/11/2010 http://www.in2life.gr/features/notes/article/191341/paidikh-pornografia-ti-na-prosehoyme-pos-na-prostateftoyme.html?apg=2

Ο 65χρονος άνδρας από το Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών, καταδικάστηκε σε 20 χρόνια φυλακή αφού παραδέχτηκε την ενοχή του όταν στον υπολογιστή του βρέθηκαν βίντεο που δείχνουν βιασμούς νεαρών κοριτσιών και όχι μόνο.

17

Ακόμα υπήρχε ένα βίντεο βιασμού ενός μικρού κοριτσιού που είχε γίνει το 2012 από μια φίλη του η οποία επίσης έχει καταδικαστεί. Η γυναίκα είχε καταδικαστεί τον Σεπτέμβριο σε 25 χρόνια φυλάκιση για τον βιασμό δύο παιδιών.

Ο ηλικιωμένος άνδρας αρνήθηκε να σχολιάσει την καταδίκη του.

Πηγή: http://www.newsbomb.gr/diethnh/story/402499/synelifthi-gia-paidiki-pornografia-antras-poy-paristane-ton-ai-vasili , Δημοσιεύτηκε στις 08/02/2014

Ειδήσεις στο ΔιαδίκτυοΣπύρος Παπαστεφάνου και Θοδωρής Τσικρικάς

Αξιοπιστία ειδήσεων:Παρά το γεγονός ότι ο παγκόσμιος ιστός έχει κλείσει ήδη δύο γεμάτες δεκαετίες, το διαδίκτυο εξακολουθεί να αποτελεί σε μεγάλο βαθμό αχαρτογράφητο έδαφος, με πολλούς από τους – τυπικούς και άτυπους – κανόνες του να βρίσκονται ακόμη υπό διαμόρφωση. Επιπλέον, τα blogs και τα κοινωνικά δίκτυα δίνουν την ευκαιρία σε οποιονδήποτε να εκφράσει δημόσια την άποψή του, γεγονός που φέρνει πρωτόγνωρες ελευθερίες αλλά και δημιουργεί, ταυτόχρονα, νέα προβλήματα.Τις περισσότερες φορές (αν και όχι πάντα) η παραπληροφόρηση μπορεί σχετικά εύκολα να εντοπιστεί από παλιούς χρήστες του διαδικτύου. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τους νεότερους χρήστες, και ειδικά για όσους μαθαίνουν το μέσο σε κάπως μεγάλη ηλικία, αφού, ερχόμενοι από την εμπειρία των παραδοσιακών μέσων θεωρούν συχνά πως «αφού το λέει το internet, θα είναι αλήθεια».Πώς μπορούμε, όμως, να αποφύγουμε την παγίδα του να γίνουμε μέρος της αλυσίδας στην διάδοση ψευδών ειδήσεων και να διασταυρώσουμε την εγκυρότητα μιας είδησης; Ας δούμε, παρακάτω 5 από τους πιο γνωστούς τρόπους:1. Εντοπισμός της αρχικής πηγήςΤις περισσότερες φορές, οι ανακρίβειες ξεκινούν να διαδίδονται από τα blog που έχουν κατακλύσει το ελληνικό διαδίκτυο, αλλά δεν είναι αμελητέες οι περιπτώσεις που στην ίδια παγίδα πέφτουν και πιο σοβαρά μέσα. Όπως και να έχει, εάν δεν μπορείτε να εγγυηθείτε την αξιοπιστία του ιστοχώρου, καλό θα είναι να εντοπίσετε ποιος δημοσίευσε πρώτος την είδηση.Στην περίπτωση που ο συντάκτης του άρθρου έχει την ευσυνειδησία να κάνει αναφορά στην πηγή του, τα πράγματα είναι εύκολα. Επειδή όμως κάτι τέτοιο, ακόμη και στις καλύτερες οικογένειες, δυστυχώς είναι η εξαίρεση, μπορείτε να κάνετε μια απλή αναζήτηση στο Google με τον τίτλο του άρθρου.Εάν μέσα στα αποτελέσματα βρείτε κάποια εκδοχή του άρθρου που προέρχεται από ιστοχώρο που θεωρείτε αξιόπιστο, τότε μπορείτε να διαδώσετε την είδηση, κατά προτίμηση μέσω του αξιόπιστου link και όχι του αρχικού (αυτός είναι, εκτός των άλλων, και ένας τρόπος για να επιβραβεύσετε τον συντάκτη του αρχικού περιεχομένου, αντί για τους αντιγραφείς του).Φυσικά, πάντα υπάρχει το ενδεχόμενο η είδηση να είναι ανακριβής. Όμως, όπως και να το κάνουμε, άλλο πράγμα είναι να παραπέμπετε στο in.gr κι άλλο στο troktiko.2. Εντοπισμός της αρχικής πηγής #2: η περίπτωση των ξένων πηγών

18

Πολύ συχνά (και ειδικά στον χώρο της τεχνολογίας σχεδόν πάντοτε) η πηγή της είδησης είναι κάποιος ξένος ιστοχώρος. Αντί, λοιπόν, να πάρετε τοις μετρητοίς την ελληνική απόδοση, εφόσον δεν νιώθετε απόλυτα σίγουροι για την αξιοπιστία της, καλό είναι να ρίξετε μια ματιά στην πηγή. Φυσικά, η αναφορά της πηγής σε τέτοιες περιπτώσεις είναι μια πονεμένη ιστορία, οπότε μάλλον θα χρειαστεί και εδώ να ανατρέξετε στη βοήθεια της Google.Στην περίπτωση άρθρων επικαιρότητας, μάλιστα, για να μην μπερδευτείτε με παλιότερες ειδήσεις, είναι καλύτερο να κάνετε την αναζήτησή σας στο Google News (news.google.com), όπου τα αποτελέσματα φιλτράρονται βάσει του πόσο πρόσφατα είναι ενώ υπάρχει, επιπλέον, πολύ μεγαλύτερη αξιοπιστία σε σχέση με μια απλή αναζήτηση (καθώς τα κριτήρια για να μπει κανείς στο Google News είναι αρκετά αυστηρά).Βέβαια, σε περιπτώσεις κάπως πιο ασυνήθιστων ειδήσεων θα χρειαστεί να γίνετε αρκετά ευρηματικοί, προσπαθώντας να μαντέψετε τις λέξεις-κλειδιά που θα μπορούσε να περιλαμβάνει το αντίστοιχο ξένο άρθρο.3. Μήπως είναι αστικός μύθος;Η διάδοση των λεγόμενων «αστικών μύθων» στο διαδίκτυο είναι ακόμη μια πονεμένη ιστορία. Ακόμη κι αν έχετε φροντίσει να διασταυρώσετε τις πηγές σας, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο μύθος καταφέρνει να περάσει ακόμη και σε μέσα που θα θεωρούσατε αξιόπιστα. Μην πάτε πολύ μακριά: θυμηθείτε το περίφημο «γλωσσικό ζήτημα» σχετικά με το πόσα είναι τελικά τα φωνήεντα της ελληνικής γλώσσας, που προκάλεσε πρόσφατα τόσες και τόσες συζητήσεις ακόμη και εντός της Βουλής.Στο εξωτερικό υπάρχουν πολλοί ιστοχώροι (π.χ. snopes.com) αφιερωμένοι στην επιβεβαίωση της αυθεντικότητας τέτοιων ιστοριών. Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι αρκετά φτωχά, αλλά αν υπάρχει ένα ελληνικό blog που, μεταξύ πολλών άλλων, ξεμπροστιάζει συστηματικά τέτοιους εγχώριους μύθους, αυτό είναι το «Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία», του Νίκου Σαραντάκου, που αξίζει να το βάλετε στα αγαπημένα σας.4. Διασταύρωση αυθεντικών προφίλΜια παλιά, κλασική πια, γελοιογραφία του Peter Steiner λέει ότι «στο internet κανείς δεν ξέρει ότι είσαι σκύλος», θέλοντας να μας δείξει χιουμοριστικά ότι στον κόσμο του διαδικτύου είσαι ό,τι δηλώσεις. Θυμηθείτε, για παράδειγμα, την περίπτωση του Τομάσο Ντε Μπενεντέτι, που έχει κατά καιρούς υποδυθεί – κυρίως στο Twitter – αρκετά διάσημα πρόσωπα και έχει καταφέρει να ξεγελάσει πολλά ειδησεογραφικά μέσα – ηλεκτρονικά και μη.Πώς μπορείς, όμως, να εξακριβώσεις την αυθεντικότητα ενός προφίλ στο Twitter ή το Facebook; Φυσικά, το Twitter διαθέτει ειδική ένδειξη για τους εξακριβωμένους λογαριασμούς (το μπλε συμβολάκι δίπλα από το όνομα), ενώ και το Facebook ετοιμάζει κάτι αντίστοιχο.Αυτό, όμως, λίγη χρησιμότητα έχει στην δική μας περίπτωση, καθώς οι εγχώριες διασημότητες είναι μάλλον αδιάφορες στα μεγάλα κοινωνικά δίκτυα. Πώς, λοιπόν, μπορούμε να εξακριβώσουμε ότι ο λογαριασμός που βλέπουμε ανήκει όντως στο πρόσωπο που ισχυρίζεται ότι ανήκει; Ας δούμε τρεις τρόπους:

