hca idlisen-nnegh - bururu yehya-d (said zanoun)

337

Upload: idlisen

Post on 27-Oct-2014

228 views

Category:

Documents


73 download

TRANSCRIPT

Page 1: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 2: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 3: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 4: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Said ZANOUN

Bururu yeḥya­d yerna­d ɣef

Tiɣwist n Bururu

Asqamu Unnig n Timmuzɣa 2009

Page 5: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 6: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

IBUDDAN

I Yani, i yi­yessawlen JEDDI i tikkelt tamezwarut.

ASNEMMER

Youcef MERAHI Hamid BILEK

Abdenour HADJ­SAID Kamel CHIBANI Smail ABDENBI

Ramdane ABDENBI

Page 7: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 8: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

AVANT­PROPOS

C’était juste quelques années après l’indépendance, j’avais 8 ou 10 ans et j’attendais, avec impatience que ma mère allume la radio. Nous n’avions pas, à l’époque, de télévision, et la radio était, avec les contes de ma grand­mère, notre seule distraction. Ma grand­mère annoncçait : «C’est l’heure de Bourourou !».

Bourourou, le hibou ou plutôt le chat­huant, je savais ce que c’était pour l’avoir vu, alors que j’étais en Kabylie. Je savais aussi que c’était un oiseau de mauvais augure et, comme tout le monde, je craignais ses hululements, porteurs de malheurs. Mais c’est à la radio, que j’ai appris que bourourou, était un personnage, un monstre, suceur de sang. Je n’avais encore lu le Dracula de Bram Stocker, mais déjà je découvrais la littérature fantastique, et déjà je faisais la différence, dans le domaine des récits que j’entendais, entre le surnaturel des contes de ma grand­mère, et cette émission.

Certes, je ressentais aussi de la peur à l’évocation de l’ogre et du serpent à sept têtes, mais j’étais rassuré qu’il n’existait pas, et que ce n’était que des contes. Mais avec Bourourou, le surnaturel intervient dans un monde réel (on parle de voitures, de police, d’armes à feu) : le fantastique devient une agression de la réalité, brisant des lois qu’on croyait immuables. Cette agression du réel suscite les frissons de la peur, mais des frissons délicieux, car le fantastique brise la monotonie de la vie quotidienne, il introduit, dans le monde, des êtres prodigieux, il réveille les peurs ancestrales, établit une sorte de jeu avec l’invisible… Quand j’avais trop peur, on me rassurait que ce n’était qu’un récit imaginaire et Bourourou n’existe pas, mais il subsistait toujours un doute. Et si, le soir,

Page 9: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

en m’endormant, le vampire venait me surprendre dans mon sommeil ?

Dans mon imagination d’enfant, ce n’était pas seulement le nom de Bourourou qui m’effrayait, il y avait également le nom du producteur : Saïd Zanoun… Je me figurais un autre personnage fantastique, les yeux rouges, les doigts crochus, assoifé, comme son personnage, de sang. J’avoue que cette image m’est revenue à la mémoire, quand, plus de quarante après, j’ai rencontré Saïd Zanoun. Mais j’ai vite découvert un homme charmant, et j’ai eu du mal à m’imaginer qu’il a créé le personnage de Bourourou.

Le cinéma et la télévision ont rendu, aujourd’hui familière, la notion de fantastique, et peu de gens, aujourd’hui se rappelle de Bourourou, incontestablement la première œuvre de la littérature fantastique kabyle, et sans doute berbère. C’est pourquoi, il est plus qu’urgent de fixer par l’écrit cette œuvre, qui pourrait inspirer les jeunes écrivains et renouveler la thématique de la littérature d’expression berbère.

M.A. HADDADOU Docteur en linguistique berbère,

Professeur.

Page 10: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

PREFACE

HUMANISME

Voilà ce qui fait mal au cœur : les gens s’ennuient beaucoup et s’entendent peu. A peine le sourire change­t­il la mine de » la lèvre humaine que, tout d’un coup, le suspense effraie l’autre lèvre et fait de l’être humain une victime.

Est­ce que la bête humaine de Zola ( Emile 1840­1902) n’a pas intrigué la nature tout court et la nature humaine Edgar Alain Poe, dans Histoire extraordinaire, que cellule que porte le corps d’un être vivant. N’est­ce pas, pourtant ordinaire ?

De 1935à 1980, Alfred Hitchcock (1899­1980), a su exposer toutes les couleurs du suspense par le génie qui sommeillait dans Une femme disparaît (1938), Sueurs froides (1958), Psychose (1960) et beaucoup d’autres films d’épouvante, Hitchcock a spiritualisé la peur pour expliquer les deux pôles extrêmes qui hantent la réaction immédiate de l’homme face à un déluge : la mort ou la fuite. Mais, souvent, la première prend le dessus sur la seconde, car on ne peut fuir la mort.

Dans Nouvelles pensées d’un biologiste, Jean Rostand écrivait en 1947 que «ce n’est pas certes le monde naissant qui me fait peur, mais quelquefois le visage de ceux qui l’accouchent» car écrivait Jules Roy (1905) dans la bataille dans la rizière, «il y a toujours quelques mauvaises herbes dans nos rites et dans jardins ».

Ainsi s’exprime la pensée de Said Zanoun, enfant la Redoute, auteur de Tabucidhant (le 8 mai 1945) et de plusieurs œuvres diffusées à la radio algérienne (Radio kabyle).

Page 11: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

L’attitude de Zanoun est celle qu’on peut tous épouses, car elle nous incarne nos qualités et nos défauts.

Les hululements du hibou est jouée à la radio plusieurs fois. Ecrites en 1959, cette œuvre réalise premier sursaut, d’un auteur algérien dans l’action et la police judiciaire.

L’œuvre est d’emblée accueillie par un large public. Vourourou n’est pas ce rapace nocturne, ni au sens propre ni au sens figuré. Il est l’homme, en chair et en os, comme ce Professeur de médecine, Sahari.

Le rejet est finalement le même. Il engendre le même sentiment : l’intimidation. Il engendre la même réaction : la vengeance.

Le rejet est finalement le même tribut par ses conséquences que par sa lourdeur, que ce soit pour un homme simple «Salem» que pour un intellectuel «Saâd Hari».

En fait, Zanoun égalise deux sociétés divergentes par principe. La société ordinaire n’a pas une conception du monde, mais celle de la vie. Elle restreinte. Par contre, l’élite, l’autre société, à la fois une conception du monde celle de la vie et l’essence de ces pôles, en réalité, qui n’en font qu’un seul.

Le rejet de Salem et de Sahari dans la première partie relève d’une attitude inhumaine.

Le forfait prémédité viendra clore l’injustice pour terroriser tous les coupables. La disparition du hibou est pour Zanoun un appel pou au retour.

L’auteur est astucieux ! Le retour du Hibou émane de l’attitude de Zanoun. Une attitude issue de la conscience universelle. Un appel au salut est ainsi résumé dans la seconde partie. Echec, mystère, mort… et autres facteurs constituent un ensemble d’alibis non châtié. Mais pour réparer.

Le complexe des hommes conduit aux échecs. Pourquoi avoir un sentiment inférieur ou supérieur devant l’inextricable ? Ainsi le prestige meurt à la fin pour laisser le mystère ne disparaît pas dans la nature qui l’a créé. Ecrite en 1964, la seconde partie vient au moment où nul ne s’attendait : cinq années d’intervalle. Pendant ce laps de temps, on peut oublier des faits, des noms, des lieux… ou alors s’oublier.

Page 12: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

La mémoire fraîche de Zanoun veut sauver un personnage martyrisé par la société. Mais, l’auteur veut dire que même si l’homme voit le déluge, il ne fait que pousser le bouchon, si ce dernier n’a aucun intérêt à y gagner.

Zanoun étire tous les caractères, tous les vices et toutes les bêtises humaines pour incarner dans les personnalités l’amour et la haine, le bien et le mal, le passif et l’agressif…

Multidimensionnelle, l’œuvre de Zanoun est prédominée par les sciences médicales, humaines et juridiques. Les bats instincts, la rusticité, la trahison, les inadvertances, la mauvaise fois et le parasitisme sont véhiculés par une expression théâtrale dramatique, en épousant les sciences sus­ citées à la science­ fiction.

C’est un mérite de traduire un grand auteur, producteur, dramaturge qui a écrit dans notre langue maternelle, tamazight.

Farid BELGACEM Journaliste

Page 13: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 14: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

RESUME

Le hululement de Vourourou (Le hibou)

et Le retour de Vourourou

(Suite)

Cette histoire sociale dramatique de science fiction, traite de la confrontation permanente entre le mal et le bien, un combat qui a commencé depuis la nuit des temps et qui se terminera dans l’infini.

Le riche et brave Salem, dont le visage ressemble étrangement à la face du Hibou, est excommunié, rejeté par une société qui a l’esprit primitif et qui croit encore à la malédiction colportée par la légende du cri nocturne de la chouette, oiseau qu’on dit de «mauvaise augure».

Son épouse est la seule personne qui l’a profondément aimé, au cours de la courte union de bonheur, elle l’a toujours soutenu en lui donnant le courage de supporter le sarcasme des autres.

Hélas, cette continuelle lune de miel, va être interrompue, la merveilleuse épouse va mourir d’une grave et longue maladie, en laissant une jolie petite fille issue de leur grand amour.

Des années passent. Sous l’impulsion de Samira, maintenant adolescente, adorant son père, ne voulant plus le voir continuer à vivre en solitaire. Salem se remariât avec Meriem, femme d’une extraordinaire beauté, mais de petite vertu qu’il a tirée du ruisseau de la mauvaise vie. Meriem n’aimait pas Salem, elle n’a accepté de l’épouser que pour son

Page 15: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

argent, mais par la suite, elle ne pouvait plus supporter les quolibets de certaines personnes mal intentionnées, qui l’ont surnommée « la chouette », la femelle du « Hibou », faisant ainsi allusion à son époux qui n’a pas été bien conçu par la nature. Meriem, personne narcissique, amoureuse d’elle­même, n’a pas pu s’empêcher de crier la déception de son mariage à son époux.

De dépit, consumé par le désespoir, Salem, décide de se suicider dans un cimetière. A minuit, il commença a creuser sa propre tombe…

Un deuxième personnage, souffrant du même rejet, mais cette fois­ci du côté psychologique fera son entrée dans cette macabre histoire, c’est le Professeur Sahari, éminent savant dans la recherche médicale.

Le Professeur Sahari, ce grand chercheur qui s’est investit corps et âme dans la recherche du bien être de l’Homme, de jalousie, est accusé par ses collègues de folie scientifique et les médias, d’ignorance de l’avant­garde du progrès.

Salem et Sahari, ces deux hommes excommuniés par leurs semblables, décident alors de s’unir pour se venger.

Cette force du mal va ensanglanter une population qui n’a pas compris qu’elle est en partie coupable d’avoir provoqué l’irréparable.

Page 16: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

­ I ­

TIƔWIST N BURURU

Page 17: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 18: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 18 ­

Asayes 1

Salem (Ttnaṣfa n yiḍ deg tmeqbert Salem yeɣɣaz aẓekka. I yiman­is) Qrib, qrib ! Ad fakeɣ aɣizi n uẓekka­agi ideg ara ttwaneṭleɣ (Nnhati). Sliɣ ttmeslayen medden ɣef lmeyytin i d­yettakin u leḥḥun deg yiḍ… Ur umineɣ ara ad yili d tidet !... Ayagi d lekdeb !... (Tiyitiwin n ugelzim) Aql­iyi s ufella n wakal i sen­ yuɣalen d ssqef nsen… Tili atan ukin­d si lḥess n ugelzim­agi iss la d­ssedhareɣ tawwurt ara yi­yessiwḍen ɣur­sen… Ur d­ mazal ara aṭas akken ad iliɣ gar­asen… Ad uɣaleɣ am nitni. Ad gganeɣ deg wass, ad d­ttnekkareɣ deg yiḍ (Taḍsa, tiɣwist n tmiɛruft) Wagi d asiwel n tmiɛruft... La tessawal i lmut... Lmut ? La tt­ttraǧuɣ… Anɛam, ih… uqqmeɣ yid­s timlilit dagi akken ad nemyussan, ad d­dduɣ yid­s... (Tikli lebɛid) Waqila d nettat... Selleɣ i lḥess n tikli­s... La d­tleḥḥu… La d­tleḥḥu… La d­tettqerrib… Di ṭṭlam, ur tt­walaɣ ara… Lameɛna, lḥess­is atan zdat­i kan… (Tikli teḥbes).

Saḥari D acu akka i la txeddmeḍ dagi, di tmeqbert ttnaṣfa n yiḍ ?

Salem (Yewhem) Ah ? Anwa akka kečč ? D lmut ?

Saḥari Ayɣer ? D lmut i la tettraǧuḍ ?

Salem Anɛam, ih ! D lmut i la ttraǧuɣ. Lameɛna, ma mazal ad tɛeṭṭel ur d­tettaweḍ ara, aql­i wwiɣ­d yid­i tameẓyant iss ara ad tas bessif fell­as. Atan wuǧbeɣ­k­in ! Ini­yi­d tura kečč, d acu­k ? Imi tesɛiḍ lkuraǧ tquzmeḍ timeqbert tkecmeḍ­d ɣur­s lweqt­ agi.

Saḥari Nekk ? Nekk d aɛessas n umkan­agi.

Page 19: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 19 ­

Salem D aɛessas n tmeqbert !... Ihi ɣas kkes ttexmam d iɣilifen i yiman­ik. Mačči d takerḍa wuɣur i d­qesdeɣ ad akreɣ lmeyytin... D timerna i bɣiɣ ad rnuɣ ɣur­sen akken ad rtiḥeɣ seg yimdanen n ddunit­agi i yi­iɣunfan ad ɛiceɣ gar­asen.

Saḥari D acu n ssebba yellan armi imdanen­agi i la d­teqqareḍ ggumman ad tkemleḍ tamɛict yid­sen ?

Salem Ssebba ?... D ṣṣifa­w ! D ṣṣifa n Bururu i d­ṣenɛent deg­i lmalayekkat. La yi­yettaggaden, la yi­ttkukrun, la yi­ɛezzlen am yir lḥila iṣedden (Tiɣwist n tmiɛruft ) Tesliḍ i yisuɣan­agi n tmiɛruft ?! Ɣur medden, nekk yid­s ur nemxallaf ara, d atmaten.

Saḥari Ayɣer ur tneqqeḍ ara iman­ik anda nniḍen ? Ayɣer akka di tmeqbert, ttnaṣfa n yiḍ i textareḍ ?

Salem Akka ula d yiwen ur yettawi lemziyya, ad iyi­iɣez tanṭelt ara yi­yeṣṣren i lebda. Ula d yiwen ur yettkukru ad yenṭel win icuban di Bururu yessfriwisen merra lɣaci.

Saḥari (Yettxemmim) Bururu !... Bururu !...

Salem Ruḥ tura fell­i ay aɛessas n tmeqbert ! Tixxer zdat­i... Eǧǧ­iyi, eǧǧ­iyi ad kemmleɣ aɣizi, ccɣel aneggaru. (Tiyitiwin n ugelzim, yeḥbes). Mazal­ik tbddeḍ zdat­i ? (Tiyitiwin n ugelzim, yeḥbes) Ayɣer mazal urɛad truḥeḍ ? Ayɣer i la yi­d­ tettmuquleḍ akka ? (Tasusmi). Allen­ik la ceɛɛlent, werǧin d­ mlaleɣ amdan yesɛan allen akka am kečč (Yemlelli) D acu i yi­ yuɣen ? La ttḥulfuɣ i tmedlin n wallen­iw ẓẓayit... Aqerruy­iw la yettemlelli... Berka ! Berka ! Dayen, ur iyi­d­ttmuqul ara

Page 20: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 20 ­

akken !... Allen­ik la ttimɣurent am tmedwin... Nniɣ­ak berka ! Ur iyi­d­ttmuqul ara (Yenzeɣ) ad s­tiniḍ s wallen n umerḥum iss la yi­d­tettmuquleḍ (Rrɛud) Allen n lmeyyet... Allen n lmeyyet… D acu­tent wallen­agi ? D acu­tt tmuɣli­agi ?

Saḥari (Yettarra­d ṣṣut) Isem­ik ?… Isem­ik ?... Bɣiɣ ad issineɣ isem­ ik !...

Salem (Yenzeɣ) Isem­iw ? Salem… Salem… Allen­ik la ssewḥacent…

Saḥari Akken allaɣ­iw ad k­yissin s ttbut, ad yissin lbaḍnat yeṣṣren.

Salem Allen­ik ?... Allaɣ­ik ?...

Saḥari Anɛam ih... Qbel ad iyi­tissineḍ, ad teḥṣuḍ d acu­yi, ilaq ad k­ issineɣ, ad d­awiɣ ttbut fell­ak akken ad k­mmleɣ lbaḍna inu... Ad d­ɣreɣ deg wallen­ik... Ad iyi­d­temmeslayeḍ ɣef ssebba n tidet, acuɣer i tebɣiḍ, iḍ­agi, ad tenɣeḍ iman­ik di tmeqbert gar lmeyytin ?

Salem (Yenzeɣ) Aqerruy­iw la yettemlelli... Tafekka teḍleq… La d­ yettqerrib ɣur­i… Tura ad ɣliɣ di temda n wallen­is… Allen­ is... Allen­is…

Saḥari (Taɣect tazurant) Salem !... Salem !... Tura ad k­issineɣ... A k­ issineɣ... Ad ẓreɣ lbaḍna­k... Ma yella ufiɣ ayen iɣef ttnadiɣ acḥal aya, imir­nni nekk yid­k ad nuɣal d afus ayeffus n qebbaḍ lerwaḥ... D afus n lmut. (Rrɛud).

Page 21: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 21 ­

Asayes 2 Salem Qbel ad truḥeḍ a Samira a yelli, muqel s ttbut ma ur tettuḍ ara kra.

Samira (Yettembiwil) Ur cukkeɣ ara ad yili wayen ara ttuɣ a baba, yuɣ lḥal sweǧdeɣ kullec ɣef zik.

Salem A baba aḥnini ! Werɛad d­ttfakeɣ awal, kemm ad d­terreḍ lǧawab ! Efk i yiman­im lweqt i uxemmem ! Arǧu ad kem­ ɛiwneɣ... Aha ! Aha ! D acu tuqmeḍ di tbalizt­agi tazeggaɣt ?

Samira (Taḍsa) D kra kan iceṭṭiḍen irqaqen i ḥwaǧeɣ (Taḍsa).

Salem D lxir kan ! D acu­tt ssebba n uskeɛkeɛ­agi n teḍsa ?

Meryem (Tusem) La tettaḍsa fell­ak a Salem imi tettḥebbireḍ fell­as.

Salem Maɛlum ad tt­agareɣ iḥebbiren, d nekk i d baba­s ! Nettat meẓẓiyet, mazal aqerruy­is yettferfir. Amek, ad truḥ ad tbeddel tamurt akken ad tkemmel leqraya­s di temdint tameqqrant, ad teqqim ur tettawi ayen akk i tt­ilezmen ?

Meryem Ayagi d tidet, tesɛiḍ lḥeqq, ilaq d­kečč kan ara s­ixemmen ! Anwa nniḍen ara s­iḥebbren menɣir baba­s ɛzizen fell­as ?

Samira (Tettusu, tessetḥa) Ihi tabalizt­agi ččureɣ­tt d iceṭṭiḍen ara ḥwiǧeɣ. Ma yella ayen ara yi­ixaṣṣen ad t­id­aɣeɣ dinna mi ara awḍeɣ. Tabalizt­agi tamecṭuḥt deg­s tiktabin n leqraya n

Page 22: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 22 ­

tussna n ṭṭebb s wayes ara bduɣ leqraya ɣef lehlakat yeɛnan tulawin ; la génycologie. Meryem (S lmeɛna) Ṣṣenɛa­agi n udawi, i yirgazen i wumi tlaq mačči i tlawin, amkan nsent deg uxxam.

Salem (I yelli­s) I tbalizt­agi tawraɣt d acu i yellan deg­s ?

Samira D kra n dduwzan kan irqaqen a baba.

Salem (Yettusu, yessetḥa) Waqila ur tettuḍ ula d kra.

Meryem (S uskeɛrer) Ḥqa ḥqa ad teqqleḍ d taṭbibet, ala ayen d­ tesnulfaḍ kemmini weḥd­m.

Salem (Tezɛef) Ayɣer ; di leɛmer­im ur teẓriḍ tameṭṭut d taṭbibet ? D lqabla ? D tacixet ? D tbugaṭut ? Ah ? Ini­yi­d di leɛmer­im ur tesliḍ s waya ?

Meryem (Tezɛef) Buuh ! Anda ara sleɣ ? Anda ara sleɣ ?

Salem Anda ara tesleḍ ! Anda sellen akk lfahmin, ayen yelhan, ayen imeɛnen, ayen yessefraḥen, ayen irennun tiẓet deg wulawen gar iɛeggalen imi kemm s walluɣ iluɣ wul­im ur tettafeḍ ara ayen ara d­terreḍ d lǧawab, ur tebɣiḍ ara ad sɛuɣ taṭbibet di twacult­iw.

Meryem Teččiḍ­iyi­d seg wudem am tmess ! Nniɣ­d yiwen umeslay kečč tebniḍ­as­d llsas n umennuɣ.

Page 23: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 23 ­

Salem (Yezɛef) Tenniḍ­d yiwen umeslay, d tidet ! Lameɛna d ameslay n tismin !

Samira (Tettḥellil) Dayen a baba, di leɛnaya­k beddel­aɣ awal nniḍen.

Meryem Nekk aql­iyi ssusmeɣ... D baba­m kan i la yeẓẓaden deg wawal am tsirt.

Salem Ad d­tebru i wawal am lbumba ad yeṭṭerḍeq ad yeṣṣeɛṣeɛ, u ssyin ad d­tini aql­i ssusmeɣ.

Meryem Arǧu tura ad kkreɣ ur ttɣimiɣ ara dagi zdat­wen ! Ad ruḥeɣ ɣer texxamt­iw.

Salem Ilaq­am udawi ! Ul­im yeḥwaǧ acucef s tament n leḥnana, yumes aṭas terẓeg.

Samira Di leɛnaya­k a baba ur tt­ttɛanad ara.

Salem D leɛaqel ixeṣren i tesɛa ! D leɛqel yexḍan leqder n tmeṭṭut n uxxam yessnen d acu i yesdukulen tawacult deg yiwen yidikel n ufus. Tuḍen tisselbi, ladɣa tameṭṭut yettasmen si terbibt­is, d acu i mazal ?

Samira Ulac aɣilif a baba, ad tuɣal ad iyi­tḥemmel, ssya ɣer zdat ad tettu terẓeg izedɣen ul­is ulawen­agi la ttbeddilen s lweqt, d netta i la ten­yesseḥluyen

Page 24: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 24 ­

Salem Wehmeɣ deg wul­agi i tesɛiḍ a Samira a yelli… La tettɣummuḍ tismin d lbeɣḍ i la­d­yeṭṭaharen fell­as am tafat n uzal.

Samira Ad teẓreḍ tura a baba mi akka ara ruḥeɣ, ad s­tixxreɣ gar wallen­is, ad tuɣal ad iyi­tcedhi mi ara teqqim weḥd­s ulac­iyi zdat­s, ad tt­yekcem lweḥc imi twulef ttiliɣ yid­s.

Salem Ɣas kkes aɣbel i wul­im, lweḥc ad iyi­t­id­teǧǧeḍ i nekk weḥd­i a Samira a yelli. Lakin ɛemmdeɣ akk ayagi imi d tussna n ṭṭebb ara tkemmleḍ di lɣerba, di temdint tameqqrant (Nnhati), asmi ara d­teqqleḍ d taṭbibet, ad am­d­heggiɣ amkan n udawi dagi ɣur­neɣ... Ad am­d­aɣeɣ...

Samira (Yeḍsa) Teǧǧefǧifeḍ u wassen melmi ara d­yaweḍ a baba (Tɛenneq­it, tessuden­it).

Salem Arǧu a yelli ur iyi­xenneq ara. Ad am­d­aɣeɣ talwiḥt n nnḥas ara rreɣ ɣef tewwurt i wakken kra n win ara d­iɛeddin zdat­s ad iɣer Docteur Samira Salem, u nekk anda ɛeddaɣ ad as­inin wagi d baba­s… (Nnhati) Ula d yemma­m ad fell­as yeɛfu Rebbi, ad tefreḥ deg uẓekka­s… (Yeḥzen) Ad iyi­d­teǧǧeḍ lweḥc d ameqqran a yelli, dagi tthaben­iyi merra medden, d ssɛaya i sɛiɣ seg yimawlan i ten­id­yezzuɣuren ɣur­i, ur sɛiɣ ula d yiwen d aḥbib n tidet. Yiwen ur ileḥḥu yid­i neɣ ad iyi­d­ iqerreb imi udem­iw yettwaṣṣneɛ­d d ṣṣifa yecban di Bururu, kra n win i yi­d­yettmuqulen yettkukru, iɛudd ssfilliteɣ i tebrek n wussan.

Samira Win ara irewlen zdat­k a baba, armi yejhel ! Yekkes laman d rreḥma seg wul­is, ixuṣṣ leɛqel d lefhama, mačči di ṣṣifa­k ideg ara smuzguten, d ul­ik zeddigen ur nluɣ ara i ilaq ad ḥulfun u ad t­issinen.

Page 25: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 25 ­

Salem Lameɛna mačči d ul­iw i la d­yeṭṭaḥaren, da ṣṣifa­w. (Ibeddel awal) Acḥal akka tura tassaɛet ?... Waqila qrib ad iruḥ fall­am lweqt... Iiiiii... Attan d tlata n tmeddit ! Aha, yya ad kem­ɛiwneɣ ad refdeɣ yid­m tibalizin­agi ɣer ṭumubil.

Samira (Teḥzen) Baba meskin, yetɣebben armi d ayen kan… Yeɣɣemɣem am usigna imi ur ɛad yemlal d win ara s­yefken ul­is s tezdeg d leḥnana yuklal.

Salem Aha a Samira a yelli, zwir lḥu s agaraj.

Samira Yirbeḥ a baba ruḥ zwir tura kečč ad k­in­qeḍɛeɣ, ad ruḥeɣ ad s­d­sseggriɣ sslam i yemma Meryem.

Salem Yerna mazal tessawaleḍ­as yemma, ihi aql­i zwareɣ ur ttɛeṭṭil ara.

Samira (I yiman­is) Akka meqqar ur as­teqqar ara ruḥeɣ ul­iw iɣull­ itt (I Meryem) Yemma Meryem! Ihi aql­iyi ad ruḥeɣ.

Meryem Ruḥ di sslama n Rebbi a Samira (Msalament).

Samira Bɣiɣ ad am­d­iniɣ...

Meryem D acu akka ara d­tiniḍ ? D ayen kfant tmenna (Zzhir n ṭumubil) Ttɣawal ! Ttɣawal ! Atan baba­m la m­d­yessawal s zzhir n ṭumubil belli yewweḍ lweqt ad tsahleḍ.

Page 26: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 26 ­

Samira Ihi dayen ad ruḥeɣ (Tikli, zzhir n ṭumubil).

Salem Lemmer ur d­tesliḍ ara i zzhir n umutur n ṭumubil tili mazal­ ikem yid­s !?

Samira Atan twalaḍ ur nɛeṭṭleɣ ara a baba.

Salem Aha aha rkeb ad tnehreḍ ad truḥeḍ, lweqt atan la yettazzal.

Samira Aql­i, aql­i a ba awi­d tura ad sellmeɣ fell­ak (Msalamen).

Salem (S tnexsas) Ḥrec kan ! Uɣal d taṭbibet tameqqrant, aha tura sfeḍ allen­im atan la tmucɛalent seg yimeṭṭawen. Ḥader ad ten­ id­truḍ.

Samira (Teḥzen) Baba... Baba...

Salem Ccet ! Ur d­rennu­ara ula d yiwen wawal ! Err kan ddhen­im ɣer leqraya ! Ttaru­yi­d... Ruḥ tura a yelli ruḥ (Tqelleɛ ṭumubil, tasusmi) La s­qqareɣ allen­im la ttmucɛalent seg yimeṭṭawen u nekk grib i yi­d­ɣlin zda­s armi ur la ttwaliɣ ara seg yimeṭṭawen i d­yeččuren allen­iw (Nnhati) Asmi ar d­teqqleḍ a Samira a yelli, ur cukkeɣ ara ad iyi­d­tafeḍ, ur zmireɣ ara ad rnuɣ ad ṣebreɣ ad kemmleɣ akka ad ttwargameɣ s ṣṣifa­w i yesserwalen fell­i akk wid ssarameɣ ad sɛuɣ d leḥbab imi cubaɣ di ṣṣifa n Bururu i sen­yeqqlen d zzerb aweḥci.

Page 27: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 27 ­

Asayes 3

Saḥari (Nnhati) Bdiɣ tura a Salem la ttissineɣ lbaḍna­k... Samira… Samira… La ttwaliɣ ɛzizet fell­ak.

Salem Ḥala Samira yelli i la yi­d­yettmuqulen s wul­is mačči s wallen­is… Ḥṣiɣ asmi ara d­teqqel ad iyi­d­taf ɣabeɣ... ṣufreɣ... sbeɛdeɣ... mmuteɣ ad tendef deg wul­is... ad tejreḥ di tasa­s… lameɛna ur iyi­yefki ara wul­iw ad rnuɣ tamɛict di ddunit­agi anda imdanen­is ttemxerwaɛen zdat n ṣṣifa­w, rewwlen fell­i, huban­iyi, ɣunfan­iyi imi ur cubaɣ ara deg­sen.

Saḥari Yelli­k Samira, tḥebbreḍ­as amek ara tekemmel tamɛict imi akka tebɣiḍ ad tenɣeḍ iman­ik ?

Salem Ḥebbreɣ­as... nekk werteɣ­d seg yimawlan, aql­i d asaɛi ameqqran… akk ayen kesbeɣ serseɣ­t ɣef yisem­is… ɣef yisem­is (Yenuddem) Fecleɣ... fecleɣ… ɛyiɣ… aqerruy­iw…

Saḥari I Meryem ? Tameṭṭut­ik… D acu i s­d­teǧǧiḍ ?

Salem Meryem… Meryem…

Saḥari Meryem, d acu ara tewret ?

Salem D acu ara tewret ? (Taḍsa) Ad s­d­ǧǧeɣ...(Taḍsa).

Page 28: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 28 ­

Asayes 4

Meryem Ur fhimeɣ ara ! Ayɣer akka allen­ik d lebda reṣṣant deg­i ! Beddleɣ ?

Salem (Yethedden) D tawenza­m, ctaqeɣ ad kem­waliɣ tecmumḥeḍ... Ula d kemm am wiyaḍ, nutni rewwlen fell­i, kemm d allen­im i tesserwaleḍ ɣef wudem­iw.

Meryem Mačči d lɣerḍ­iw, ṣṣifa­k la tessewḥac ! Mi ara d­zgent wallen­ iw deg wudem­ik ttḥussuɣ i tidi tettazzal ɣef uksum­iw ad s­ tiniḍ d daɛwessu i la yi­yettraǧun.

Salem Ussan­nni imezwura, asmi i tqebleḍ tzewǧeḍ yid­i mačči akka i telliḍ.

Meryem (Tɛeggeḍ) Beddleɣ ! Ula d nekk tura rewwlent fell­i tlawin imi d kečč i d argaz­iw !

Salem Ihi ɣef lǧal­iw yettwaɣ zzher­im ?

Meryem Ih ! Ih ! (Tezɛef) Ɣef lǧal­i­k ! Ɣef lǧal­ik ! Acḥal ɛyiɣ nekk tṣebbireɣ deg yiman­iw belli ilaq­iyi ad ak­ṣebreɣ imi di tidet qebleɣ zewǧeɣ yid­k ɣef ssɛaya­inek i waken ad d­ssifrireɣ iman­iw si lḥif n ddunit (Tendem) Heu Heu mačči… D aya i bɣiɣ ad d­iniɣ… Bɣiɣ ad iniɣ...

Salem D acu akka i la d­teqqareḍ ? Tuɣeḍ­iyi d zzwaǧ­im ɣef ssɛaya­ w ?

Page 29: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 29 ­

Meryem (Tezɛef) Akka ! Zewǧeɣ yid­k ɣef ssɛaya­k, ih, ih, ih, ɣef ssɛaya­k !

Salem D wagi i d lxir ara yi­d­terreḍ a Meryem ? Nekk i kem­id­ yesnesren seg yir azniq ideg tweqɛeḍ, rriɣ­kem d zzwaǧ­iw n leḥlal, fkiɣ­am isem­iw, ass­agi la yi­d­teqqareḍ lehdur yecban wigi.

Meryem Lemmer i yi­teǧǧiḍ anda i yi­d­tufiḍ axir ! Ass­agi nedmeɣ ! Nedmeɣ ! Mačči d kečč s yiman­ik i bɣiɣ ad tiliḍ d argaz­iw ! (Yestehza yis­s) Kečč aql­ak am lweḥc ! D lweḥc ! D lweḥc ! Ṣṣifa n Bururu ! Nekk i izewǧen yid­k d tidderwect i ddrewceɣ ! Lalla­k tsawamen yirgazen s leknuz... Ɣer taggara­w uɣeɣ win i k­yecban ! Uɣeɣ ṣṣifa n Bururu ! (S tnexsas) Lameɛna ass­ agi… ass­agi…

Salem Kemmel awal­im ur ḥebbes ara, lameɛna amek ass­agi…?

Meryem Lameɛna ass­agi ggriɣ­d di nndama, di nndama tameqqrant ! ula d yiwen ur d­ineṭṭeq ɣur­i neɣ ad d­yaẓ anda lliɣ, sserwalen iman­nsen fell­i am ikerri ɣef wuccen, qqleɣ d lweḥc, d waɣzen ! (Tettru) Ula d isem­iw n tmeṭṭut beddlen­ iyi­t… La yi­sawalen timiɛruft, tameṭṭut n Bururu.

Asayes 5

Salem (Yeɛya) Ayen i yi d­mazal d lkuraj Meryem tessefsi­t… Tessefrari­yi­d tidet, d rreẓq­iw i tt­id­yessegrarben armi tezweǧ yid­i… Teqbel­iyi s ṣṣifa n Bururu (Nnhati) Ihi deg yiḍ medden akk ṭṭsen… Ddmeɣ­d agelzim d telwaḥt, ɛemmreɣ rrṣaṣ i tmeẓyant, ruḥeɣ­d s ṭumubil ɣer tmeqbert­agi, i wakken

Page 30: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 30 ­

ad ɣzeɣ amruj ideg ara kfun wussan n tudert­iw… di ddunit­ agi i yi­iɣunfan.

Saḥari (Taḍsa) Bururu...! Bururu !…

Salem Ayɣer akka i la tetsaḍsaḍ ?

Saḥari La tsaḍsaɣ si lferḥ a Salem, si lferḥ... Aṭas ayagi i la ttraǧuɣ taswiɛt n wass­agi… Anɛam ! Tiwkilin n lɛilm qeblent asirem­ iw, qeblent­iyi, uɣent­iyi awal imi k­id­ssawḍen ɣur­i (Taḍsa).

Salem Imi i yi­d­ssawḍen ɣur­k ? Anwa ? Nekk ?

Saḥari Anɛam ih kečč ! Tura ad k­d­mleɣ tidet fell­i. Uqbel ad qqleɣ d aɛessas n tmeqbert­agi, lliɣ d lɛalem, d amusnaw, Professeur n tussna n ṭṭebb, ttwassneɣ, ttɛuzzun­iyi am wid sseɣreɣ am wid ttdawiɣ armi d­yewweḍ yiwen lweqt (Yeḥzen) yuɣ lḥal aṭas n yiseggasen i la qeddceɣ deg unadi ɣef yiwet n lḥirfa n usnulfu tajdidt n tussna n udawi, deg yiwen laboratoire i bniɣ s ddemma, asmi d­mmeslayeɣ fell­as deg yiwet n temlilit n yimusnawen n ṭṭebb, ass­nni aṭas imesǧernanen i d­yusan ḥedren ula d wid n lberrani ṭṭuqten, lḥirfa­nni ur uminen ara yis­s, akehhen d usmeɛlek icɛel­d deg wudmawen­nsen.

Salem D acu­tt lḥirfa­agi ?

Saḥari Lḥirfa n ubeddel n yidammen i ileḥḥun deg yiẓuran n bunadem s wid ileḥḥun deg yiẓuran n lhayca.

Salem (Yewhem) Amek ? S yidammen n lhayca ?