• Πηγαίνουμε στον επίσημο ιστοχώρο με τον οποίο συνδέεται το συγκεκριμένο πρόσωπο και ψάχνουμε να βρούμε παραπομπές στο συγκεκριμένο προφίλ. Εάν υπάρχουν, μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως ο λογαριασμός είναι αυθεντικός.

19

• Κάνουμε αναζήτηση για να δούμε πόσοι διαφορετικοί λογαριασμοί ισχυρίζονται ότι αντιπροσωπεύουν το ίδιο πρόσωπο. Συνήθως αυτός με τους περισσότερους follower ή τα περισσότερα like είναι ο αυθεντικός.

• Επειδή το αμέσως παραπάνω δεν είναι πάντα ασφαλές, καλό είναι να ελέγχουμε τις παλιότερες δημοσιεύσεις αλλά και τους ανθρώπους που ακολουθεί ο χρήστης, ώστε να εντοπίσουμε τυχόν ύποπτες συμπεριφορές. Για παράδειγμα, εάν ο λογαριασμός του πρωθυπουργού ακολουθεί τον Justin Bieber, θα πρέπει να σας υποψιάσει ότι μάλλον κάτι δεν πάει καλά…

5. Εξακρίβωση φωτογραφιώνΗ χρήση φωτογραφιών ως «ντοκουμέντα», παρόλο που στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία σχέση με το θέμα που περιγράφει το άρθρο, είναι ακόμη μία συνηθισμένη τακτική παραπληροφόρησης. Φωτογραφίες Φιλιππινέζων που τραβήχτηκαν κάπου στον Καναδά μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως απόδειξη της βαρβαρότητας των μεταναστών στην Κομοτηνή, το αραχνοειδές solifugae παρουσιάζεται ως αποτέλεσμα μετάλλαξης εξαιτίας των αμερικανικών πειραμάτων στο Αφγανιστάν, και πάει λέγοντας. Πώς, όμως, μπορεί να εξακριβώσει κανείς την προέλευση μιας φωτογραφίας; Ίσως σε κάποιους φανεί παράξενο, αλλά τις περισσότερες φορές δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο.Και σε αυτή την περίπτωση, η λύση έρχεται από τη Google, που μέσω του images.google.com μας επιτρέπει να αναζητήσουμε όχι με λέξεις-κλειδιά αλλά με κανονικές φωτογραφίες. Η διαδικασία είναι πολύ απλή, αφού το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να μεταφέρετε με drag and drop την επίμαχη φωτογραφία από τον υπολογιστή σας (ή και κατευθείαν από την ιστοσελίδα) προς το πεδίο αναζήτησης εικόνων της Google. Η εικόνα θα αναλυθεί και στη συνέχεια θα εμφανίσει τα σχετικά – και συχνά διαφωτιστικά – αποτελέσματα.

Πλεονεκτήματα – Μειονεκτήματα:Πλεονεκτήματα Τύπου

• έλλειψη εντυπωσιασμού• αντικειμενικότητα (εχέγγυα)• επαρκέστερη τεκμηρίωση• προσεγμένη σύνταξη• χρήση υποτακτικού λόγου• προσεγμένο-πλούσιο λεξιλόγιο• ακρίβεια-σαφήνεια• ποικιλία θεμάτων• επιλογή του αναγνώστη στην ώρα ενημέρωσης

Μειονεκτήματα Τύπου• όχι έγκαιρη-άμεση ενημέρωση• δυσκολότερο-απαιτητικότερο λεξιλόγιο• χρειάζεται ελεύθερος χρόνος• απαιτεί προσήλωση

Πλεονεκτήματα Τηλεόρασης• άμεση-έγκαιρη ενημέρωση• απλός εύληπτος λόγος• ενημέρωση σε σύντομο χρόνο• χρήση εικόνων-βίντεο ζωντανότερη-παραστατικότερη παρουσίαση

20

• χρήση παραγλωσσικών-εξωγλωσσικών στοιχείων• "ζωντανές" συνδέσεις με όλο τον κόσμο• αμεσότερος διάλογος με το κοινό• λειτουργία επί 24ώρου βάσεως• βρίσκεται σε όλα τα νοικοκυριά

Μειονεκτήματα Τηλεόρασης καταφεύγει στον εντυπωσιασμό υπερβολές δύσκολο το φιλτράρισμα ειδήσεων σε live καλύψεις γεγονότων• χρήση παραγλωσσικών-εξωγλωσσικών στοιχείων• ανταγωνισμός για τηλεθέαση καταδικαστέες πρακτικές• παραβίαση ιδιωτικής ζωής• ευκολότερη παραπληροφόρηση• παθητικοποίηση δέκτη

Πλεονεκτήματα Ραδιοφώνου• άμεση-έγκαιρη ενημέρωση• σύντομος εύληπτος λόγος• ενημέρωση σε σύντομο χρόνο• ρέων προφορικός ευχάριστος λόγος• ανάπτυξη κρίσης & φαντασίας• δεν απαιτεί προσήλωση• "ζωντανές" συνδέσεις με όλο τον κόσμο• αμεσότερος διάλογος με το κοινό• λειτουργία επί 24ώρου βάσεως• βρίσκεται σε όλα τα νοικοκυριά

Μειονεκτήματα Ραδιοφώνου- απουσία εικόνας- απουσία βίντεο

Πλεονεκτήματα Διαδικτύου• άμεση-έγκυρη ενημέρωση• συνδυασμός εικόνας, ήχου, κειμένου• χρήση υπερκειμένου (hypertext)• διαδραστικότητα• επικοινωνία• πληθώρα επιλογών ενημέρωσης• επαρκέστερη τεκμηρίωση• ποικιλία θεμάτων• επιλογή του αναγνώστη στην ώρα ενημέρωσης• "ζωντανές" συνδέσεις με όλο τον κόσμο• αμεσότερος διάλογος με το κοινό (άμεση δημοσίευση σχολίων [chats, fora...])• λειτουργία επί 24ώρου βάσεως• ο καθένας μπορεί να δημοσιεύσει τις απόψεις του (blogs)

21

Μειονεκτήματα Διαδικτύου• απομόνωση• αλλοτρίωση• εθισμός• κίνδυνοι (ιοί, κλοπές, απάτες)• δυσκολία πρόσβασης (ακριβό μέσο, απαιτεί ειδικές γνώσεις, εξοικείωση...)