Page 31: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 31 ­

Saḥari Anɛam ihi a Salem, s yidammen n lhayca. Lameɛna kečč ur iyi­ tefhimeḍ ara, nutni d lɛulama ssnen, ad fehmen, ḥsan mi ara nuqqem afeqqer i walbaɛḍ imuḍan, kra n tikkal nettxiḍi­ten s yiẓerma n umcic, aṭas di ddwawi i yettwaxedmen s lehwayec, xemmeɣ ɣef ubeddel n yidammen, ufiɣ bunadem yesɛa aṭas n lehlakat ikeccmen deg yidammen­is, nniɣ­asen ad njerreb idammen n lhayca feqɛen, rfan, rran­iyi d ameslub, la qqaren d lmuḥal ad yili wayagi, yiwen ur yezmir ad yamen ad lḥun yidammen n lhayca deg yiẓuran­is. Ɛerḍeɣ ad sen­sfehmeɣ belli s yidammen­agi, bunadem ur yettaḍen ara am akken yennum yettaḍen s yidammen­is netta. La yi­d­ttxeẓẓiren merra s yir tamuɣli am akken ssenqaden win yeffeɣ leɛqel (Yezɛef) Ffɣeɣ­d si temlilit­nni, ṣubbeɣ aqerruy­iw zdat­sen, ḥulfaɣ ihubb­d fell­i udrar, azekka­nni, iǧernanen kemmlen ayen ixuṣṣen, ggriɣ­d weḥd­i akka am kečč. Walaɣ ur iyi­d­ mazal ara tiɣimit gar­asen, rewleɣ sbeɛdeɣ seg wanda lliɣ, ṣṣreɣ iman­iw dagi, ɛaceɣ s tuffra, s lḥirfa n uɛessas n tmeqbert… Ayagi alamma… Alamma d asmi… Armi d ass­a.

Asayes 6

Salem Taqsiṭ­ik akked teqsiṭ­iw ttemcabint ulac deg­sent lxilaf, lameɛna kečč textareḍ tbeddleḍ tamurt, teffreḍ lḥirfa­k s tayeḍ, tesɛerqeḍ isem­ik. tesdergeḍ imani­k ɣef wid yekksen laman di tussna­k… Ma d nekk d lmut kan ara yi­yeṣṣren... Ruḥ tura, tixxer­iyi, eǧǧ­iyi ad kemmleɣ ccɣel­iw aneggaru.

Saḥari Ala ! Ur k­ttaǧǧaɣ ara ! Tura ccɣel­ik yeqqel d ccɣel­neɣ di sin a Salem.

Salem Di sin ? Amek akka di sin ?

Page 32: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 32 ­

Saḥari Ih di sin ! Ad d­nerr ttar seg wid i ɣ­yesrewlen, i ɣ­d­iḍeggren sɣur­sen ! Ɣunfan­aɣ ! (Taḍsa) Nekk rran­iyi d ameslub ! Kečč rran­k d lweḥc (Yezɛef) Ala ! Ala ! Ayagi ur d­yettili ara, mačči d nukni ara ixellṣen ! (Tiɣwist n tmiɛruft, lebɛid) Bururu !... Bururu !... Kečč d nekk ad neqqel d afus n lmut ! N lmut… (Taḍsa).

Salem Waqila tesɛiḍ lḥeqq. Ula d nekk ad d­rreɣ ttar deg­sen, ddzen ul­iw, yeqqel d azemzi n wasif, yal taɣawsa ttawin­tt waman fell­as, bɣiɣ ad d­ɣermeɣ ttar­iw deg­sen, d imcumen, ur ḥulfaɣ ara i lemɣiḍat, ilaq ad mmten, lameɛna amek ? Mel­iyi­ d tura amek ara d­nerr ttar­agi ?

Saḥari Amek ?.D ayen isehlen… Rgel tura amruj­agi i teɣzeḍ, imiren yya­n ad k­d­mleɣ tameqbert tajdidt, d tameqbert anda yettwanṭel lmeyyet ajdid ara d­nessekfel.

Salem Lmeyyet ajdit ara d­nessekfel ? Ayɣer ? D acu akka ara nexdem yis­s?

Saḥari Tura ad tfehmeḍ, sel­d. Lmeyyet ara d nessekfel ad s­nessels iceṭṭiḍen­ik, ad nuqqem akk tiɣawsiwin ara k­id­yesneɛten zdaxel n lǧib­ik, am tsaɛet, tixutam ara ixellḍen akk wid ara t­ id­yafen i wakken ad ɛudden belli d kečč.

Salem Yeɛni tebɣiḍ ad d­tiniḍ beli ad ɛudden medden mmuteɣ ?

Saḥari Ih, temmuteḍ.

Salem Tettuḍ, ṣṣifa­w.

Page 33: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 33 ­

Saḥari Ala ! Ur ttuɣ ara ṣṣifa­k a Salem. Lmeyyet, ad t­awiɣ zdaxel n ṭumubil­ik, ad tt­ḍeggreɣ deg walbaɛḍ n yicerfan ssneɣ ur nebɛid ara ssyagi. Ad ceɛleɣ deg­s timess. Nettat akk d wayen akk yellan zdaxel ad rɣen am tebeḥnuqt idehnen s zzit, liṣans yellan deg umutur ad ikemmel ayen i d­mazal.

Salem Mi ara muqlen nnumru n ṭumubil, ad afen lmeyyet­nni yerɣa am tirgit, ad s­inin d nekk… D lfikra yelhan… Ihi ttɣawal, ssenɛet­iyi­d lmeyyet­agi ara d­nessekfel ? Anda tella tmeqbert anda yenṭel ?

Saḥari Yirbeḥ (Taḍsa) Rwaḥ, ddu­d yid­i… Tura ad k­tt­id­sneɛteɣ. Lḥun… Lḥun… Bururu… Bururu…

Asayes 7

Zzhir n ṭumubil tleḥḥu.

Ɛmara (Yeɛḍes, i yiman­is) D acu­t akka yakk lɣaci­inna zdat­neɣ ?... La ttwaliɣ d ibulisen ayagi… Ula d lambulans attan ɣef rrif n ubrid… Ad yili d albaɛḍ n laksidat i yeḍran... Ussan­agi qqwant laksidat... Ggumman ad rren aḍar... Qrib ad aweḍ ɣur­ sen… (Ṭumubil teḥbes, yessawel) Ɛaziz...! Ɛaziz !

Ɛaziz Anwa wagi i la yi­d­yessawalen ?

Ɛmara Waqila ur iyi­d­teɛqileḍ ara ? (Yeɛḍes).

Ɛaziz (Yedhec) Aa ! D kečč ayagi a si Ɛmara ! Ur k­ɛqileɣ ara, aqerruy­ik yedreq zdaxel n ṭumubil­agi, mačči inek, d tajdidt.

Page 34: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 34 ­

Ɛmara Tettban d tajdidt nettat d taqdimt lameɛna mazal­itt telha, beddleɣ­tt­id, tinna inu teɛya (Yers­d) D acu­t akka yeḍran dagi ?

Ɛaziz D yiwet n ṭumubil i yegrarben deg uḥecraruf­agi, tecɛel deg­s tmess, terɣa am nettat am win i tt­inehren.

Ɛmara I Buzid anda akka yela ? D acu i la ixeddem ?

Ɛaziz Atan yelha­d akk d win i ɣ­d­yessawlen ɣef laksida­agi, yya­n ad k­ssiwḍeɣ ɣur­s.

Ɛmara Lḥu­n, zwir (Leḥḥun).

Ɛaziz Atan iwala­k­id a si Ɛmara, la d­ileḥḥu ɣer­neɣ (Ḥebsen).

Buzid kumiṣar Ɛmara !

Ɛmara (Yeɛḍes) Aql­iyi deg waggur­iw n usteɛfu a Buzid… Ur iyi­d­ ssawal ara kumiṣar d kečč tura i yeṭṭfen amkan­iw. Ɣef wayen akka i la ttwaliɣ aql­aken tceɣlem. Anda akka yella wagi umi teḍra laksida­agi ?

Buzid Atan zdaxel n l’ambulence, yya­n ma tebɣiḍ ad t­teẓreḍ.

Ɛmara Aql­iyi­n (Lḥan, ḥebsen).

Page 35: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 35 ­

Buzid Qerreb­d akka a si Ɛmara (Yeldi tawwurt) Muqel tura d acu i d­yeǧǧa deg­s tmess.

Ɛmara (Yeɛḍes) La ttwaliɣ ur d­teǧǧi ara ayen ara yettwaɛeqlen di ṣṣifa­s.

Buzid D acu akka i la tettnadiḍ di leǧyub­ik a si Ɛmara ?

Ɛmara La ttnadiɣ tamucwart, la sinusite­nni teggumma ad iyi­tetixxer ad teǧǧ anzaren­iw ad kkawen.

Buzid Ax tagi inu, ṭṭbiɛa­k ur tettbeddil ara.

Ɛmara D tidet ur tettbeddil ara (Yenser). Twalef­iyi. Isem­is tura umerḥum ?

Buzid Isem­is Salem.

Ɛmara Ur cukkeɣ ara d ṣṣifa­s yerɣan ur nettwaɛqal ara i k­d­ yesneɛten isem­is ?

Buzid D ayen ibanen a si Ɛmara d ayen ibanen. Nuqqem tilifun ɣer lbiru n lekwaɣeḍ n ṭumubilat, nefka­yasen nnumru n ṭumubil­ agi, mlan­aɣ­d isem n bab­is.

Ɛmara Yezmer ad tt­yerḍel i walbaɛḍ deg yimeddukal­is i ixedmen laksida yis­s. Tidet n tidet ur ɛad i d­teḍher.

Page 36: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 36 ­

Buzid Ḥsiɣ ayagi a si Ɛmara, bniɣ mi newweḍ ɣer texxamt n lmuta ad nnadi ɣef si Salem, ma ur t­nufi­ara, ad d­nawi tameṭṭut­is i wakken ad teɛqel lmeyyet s wayen akk yeddan yid­s ara t­id­ yesbanen anwa­t.

Asayes 8

Buzid Ala a Meryem, ilaq­m ad tesɛuḍ lkuraj mi ara m­d­zziknen amerḥum, ad am­d­ɛeggneɣ, yerɣa akk, mačči d ayen ara d­ cedhint wallen i tmuɣli, lameɛna lazem fell­aɣ ad kem­id­nawi i wakken ad netḥeqqeq ma d argaz­im neɣ yexḍa.

Meryem (Teḥzen) Ad yili d netta kan, si zik i ttnebbiheɣ deg­s ɣef tenhart n leɣṣeb. Ur yettaɣ ara awal, d asrifeg i yesrifig s ṭumubil.

Buzid Qerreb­d akka tura ɣer ṭṭabla­agi n texxamt­a, muqel­it, ɛqel­ it.

Meryem (Iḥar) Aql­iyi­n… Aql­iyi­n…

Buzid Ɛaziz, kkes­as aɣummu ad t­wali.

Ɛaziz Yirbeḥ a si Ɛmara. Atan, muqel­it­id a Lla Meryem…

Meryem Arǧu kan… (Tsuɣ) D acu­t wagi ?! Ya laṭif !

Buzid Ɣumm­it ! Ɣumm­it a Ɛaziz… Yak nniɣ­am a Lla Meryem belli

Page 37: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 37 ­

mačči d win yezmer bunadem ad ireṣṣi deg­s tamuɣli.

Meryem (Tuggad) Stixxret­t akin si gar wallen­iw.

Buzid Yya­n ad nruḥ ssya… (Leḥḥun) Rnu ziken­as tasaɛet akked txutam­nni a Ɛaziz !

Ɛaziz Atan weǧdent, wwiɣ­tent­id di tmaḥremt. Ax ! Wali­tent kan a Lla Meryem !

Buzid Ḥekker­itent, ḥeqqeq s ttbut a Lla Meryem !

Meriem Arǧu kan !

Ɛaziz Attan tsaɛet, muqel­itt mliḥ a Lla Meryem !

Meryem Attan akk d taberkant, waqila d ssaɛa­s… Ines ! Ines ! D nettat ɛeqleɣ­tt, mačči aṭas aya segmi tt­id­yuɣ si la Suisse.

Buzid Senqed tura tixutam­nni.

Meryem (S lḥir) Ula d tixutam­agi ines !… Ines

Ɛaziz Tetḥeqqeḍ akken ilaq lḥal a Lla Meryem ?

Meryem Tḥeqqeɣ ! Cfiɣ am ass­agi, yuɣ­itent­id i yiman­is asmi i d­ terbeḥ yelli­s Samira ligzamen, nettat yuɣ­as­d snesla n ddheb.

Page 38: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 38 ­

Buzid (I Ɛaziz) Dayen ! Twala­ten ! Kkes­iten akin. (I Meryem). Nnumru n ṭumubil tessenɛet­aɣ­d belli d argaz­im. Nugad ad yili yerḍel­itt i walbaɛḍ n yimeddukal­is.

Meryem Ur teɣliḍem ara, d argaz­iw ! D Salem !

Buzid D ayagi i neḥwaǧ ɣur­m, tzemreḍ ad truḥeḍ… Ɛaziz ad kem­ yessiweḍ s axxam­im.

Ɛaziz Yirbeḥ a si kumiṣar, yya­n ad nruḥ a Lla Meryem.

Buzid (I yiman­is) D lewhayem… Ur d­iban ara leḥzen ɣef wudem n Lla Meryem, ur temmuɣben ara, amzun d lferḥ i tefreḥ… Waqila taluft­a attan tefra weḥd­s, ur yelli leɣlaḍ, ur telli tmenɣiwt ur d­mazal anadi.

Ɛaziz (Yuɣal­d) Si kumiṣar ?...

Buzid Mazal ur ɛad truḥeḍ ?

Ɛaziz Tura ara ruḥeɣ… D si Ɛmara…

Buzid Dagi i yella ?

Ɛaziz Ala mačči dagi i yella... yeǧǧa­yi­d ttewṣaya.

Page 39: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 39 ­

Buzid D acu­tt ttewṣaya­agi ?

Ɛaziz Yenna­k belli aksum n lmeyyet yerɣan ur iban ara d aksum ajdid yerɣan s laksida, ur cwecwen ara yidammen­is… Yuɣ lḥal d aksum yemmuten i yerɣan, ffɣen­t yidammen d waman. Ilaq­as ufeqqer d unadi iwulmen.

Buzid Ayagi d ayen ibanen, ad t­iẓer Docteur­nneɣ, ad d­tban tidet… Ruḥ tura siweḍ Lla Meryem, aql­ak tɛeṭṭleḍ fell­as.

Ɛaziz Tura ara tt­ssiwḍeɣ.

Buzid (I yiman­is) Yaxi si Ɛmara yaxi, ur yesɛi laman deg yiwen, d lebda yettnadi ttbut ilaqen.

Asayes 9

Meryem (I yiman­is, taḍsa) Yemmut !... Yemmut !... Rtaḥeɣ seg­s. Dayen tura ur d­mazal ara ad ttewḥaceɣ win yesserwalen akk medden fell­i… Ttwazerrbeɣ am ufrux di lqefṣ, iruḥ… iɣab… yemmut !… Tulawin ttrunt mi ara yemmet win ɛzizen fell­ asent... nekk allen­iw kkawent, ul­iw iṣekker fell­as… lmut­is tessferḥ­iyi imi i yi­tessufeɣ ɣer tlelli… Lmut i s­ssarmeɣ tesla­ yi­d, tuɣ­iyi awal, tekkes win yellan d lweḥc ɣur­i. D lebda nekk la tsergigiɣ, tidi tettazzal fell­i mi ara muqleɣ deg­s. (Nnhati) Dayen tura, tugdi truḥ, yewwi­tt yid­s ɣur at laxert. Aql­iyi ggriɣ­d weḥd­i, ad tmettɛeɣ di rreẓq i yi­d­yeǧǧa. Ussan i yi­d­mazal ad ten­sɛeddiɣ di lǧennet n ddunit, anɛam ih ! Ur d­mazal ara ad iyi­ssawalent tulawin timiɛruft, tameṭṭut n Bururu (Taḍsa) A sseɛd­im a Meryem... aṭas tura ara yasmen seg­m. Am akken i la qqaren di lemtel, win

Page 40: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 40 ­

iṣebbren yettawaḍ. Akka i yi­teḍra nekk, ṣebreɣ wwḍeɣ… Zewǧeɣ d Salem icuban di Bururu, uɣeɣ rreẓq­is. Yelli­s Samira ad tewret kra, lameɛna amur ameqqran inu, (Taḍsa) Bururu yemmut... Yemmut… Yemmut…

Asayes 10

Saḥari (Yefreḥ) Qrib ad d­yaweḍ lweqt ad d­rreɣ ttar ! Ttar seg wid i yi­yerran d ameslub ! Irekḍen lɛilm­iw, tussna i d­snulfaɣ i wakken ad tḥareb ɣef umdan si ṭṭaqa n lehlakat… Ggumman ad iyi­yamnen ! Ihi tura yewweḍ­d lweqt i wakken ad tḥeqqen belli Profeseur Saad Ḥari ur yetsemmiḥ ara i widen imeḍlen isem­is deg waluḍ !… (Taḍsa) lameɛna tura mi kfiɣ ccɣel­iw ad iyi­amnen yiwen yiwen ad sen­ceyyɛeɣ ttbut n lḥirfa­inu.

Salem Ttbut­agi d nekk !?

Saḥari D kečč a Salem ! D kečč ! Ad k­id­ẓren uqbel ad mmten s yir lmut ! Lmut n lɛilm n Profeseur Saad Ḥari.

Salem Amek, ttar­ik s lmut ?

Saḥari D lmut kan i sen­ilaqen, nekk i isebblen acḥal iseggasen deg unadi di lɛilm i d­snulfaɣ, mennaɣ ad yessefreḥ, ad yessenqes leḥzen d waṭṭanat, rran­iyi d ameslub, ggumman ad amnen tussna n ṭṭebb i ten­yexḍan. Uklalen lmut ! Tura ssewǧed iman­ik a Salem, ali s ufella n ṭṭabla teẓẓleḍ.

Salem Tura ad aliɣ, ur ḥṣiɣ ara d acu ara txedmeḍ yis­i, lameɛna ur iyi­d­tuqiɛ ara lmeɛna imi ɣer lmut i d­qesdeɣ, nnig­s ulac.

Page 41: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 41 ­

Saḥari D tidet a Salem, nnig lmut ulac, lameɛna mačči d kečč ara yemmten ! Ala ! Ala ! Wid ara yemmten d wid i k­ikerhen, ɣunfan­k, d wid yettasmen seg­i armi rewleɣ fell­asen, ffreɣ, qqleɣ d aɛessas n tmeqbert. Kečč ad k­rreɣ d afus ayeffus n qebbaḍ lerwaḥ… D afus n lmut… N lmut… Awi­d akka tura iɣil­ik ad t­cuddeɣ s tɣeggaḍt n uɣeggad ɣer ṭṭabla…Aywah ! Akka... Awi­d tura iɣil nniḍen... Ṣaḥa... Dayen… mazal iḍarren­ik ad ten­cuddeɣ daɣen... Arǧu mačči akken… Ẓẓel iḍarren­ik a Salem ilaq ad ten­arzeɣ.

Salem Amek akka ?

Saḥari Akken ih… Aywah… Am akka i la tettwaliḍ di laboratoire­agi a Salem, bniɣ­t seddaw n tmeqbert, ajanyur akked yibnayen i t­ yebnan s tuffra yewwi­ten ṭṭmeɛ xelṣeɣ­ten nnig n wayen ara d­ṣewwren di ɛecra iseggasen i wakken ur ssufuɣen ara lbaḍna… Lameɛna… Lameɛna…

Salem Tetḥeqqeḍ ur ssufuɣen ara lexbar ?

Saḥari Tḥeqqeɣ.

Salem Amek i tetḥeqqeḍ ?

Saḥari Nɣiɣ­ten !… Ḥala win yemmuten i ur nhedder ara. Ulac laman a Salem ulac, imi imeddukal­iw ukud ɣriɣ u llan wid sseɣreɣ xedɛen­iyi… D acu i mazal n laman ! Arǧu tura ad k­uqqmeɣ ddwa n tguni s tessegnit­agi… Ad teṭseḍ, ur tettḥussuḍ. Atan uẓar n yiɣil­ik. Tura ad k­id­yas naddam, mi ara d­takiḍ, ad d­ tafeḍ iman­ik d wayeḍ.

Page 42: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 42 ­

Salem (Yennuddem) La ttḥulfuɣ i tmedlin n wallen­iw ẓẓayit… Ẓẓayit...

Saḥari D naddam… D iḍes… D iḍes ɣezzifen… berriken… ṭṭlam… ṭṭlam a Salem… ṭṭes… ṭṭes…

Salem Ṭṭlam… ṭṭlam… ṭṭlam…

Saḥari Ih ! ih !… Ṭṭlam, ṭṭlam aberkan ara iɣummen kra n wayen tesɛeddaḍ armi d ass­a… Salem ad yeṭṭes i lebda ! Salem yemmut di laksida n ṭumubil ! Dayen tura yeṭṭes... Yeṭṭes. Ad bduɣ ccɣel­iw. Ccɣel ara yeswehmen lɛulama, ccɣel ara yessazlen idammen n wid yekksen laman di lɛilm n tidet, lɛilm n Professeur Saad Ḥari ara yesruḥen Salem u ad d­yerr deg umkan­is Bururu… Bururu !... Bururu !… (Taḍsa, rrɛud).

Asayes 11

Saḥari (I yiman­is) Dayen tura qrib ad tettubeddel akk lǧetta­s di rebɛa u ɛecrin saɛa­agi iɛeddan beddleɣ­as qrib akk idammen­ is… Mazal yeṭṭes… Ul­is yekkat am zik­nni… Tura ileḥḥu s yidammen n Bururu i s­rriɣ deg yiẓuran­is (Taḍsa) Liḥala tebda la txeddem deg­s… Yebda la d­imeqqi rric... Rric n Bururu ! Accaren­is la ttuɣalen d ajjaren… Anzaren­is qqlen d aqamum… Arǧu kan ad ẓreɣ allen­is ?... Qqlent d tizeggaɣin… Ttwajerḍent s yiẓuran izeggaɣen seg yidammen.

Bururu (Yettnazaɛ di tnafa). Aaaaaa ! Ghhhhhhhhh !

Saḥari La yettnazaɛ… Mazal ur d­yuki ara... Leqdic­iw mazal

Page 43: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 43 ­

ixeddem deg­s (Yettfa) La ttnuddumeɣ… Ad ruḥeɣ kan ad ṭṭseɣ kra… Ɛyiɣ... Ilaq ad steɛfuɣ, azekka deg yiḍ, lweqt­agi ad d­ qqleɣ ɣur­s… Ad t­id­afeɣ dayen yewǧed… (Yettfa) Imir­nni ad d­afeɣ leslaḥ­iw… Sswayes ara d­rreɣ ttar… Bururu… I d­ yeṣneɛ lɛilm­iw akk d yifassen­iw… Bururu ara iqellɛen ulawen n yiɛdawen­iw ! Yiwen ur yezmir ad d­yaf later­is… Later n lweḥc ineɣɣen s uqlaɛ n wulawen… (Taḍsa, nnhati) Nnuddmeɣ, ad ruḥeɣ ad ṭṭseɣ (Ileḥḥu).

Asayes 12

Lḥess yekka­d si laboratoire.

Saḥari (Yedduqqes­d, yewhem, i yiman­is) D acu­t akka lḥess­agi ? Ansi akka i d­yusa ? Arǧu ad kkreɣ ad ẓreɣ (Lḥess meqqer) Lḥess­agi atan di laboratoire (Yuzzel) Ad yili yuki­d ! (Yeldi tawwurt, iɛeggeḍ) Salem ! Salem !... Ulac­it… Yesseɣres tiɣeggaḍin s wayes i t­cuddeɣ, yerwel ! (Tiɣwist n Bururu, lebɛid) Bururu ! Bururu ! Sani i iruḥ sani i iruḥ ? Deg yiḍ anda ara iruḥ ? Bururu Bururu! (Yettazzal, yuli tiṭrejtin, yeldi tawwurt, aḍu, rrɛud) D ṭṭlam… Ulac­it gar yiẓekwan… Anda akka i iruḥ ? Anda akka ? D acu­t akka ara yexdem ? Imi yezmer yesseɣres tiɣeggaḍin s wayes i t­cuddeɣ, ad yili yesɛa lǧehd ur iqebbel leɛqel... Anwa akka i yeqsed iḍ­agi ? Win yellan d aɛdaw­is u yekreh­it seg wul­is ur ilaq ara ad yemlil yid­s deg ubrid­is (Tiɣwist n Bururu, lebɛid) Tiɣwist­agi, ines... D netta... Lmut ur tebɛid ara...

Asayes 13

Meryem (I yiman­is, amzun di targit) D acu­tt tili inna i la d­yettbanen di ṭṭaq ?... La tettembiwil… D amaker ?... (Yerreẓ ṭṭaq, aḍu, rrɛud).

Page 44: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 44 ­

Bururu (Yettnazaɛ) Idammen… Ulawen… Idammen...

Meryem (Tuggad) D acu­t lweḥc­agi ? Yerẓa­d ṭṭaq !... Atan la d­ yettqerrib ɣur­i... La d­ileḥḥu… (Yeffeɣ­itt leɛqel) Ala ! Ala ! Ruḥ fell­i ! Tixxer­iyi, tixxer­iyi... Ur d­ttaẓ ara ɣur­i… Wagi d buberrak... D buberrak... D tirga i la ttarguɣ !… Lameɛna aql­ iyi ukiɣ ! Ur ṭṭiseɣ ara ! Ihi d acu­t wagi zdat­i ? I d­yettaẓen ɣur­i ? La yi­d­ixezzer s yir anexzur ! Allen­is ! Allen­is d tizeggaɣin, ṣṣifa­s tcuba di tin n Bururu…

Bururu (Tiɣwist n Bururu) Meryem !... Meryem… Ad am­d­qelɛeɣ ul­ im iss iyi­tkerheḍ… Ad temmteḍ… Ul­im…

Meryem (Tettergigi, tuggad) Lweḥc­agi… Taɣect­is yettwabeddlen ad s­ tiniḍ tcuba di tin n Salem… Amek, d netta i yeqqlen akka? Ala ! Ala ! D lmuḥal ayagi ! Ur yezmir ara ad yeḍru ! Temmuteḍ di laksida n ṭumubil… Walaɣ­k teẓẓleḍ temmuteḍ… Ur tezmireḍ ara ad d­tuɣaleḍ seg at laxert s ṣṣifa­agi, temmuteḍ, ur d­ttaẓ ara ! Ruḥ fell­i ! Ala ! Ala !

Bururu Ad qelɛeɣ ul­im a Meryem ul­im ul­im (Isuɣ) Mmet ! Mmet ! (Tsuɣ) D ayen temmut… Atan wul­is gar yiffasen­iw… La yettquddur d idammen yeḥman… Meryem temmut… Temmut… (Aḍu, rrɛud).

Asayes 14

Ṭumubil n la police teḥbes, ldint tewwura, tikli, lḥess n lɣaci.

Buzid Ah ! Aql­ak dagi a Ɛaziz, tezwareḍ­iyi­d !

Page 45: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 45 ­

Ɛaziz D nekk i k­n­yeǧǧan lewṣaya di lbiru a si kumiṣar, aql­ak ur tɛeṭṭleḍ ara.

Buzid Anda akka yella tura ufaktur­nni ?

Ɛaziz Atan dihin yettraǧu zdat tewwurt. Amzun yennexḍaf di leɛqel­ is, ayen iwala yesdebdeb­it.

Buzid Lḥu­n ad t­id­waliɣ (Tikli) D kečč i ɣ­n­ixebbren ?

Facteur D kečč i d kumiṣar ? Yak d la police ?

Buzid Nuɣal di ssuq ? Nettembiddal isteqsiyen ? D kečč i ɣ­n­ ixebbren, newweḍ­d s isuɣan n ṭumubil n la police, u mazal asteqsi deg­neɣ ! Zwir mel­aɣ­d idammen­agi…

Facteur Yirbeḥ ! (Yuli tiṭrejtin) Lameɛna samḥet­iyi, mazal­iyi rwiɣ, rwiɣ a si kumiṣar. Segmi walaɣ aḥemmal­nni n yidamnen, nekk ttergigiɣ… Di leɛmer walaɣ annect­nni... D abellaɛ... Ad as­tiniḍ d azger i yemmezlen... Wwiɣ­d télégramme… Ihi am akken teẓram, ilaq fell­i ad t­ssiwḍeɣ i bab­is i wakken ad iyi­ d­yessers isem­is di twerqet n ucayyeɛ.

Buzid Ayagi ḥṣiɣ… Kemmel awal­ik... Kemmel.

Facteur Am akken teḥṣiḍ, mačči d tabrat kan ara s­d­ḍeggreɣ ɣer tsenduqt yellan ukessar. D télégramme i s­d­wwiɣ.

Page 46: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 46 ­

Buzid Nniɣ­ak ayagi ḥṣiɣ­t.

Facteur Nniɣ­ak armi wwḍeɣ zdat tewwurt n tseqqift, qrib ɣliɣ.

Buzid Tuccageḍ ?

Facteur Uccageɣ... Tikkelt tamezwarut ɛuddeɣ d aman n walbaɛḍ yeǧǧan tiberrint teldi, nneflen­d, ffɣen­d seddaw tewwurt… Ceɛleɣ abriki ad waliɣ.

Buzid Ayɣer, trisiti ur tleḥḥu ara ?

Facteur Ɛni yella wayen ǧǧan warrac iṣeḥḥa deg yiseqqifen n yixxamen? Ttruẓun u ssefsaden kullec, imawlan­nsen ur sen­ tewqiɛ ara lmeɛna, xtaren akk abrid n texeṣṣart.

Buzid Ṣaḥḥa ṣaḥḥa ! Kemmel, ur tenneḍ ara deg wawal.

Facteur Ih ! Ur tennḍeɣ ara, ur tennḍeɣ ara. Mi ceɛleɣ abriki, walaɣ d idammen ! D aḥemmal n yidammen si kumiṣar.

Buzid Amek teḥiṣiḍ d idammen ? Facteur La ttbanen, lemmer d ssbiɣa, ad tt­sriḥeɣ u yerna tezwar­d ɣer wul­iw, d idammen kan.

Buzid Awi­d kan ur tettili ara d albaɛḍ n tebwaḍin n ssbiɣa i yennegdamen, tennɣel, ssbiɣa teffeɣ­d seddaw ccqayeq n

Page 47: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 47 ­

tewwurt n uxxam. Lemmer akka, aql­ak tesɛettbeḍ­aɣ­d baṭel.

Facteur Yyah ! (Yebded zdat tewwurt) Aql­aɣ ihi newweḍ­d, ḥadret kan ad ticcigem.

Buzid Muqel kan a Ɛaziz, cɛel trisiti n tseqqift.

Ɛaziz (Tikli) Tella lkura, dayen attan tecɛel.

Facteur (Yewhem) D lewhayem ! Ḥala deg uxxam­agi i tleḥḥu trisiti n tseqqift... Tiyaḍ akk rẓan­tent warrac.

Ɛaziz Ih ! Dagi arrac­nsen tturebban. Ɣef wakka la k­ttwaliɣ, d lebda tedbedbeḍ ! La k­tteɛraqent ! Kečč d afaktur, tessneḍ akk tinezduɣin­agi, ur d­tewwiḍ ara s lexbar anda i tella la minuterie !

Buzid (I yiman­is) Mmm !… D targa n tidet…

Facteur D targa kan ? D tamda ! D lebḥer n yidammen !

Ɛaziz (Yetqelleq) Mazal daɣen teqqleḍ armi d awal n yidammen ?

Buzid I lemmer ad yili yesɛa lḥeqq ufaktur ? Ad ilin d idammen a Ɛaziz ? U yerna ɣef wayen akka i la ttwaliɣ, ad ilin d idammen (Yesṭebṭeb) Ad s­tiniḍ ulac ula d yiwen zdaxel, neɣ ad yili yemmut aṭas aya imi idammen­agi yellan deg lqaɛa, bdan la kerrsen (Yesṭebṭeb tikkelt nniḍen) Ulac lḥess, awi­d kan tasarut iteldin akk tiwwura. Yak tella yiwet ɣur­k a Ɛaziz ?

Page 48: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 48 ­

Ɛaziz Di leɛmer tettaxxer seg lḥamu n lǧib­iw a si kumiṣar !

Facteur D acu­tt akka tsarut­agi iteldin akk tiwwura ?

Ɛaziz (Yetqelleq) D tasarut iteldin akk tiwwura ! Ax a si kumiṣar.

Buzid Dayen tiṭrejtin n leɣliq ldint… Lameɛna mazal tawwurt teṣekker­d si zdaxel s uzekrun, tura iban yella walbaɛḍ ! Ɛaziz ! Yya ad nemɛawan ad nerreẓ tawwurt.

Ɛaziz Aql­iyi­n a si kumiṣar, kečč ssyin u nekk ssya… S tuyat ad nerreẓ tawwurt (Yekkat s tayet) Dayen terreẓ ! Si kumiṣar ! si kumiṣar yya­d kan ad twaliḍ dagi !

Buzid D acu­t akka yellan ?

Ɛaziz Muqel zdeffir umeṭreḥ !

Buzid Aẓ akin kan ad waliɣ... (Yexleɛ) Akka d lmut tajehlit !

Facteur Temmut ? Ah ! Ini­d a si kumiṣar ? Buzid (Iɛeggeḍ) Ur d­keccem ara keččini ! Qim kan dinna ɣer tewwurt ! (I Ɛaziz ) Di leɛmer ẓriɣ di ddunit­iw lǧerḥ yecban wagi… Meskint ula d­yeqqim ula d kra deg yidmaren­is, aksum icerreg, iɣsan rrẓen, ul­is yettwaqleɛ.

Ɛaziz Iḍudan­is atan kerfen am tin yebɣan ad tḥudd ɣef yiman­is

Page 49: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 49 ­

uqbel ad temmet, allen­is ldint, tamuɣli­s n tin yugaden… (Ileḥḥu) Amek yexdem win tt­yenɣan armi yeffeɣ ? Tawwurt tella tṣekker si zdaxel s uzekrun ! Yella ṭṭaq­agi… (Iḍall si ṭṭaq, yewhem di leɛli) Lameɛna… Awah... D lmuḥal ! Ayagi ur yezmir ara ad yili !

Buzid (Yuẓ) D acu­t wayagi ur nezmir ara ad yili a Ɛaziz ?

Ɛaziz Qerreb­d ad twaliḍ a si kumiṣar, ad tfehmeḍ.

Buzid (Yewhem) Tlata tɣurfatin di leɛli ! Lḥiḍ ulac deg­s ayen ideg ara yeckenṭeḍ umdan yebɣan ad yali, yemzi am lemri… Ɛaziz !

Ɛaziz Si kumiṣar ?

Buzid Dayen tessawleḍ i laboratoire­nneɣ ad d­ceyyɛen akk ayen iwulmen ?

Ɛaziz Tura ad d­taweḍ l’ambulance ara d­yesseddun kullec. Docteur nneɣ s leslaḥ­is akked terbaɛt­is, dactylo­scopie (Later n yiḍudan)… Ad qqleɣ ad ssiwleɣ ad ẓreɣ ma qellɛen­d neɣ mazal !

Facteur (Si tewwurt) I nekk a si kumiṣar, mazal teḥwaǧeḍ­iyi ?

Buzid Arǧu mazal. Awi­d kan tura télégramme­nni i s­d­tewwiḍ.

Facteur Tura ara k­t­id­fkeɣ a si kumiṣar… Anda akken tura i yi­ yeɛreq deg uqrab­agi ?

Page 50: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 50 ­

Buzid Ur d­qqar ara daɣen ur tettwaliḍ ara, la minutrie ur tleḥḥu ara, dagi kullec atan yecɛel.

Facteur Dayen, dayen ufiɣ­t… Ax !

Buzid Awi­d akka… (Yeldi­t, yeɣɣar ) : Massa Meryem Salem, aql­ iyi­n ad n­awḍeɣ di rruplan n rrebɛa n tmeddit. Tagi d Samira yelli­s n si Salem ad fell­as yeɛfu Rebbi… (Ixemmem) Meskint, truḥ teǧǧa­d axxam yeɛmer, tura ad t­id­taf yenger.

Facteur Mazal ur ɛad i yi­d­twaǧbeḍ a si kumiṣar !

Buzid Ad k­in­waǧbeɣ ɣef wacu ?