Ιστοσελίδες:Οι 15 Μεγαλύτερες ιστοσελίδες ειδήσεων στο Ιντερνετ:

1. Yahoo! News | 125,000,000 – Μηνιαίοι επισκέπτες |

2. Huffington Post| 105,000,000 – Μηνιαίοι επισκέπτες |

3 | CNN| 85,000,000 – Μηνιαίοι επισκέπτες |

4 | Google News| 80,000,000 – Μηνιαίοι επισκέπτες |

5 | New York Times| 70,000,000 – Μηνιαίοι επισκέπτες |

6 | Fox News| 65,000,000 – Μηνιαίοι επισκέπτες |

7 | NBC News| 63,000,000 – Μηνιαίοι επισκέπτες |

22

8 | Mail Online| 53,000,000 - Μηνιαίοι επισκέπτες |

9 | Washington Post| 47,000,000 - Μηνιαίοι επισκέπτες |

10 | WSJ| 40,000,000 - Μηνιαίοι επισκέπτες |

11 | The Guardian| 38,000,000 - Μηνιαίοι επισκέπτες |

12 | ABC News| 36,000,000 - Μηνιαίοι επισκέπτες |

13 | USA Today| 35,000,000 Μηνιαίοι επισκέπτες |

14 | BBC News| 34,000,000 - Μηνιαίοι επισκέπτες |

15 | LA Times| 32,500,000 - Μηνιαίοι επισκέπτες |

23

Ερωτήσεις:1. Πότε οι ειδήσεις είναι αξιόπιστες ;

Οι ειδήσεις είναι αξιόπιστες όταν αναγράφουν τις πηγές από τις οποίες αντλούν τις ειδήσεις. Επίσης, είναι αξιόπιστες όταν αναφέρεται το ονοματεπώνυμο του αρθρογράφου.

2. Ποια είναι τα οφέλη της ενημέρωσης από το διαδίκτυο;

Τα οφέλη της ενημέρωσης από το διαδίκτυο είναι, οι πολλές διαφορετικές απόψεις που μπορούμε να διαβάσουμε, η πολυμορφικότητα των κειμένων και γενικά η πληθώρα επιλογών ενημέρωσης. Επίσης ο καθένας μπορεί να δημοσιεύσει τις απόψεις του (blogs). Τελευταίο όφελος είναι η λειτουργία επί 24ώρου βάσεως.

3. Ποιοι είναι οι κίνδυνοι που υπάρχουν;

Οι κίνδυνοι είναι:

1. Πολιτικές προπαγάνδες

2. Μερική αναξιοπιστία

3. Σκόπιμη παραπληροφόρηση

4. Κλοπές και απάτες

Πηγές:

www.vlioras.gr/Philologia/Composition/PleonektimataMeionektimataMME.htm

www.freeweird.com/2012/10/how-to-verify-news-authenticity.html

http://www.ebizmba.com/articles/news-websites

Quantcast Rank (Για τις ιστοσελίδες)

Επικοινωνία μέσω διαδικτύου Με την εμφάνιση οποιουδήποτε νέου μέσου, ο τομέας της επικοινωνίας αναμφισβήτητα επηρεάζεται. Η επίδραση αυτή πηγάζει κυρίως από την τεχνολογία του νέου μέσου. το Διαδίκτυο, αλλά και η ψηφιακή τεχνολογία γενικότερα, έχουν την ικανότητα να δημιουργούν "εικονικούς χώρους", "εικονικές κοινότητες", όπου παύουν να υφίστανται οι κοινωνικές και πολιτιστικές διαχωριστικές γραμμές που υπάρχουν στον πραγματικό κόσμο και που τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας αδυνατούν να ξεπεράσουν εύκολα. Η επικοινωνία μέσω του διαδικτύου καθίσταται άμεση και αμφίδρομη. Δίνεται η δυνατότητα σε κάθε χρήστη ηλεκτρονικού υπολογιστή συνδεδεμένου στο Διαδίκτυο, να επικοινωνεί με άλλους χρηστές μέσω ενός πιο συμμετοχικού και λιγότερο ελεγχομένου διαύλου επικοινωνίας

24

Πλεονεκτήματα επικοινωνίας μέσω διαδικτύου 1.Πιο γρήγορη και πιο άμεση επικοινωνία. 2.Τεκμηριωμένη ( διαδ. επικοινωνία ) : Σε αντίθεση με την προφορική συνομιλία, είναι μία συζήτηση σε απευθείας σύνδεση, είναι μόνιμη και μπορεί να επανεξεταστεί. 3.Ενθαρρύνει τον προβληματισμό : οι συμμετέχοντες έχουν την ευκαιρία να εμβαθύνουν και να σκεφτούν για το τι θα απαντήσουν έτσι ώστε να δώσουν μία πιο σωστή και μία ποιο ολοκληρωμένη απάντηση. 4.Συνάφεια : παρέχει μία θέση για την πραγματική ζωή. Παραδείγματα και εμπειρία πρέπει να συνδυάζονται.

Μειονεκτήματα επικοινωνίας μέσω διαδικτύου 1.Υπάρχουν κίνδυνοι παρεξηγήσεων χωρίς να φαίνονται οι εκφράσεις του προσώπου, οι χειρονομίες, τα συναισθήματα, η δυνατότητα να ανακαλέσει κάποιος. 2.Υπερφόρτιση πληροφοριών : ένας μεγάλος όγκος μηνυμάτων μπορεί να προκαλέσει στρες. 3.Συχνά διακόπτεται η λογική αλληλουχία της συζήτησης από χρήστες και κολλάει το νήμα. 4.Ακόμα και αν συνδεθείτε καθημερινά 24 ώρες μπορεί να φαίνεται σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα αν είστε σε αναμονή για μια απάντηση. 5.Ανεπάρκεια : χρειάζεται περισσότερο από λεκτική επικοινωνία / συνομιλία, έτσι είναι δύσκολο να απαντήσει σε όλα τα σημεία μόνο με ένα μήνυμα εύκολα, με αποτέλεσμα να αφήσει πολλά αναπάντητα ερωτήματα. Κίνδυνοι της επικοινωνίας μέσω διαδικτύου Στο Διαδίκτυο συναντάμε κινδύνους που μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στον υπολογιστή μας αλλά και να επηρεάσουν ακόμα και την προσωπική μας ζωή όπως α)Ο κύριος τρόπος διάδοσης των ιών σήμερα είναι μέσω Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου. Στην προσωπική μας ηλεκτρονική διεύθυνση μπορεί να έρχονται μηνύματα που περιέχουν ιούς. Μερικές από τις ενδείξεις που πρέπει να μας προβληματίζουν είναι:αν ο αποστολέας του μηνύματος είναι άγνωστος, αν δεν έχει θέμα το μήνυμα ή ακόμα , αν περιλαμβάνει πληροφορίες για ανέλπιστα δώρα. β) Η Υπηρεσία Συνομιλίας (chat) μπορεί να σας φέρει σε επαφή με άτομα που δεν είναι ειλικρινή ως προς τον σκοπό για τον οποίον θέλουν να επικοινωνήσουν μαζί σας και προσποιούνται ως προς τις πραγματικές τους διαθέσεις

Βασικοί κανόνες ασφαλούς επικοινωνίας στο διαδίκτυο 1.Τα άτομα που γνωρίζετε στο Διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε αυτά που ισχυρίζονται ότι είναι. Μπορεί να σας λένε ψέματα για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη σας. 2.Μην δίνετε ποτέ τα προσωπικά σας στοιχεία, ούτε να αποκαλύπτετε σε άλλους χρήστες του Διαδικτύου πληροφορίες που αφορούν τους φίλους σας, την οικογένειά σας ή το σχολείο σας. 3.Μην αποκαλύπτετε τους κωδικούς πρόσβασης (password) που χρησιμοποιείτε.

25

4.Μην ανοίγετε μηνύματα e-mail και επισυναπτόμενα αρχεία από άγνωστους αποστολείς με περίεργα θέματα (subject) ή χωρίς θέμα. Είναι πολύ πιθανό να περιέχουν ιούς και να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στον υπολογιστή σας. Γνωστά site και προγράμματα επικοινωνίας : facebook,my space,msm,skype,gmail,ymail Πηγές : http://eclass31.weebly.com/alphasigmaphi940lambdaepsiloniotaalpha-sigmatauomicron-deltaiotaalphadelta943kappatauupsilonomicron.html#.U3hjUHag4Wc http://eyxeskaikataresdiadiktyou.blogspot.gr/2012/05/blog-post_4045.html

http://hermes.di.uoa.gr/exe_activities/diadiktio/13____.html

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CF%84%CF%85%CE%BF

Εκπαίδευση μέσω του internet

ΕισαγωγήΣε αυτό το project αναλύουμε και αναπτύσσουμε το θέμα της μάθησης μέσα από τον τόπο του διαδικτύου. Τα εργαλεία τα οποία μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς, τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να μαζέψει κάποιος πληροφορίες και γιατί προτιμείται το internet ή WWW(World Wide Web) ως μέσο μάθησης.

1.Το Internet ως μέσο μάθησης

Είναι αρκετά διαδεδομένη σήμερα η αντίληψη ότι το «ταξίδι» (αναζήτηση, «πλοήγηση») σε μια πολυμεσική εκπαιδευτική εφαρμογή με καλές προδιαγραφές αποτελεί μια ενδιαφέρουσα και διδακτικά αποδοτική εμπειρία. Μπορεί κανείς να «ανακαλέσει» από πολλές πηγές, να παρατηρήσει για όσο χρόνο επιθυμεί, ακόμη και να εκτυπώσει εικόνες και κείμενα που σχετίζονται με το αντικείμενο που ερευνά ή επιθυμεί να γνωρίσει. Επιπρόσθετα είναι δυνατό να ακολουθήσει ο καθένας τη δική του προσωπική διαδρομή κατά την αναζήτηση, ένα είδος γενικής επιφανειακής προσπέλασης στην πληροφορία (serfing) που όμως του παρέχει και δυνατότητες «κατάδυσης», όταν ο ίδιος κρίνει ότι έχει λόγους και ενδιαφέρον για έρευνα σε βάθος.

Το Internet ενισχύει την ταχεία ανάπτυξη του Internet προσφέροντας φιλικό κι εύχρηστο περιβάλλον που μπορεί να περιλαμβάνει κείμενο, ήχο, γραφικά, βίντεο κτλ. Επιπλέον, εύκολα μπορεί να γίνει η ανεξάρτητη ανάπτυξη επί μέρους αυτόνομων τμημάτων του εκπαιδευτικού υλικού κι αργότερα η συνένωσή τους σε ολοκληρωμένα μαθήματα. Η μάθηση με την χρήση του Internet είναι δομημένη, φιλική, διαλογική και φτηνότερη από την βιντεοσυνεδρίαση ή την ζωντανή τηλεοπτική επικοινωνία.

26

Παρέχει ανεξαρτησία από περιορισμούς χώρου, χρόνου, αριθμού μαθητών, διαφορετικότητας & ανισότητας μαθητών. Αυτή η ανεξαρτησία δίνει την ευκαιρία στους εργαζόμενους να παρακολουθούν τα μαθήματα, να συμμετέχουν στην τάξη, να μελετούν, να απαντούν στις ερωτήσεις, τις ασκήσεις, τις εξετάσεις από οπουδήποτε (από τον χώρο εργασίας ή από το σπίτι ή από εκπαιδευτικά κέντρα), οποτεδήποτε έχουν ελεύθερο χρόνο και διάθεση. Επίσης η αυτονομία αυξάνει την συμμετοχή του μαθητή. Ο μαθητής ακολουθεί ένα προσωπικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, κομμένο και ραμμένο στα ατομικά ενδιαφέροντα και τις ιδιαίτερες ανάγκες του. Έχει τον έλεγχο του τι θα μάθει, πόσο βαθιά ή επιφανειακά κι από ποιους δασκάλους. Ο μαθητής επιλέγει το ρυθμό της διδασκαλίας ανάλογα με τη διάθεση, τις εμπειρίες και τις ικανότητές του. Έτσι ο μαθητής παίρνει την γνώση, την επεξεργάζεται, καταλαβαίνει την αξία της και την εφαρμόζει. Γίνεται ενεργητικός, δημιουργικός και παραγωγικός.

Αναγκαίο στοιχείο στην μάθηση είναι οι συγκρουόμενες απόψεις, γνώμες, ερμηνείες, τα συμπληρωματικά στοιχεία. Αυτό επιτυγχάνεται με την συζήτηση, την αντιπαράθεση με επιχειρήματα που στηρίζουν τις αντίθετες θεωρίες. Η κατανόηση κι η απόκτηση της γνώσης έρχεται μέσω της συμμετοχής. Η θέση κι η αντίθεση γεννούν σύνθεση. Μέσω του Internet, ο μαθητής έχει πρόσβαση σε πλήθος ιδεών και δασκάλων. Έτσι αναπτύσσει αναλυτική, κριτική κι ανεξάρτητη σκέψη και ενισχύει την συνεργασιμότητα και επικοινωνία του με τους άλλους ανθρώπους.

Παράλληλα όμως η αυθεντία του δασκάλου κλονίζεται καθώς εύκολα κάθε μαθητής μπορεί να έχει πρόσβαση σε πλούσιο εκπαιδευτικό υλικό και σε διαφορετικές απόψεις. Ο ρόλος του δασκάλου μετατρέπεται σε εμπνευστή, κι εμψυχωτή των μαθητών. Ο δάσκαλος οργανώνει την πρόσβαση στην γνώση και είναι ο πνευματικός πατέρας που καθοδηγεί και ενθαρρύνει τους μαθητές στην αναζήτηση κι απόκτηση της γνώσης. Με αυτή τη γενική συλλογιστική το διαδίκτυο αποκτά μια ξεχωριστή διδακτική λειτουργία, κυρίως με την έννοια της εύκολα προσπελάσιμης «αποθήκης»

Τέλος το Internet προσφέρει ισότιμη πρόσβαση στη μάθηση κι επικοινωνία σε μια ποικιλία ανθρώπων ανεξάρτητα από την ηλικία, την υγεία, την προσωπικότητα, την ευφυΐα, την εμφάνιση, την εθνικότητα, την χώρα, την θρησκεία, τον πολιτισμό, την κουλτούρα και το χρώμα κάθε μαθητή. Για παράδειγμα ένας νεαρός κι ένας ηλικιωμένος, ένας υγιής κι ένας με ειδικές ανάγκες, ένας ντροπαλός κι ένας εξωστρεφής μαθητής κτλ. έχουν τις ίδιες ευκαιρίες πρόσβασης και απόκτησης της γνώσης.

Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι μπορούν να δίνονται μαθήματα μέσω του Internet.