Facteur Mazal ɣur­i télégramat ara ssiwḍeɣ i yimawlan nsen i ten­ yettraǧun…

Buzid Ɣas ruḥ kemmel ccɣel­ik. Lameɛna ur tettu ara ɛeddi­n ɣer lbiru tameddit­agi.

Facteur (Yessetḥa) Tameddit­agi ? Ayɣer ara n­ɛeddiɣ ?

Buzid Ur ttaggad ara, d kra n tewriqin kan ara tɛemmreḍ.

Facteur Ma ur yeɣṣib ara ccɣel­agi n tewriqin, ad n­ɛeddiɣ azekka ṣṣbeḥ.

Page 51: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 51 ­

Buzid (Yettgalla) Ma ur d­tusiḍ ara tameddit­agi, ad n­ceyyɛeɣ ad k­ id­zzuɣren qbel ad d­yeɣli ṭṭlam.

Facteur Ala ! Fiḥel, fiḥel ! Ad d­ɛeddiɣ, ad d­ɛeddiɣ... Ihi aql­iyi ruḥeɣ.

Buzid (I yiman­is, yettxemmim, yetḥeyyer) Lla Meryem temmut, idmaren rrẓen, ul­is yettwaqleɛ… Amek yexdem win i tt­ yenɣan yeffeɣ ? Tawwurt tṣekker s uzekrun si zdaxel, amek… Amek (Ileḥḥu) Lluḥ n ṭṭaq akked lemri­ines rrẓen am win ara ten­ifellqen s ufḍis, win yenɣan ikcem­d, yenɣa, yerwel ssyin ?!... Ihi ineggez tlata tɣurfatin ? Ihi, ma yezmer i uneggez d akessar, amek i yezmer i uneggez d asawen imi lḥiḍ yemzi am lemri ?…

Asayes 15

Ɛmara (Yeɛḍes) Tenniḍ­d tawwurt tella tṣekker­d si zdaxel.

Buzid Akka a si Ɛmara, tṣekker­d si zdaxel.

Ɛmara Tṣekker­d s tsarut terna­d s uzekrun. Buzid Akka ! Armi nemɛawan akked Ɛaziz i wamek nezmer nerẓa tawwurt nekcem.

Ɛmara Ṭṭaq yerreẓ­d, lemri­ines yeftutes­d ɣer daxel.

Buzid Lḥiḍ yemzi am rrxam, ur walaɣ ara amek ara yizmir umdan ad d­yali tlata tɣurfatin anda ulac amek ara yeckenṭeḍ.

Page 52: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 52 ­

Ɛmara Ulac later n ssellum ɣef leryaf n ṭṭaq neɣ later n yiḍarren­is di lqaɛa n ubrid anda ara ibedd.

Buzid Ulac ayagi a si Ɛmara.

Ɛmara Yiwen ur yezmir ad yekcem neɣ ad yeffeɣ, Lla Meryem tufam­ tt temmut, nɣan­tt.

Buzid Yir lmut ! Idmaren­is cerrgen, iɣsan rrẓern, ul­is yettwaqleɛ ad s­tiniḍ d lefrisa i tečča lhayca.

Ɛmara Lhayca ?

Buzid Anda ḥṣiɣ ! Tamezwarut, yiwen ur yezmir ad yali. Tis snat, ur cukkeɣ ara ad yili umdan ara yenɣen Lla Meryem s ṣṣifa­nni taweḥcit neɣ ḥala win iselben ? Tis tlata, ma yella win yenɣan d ameslub, ihi s wayes i tt­yewwet ? Yenɣa­tt u yeǧǧa­yas lǧerḥ am winna ? Ɣef wannect­a i d­usiɣ ɣur­k a si Ɛmara ad k­ciwreɣ, ad k­steqsiɣ, aql­i ɛerqent­iyi.

Ɛmara (Yeɛḍes) Tasaɛet­agi aql­iyi deg waggur­iw n usteɛfu a Buzid. Aqerruy­iw irebba tassemt seg yiɣimi, taluft­agi tban tekres akken ad k­in­waǧbeɣ ilaq­iyi ad iliɣ d agezzan u nekni di lxedma­nneɣ nettnadi dima limara ara yennal ufus, ara walint wallen i wakken ad tt­yefhem leɛqel.

Buzid Ayagi d ayen ibanen a si Ɛmara, kečč tugareḍ­iyi ajerreb, ahat ad tesɛuḍ albaɛḍ n tektiwin ara yi­iɛawnen.

Page 53: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 53 ­

Ɛmara Lemmer i s­d­ufiɣ iɣef­is, ur ttaǧǧaɣ ara wagi yenɣan Lla Meryem s yir lmut ad yemneɛ a Buzid.

Buzid Ihi dayen (Nnhati) Wagi ad yili d albaɛḍ n yiruḥaniyen neɣ d albaɛḍ n lewḥuc yesɛan afriwen yessrafgen yekcem si ṭṭaq yerẓa­t.

Ɛmara Waqila teqqareḍ tiktabin i d­ttarun ɣef wannect­a, ɣef talsiwin yecban tagi am Mary Schelly, Bram Stocker, Edgar Alan Poe d yiwaḍ.

Buzid Nekk ur qqareɣ ara ṣṣenf­agi n tedyanin, nekk ttɛiciɣ deg­sent.

Asayes 16

Zzhir n ṭeyyara.

Yusef Tasaɛet attan d tlata d uzgen, qrib tura ad naweḍ ad ners... Aha, aha a Samira, uqqem lkuraǧ i yiman­im.

Samira Lkuraǧ ? Ad uqqmeɣ lkuraǧ ? S wayes a Yusef ? Seg wasmi temmut yemma ad fell­as yeɛfu Rebbi, nekk d lebda deg yirebbi n baba, ḥala nekk i yeɛzizen fell­as, iḥemmel­iyi am leɛmer­is, iɛuzz­iyi (Nnhati) Baba meskin, ḥala nekk i t­ifehmen, ḥala nekk i t­iḥemmlen, ttkukrun­t u kerhen­t merra medden ɣef ṣṣifa­s, ur ḥṣin ul­is d taɣrast n tament anda yal yiwen yezmer ad d­yessisen. Tura dayen, rtaḥen seg­s... Iruḥ... Yemmut (Tettru).

Page 54: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 54 ­

Yusef (Yetṣebbir­itt) Tesɛiḍ lḥeqq a Samira, anef­asen i yimeṭṭawen ad d­ffɣen... Ru, ru... Ur ten­ttaǧǧa­ara ad sṭerḍqen ul­im.

Samira Lemmer meqqar lliɣ yid­s di ṭumubil ass­nni di teswiɛt­nni n laksida ahat... mazal­it yedder...

Ɛayaci Ahat... Ass­agi ur tettiliḍ ara yid­neɣ...

Samira Ɣas ma ddiɣ yid­s ur iyi­d­tewqiɛ ara lmeɛna imi ayen akk ḥemmleɣ yewwi­t yid­s.

Ɛayaci Tura la d­tettmeslayeḍ s lǧerḥ n wul­im, d netta i la d­ineṭṭqen. Mazal­ikem meẓẓiyeḍ, tesɛiḍ lweqt ɣer zdat i wakken ad tettuḍ.

Samira Ad ttuɣ baba ? D lmuḥal a si Professeur, ur cukkeɣ ara ad d­ tennser lɛezza­s seg wul­iw.

Ɛayaci Lɛezza­s ad d­teggri deg wul­im a Samira, lameɛna lmut­is ad d­yaweḍ yiwen lweqt ad tt­tettuḍ. Imawlan­nneɣ yemmuten uqbel nettu­ten, lemmer ur ten­nettu ara, tili ddunit ad teḥbes ur trennu ara di tikli­s.

Yusef Sel, sel a Samira i yimeslayen n Professeur­nneɣ, yesɛa lḥeqq.

Ɛayaci Cfu ɣef wayen akka ara m­d­iniɣ. Tura mi ara d­temmeslayeḍ ɣef baba­m, yejreḥ wul­im, d tidet, ad rnun ad ɛeddin wussan nniḍen mazal tetɣebbneḍ cwiṭ, ad ɛeddin kra n lewqat nniḍen leḥzen­nni ad yettubeddel d lferḥ.

Page 55: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 55 ­

Samira D lferḥ ?

Ɛayaci Akter n lferḥ, d zzux, d tefenṭaẓit ! Mi ara d­taddreḍ baba­m zdat medden, ul­im ad yettrefrif, aqerruy­im ad t­refdeḍ s igenni u ad d­teqqareḍ baba cfiɣ­as­d, yenna­yi­d... yeǧǧa­yi­ d... yesseḍs­iyi­d... yuɣ­iyi­d... Imir­nni ad tḥulfuḍ tennecraḥeḍ mi ara kem­id­steqsin ɣef win i m­d­yeǧǧan isem.

Yusef Amek teḥṣiḍ u teẓriḍ ayen akka la d­teqqareḍ a si Professeur ?

Ɛayaci Meqqreɣ di leɛmer a Yusef, aṭas i sɛeddaɣ di ddunit, aṭas i walant wallen­iw, ayagi d ayen ibanen u ḥṣan­t widen ijerrben. Akka am Samira, err kan ddhen­ik ɣer zdat ad d­ tawiḍ s lexbar.

Yusef La ttwaliɣ tura allen n Samira bdant la ttkawent, yebda ddwa n yimeslayen­ik la tt­yesseḥluy a si Professeur.

Ɛayaci D lweqt ara tt­yesseḥlun a Yusef, d lweqt...

Samira D tidet... D tidet, tura bdiɣ la fehhmeɣ imeslayen­ik a si Professeur.

Ɛayaci Ad tfehmeḍ, d ṣṣber tura, d tatut azekka... D tatut ara yettwaqqsen si tikkelt ɣer tayeḍ s yifeṭṭiwej n usmekti yessfraḥen (Ibeddel awal) Tasaɛet qrib d rrebɛa, ɣas ini­d aql­ aɣ newweḍ, tura ara ɣ­d­inin cuddet tiɣeggaḍin­nwen ad nebdu aṣubbu.

Page 56: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 56 ­

Samira Ayɣer d tamdint­nneɣ i textareḍ i wakken ad testeɛfuḍ a si Professeur ?

Ɛayaci Axaṭer ḥala tamdint­agi ur ɛad ssineɣ, daɣen imi walaɣ yedda­ d yid­m Yusef i wakken ad am­yekkes lxiq, sseddaɣ­d iman­iw yid­wen i wakken ad iyi­d­tesneɛtem tamurt­a.

Yusef I wakken ad ak­d­nessenɛet timeqbert akked yiẓekwan­is.

Ɛayaci Anadi n tmussni d yal lḥirfa ulac deg­s asteɛfu ɣas di tmeqbert.

Yusef Ḥṣiɣ belli aql­ak la tettnadiḍ di tussna yerzan lmeyytin.

Ɛayaci Ur tettu ara a Yusef belli d anadi n tussna deg wid yemmuten i ɣ­yettuɣalen d taftilt iss nettwali amek ara nesseɣzef tudert n umdan.

Asayes 17

Racid Mazal teṭṭfeḍ kan deg wawal­ik a Ṭeyeb ? Ur tendimeḍ ara ? Ad tedduḍ yid­i ? Ad trewleḍ yid­i si lḥebs ?

Ṭeyyeb Ayɣer, ur ɛad tetḥeqqeḍ a Racid ? Mazal­aɣ d arrac imecṭaḥ i wakken ad nerr awal n yirgazen n tidet d lleɛb ? Nniɣ­ak ad nerwel, ad nerwel ! Ur zmireɣ ara d lmuḥal ad ṣebreɣ ad sɛeddiɣ ɛecrin yiseggasen dagi deffir iɛemuden­agi n wuzzal ! Ayagi abaden ! Abaden ad qqimeɣ d ameḥbus. Muqel kan amek ara tesweǧdeḍ tarewla­nneɣ i wakken ur ɣ­d­ttafen ara.

Page 57: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 57 ­

Racid Kkes aɣbel i wul­ik, kullec xemmeɣ­as, lblan n trewla bniɣ­t akken iwata lḥal. Sel­d, azekka deg yiḍ, ad nkemmel ccɛel­ nneɣ, u ssyin ad d­naf iman­nneɣ di tlelli, yiwen ur ɣ­yettaṭṭaf, ad nefsi di tegnawt.

Ṭeyyeb Ihi dayen, attan tefra weḥd­s. Mi nerwel neffeɣ, ur ɣ­yettxaṣṣa ula d kra, sɛiɣ imeddukal i ɣ­yettraǧun, wid ara ɣ­ibeddlen tamurt, ad nbeddel isem i wakken yiwen ur ɣ­yettaf.

Tikli n uɛessas deg useqqif n lḥebs.

Racid Ccet ! Atan uɛessas la ileḥḥu deg useqqif... Ccet ! Mulac ad ɣ­ d­isel... Ṭṭes tura !

Ṭeyyeb (I yiman­is) Mazal kan ad aɣ­iɛass ass­agi akked uzekka... Seld azekka... Seld azekka...

Racid Nniɣ­ak susem... Ṭṭes... Ṭṭes...

Asayes 18

Saḥari Bururu ! Bururu ! La ttwaliɣ deg wallen­ik tizeggaɣin am yidammen la ttmuceɛlent si lferḥ imi tenɣiḍ tameṭṭut­ik Meryem, tin izewǧen akked iṣurdiyen­ik, i k­iɣunfan. Tura dayen, terriḍ­d ttar­ik, tenɣiḍ­tt ! Temmut !

Bururu (Yettnazaɛ) Temmut !... Temmut !... Meryem... Meryem... Ul­ is... Ul­is...

Page 58: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 58 ­

Saḥari Ẓriɣ... Ẓriɣ... Walaɣ ul­is mi t­id­tqelɛeḍ seg yidmaren­is... Walaɣ­t tewwiḍ­t­id yettquddur d idammen deg wajjaren­ik.

Bururu Idammen yeḥman... Yeḥman...

Saḥari La police attan tetḥeyyer di lmut­agi ur fhimen (Taḍsa) Ha ! Ha ! Ur zmiren ara ad d­afen later ara tebɛen, la tezzin kan di tlemmast am uḍebbal umi teɛreq tezwayt (Taḍsa) Tikkelt­agi ad asen­yeɛreq kullec.

Bururu Ulawen... Ulawen... La ttqudduren d idammen yeḥman... Ulawen !

Saḥari Mazal aṭas n wulawen ara d­qelɛen wajjaren n ufus­ik, ad d­ kksen ulawen n wid i yi­yesrewlen qqleɣ d aɣrib. Ulawen n lɛulama yekksen laman di lɛilm ! Di tussna n ṭṭeb tajdidt i d­ snulfaɣ ! Ggumman ad amnen yis­s ! Ggumman ad iyi­ ɛiwnen ! Ihi ilaq ad mmten ! Ad mmten akk yiwen yiwen (Taḍsa) Rwaḥ a Bururu... Yya­d... Ddu­d yid­i... (Tikli). Ad ak­ d­mleɣ anda ara tegganeḍ deg wass, ad d­tettnekkareḍ deg yiḍ. Lḥu... Ḍfer­iyi­d... Ḍfer­iyi­d...

Bururu Aql­i... Aql­i... Ulawen... Idammen yeḥman...

Saḥari dfer­iyi­d... Ḍfer­iyi­d... Laboratoire­agi i bniɣ seddaw tmeqbert ad aɣ­yeqqel d lɛecc ur yettaf yiwen. Ulac win ara t­ yessinen. Wid i t­yebnan kkseɣ­ten, nɣiɣ­ten, neṭleɣ­ten... Ad s­tiniḍ lliɣ la k­ttraǧuɣ ad nemlil i wakken di sin ad nemɛiwen ad d­nerr ttar. Lḥu­n... Lḥu­n a Bururu... Abrid­agi arqaq yessufuɣ ɣer texxamt­ik yellan deffir laboratoir. Lemmer ad d­

Page 59: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 59 ­

taf la police later anda i nteffer yella ubrid nniḍen seddaw wakal ansi nezmer ad nerwel.

Bururu Ulawen yellexsen s yidammen yeḥman... Bɣiɣ­ten... Bɣiɣ­ten...

Saḥari Ur ttxemmim ara a Bururu, aṭas n wulawen yellexsen s yidammen yeḥman ara d­yeqleɛ ufus­ik... Ih ! Afus­ik yeqqlen d afus n lmut ur netsemmiḥ i bab­is. Lḥu­n... Lḥu­n... Aql­aɣ tura newweḍ­d ɣer tenṭelt ara yeqqlen d taxxamt­ik. Dagi ara tegganeḍ a Bururu... Dagi... Di tenṭelt­agi...

Asayes 19

Yusef Ahat kullec yezmer ad ibeddel di ddunit­agi, kečč ur tettbeddileḍ ara a si Professeur.

Ɛayaci Amek akka a Yusef ?

Yusef Mazal­ik kan di leɛwayed­ik tiqdimin. Tamurt iɣer tewwḍeḍ tetzuruḍ timqebrin­is, ad s­tiniḍ yella kra n nnfeɛ izaden ara d­tesnunnteḍ ɣur lmeyytin yettwaneṭlen acḥal aya.

Ɛayaci D lɛilm a Yusef... Nniɣ­ak d lɛilm.

Yusef D acu n lɛilm d tussna ara d­tlemdeḍ sɣur lmeyyet yettwaneṭlen u rkan yiɣsan­is ? Ur fhimeɣ ara !

Ɛayaci Ur tefhimeḍ ara ? Ayagi la ttwaliɣ deg­s. Ihi tura ad k­id­ sfehmeɣ. Mačči d lmeyytin i la ttnadiɣ ad ẓreɣ, ttwaneṭlen ur

Page 60: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 60 ­

ten­id­ssekfaleɣ ara, ẓerreɣ­ten di sbiṭar, gezmeɣ­ten s ufus­iw i wakken ad sseɣreɣ yis­sen ilemẓiyen yeqqaren tussna n ṭṭebb. Lameɛna d anadi akked yisteqsiyen i ttuqqimeɣ fell­asen ɣur yiɛessasen n temqebrin.

Yusef Ayɣer, d acu i d lmeɛna­s ?

Ɛayaci D acu i d lmeɛna­s ? (Taḍsa) Tselleḍ qqaren zik belli llan lmeyytin i d­iteffɣen seg yiẓekwan­nsen ?

Yusef Tigi d timucuha iss ssewḥacen arrac, kečč, tumneḍ s tqulhatin­ agi a si Professeur ?

Ɛayaci Lemmer qqimen lɛulama ur ttamnen ara tili ass­agi lɛilm mazal ur yuẓ ara ɣer zdat. Ilaq­aɣ ad namen, ad nnadi i wakken ad nawi ttbut. Ihi aɛessas n tmeqbert yeẓra kullec ; lmeyytin ijdiden mi ara ten­id­awin i wakken ad ten­neṭlen akked yiqdimen mi ara ten­id­skeflen i wakken ad rren wiyaḍ yid­sen.

Yusef Seg wasmi tebdiḍ anadi­agi, yella wayen i d­tesḍehreḍ ur yettwassen ara ?

Ɛayaci Ala, mazal, lameɛna ur qeḍḍɛeɣ ara layas, ad kemmleɣ anadi alamma d asmi ara d­afeɣ aɛessas n tmeqbert ara yi­d­yeldin iẓri ɣef wayen ahat yettwaffren di ṭṭlam, ahat... Ahat ?

Yusef Lemmer d tidet mazal aɛessas n tmeqbert yeẓran deg yiḍ lmeyyet yuki­d, yeldi­d allen­is, ileḥḥu yettmerriḥ, ur cukkeɣ ara ad yernu yiwet n ddqiqa n tɣimit gar yiẓekwan. Yiwet ad yemmet si tugdi, tis snat ad d­yaf iman­is deg uxxam n

Page 61: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 61 ­

yimeslab, tis tlata, ayagi ma d win umi teqqur tasa­s yesɛa lkuraǧ, ur cukkeɣ ara ad as­d­teggri tɣimit weḥd­s kra ara yekk di ddunit.

Ɛayaci (Taḍsa, yeskeɛrir) Ayagi la d­teqqareḍ yezmer ad yili d tidet lameɛna yiwen ur yezmir ad yeḍmen di ccɣel­agi.

Yusef D widen yeddren i yettamnen deg wid yemmuten (Nnhati) D acu ara k­d­iniɣ ? Tifeḍ­iyi tamusni, d kečč i yeẓran a si Professeur !

Ɛayaci Aṭas n leḥwayeǧ i ẓriɣ, teɣriḍ­tent ɣur­i, ma yella mazal ayen ara issineɣ ɣer zdat u ad k­tent­id­ǧǧeɣ, kenwi rnut­t d ttbut.

Yusef I tura anwa aɛessas ara tqesdeḍ ?

Ɛayaci kumiṣar Buzid yessenɛet­iyi­d yiwen isem­is Saḥari.

Yusef kumiṣar Buzid yettamen yis­sent ?

Ɛayaci Ur ḥṣiɣ ara a Yusef, ur t­id­yessebgen ara. Yusef Ur d­yeḍsi ara deg wudem­ik ?

Ɛayaci Ala ! Ur d­yeḍsi ara. Ma yella ur yumin ara, ur t­id­yessebgen ara.

Yusef Melmi ara truḥeḍ ad d­tzureḍ aɛessas­agi n tmeqbert ?

Page 62: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 62 ­

Ɛayaci Tameddit­agi, sweǧdeɣ­as lweqt­is.

Yusef Ad dduɣ yid­k ?

Ɛayaci Ala ! Ulayɣer ! Ma yella walbaɛḍ n lmeyytin ara d­yeffɣen ɣur­ i di tmeqbert, ɣas ur ttaggad ara, ur d­itemmeɣ ara fell­i. Ayen ara txedmeḍ, qim akked Samira, bedd ɣer­s, ur tt­ttaǧǧa ara weḥd­s, mazal­itt di leɣben d leḥzen n baba­s yemmuten di laksida n ṭumubil, terna tura teddukel­d lxelɛa n tmenɣiwt n Lla Meryem.

Asayes 20

Ɛayaci Ṣaḥḥa a si Saḥari, deg wayen i yi­d­tenniḍ ur teffreɣ ara fell­ ak, ssneɣ akk annect­a. Nekni s wid yettnadin nessimɣur lɛilm, nettmuqul ad d­nawi ttbut ɣef wayen neẓra. Akka ur yettili ara leɣlaḍ deg wayen nebɣa ad d­neǧǧ n tussna i lǧil i d­iteddun.

Saḥari Am akken yella deg lemtel, ǧǧan­t­id imezwura : annect yessen umdan lɛilm yugar­it.

Ɛayaci Ulac win ara iqeḍɛen lɣilm s tmusni, d lebda yettlal­d ujdid ɣef ujdid, ur t­yettqiddi ara lweqt ad yiqdim.

Saḥari Bɣiɣ ad k­steqsiɣ a si Professeur !

Ɛayaci Steqsi, steqsi, tura d nnuba­k.

Page 63: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 63 ­

Saḥari D acu n lemtel n lɛilm iɣef la tḥerrṣeḍ iman­ik ? (Yettxemmim) Ma ur skaddbeɣ ara iman­iw ssneɣ­k a si Professeur !

Ɛayaci Anda i yi­tessneḍ ?

Saḥari ssneɣ­k di lǧernan. Aṭas n lewṣayef­ik i d­srusun deg­s.

Ɛayaci Di lǧernanat ad yili d tidet, ma d tamurt­agi d tikkelt tamezwarut i d­usiɣ ɣur­s.

Saḥari Mazal ur iyi­d­twaǧbeḍ ara a si Professeur.

Ɛayaci Tura ad k­in­waǧbeɣ. Lɛilm iɣef la ḥerrṣeɣ iman­iw d yiwen n ṣṣenf n tmusni i d­yesnulfa zik­nni yiwen umeddakel­iw (Nnhati) Lameɛna lweqt­nni ulac yiwen deg­neɣ i s­yefkan tameẓẓuɣt ad yefhem ayen yettnadi ad yaweḍ, akken ma nella s yimusnawen, necceḍ, nerra­t d ameslub ur t­numin ara.

Saḥari (Ikukra) Ayɣer ur t­tuminem ara ?

Ɛayaci Ayɣer ? Axaṭer ayen yettxemmim d ayen ur iqebbel leɛqel... Yeffeɣ­d zdat­neɣ, yebra i uqerru­s, imeṭṭawen deg wallen­is, seg wasmi i iruḥ ur d­iban ma yemmut neɣ mazal­it yedder.

Saḥari D tidet, amdan umi tekksen yirfiqen­is laman yetthuddu deg wul­is... Ulamma ur ssineɣ ara ṣṣenf n lɛilm­nwen, d acu i wen­d­yenna di temlilit­nwen armi ur t­tuminem ara ? Lameɛna di leɛnaya­k ma ur iyi­tsemmḥeḍ ɣef yisteqsiyen­agi ahat ad yili cewwleɣ­k yis­sen.

Page 64: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 64 ­

Ɛayaci Kečč twuǧbeḍ­iyi­d merra ɣef wayen i k­steqsaɣ, tura d nnuba­w ad k­qennɛeɣ deg yisteqsiyen­inek. U daɣen ad d­ mmeslayeɣ i win yexḍan tussna­nneɣ i wakken ad yifsus wul­ iw. Ameddakel­agi­nneɣ, yufa belli aṭas n lehlakat i yetabaɛen idammen n umdan. I wakken ad inaḥel fell­as udawi, yebɣa ad ten­yeccrek s widen n lhayca.

Saḥari Tebɣiḍ ad d­tiniḍ belli ul n bunadem ad yeqqel ad ileḥḥu s yidammen n lehwayec ?

Ɛayaci Anɛam ih akka ! S tuccerka n yidammen n lhayca.

Saḥari I kečč, d acu i twalaḍ deg wannect­a ?

Ɛayaci D netta i iwalan, lameɛna nekk umneɣ s wayen i d­yesnulfa... Lemmer ḥṣiɣ ad t­afeɣ yedder, ad t­ɛiwneɣ u ad kemmleɣ yid­s ayen akka yebɣa ad t­yaweḍ di leslaḥ n tussna n lɛilm n ṭṭebb. Ur ilaq ara ad nettu belli d lɛalem ameqqran yebɣan ayen yelhan i widen i t­icuban (Ibeddel awal) D acu akka i yuɣen allen­ik a si Saḥari ? La ttrunt ?

Saḥari (Yuggad) Ala a si Professeur... D axeclaw kan i yi­ yesmunedlen. Lemmer ad d­yas wass ideg ara temlileḍ yid­s... Ad teqqlem am zik ?

Ɛayaci Akter n zik. Awi­d kan ad iyi­isemmeḥ di lweqt­nni ur d­ddiɣ ara deg wawal­is.

Saḥari I lemmer ad tafeḍ d tidet yesleb neɣ ahat yexdem timeqqranin yettwaḥerrmen ? Neɣ yenɣa tamgerḍt ?

Page 65: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 65 ­

Ɛayaci Ma yesleb ad t­dawiɣ, ma yenɣa tamgerḍt ad t­ṣṣreɣ imi ayen yexdem di nnfeɛ n tussna n ṭṭebb ara ineḥlen ɣef umdan.

Saḥari (Yefreḥ) Ɛayaci ! Ɛayaci ! Ur iyi­d­teɛqileḍ ara deffir tamart­ agi i rebbaɣ ?... D nekk iɣef telliḍ tettnadiḍ ?

Ɛayaci Amek ! D kečč, aɛessas n tmeqbert ?

Saḥari Anɛam ih ! d nekk s timmad­iw a Ɛayaci. Ffreɣ iman­iw fell­ awen, ɣef widen i yi­yessnen merra, sdergeɣ ṣṣenɛa­w s tin n uɛessas n tmeqbert i wakken ad kemmleɣ ccɣel­iw weḥd­i. Ass­agi aql­iyi ferḥeɣ imi yiwen deg­wen yendem, yeqqel­d armi d awal­iw, tura ad nernu anadi deg wayen bɣiɣ ad smeɣreɣ asnulfu di sin, kečč akked nekk (Taḍsa) Ass­agi ulac ayen ara ffreɣ fell­ak, ad ak­d­sneɛteɣ merra lbaḍna­w. Ddu­d yid­i, rwaḥ, ḍfer­iyi­d, ad k­d­zzikneɣ ayen i d­yurew lmux­ iw u bnan­t yifassen­iw, rwaḥ... Yya­n... ad tissineḍ Bururu...

Asayes 21

Sirènes n la police.

Racid (Yettazzal, ilehhet) Azzel a Ṭeyyeb azzel ! La police tufa belli nerwel... La ttnadin fell­aɣ... Sel sel i la police... Azzel, azzel, azzel...

Ṭeyyeb (Ilehhet) D ayen fecleɣ... Ɛyiɣ... Yenneqḍeɛ deg­i nnefs... Iḍarren­iw kerfen...

Racid Ula d nekk akken... Ɛyiɛ... Aha aha uqqem lkuraǧ... Lḥu, mazal

Page 66: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 66 ­

ur ɛad nessebɛed fell­asen (Yeḥbes) Arǧu ! Ḥbes kan !

Ṭeyyeb Aql­i ḥebseɣ uqbel ad d­tneṭqeḍ.

Racid Yya­n ad nessedreg iman­nneɣ di tmeqbert­agi zdat­neɣ.

Ṭeyyeb Amek ? Di tmeqbert ? Ixuṣṣ­ik leɛqel ! Yerna deg yiḍ akked lmeyytin !

Racid Tugadeḍ ? Tugadeḍ iruḥaniyen ? Ttɣawal, yya­d ! ur d­yettas ara di lbal n la police ad neffer iman­nneɣ gar yiẓekwan. Lḥu... Azzel...

Asayes 22

Askeɛwew n wuccen, rrɛud.

Ṭeyyeb (I yiman­is, yuggad) Racid ! Racid ! La yi­d­tselleḍ ? Racid La k­d­selleɣ a Ṭeyyeb la k­d­selleɣ... D acu i tebɣiḍ ?

Ṭeyyeb (Yesqewqiw, yettergigi seg tugdi) Mu... mumu... muqel ! Muqel akin ! La ttwaliɣ... Aẓekka­inna... Yettembiwil...

Racid (Yethedden) Anda teẓriḍ tagi ? Di targit ? Neɣ s tugdi izedɣen ul­ik ? Susem tura, ḥbes ur sṭerḍiq ara tuɣmas­ik ! Ad s­tiniḍ d les castagnettes n tceṭṭaḥin n spenyul.

Ṭeyyeb Nniɣ­ak yya ad nettixxer (Yuggad) Muqel... Muqel tadimt n

Page 67: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 67 ­

uẓekka­inna... La tettwarfad... Afus... Afus... La d­iteffeɣ ufus n lmeyyet...

Racid Susem... Susem ! S ṣṣut­ik mačči kan d la police ara d­ tesnejmaɛeḍ fell­aɣ, ula d lmeyytin­agi yerkan deg yiẓekwan­ nsen ad ten­id­taḥyuḍ.

Ṭeyyeb A yemma ! A yemma ! Annect lexyal ibedden ! Ay a lmumnin d acu­t wagi ! Racid ! Racid ! Yya­n ad nerwel qbel ma ifut lḥal... La yettembiwil... La ileḥḥu... Racid... Mmuteɣ...

Racid Ssenɛet­iyi­d akka aẓekka­agi !

Ṭeyyeb Atan ! Dahi ! Agemmaḍ !

Racid Ur walaɣ ara anda ! Anwa aẓekka­agi ?

Ṭeyyeb D asigna, iɣumm tiziri, ur t­tettwaliḍ ara (Tiɣwist n Bururu). Racid Ad ruḥeɣ ad muqleɣ i wakken ad ak­yekkes ccek (Ileḥḥu).

Ṭeyyeb Uɣal­d... Ur iyi­ttaǧǧa ara weḥd­i ! Racid ! Racid ! Dayen... Iruḥ... Iruḥ !

Racid (Ileḥḥu, i yiman­is) Ula d nekk armi selbeɣ i d­rewleɣ si lḥebs akked umaggad i t­yecban. Tadimt n uẓekka teldi... Afus n lmeyyet yeffeɣ­d... Lxelq ibded­d...

Ṭeyyeb Aaaaa ! Aaaaaa ! (Yemmut).

Page 68: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 68 ­

Racid (Yedduqqes, yuzzel, yessawal) Ṭeyyeb ! Ṭeyyeb ! (Yewweḍ, yeḥbes) Ṭeyyeb ! D acu akka i k­yuɣen ? Ayɣer teẓẓleḍ di lqaɛa ? (Iwala­t) Yemmut... Yemmut... Idammen... Idmaren­ is... Idmaren­is... (Yettergigi) Rrẓen... Ul­is... Yettwaqleɛ... (Yeffeɣ­it leɛqel, yessawal) La police... La police... Aql­i dagi... Aql­i dagi... Ur iyi­ttaǧǧat ara...

Tiɣwist n Bururu.

Asayes 23

Racid (Mazal­it yuggad) Nekk ɛuddeɣ d tugdi kan i yella yettaggad timeqbert, kkreɣ ad ẓreɣ amkan i la yi­d­yessenɛat u la yettxayal... Sliɣ­d i usuɣu deffir, uzzleɣ­d... Ufiɣ­t­id yemmut, idmaren­is rrẓen, ul­is yettwaqleɛ, lǧetta­s tettɛummu di temda n yidammen.

Ɛaziz Tenniḍ­d idmaren­is rrẓen ul­is yettwaqleɛ.

Racid Akka ih ! U ssyin qqleɣ­d ɣer lḥebs iseg nerwel di sin.

Buzid (I yiman­is) Lmut­agi n umeḥbus tcuba ɣer lmut n Lla Meryem. Win i ten­yenɣan iban d yiwen (I Ɛaziz) Ɛaziz ! Heggi­d ṭumubil ad nawi Racid ad aɣ­d­yessenɛet amkan­agi n tmeqbert.

Ɛaziz Yirbeḥ a si kumiṣar, aql­i ruḥeɣ.

Buzid Ma d kečč ḥader ad yili teskaddbeḍ !

Page 69: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 69 ­

Racid Ur sɛiɣ ara lfayda ad d­qqleɣ seg wansi i rewleɣ lemmer skaddbeɣ.

Asayes 24

Saḥari Ttɣawal ! Ttɣawal i wakken ad nekkes lmeyyet­agi seg umkan­ agi qbel ad d­taweḍ la police.

Ɛayaci Anda ara t­neffer ?

Saḥari Yexḍa­k ccɣel, xdem kan ara k­d­iniɣ, ad t­nenṭel deg yiwen seg yiẓekwan ur nesɛi bab­is. Ɛeddi­d tura ssyahi... Rfed­it­is si tuyat­is.

Ɛayaci (Yettergigi) I netta, anda akka iruḥ tura ?

Saḥari Bururu... Yeqqel ɣer umkan­is di tenṭelt.

Ɛayaci D lweḥc... Wagi d lweḥc umi tbeddleḍ idammen ! Ayɣer yenɣa amexluq­agi ? D acu i s­yexdem ?

Saḥari D ul­is i d­icedha... Aha rfed... Rfed.

Ɛayaci Ɛeddi­d kečč ad t­id­trefdeḍ seg tuyat­is, nekk ad k­id­ɛiwneɣ seg yiḍarren­is, ur zmireɣ ara ad waliɣ amruj­nni i s­d­yeǧǧa deg yidmaren­is.

Page 70: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 70 ­

Saḥari Akken i k­yehwa ! Awi­d kan tura ad t­nestixxer seg umkan­ agi i wakken ad d­nuɣal ad nekkes limarat n yidammen.

Asayes 25

Racid Deg umkan inna dihin i t­ǧǧiɣ ! Lḥut tura ad t­twalim (Dduklen akken, wwḍen, ḥebsen) Atan... Dagi... (Yewhem) Lameɛna... Lameɛna...

Buzid (Yezɛef) Lameɛna ulac­it !

Racid Ur fhimeɣ ara... Dagi i t­ǧǧiɣ yemmut...

Ɛaziz Ihi d kečč i t­yenɣan u tefreḍ­t !

Racid Ayɣer ara t­nɣeɣ ? Ayɣer nerwel di sin ? Ayɣer i d­qqleɣ ɣer lḥebs ?

Buzid Ihi d lmeyytin i t­yewwin neṭlen­t ɣur­sen !

Racid (Isuɣ, yuyes) Nniɣ­awen yemmut, yemmut... (Yekkat s yiḍarren­is di lqaɛa) Lemmer ad d­yenṭeq umkan­agi ad d­yini belli dagi i t­ǧǧiɣ.

Buzid Tenniḍ­s isuɣ !