2.Τα μαθήματα μέσω του Internet θα περιλαμβάνουν

• πληροφορίες για το μάθημα (ύλη, στόχοι, προαπαιτούμενα, πρόγραμμα παραδόσεων, βιβλιογραφία, αναφορές, δεδομένα, άρθρα, τρόπος βαθμολογίας) και τον δάσκαλο (ονοματεπώνυμο, ηλεκτρονική διεύθυνση, αριθμό τηλεφώνου, αριθμός γραφείου, ώρες γραφείου)

• επικοινωνία (1-προς-1, 1-προς-πολλούς, ηλεκτρονικές διευθύνσεις όλων των μαθητών, σχετικές ηλεκτρονικές λίστες, ομάδες νέων, φόρμες που θα συμπληρώνουν οι μαθητές, χώρος για συνεργασία και συνεδρίαση )

27

• παρουσιάσεις, διαλέξεις και διάλογο με χρήση πολυμέσων • ασκήσεις, εργασίες & θέματα εξετάσεων, βοηθητικό υλικό, παραδείγματα, λύσεις,

παλιά θέματα εξετάσεων, αυτόματη βαθμολόγηση • συνδέσεις σε σχετικές σελίδες, βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια, βάσεις δεδομένων,

οργανισμούς, επιχειρήσεις

3.Εργαλεία για την ανάπτυξη των σελίδων εκπαιδευτικού υλικού

Conferencing On the Web (COW) (http://thecity.sfsu.edu/COW2/): κοινόχρηστο λογισμικό για τη δημιουργία περιβάλλοντος συνεδρίασης που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Course Builder (http://www.ttres.com/Cbinfo.html): η Discovery Systems International Inc. ανέπτυξε διαλογικό σύστημα για διδασκαλία, παρουσιάσεις, εξετάσεις, βαθμολογία, παρακολούθηση απόδοσης μαθητών, υποστήριξη γραφικών, κινούμενων εικόνων, βίντεο, ήχου

Course Homepage Builder (http://www.umie.umich.edu/course-homepage-builder/index.html): εργαλείο για δημιουργία σελίδων μαθήματος από το Univ. of Michigan.

CourseInfo (http://courseinfo.com): έρχεται μαζί με το Teachers ToolBox που επιτρέπει εύκολη πρόσθεση, μετατροπή και διαγραφή πληροφοριών από WWW σελίδες, τη δημιουργία διαλογικών διαγωνισμάτων, ζωντανή συζήτηση κι έλεγχο της προόδου του μαθητή.

CourseWeb Toolkit (http://projects.cac.psu.edu/CourseWeb): αναπτύχθηκε στο Penn State Univ. κι είναι συλλογή εργαλείων WWW που βοηθά το δάσκαλο στη δημιουργία σελίδων και χρησιμοποιεί τα δεδομένα του Πανεπιστημίου για την διαχείριση των μαθημάτων.

CyberProf (http :// cyber . ccsr . uiuc . edu / cyberprof /): αναπτύχθηκε στο Univ. of Illinois. Ο δάσκαλος μπορεί να δημιουργεί σημειώσεις για το μάθημα με εξισώσεις, γραφικά και κινούμενη εικόνα, διαλογικές ασκήσεις, συνεδριάσεις με τους μαθητές. Μπορεί να παίρνει απαντήσεις, να καταγράφει τους βαθμούς των φοιτητών. Ο μαθητής μπορεί να ανατρέχει στις σημειώσεις του μαθήματος, να θέτει ερωτήσεις όποτε θέλει, να απαντάει τις ασκήσεις και να βαθμολογείται αυτόματα

DiscoverWare (http://www.discoverware.com/): διαλογικό εργαλείο διδασκαλίας.

eWeb (http://www.ewebsite.com:80/default.html): η Educational Communication Technologies Inc. προσφέρει εργαλεία για χρήση από δασκάλους και μαθητές μέσω WWW. Ο δάσκαλος μπορεί να προσαρμόζει, αναπτύσσει, διαχειρίζεται και να μοιράζει πολυμεσικό υλικό, ν αρχίζει, διεξάγει και διαχειρίζεται έργα μάθησης μέσω συνεργασίας και να παρατηρεί την απόδοση των μαθητών. Βοηθάει στη διεξαγωγή εξετάσεων (πολλαπλών επιλογών, αλήθεια/ ψέμα, συμπλήρωμα κενών) και την αυτόματη βαθμολόγησή τους. Ο δάσκαλος μπορεί να δώσει εξηγήσεις και τις απαντήσεις. Επίσης προσφέρει εύκολο τρόπο για ανακοινώσεις, ζωντανές συζητήσεις, εργασίες από ομάδα μαθητών που συνεργάζονται στο γράψιμο, την αναζήτηση υλικού κτλ.

28

Learning Space (http://www.lotus.com/corpcomm/): από τη Lotus ένα σύστημα εργαλείων που υποστηρίζουν τη δημιουργία και διανομή εκπαιδευτικού υλικού και την πρόσβαση του από τους μαθητές. Δημιουργεί ένα ιδεατό περιβάλλον τάξης για μαθητή-προς-μαθητή και μαθητή-προς-δάσκαλο διάλογο και συνεργασία καθώς επίσης και για ομαδική εργασία. Υποστηρίζει σύγχρονη κι ασύγχρονη επικοινωνία.

LearnLinc I-Net (http://www.ilinc.com): η Interactive Learning International C. (ILINC) ανέπτυξε σύστημα ζωντανής διδασκαλίας όπου ο μαθητής μπορεί να συμμετέχει στην τάξη μέσω ενός ενδιάμεσου με χρήση πολυμέσων,

Mallard (http://www.cen.uiuc.edu/Mallard/): εργαλείο από το Univ. of Illinois όπου ο μαθητής μπορεί να έχει πρόσβαση σε φροντιστήρια, ασκήσεις και διαγωνίσματα με άμεση διόρθωση και βαθμολόγησή του. Ο δάσκαλος μπορεί να δημιουργεί διαλογικό εκπαιδευτικό υλικό, να θέτει ερωτήσεις, να δίνει βοήθεια, να βλέπει την πρόοδο των μαθητών,

POLIS (Project for OnLine Instructional Support) (http :// www . u . arizona . edu / ic / polis / ),: εργαλείο από το Univ. of Arizona που βοηθάει στην οργάνωση του μαθήματος. Ο δάσκαλος μπορεί να δημιουργεί διαλογικά μαθήματα στο WWW. Ο μαθητής συμμετέχει ενεργά μέσω των διαλογικών εργαλείων του συστήματος που τον ωθούν σε παραγωγική δραστηριότητα. Ο μαθητής μαθαίνει είτε αυτόνομα ακολουθώντας μόνος τις οδηγίες ανάλογα με τις ικανότητές και τα ενδιαφέροντά του είτε συνεργαζόμενος με άλλους μαθητές σε ομάδα.

Symposium.s Course Builder (http://www.centra.com/index.html): σύστημα ανάπτυξης και παράδοσης εκπαίδευσης από τη Centra Software.s που συνδυάζει ζωντανή, καθοδηγούμενη από τον δάσκαλο με μόλις-ζητηθεί, αυτοελεγχόμενη κι ασύγχρονη επικοινωνία σ ένα ολοκληρωμένο περιβάλλον.

TopClass (http://www.wbtsystems.com/): η WWW-Based Training Solutions προσφέρει φιλικό σύστημα εργαλείων υποστήριξης και συνεργασίας (συνεδρίαση) για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Διαχειρίζεται τους μαθητές και τους βοηθούς καθώς και την εκπαιδευτική ύλη που έχει ανατεθεί σε καθένα τους.