Page 71: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 71 ­

Racid Ih isuɣ... Isuɣ... Lemmer i teqrib temdint yili ad d­yessaki imezdaɣ­is.

Buzid D ayen isehlen. Ur nettruḥu ara ɣer temdint ad nesteqsi imezdaɣ­is, ad nesseqreb, ad nesteqsi kan aɛessas n tmeqbert, atan dahi uxxam­is. Ma d tidet ad yili yesla­d... Yyaw... Lḥut (Leḥḥun s axxam n uɛessas, wwten ɣef tewwurt) Ad t­id­ nessaki u ad t­nesteqsi (Yewwet ɣef tewwurt geddac n tikkal, slan i tikli ɣer daxel) Waqila atan yuki­d, la d­ileḥḥu.

Saḥari (Yennuddem, yeldi tawwurt) Zzyara n yiẓekwan deg wass mačči deg yiḍ... D acu­ken kenwi ?

Buzid La police.

Saḥari La police ? D acu i tebɣam ?

Buzid Tesliḍ­d i yisuɣan ?

Saḥari Isuɣan ? Wi ten­ilan isuɣan ?

Racid (Yetsuɣu) Isuɣan n yiwen umeddakel­iw ! Yenɣa­t lweḥc dagi ! Ad yili tesliḍ­as­d !

Saḥari Di leɛwayed­iw selleɣ i yizi mi ara yettferfir, iḍes­iw d afessas, lameɛna ur sliɣ ara i yisuɣan. Ḥala dderz d usṭebṭeb­nwen umi sliɣ tura, yessaki­yi­d.

Page 72: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 72 ­

Racid (Yezɛef) Teskiddibeḍ ! Teskiddibeḍ !

Buzid Stixxer­it akin a Ɛaziz !

Saḥari (Yewhem) Armi d tura i k­in­ɛeqleɣ a si kumiṣar, llant wallen­ iw mazal qemcent si naddam, d acu­t wagi i d­tewwim yid­ wen yeddebdeb akka ?

Buzid D yiwen umeḥbus i irewlen akked wayeḍ, la d­yeqqar belli d lweḥc i yenɣan ameddakel­is dagi, di tmeqbert­agi.

Saḥari Meskin... Yenɣa­t ulaxert... Ameddakel­is yenɣa­t ulaxert... Iban yerwi di leɛqel­is.

Buzid Tesɛiḍ lḥeqq a si Saḥari, mazal ad t­nawi ɣur Docteur n yimeslab i wakken ad yettudawi.

Saḥari D ayen kan i s­iwulmen meskin ! Timeqbert, deg yiḍ, ttilin wid umi tessexrab leɛqel.

Asayes 26

Saḥari Rriɣ­ak­d s tamawt ussan­agi ineggura tbeddleḍ a Ɛayaci ! D acu i k­yuɣen ? D acu i k­yesnuɣnan ?

Ɛayaci Ɛyiɣ kan d aya... Ue ṣeḥḥaɣ ara.

Page 73: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 73 ­

Saḥari Ur teffer ara fell­i, nemyussan, d acu akka i iceɣlen leɛqel­ik ? Ad s­tiniḍ tettucewwleḍ !

Ɛayaci (Yettucewwel)Imi tebɣiḍ tidet, ad k­tt­id­iniɣ, ugadeɣ ! Ugadeɣ bunadem­agi i terriḍ d lweḥc s yidammen n Bururu, timital­is ulac­iten deg tmenɣi, d lweḥc... D lweḥc... D lweḥc.

Saḥari D ayagi kan ?

Ɛayaci Mazal ! Kečč daɣen ur ɛuddeɣ ara akka ara k­id­afeɣ, ɣelḍeɣ, d kečč i d lmut. Bururu d afus s wayes tneɣɣeḍ ! D ayen, d ayen ur zmireɣ ara ad kemmeleɣ tadukli yid­k... Ugadeɣ... Ugadeɣ...

Saḥari Tebɣiḍ ad truḥeḍ lameɛna tugadeḍ (Yettxemmim) Ma yella ǧǧiɣ­k ad truḥeḍ ula d nekk ad aggadeɣ.

Ɛayaci D acu ara taggadeḍ seg­i ? Tessneḍ­iyi mačči d axeddaɛ i lliɣ. Tessneḍ­iyi, tessneḍ­iyi seg wasmi nella neqqar, di leɛmer xedɛeɣ ameddakel.

Saḥari Ttaggadeɣ ad iyi­d­tkecfeḍ a Ɛayaci, kra n wayen bniɣ ad t­ thuddeḍ, lbaḍna­w ad tettwassen.

Ɛayaci La k­qqareɣ tessneḍ­iyi, ur lliɣ ara d win iheddren, d win yettɛawaden tiɛlumin, ḍemneɣ­k, lbaḍna­k ad teqqim inek, lameɛna ur zmireɣ ara ad qqimeɣ yid­k, ur zmireɣ ara. Awi­d kan ur ttiliɣ ara zdat n lweḥc­agi i d­tṣenɛeḍ s lmux­ik akked yifassen­ik. Amen­iyi, amen­iyi.

Page 74: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 74 ­

Saḥari Umneɣ­k a Ɛayaci, umneɣ­k... Ḥala nekk i izemren ad ɛiceɣ akked Bururu... Ssewǧed iman­ik ad truḥeḍ ad tzedɣeḍ di l’Hotel, di temdint yeččuren d lɣaci ara k­iwansen. Ssewǧed iman­ik, ssewǧed iman­ik...

Asayes 27

Racid (Yetsuɣu) Ɣas ur ttnadit ara ɣef Ṭeyyeb, yemmut ! Yemmut ! Nniɣ­awen yemmut... Terram­iyi d akeddab, d ameslub... Tɣelḍem, tɣelḍem...

Ɛaziz (Yezmumeg, yesmeɛlek) Alaxert yeffeɣ­d seg uẓekka... Yenɣa Ṭeyyeb... Yuɣal s amkan­is ad yeṭṭes uqbel ad t­yeffeɣ naddam n lebda ? Ah ? Ini­yi­d, amek tebɣiḍ ad k­namen ? Amek a si Racid ?

Racid (Yuyes) Anda ḥṣiɣ a si l’inpecteur, amek tebɣam ad d­iniɣ ? Ad d­skiddbeɣ ?

Buzid Ala ! Ini­aɣ­d kan tidet.

Racid D tidet i wen­d­nniɣ mačči d lekdeb. D acu n lfayda i sɛiɣ i wakken ad skiddbeɣ ? Ass­agi terram­iyi d ameslub ur slibeɣ !

Ɛaziz Racid, nekni ɣur­neɣ tbaneḍ tselbeḍ !

Buzid Yya a Ɛaziz, anef­as ad ixemmem akked yiman­is.

Page 75: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 75 ­

Racid (Yettḥelli) Si kumiṣar, ma teǧǧam­iyi dagi akked yimeslab, cfut ad tawim ddnub­iw, ad qqleɣ am nitni.

Buzid (Ileḥḥu) Ameslub itettu, yettbeddil awal s wayeḍ, wagi d ayen i d­yenna di tazwara i mazal yeṭṭef deg­s.

Ɛaziz (Ileḥḥu) D acu i tebɣiḍ ad d­tiniḍ a si kumiṣar ?

Buzid Ulamma tidet tettuxaḍ merra s tissist, lameɛna cukkeɣ belli Racid s leɛqel­is i yella, am kečč akked nekk, aṭas n lumur i walaɣ la t­id­ssebganen ur yeslib ara, ur fhimeɣ ara.

Asayes 28

Saḥari Bururu ! Bururu ! Ldi­d allen­ik. Iḍ­agi ḥwaǧeɣ­k a Bururu, ffeɣ­d si tenṭelt, kker­d, bedd...

Bururu (Yettnazaɛ) Idammen... Ulawen yeḥman... Saḥari Ihi, ih a Bururu ! Ad k­ceyyɛeɣ ad d­tqelɛeḍ ul n Professeur Ɛayaci qbel ad aɣ­d­yekcef di sin, yelzem ad yemmet iḍ­agi... Ad yemmet i wakken ayen yeẓra ad yettwanṭel yid­s... Bɣiɣ ad waliɣ ul­is yettquddur d idammen gar wajjaren­ik...

Bururu Idammen... Idammen... Ul­is... Ul n Ɛayaci...

Asayes 29

Ɛayaci (Yettheyyi iceṭṭiḍen­is, ileḥḥu deg texxamt­is, i yiman­is) D ayen tura fukeɣ aheyyi n tbalizin. Azekka ṣṣbeḥ ad ruḥeɣ. Ad

Page 76: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 76 ­

beddleɣ tamurt qbel ad ifat lḥal fell­i... Iḍ­agi ur cukkeɣ ara ad iyi­d­isami naddam... Aql­i ttuqellqeɣ...

Bururu (Isuɣ, yekcem­d seg ṭṭaq) Ɛayaci... Bɣiɣ ul­ik...

Ɛayaci (Yewhem, yuggad) Bururu... Iceyyeɛ­it­id Saḥari ad iyi­ineɣ... Yerẓa­d ṭṭaq... Aẓ akin... Tixxer­iyi a Bururu... Ur iyi­neɣɣ ara a Bururu... Ala ! Ala ! Ala ! Ur d­ttqerrib ara ɣur­i...

Bururu (Yettaẓ) Ul yettqudduren d idammen... Ɛayaci bɣiɣ ul­ik...

Ɛayaci (Yettazzal deg texxamt) Tixxer­iyi a Bururu... Tixxer fell­i... Ur iyi­neɣɣ ara... Eǧǧ­iyi... Yeṭṭef­iyi... Ala... Ala... Ala... (Isuɣ) Aaaaaaaaaaaaaa ! (Yemmut).

Bururu (Yefreḥ) Ul­is... Ul­is... Idammen yeḥman... Yemmut... Yemmut... (Isuɣ).

Asayes 30

Lḥess n lɣaci deg tseqqift.

Buzid Mdel, mdel tawwurt a Ɛaziz... Ur d­keccmen ara imesǧernanen. Ad as­tiniḍ wagi yenɣan Professeur Ɛayaci ixebber­iten.

Ɛaziz (Yemdel tawwurt) Atan la ttraǧun deg tseqqift am yimawlan yettraǧun tawellit­nsen ad d­terbu.

Page 77: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 77 ­

Buzid (Yezɛef) Anef­asen ad arǧun. Imi mazal ur d­neṭṭif ara lweḥc­ agi ineɣɣen, ur ɣ­ṭṭixxiren ara. Ad aɣ­ṭṭafaren am yizamaren yectaqen iniɣem (Yuẓ ɣer ṭṭbib) Ihi a Docteur, anda akka tessawdeḍ di ccɣel­ik ? Ma tufiḍ kra izemren ad aɣ­iɛiwen ?

Ṭṭbib Ayagi la ttwaliɣ la yessewham a si kumiṣar. Professeur Ɛayaci Yemmut s ufus i yenɣan Lla Meryem, tameṭṭut n si Salem.

Buzid Ayagi ḥṣiɣ­t a Docteur, d ayen ibanen am uzal. Ɣef wacḥal tasaɛet i yettwanɣa ?

Ṭṭbib Gar tnac d zzuǧ n ṣṣbeḥ. Attan tura d tlata.

Buzid Yeɛni xemseṭṭac n ddqayeɣ segmi ɣ­d­ɛeggnen s tilifun ɣer kumiṣariya. Slan­d i lḥess n truẓi n ṭṭaq, slan­d i yisuɣan, uzzlen­d ɣer texxamt n Professeur Ɛayaci, ufan­t­id yemmut, yeẓẓel di temda n yidammen­is.

Ṭṭbib Akka tettwaliḍ a si kumiṣar, idmaren­is rrẓen ul­is yettwaqleɛ... Ur fhimeɣ ara timenɣiwt­agi... D taweḥcit.

Buzid (I yiman­is) I lemmer Racid ameḥbus ad yili ur yeskaddeb ara ɣef lmut n Ṭeyyeb, ameddakel­is n ssilul di tmeqbert ? Heu ? Ahat win i t­yenɣan yekkes­is seg umkan i wakken ur t­nettaf ara, ad yesseɛreq later.

Ṭṭbib Icenfiren­ik la ttembiwilen a si kumiṣar, ma d ayen i la d­ teqqareḍ ur s­sliɣ ara.

Page 78: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 78 ­

Buzid Heu ! (Yezmumeg) Llant kra n tikkal ula d nekk ur selleɣ ara i wayen d­ttemslayeɣ a Docteur ! Ma tekfiḍ ccɣel­ik, ini­asen i yifremliyen ad kksen lmeyyet.

Ṭṭbib Dagi kfiɣ yid­s, ayen i d­mazal ad t­kemmleɣ di sbitar.

Buzid Ɛaziz !

Ɛaziz Aql­i da a si kumiṣar !

Buzid Atan Docteur yekfa ccɣel­is akked lmeyyet, kenwi daɣen ma tekfam ccɣel­nwen dagi, siwlet i yifremliyen ad t­refden ssyagi.

Ɛaziz Yirbeḥ a si kumiṣar. Lameɛna imesǧernanen ?...

Buzid (Yezɛef) D acu i tebɣiḍ ad asen­xedmeɣ i yimesǧernanen ? Anef­asen ad qqubbɛen deg yimukan­nsen, mačči ula d nitni ad d­rnuɣ lhemm­nsen. Ɣiwel... Awit lmeyyet ssyagi.

Ɛaziz Yirbeḥ, yirbeḥ a si kumiṣar (Iruḥ).

Ṭṭbib Ihi aql­i ad ruḥeɣ a si kumiṣar, mi kfiɣ ccɣel­iw i yi­d­mazal akked lmeyyet di sbiṭar ad k­d­sweǧdeɣ rrabul inu.

Buzid Ay arezg­ik a Docteur kečč qrib ad tekfuḍ lxedma­k, ma d nekk mazal la tennḍeɣ deg yiwen umkan.

Page 79: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 79 ­

Ṭṭbib Yal yiwen d acu n lḥirfa i yextar a si kumiṣar !

Buzid (Ileḥḥu) Aywah a si Yusef ! Ḥala awal­ik i ur ɛad s­sliɣ !

Yusef D acu i tebɣiḍ ad tesleḍ sɣur­i a si kumiṣar ?

Buzid Ula d kečč d Docteur, tzemreḍ ad aɣ­d­tiniḍ ma yella kra twalaḍ !

Yusef Ayen ara waliɣ atan iwala­t Docteur­nwen.

Ɛaziz (Yeddukel­d akked yifremliyen) Awit­t, lhit­d yid­s !

Buzid (I Yusef) Ur tesliḍ ara i Professeur Ɛayaci mi isuɣ ?

Yusef Ala, ur s­sliɣ ara a si kumiṣar. D aherwel i yekkren di l’Hotel i yi­d­yessakin... Uzzleɣ­d, ufiɣ­t­id...

Buzid Tufiḍ­t­id... Tufiḍ­t­id yemmut. Tzedɣem di sin di l’Hotel­agi seg wasmi i d­tusam ?

Yusef Akka seg wasmi i d­nusa... Lameɛna...

Buzid Lameɛna ssefrez axemmem­ik.

Yusef Ussan­agi ineggura ur d­iban ara di l’Hôtel, tura la ttwaliɣ

Page 80: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 80 ­

yessewǧed tibalizin am win yebɣan ad yinig... Ayɣer ur iyi­d­ iɛeggen ara ? Ur fhimeɣ ara !

Buzid Ur teḥṣiḍ ara anda yella mi akken yella iɣab si l’Hôtel ?

Yusef Ur iyi­d­yenni ara... Tikkelt taneggarut mi t­ẓriɣ, yenna­yi­d ad iruḥ ad iẓer aɛessas n tmeqbert.

Buzid Ayagi ẓriɣ­t, d nekk i s­yennan ad iruḥ ad iẓer Saḥari. Ur fhimeɣ ara d acu­t akken i la yi­d­iḥekku ɣef lɛilm ur ttnadiɣ ara ad fehmeɣ.

Ɛaziz Qrib ad yekfu waggur n usteɛfu n kumiṣar Ɛmara, ad d­yas ad aɣ­iɛiwen di taluft­agi.

Buzid Netta atan deg usteɛfu, ṭṭfeɣ amkan­is, weqɛeɣ deg tyersiwin­ agi n lweḥc iqellɛen ulawen. Tamdint tella tethenna, teqqel tessewḥac. Si Salem yemmut di laksida n ṭumubil. Lla Meryem, tameṭṭut­is, temmut s yir lmut. Professeur Ɛayaci i d­yusan d inebgi kemmlen nɣan­t, ixef­is ulac­it (Yetqelleq) D acu­t akka i teṭṭfeḍ deg ufus­ik a si Yusef ?

Yusef D incew, n ufrux.

Buzid Anda i t­tufiḍ, dagi ?

Yusef Dagi ih a si kumiṣar. Mazal idammen deg yiɣef­is... Ur ɛad qquren...

Page 81: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 81 ­

Buzid Anwa afrux umi tettwakkes yincew ?

Yusef Aql­i wehmeɣ a si kumiṣar, ur tettamneḍ ara lemmer ad ak­d­ iniɣ !

Buzid Ɣas ini­d a si Yusef, ur ttnadi ara ɣef wayen ara yamneɣ neɣ ur ttamneɣ. Ass­agi aql­i weǧdeɣ ad amneɣ leɛǧubat.

Yusef D incew n Bururu, lameɛna ulac di ddunit Bururu yesɛan incew meqqren annect n tagi.

Asayes 31

Buzid Ɛaziz tecfiḍ asmi i k­d­nniɣ belli Racid ameḥbus ur yeslib ara ?

Ɛaziz Cfiɣ a si kumiṣar, ayɣer ?

Buzid Tura aql­i tḥeqqeɣ, d tidet, i ɣ­d­yenna ɣef lmut n Ṭeyyeb... Lameɛna xuṣṣent­iyi ttbut.

Ɛaziz Semmeḥ­iyi a si kumiṣar, amek teẓriḍ yemmut ? Ulac ayen i t­ id­yesbegnen i wakken ad tetḥeqqeḍ. Neɣ ma yemmut, anwa i t­yekksen seg umkan ?

Buzid Win i t­yekksen seg umkan d win i t­yenɣan, yuggad la police ad t­id­kecfen, ayen mazal ttxemmimeɣ d lmut n Professeur Ɛayaci, yusa­d i wakken ad inadi ɣef ṣṣenf n lmeyytin di temqebrin, iruḥ ad d­iẓer Saḥari aɛessas... La d­tselleḍ a Ɛaziz ?

Page 82: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 82 ­

Ɛaziz La nselleɣ, la nselleɣ a si kumiṣar.

Buzid Ṭeyyeb ameḥbus yenna­d belli Racid ameddakel­is i irewlen yid­s iwala­t yemmut di tmeqbert anda yettɛassa Saḥari (Icukk) Win i t­yenɣan cukkeɣ ad yili yezdeɣ dinna, di tmeqbert.

Ɛaziz Ur tebɣiḍ ara ad d­tiniḍ Saḥari yettiki deg tmenɣiwt a si kumiṣar !

Buzid Saḥari yessemɣer di leɛmer, mačči d netta i izemren ad yexdem leǧruḥ­nni neɣ ad yettali leḥyuḍ, ala, mačči d netta.

Ɛaziz Ihi, anwa ? Neɣ... Tebɣiḍ ad d­tiniḍ yella walbaɛḍ n lewḥuc... iteffren iman­is di tmeqbert ?

Buzid D lweḥc ne d bunadem labud yiwwas ad d­yettwakcef. Sel­d, atan amek ara nexdem tameddit­agi, ad nawi yid­neɣ aqjun­ nneɣ ɣer lḥebs i wakken ad yesriḥ di ssilul n Ṭeyyeb iceṭṭiḍen­ is d umeṭreḥ­is, ssyin ad as­nserreḥ ad yetbeɛ later­is, nekni ad t­neḍfer alamma yessaweḍ­aɣ s amkan anda ara yili Ṭeyyeb. Ma yella mazal­it yedder, ad t­id­naf, ma yemmut yettwanṭel, ad t­id­nessekfel. Tfehmeḍ a Ɛaziz ?

Ɛaziz Fehmeɣ a si kumiṣar, d tikti yelhan. Truḥ­aɣ kan, yili akka ara nexdem di tazwara.

Buzid Aṭas i la ɣ­yettruḥun, mačči d yiwet, ṭṭuqtent. Awi­d kan lweḥc­agi iɣef la nettnadi, ad d­naf later­is.

Page 83: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 83 ­

Ɛaziz I lemmer ad yili tɣelḍeḍ a si kumiṣar ?

Buzid Tikkelt­agi ma yella ɣelḍeɣ, ad ǧǧeɣ amkan­iw i wiyaḍ. Lameɛna ur cukkeɣ ara ɣelḍeɣ a Ɛaziz !

Ɛaziz Ur teḥṣiḍ ara a si kumiṣar ma tɣelḍeḍ, ineɣmasen ad afen ayen ara d­arun.

Buzid Ad sen­fkeɣ lḥeqq. La police ur nezmir ara ad d­teṭṭef win ineɣɣen, win yesserwalen lɣaci seg yiberdan, u yessekcem tugdi d lweḥc deg wulawen, tuklal acettem.

Asayes 32

Saḥari (I yiman­is) Iḍ­agi timeqbert attan teɛmer ! La police wwin­d yid­sen aqjun­nsen... Ufan tanṭelt­nni ideg neffer ameḥbus­nni yenɣa Bururu, atan la t­id­ssekfalen (Yezɛef) Texṣer tegnit... kumiṣar Buzid yeḥrec, s uqjun inna ur ttɛeṭṭilen ara ad ḍefren later alamma d da (Nnhati) Ilaq ad qerrbeɣ ɣur­sen neɣ mulac ad ten­yekcem ccek fell­i, ad s­inin yeffer neɣ yerwel mi d­ yesla i la police. Ad xemmeɣ amek ara sen­sɛerqeɣ lǧerra ma yella mazal ur ɛad ur ten­yekcim kra n ccek (Yelḥa ɣer­sen) Rebbi ad iɛin ! Waqila tbeddlem ṣṣenɛa a si kumiṣar imi tuɣalem d ixebbacen n wakal (Lḥess n tɣuzi).

Buzid Llan widen yeɣɣazen i wakken ad ẓẓun... neɣ ad neṭlen win yettwakksen a si Saḥari... Nekni nesskfal i wakken ad t­nissin.

Saḥari (Taḍsa) Ur fhimeɣ ara d acu i tebɣiḍ ad d­tiniḍ a si kumiṣar ?

Page 84: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 84 ­

Ɛaziz Si kumiṣar... Dayen... Ufan­t ixeddamen... La d­yettban ufus­ik seddaw wakal... Muqel, muqel !

Buzid La ttwaliɣ a Ɛaziz, la ttwaliɣ. D udem­is i bɣiɣ ad waliɣ. Kemmlet aɣizi, sḍehret­d lǧetta­s.

Ɛaziz (Yumer­iten) Ahaw ! Ahaw ! Ɣzet ɣer tama n yiḍarren­is... Zwiret kkset akal­nni yellan s aqerru­s.

Saḥari Anwa wagi i la d­tessekfalem ?

Buzid Ṭeyyeb ameḥbus (Aqjun yeskeɛwiw si tugdi) Acu yuɣen aqjun­ agi ? Ad s­tiniḍ yuggad... La yettergigi.

Saḥari D aqjun­agi i t­id­yufan ?

Buzid D netta, d aqjun­agi.

Ɛaziz Si kumiṣar dayen... Tesɛiḍ lḥeqq... D Ṭeyyeb ! Atan yebda la yettraḥ !

Buzid Rriḥa n uksum n bunadem yebdan la irekku... Rriḥa n lmeyyet. Ruḥ tura siwel i wakken ad d­tas terbaɛt n laboratoire ad bdun ccɣel­nsen.

Ɛaziz Yirbeḥ a si kumiṣar !

Page 85: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 85 ­

Saḥari Docteur n laboratoire ma yusa­d, ad t­idawi ?

Buzid (Yeskeɛrir) Ad t­iwali, ahat yessen­it, ad s­d­yini amek yemmut neɣ anwa i t­yenɣan (I Ɛaziz) Mazal ur ɛad truḥeḍ a Ɛaziz ? (Yewhem) D acu akka i la tessenqadeḍ di lmeyyet ?

Ɛaziz Idmaren­is... La ttwaliɣ yeččur d awekkiw n wakal, yemmečč akk deg yidis n wul­is, d amruj, ur yeskaddeb ara Racid, yenna­yaɣ­d tidet.

Buzid Ḥṣiɣ ur yeslib ara... Tura mazal ad nnadi ɣef win i t­yenɣan ! (I yiqjan) Aha a bubi... Nadi nadi... (I Ɛaziz) Yelha imi d­tegliḍ s mimic, teḥrec. Aha tura kemmini... Nadi, nadi... Sriḥ, sriḥ...

Ɛaziz (Iqjan uggaden, ttergigin) Ggumman ad mbiwlen... D acu i ten­yuɣen ? Bubi, mimic, nadi, Sriḥ... (Iqjan skeɛwiwen).

Buzid Iqjan­agi ad s­tiniḍ ttubeddlen ! Atan bran i yimeẓẓuɣen­nsen, la skeɛwiwen si tugdi... Amzun yella wayen sraḥen yessaged­ iten. D acu i zemren ad yessagad iqjan am wigi di leɛmer i ugaden kra ?

Saḥari Leɛmer ẓriɣ neɣ sliɣ belli aqjun yesɛan tanaṣlit n wuccen n yidurar n Lalman ssnen d acu i d tugdi ! Wigi ad ilin ččan kra ɣur­wen i ten­ihelken.

Buzid Ur fhimeɣ ara d acu i ten­yuɣen, ladɣa bubi, yeggumma ad yessenbiwel imeẓẓuɣen­is. Awah ! Ahat ad yili d tidet, ččan ayen ixeṣren, iḍurr­iten.

Page 86: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 86 ­

Saḥari Ayagi bla ccek ! Yerna mačči akka i d leɛwayed n yiqjan­agi.

Buzid (Yezɛef) Nadi bubi nadi... Awah ! Yeggumma (Aqjun yeskeɛwiw) Tura atan yebɣa ad yerwel ! La yettemxebbaḍ i wakken ad yessenser iman­is. Bubi... Bubi...

Ɛaziz Bɣiɣ ad d­iniɣ yiwet lḥaǧa a si kumiṣar !

Buzid Ini­d ! Ini­d ! D acu­tt ?

Ɛaziz Lǧerḥ­agi i d­yesseggran amruj deg yidmaren n Ṭeyyeb iruḥ icuba ɣer wiyaḍ yettwanɣan idmaren rrẓen ul­nsen yettwaqleɛ. Aqjun­agi ur nettaggad la bunadem, la rrṣaṣ, la timess, yuggad, yeggumma maḍi ad ikemmel asriḥi d unadi armi yesraḥ ayen ur yezmir ad iqazem.

Buzid Ur tebɣiḍ ara ad d­tiniḍ yuggad alaxert ?

Ɛaziz At laxert d at laxert a si kumiṣar ! Lemmer i ten­yuggad yili, ur ɣ­d­yessawaḍ ara s anda i d­nessekfel Ṭeyyeb. Ayagi d ayen nniḍen, ahat yugar tamusni nneɣ.

Asayes 33

Zzhir n ṭumubilat deg yiḍ.

Ɛmara (Yeɛḍes, ileḥḥu, i yiman­is) Llan widen yeqqimen zdat tewwurt n uxxam­iw ! Ad s­tiniḍ... D Ɛumar, d acu akka yebɣa ɣur­i... D kečč ayagi a Ɛumar ?

Page 87: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 87 ­

Ɛumar (Yeṣker, yesneɣnuɣ) Mselxir a si kumiṣar Ɛmara Saɛid ! D nekk ! D Ɛumar ! Win yeznuzun imeslayen i lɣaci deg yiǧernanen... Imeslayen n tidet akked wid nniḍen (Taḍsa) Ih akked wid nniḍen ixelḍen deg yiwet tedwayt n lmidad am lqahwa d uyefki yemlalen deg yiwen ufenǧal.

Ɛmara Ass­agi daɣen ayen i d­trebḥeḍ deg uǧernan tesruḥeḍ­t di tissit n ccrab.

Ɛumar Mačči d lɣerḍ­iw a si Ɛmara... D lebda ffudeɣ... Ma qqimeɣ yiwwas ur swiɣ ara, ttergigiɣ u ixerreb leɛqel­iw.

Ɛmara Tettdawiḍ iman­ik s ccrab. Akka la ttwaliɣ ifassen­ik mazal la ttergigin, ur ɛad terwiḍ tissit n ccrab.

Ɛumar Ulac kumiṣar i k­yifen di lmux, din­din tfehmeḍ timsal, tettafeḍ­d ayen yettxaṣṣan, iḥemmel uḥbib tḥemmleḍ. D tidet... Ur ṛwiɣ ara tissit n ccrab... Iṣurdiyen kfan... (Yekkat deg yifassen­is) Kfan, ulac (Ɛmara yeɛḍes, yennecraḥ) Teḍra yid­i am kečč a si Ɛmara... Kečč d aṭṭan n uɛḍas si la sinusite, ma d nekk d aṭṭan n tqerɛat n ccrab... Aql­aɣ d imuḍan di sin (Taḍsa) Nettwaɣ di sin...

Ɛmara Akken xedmeɣ yid­k ur slikeɣ ara a Ɛumar. Nedreɣ neɣ qqimeɣ. Acḥal i k­weṣṣaɣ ur tess ara ccrab, yal tikkelt ur tettaɣeḍ ara awal. Ufiɣ­ak­d lxedma i wakken ad yelhu lbal­ik di ccɣel, tettruḥuḍ s ixeddim tṣekreḍ. Ttawiɣ­k ssganeɣ­k di lḥebs di ccetwa i wakken ad terreḍ aḍar, teggummaḍ ad tbeddleḍ yir leɛwayed­ik. Di leɛnaya­k a Ɛumar, ini­yi­d d acu n ddwa i k­ilaqen i wakken ad tettuḍ yir ṭṭbiɛa­agi inek ?

Page 88: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 88 ­

Ɛumar Ulac ddwa a si Ɛmara. Ur ɛad i t­id­yesnulfa bab­is.

Ɛmara D acu i tebɣiḍ imi akka la tettraǧuḍ dagi zdat tewwurt­iw ?

Ɛumar Bɣiɣ ad ẓreɣ ma yella d tidet ayen akka la d­ttarun di lǧernanat ɣef lweḥc­agi iqellɛen ulawen ? Kečč ur teskiddibeḍ ara, teḥṣiḍ kullec, u nekk d ameddakel­ik n lḥuma si zik, ur tetteffreḍ ara fell­i.

Ɛmara Ɛumar ! Mazal­iyi deg waggur­iw n usteɛfi, amek tebɣiḍ ad ḥṣuɣ ? Ini­iyi­d, ayɣer akka i la tettnadiḍ taṣeḥḥit di taluft­agi ?

Ɛumar Axaṭer a si Ɛmara nekk ur ttamneɣ ara belli d lweḥc i la ineɣɣen am akken i d­nnan ḥqaḥqa d alaxert i d­yeffɣen seg uẓekka, yettmerriḥ, win yufa ad t­ineɣ. Di leɛmer i sliɣ s lmeyyet yenɣan win yeddren !

Ɛmara Ur cukkeɣ ara d ayagi kan i k­id­yewwin ɣur­i tameddit­agi, neɣ ɣelḍeɣ a Ɛumar ?

Ɛumar D tidet, ɣef lǧal n tmusni­nni nneɣ taqdimt... Usiɣ­d... Usiɣ­d... Tfehmeḍ­iyi ?

Ɛmara Ḥṣiɣ, fehmeɣ­k... D idrimen i tebɣiḍ !

Ɛumar (Yefreḥ) Ḥṣiɣ, ḥṣiɣ ulac kumiṣar i k­izemren... D lfahem ameqqran, tettafeḍ­d kullec, ulac ayen i k­yettaɛraqen... Yeḍher­ak lḥal... Tifaṭurin n lekra, trisiti, aman... Mlalent­d

Page 89: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 89 ­

deg yiwen wass, msefhament i wakken ad iyi­xlunt ɣef yiwet tikkelt.

Ɛmara (Yeɛḍes) D ayen ibanen... Iɣaḍ­ik bu tḥanut n ccrab, tefkiḍ­as iṣurdiyen­ik, yerra­yak­ten­id d tiqreɛtin n ccrab i wakken ad tekkseḍ fad (Yefka­yas idrimen) Di leɛwayed, timital­ik ttawiɣ­ tent steɛfayent di lḥebs. Imi temɣer trennu, leɛwayed ttbeddilent... Ax... Ṭṭef... Atan walef idinaren... Ddnub i yiri­k.

Ɛumar Amek ara k­d­iniɣ ṣaḥḥa a si Ɛmara ?

Ɛmara Ur iyi­d­qqar acemma. Ḥṣiɣ iɣaḍ­ik bu ccrab ad as­ten­ternuḍ di leqjer (Yeɛḍes) Lemmer ur k­ssineɣ ara si zik ay axir. Llant kra n tikkal, tamusni taqdimt tgerri­d d yir tamusni.

Ɛumar Ur tettuɣ ara lxir­ik a si Ɛmara !

Ɛmara Mačči d lxir i k­xedmeɣ a Ɛumar, lameɛna ur zmireɣ ara ad ttuɣ argaz bu tissas i telliḍ zik­nni uqbel ad tbeddleḍ yir abeddel seg wasmi temmut temeṭṭut­ik s tadist.

Ɛumar (Yeḥzen) D tidet a si Ɛmara... Seg wasmi temmut tmeṭṭut­iw i la tesseɣ ccrab i, wakken ad ttuɣ. Lameɛna mi ara ṣekreɣ mačči d awali kan i la tt­ttwaliɣ tebedd­d ɣur­i la selleɣ ṣṣut­is ḥninen, ihi wulfeɣ s lexyal­is mi ara sweɣ ccrab, acḥal iberdan mi ara yiliɣ ṣekreɣ, ttruḥuɣ ɣer tmeqbert gganeɣ rrif uẓekka­s, ttwanaseɣ­tt gar lmeyytin.

Asayes 34

Saḥari Bururu ! Ilaq ad tettaɣeḍ awal­iw... Tesliḍ a Bururu ! Ur teffeɣ

Page 90: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 90 ­

ara si tenṭelt­ik.

Bururu Idammen... Idammen... Ulawen... Ulawen...

Saḥari D nekk, d nekk ara k­d­yextiren ulawen ara d­tqelɛeḍ... Ttɣiqmi deg umkan­ik, ur teffeɣ ara ɣer berra ! Mulac ad aɣ­d­ tkecfeḍ ! Iqjan n la police lemmer mačči d kečč i d­sraḥen, uggaden­k, ur d­qerrben ara, tili ad ten­id­ssiwḍen ɣer tewwurt n lbaḍna n laboratoire... (Yetqelleq) D acu akka i k­ yuɣen... Aql­ak am win yettuqellqen.

Bururu Lmut... Lmut... Idammen yeḥman... Idammen yeḥman...

Saḥari Ṭṭes a Bururu... Ṭṭes... Mdel allen­ik....

Asayes 35

Ɛumar (Aḍu, rrɛud, yeṣker, i yiman­is) Ur ttaggad ara... Rrɛud­agi akked waḍu aql­i yid­m... Ur kem­ttaǧǧaɣ ara weḥd­m. Sel­ asen kan, uccanen la ssawalen i lmut... Kemm temmuteḍ ur tesɛiḍ d acu ara taggadeḍ (Askeɛwew) Ečč aqerru­k ay uccen, ečč aqerru­k... Uccen yessusem... Yuɣ­iyi awal, yettaggad widen yeddren... Acḥal akka tura tasaɛet ? (Iwala ssaɛa) Ur walaɣ ara... Areqqas­nni ur d­iban ara... D ṭṭlam... Waqila ṣekreɣ, aqerru­w la itezzi am tberrint... ven... ven... ven... Awwah ! D lmuḥal ! Ccrab n wass­agi yerwi­yi armi la ttemzennadent wallen­iw, ad s­tiniḍ la ttwaliɣ aɣummu inna n trexxamt n tenṭelt yembwal... (Yetcewwiq) Alala Halala... Halulu... Lalala... (Yeḥbes) Heu ! Acu­t lexyal inna i d­ibedden dahi ? Yeffeɣ­d si tenṭelt... La d­yessurruf iẓekwan... (Si tugdi, tekkes­as ṣṣekra) Ggummaɣ ad amneɣ allen­iw... Ggummaɣ ad amneɣ ayen akka i la ttwaliɣ... Ul­iw yebɣa ad yeṭṭerḍeq deg

Page 91: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 91 ­

yidmaren­iw... La s­ttḥulfuɣ yekkat s nncaf ɣer tɣemmar n yiberḍiyen­iw... Ayay ! Ayay ! Ad ttixreɣ ssyagi ! Wagi d ɛeẓrayen n at laxert i d­yeffɣen ad yawi leɛmer­iw... La d­ yettqerrib ɣer­i (Yeffeɣ­it leɛqel) Lemmer ad yili... D lweḥc­ nni... Yenɣan wid­nni... Ad rewleɣ... Ad rewleɣ... (Yettazzal gar yiẓekwan) La police... Ya la police... (Tiɣwist n Bururu) La Police... La police...

Bururu Idammen... Ul yettqudduren d idammen yeḥman...

Ɛumar Wagi d lweḥc ! D lweḥc ! Ur d­ttaẓ ara... Aẓ akin... Teččureḍ d rric... Uɣal ɣer deffir... D acu­t uqamum­agi... Allen­is d tizeggaɣin... Nnaɣ a yemma ɛzizen...

Bururu Lmut... Ṭṭfeɣ­k... Ṭṭfeɣ­k... Ulawen... Ulawen... Tidi la tettazzal fell­ak si tugdi n lmut... La tettergigiḍ...

Ɛumar Serreḥ­iyi... Serreḥ­iyi...

Bururu Ad temmteḍ... Lmut... Lmut...

Ɛumar (Yettemḍerkal akked Bururu, yekkat i wakken ad s­d­ yennserr) Icekkel­iyi... Yerfed afus­is... Yessufeɣ­d ajjaren­is... Ala... Ala ur iyi­neɣɣ ara... (Isuɣ).

Bururu Idammen... Idammen n wul... Ad k­nɣeɣ (Isuɣ) Ad temmteḍ... Bɣiɣ ul­ik... Mmet... Mmet...

Ɛumar Ala... Ala... Ur iyi­neɣɣ ara... Eǧǧ­iyi tudert... Aaaaaaaaaaaa !

Page 92: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 92 ­

Bururu Dayen... Dayen... Yemmut...

Asayes 36

Buzid Taluft­agi tessufeɣ­iyi leɛqel a si Ɛmara. Kečč tugareḍ­iyi di lxedma n la police, ɛiwen­iyi i wakken ad d­ssukseɣ kra n lḥirfa ara iḥebsen snesla­agi n tmenɣiwin. Amek lweḥc­agi ineɣɣen bla ssebba ur d­yettaǧǧa ara later ad s­tiniḍ d aruḥani. Aql­i dbedbeɣ... Imesǧernanen tcettimen deg­neɣ ur nezmir ad nexdem ula d kra. Imdanen uggaden, ur d­teffɣen ara deg yiḍ, kksen deg­neɣ laman !

Ɛmara (Yeɛḍes) Di leɛmer i mmugreɣ taluft yecban tagi a Buzid. Lweḥc­agi iqellɛen ulawen yenɣa Lla Meryem, Ṭeyyeb ameḥbus, Professeur Ɛayaci tura yerna yenɣa Ɛumar aṣekran. Awah, ggummaɣ ad fehmeɣ ! Wigi yemmuten ur sɛin ara ayen i ten­yeccerken ara yilin d ssebba iɣef ara d­yerr ttar.

Buzid I lemmer ad yili am akken i s­nxemmem di tazwara, d albaɛḍ n yimeslab a si Ɛmara, d acu i tenniḍ ?

Ɛmara Ini­d albaɣḍ n lewḥuc a Buzid. Ameslub ur yesɛi ara lǧeh ad yerreẓ iɣsan n yidmaren n bunadem u ad yeqleɛ ul­is s ufus­is.

Buzid Amek ? S ufus­ik ?

Ɛmara Anɛam ih ! S ufus­is a Buzid. Docteur nneɣ n la police yessuli­ d ttbut n waya. Ulac limara nniḍen menɣir ajjaren.

Page 93: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 93 ­

Buzid Ayagi d lewhayen a si Ɛmara. Ggummaɣ ad amneɣ belli d afus i ixedmen annect­a !

Ɛmara Ihi amek i tzemreḍ ad d­tesfehmeḍ d acu i yerẓan iɣsan n yidmaren­nsen, iqleɛ­d ul­nsen ma yella mačči d afus yettwasellḥen s wayen ur ɛad nefhim ur yeǧǧa­yaɣ­d akka di ṭṭlam n yisteqsiyen !

Buzid Ur zmireɣ ara ad ak­d­sfehmeɣ ayagi a si Ɛmara... Afus ? Afus n bunadem ? Isellḥen s wayen ur ɛad nefhim ?

Ɛmara Lemmer lliɣ d keččini...

Buzid Kemmel awal­ik a si Ɛmara, lemmer telliḍ d nekk...

Ɛmara Tili ruḥeɣ nekk s timmad­iw ad uqmeɣ taɛessast deg yiḍ di tmeqbert.

Buzid Amek ? Ad ɛesseɣ lmeyytin a si Ɛmara ?

Ɛmara Ad tɛesseḍ ayen yessaggaden iqjan i d­icettlen seg wuccen ahat ad d­iban kra i d­yesseɣlin rrebrab ɣef yimdanen anda ula d lehwayec yegla yis­sen.

Buzid D lewhayem ! D acu i uggaden yiqjan ? D acu akka i ten­ yesswḥacen ?

Ɛmara Timenɣiwin­agi akk luɣent, ur d­tban ara ssebba­nsent. S

Page 94: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 94 ­

ttjarib, zemreɣ ad d­iniɣ belli win i la ineɣɣen s tmenɣiwt­agi taweḥcit n truẓi n yidmaren d uqlaɛ n wul, ad tili tella ssebba, ahat mačči weḥd­s i yella... Bla ccek yella wis sin... Anwa ? Anwa ?

Buzid Neɣ anwi ? A si Ɛmara anwi ?

Ɛmara (Yeɛḍes) D tidet, tesɛiḍ lḥeqq... Neɣ anwi a Buzid ? Anwi ?

Asayes 37

Saḥari (I yiman­is, yetqelleq) kumiṣar Buzid yumayen ayagi netta yettɛassa di tmeqbert, ad yili yella wayen ideg icukk. D acu ? Atan la d­ileḥḥu ɣer dagi... Ɣur­i... La yettezmumug s teḍsa, taḍsa n wuccen ur nesɛi laman (Tikli) Atan yewweḍ­d, ula d nekk ad s­sbeggneɣ tiḥḥerci­w (Iɛeggeḍ) Aaa ! D kečč aya a si kumiṣar ! Si sgelli i la d­smeɛqileɣ deg­k... Ɛeqleɣ­k ur k­ ɛqileɣ. Ma yehwa­yak iẓri­w yenqes.

Buzid Amek akka i tettiliḍ a si Saḥari ?

Saḥari Am win yettɛassan timeqbert a si kumiṣar, am win yettɛassan timeqbert...

Buzid Yettaggad ad d­ffɣen at laxert ad rewlen !

Saḥari (Yeḍsa ) Tḥemmleḍ nnecraḥa a si kumiṣar. I kečč tettɛassaḍ albaɛḍ dagi di tmeqbert ?

Page 95: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 95 ­

Buzid Anwa i tebɣiḍ ad ɛasseɣ a si Saḥari ? Lmeyytin ? Ur mazal ara ad d­uɣalen ɣer ddunit i wakken ad ḍurren, neɣ ahat ad ɛasseɣ win i ten­yettɛassan ?

Saḥari Ur walaɣ ara d acu ara d­tessukseḍ i win yettɛassan iẓekwan ! d amɣar ur yezmir i wacemma. U nekk zemreɣ ad ḍemneɣ deg­s, aman­is la ḥemmun, ur yezmir ara ad yexdem ayen ara d­yawin lmaḍerra, ḥala deg wayen yelhan d wayen imeɛnen i la ixeddem seg wasmi t­ssneɣ u cfiɣ­as­d.

Buzid Kečč tessneḍ­t nekk ur t­ssineɣ ara.

Saḥari D acu i mazal ur t­tessineḍ ara deg­s ?

Buzid Tikli­s... Axemmem­is... La ttnadiɣ ad issineɣ merra widen izedɣen tamdint­agi akked lqurub­is. Llan widen yesɛan ɣur­ neɣ tiwriqin­nsen anda d­rsen yisteqsiyen fell­asen yesɣan tura lǧawab, llan wiyaḍ mazal, ihi wigi nettnadi amek ara ten­ nefhem, ad ten­nissin... Twalḍ a si Saḥari lxedma­nneɣ acḥal n wuguren i tesɛa ! D lebda nettani aqerru uferḍas.

Saḥari La ttwaliɣ... La ttwaliɣ a si kumiṣar !

Buzid Kemmel ttmuqul kan akka a si Saḥari, nekni mi nekfa tamuɣli, nefhem, nessasay­d ayen iɣef nettnadi, nettbeddil tamuɣli, nettuɣal ɣer tuṭṭfa di tfexxet (Nnhati) Ad ruḥeɣ ad k­ǧǧeɣ ad tkemmleḍ taɛessast­ik i wakken ur k­irewwel ara walbaɛḍ n lmeyytin seg uẓekka­s (Iruḥ).

Saḥari (Yetxemmim) Icukk neɣ yebda la ifehhem... Yeḥrec, yeḥrec. Ur

Page 96: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 96 ­

ilaq ara ad yefhem aṭas, ur ilaq ara...

Buzid (Ileḥḥu, i yiman­is) Yeḥṣa d netta i la ttɛassaɣ... D uccen ! Yefhem. Lehdur­is banen mačči d win n uɛessas n tmeqbert. Deg wass yettqaraɛ iman­is. Ma yella yettalas di taluft­agi, ilaq ad d­qqleɣ deg yiḍ... Deg yiḍ labud ad d­yass wass ad yettwakcef.

Asayes 38

Askeɛwew n wuccen, rrɛud, lebraq d waḍu.

Saḥari Bururu... Bururu... Aki­d ! Ldi­d allen­ik ! Sel­iyi­d !

Bururu Idammen... Ulawen... Idammen... Ulawen...

Saḥari kumiṣar Buzid ilaq ad yemmet... Ad yemmet...

Bururu Lmut... Lmut... Idammen... Idammen...

Saḥari kumiṣar Buzid ad d­yuɣal iḍ­agi ad yuqqem taɛessast... Ur d­ teffeɣ ara seg umkan­ik alamma teḥṣiḍ belli ur yezmir ara ad yerwel... Imir­nni... Imir­nni ffeɣ­d... Ffeɣ­d enɣ­it a Bururu... Enɣ­it mulac tikkelt nniḍen ad d­yuɣal ad d­yeglu s yimeddukal­is. Ilaq ad t­tenɣeḍ... qleɛ­d ul­is...

Bururu Ad yemmet... Ad yemmet... Ul­is... Ul­is... Idammen yeḥman...

Page 97: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 97 ­

Asayes 39

Yusef (Asṭebṭeb di tewwurt, i yiman­is) Anwa wagi i la d­yekkaten di tewwurt ? Ad tt­id­ldiɣ ad ẓreɣ (Iteddu ad d­yeldi tawwurt) Ah ! D kemm aya a Samira ? D acu­t akka i kem­yuɣen ? Atan wudem­im yembaddal !

Samira Usiɣ­d a Yusef i wakken ad k­d­iniɣ belli sweǧdeɣ­d iman­iw i wakken ad ruḥeɣ.

Yusef Ad truḥeḍ ? Kcem­d tura ɣer daxel, ur nettmeslay ara ɣef umnar n tewwurt.

Samira (Tcewwel) Ur zmireɣ ara ad rnuɣ yiwen wass dagi !

Yusef Qim tura ɣef ukersi ad testeɛfuḍ kra.

Samira (Teqqim) Tamdint­agi tesrebrib a Yusef.

Yusef Amek i kem­id­tusa lɛeqliyya­agi n rrwaḥ ? Ayɣer ? D acu i d ssebba ?

Samira Kullec a Yusef, Kullec ! Baba yemmut, ḥala netta i izemren ad iyi­yeṭṭef dagi lemmer mazal­it yedder, tura ur sɛiɣ ula d yiwen di tmurt­a. Ihi ad ruḥeɣ kan, dagi weḥceɣ.

Yusef D acu i tweḥceḍ a Samira ?

Page 98: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 98 ­

Samira Tamurt­agi teqqel­iyi d ṭṭlam, teqwa deg­s lmut, la tkukruɣ deg yiḍ deg wass, Lla Meryem, tameṭṭut n baba, nɣan­tt bla ssebba. Ul­is yettwaqleɛ, Ṭeyyeb i d­irewlen si lḥebs, Professeur Ɛayaci, Ɛumar aṣekran, mmuten merra idmaren rrẓen, iɣsan ftutsen, ul­nsen yettwaqleɛ. Weḥceɣ a Yusef, weḥceɣ (Tettru).

Yusef Ur ttaggad a Samira, aql­i dagi, yid­m, ur m­ttixxireɣ ara. Lweḥc­agi i la ineɣɣen s ṣṣifa tajehlit ad d­yas wass­is ad yettwaṭṭef, ad teqqel temdint­agi di talwit, ad yekkes deg­s lweḥc (Yetṣebbir­itt) Dayen tura ur ttru ara, sskew allen­im, sfeḍ imeṭṭawen­iw, ax tamucwart.

Samira (S tnexsas, tettḥellil) Di leɛnaya­k a Yusef yya ad nruḥ, ad nettixxer ! Ad nerwel ssyagi di sin uqbel ad ifat lḥal, ḥala kečč i yi­d­mazal.

Yusef Ala a Samira, nekk mazal ur ttruḥuɣ ara.

Samira Ayɣer tebɣiḍ ad teqqimeḍ dagi ? Ayɣer ? Ayen akk ara nernu d lbaṭel, d acu ara nernu dagi ?

Yusef Yella wayen i yi­yeṭṭfen dagi.

Samira D acu i k­yeṭṭfen, d acu ?

Yusef Lmut n Professeur Ɛayaci.

Samira Lmut n Professeur Ɛayaci ? Ayɣer ?

Page 99: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 99 ­

Yusef Professeur Ɛayaci irebba­yi­d am mmi­s, yessɣer­iyi, wwḍeɣ ɣer tussna n ṭṭebb. Ala a Samira, ur ttruḥuɣ ara ssyagi alamma iban­d win i t­yenɣan. Lweḥc­agi iqellɛen ulawen yesɛan rric n Bururu.

Samira Amek ? Rric n Bururu ?

Yusef Anɛam ih a Samira, rric n Bururu. Ddu­d yid­i ɣer texxamt ad am­d­sneɛteɣ yiwet tɣawsa yessedhacen (Ileḥḥu, yeḥbes, yeldi leqjer) Atan, muqel (Yefka­yas incew) Mmekti­d ayen teɣriḍ di tektabin n tussna n zoologie yeɛnan lehwayec i d­yemmeslayen ɣef yifrax n yiḍ umi qqaren les rapaces n ṭṭlam. Muqel­it mliḥ !

Samira Wagi d incew n ufrux, rric­is d aleqqaq am leḥrir, wagi iban d rric n Bururu... Lameɛna...

Yusef Lameɛna ulac Bururu yesɛan incew meqqren annect n wagi... Tura ara ad am­d­sneɛteɣ ayen nniḍen ara kem yeswehmen. Attan tura tqerɛet­agi n ssǧaǧ, senqed ayen akka i d­kkseɣ si zdaxel s nneqqaḍ.

Samira Acu­t wagi ?... Ad s­tiniḍ d aglim.

Yusef Ur teɣliḍeḍ ara a Samira, d aglim n bunadem.

Samira Ansi i t­id­tekkseḍ ?

Yusef Kkseɣ­t­id seg yiɣef­agi n yincew n Bururu i teṭṭfeḍ deg yifassen­im.

Page 100: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 100 ­

Samira Amek ? Rric deg uglim n bunadem ? Muḥal ! Ur tebɣiḍ ara ad d­tiniḍ ?...

Yusef Bururu­agi yesɛa aksum n bunadem ! Ad yili meqqer annect­is neɣ akter ɣef leḥsab n temɣer n yincew

Samira Anda tufiḍ incew ?

Yusef Di texxamt n Professeur Ɛayaci asmi yemmut.

Samira Ayagi d ayen ur yettamen umdan.

Yusef S tuffra uqqmeɣ anadi, s ufran i ferneɣ s lizanaliz incew­agi n Bururu i yi­d­ibanen meqqer aṭas ɣef tneṣlit­is, yufrar­d wayen ur iqebbel leɛqel. Wagi ineɣɣen yecrek deg­s ufrux akked umdan, ssasiɣ­d belli ḥala win yesɛan lqedd n urgaz yesɛan tazmert tameqqrant, irebban ajjaren akked rric n Bururu i izemren ad yerreẓ idmaren n umdan s ufus­is, ḥala win yesɛan tanaṣlit n ufrux i izemren ad ineggez tlata tɣurfatin ur yettnal lḥiḍ yemzin am lemri. (Nnhati) Samira... Wagi d lweḥc !

Asayes 40

Buzid Mulud ! Iḍ­agi ḥwaǧeɣ­k, ad tedduḍ yid­i ad nuqqem taɛessast di tmeqbert.

Mulud Yirbeḥ a si kumiṣar.

Page 101: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 101 ­

Buzid Lxedma­k n wass attan tfuk si tura. Ruḥ ad testeɛfuḍ deg uxxam­ik axaṭer iḍ­agi ur qebbleɣ ara ad k­id­yas naddam, ilaq ad tiliḍ tedduqseḍ am uṣeyyad deg umadaɣ.

Mulud Yexḍa­k ccɣel a si kumiṣar. Ɣef wacḥal tasaɛet ara d­qqleɣ ?

Buzid Ɣef tesɛa n yiḍ.

Mulud Ad iliɣ weǧdeɣ. Ihi aql­i ruḥeɣ.

Buzid Arǧu ! Ur qqar i yiwen anda ara txedmeḍ iḍ­agi, kullec ad yeqqim di lbaḍna.

Mulud Sliɣ a si kumiṣar.

Buzid Ur tettu ara tameẓyant, rnu­d acarjur wis sin.

Mulud Ur tettuɣ ara a si kumiṣar, kkes aɣbel.

Asayes 41

Liḥala yessewḥacen deg tmeqbert, aḍu, rrɛud d lebraq.

Mulud Tasaɛet attan tura...

Buzid Ḥbes ! Ur ceɛɛel ara taftilt ammer ad d­nettwakcef... Tasaɛet ad tili tura qrib d lweḥda n yiḍ.

Page 102: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 102 ­

Mulud Mazal ur ɛad d­iban ula d kra ?

Buzid Ccet ! Arǧu tessusmeḍ, mulac ad d­tessakiḍ at laxert.

Mulud Ad d­ssakiɣ at laxert ? Mmuten !

Buzid Atan ad yili yiwen deg­sen yesneɛmal kan ! (Tiɣwist n Bururu )

Mulud Tesliḍ a si kumiṣar ?

Buzid Tiɣwist n tmiɛruft, tanezduɣt­is di temqebrin (Yetqelleq) Acu akka i k­yuɣen ? Ayɣer i la tettergigiḍ ?

Mulud D nnda, ur zmireɣ ara i usemmiḍ.

Buzid (Tikli d truẓi n iqeccuḍen) Ccet ! Susem kan !

Mulud Ula d nekk sliɣ i lḥess­agi !

Buzid Ad yili d albaɛḍ n lehwayec i yettnadin gar yiẓekwan.

Mulud (Lḥess n tikli ẓẓayen, lebɛid ) I lḥess­agi tesliḍ­as ?

Buzid Mulud... Yya ad nemfaraq... Kečč ṭṭef­d tiɣmert inna agemmaḍ ma twalaḍ kra siwel... Ma yeggumma ad yeḥbes... Ɣiwel, jbed fell­as s rrṣaṣ. S lḥess­nni, nekk ad n­azzleɣ ɣur­k.

Page 103: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 103 ­

Mulud Yirbeḥ a si kumiṣar (Yuqqem kra n lḥess).

Buzid Ur ttuqqim ara lḥess... S leɛqel kan.

Mulud Aql­i ruḥeɣ (Tiɣwist n Bururu).

Buzid (I yiman­is) Akken qqarent temɣarin : Ečč aqerruy­ik ! Mulud meskint iban yettaggad, yenɣa­t lweḥc n temqebrin. Netta yettergigi, la yeqqar d nnda, ur yezmir ara i usemmiḍ... Maɛdur, iḍ, ṭṭlam, iẓekwan, llan widen yellan am netta ttaggaden at laxert, tugdi n lweḥc tettas­d si tterbegga n yimawlan, i wakken ad aɣen awal qqaren i dderya­nsen ur teffɣet ara s azniq deg wass mulac ad k­yečč wakli uzal (Lḥess, icukk, yetqelleq) D acu­t daɣen lḥess­agi ? (Tiɣwist n Bururu) Mulud yebɛed tura fell­i... Lḥess­agi yezref­d di lqurub­agi­ inu... Arǧu ad d­sweǧdeɣ tameẓyant­iw (Yekkes­as cckal. Yesla i rrṣaṣ, asuɣu, tiɣwist n Bururu, yettazzal yessawal) Mulud... Mulud... Aql­iyi­n ! Anda akka telliḍ ? Mel­iyi­d ! (I yiman­is) Yeggumma ad d­iǧaweb ! (Yessawal) Mulud... Mulud... Aql­ iyi­n... Aql­iyi­n... (I yiman­is) Yugi ad d­iǧaweb ! (Yessawal) Mulud... Mulud... Aql­iyi­n... Aql­iyi­n... (I yiman­is) D acu i iwala ? Yejbed s rrṣaṣ ! (Yeḥbes) D acu­t wagi ? D Mulud, yeẓẓel di lqaɛa... Waqila yemmut (Yekna, iwala­t) Yemmut... Yettɛummu deg yidammen­is... Yemmut am wiyaḍ... Iɣsan n yidmaren­is rrẓen, ul­is yettwaqleɛ... Atan later n yidammen i d­yeǧǧa win yenɣan Mulud. Lǧerra­nsen la tetteddu ɣer dihin... Ad ten­ḍefreɣ s teftilt ad ẓreɣ sani i la ssawaḍen (Yelḥa amecwar) Lǧerra­agi n yidammen la teddun s axxam n Saḥari... La ttwaliɣ tafat... Heu ! Atan tura texsi (Yuzzel) Tura ad tt­yecɛel ! Aṭas ayagi i t­cukkeɣ (Yeḥbes, yekkat tawwurt) Ad d­yeldi tawwurt... Ma yembawel... (Yerna yekkat).

Saḥari Aql­iyi­n... Ur ttruẓut ara tawwurt... Anwa akka keččini ?

Page 104: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 104 ­

Buzid Ldi­n tawwurt... D la police !

Saḥari (Yeldi tawwurt) La police ? Aaa ! D kečč a si kumiṣar ! Waqila tuɣeḍ tannumi ur tettaǧǧaḍ ara medden ad ṭṭsen... Sgelli ur ẓriɣ ara d acu­t lḥess­nni i d­sliɣ ɣer berra... Tura terniḍ­d keččini... Ihi ur neggan ara ?... D acu akka i yellan daɣen ? Atan teṭṭfeḍ deg ufus­ik tameẓyant !

Buzid Uɣal ɣer deffir ad n­kecmeɣ ! Saḥari Aql­i... Aql­i...

Buzid (Yekcem) Weḥd­k i telliḍ ?

Saḥari Anwa i la tettnadiḍ a si kumiṣar ?

Buzid Ttnadiɣ wayeḍ... Win tessneḍ. Kečč iban ur teffiɣeḍ ara... Mazal­ik s uqendur n uxxam... Ula d tipantufin­ik zeddigit... Ur umisent ara seg wakal n berra.

Saḥari Ur fhimeɣ ara a si kumiṣar ! Anwa wayeḍ­agi i la tettnadiḍ ?

Buzid Win yenɣan abulis tura kan, d lḥess n rrṣaṣ umi d­tesliḍ, win t­ yenɣan yerwel­d ɣer dagi, walaɣ­d taftilt tacɛel, ssyin akin texsi.

Saḥari Ulac win i d­ikecmen a si kumiṣar, tɣelḍeḍ, d tidet, taftilt tella tecɛel imi d lḥess n usṭerḍeq i yi­d­yessakin di tazwara, ssyin akin sseɣsiɣ­tt mi kkreɣ ad uɣaleɣ s usu.

Page 105: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 105 ­

Buzid Ḥṣiɣ ur tegganeḍ ara zik...

Saḥari Asmi ara tessiwḍeḍ d amɣar ad tfehmeḍ, ad d­terreḍ s lexbar belli imɣaren ur gganen ara zik lameɛna ttakin tafejrit. Ayen sserḍen di ddunit­agi d aṭas uqbel ma ad ɣaben u ad tebɛen widen yegganen lebda akka a mat laxert­agi i d­yennḍen i tmeqbert­agi...

Buzid Ḥbes isefra­k a si Saḥari, asfentu­agi eǧǧ­it i yimecṭaḥ, mačči i nekk umi ara tkellxeḍ (Iwala idammen di lqaɛa) Teskiddibeḍ ! Lǧerra­agi n yidammen­agi i d­tebɛeɣ, atan walaɣ­tt dahi di lqaɛa... I wahi d acu­t ? D kečč i yeffunezren ? Nekk la ttwaliɣ anzaren­ik kkawen.

Saḥari (Ikukra) Tḥerceḍ a si kumiṣar, acḥal i teswa tiḥḥerci­agi inek ? Nekk zemreɣ­as !

Buzid Aywah ! Igerrez ssuq ! Tebɣiḍ ad tessimseḍ tezdeg inu, ɣlayeɣ ! Ulac azal­iw di ssuma a si Saḥari, ssneɣ iman­iw, kečč ur ẓriɣ ara d acu­k. Ur tbaneḍ ara d aɛessas ! Awi­d akka ifassen­ik ad asen­rreɣ imeqyasen­agi i tekreh dderya n leḥlal. Ad k­awiɣ ɣer lbiru i wakken ad aɣ­d­teḥkuḍ kra n tmucuha n tayri i tḥemmel la police ad tsel. D acu i tenniḍ lemmer ad tebduḍ ad d­teḥkuḍ tamacahut n Bururu ?

Saḥari Ḥala kečč i d­yesḍehren lbaḍna­w a si kumiṣar. Ma yella mazal­ak ciṭuḥ n leɛqel, tessneḍ nnfeɛ­ik, ad k­rreɣ d asaɛi, d lɣani ameqqran s ubeddel n yiwet lemziyya ara k­ḍelbeɣ, d ayen isehlen fell­ak mačči d ayen iweɛren.

Page 106: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 106 ­

Buzid Lemziyya ? D acu n lemziyya­agi ?

Saḥari Ad tmedleḍ allen­ik, ad tregleḍ imeẓẓuɣen­ik, ad teqqneḍ iles­ ik ɣef wayen akk akka i d­tkecfeḍ. Ad d­teggriḍ d amarkanti s teɣzi n leɛmer ! Ad tḥulfeḍ i lbenna n ddunit­agi iḥemmlen widen i s­yessnen.

Buzid Tɣelḍeḍ a si Saḥari, widen yemmuten ur iyi­ttaǧǧan ara di lehna, ad d­bedden deg yiḍ ɣur­i, ad iyi­icarɛen imi ǧǧiɣ iman­ iw ɣurren­iyi yidrimen, ala ! Ala ur ten­xeddɛeɣ ara ! (Lḥess deffir, yezzi) D acu­t wahi la d­yettbanen ?

Saḥari (Idemmer) D win ara d­iqelɛen ul­ik a si kumiṣar imi teggummaḍ ad tissineḍ leṣlaḥ­ik.

Buzid Wagi d lweḥc (Yuggad) D acu­tt ṣṣifa­agi... D ṣṣifa n Bururu.

Bururu (Yettaẓ­d) Ad temmteḍ... Ad k­nɣeɣ... Ul­ik... Ul­ik... Bɣiɣ ul­ ik...

Buzid Ur d­ttaẓ ara... (Yewwet­it s rrṣaṣ) Yeggumma ad yeɣli... D acu­t wagi ?

Saḥari Ha ! Ha ! Ha ! Ɣas jbed fell­as rrṣaṣ ur yettmettat ara ! (I Bururu) Bururu ! Idammen n wul i tḥemmleḍ llan deg yidmaren n kumiṣar Buzid, kkes­it­id... Kkes­it­id...

Bururu Ul... Ul yettqudduren d idammen yeḥman... Ad t­id­kkseɣ... Ad t­id­kkseɣ... (Yettaẓ).

Page 107: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 107 ­

Buzid Ruḥ akin... Aẓ akin (Yekkat s rrṣaṣ armi yekfa) Yekfa­yi rrṣaṣ... Yugi ad yeɣli... D lweḥc, d lweḥc...

Saḥari (Taḍsa) Ur yettmettat ara... Ma d kečč a si kumiṣar Buzid ssewǧed iman­ik ad tṣafreḍ... Ad tɣabeḍ si ddunit­agi ideg teggumaḍ ad tɛiceḍ d asaɛi ameqqran.

Buzid (Yefqeɛ) Yeṭṭef­iyi... Yeṭṭef­iyi... Yerfed ifassen­is... La d­teffɣen wajjaren­is... Ala... Ala... Ala... (Isuɣ, yemmut).

Bururu Yemmut... Yemmut... Atan wul­is yettquddur d idammen yeḥman...

Saḥari D ayen yemmut a Bururu... kumiṣar Buzid ur mazal ara ad d­ yeqqel ɣur­neɣ... Ruḥ uɣal ad tetṭṭseḍ di tenṭelt.

Asayes 42

Yeṣṣuni reveil.

Ɛmara (Yuki­d, i yiman­is) Acḥal akka tasaɛet ? Attan d setta n ṣṣbeḥ (Ifa) Lliɣ ttarguɣ tirga n lɛali (Yekker­d, ileḥḥu di texxamt) Dayen ttuɣ targit­nni (Amcic yesmiɛiw) Ula d kečč a minu tukiḍ­d ? Telluẓeḍ ? Ḍfer­iyi­n ɣer tkuzint ad k­d­fkeɣ lqut­ik (Amcic yesmiɛiw, yeggumma ad yessusem) Ih rrwaḥ ddu­d (Yessaɣ lgaz) Tura kan a minu, ad d­yeḥmu lqut­ik, ad tečč tɛebbuḍt­ik, ad terwu (Yeɛḍes) Atan ula d aɛḍas inu yuki­d. Ad ddmeɣ tamucwart si texxamt (Ileḥḥu, yeldi leqjer, yenser) Aṭas n tmucwarin i yi­d­reḍlen medden, uradent kkawent, ɛerqen­ iyi yimawlan­nsent, yal yiwet s teḥkayt­is (Amcic yesmiɛiw) Asmi tella lall n uxxam ad fell­as yeɛfu Rebbi, kullec ttafeɣ­t

Page 108: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 108 ­

ɣef ufus, zeddig, yal taɣawsa deg umkan­is, d taɛebbajt n tɛebbajin n yifassen, yal lweqt kullec yewǧed yak akka a minu ? Deg wass n usteɛfu, lqahwa s lesfenǧ tettawi­yi­tt­id s usu, neɣ asewwi ines mefquden, ladɣa seksu s useqqi n leqbayel s tɣeddiwt n lexla akked aqḍib n uksum n uɛejmi yerwan takessawt deg yizuɣar, ula d kečč a minu, tacriḥt­ik d lebda tella, tḥemmel­ik. Ahat tecfiḍ ɣef teḥluqin i la k­d­ tesrusu di tqedduḥt­ik ? Ih fehmeɣ­k, fehmeɣ­k... La d­ teqqareḍ s wallen­ik d tidet tecfiḍ­as­d (Nnhati) Nekk yid­k ur nezmir ara ad tt­nettu, dima taḍsa d nnecraḥa ines netmektay­ iten­id ulamma ur ɣ­d­yerẓiq ara Rebbi ssayes ara nezhu, ur nejhil ara. Deg yiseggasen­nni i ɣ­yessemlalen nɛac­iten amzun di tmuẓɣelt n tefsut, di leɛmer nḥuss i yisnuɣniyen n yid ddunit (Yeḥzen, nnehta) Tura teǧǧa­yaɣ­d weḥḥed­neɣ di sin nekk yid­k a minu (Amcic yesmiɛiw) Ih, ih fehmeɣ­k, yal yiwen anda iɣab wallaɣ­is. Nekk mmektiɣ­tt­id... (Yedduqqes­ d) Amek akka mmektiɣ­tt­id ? Bɣiɣ ad d­iniɣ di leɛmer ur tettaxxer si gar wallen­iw, ma d kečč lbal­ik iruḥ ɣer tqedduḥt n lqut. D lḥeqq­ik, yeḥma, arǧu ad k­d­surgeɣ (Tilifun) Si leɛḍil ad yismiḍ, ad rreɣ di tilifun. Alu !

Ɛaziz Ṣbaḥ lxir a si Ɛmara.

Ɛmara Ṣbaḥ lxir a Ɛaziz.

Ɛaziz Semmeḥ­iyi a si Ɛmara ma yella ssakiɣ­k­id, kečč aql­ak deg wussan n usteɛfu lameɛna...

Ɛmara Lameɛna ur d­tesčenčneḍ ara tanaqust n tilifun taṣebḥit armi yella wayen yezwaren takayt.

Ɛaziz Kumiṣar Buzid akked ubulis Mulud nufa­ten...

Page 109: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 109 ­

Ɛmara (Yeɛḍes) Ayɣer tufam­ten ? Llan ɣaben ?

Ɛaziz Nufa­ten deg yiwen umraḥ mmuten.

Ɛmara D acu akka i la d­teqqareḍ ?

Ɛaziz Ttwanɣan am wiyaḍ.

Ɛmara Tura kan ara n­awḍeɣ a Ɛaziz, tura kan. Ini­asen i yimḍebbren belli d sḥebseɣ aggur­iw n usteɛfu ass­agi (Yessers tilifun, i yiman­is) D nekk i yellan d ssebba­s, d nekk i s­yefkan tikti i wakken ad yuqqem taɛessast di tmeqbert, tura yemmut am netta am ubulis Lmulud, yenɣa­ten lweḥc, ur thennayeɣ ara alamma kecfeɣ­d lweḥc­agi ur nesɛi timital­is (Amcic yesmiɛiw) Yya a minu ad k­d­fkeɣ lqut­ik uqbel ad ffɣeɣ, ussan n ustaɛfu­inu kfan.

Asayes 43

Ṭṭbib Taswiɛt­agi ur yelli wayen ara k­d­iniɣ, mmuten...

Ɛmara Mmuten am yimezwura, ayagi ḥṣiɣ­t, iɣsan n yidmaren rrẓen, ul yettwaqleɛ, lameɛna di tazwara, ɣef acḥal tasaɛet i ten­teffeɣ terwiḥt ? (Yeɛḍes).

Ṭṭbib Tura ur zmireɣ ara ad ak­d­mleɣ lweqt s ttbut imi llan di berra deg usemmiḍ d nnda n yiḍ... Zemreɣ... Ad d­iniɣ...

Page 110: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 110 ­

Ɛmara (Yezɛef) Ur sseɣzaf ara deg wawal a Docteur, lwaqt la irewwel.

Ṭṭbib (Yenneḥcam) Yemmut gar ṭṭnac d zzuǧ n yiḍ.

Ɛmara Di sin deg yiwen lweqt ?

Ṭṭbib Akka, di sin, deg yiwen lweqt.

Ɛmara I ufeqqer ? Anadi di lǧetta nsen melmi ara t­tebduḍ ?

Ṭṭbib Tura kan, aql­i la ssewǧadeɣ iman­iw.

Ɛmara Ihi ur ttɛeṭṭil ara.

Ṭṭbib Ad ɛeṭṭleɣ ciṭ imi llan di sin.

Ɛmara Mi tekfiḍ amezwaru ceyyeɛ­iyi­n rrabul.

Ṭṭbib Yirbeḥ a si Ɛmara.

Ɛmara Ɛjel­d s rrabul.

Ṭṭbib Yirbeḥ, yirbeḥ (Yemmuger­d Ɛaziz) Ass­agi kumiṣar Ɛmara yeswa­d lisans, d timess i la d­iteffɣen seg uqemmuc­is.

Page 111: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 111 ­

Ɛaziz Lemmer ad ternuḍ ad tɛeṭṭleḍ dagi, d timerɣiwt ara k­yesserɣ dagi, ur tettu ara d irfiqen­nneɣ n lxedma i yemmuten. Ruḥ kemmel ayen iɣef k­id­iweṣṣa, ur ttɛeṭṭil ara fell­as (Ileḥḥu ɣer kumiṣar) Ihi d kečč a si Ɛmara ara ikemmlen anadi di taluft­ agi ?