Virtual-U (http://virtual-u.cs.sfu.ca/vuWWW/): αναπτύχθηκε αποκλειστικά για την σχεδίαση και προσφορά εκπαιδευτικού υλικού μέσω WWW. Υποστηρίζει ενεργητική διδασκαλία, συνεργασία και δόμηση γνώσης

WebCT (http://homebrew.cs.ubc.ca/webct/): διευκολύνει την οργάνωση εκπαιδευτικού υλικού στο WWW και επιπλέον προσθέτει σύστημα συνεδρίασης, ζωντανή συζήτηση, έλεγχο της προόδου του μαθητή, οργάνωση εργασιών από ομάδα μαθητών, αυτό-αξιολόγηση μαθητή, διατήρηση και διανομή βαθμών, έλεγχο πρόσβασης, εργαλεία πλοήγησης, διαγωνίσματα, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αναζήτηση στο περιεχόμενο του μαθήματος κτλ.

WISH (WWW Instructional Support Headquarter) (http://projects.cac.psu.edu/WISH/): εργαλείο από το Penn State για παράδοση μαθημάτων μέσω WWW.

29

Web Course in a Box (http://www.madduck.com/wcbinfo/wcb.html): είναι ένα ολοκληρωμένο εργαλείο που επιτρέπει σε δασκάλους μ. ελάχιστη εμπειρία να δημιουργήσουν και να διαχειρισθούν σελίδες WWW .

4.Τρόποι μάθησης μέσο του διαδικτύου

Το διαδίκτυο από τη φύση και τη λειτουργία του μπορεί να υποστηρίξει και να συμβάλλει στην ανάπτυξη διαφόρων τρόπων μάθησης, όπως:

• Μάθηση μέσα από την (εικονική) πράξη (learning by doing)• Μάθηση με αναστοχασμό (learning by reflection)• Μάθηση μέσα από τη μελέτη περιπτώσεων (case – based learning)• Μάθηση μέσα από την εξερεύνηση (learning by exploring)• Τυχαία μάθηση (incidental learning).

5.Προβλήματα

Βέβαια υπάρχουν ακόμη προβλήματα που πρέπει να λυθούν για επιτυχημένη εφαρμογή του WWW ως κύριου μέσου συνεχιζόμενης εκπαίδευσης κι επιμόρφωσης. Έτσι η προσωπική επαφή και σύνδεση δασκάλου με μαθητή καθώς και των μαθητών μεταξύ τους πρέπει να ενισχυθεί. Ο μαθητής πρέπει να αισθάνεται μέρος της τάξης, ότι ανήκει σε μια κοινότητα και δεν είναι μόνος. Έτσι ο δάσκαλος πρέπει να προωθήσει την προσωπική επικοινωνία μεταξύ δασκάλου και κάθε μαθητή, καθώς και των μαθητών ανά δύο και σε ομάδες. Αυτό μπορεί να γίνει με απευθείας προσωπικές ερωτήσεις σε συγκεκριμένο μαθητή, ανάθεση εργασιών σε ομάδες μαθητών, παίξιμο ρόλων μεταξύ δύο μαθητών κτλ. Ένα άλλο πρόβλημα είναι ότι ο δάσκαλος δεν ξέρει την ατμόσφαιρα της τάξης, τη διάθεση και ψυχική κατάσταση των μαθητών, αν είναι μπερδεμένοι, κουρασμένοι, βαριεστημένοι κτλ. ώστε να προσαρμόσει το μάθημα ανάλογα.

Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί η ποιότητα κι αξιοπιστία των πληροφοριών και του εκπαιδευτικού υλικού που μπορεί να βρουν οι μαθητές στο Internet. Τίθεται δηλαδή το ερώτημα: ποιος διδάσκει τον μαθητή;

Πρόβλημα είναι επίσης το κόστος ανάπτυξης και συντήρησης εκπαιδευτικού υλικού και δικτύων υπολογιστών. Η διαρκής τεχνολογική εξέλιξη απαιτεί κόστος, προσπάθεια προσαρμογής, συνεχή εκπαίδευση των εκπαιδευτών.

30

6. Masive Open Online Course (MOOCs)

Έντονο ενδιαφέρον προκάλεσε η νέα μορφή εκπαίδευσης μέσω Διαδικτύου. Πρόκειται για τα νέα μαζικά, ανοιχτά, on-line μαθήματα στο Διαδίκτυο -γνωστά και ως MOOCs, από το ακρωνύμιό τους στα αγγλικά-που κερδίζουν διαρκώς έδαφος παγκοσμίως. Τα εν λόγω προγράμματα, τα οποία παρακολουθούν ήδη εκατομμύρια μαθητές, διευρύνουν την πρόσβαση στη διδασκαλία καθηγητών σε ορισμένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, όπως το Στάνφορντ, το Χάρβαρντ, της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ), το Γέιλ και το Πρίνστον.

6.1 Εισαγωγή

Η αλματώδης ανάπτυξη των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών δεν θα μπορούσε να μην εισχωρήσει και στον τρόπο παράδοσης των μαθημάτων. Ας μη ξεχνάμε ότι και το όραμα του ιδρυτή του παγκοσμίου ιστού, Σερ Timothy Berners-Lee ήταν η οργάνωση και ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ απομακρυσμένων χρηστών χωρίς να γίνονται διακρίσεις. Ακολουθώντας το όραμα του Lee θα μπορούσε κάνεις να πει ότι δημιουργήθηκαν τα Massive Open Online Courses (MOOCs). Αν επιχειρήσουμε να κάνουμε μια μετάφραση του όρου ίσως θα ήταν Μαζικά Ανοιχτά Ηλεκτρονικά Μαθήματα. Οι πλατφόρμες των MOOCs θα μπορούσαν να παρομοιαστούν με διαδικτυακά πανεπιστήμια, στα οποία μπορούν σχεδόν όλοι να εγγραφούν και να παρακολουθήσουν μαθήματα από καθηγητές που διδάσκουν σε διακεκριμένα πανεπιστήμια ανά τον κόσμο. Οι καθηγητές των μαθημάτων, που στην πραγματικότητα διδάσκουν σε κανονικά πανεπιστήμια, παραθέτουν μέσω βίντεο, διαλέξεις τις οποίες παρακολουθούν οι μαθητές που έχουν εγγραφεί με ασύγχρονο τρόπο. Έτσι ο αριθμός των μαθητών μπορεί να είναι αρκετά μεγάλος, της τάξης των χιλιάδων, χωρίς να προξενείται κάποιο πρόβλημα. Υπάρχουν προαιρετικά ή υποχρεωτικά online τεστ κατά τη διάρκεια των βιντεο-διαλέξεων, τα οποία δίνουν τη δυνατότητα να διατηρείται η επαφή του μαθητή με το μάθημα, προσομοιώνοντας τις

6.2 Πάροχοι Παρότι είναι μια σύγχρονη υπηρεσία, έχουν επενδύσει σε αυτή αρκετές εταιρείες και οργανισμοί. Πρωτοπόρος και ηγέτης σε αυτή την κατηγορία έχει αναδειχθεί η Αμερικάνικη εταιρία Coursera με σχεδόν 4 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες/μαθητές (Coursera, 2013) στον πρώτο χρόνο λειτουργίας της. Από Ευρωπαϊκής πλευράς η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επενδύσει σε αυτό τον τομέα δημιουργώντας το OpenupEd. Στον πίνακα που ακολουθεί περιέχονται οι σημαντικότεροι πάροχοι MOOCs υπηρεσιών σήμερα. Κύριοι πάροχοι MOOCs Οργανισμός/ Εταιρία

Έτος Ίδρυσης

Αριθμός μαθημάτων

Συνεργαζόμενα Πανεπιστήμια

Πιστοποιήσεις

Coursera 2012 390 83 Ναι OpenupEd 2013 61 12 Ναι edX 2012 63 28 Ναι

Παράλληλα αξιόλογα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως για παράδειγμα το Massachusetts Institute of Technology, το Πανεπιστήμιο Harvard και το Πανεπιστήμιο Stanford έχουν αρχίσει να δημιουργούν τις δικές τους πλατφόρμες MOOCs, αναγνωρίζοντας το πόσο δημοφιλής και χρήσιμη είναι η συγκεκριμένη υπηρεσία.

31

6.3 Γενικά χαρακτηριστικά

Όπως αναφέρεται σε πρόσφατο άρθρο του The Guardian , το προφίλ του φοιτητή ενός προγράμματος MOOC είναι αυτό ενός ανθρώπου γύρω στα τριάντα, κυρίως άνδρα (οι περισσότεροι είναι άνδρες σε ποσοστό 64:36), ο οποίος ζει και εργάζεται σε μια αναπτυγμένη χώρα ή σε μία από τις BRICS (Brazil, Russia, India, China, and South Africa) και χρησιμοποιεί τα μαθήματα αυτά για να βελτιώσει τις επαγγελματικές ή προσωπικές του γνώσεις. Είναι άξιο λόγου ότι δεν συμμετέχουν οι αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτά τα ευρήματα επιβεβαιώνονται και από μια άλλη έρευνα που διεξήγαγε η FutureLearn, σύμφωνα με την οποία περισσότερο από 80% αυτών που συμμετείχαν σε κάποιο πρόγραμμα MOOC ήταν ήδη κάτοχοι κάποιου τίτλου.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, η επιθυμία αυτή για τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν έχει απαραίτητα θετικό αντίκτυπο στα ίδια τα πανεπιστήμια. Για παράδειγμα, όπως αναφέρουν οι Bertrand Guillotin και Vincent Mangematin σε άρθρο τους στους FT, τα MOOCs που έχουν οργανωθεί από περίπου 100 κορυφαία πανεπιστήμια και σχολές επιχειρηματικότητας και έχουν προσελκύσει 5 εκατ. φοιτητές, με εταίρους τη Wall Street και τη Silicon Valley, έχουν επιφέρει σημαντικές αλλαγές στην ίδια τη λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Η πρώτη και βασική είναι ότι μειώνονται τα έσοδα, καθώς μειώνονται οι φοιτητές. Αυτό έχει ως συνέπεια τη μείωση της έρευνας, διότι θα δοθεί έμφαση στη διδασκαλία. Έτσι ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα ή μια σχολή επιχειρηματικότητας θα στραφεί προς την παροχή αγαθών (δηλαδή διδασκαλίας), με αποτέλεσμα να χρειαστεί είτε να συγχωνευθεί με άλλους οργανισμούς είτε να κλείσει.

Τα παραπάνω είναι απλώς ενδείξεις για το τι συμβαίνει στην εκπαίδευση μέσω MOOCs και φυσικά δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες για την εξαγωγή συμπερασμάτων. Μπορούμε όμως να εντοπίσουμε ορισμένα βασικά στοιχεία. Το πρώτο και το πλέον βασικό είναι ότι υπάρχει ανάγκη (όχι απλώς επιθυμία) για περαιτέρω μόρφωση, κυρίως μάλιστα από ανθρώπους που έχουν ήδη αποκτήσει κάποιο πτυχίο. Το δεύτερο είναι ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση μπορεί να έχει αποτελέσματα, εφόσον βέβαια λαμβάνει υπόψη το εκάστοτε μάθημα και διαμορφώνεται ανάλογα με αυτό, τις ανάγκες και τους σκοπούς του. Το τρίτο είναι ότι πλέον ο χώρος της εκπαίδευσης παγκοσμίως έχει αρχίσει να μεταβάλλεται σε βαθμό τόσο σημαντικό, ώστε κανείς θα πρέπει να εθελοτυφλεί για να μην το αναγνωρίσει και να επιμείνει σε παραδοσιακά πλαίσια διδασκαλίας.

32

Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται οι χώρες με την μεγαλύτερη συνεισφορά από τα πανεπιστήμια στα MOOCs.

Χώρα ΣυνεισφοράUSA 29.60%China 17.00%India 15.00%Canada 4.30%UK 4.00%Australia 3.60%Pakistan 2.40%Japan 2.40%Ghana 1.60%Brazil 1.60%Sri Lanka 1.20%South Africa 1.20%Nethelands 0.80%Hungary 0.80%Belgium 0.80%

7.Συμπεράσματα

Οι ανάγκες της παγκόσμιας αγοράς, ο ανταγωνισμός κι οι τεχνολογικές εξελίξεις δημιουργούν αυξημένη ζήτηση για ανώτατου επιπέδου μόρφωση και διαρκή επιμόρφωση των εργαζομένων. Ο μαθητικός πληθυσμός θα γίνεται γηραιότερος, θα δουλεύει και θα σπουδάζει ταυτόχρονα, θα είναι επιλεκτικός στα αντικείμενα της εκπαίδευσης, θα απαιτεί γρήγορη κι εύκολη πρόσβαση σε κάθε νέα γνώση και πληροφορία, ανεξάρτητα από χώρο, χρόνο, δάσκαλο, ρυθμό κι επίπεδο διδασκαλίας. Η Μάθηση μέσο του Internet μπορεί να προσφέρει τη λύση. Η αλληλεπίδραση, ο διάλογος, η συμμετοχή και η ευκολία χρήσης αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για επιτυχία. Το World Wide Web (WWW) μέσω του Internet μπορεί να αποτελέσει τα εργαλείο στο οποίο θα στηριχθεί η μάθηση. Ήδη κυκλοφορούν πολλά εκπαιδευτικά εργαλεία παγκοσμίως βασισμένα στο Internet που βοηθούν το δάσκαλο και τους μαθητές.

33

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ COPYRIGHT

ΕΙΣΑΓΩΓΗ.

Χωρίς το διαδίκτυο, πολλοί γνωστοί και μη καλλιτέχνες δεν θα ήταν αυτοί που είναι σήμερα. Χωρίς το διαδίκτυο πολλοί από εμάς δεν θα είχαν τη δυνατότητα να ανακαλύψουν πράγματα που μας αρέσουν και ίσως να μας καθοδηγήσουν στη ζωή στο κοντινό μέλλον. Το διαδίκτυο, με λίγα λόγια, είναι μια έκθεση νέων και παλαιών εκθεμάτων, με ελεύθερη είσοδο, και μέσα στο σπίτι μας. Μπορούμε λοιπόν πάρα πολύ εύκολα να θαυμάσουμε πράγματα που ήδη ξέραμε, ή και πράγματα που μόλις ανακαλύψαμε. Είναι λοιπόν η απόλυτη έκθεση. Ακόμη και οι καλλιτέχνες των εκθεμάτων βρίσκονται όλη την ώρα δίπλα στα εκθέματα τους. Και αν θέλουμε να βάλουμε κι εμείς τα δημιουργήματα μας στην έκθεση? Αν θέλουμε κι εμείς να πάρουμε κριτικές, και κομπλιμέντα για τη δουλειά μας? Η έκθεση αυτοί είναι ανοιχτη και σε αυτό τον τομέα. Το διαδίκτυο είναι η απόλυτη έκθεση. Θα κλέβατε ποτέ όμως από μια έκθεση? Αν σας άρεσε ένας πίνακας ας πούμε, και ξέρατε ότι θα πήγαινε απόλυτα με το σαλόνι σας, θα τον ξεκρεμάγατε από τον τοίχο της έκθεσης και θα τον παίρνατε στο σπίτι σας? Όχι βέβαια. Γιατί το να κλέψεις από μια έκθεση είναι παράνομο. Έτσι είναι λοιπόν και η έκθεση που λέγεται διαδίκτυο. Δεν επιτρέπεται να πάρεις κάτι, οτιδήποτε, χωρίς την άδεια του ιδιοκτήτη και να το βάλεις στο δικό σου χώρο. Είναι παράνομο.