Ɛmara Ad kemmleɣ ayen i yi­d­yeǧǧa kumiṣar Buzid (Yeɛḍes) Anda akka ǧǧiɣ tamucwart ? Ɛaziz Ax tagi, zeddiget a si Ɛmara.

Ɛmara Awi­tt­id (Yeɛḍes) Dayen tɛeggneḍ i yimḍebber nneɣ belli aql­i uɣaleɣ­d ?

Ɛaziz Ǧǧiɣ­as ttewṣaya. Lameɛna a si Ɛmara, i lemmer ur iqebbel ara ad tkemmleḍ anadi­agi u ad tt­yefk i wayeḍ ?

Ɛmara Ad yeqbel kan a Ɛaziz, ad yeqbel kan, yessen­iyi. Yeḥṣa ma yeggumma ad kemmleɣ lxedma ɣef taluft­agi bla lebɣi­s ad d­ kecfeɣ lweḥc­agi iqellɛen ulawen.

Ɛaziz Mazal ur ɛad nessaweḍ yir lexbar i yiɛeggalen nsen.

Ɛmara Acḥal n dderya i d­ǧǧan ?

Ɛaziz Di sin yid­sen ǧǧan­d sebɛa.

Ɛmara Sebɛa n yigujilen. Ruḥ kečč a Ɛaziz siweḍ­asen lexbar­agi ara ten­yessrun, tessneḍ­ten, uqqem akka ayen yellan di tezmert­ik

Page 112: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 112 ­

i wakken ad ten­tṣebbreḍ... Nekk ur zmireɣ ara ad ruḥeɣ, ttaggadeɣ ad ruɣ yid­sen.

Asayes 44

Saḥari (I yiman­is) Akk widen inudan ad iyi­d­kecfen mmuten, yenɣa­ten Bururu (Taḍsa) Kumiṣar Buzid ad t­neṭlen am netta am wayen yeẓra yebɣa ad t­id­yesseḍher... Qrib ad nruḥ ssyagi ad nbeddel tamurt nekk akked Bururu (Taḍsa ) Ad d­nelhu s lɛulama n ṭṭebb, imeddukal­iw, widen yeḍsan fell­i, rran­iyi d ameslub, ad mmten... Ad ten­ineɣ Bururu yiwen yiwen... (Yettargu) Uqbel ayagi tusa­yi­d yiwet tikti... Ilaq ad zewǧeɣ, anɛam ih ad zewǧeɣ... Lameɛna anta ara yi­iqeblen, ur iyi­ mazal ara d ilemẓi, ulamma ul­iw mazal­it, ṣṣifa­w d tewser teskaddeb­it, ur yerna anta ara iqeblen aɛessas n tmeqbert ?

Bururu Idammen... Idammen... Ulawen... Ulawen...

Saḥari Ruḥ a Bururu... Ruḥ ẓẓel di tmeqbert...

Bururu Idammen... Idammen... Ulawen...

Saḥari Dayen iruḥ... Iruḥ ad yeṭṭes deg uẓekka­s (Yettxemmim) Salem, win rriɣ d Bururu, yesɛa yelli­s, Samira. Ffreɣ akk lekwaɣeḍ­is di leqjer n lbiru, walaɣ tteṣwira­s (Yelḥa, yeldi leqjer) Atan ufiɣ lekwaɣeḍ­is... Arǧu kan... Ah ! Atan ufiɣ­d tteṣwira­s... D nettat... D Samira (Teɛǧeb­it) Meẓẓiyet... Tezyen, tecbeḥ d Lunǧa... D nettat kan i yi­ilaqen ad tili d zzwaǧ­iw... Ḥṣiɣ tuɣal­d, tedda­d akked Professeur Ɛayaci, mazal­itt dagi di temdint (Yetɛeǧǧeb di ṣṣifa­s) Samira, Samira... Ad afeɣ tikti iss ara yi­tqebleḍ d argaz­is. Kemm a Samira ad tebḍuḍ yid­i temẓi­m mnaṣef u nekk ad bḍuɣ yid­m rrezq ameqqran i

Page 113: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 113 ­

kesbeɣ ad ternuḍ lefhama n tmusni­w ulac ayen ara kem­ ixaṣṣen (Taḍsa) Samira... Samira... Samira... Ad teqqleḍ d tameṭṭut­iw, u baba­m i d­ḥerreɣ si lmut yuɣal d Bururu ad yeqqel d aḍeggal­iw... Ih akka ! Ih akka (Yefreḥ) Ih ! Medden akk ad am­sawalen lalla Samira Saad Ḥari, ih (Taḍsa) Lalla Samira Saad Ḥari.

Asayes 45

Samira Muqel a Yusef tteṣwira­agi, tagi d yemma ad fell­as yeɛfu Rebbi, twalaḍ acḥal i tesɛa zzin d sser ! Udem­is yettquddur d leḥnana.

Yusef D tidet, ɣur­s i tcubaḍ.

Samira (Taḍsa) Tetḥeqqeḍ ayagi i la d­teqqareḍ a Yusef ? D tidet walant wallen­ik neɣ d ayen yellan d lebɣi n wul­ik ?

Yusef D ayen yellan i d­nniɣ. Meẓẓiyet di leɛmer­is asmi temmut.

Samira Setta u ɛecrin n yiseggasen di leɛmer­is.

Yusef Di leɛmer ur iyi­d­tenniḍ s wayes temmut !

Samira Temmut s waṭṭan n wul, yuɣ lḥal tella tuḍen acḥal uqbel. Ulac Docteur ur s­d­yewwi ara baba. Ulac tamdint yeǧǧa ur yewwiḍ ara yis­s. Ula ɣer timdinin n l’Europe yessaweḍ­itt. Lameɛna ayen yuran yura. Yiwwas, tɛeṭṭel ur d­tuki ara, d baba i d­yuɣalen si ccɣel­is, iḍall ɣur­s am akken yennum, dɣa

Page 114: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 114 ­

yufa­tt­in temmut udem yettecmumuḥ amzun mazal­itt tedder.

Yusef Yewweḍ lajel­is. Ihi d Baba­m weḥd­s i kem­id­irebban ?

Samira Ih a Yusef, weḥd­s... Baba meskin nnaqal yeggumma ad iɛiwed zzwaǧ, ul­is d lebda yeḥzen.

Yusef Amek ihi i yezweǧ akked Meryem yenɣa lweḥc ?

Samira D nekk ma yehwa­yak i t­iḥettmen, imi ur yezmir ara ad yeqqim kan akka weḥd­s, nekk ad d­yas wass ideg ara ffɣeɣ axxam, ihi ččiɣ iberḍiyen­is ɣef zzwaǧ armi yeqbel.

Yusef Yella yessen Lla Meryem ?

Samira Tura temmut... Ur ilaq ad mmeslayeɣ ɣef akken tella zik.

Yusef Mazal yella wayen ara teffreḍ fell­i a Samira ? Nekni yesswǧaden zzwaǧ­nneɣ di sin ?

Samira D tidet a Yusef, ur d­mazal ara tuffra n lbaḍna gar­aneɣ. Tameṭṭut n baba tella txeddem d teceṭṭaḥt deg kra n yimukan i yella yettxalaḍ­iten baba. D imeddukal­is i t­yezzuɣuren i wakken ad as­ssettun di teswiɛt­nni lmut n yemma. Tezweǧ yid­s ɣef cci­s. Deg wudem­is teqqar­as ḥemmleɣ­k, nettat teskiddib, teqbel­it i wakken ad d­tekkes iman­is seg ugudu ideg tewqeɛ. Ɛeddan kra n yiseggasen teqqel tbeddel.

Page 115: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 115 ­

Yusef Tbeddel ? Amek i tbeddel ?

Samira Tesbeggen­d lkerh­is ɣur­i. Baba tettewḥac­it.

Yusef Tettewḥac­it ? Ayɣer ? Yewɛer, yekkat­itt ?

Samira Ur yesɛi ara akk leɛyub­agi, baba d amushil.

Yusef Ihi ayɣer ? Ssefhem­iyi­d a Samira ssefhem­iyi­d !

Samira Arǧu ad ak­d­sneɛteɣ tteṣwira­s, ssyin akin ad tfehmeḍ a Yusef (Tezzaken­as­tt) Ax, ṭṭef, muqel.

Yusef Aywah ! (Iwala­tt) D netta wagi ? D baba­m ? Ur tettemcabim ara !

Samira Ḥṣiɣ. Ayagi ḥṣiɣ­t a Yusef, lameɛna d netta i d baba. Meryem tettewḥac ṣṣifa­s, ula d medden ttḍerrifen­t, rewwlen zdat­s, am win ara irewlen zdat lehlak ineṭṭḍen imi ṣṣifa­s txulef tiyaḍ.

Yusef Tella yir ṣṣifa ixeddɛen, tettɣummu ul ḥninen... (Yetqelleq).

Samira D acu­t akka i la tettxemmimeḍ a Yusef ? Aql­ak tɣaseḍ ad as­ tiniḍ ulac­ik, tɛerqeḍ usawen gar sebɛa yigenwan.

Yusef Baba­m di tteṣwira­agi la ttwaliɣ deg­s...

Page 116: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 116 ­

Samira D acu i t­yuɣen ? D acu i twalaḍ deg­s ?

Yusef Ṣṣifa­s, d tidet txulef tiyaḍ, ṣṣifa­s tcuba di Bururu.

Asayes 46

Zzhir n ṭumubil tleḥḥu, ttqeṣṣiren daxel.

Ɛaziz Kumiṣar Buzid Yufa­d ayen ara d­ikecfen wagi la ineɣɣen.

Ɛmara (Yeɛḍes) Ayagi ulac deg­s ccek a Ɛaziz, lemmer mačči d ayen ara d­yesdehren lweḥc­agi iqellɛen ulawen, yili ass­agi Buzid atan gar­aneɣ, ur yemmut ara. Lameɛna d acu i d­yufa ? D acu ? Seg wasmi i s­d­cfiɣ, di leɛmer yeccrek lbaḍna­s ɣef wayen yettaf deg unadi ɣef wid icukk, alamma d taggara.

Ɛaziz Lemmer i ɣ­yeccrek yid­s, yili ass­agi ad aɣ­yishil ubrid ɣer lweḥc­agi i la ineɣɣen. Ass­agi yewwi yid­s lbaḍna­s, tettwanṭel yid­s, tura kečč a si Ɛmara ilaq­ak ad tɛiwdeḍ anadi si tazwara.

Ɛmara Ala a Ɛaziz, d timerna kan ara s­rnuɣ, yuɣ lḥal si lebɛid lliɣ kesseɣ­d taluft­a. Ayen mazal ur ḥṣiɣ ara d ayen yexdem Buzid di yumayen­agi iɛeddan qbel ad yemmet (Yettxemmim, i yiman­is) Saḥari ?... Timeqbert ?...

Ɛaziz Saḥari ?... Timeqbert ?... D acu i tebɣiḍ ad d­tiniḍ a si Ɛmara ?

Ɛmara Ḍebbreɣ ɣef Buzid ad yettɛassa timeqbert.

Page 117: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 117 ­

Ɛaziz Lameɛna nufa­ten­in mmuten, netta d ubulis Mulud berra n tmeqbert.

Ɛmara Ulamma lmeyytin ur leḥḥun ara, yezmer ad yili win ara ten­ yesselḥun u ad asen­ibeddel amkan... Ɛaziz... zzin s ṭumubil ! Ur nettkemmil ara ɣer lbiru, ad nruḥ ad d­nẓer Docteur Yusef, ameddakel n Professeur Ɛayaci (Zzhir n ṭumubil tezzi, truḥ).

Asayes 47

Yusef Ma yella kečč a si Ɛmara d ccek kan i tcukkeḍ, nekk d ttbut i d­ ssuliɣ, amcum­agi ineɣɣen s uqlaɛ n wulawen mi yerẓa iɣsan n bab­is ad yili d lweḥc n tidet.

Ɛmara Ula d nekk aql­iyi tḥeqqeɣ am kečč a Docteur, incew n yifer­ agi n ufrux i d­tufiḍ di texxamt n Professeur Ɛayaci yessebgen­ d ayen ur d­nettas di lbal, d lweḥc ! Tenniḍ­d incew­agi n yifer n Bururu, temɣer­is ur tettili ara di ddunit.

Yusef Akka ih ! Ad yili yemɣi­d di lǧetta n bunadem iṣeḥḥan u ɣezzif di lqedd.

Ɛmara Dagi ilaq la police ad tbeddel leslaḥ ajdid s wayes ara tqabel di ṭṭrad n lewḥuc yecban wigi.

Ɛaziz Lameɛna a Docteur, amek ara d­yemɣi yinecwan ɣef lǧetta n bunadem ?

Ɛmara Ad ilin ccerken di sin, Bururu akked walbaɛḍ n lɛulama di

Page 118: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 118 ­

tussna n ṭṭebb i d­yufan amek yessemlal sin lerwaḥ, bunaden akked Bururu deg yiwet lǧetta.

Yusef Akka ih a si Ɛmara, d sin lerwaḥ­agi i yessemlal i wakken ad d­ ilal lweḥc.

Ɛaziz (Yewhem) Tettazzal fell­i tidi ! Tura fehmeɣ s wayes i rrẓen yiɣsan n yidmaren n widen yemmuten u yettwaqlaɛ wul­nsen. Ayagi d afus n bunadem ideg d­mɣin wajjaren n Bururu.

Yusef Lekdeb yeqqlen d tidet, d ayen yellan ur yezmir ad yamen umdan.

Ɛmara D lweqt ad nekker ad nruḥ a Docteur, ṣaḥḥa ɣef wayen i ɣ­ tesseɣreḍ, lameɛna di leɛnaya­k, di teswiɛt­agi, ayagi ad yeqqim d lbaḍna gar­aneɣ, ur t­mmal ara i yimesǧernanen. Zemren ad aɣ­rren d taḍsa, ma d imezdaɣ ad ten­tekcem tugdi di leɛmer ssinen.

Yusef Ur ttaggad ara a si Ɛmara, ḥṣiɣ ayen yettḍurrun.

Ɛmara Ula d nekk ḥṣiɣ belli teḥṣiḍ lameɛna dima yelha win i d­ yesmektayen wayeḍ. Qim di lehna (Ruḥen netta d Ɛaziz).

Yusef (I yiman­is) Dayen ruḥen ! Nekk tura ad kemmleɣ ccɣel­iw... (Yewhem) Anda tella ?... Tura kan i tt­ǧǧiɣ s ufella n lbiru (Yettnadi) Dagi i serseɣ tteṣwira n si Salem i s­d­ddmeɣ s tuffra i Samira (Ixemmem) Tura fehmeɣ... D kumiṣar si Ɛmara i tt­ irefden ! Bla ccek ad yili yefhem am akken fehmeɣ nekk.

Page 119: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 119 ­

Asayes 48

Ɛmara Docteur Yusef yenna­yaɣ­d ayen akken ssneɣ, aql­aken tura teḥṣam (Yettxemmim) Yeskaddeb... Ayɣer yeskaddeb ? Ayɣer ?

Ɛaziz Tebɣiḍ ad d­tiniḍ belli Docteur Yusef yella wayen yeffer fell­ aneɣ ?

Ɛmara Akka ih, yella wayen i ɣ­yessedreg, wissen d acu i d ssebba ! Ayɣer yugi ad aɣ­tt­id­yini ?

Ɛaziz Amek i tcukkeḍ deg­s belli yeskaddeb ?

Ɛmara (Yeɛḍes) Tteṣwira­agi i d­ddmeɣ s tuffra tella s ufella n lbiru. Ax, muqel­itt, senqed­itt akken ilaq ahat ad tfehmeḍ.

Ɛaziz (Iwala­tt) Wagi d si Salem yemmuten di laksida n ṭumubil.

Ɛmara Ur teɣliḍeḍ ara. D acu i d­yewwin tteṣwira­agi ɣer lbiru n Docteur Yusef ?

Ɛaziz Ahat ad yili d Samira i s­tt­id­yefkan !

Ɛmara Awwah ! Ur iwulem ara. Amek ara s­tefk tteṣwira n baba­s ? Ur d­ssineɣ ara widen yettaken tteṣwirat n yimawlan­nsen i wiyaḍ !

Ɛaziz Ihi d acu i tt­d­yewwin ɣur­s a si Ɛmara ?

Page 120: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 120 ­

Ɛmara Am akken i tt­id­wwiɣ ɣur­i ! Docteur Yusef yeddem­as­tt­id i Samira s tuffra­s.

Ɛaziz Ayɣer i tt­id­yeddem ? D acu ara yexdem yis­s ?

Ɛmara Nufa­d belli lweḥc­agi i ineɣɣen yesɛa rric n Bururu i d­ yemɣin ɣef lǧetta n bunadem, akka a Ɛaziz ?

Ɛaziz Akka a si Ɛmara, akka.

Ɛmara Rnu tura senqed tteṣwira­nni a Ɛaziz.

Ɛaziz (Iwala­tt, yewhem) Heu ! Armi d tura i rriɣ ddhen­iw... Ṣṣifa­s tcuba di Bururu. D tidet, nnan­d akk medden rewwlen fell­as imi ṣṣifa­s... Awah ! Muḥal... Bururu ?!... Si Salem yemmut di laksida... Bururu ?!... Ur tebɣiḍ ara ad d­tiniḍ a si Ɛmara ?!...

Ɛmara Di teswiɛt­agi mazal ur d­qqareɣ ara a Ɛaziz. Ruḥ jbed­iyi­d attafttar n laksida n ṭumubil ideg yemmut, yerɣa si Salem armi ula d yiwen ur yezmir ad t­yeɛqel.

Asayes 49

Samira (Tetqelleq) Tabrat­agi i yi­d­iceyyeɛ umdan­agi ur d­nesris ara isem­is attan tqelleq­iyi a Yusef.

Yusef Ɣriɣ­tt a Samira, kkes aɣbel i wul­im, ad yili d albaɛḍ n yimnecraḥ neɣ n yimeslab i yebɣan ad yeḍs, la kem­id­ixeṭṭeb s

Page 121: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 121 ­

yisefra. La m­d­yeqqar ulamma netta meqqer, lameɛna ul­is mazal­it d ilemẓi, d asaɛi, ad kem­yeɣnu... Ur tefhimeḍ ara belli tabrat­agi ad yili bab­is yuḍen di leɛqel­is ?

Samira Yennak daɣen yessen­iyi ur yesɛa tterṣwira­w ɣur­s, d lebda yessenqad deg­s s tujjma.

Yusef Yenna­yam daɣen ḥala kemmini i izedɣen ul­is, i iceɣlen lbal­ is, a win yufan ad tqebleḍ ad tuɣaleḍ d zzwaǧ­is... D imeslayen n umeslub ! Azgen n lɣaci yeddren di ddunit uḍnen tisselbi, d ṣṣenf n tisselbi kan i yemxallafen d aya ! Wamma tawacult n tisselbi yiwet ! D acu i kem­iqellqen deg wayagi ?

Samira Kullec a Yusef, kullec. Di taggara n tebrat yenna­d ur ttɛeṭṭileɣ ara ad kem­in­qesdeɣ. Uggadeɣ a Yusef... Uggadeɣ !

Yusef Tuggadeḍ u nekk yid­m ?

Samira Nniɣ­ak tabrat­agi la tesserhab a Yusef. Yessers­d di taggara n tebrat «Professeur». D acu­t Professeur­agi ?

Yusef (Yezɛef) Awi­d akka tabrat­nni...

Samira Ax, d acu ara txedmeḍ yis­s ?

Yusef Ad tt­cerrgeɣ (Icerreg­itt) Dayen tura, attan teftutes s nattat s yimeslayen­is.

Samira Ayɣer i tt­tcerrgeḍ a Yusef ?

Page 122: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 122 ­

Yusef I wakken ad yetthedden lxaṭer­im, aqerruy­im yerwi seg­s, akka ulac tabrat ulac arway. Tura ad nbeddel ameslay, mačči akka xir ?

Samira Imi tebɣiḍ ad nbeddel imeslayen, ad d­nesseḥder rrwaḥ­nneɣ. D acu i nettraǧu i wakken ad neṭṭef abrid ?

Yusef Ur aɣ­d­mazal aṭas n wussan a Samira, sin neɣ tlata wussan kan.

Samira Ihi ur tettɛeṭṭileḍ ara ad d­tkecfeḍ lweḥc n taluft­agi.

Yusef Taluft attan ɣef tizi n tifrat.

Samira (Tuggad ) Di leɛnaya­k a Yusef... Uggadeɣ fell­ak... Yyan ad nruḥ uqbel ad ifut lḥal, uqbel ma neggra­d di nndama, ayagi d ccɣel n la police mačči d ccɣel­ik keččini.

Yusef Ur ttaggad ara Samira, nniɣ­am ṣber !

Samira Amek ara ṣebreɣ a Yusef u nekk ḥṣiɣ lmut la ɣ­d­tettmuqul s wallen­is di ṭṭlam, kečč ur tt­twalaḍ ara, sserked iman­ik a Yusef di leɛnaya­k !

Yusef (I yiman­is) Yessers­d di taggara n tebrat «Professeur»... Professeur (Nnhati) Sseḥmu­yi­d kan afenǧal n lqahwa a Samira di leɛnaya­m. Leɛqel­iw la yettemlelli si taluft­agi.

Page 123: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 123 ­

Samira Yirbeḥ, yirbeḥ ! Aql­i ruḥeɣ ɣer tkuzint ad ak­tt­awiɣ, tewǧed.

Yusef (I yiman­is) Samira meskint, tuggad, d lḥeqq­is, ula d nekk ugadeɣ abeɛda tura imi qrib ad d­yettwakcef kullec, tebda la d­teṭṭahar tzulella n tafat... Incew n Bururu i d­yemɣin di lǧetta n bunadem, i yesɛan lǧehd yettruẓun iɣsan n yidmaren, iqelleɛ­d ulawen... La yi­d­yeqqar lxaṭer­iw bab n tebrat­agi i d­yuran i Samira ad yili d lɛalem deg wayen akka i la nettnadi, d win i d­yufan amek yessemlal sin lerwaḥ deg yiwen, Bururu afrux akked bunadem armi i d­yessufeɣ lweḥc. D acu i yewwin tteṣwira n Samira ɣur lɛalem­agi i la tt­id­ixeṭṭben ? Amek i tewweḍ gar yifassen­is ?

Asayes 50

Saḥari (I yiman­is) Aql­iyi tura ɣur­s, ass­agi ad issineɣ tidet, ǧǧiɣ­as snat tebratin, ǧǧiɣ­as lweqt ad txemmem, ad yili tura tefhem nnfeɛ­is, di tebrat tis snat kecfeɣ­d iman­iw, mliɣ­as isem­iw aḥeqqani, ulac ayen i ffreɣ fell­as... Ḥala ayen mazal... Lameɛna ayenni ad rǧuɣ ad iyi­d­terr s lǧawab.

Samira Mi akken i d­ṭṭfeɣ tibratin­ik nnaqal ugadeɣ, ma d tura (Taḍsa) Mi akka k­walaɣ a si Saḥari, aɛessas n tmeqbert, tugdi­nni teqqel­iyi d taḍsa, anɛam ih, d taḍsa... Professeur ? Lɛalem, amusnaw (Taḍsa) Yesɛa lḥeqq Yusef mi yi­d­yenna wagi d ameslub i m­d­yuran.

Saḥari Ulac abrid iseg m­d­kkiɣ... Teggummaḍ ad iyi­tamneḍ a Samira. Qqimeɣ ɛeṭṭleɣ ur zwiǧeɣ ara armi d ass­a imi ur ufiɣ ara tin i kem­yecban, tura ufiɣ­kem kemmini, tzedɣeḍ ul­iw, tcewwleḍ lxaṭer­iw, tewwiḍ leɛmer­iw, la teqqareḍ d tisselbi, d

Page 124: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 124 ­

tidet, dbedbeɣ fell­am. Qbel ad iliɣ d zzwaǧ­im, ḥala lehna d lferḥ ara d­tafeḍ ɣur­i a Samira.

Samira Tɛuddeḍ yeffeɣ­iyi leɛqel i wakken ad sebbleɣ temẓi­w ? Kker ffeɣ ssya, bɣiɣ ad k­ttuɣ, ma terniḍ ddqiqa dagi ad siwleɣ i la police.

Saḥari Fiḥel, Fiḥel... Ad ruḥeɣ a Samira, ad ruḥeɣ... Ɣelḍeɣ a Samira, leɣlaḍ ameqqran, d tidet, anta tameṭṭut yesɛan lkuraǧ ad tessexṣer leɛquba­s s zzwaǧ akked umeslub akka am nekk yesɛan aḍar di ddunit wayeḍ di laxert ? Ɣelḍeɣ, ɣelḍeɣ... Di leɛnaya­m semmeḥ­iyi... Rnu semmeḥ­iyi... Ɣelḍeɣ aṭas aṭas...

Samira Anwa ur netsemmiḥ ara i umeslub i k­yecban ?

Saḥari (Yettḥelli, s lkerh d nndama) D tidet, d tisselbi i selbeɣ, ur iyi­ d­keccef ara, di leɛnaya­m, di leɛnaya­m.

Samira Lemmer ad k­id­kecfeɣ deg­i ara ḍsen medden imi d imeslab i sɛiɣ d inexḍaben. Ihi ɣas kkes aɣbel i yiman­ik, ma ṣṣreɣ­k ṣṣreɣ iman­iw.

Saḥari Ṣaḥa... Ṣaḥa, lxir­im meqqer... Ur t­tettuɣ ara, aql­iyi ruḥeɣ, ruḥeɣ.

Asayes 51

Liḥala tessewḥac, askeɛwew n wuccen, rrɛud, aḍu...

Saḥari Bururu... Bururu... Ḥwaǧeɣ­k... Ḥwaǧeɣ­k ad d­tqelɛeḍ ul

Page 125: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 125 ­

aneggaru di temdint­agi, iḍ­agi ad d­tqelɛeḍ yiwen wul leqqaqen, leqqaqen am akken i ten­tḥemmleḍ keččini...

Bururu Ul leqqaqen... Idammen... Idammen...

Saḥari Ad d­tekkseḍ ul n tin yeggumman ad teqbel ad iliɣ d zzwaǧ­ is... teḥqer­iyi (Isuɣ) Teḥqer­iyi a Bururu teḥqer­iyi...

Bururu (Isuɣ) Idammen... Idammen... Ulac win ara k­iḥeqren... Ad d­ kkseɣ ul­is... Ad yettquddur d idammen yeḥman... Idammen yeḥman...

Saḥari Ur d­terri ara s lexbar belli annect i meqqreɣ di leɛmer i meqqret tmusni­w di lɛilm n ṭṭebb, deg unadi n ujdid di lɛilm iss k­rriɣ d win i tthaben u ttewḥacen medden.

Bururu Ulawen... Ulawen... Idammen... Ad nɣeɣ... Ad nɣeɣ... Bɣiɣ ul yettqudduren d idammen yeḥman...

Saḥari Ṣber... Ṣber a Bururu alamma tewweḍ ttnaṣfa n yiḍ... u ssyin...

Asayes 52

Salaḥ Inig­agi i d­tunageḍ teḍra yid­s am yiṭij, ad d­iḍil agemmaḍ ṣṣbeḥ u ad yeɣli akin tameddit. Wagi d inig n zerfer yecban di lebraq.

Yusef Lweqt yeɣṣeb­iyi a si Professeur Salaḥ.

Page 126: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 126 ­

Salaḥ D tidet, d tidet... Atan ufiɣ­d attafttar­is... Professeur Saad Ḥari, ḥala wagi i d­mazal d ameddakel aneggaru n Professeur Ɛayaci. Ur ɛad nessemlal tira n tebrat n lɛalem­agi i d­yuran i Samira akked tira yellan deg uttafttar­agi (Yeldi­t) Awi­d kan tabrat­nni a Yusef !

Yusef Ax (Yefka­yas­tt). Tagi d tabrat tis snat, tamezwarut cerrgeɣ­tt imi tira­s ur ɛdilent ara akked tira yellan deg uttafttar­nni ma yella ur ɣliḍeɣ ara deg wayen xemmmeɣ.

Salaḥ (Yettnadi gar snat tira, yewhem) Waqila ur teɣliḍeḍ ara a Yusef.

Yusef (Yefreḥ) Amek a si Professeur, ɛedlent tira­nni ?

Salaḥ Yiwen ufus i tent­yuran, d win n Professeur Saad Ḥari. Ihi mazal ur yemmut ara ? D tarewla kan i yessrwel iman­is fell­ aneɣ.

Yusef Ayɣer iruḥ yerwel ? Yessedreg iman­is fell­awen.

Salaḥ Yeqqar belli yufa­d yiwet tussna n ṭṭebb ur iqebbel leɛqel i d­ yesseḥder i tejmaɛt n lɛulama n ṭṭebb.

Yusef Ur tt­qbilen ara imi abeddel­agi n yidammen n bunadem s widen n lhayca...

Salaḥ Ur t­numin ara... Nenna­yas akk tebda­t­id tisselbi, llan gar­ aneɣ kra n wid yeḍsan deg udem­is, usmen seg­s.

Page 127: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 127 ­

Yusef D lɛalem ameqqran, ul­is yeḥzen, yextar yerwel si tmurt, ibeddel isem­is.

Salaḥ Amek iga isem i yiman­is tura ?

Yusef Saḥari, yeqqel d aɛessas n tmeqbert.

Salaḥ Bɣiɣ ad dduɣ yid­k ad t­id­ẓreɣ. Nekni s yimusnawen n ṭṭebb neḥwaǧ timital­is.

Yusef Ifut lḥal, yeṭṭef deg wawal­is, tura yeḍher­d kullec s yidammen i ibeddel i bunadem, yeṣneɛ­d lweḥc iqellɛen ulawen, ad ruḥeɣ ad rekbeɣ di ṭeyyara ad uɣaleɣ, ilaq ad iliɣ dinna qbel ad d­ yeɣli yiḍ.

Asayes 53

Samira (I yiman­is) D aẓɣal... (Tettfa, tleḥḥu) Ad d­ldiɣ ṭṭaq. La ttnuddumeɣ. Aggur n tziri atan ifeǧǧeǧ akk ddunit, ad s­tiniḍ d azal... Ad ɛeddiɣ tura ad uɣaleɣ s usu ad ṭṭseɣ (Tettfa) Ula d aɣummu ur ttɣummuɣ ara...

Asayes 54

Bururu (Yettnazaɛ, lḥess n tikli) Ul­is... Ul­is leqqaqen... Idammen... Idammen... Tura ad t­id­qelɛeɣ... Ul­is... Ul­is... La tettneqlab... La tettneqlab... Zzi­d... Zzi­d... Ad wɛuɣ idmaren­is... Akka... Tura ad tt­wwteɣ... (Yeḥbes, yewhem) Udem­is... Udem­agi... Ssneɣ­t... Ssneɣ­t... Samira... D nettat (Isuɣ) Samira !

Page 128: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 128 ­

Samira (Tuki­d) Acu­t wagi ? D lweḥc... D lweḥc (Tsuɣ, texcawet).

Bururu Samira... Ɛeqleɣ­kem... Yelli... Yelli... D kemm i yebɣa ad nɣeɣ ? Ala... Ala... Ur neɣɣeɣ ara yelli... Yelli Samira (Izehher, yencef) Afus­agi ur d­iqelleɛ ara ul n tin i yi­t­id­yefkan si zik s leḥmala, ala... Ala... Yeɣleḍ... Yeɣleḍ... Tura ad uɣaleɣ... Ad uɣaleɣ ɣer tmeqbert... (Ineggez si ṭṭaq).

Asayes 55

Samira (Tettru, tuggad) D lweḥc a Yusef, d lweḥc... Ɛuddeɣ d tirga i la ttarguɣ, sliɣ i zzhir, i usiwel s yisem­iw... Ldiɣ­d allen­iw... walaɣ­t (Tettru).

Yusef Ur ttaggad a Samira, dayen iruḥ, aql­i zdat­m.

Ɛmara (Yeɛḍes) Amek i tella ṣṣifa­s ? Amek i tella lǧetta­s ?

Samira (Tettergigi) Mačči d bunadem a si Ɛmara... Mačči d bunadem a Yusef... Ad yili snat lmitrat di teɣzi... Yeččur d rric... D aberkan... Ṣṣifa­s am Bururu... Allen­is d tizeggaɣin iruḥen s tewreɣ... Iɣallen annect­ilaten... Yesɛa ajjaren deg yifassen am lemwas... D lweḥc... D lweḥc (Tettru).

Ɛmara Ruḥ siwel ɣer lbiru i wakken ad d­ssiwḍen lɣaci­nneɣ ad d­ sseddun aqjun ara itebɛen later n lweḥc­agi.

Ɛaziz Yirbeḥ a si Ɛmara.

Page 129: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 129 ­

Yusef Ur tettu ara a si Ɛmara belli iqjan ur ttabaɛrn ara later n lweḥc imi t­uggaden. Lameɛna yella wamek ara t­naf.

Ɛmara Ini­yaɣ­d ihi amek ?

Yusef D nekni ara t­yawḍen alamma d amkan ideg yettili.

Ɛmara Ihi teẓriḍ anda la yettili ?

Yusef Ufiɣ­d anda i la iteffer.

Ɛmara Ccrek­iyi di lbaḍna­k, ini­yi­d anda akka la iteffer ?

Yusef Di tmeqbert a si Ɛmara, di tmeqbert.

Ɛmara Di tmeqbert ?

Yusef Di tmeqbert yettɛassa Saḥari, neɣ s yisem­is aḥeqqani Professeur Saad Ḥari.

Asayes 56

Liḥala tessewḥac, askeɛwew n wuccen, rrɛud, aḍu...

Saḥari (I yiman­is, yetqelleq) Tasaɛet attan d lweḥda n yiḍ, Samira ad tili temmut (Taḍsa) Temmut s ufus n baba­s i beddleɣ rriɣ­t d Bururu... Samira... Samira ul­is­nni i yi­yugin ad yili tura la

Page 130: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 130 ­

yettquddur d idammen gar yifassen n win i tt­id­irebban... Salem... Baba­s... (Tiɣwist n Bururu ixulfen leɛwayed­is) La s­ selleɣ... D netta... Yuɣal­d... La d­ileḥḥu (Taḍsa) La t­ttwaliɣ... la d­ileḥḥu s leɛqel (Tiɣwist acḥal n tikkal) Lameɛna di leɛmer ur isuɣ annect­agi... D lferḥ... Ad yili d lferḥ i yefreḥ imi d ul leqqaqen i d­yeqleɛ (Taḍsa) ur yeḥṣi d ul n yelli­s i d­yeqleɛ...

Bururu (Iqerreb­d, yezɛef) Samira... Samira... Samira...

Saḥari Bururu ! Qerreb­d ɣur­i... Ziken­iyi­d afus iss d­tqelɛeḍ ul n Samira... Anda yella wul­is yettqudduren d idammen ? Ziken­ d... Ziken­d... Bɣiɣ ad t­ẓreɣ...

Burur (Yezɛef ugar) Ul­is... Ul n Samira ?

Saḥari (Icukk) D acu­t akka i k­yuɣen a Bururu ? Ulac idammen deg yifassen­ik... Ur tt­tenɣiḍ ara ? Ur tuɣeḍ ara awal­iw ? Bururu, ini­yi­d !

Bururu Ɛeqleɣ­tt... Ɛeqleɣ­tt... Samira yelli... D yelli... Tceyyɛeḍ­iyi i wakken ad nɣeɣ yelli ! Yelli !

Saḥari Tɣelḍeḍ a Bururu, mačči d yelli­k... Mačči d yelli­k...

Bururu Susem... Susem... (Yeḥzen) Meskint, tella teṭṭes, tewwi­tt tnafa, am akken i tella d temcṭuḥt la teggan, mi akken refdeɣ afus­iw ad tt­wwteɣ ad s­rrẓeɣ iɣsan n yidmaren­is, ad qelɛeɣ ul­is... Imir­nni tafat n tziri tɛedda­d seddaw yiɣil­iw, iban­d wudem­ is, ur ẓriɣ aṭas aya, ḥulfaɣ i lḥaǧa tembaddal deg­i... Qrib nɣiɣ yelli s ufus­iw (Yettaẓ ɣer Saḥari) Ayagi ur t­qebbleɣ ara ! Mačči d nettat i ilaq ad temmet...

Page 131: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 131 ­

Saḥari (Yuggad, yettqelleq) Ḥbes... Ḥbes ur d­ttaẓ ara... Allen­ik la berrqent... D acu akka i d­tessefraḍ deg uqerruy­ik ?

Bururu Tceyyɛeḍ­iyi i wakken ad qelɛel ul, lameɛna mačči d win i zemreɣ ad d­kkseɣ... Ul­nni yettunefk­iyi­d aṭas aya s lɛezza d leḥmala, winna ur t­ttnaleɣ ara (Yezɛef) Lameɛna iḍ­agi bɣiɣ ul nniḍen, ul yettqudduren d idammen yeḥman ara ẓemḍeɣ deg ufus­iw, cehwaɣ­d ul­ik a Saḥari...

Saḥari (Yettergigi si tugdi) Qim din... Qim din... Ur d­ttaẓ ara ɣur­i, nniɣ­ak ruḥ ad teṭṭseḍ di tenṭelt­ik... ttaɣ awal­iw, d nekk i k­ id­iṣenɛen. Bururu, qrib ad nettixxer si tmurt­a, ad k­awiɣ anda ara terwuḍ ulawen.

Bururu (Yettuɣu) Ala... Ala... Ur ḥwaǧeɣ ara ulawen nniḍen, iḍ­agi d ul­ik i bɣiɣ ad d­qelɛeɣ a Saḥari... Ad k­nɣeɣ... Ad temmteḍ (Tiɣwist).

Saḥari (Lḥess n ṭṭabla akked yikersiwen, tikli, aṣubbu n teṭrejtin) Tebɣiḍ ad iyi­tenɣeḍ baṭel a Bururu... Annect­agi akk ɣef Samira i tɛuddeḍ d yelli­k... Tɣelḍeḍ... Tɣelḍeḍ, mačči d nettat i d yelli­k... Ulac­itt dagi... La tettkemmil leqraya di tmurt iɣer tt­tceyyɛeḍ... (Yuɣal ɣer deffir, qrib yeɣli).

Bururu Teskiddibeḍ... Teskiddibeḍ... Ur k­ttamneɣ ara a Saḥari... Ɛeqleɣ­tt, ɛeqleɣ­tt d yelli... Ɣef lǧal­is ara temmteḍ (Yettaẓ, iḍegger ṭṭabla yeffren Saḥari).

Saḥari (Yuggad) Qim din... qim din... Ala... Ala... Ur iyi­d­ttmuqul ara akkenni... Ur d­ttaẓ ara... (Yerwel gar leqcuc).

Page 132: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 132 ­

Bururu Rwel neɣ qim, ḥala lmut ara temmteḍ ! Teḥṣiḍ yiwen ur yezmir ad iyi­yerwel... Lmut i tbuddeḍ i wiyaḍ, ass­a d nnuba­k ad temmteḍ yis­s. Ul­ik ad teṭṭfeɣ yettemxebbaḍ gar yifassen­iw.

Saḥari Arǧu ad k­sfehmeɣ a Bururu... D tidet, Samira d yelli­k... Lakin ḥemmleɣ­tt, ḥemmleɣ­tt... Bɣiɣ ad tili d zzwaǧ­iw akken kečč ad teqqleḍ d aḍeggal­iw, ad nennejmaɛ merra d yiwet twacult.

Bururu Imi Samira teggumma ad k­teqbel, ad tsebbel temẓi­s akked yiwen i k­yecban, tnedfeḍ, tceyyɛeḍ­iyi ad k­d­rreɣ ttaṛ­ik, ad tt­tenɣeḍ s ufus n baba­s (Isuɣ) D kečč ara yemmten... Mmet... Mmet... Mmet...

Saḥari Arǧu... Arǧu... Ur iyi­neɣɣ ara... Ala... Ala... Aaaaaaaaa !

Bururu (Izehher si lferḥ) Dayen... Dayen... Yemmut Saḥari... Yemmut (Yettruẓu leqcuc). Ad sserɣeɣ kullec... Timess... Timess... Kullec ad yerɣ...

Asayes 57

Zzhir n ṭumubilat iḥebbsen, tiwwura ldint, tikli d tazzala.

Ɛmara Aha a Ɛaziz ini­asen i yibulisen ad d­nnḍen ɣef tmeqbert, ẓer ibulisen nniḍen ad ɛassen tanezduɣt n Saḥari.

Ɛaziz Yirbeḥ a si Ɛmara.

Ɛmara Ma twalam iḍall­d Bururu, enɣet­t, ut ttraǧut ara, ma d Saḥari

Page 133: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 133 ­

awit­t­id, ur t­neqqet ara, bɣiɣ­t d amuddir, tesliḍ ?

Ɛaziz Sliɣ a si Ɛmara (Iruḥ).

Yusef I nekni d acu ara nexdem a si Ɛmara ?

Ɛmara Kečč akked Samira qimet daxel n ṭumubil. Ax ṭṭef tameẓyant­ agi ahat ad tt­teḥwiǧeḍ, ayen nniḍen d ccɣel n la police.

Yusef Ad dduɣ yid­k a si Ɛmara, bɣiɣ ad waliɣ lweḥc­agi mi ara yemmet.

Ɛmara Anwa ara yeqqimen akked Samira ?

Yusef Eǧǧ­as­d yiwen ubulis d aɛessas.

Ɛmara Nniɣ­awen ulayɣer i d­teddum, ur tuɣem ara awal­iw.

Samira Ula d nekk ad dduɣ yid­wen a Yusef.

Ɛmara (Yezɛef, yeɛḍes) Lḥut ihi, aql­aɣ nɛeṭṭel (Dduklen di tlata, tiɣwist n Bururu).

Abulis Teslam i tiɣwist­agi ?

Yusef D netta, ad s­tiniḍ la yessawal i lmut (Asuɣu, tirṣaṣin) Walan­ t... La t­kkaten s rrṣaṣ.

Page 134: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 134 ­

Ɛmara Rrṣaṣ yeqwa fell­as.

Abulis Si kumiṣar, si kumiṣar... Muqel, muqel atan la d­yettban ɣef umnar n tewwurt.

Ɛmara Walaɣ­t, walaɣ­t... D acu akka i la ixeddem... Ad s­tiniḍ la d­ yessufuɣ lqecc yettruẓu­t.

Bururu Si lbeɛd isuɣ acḥal n tikkal, yezɛef

Yusef Atan yencef, yesseḍ.

Abulis Ad t­wwteɣ ssyagi a si kumiṣar, ur t­zeggleɣ ara.

Ɛmara ssneɣ­k, ḥṣiɣ ad tḥazeḍ ula d tissegnit si lbaɛd. Ihi ḥader ad yemneɛ, ɛeddi­d ssya ad t­tewɛuḍ xir...

Abulis D tidet a si kumiṣar, ssyinna zemreɣ ad k­ḍemneɣ, s terṣaṣt tamezwarut ad t­ḥazeɣ deg ul.

Ɛmara Atan daɣen yuɣal­d s amnar n tewwurt, jbed fell­as, jbed...

Abulis (Yewwet s rrṣaṣ, Bururu isuɣ) Ḥuzaɣ­t, ḥuzaɣ­t a si Ɛmara.

Yusef Walaɣ rric yenṭeg seg yidmaren­is.

Page 135: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 135 ­

Samira D lewhayem, ur yemmut ara. Yusef ! Iwala­yaɣ­d... La d­ ileḥḥu ɣer­neɣ.

Ɛmara Ɣiwel, ɣiwel... wwet­it... wwet­it... Ur s­ttɛemmid ara ad d­ yaweḍ.

Abulis Tikkelt­a ad t­sseɣliɣ (Yewwet).

Ɛmara (Yewhem) D acu­t wagi ? Yeggumma ad yeɣli... Uɣalet ɣer deffir... Uɣalet ɣer deffir... La d­yettaẓ...

Abulis (Isuɣ) Yewweḍ­d... Yewweḍ­d a si kumiṣar... Yeṭṭef­iyi... Yeṭṭef­iyi... Serreḥ­iyi... Serreḥ­iyi...

Bururu Ad temmteḍ... Aql­i ṭṭfeɣ­k... Lmut... Lmut... Ad k­nɣeɣ...

Abulis (Yessawal) Yeṭṭef­iyi... Sellket­iyi... Yeṭṭef­iyi... Sellket­iyi (Isuɣ, yemmut).

Yusef Yenɣa­t, yenɣa­t a si Ɛmara (Yewwet s tmeẓyant) Ṭṭef... Ṭṭef...

Ɛmara Uɣal­d... Uɣal­d akka a Yusef... Ur iɣelli ara... Rwel, ma yeṭṭef­ ik ad k­ineɣ... D lweḥc...

Bururu Idammen... Ula d kečč ad temmteḍ... Ad k­nɣeɣ... Aql­i ṭṭfeɣ­ k...

Page 136: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 136 ­

Yusef (Yettemḍerkal) Yeṭṭef­iyi... Yeṭṭef­iyi...

Bururu Ad d­kkseɣ ul­ik... Ad d­kkseɣ ul­ik... Samira (Tsuɣ) Yusef... Yusef...

Bururu Lmut... Lmut... Ad temmteḍ... Ad temmteḍ...

Yusef (Yettḥellil) Samira rwel... Ur d­ttaẓ ara... Ur d­ggar iman­im gar­aneɣ... Rwel... Rwel...

Samira (Tsuɣ) Ur t­ttaǧǧaɣ ara ad k­ineɣ... Yusef... Yusef... Yusef... (Tekcem gar Yusef d Bururu).

Bururu (Yeɛqel yelli­s zdat­s) Samira... Samira... Ala... Ala... (Isuɣ, yerwel).

Ɛmara (Iqerreb­d) Yerwel... Iruḥ s tazzla... Mi akken i d­tezga Samira gar­awen, ad s­tiniḍ ibeddel rray ur k­yewwit ara.

Yusef D tidet a si Ɛmara, ɣef yidra n Samira i yerwel. Tura ḥṣiɣ ayɣer ur iyi­yenɣi ara. Ad ruḥeɣ ad t­ḍefreɣ... Ad s­mmeslayeɣ.

Samira Amek ? Ad s­temmeslayeḍ ? Lweḥc ?

Yusef Ad ssutreɣ deg­s ad yeqbel ad yemmet a Samira (Iruḥ).

Page 137: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 137 ­

Samira (Tettḥellil) Uɣal­d a Yusef... Uɣal­d...

Ɛmara (Yeɣḍes) Yekcem ɣur­s si tesraft n tewwurt n tmeqbert.

Asayes 58

Bururu (Yettruẓu leqcuc, timess tecɛel) Samira... Samira... Yelli... Yelli...

Yusef (Deffir Bururu) D kečč i d Salem !

Bururu Kečč... Kečč... Ɣef lǧal­ik i tsuɣ Samira... Tsellek­ik si lmut... Ayɣer i yi­d­tḍefreḍ ? Tettnadiḍ lmut ?

Yusef Ala, la ttnadiɣ ad temmteḍ keččini.

Bururu Ad mmteɣ ? Anwa nekk ?

Yusef Ih d kečč ! Ilaq ad temmteḍ i wakken yiwen ur d­yettawi s lexbar belli d Bururu i d baba­s n Samira. Salem yemmut di laksida n ṭumubil, ma d tidet mazal tḥemmleḍ­tt am akken i la d­tḥekku, ilaq ad temmteḍ.

Bururu Tzemreḍ ad iyi­tḍemneḍ belli ur s­teqqareḍ ara amek i qqleɣ ?

Yusef Kra ara tekk di ddunit, nekk yid­s, d lmuḥal Samira ad teḥṣu belli baba­s yuɣal d Bururu. Ad beddeɣ ɣer­s, ad tt­ɛuzzeɣ am

Page 138: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 138 ­

asmi akken i mazal­ik d Salem, d baba­s, tḥemmleḍ­tt, tettɛuzzuḍ­tt lɛezza tameqqrant. Mačči am tura, teqqleḍ d Bururu, lweḥc iqellɛen ulawen.

Bururu Ayɣer lɛezza­agi ara tt­tɛuzzeḍ ?

Yusef Yella win ur nettɛuzzu ara tameṭṭut ara yuɣalen d zzwaǧ­is u iḥemmel­itt seg wul­is ?

Bururu Fehmeɣ, fehmeɣ... Ruḥ tura ini­yasen ad d­sseqwun lbarud fell­i, mi ara yi­d­wali ẓẓleɣ s ufella n tenṭelt yellan di berra zdat tewwurt... Ruḥ... Ruḥ... Ḥader Samira... Ḥader yelli...

Yusef Aql­i ruḥeɣ a Salem...

Bururu Ur tettu ara, Salem yemmut aṭas aya di laksida n ṭumubil. Ruḥ tura... Ffeɣ... Ffeɣ...

Asayes 59

Samira (Twala Yusef la d­ileḥḥu, tefreḥ, tuzzel ɣer­s) Yusef... Yusef... Tuɣaleḍ­d... Twalaḍ­t ? Ur k­yenɣi ara !

Ɛmara (Yeɛḍes) Ihi a Yusef, ini­d, ini­d...

Samira Ih a Yusef, ini­d, ini­d... Twalaḍ­t ?

Yusef Walaɣ­t (Yeḥzen) Tura ad d­yeffeɣ, ad yeẓẓel iman­is s ufella n

Page 139: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 139 ­

tenṭelt­inna zdat tewwurt... Yeqbel ad yemmet a si Ɛmara. Sseqwut fell­as lbarud.

Samira D acu­t lweḥc­agi a Yusef ?

Yusef Zik­is, yella d amdan, lemxeyyer deg yimdanen.

Ɛmara Ma yeqbel ad yemmet, ad yeqbel ad yettwaṭṭef, akken ad t­ nissin.

Yusef Win ara iqerrben ɣur­s d lmut iɣef la yettnadi.

Ɛmara Atan yeffeɣ­d...

Ɛaziz La ileḥḥu ɣer tenṭelt... Atan yeẓẓel iman­is...

Yusef Ihegga iman­is, la ken­yettraǧu ad t­tɛiwnem ad yenɣ iman­is a si kumiṣar, yeqbel ad yemmet.

Ɛmara Ɛaziz, tesliḍ­as i Docteur Yusef, serreḥ i lbarud ad yendeh.

Ɛaziz Sliɣ­as a si Ɛmara, sliɣ­as, lliɣ ttraǧuɣ awal­ik ad as­sleɣ.

Ɛmara Awal­iw aql­ak tesliḍ­as tura.

Ɛaziz Tura sliɣ­as (Yumer­iten ad serrḥen i lbarud).

Page 140: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 140 ­

Iserreḥ lbarud icerrgen tasusmi n tenṭelt, isuɣan n lmut n Bururu.

Bururu Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa !

Samira (Tsuɣ, tḥennec ɣer Yusef) Aaaaaaaaaa !

Ɛmara Ḥebset... Ḥebset...

Yusef Ur ttaggad ara a Samira, a taɛzizt­iw... Aql­i da... Ur ttaggad... Ur ttaggad.

Tikli, tazzla d leqdic n yibulisiyen di tenṭelt. ssexsayen timess yekkren deg uxxam n Saḥari.

Samira (Tettergigi, tḥennec ɣer Yusef) Yusef, Yusef... Weḥceɣ, weḥceɣ.

Yusef (Yetṣebbir­itt) Dayen tura a Samira, ɣas kkes lweḥc seg wul­ im, aql­iyi yid­m, ur ttaǧǧaɣ ara ayen ara kem yessaggaden.

Samira (Tettru, s tnexsas) Kra ara kkeɣ ttɛiciɣ di ddunit, ur zmireɣ ara ad ttuɣ asuɣu­nni... Ad s­tiniḍ iruḥ icuba... Icuba...

Yusef (Yetqelleq) Sani i icuba a Samira, sani ?

Samira Icuba s aɛewwiq n bunadem ibanen yeɛteb, amzun isuɣ s tmeḍrurt­is yessawel i lmut i wakken ad t­tḥudd i lebda (Teḥzen) Yerna asuɣu­nni a Yusef... Asuɣu­nni...

Page 141: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 141 ­

Yusef D acu i t­yuɣen usuɣu­nni a Samira ?

Samira (Tettru) Asuɣu­nni yefrawes­d deg wul­iw am lebraq, ad s­ tiniḍ d taɣect ssneɣ ur d­cfiɣ wi tt­ilan.

Yusef Ɣas ur ttuqqim ara aɣbel, asuɣu i lmut am wagi d tidet yettwassen, yessefriwis ul ḥninen yesɛan aḥussu akka am kemm.

Samira Lameɛna asuɣu­nni mačči n tugdi, yecrek deg­s usiwel i lmut.

Yusef Ayagi d aṭerǧem n wul­im a Samira, tikwal yettili anda amdan yessawal i lmut ad t­teṣṣer deg yirebbi­s i wakken ad d­ yessenser iman­is si yir tyersiwin n tuzzma d yir iciddan n ddunit ur yezmir ad tent­yefsi.

Ɛmara (Yettak lamer i wa d wihin) Ɛaziz, yella wayen twalaḍ ?

Ɛaziz Ur walaɣ ara a si Ɛmara, abbu n lbarud mazal iɣumm akk tanṭelt i wakken ad nqerreb ad nwali kra (Yekker­d ubeḥri).

Ɛmara Dɣa atan yekker­d ubeḥri ad aɣ­iɛiwen ad yessefsi abbu­agi (S leḥder, dduklen s amkan anda yeɣli Bururu).

Ɛaziz (D amezwaru, yewhem) Ulac lǧetta n Bururu, ur fhimeɣ ara !

Yusef Lǧetta­s ulac­itt, lameɛna idammen­is yeǧǧa­ten­id s ufella n tadimt n tmeqbert i d­yenna ad yemmet s ufella­s.

Page 142: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 142 ­

Ɛaziz Ggummaɣ ad fehmeɣ... Ggummaɣ...

Ɛmara Ɛaziz, henni iman­ik, ur ttnadi ara ad tfehmeḍ, ur ttani ara iweṭṭen s ufella uqerru n uferḍas. Ayagi mačči d lqabla i yettɛawanen tameṭṭut ad teṭṭef addub i wakken ad terbu amdan am yimdanen. Yusef, netta d Docteur, ad iyi­d­yessefhem ayen cukkeɣ fehmeɣ­t.

Yusef Ad d­iniɣ Bururu yennulfa­d s tussna tameqqrant n lɛilm n ṭṭebb i yeccḍen di leɣlaḍ­is, yettwaṣneɛ­d lweḥc ineɣɣen amdan s uqlaɛ n wul.

Ɛaziz Tebɣiḍ ad d­tiniḍ a Docteur Yusef, imi Bururu mačči d amdan, neɣ ur t­id­mazal ara d amdan, ur yezmir ara ad yemmet d amdan, lameɛna anda­tt lǧetta yekseb di tazwara n umdan ?

Yusef Ulac tussna i d­yennulfan i wakken ad d­tessefhem s ttbut ara iqennɛen. D lɛilm meqqren, lqayen, iɣemqen ur nesɛi taggara.

Ɛaziz (Yeṭṭef aqerru­s s sin yifassen) Dima dima ggummaɣ ad fehmeɣ, ad s­tiniḍ aqerru­w yeččur d lexyuḍ n tissist. Nekk ɛuddeɣ lɛilm snulfan­t­id yimusnawen i lfayda n umdan... Mačči d aweḥci.

Ɛmara Lɛilm yelha dir­it. Am akken yezmer ad inaḥel ɣef umdan am akken yezmer ad t­iḍurr. Ayɣer mačči d lɛilm i d­yeǧǧan ssem ineɣɣen ? Mačči d lɛilm i d­iṣenɛen la bombe atomique i ineɣɣen acḥal d wacḥal ɣef tikkelt ? Am akken daɣen i d­ ṣenɛen tanaɛurt n tmacint yesrafgen tessert amdan yebded s ufella n lqaɛa n waggur n tziri. Ass­agi yeṣneɛ­d Bururu,

Page 143: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 143 ­

azekka ur neẓri daɣen d acu i la ɣ­d­yettnawal. (Ibdell awal) Aha tura, bdu ccɣel­d... (Yeɛḍes).

Ɛaziz (Yegzem­as awal) Ḥṣiɣ a si Ɛmara ad ceɣleɣ akk s wayen i nesseqdac di tneggura am tigi, l’ambilance, later iḍudan, dactylo­scopie, Docteur, akk... Akk... Yuɣ lḥal akk ayagi yettwahegga­d, yura qrib ad d­yaweḍ. Ax tamucwart.

Ɛmara (Yenser acḥal tikkal, yuẓ ɣer Yusef) Docteur Yusef, ddu­d kan yid­i ḥwaǧeɣ­k, tzemreḍ ad teǧǧeḍ Samira weḥd­s, ulac lweḥc, Bururu... Yemmut !

Yusef (Yessuter ssmaḥ) Aql­iyi kan dagi a Samira, ur ssebɛadeɣ ara.

Samira Di leɛnaya­k a Yusef, ur ttɛeṭṭil ara, ur iyi­ttaǧǧa ara weḥd­i.

Yusef Aql­ikem gar ibulisiyen, ur ttewḥac ara (Yetbeɛ Ɛmara).

Ɛmara (Yelḥa netta d Yusef, ḥebsen zdat uẓekka) Saḥari... Neɣ Professeur Saad Ḥari, s yisem­is aḥeqqani, ufan­t zdaxel n uẓekka­agi ur nelli d aẓekka. Yemmut.

Yusef D aẓekka i yebna d tawwurt yessekcamen ɣer laboratoire yessewǧed s tuffra ilmend n unadi n tussna n ṭṭebb. Professeur Saad Ḥari ufiɣ­t di lqaɛa yeẓẓel di temda n yidammen­is, yenɣa­t Bururu, yebḍa­t d iftaten, yesxenzer­it armi ur yettwaɛqal ara.

Ɛmara (Nnhati, s tin n ufelsef) Ddunit tettwassen d amadaɣ n tussna

Page 144: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 144 ­

ur nkeffu, amdan yettlaẓ ad yissin, tikwal alamma s uncaf yettqazam zzrubat i t­yesseɣḍalen, yessuruf i tlisa ur yezmir.

Samira (Tqerreb­d) Yusef, usiɣ­d, ur zmireɣ ara ad qqimeɣ weḥd­i, yya ad nruḥ.

Yusef Yirbeḥ a Samira. Ruḥ rkeb di ṭumubil, arǧu­yi, aql­iyi­n.

Samira Ur ttɛeṭṭil ara, nniɣ­ak ur ttɛeṭṭil ara (Truḥ teqqim di ṭumubil ).

Ɛmara Ayen ur fhimeɣ ara, ayɣer Bururu yenɣa Professeur Saad Ḥari i t­id­iṣenɛen ?

Yusef Ayagi ad ak­t­id­sfehmeɣ di lbiru inek a si Ɛmara.

Ɛmara (S tin n ucrak n lbaḍna) Ini­yi­d a Docteur Yusef, ayen teẓriḍ s ttbut, nekk ayen ḥṣiɣ s unadi n yisem aḥeqqani n Bururu, i wakken ur d­nettmektay yiwen yis, abaɛda Samira, ur walaɣ lmeɛna ad slen neɣ ad t­issinen medden, ulac lfayda n tmussni­ s. Ilmend n lehna n yal yiwen, waqila ulayɣer nesmendeg timess ɣummen yiɣiɣden, ad neǧǧ kan lumur akken llan.

Yusef Ḥṣiɣ tḥerceḍ, tfehmeḍ a si Ɛmara, ur k­fkin ara cciɛa n kumiṣar s tinna n llaɛb n aɛreḍ zzher­ik, ta ad terbeḥ ta ad texṣer, d tidet, tamuɣli­k di ṣṣwab i tella, ad nanef i uɣud n tmess ad yeṭṭes s uzuzen n yiɣiɣden i t­iɣummen. Lweqt yesqeḍ ad iɛic di talwit, ad neǧǧ kan lumur akken llan.

Ɛmara (Yeɛḍes) Atan daɣen yeqqel­iyi­d uɛḍas­nni.

Page 145: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiɣwist n Bururu

­ 145 ­

Yusef Ax tamucwart­iw a si Ɛmara.

Ɛmara (Yenser) Ruḥ la k­tettraǧu Samira di ṭumubil. Tḥemmel­ik, ḥader­itt.

Yusef Ḥṣiɣ a si Ɛmara, ad tt­ḥadreɣ kan, yuɣ lḥal fkiɣ awal n lɛahed i baba­s.

Ɛmara I baba­s ? Salem yemmut aṭas aya a Docteur Yusef, tettuḍ ?

Yusef (Yemeɛraq) Bɣiɣ ad d­iniɣ fkiɣ awal n lɛahed i rruḥ­is i ssarameɣ la yettmerriḥ di lǧennet a si Ɛmara (Iruḥ ɣur Samira, ruḥen di ṭumubil).

Ɛmara (I yiman­is) Sin­agi mḥemmalen, ḍemɛeɣ ur iyi­tettun ara, ad iyi­d­ɛerḍen ɣer zzwaǧ­nsen, ass­nni ad as­ncerḍeɣ seksu yettwaseqqan s tɣeddiwt n lexla yexḍan azraɛ d uftat n uksum n uɛejmi yerwan takessawt deg uzaɛar n tmurt n leqbayel (Yeɛḍes, ileḥḥu).

Page 146: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

­ II ­

BURURU YEḤYA­D

Page 147: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 148: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 148 ­

Asayes 1

Aseglef n qjun, aḍu yeǧhed yeskerkir iferrawen n ttjur, rrɛud, lebraq.

Tamɣart (Tuki, tettmeslay s leḥder, tetqelleq) D acu akka i yuɣen aqjun­ agi yesseglaf ? Uuuh ! Ad yili yesraḥ kra… (Aqjun irennu aseglef) Waqila iḍ­agi qesden­aɣ­d iɛeddamen (Thucc argaz­is ad t­id­tessaki) Ay amɣar ! Ay amɣar ! Aha ya llah aki­d ! Aki­ d ! Waqila ɛnan­aɣ­d yiɛdawen n Rebbi ! Aki­d ah !

Amɣar (Yuki­d am win iṣerɛen) Uh ! Ur tegganeḍ ara kemmini ?! D acu akka yeḍran; acuɣer tetthuccuḍ deg­i am tqeccact n yiɣi ? Aha ! Anef­iyi ad ṭṭseɣ (Yesxenfer), ur tegganeḍ deg wass ur kem­id­yettas naddam deg yiḍ, tezgiḍ tukiḍ am tmiɛruft !

Tamɣart (Atqelleq d reffu) Iɛeddamen, ahat ad yili kecmen­d talemmast n lḥara, kečč mazal­ik tessefrayeḍ di tguni ?

Amɣar Ɣas kkes aɣbel i wul­im, ulac aɛeddam yesɛan lkuraǧ ad d­ iqazem lḥara ara tzedɣeḍ kemmini ? (S reffu) Aha, kcem ɣer wusu thenniḍ­aɣ ad nerwu iḍes i ctaqeɣ seg wasmi i kem­rriɣ d tabzimt n zzwaǧ deg unyir­iw.

Tamɣart Leɛmer i d­tenṭiqeḍ s wawal n ṣṣwab, ad s­tiniḍ iles­ik ddzen fell­as tifelflin tiqerḥanin.

Amɣar Tikwal ttwehhimeɣ di twenza, amek i kem­ǧǧiɣ deg yiri­w armi d ass­a ? Ulac deg­s ccek, ad yili tesseččeḍ­iyi albaɛḍ n yeḥtufen i d­tḥucceḍ seg uzaɣar n leǧnun. Nniɣ­am ṭṭes, ṭṭes, meɣrud…

Page 149: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 149 ­

Tamɣart Nniɣ­ak, ɣas bges ɣef yiman­ik qbel ma zlan­aɣ deg wusu.

Amɣar Tɣileḍ medden akk selben am kemm ? Ur walaɣ ara win ara yesseḥfun tajenwit deg umgerḍ­im. Ṭṭes ! Ɣumm s uɛdil ! Neɣ err iman­im teṭṭseḍ ! Allen­im atent­an ldint, la ceɛɛlent am lefnarat n ṭumubil !

Tamɣart Ur ḥṣiɣ ara tɛeẓẓgeḍ akk annect­agi, aggad Rebbi ay amɣar ageswaḥ, ldi imeẓẓuɣen­ik tesleḍ i uqjun atan yebɣa ad yesseḍ seg useglef (Akin, aqjun yesseglaf) Sel ! Sel­as ! Sel­as ! Ur yennum ara akka, yesraḥ lberrani, tesliḍ­as !

Amɣar Ah ! Ahat d albaɛḍ n yimcac neɣ d albaɛḍ n iɣersiwen i yesraḥ la yesseglaf fell­as. Ṭṭes ad kem­yehdu Rebbi a tamɣart n ǧahennama ! (Cwiṭ akka, ṣṣut berra n uxxam).

Tamɣart (Tuggad) Tesliḍ­as ?

Amɣar I wumi sliɣ ?

Tamɣart (Terfa) Abbuh a lmumnin amɣar­agi yemmut s tidet (Berra, mazal ṣṣut) Ah ! I tura, tesliḍ­as ?

Amɣar (Tqelleq­it) Kullfeɣ­as Rebbi i yemma i kem­id­yextaren, teqqleḍ d afrux n yiḍ nekk tegliḍ yes­i.

Tamɣart D acu i k­yeǧǧan ur iyi­tebriḍ ara si zik ? Tura d ayen nḍal, nessaweḍ acḥal iseggasen n temɛict di sin.

Page 150: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 150 ­

Amɣar D acu i yi­yeǧǧan ? Tebɣiḍ ad d­tiniḍ d acu i yi­yurzen ! Nekk ad kem­id­waǧbeɣ deg wayen teẓriḍ, d iyemmusen n yiḥtufen ! Wid akken i m­d­tceyyiɛen seg uxxam n yimawlan­im i kem­ ireṣṣan dagi am tagust ! (Berra, mazal ṣṣut­nni).

Tamɣart Nniɣ­ak, sel­as, sel­as ! I tura tesliḍ­as ?

Amɣar (Yewhem, icuk) Susem ! Susem tura kemmini, awal­im d aberqi, eǧǧ­iyi ad sleɣ ! Susem !... Susem !...

Tamɣart Wagi mačči d lḥess n umcic yesserfan aqjun.

Amɣar Anda akka llan warkasen­iw ad ffɣeɣ ɣer tebḥirt ad waliɣ d acu akka yellan (Yekker­d seg usu) Nniɣ­am, anda llan warkasen­iw ?

Tamɣart Aten­an kan zdat­k, ad ceɛleɣ taftilt ?

Amɣar Fiḥel fiḥel ur ceɛɛel ara.

Tamɣart Awi yid­k tamekḥelt, di leɛzib i nezdeɣ, aql­aɣ weḥḥed­neɣ.

Amɣar (Yerfa) Yegguma ad yekcem uḍar­iw deg usebbaḍ­agi.

Tamɣart Axaṭer ur tekkiseḍ ara aqacir yellan zdaxel… Tedbeḍbeḍ kan, ur teẓriḍ anda ttemseḍwant.

Page 151: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 151 ­

Amɣar (Yendi, ɣef ssebba i yella) D ayen kkseɣ­t­id… Kemmini win i kem­yesɛan deg uxxam­is mačči kan d adebdeb ara yeddebdeb, d iceṭṭiḍen­is ara icerreg ɣef uksum­is neɣ d aṭukkek ara yeṭṭukkek am uzger yeqqes yizi.

Tamɣart Ih, ih tura tesɛiḍ lḥeqq, mmeslay akken i k­yehwa, asmi lliɣ meẓẓiyeɣ, di leɛmer i ak­d­ɣlin lehdur am wigi, yezga wudem­ ik yennecraḥ, tettecmumuḥeḍ­d ɣur­i s teḍsa, ma d tura am akken i t­id­qqaren di lemtel, tfuh a taga wwan ibawen.

Amɣar Mačči d nekk i la m­d­yetsaḍsan lweqt­nni (Yekker­d, ileḥḥu di texxamt) Nniɣ­am d iyemmusen akked leḥruz i yes­s tcuddeḍ tikwatin n uxxam­agi i yi­yesdareɣlen, ur ẓriɣ d acu i la d­qqareɣ (Yeddem­d tamekḥelt). Attan tmekḥelt­nni…

Tamɣart Ah ! Lemmer d iyemmusen d leḥruz i yi­yesɣimen yid­k, tilli d acu i yi­yeṭṭfen ur k­ten­sseččayeɣ ara ass­agi akken ad tessusmeḍ fell­i ?

Amɣar Uh ! Tura wulfeɣ­ten, ur ttaṭṭafen ara deg­i, ssečč­iyi­ten neɣ qim, qqleɣ am bu nneffa, blindé.

Tamɣart D acu i d bu nneffa ?

Amɣar Bu nneffa, yiwen d nekk ! D argaz­im, trehǧeḍ­iyi s yiɛeqqaren… (Berra, mazal ṣṣut­nni) Susem tura, awi­d taɣeggaḍt­nni n ukarṭuc.

Tamɣart Rǧu ad k­tt­id­awiɣ.

Page 152: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 152 ­

Amɣar Ansi ara tt­id­tawiḍ, si taddart ? Attan kan din nnig uqerruy­ im. Ḍegger afus­im, ad tt­tafeḍ s ufella n lmerfa.

Tamɣart Dayen dayen, att­an ufiɣ­tt, d tisirt !

Amɣar Aha ! Ttkal fell­ak a Rebbi (Ileḥḥu).

Tamɣart Ṛǧu ad dduɣ yid­k.

Amɣar Akken axir, ddu­d. Ma yella d tidet d iɛeddamen, ad kem­id­ walin, ad rewlen ur ssufuɣeɣ ula d yiwen lewǧeh (Leḥḥun, ldin­d tawwurt, ṣṣut n useglef yettqerrib­d).

Tamɣart La tselleḍ i uqjun ?

Amɣar Lḥess­im yugar­it ! Ɣas imeẓẓuɣen­iw ṭṭublen seg yimeslayen­ im.

Tamɣart (I yiman­is) Ɣas lqub yugar 7 temɣarin… (Lḥess meqqer di berra) A yemma taɛzizt d acu­t wayagi ?

Amɣar (Yetqelleq) Susem ! susem ! (Dduklen, leḥḥun s leḥder) Arǧu ! Aql­aɣ tura newweḍ­d ɣer tewwurt n tebḥirt… Zwir tura ldi­ tt­id s leɛqel akken ad jebdeɣ s ukarṭuc ɣef win ara d­ibanen ɣef umnar.

Tamɣart Ḥader kan ad t­tzegleḍ ad iyi­tḥazeḍ nekkini.

Page 153: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 153 ­

Amɣar Ur ttagad, ula d rrṣaṣ ur yettɛeddi ara deg uksum­im. Aha, ldi­ d tura tawwurt !

Tamɣart (I yiman­is) Telzem­iyi tkeffar alamma sseččeɣ­as­ten di rrkul, ussan­agi ggumman ad ṭṭfen deg­s (Teldi tawwurt, rrɛud, aḍu) Ulac ula d yiwen (Aseglef).

Amɣar Rwaḥ, ḍfer­iyi­d ɣer texxamt n uqjun, atan yesseḍ seg useglef, ddu­d yallah.

Tamɣart Lḥu­n, zwir ! wwiɣ­d yid­i akanki ! Ad t­ceɛleɣ ?

Amɣar Xaṭi, mazal ! Tebɣiḍ ad aɣ­d­tkecfeḍ s teftilt ? (Asuɣu n lmut n uqjun)

Tamɣart (Tettergigi) Ya laṭif, tesliḍ i yisuɣan­agi n uqjun ? Ugadeɣ ay amɣar.

Amɣar Ur ttagad ara, aql­i dagi, tamekḥelt deg yifassen­iw, aḍad­iw ɣef zznad, yya­n ad nqerreb ɣur­s.

Tamɣart Ur la yesseglaf ara, yessusem, iḍ­agi la yessewḥac d amcum.

Amɣar (Ileḥḥu s leḥder) Lḥu, qrib ad naweḍ tura (Yezzi­d) Ur d­ neṭṭeḍ ara ɣur­i, nnefs­im yessekcem­iyi­d aẓɣal d tidi deg uɛrur­iw.

Tamɣart Winna qqaren­as tidi n tugdi.

Page 154: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 154 ­

Amɣar Ccet… Ccet… Susem… Aql­aɣ newweḍ­d, cɛel tura taftilt n ukanki­nni. Aql­i ttqaraɛeɣ… Aha cɛel !

Tamɣart Arǧu (Tecɛel zalamiṭ) Attan tecɛel. (Tewhem, tugad) Aqjun ulac­it… Snesla­ines terreẓ… Ur yezmir ad tt­yerreẓ netta weḥd­s.