ΕΝΝΟΙΑ.

Πνευματική ιδιοκτησία ή πνευματικά δικαιώματα ονομάζονται τα αποκλειστικά δικαιώματα των πνευματικών δημιουργών στο έργο τους. Παραχωρούνται από τον νόμο για ορισμένο χρόνο για να απαγορεύσουν σε τρίτους τη χρήση των έργων χωρίς την άδεια του δημιουργού. Το πνευματικό δικαίωμα υφίσταται σε έργα λογοτεχνίας και τέχνης, όπως βιβλία, θέατρο, ζωγραφική, γλυπτική, φωτογραφία, αρχιτεκτονική αλλά και άλλες δημιουργίες όπως λογισμικό ή βάσεις δεδομένων (databases). Περιλαμβάνει το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού δεσμού του δημιουργού του προς αυτό (ηθικό δικαίωμα). Το πνευματικό δικαίωμα αποκτάται αυτοδικαίως χωρίς να απαιτείται αίτηση του δημιουργού ή καταχώριση του έργου σε κάποια υπηρεσία.

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

Στην Ελλάδα η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας άργησε να έρθει. Ο Ποινικός Νόμος του 1835 προέβλεπε στο άρθρο 432 ιδιαίτερο ποινικό αδίκημα για όποιον αναπαρήγαγε ή έθετε σε κυκλοφορία «βιβλία ή άλλα τυπωμένα έγγραφα, μουσακάς συνθέσεις, χαλκογραφίας, ιχνογραφίας ή πίνακας γεωγραφικούς άνευ συναινέσεως του συγγραφέως, του απεργασμένος, του κατ’ εμπορίαν εκδότου [...] χωρίς τινά επεξεργασία ή ανάπλαση, εντός δεκαπέντε ετών π τ ν χρόνον της εκδόσεώς των».ἀ ὸ ὸ

34

Παράλληλα το άρθρο 371 του ίδιου νόμου, που προέβλεπε το αδίκημα της κλοπής, όριζε ότι κλοπή είναι η αφαίρεση ξένων κινητών πραγμάτων «μη εξαιρουμένων μηδέ’ αυτών των έργων του ανθρωπίνου νοός». Οι διατάξεις αυτές απείχαν όμως πολύ από το να παρέχουν μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική προστασία στους δημιουργούς. Ακολούθησε 75 χρόνια μετά ο νόμος ΓΥΠΓ΄/1909 «περί συγγραφικών δικαιωμάτων των θεατρικών έργων». Ο πρώτος πλήρης νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας ήταν ο 2387/1920, ενώ το ίδιο έτος η Ελλάδα προσχώρησε στη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης του 1886. Ο νόμος του 1920 προέβλεπε την προστασία των έργων όσο ζούσε ο δημιουργός και για 50 χρόνια μετά τον θάνατό του. Ο 2387/1920 τροποποιήθηκε κατ’ επανάληψιν για να ανταποκριθεί σε νεώτερες ανάγκες, και αντικαταστάθηκε τελικά πλήρως από τον ν. 2121/1993, ο οποίος έφερε αρκετές καινοτομίες στο σύστημα προστασίας. Η προστασία παρέμεινε αρχικά 50 χρόνια post mortem auctoris, για να παραταθεί το 1997 στα 70. Παράλληλα από τις αρχές της δεκαετίας του 90 έχει αρχίσει η εναρμόνιση στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Κοινότητας του δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας με την έκδοση αλλεπάλληλων οδηγιών, οι οποίες ρυθμίζουν κατά ενιαίο τρόπο για όλα τα κράτη- μέλη αρκετές πτυχές της πνευματικής ιδιοκτησίας.

CREATIVE COMMONS.

Η Creative Commons (CC) είναι μια μη κερδοσκοπική οργάνωση αφιερωμένη στην επέκταση του εύρους των πνευματικών έργων που είναι διαθέσιμα για να βασιστούν σε αυτά και άλλα έργα και να μοιραστούν νόμιμα. Η οργάνωση έχει εκδώσει διάφορες άδειες πνευματικών δικαιωμάτων γνωστές ως άδειες Creative Commons. Αυτές οι άδειες επιτρέπουν στους δημιουργούς να δηλώσουν εύκολα ποια δικαιώματα διατηρούν, και ποια δικαιώματα παραμερίζουν προς όφελος άλλων δημιουργών. Τα Creative Commons είναι σαν το Copyright αλλά πολύ πιο ευλύγιστο και βολικό. Σε αφήνει να δηλώσεις ότι κρατάς δικαιώματα πάνω σε κάτι που έχεις φτιάξει, αλλά δεν είναι αναγκαίο να τα κρατήσεις όλα. Σου δίνει αρκετές επιλογές με βάση το τι ακριβώς επιτρέπεις στους άλλους να κάνουν με τι δουλειά σου και τι όχι. Για παράδειγμα, ας πούμε πως έχεις γράψει ένα κείμενο και θες να το μοιραστείς με άλλους, έτσι ώστε οι άλλοι να το μοιραστούν και με άλλους, αλλά δεν θες να χαθεί το όνομα σου από τίτλο του συγγραφέα. Τα Creative Commons σου δίνουν την επιλογή να φτιάξεις τη δική σου άδεια πνευματικών δικαιωμάτων, στην οποία μπορείς να περιλάβεις το γεγονός ότι θα ήθελες να μοιράζεται ο κόσμος το κείμενο σου με άλλους, αρκεί να αναφέρουν ότι το έγραψες εσύ.

ΠΕΙΡΑΤΕΙΑ.

Ας μιλήσουμε για κάτι που ίσως είναι πιο γνωστό στο άκουσμα από πολλούς. Η πειρατεία. Η πειρατεία ως έννοια στο διαδίκτυο διαφέρει λίγο από την έννοια της στην πραγματικότητα. Πειρατεία στο διαδίκτυο ονομάζεται η πράξη υποκλοπής κάποιου προϊόντος (π.χ. ταινίες, μουσική, κ.λ.π.), και διακίνησης του δωρεάν. Είναι κάτι που μάλλον δεν ακούγεται ιδιαίτερα σοβαρό στην αρχή, και όντως δεν ήταν όταν άρχισε, αλλά τώρα πια έχει φτάσει να απειλεί αρκετές αληθινές αγορές. Η πειρατεία στις μέρες μας απειλεί οικονομικά τις ζωές πολλών ανθρώπων, και ιδιαίτερα καλλιτεχνών.

35

Φυσικά και είναι καλό που πολλοίς κόσμος ακούει τραγούδια τους, βλέπει ταινίες τους, κτλπ, αλλά το να τα κάνουμε όλα αυτά χωρίς να δίνουμε ένα αντίτιμο για τη δουλειά που κάνανε αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι και πολύ δίκαιο. Κανένας δεν μπορεί να ζήσει μόνο με φήμη. Εκτός βέβαια από το ηθικό μέρος που καταπατάει η πειρατεία, η έννοια μπορεί να γίνει ακόμα και αφορμή για εισαγωγή της αστυνομίας μέσα στη σκηνή. Η πειρατεία είναι καταπάτηση των πνευματικών δικαιωμάτων και αντιμετωπίζεται από το νόμο ανάλογα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.

Wikipedia (αναφορά)Creative Commons (αναφορά)In2life (μελέτη)Ksemoudania (μελέτη)

36