Amɣar Sneɛt­d kan tafat ɣer tama­agi, teḍher­iyi­d tili ines di lqaɛa.

Tamɣart Hatan, hatan (Tsuɣ) Yemmut… Aqjun yemmut…

Amɣar Atan yettɛummu di temda n yidammen… Iɣasan n yiḍmaren­is rrẓen… Ul­is… Ul­is… yettwaqleɛ (Ɣer lebɛid, tiɣwist n Bururu, rrɛud, lebraq aḍu. Tuggad) Muḥal, muḥal, ayagi ur yezmir ara ad yili.

Tamɣart (Yuggad, yettergigi) Acu akka i teqqareḍ d lmuḥal ? D acu akka i ur yezmir ara ad yili ?

Amɣar (Iḥar yekcem s axxam) Ttɣawal, ttɣawal ad nekcem s axxam !... Ur yemmut ara… Yuɣal­d…

Tamɣart Anwa, anwa ?

Amɣar Bururu !... Bururu yeḥya­d !... (Rrɛud, lebraq, aḍu, tiɣwist n Bururu)

Page 155: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 155 ­

Asayes 2

Qbel ad nkemmel taḥkayt­agi n Bururu yeḥya­d, ilaq tura ad d­nekcef amek la police ur tufi ara lǧetta n Bururu s ufella n uẓekka. Ma tecfam uqbel di «Tiɣwist n Bururu », neẓra belli Professeur Saḥari yebna s tuffra yiwen laboratoire seddaw tmeqbert akked ubrid i d­yessufuɣen ɣer yiwet uẓekka yesɛan tiṭerjtin.

Bururu (Izehher) Ḥṣiɣ ur ttmettateɣ ara… Waqila ad ɛiceɣ leqrun… Ilaq ad mmteɣ ! Akken Samira yelli ad tɛic am nettat am tullas nniḍen umi yemmut baba­tsent d bunadem. Ur ilaq ara ad ḥṣun medden belli d nekk i d baba­s, Bururu. Ilaq ad ɣabeɣ s tḥila… I lebda… I lebda… Tamḍelt… Tamḍelt yessufuɣen ɣer berra (Bururu yeẓẓel iman­is s ufella n uẓekka i yessenɛet i Docteur Yusef akken la police ad sseqwun lbarud fell­as, di tlemmast n wabbu n lbarud yeffren am tagut yesdergen tamḍelt…) Uqbel ad yifrir wabbu­agi n lbarud, ad ldiɣ tawwurt­agi n uẓekka, ad sen­rewleɣ, ad ɣabeɣ, ad ɣabeɣ. Ayagi mbeɛd mi smareɣ idammen­agi i d­wwiɣ yid­i di tqerɛet s ufella n uɣummu n rrxam n uẓekka ara d­medleɣ deffir­i… Ad ɛudden d idammen­iw… Dayen mmuteɣ… Lǧetta­w, lǧetta­w ahat ad s­inin tettwaṣneɛ­d s lɛilm, yewwi­tt lɛilm (Mbaɛd mi yufrar wabbu­nni n lbarud, yefsi di tegnawt, la police ufan ḥala azal i yidammen s wayes yettɛici ufrux n Bururu i d­yeǧǧa d later n rrwaḥ­is ) Ilaq ad d­afeɣ lmut­iw… Ad nadiɣ fell­as ! Ad iyi­ttun medden ! Ur ttaǧǧaɣ ara lewrata n leɛyub i yelli Samira ! Lameɛna lmut n yimdanen ur iyi­ tezmir ara, la trewwel fell­i, tettagad­iyi imi ur iyi­d­mazal ara d bunadem… Qleɣ d nekk i yernan lmut ! Uɣaleɣ d ayen ur nrekku i leqrun la d­iteddun… Akken ad mmteɣ, ilaq ad iliɣ am zik­nni, d Salem, d bunadem, mačči am tura d Bururu i d­ yeṣneɛ deg­i Pr. Saḥari, ma d netta yerra­yi d lweḥc, bla cekk, ad yili lɛalem ara yid­yerren d bunadem, ara yi­d­yerren ɣer laṣel­iw, ad yi­d­yerr akken lliɣ. Lɛalem­agi ad t­id­afeɣ, ilaq ad t­id­afeɣ ! Ma d tura, ma d tura, ad sdergeɣ iman­iw alamma ttun­iyi u ssyin, u ssyin (Tiɣwist n Bururu ) Ulawen,

Page 156: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 156 ­

ulawen i yi­ikerhen ussan­nni asmi lliɣ d Salem, ad ten­id­ qelɛeɣ ! Ad rẓeɣ iɣsan n yidmaren anda ffren, ad ten­id­kkseɣ la ttqudduren d idammen yeḥman ! (Tiɣwist n Bururu).

Asayes 3

Zuhra Ayen walaɣ di tembult­agi n ssǧaǧ nniɣ­ak­t­id di zzyara­k a Ɛmara, i wass­agi d acu i tettnadiḍ ad teḥsuḍ ?

Ɛmara Ur zmireɣ ara ad qqimeɣ nnig waggur ur kem­ẓerreɣ ara a Zuhra.

Zuhra La d­tettmektayeḍ ayen yettwameḍlen acḥal aya… Aṭas ayagi i nemyussan, lweqt­nni nella d imecṭaḥ, d ijeǧǧigen n ddunit, tzedɣeḍ ul­iw, ḥemmleɣ­k, mennaɣ ad tiliḍ d zzwaǧ­iw, kečč ul­ik tewwit…

Ɛmara Dayen ḥbes… Berka ur tt­id­ttadder ara, temmut ad fell­as yeɛfu Rebbi…

Zuhra Imir­nni ur ɛad teqqleḍ d kumiṣar, u nekk ur ɛad qqleɣ tzurun­iyi medden, ttkacafeɣ ayen yeffren di ṭṭlam, ama yelha, ama dir­it i wid yettnadin ad issinen leɛquba nsen.

Ɛmara (Yeɛḍes) Anda akka ǧǧiɣ timeḥremt­inu ?

Zuhra Arǧu ad ak­n­fkeɣ tagi inu… Ax­tt­in. Mazal dima izdeɣ­ik waṭṭan­nni ?

Page 157: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 157 ­

Ɛmara (Yenser) Mazal, yeggumma ad iyi­yeǧǧ, tura yuɣ tannumi yid­ i, u nekk tura wulfeɣ­t.

Zuhra (Teḍsa) Ad k­d­rnuɣ afenǧal n lqahwa ?

Ɛmara Ṣaḥa. Teḥṣiḍ si zik belli ur tesseɣ ara nnig yiwen ufenǧal.

Zuhra D tidet, ssneɣ leɛwayed­ik, amzun tettɛiciḍ yid­i. Ihi ini­yi­d tura, d acu i k­id­yewwin ?

Ɛmara Nniɣ­am usiɣ­d kan ɣur­m akken ad kem­ẓreɣ u ad mmeslayeɣ yid­m, ḥala kemm i yid­mazal d tamusni taqdimt, ssifsuseɣ ul­iw dagi, ssneɣ­kem d aẓekka n lehdur.

Zuhra Ula d nekk cedhaɣ­k mi ara tɛeṭṭleḍ ur d­tḍalleḍ ara… Yiwen ur yeḥṣi nemyussan si zik. Zemren ad ḍsen deg­k, ad s­inin kumiṣar Ɛmara yettamen u yetzuru tiderwicin, ur d­wwin ara s lexbar belli mazal leḥmala n temẓi gar­aneɣ.

Ɛmara (Yeɛḍes) I lemmer ad nbeddel awal ?

Zuhra D acu iɣef tebɣiḍ ad d­nemmeslay ?

Ɛmara Bɣiɣ zzyara, zur­iyi­d.

Zuhra S tidet­ik tettamneḍ s zzyara ?

Page 158: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 158 ­

Ɛmara Yal yiwen yesɛa leɛyub­is.

Zuhra Uqbel nniɣ­ak­d kullec ur walaɣ ara d acu i mazal ad k­id­ rnuɣ.

Ɛmara Muqel­iyi­d d acu ara yi­d­iqablen asmi ara d­ffɣeɣ la retraite, mazal­iyi yiwen useggas.

Zuhra Ad nerǧu ass­nni, ssyin akin ad k­d­zureɣ. Kečč ad tefɣeḍ la retraite ula d nekk ad k­in­ḍefreɣ.

Ɛmara Tebɣiḍ ad d­tiniḍ dayen ! Ur tettuɣaleḍ ara ad tetzuruḍ ?

Zuhra Aṭas ayagi i ḥebseɣ ur tzuruɣ ara, ḥala kečč kan weḥd­k umi mazal tzuruɣ a Ɛmara.

Ɛmara Ḥala i nekk weḥd­i ?

Zuhra Anɛam ih a si kumiṣar Ɛmara ay ameddakel­iw.

Ɛmara Ayɣer ḥala i nekk kan weḥd­i ?

Zuhra Axaṭer ul­ik mazal­it yeḥzen ɣef tmeṭṭut­ik yewwḍen leɛfu n Rebbi waqila 9 iseggasen.

Ɛmara 9 iseggasen, 2 wagguren d 13 wussan s wass­agi.

Page 159: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 159 ­

Zuhra Tḥessbeḍ ussan s leqlam n leɣben i k­d­teǧǧa deg wul­ik.

Ɛmara Anɛam ih a Zuhra, mazal ɛaceɣ s tili­s.

Zuhra Ḥṣiɣ ayagi, ula d nekk ɣef wannect­a rennuɣ tzuruɣ­ak akken ad k­ssifsuseɣ taɛkemt ẓẓayen fell­ak.

Ɛmara Lemmer mačči d kemm a Zuhra i d­yewwi Rebbi deg ubrid­iw, i yi­yeslufun ul­iw s leḥnana n ṣṣut­im icuban ɣer­s, d ṣṣber i yi­tettuqqimeḍ, yili ass­agi ad yili ḍefreɣ­tt.

Zuhra (Tessetḥa) Awi­d akka afus­ik ad k­d­zureɣ.

Ɛmara Ur tettmuquleḍ ara di tembult­nni n sǧaǧ ?

Zuhra Ass­agi ad ak­d­zureɣ deg ufus­ik.

Ɛmara Akken i m­yehwa, ax, atan ufus­iw.

Zuhra Mačči afus ayeffus, awi­d azelmaḍ, deg winna ara d­tban zzyara­k.

Ɛmara Yyah ! Ax, bdu zur­d.

Zuhra Ay wah ! Ldi­afus­ik, ldi mliḥ afus­ik, akka (Rrɛud, lebraq).

Page 160: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 160 ­

Ɛmara Waqila lḥal yebɣa ad ibeddel, yendeh­d s rrɛud.

Zuhra D tidet lḥal yebda yettbeddil imi teldiḍ afus­ik i zzyara.

Ɛmara Aha, ini­yi­d d acu akka i twalaḍ, aql­i ttraǧuɣ s ukukru (Aḍu, ṭṭaq yeldi)

Zuhra D ṭṭaq aya, arǧu ad ruḥeɣ ad tṣekkreɣ (Tekker tbelleɛ ṭṭaq) Dayen ṣekkreɣ­t. (Teqqim) Ur yettɛeṭṭil ara ad yebdu ugeffur, lebraq atan la yettemceɛcaɛ di berra am uzal.

Ɛmara Ɣef leḥsab n rrɛud akked lebraq, ad yewwet ugeffur s waṭas, ad d­yesseddu ula d asyax ara isudden akk iberdan am leɛwayed. Aha tura, kemmel zzyara, zur­iyi­d.

Zuhra Err­iyi­d tura afus­ik.

Ɛmara (Yeɛḍes) Ax.

Zuhra (Tetqelleq) Susem, susem (Taɣect tazurant) La ttwaliɣ… La ttwaliɣ… (Rrɛud) kumiṣar Ɛmara, kumiṣar Ɛmara (Rrɛud, lebraq).

Ɛmara (Yeɛḍes) Ad s­tiniḍ igenni yebɣa ad yeṭṭerḍeq.

Zuhra (Taɣect tazurant) Ɛmara, Ɛmara, Ɛmara (Taɣect tazurant) Ugadeɣ, ugadeɣ.

Page 161: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 161 ­

Ɛmara D acu i tugadeḍ ? Ayɣer akka tettergigiḍ ? D acu akka i twalaḍ ?

Zuhra (Taɣect tazurant, taẓayant) La k­ttwaliɣ la tettemɛebbareḍ akked yiwen lexyal ur tezmireḍ ad t­tesɣeḍleḍ.

Ɛmara D acu­t lexyal­agi ? D acu­t ?

Zuhra La ttwaliɣ deg­s meqqer… Iɣumm­ik, iɣumm­ik a Ɛmara… Tura tesnesreḍ­d iman­ik seg­s la d­tettbaneḍ, la tettemyewwateḍ yid­s (Rrɛud, aḍu) Idammen (Tɛeggeḍ) Idammen ! La ttawliɣ iḥemmalen idammen (Tasusmi) La ṭṭaren tura iẓekwan… Ldin… Lmeyytin la bedden… La d­leḥḥun idmaren d izeggaɣen, seg yimerjan i d­teffɣen idammen… Idammen.

Ɛmara (I yiman­is) D acu­t akka i t­yuɣen ?... Ttawaliɣ anyir­is yetcercur s tidi… Tettergigi.

Zuhra Asigna yeqqel d aberkan… D aberkan… a Ɛmara… Lqaɛa d tazeggaɣt… Tellexs akk s idammen.

Ɛmara (Yeɛḍes) Lemmer i yi­d­tzureḍ di tembulmt­nni n zzǧaǧ mačči akken i axir…

Zuhra (Tettergigi) Asigna… La d­yetṣubbu… La d­yetṣubbu am ubernus aberkan… Aberkan.

Ɛmara La tettergigi am twerqet… La tettemlelli… Tura ara teɣli.

Page 162: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 162 ­

Zuhra (Teɛya) Fecleɣ… Fecleɣ… Ɛyiɣ… Ɛyiɣ…

Ɛmara Ur ḥebbes ara, kemmel, kemmel… Ini­yi­d akk ayen i la m­d­ yeṭṭaharen.

Zuhra Ur zmireɣ ara… Ur zmireɣ ara…

Ɛmara Nniɣ­am kemmel, kemmel awal­im.

Zuhra (Tetqelleq) Ugadeɣ… Ugadeɣ fell­ak a Ɛmara…

Ɛmara Ihi ini­yi­d akk ayen twalaḍ i wakken ad bnuɣ ɣef yiman­iw.

Zuhra (Taɣect tazurant, taẓayant) Tamdint yeɣli­d fell­as ṭṭlam… Argaz ur d­yetteffeɣ deg yiḍ, tameṭṭut ur d­tetteffeɣ deg wass… Lmut tettmerriḥ deg yiberdan… Kul tazniqt tuɣal d targa n yidammen… I d­ineɣɣlen seg yidmaren n lmeyytin… Idmaren­ nsen yeqqlen d imerjan…

Ɛmara (Yetḥeyyer) Acu­ten lehdur­agi ? Ur tebɣiḍ ara ad d­tiniḍ ?... Ayagi d lmuḥal !

Zuhra Cccet, cccet… Susem, susem a Ɛmara… Tura la ttwaliɣ di tili… Tili… (Tsuɣ) Tili meqqret teccur d rric… Iɣallen­is annect­ ilaten… Ifassen­is, ifassen­is… Mɣin­d deg yiḍudan­is wajjaren am lemwas… Allen­is, allen­is…

Ɛmara (Iḥar) Aha kemmel, ini­d… D acu yuɣen allen­is…?

Page 163: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 163 ­

Zuhra Allen­is d tizeggaɣin ! Anzaren­is d aqamum ! Deg uqemmuc­ is yesɛa uglan n wuccen ! (Tɛeggeḍ) Yewweḍ­d… Yewweḍ­d, atan dagi, yekcem­d tamdint… Ɛmara, Ɛmara… Wagi d lweḥc !

Ɛmara (I yiman­is) D lewhayem… Ur t­tessin ara… Attan tessenɛet­d ṣṣifa­s di zzyara­s. Teccekcem­iyi­d rrehba ɣer ccib­iw, yeccarrew uksum­iw… Tura d nekk i yesɛan tili u lḥal atan d asemmaḍ… Ilukan ad yili… Ad yili ?

Zuhra (Tɛeggeḍ) Ɛmara ! kumiṣar Ɛmara ! Ssewjed iman­ik ! Taluft­a teṣɛeb ! Wagi mačči d bunadem… Wagi d lweḥc ur netcabi di lewḥuc yettwassnen.

Ɛmara Tzemreḍ ad iyi­d­temleḍ d acu­t lweḥc­agi ?

Zuhra Wagi (Rrɛud) Isem­is Bururu ! (Rrɛud, aḍu lehwa) Bururu !

Ɛmara (I yiman­is) Tufa­t­id (Yesteqsay s uɛeggeḍ) Bururu ; di kul amkan yettili !

Zuhra Wagi mačči am wiyaḍ a Ɛmara ! Wagi d lweḥc… D lweḥc ! Yettawi­d yid­s lmut ! Ur yesfillit ara s tiɣwist, ineɣɣen s ufus­ is anda d­mɣin wajjaren iss iqelleɛ ulawen… Ɛmara, nniɣ­ak ssewjed iman­ik ! Bururu yeḥya­d ! (Tsuɣ, teṣreɛ).

Ɛmara (Yeṭṭef­itt­id gar yifassen­is, i yiman­is) Teṣreɛ, aqadum­is yembaddal, arǧu ad tt­id­ssakiɣ (Yewwet­itt s ubeqqa, ad d­ taki). La tettembiwil… La d­tettaki… (Yesslufuy­as).

Page 164: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 164 ­

Zuhra (Taɣect teɛya) Ɛmara, Ɛmara, d kečč aya ?... Urgaɣ yir targit.

Ɛmara (Yeɛḍes) Targit­im umneɣ­tt, d ayen yellan si zik… Lameɛna ma yella daɣen yeqqel­d… Yeqqel­d, aṭas n yidammen ara yazzlen.

Asayes 4

Ṣṣut n ṭumubil, kumiṣar la yessenhar.

Ɛmara (I yiman­is) Tufa­t­id di zzyara­s… Bururu… Bururu… Bururu… Amek ara d­yuɣal u netta yemmut ? Yemmut… Lǧetta­s tettwarfeɛ… Amek ? Ar ass­agi ur ɛad fhimeɣ… Yettwaṣneɛ­d s lɛilm u yettwarfeɛ yis­s…

Zuhra (Taɣect teɛya) Ɛmara ! kumiṣar Ɛmara ! Heggi­d iman­ik ! Taluft­agi meqqret !... Meqqret !... Teṣɛeb… Teṣɛeb… Wagi d lweḥc… D lweḥc ur netcabi ara di lewḥuc yettwassnen…

Ɛmara (Yeɛḍes) Ssneɣ­t… Ssneɣ­t Bururu !

Zuhra (Taɣect teɛya) Wagi mačči am wiyaḍ a Ɛmara… Wagi d lweḥc yettawi­d yid­s lmut… Ur yesfellit ara s tiɣwist, ineɣ s ufus­is anda d­mɣin wajjaren deg yiḍudan­is s wayes iqelleɛ ulawen !... kumiṣar nniɣ­ak ssewjed iman­ik, Bururu yeḥya­ d… Bururu yeḥya­d… Yeḥya­d…

Ɛmara (I yiman­is, yetqelleq) Zzyara­agi tessekcem­iyi­d ccek deg wul­iw (Yeɛḍes) Iḍ­agi ur gganeɣ ara, naddam yennuɣ yid­i, la irewwel fell­i… Lexyal n Bururu yegguma ad yettixxer si gar

Page 165: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 165 ­

wallen­iw… Aql­i tezziɣ s ṭumubil deg yiberdan deg yiḍ ur ḥṣiɣ anda ddiɣ… Waqila ad berneɣ ad ruḥeɣ ɣer lbiru n Commissariat akken ad nɣeɣ lweqt­agi i la yi­d­yesmejgaren.

Asayes 5

Ṭumubil teḥbes, ldin tiwwra, medlen­tent.

Ɛmara (Ileḥḥu di lbiru) Ah ! dagi i telliḍ a Ɛaziz ?

Ɛaziz Alxir a si Ɛmara.

Ɛmara Yella wayen i k­yeṭṭfen di lbiru armi d ture ?

Ɛaziz Anɛam ih.

Ɛmara D acu ?

Ɛaziz Ur tettamneḍ ara a si Ɛmara !

Ɛmara Ayɣer, yella wayen ara yi­yesdehcen ?

Ɛaziz Rǧu, ad t­id­skecmeɣ ɣef lbiru, d netta ara k­id­iɛawden ayen yeḍran iḍ­agi.

Ɛmara Anwa wagi ?

Page 166: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 166 ­

Ɛaziz Yiwen umɣar d afellaḥ, iruḥ­d yeccetka ɣef uqjun i s­nɣan.

Ɛmara Ɣef lǧal n uqjun, iɛetteb iman­is deg yiḍ iruḥ­d ad yeccetki ? Yesleb ?

Ɛaziz (Yeldi tawwurt, yessawel) Kcem­d, kcem­d ay amɣar (I kumiṣar) Iɣaḍ­iyi a si Ɛmara, d ageffur, ggummaɣ ad t­ǧǧeɣ ad yeqqel weḥd­s ɣef uḍar, nniɣ­as ad yerǧu alamma tewweḍ­d ṭumubil­nneɣ i wakken ad t­ssiwḍen s axxam­is.

Amɣar (Yekcem­d) D acu i teḥwaǧeḍ a si l’inspecteur ?

Ɛaziz Ɛeddi­d, ɛeddi­d a baba amɣar… Wagi d si Ɛmara, kumiṣar­ nneɣ… Ɛiwed­as­d akk taqsiḍt­nni.

Amɣar kumiṣar Ɛmara, selleɣ yis­s di lǧernanat, yettwassen.

Ɛmara Anwa i k­yenɣan aqjun­ik ?

Amɣar Acu ara k­d­iniɣ a si kumiṣar… Ar tura ggummaɣ ad amneɣ… Nella nekk d temɣart­iw neṭṭes, nuki­d s lxelɛa, nesla i uqjun yencef seg useglef, kkreɣ­d, wwiɣ­d yid­i tamekḥelt, ffɣeɣ ɣer tebḥirt tamɣart­iw teṭṭafar­iyi, ur din kan nesla i uqjun yeskaɛwew, mi newweḍ ɣur­s s tazzla, nufa­t yemmut.

Ɛmara Anwa i t­yenɛan ?

Amɣar Ur nwala ara anwa i t­yenɣan !

Page 167: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 167 ­

Ɛmara Ihi s wayes yemmut ?

Amɣar Snesla iss yettwacudd terreẓ, netta yeẓẓel di lqaɛa, idmaren­is ldin, iɣsan rrẓen, ḥala amruj i d­yeggran deg umkan n wul­is yettwaqelɛen.

Ɛmara Ul­is yettwaqleɛ ?!

Amɣar Anɛam ih a si kumiṣar, ul­is yettwaqleɛ. A s­tiniḍ d afus n lweḥc i yemmɣen ɣer yidmaren­is ijbed­d ul­is.

Ɛmara (I yiman­is) Waqila tebda la tetteffeɣ ɣer tidet zzyara­nni… Yuɣal­d…

Amɣar Ur sliɣ ara d acu i la d­teqqareḍ a si kumiṣar, xuṣṣeɣ cwiṭ timeslit.

Ɛmara Nniɣ­ak, mi d­tusiḍ tura ad teccetkiḍ, d acu i tebɣiḍ ad t­ nexdem ? Ad nruḥ ad nnadi ɣef win i t­yenɣan ? D aqjun ! Yennuɣ akked walbaɛḍ n yiqjan meqqren fell­as i t­yenɣan s uɣẓaẓ n yidmaren.

Amɣar Ulamma d afellaḥ i lliɣ, ɣriɣ akka cwiṭ, ssenṭaqeɣ­d aǧernan, selleɣ u ẓriɣ ayen iḍerrun di ddunit. Ma yella kečč a si kumiṣar tettwassneḍ, ula d Bururu yettwassen akter­ik.

Ɛmara D acu i d­yewwin Bururu yemmuten acḥal aya s aqjun­ik ?

Page 168: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 168 ­

Amɣar Bururu ur yemmut ara ; yuɣal­d, sliɣ i yisuɣan­is, mi nufa aqjun yemmut, ul­is yettwaqleɛ, snesla terreẓ ! Neɣ ilul­d lweḥc nniḍen ?

Ɛmara Di teswiɛt­agi ur ɛad neḥṣi ay amɣar, mazal ur d­tban ara tidet.

Amɣar Ɣas ur teffret ara fell­i, nekk ḥṣiɣ yuɣal­d, yeǧǧa­d later­is d netta ! D Bururu !

Ɛmara Tura ad neddu yid­k, ad k­nawi s axxam­ik ad nẓer aqjun­ agi… Lameɛna ad ssutreɣ deg­k yiwet lemziyya.

Amɣar Fehmeɣ a si kumiṣar, ad ssusmeɣ.

Ɛmara Anɛam ih, ad tessusmeḍ. La ttwaliɣ tfehmeḍ timsal, ur teffreɣ ara fell­ak, ula d nekk cukkeɣ tuɣal­d tin n Bururu. Ur ilaq ara ad nessufeɣ awal akken ur iteffeɣ ara leɛqel imdanen.

Ɛaziz Tfehmeḍ ayagi a baba amɣar ? Ma slan s lbaḍna, aṭas ara tekcem tugdi.

Amɣar Ḥṣiɣ ayagi, labudda ad d­yaweḍ wass ideg ara yeffeɣ wawal.

Ɛmara Ass­nni nebna fell­as… Ass­agi ur ɛad d­newwi ttbut

Amɣar Ayɣer, Aqjun mačči d ttbut ? Tettraǧum alamma ɣlin lerwaḥ n yemdanen ?

Page 169: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 169 ­

Ɛmara Tɣelḍeḍ ay amɣar, ur nettraǧu ara. Imi aqlaɣ, tura kan ara neddu yid­k akken ad nebdu anadi ɣef later­is. (Ynṭeq yenna­ as i Lɛaziz) Aha, lḥut ! Zwir a Ɛaziz ! (Lḥess n tikli, tiwwura n ṭumubil yeldin sakin medlent, amutur n ṭumubil yekkren, tqelleɛ truḥ armi yemmut lḥess­is).

Asayes 6

(Deg tebḥirt. Imdanen ttruḥun ttuɣalen, leḥḥun ɣef wakal ttnadin, gar yiferrawen n ttjur yetthuzzu ubeḥri).

Ɛaziz Snesla­agi n uqjun terreẓ, amzun tettwajbed s tezmert iǧehden.

Ɛmara Ttwaliɣ deg­s a Ɛaziz (Yeɛḍes) Tixelxalin n snesla­agi iban wanda rẓent, iban d aṭerḍeq i ṭreḍqent mačči d agzam i ttwagezment.

Amɣar Nniɣ­awen, ad as­tiniḍ d afus yesɛan lǧehd ur yesɛi umdan i yesnejbaden tixelxalin n snesla armi ṭreḍqent ! Ah !? Yak tura twalam ?! Ur skaddbeɣ ara ! Ala Bururu i izemren ad yexdem aya !

Ɛmara Yya tura ay amɣar siken­aɣ­d aqjun­ik anda yella ?

Amɣar Atan dagi kan zdeffir n tlewḥin in­a, qerbet­d, ḍferḍet­iyi­d. (Ṣṣut n tikli). Atan... Muqlet­t, deg umkan­agi i t­id­nufa nekk d temɣart­iw. Rǧut ad as­kseɣ tacekkart­agi i yes­s tɣummeɣ (Yekkes aɣummu ɣef tfekka n uqjun yemmuten). Mi ara tfukkem teẓram­t, ad as­ɣizeɣ amruj i deg ara tneṭleɣ

Page 170: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 170 ­

Ɛaziz Iban tḥemmleḍ aqjun­agi

Amɣar Ma ḥemmleɣ­t ? Nekk ɣur­i aṭas n yemdanen i yif, netta meqqar ur ixeddeɛ ara, ad as­tefkeḍ iɣes ad iɛas fell­ak ! M a yella d bu sin iḍarren, ḥaca win ur neklal ara. Ad teɣnuḍ s yal lxir wa ad yezzi fell­ak am wezrem.

Ɛmara (Yeɛḍes­d) Ur teḥṣiḍ ara belli ula d lḥebs yettwabna i yemdanen mačči i yeqjan ay amɣar.

Amɣar Ayagi d tidet a si kumiṣar, yerna argaz tameṭṭut, deg­sen akk leɛyub yeklalen aɛaqeb.

Tamɣart (Tḥulfa i wenbac yennum inebbec­itt wemɣar­is) Aha kan, mmeslay, mmeslay, ḥṣiɣ d nekk i d telhiḍ ! Ɣur­k ur ṣṣawḍeɣ ara ula d azal n useglef n uqjun­ik.

Amɣar (Iqejjem) Ur zmireɣ ara ad iniɣ awal zdat­s mebla ma teqqim ur d tessekcam ara iman­is ɣer tlemmast am timiḍt deg uɛebbuḍ n wemdan.

Tamɣart (S lefcuc) Buh, buh, lemmer d nekk i yeɣlin di tesga mmuteɣ, tlezmi­yi tkeffart ur tuzzleḍ ad tesɛettbeḍ kumiṣar s timmad­is, wa ad ternuḍ Laspiktur­is akken ad uqmen anadi ɣef lmut­iw ! Imi d aqjun­ik, muqel kan amek i ten­id­tezzuɣreḍ akk ! Ḥṣiɣ, ḥṣiɣ yif­iyi uqjun­ik, ḥṣiɣ.

Amɣar (S wurfan fessusen) Abbuh a tinnat n at winnat, tugareḍ­t aseglef. Netta meqqar alamma iwala kra i yesseglef. Neɣ ma

Page 171: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 171 ­

ulac d asusam. Ma d kemm, ma d kemm ad aɣ­ineǧǧu Rebbi, awal­im d abarki, d lebda haw haw haw haw.

Ɛmara Lemmer ad testeɛfum ass­agi mačči xir. Ad teǧǧem axbac­agi­ nwen ur nesɛi ajjaren i wussan nniḍen akken ad tegri telweɣ­is gar­awen.

Amɣar Yak la tettwaliḍ a si Lkumiṣar d nettat i d­yebdan. Dayen, ur tezmir ara ad tessusem yalukan ad tenṭeq si tfednin­is.

Tamɣart Aha kan, kečč teẓriḍ nekk ẓriɣ anwa i iḍelmen wayeḍ. Ur ttagad, ɣur Sidi Rebbi frant akk.

Ɛaziz (Yesbecbuc) A si Ɛmara, aqli­yi wehmeɣ, tewwi­yi lbaɣa, amek sin yemɣaren­agi ɛacen lwaḥid armi d assa s tuqsiwin n lehdur gar­asen.

Ɛmara (Yesbecbuc) Ḥader ad tesɣelḍeḍ iman­ik, ayagi yellan gar­asen d tuqsiwin n uḥemmel n temɣer, yiwen ur yettak afus deg wayeḍ.

Ɛaziz Di leɛnaya nwen ma ur tessusmem ad aɣ­teǧǧem ad nkemmel cɣel nneɣ.

Ɛmara Twalaḍ a Ɛaziz, ala amruj i d­yegran deg umkan n yedmaren deg wacu qquren yidammen.

Amɣar (Yemmuɣben) Ul n uqjun­iw meskin yettwaqleɛ, yaxxi yir lmut yaxxi !

Page 172: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 172 ­

Tamɣart Ul­is yettwakkes ?... S wayes ?

Amɣar S ufus ! S wajjaren n lweḥc ! N Bururu.

Ɛmara Ɛaziz ! Ɣur­k lmus amecṭuḥ ?

Ɛaziz Yella. Axx, atan, ṭṭef.

Ɛmara Awi­d kan akka.

Ɛaziz D acu akka i la txeddmeḍ i uqjun s lmus­nni a si Ɛmara !

Ɛmara La d­ceqcareɣ idammen­agi ikersen ɣef leryaf n lǧerḥ­agi n yidmaren­is. (Iḥetteb) Yiwen… Sin…

Ɛaziz Acu akka i d­tḥettbeḍ a si Ɛmara ?

Ɛmara (Yeɛḍes­d) … Tlata… Mazal ad kemleɣ amkan­agi s uceqcer... Ah dayen… Rebɛa… Aked d tagi xemsa. Tura ulac deg­s ccek.

Ɛaziz Ur fhimeɣ ara a si Ɛmara d acu i tebɣiḍ ad tesneɛteḍ imi akka d­tesqecreḍ akk leryaf n lǧerḥ­nni !

Ɛmara La d­sneɛtayeɣ ttbut a Ɛaziz, ttbut n xemsa imeḍqan anda d gran laterat n wajjaren yerẓan ixsan u cergen aksum u qelɛen­ d ul n uqjun, ayagi iban d afus n Bururu ! D netta s ttbut. Ɛaziz, ruḥ lhu­d s uqjun­agi am akken ara d­telhuḍ s bunadem

Page 173: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 173 ­

yemmuten. Am akken nennum, tteṣwirat, Docteur, afeqqer, bla ma nniɣ­ak, teẓriḍ kullec, Aha, yallah, ddu d uḍar­ik.

Ɛaziz Yirbeḥ a si Ɛmara...

Ɛmara Arǧu ! Deg teswaɛt­agi, ɣur­k ad teffeɣ lbaḍna n tmenɣiwt n uqjun­agi !

Ɛaziz Ḥṣiɣ a si Ɛmara ḥṣiɣ. Aql­i ruḥeɣ.

Ɛmara Nekk mazal­iyi ad qqimeɣ kra dagi aked d yemɣaren­agi. Ur ttɛeṭṭil ara uɣal­d ad iyi­n­tawiḍ.

Ɛaziz Yirbeḥ a si Ɛmara yirbeḥ (Ṣṣut n ṭumubil ineqqes cwiṭ cwiṭ).

Ɛmara (Yeɛḍes) Dayen iruḥ. Tessewwayem lqahwa ɣur­wen ? Neɣ tɛuddem kumiṣar ur ites ara ?

Amɣar Semmeḥ­iyi a si kumiṣar mačči d tatut i nettu ad k­neɛreḍ, nella nettraǧu ad fakkeḍ cɣel­ik.

Ɛmara Cɣel­iw tura i yebda.

Tamɣart Amasaɛd n uqjun­agi, ssaɛdi­s meqqer. Netta yemmut ad as­d­ awin Docteur, ad as­d­awin asewwar, ad as­d­nḍen lɣaci am yesli i umi ara qnen lḥenni. Nekk aql­iyi d tameɛudurt yiwen ur s­d­tuqiɛ lmeɛna deg­i, ulac win iyi­ssulin ccan ma yella lliɣ neɣ ulac­iyi.

Page 174: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 174 ­

Amɣar (Yezɛef) I lemmer ad truḥeḍ ad aɣ­tesewweḍ lqahwa mačči akken ay axir ! Aqlaɣ neqqujjer seg uṣemmiḍ n nnda n yiḍ. Berka­kem seg userwet n lehdur ur nesɛa ara lmeɛna. Kker, kker d acu tettraguḍ ?

Tamɣart Aqli­yi ruḥeɣ, aqli­yi ruḥeɣ... Ih ɣer ɣur­i tḥerceḍ.(truḥ)

Ɛmara (Yeɛḍes) Ur tettewḥacem ara di leɛzib­agi ! Weḥḥed­wen !

Amɣar D acu ara newḥec a si kumiṣar ? Nekni d imɣaren, d igellilen, ulac ayen ara ḍemɛen deg­neɣ...

Amɣar Ayyan tura ad nekcem s axxam. (Yeldi tawwurt) Aha ! Aha kcem­d, kcem­d.

Ɛmara (Yekcem s axxam, teɛǧeb­it lḥeṭṭa) D igellilen lameɛna liḥala­ nwen tettfeǧǧiǧ, zeddiget.

Amɣar D tamɣart i izizdigen, tesxerwiḍ akka kra, lameɛna ulac win i tt­yifen, lemmer mačči d nettat i d­yefka Rebbi d taɛebbajt ifassen, talli ad aɣ­ččen iḍumman, ad negri deg ugudu. Atan ukursi, qim a si kumiṣar, tura ara d­taweḍ lqahwa.

Ɛmara (Yeɛḍes, i yiman­is) Neɛya, tebda la ɣ­teǧǧaǧǧa tezmert... Bururu tesliḍ yis­s ?

Amɣar Maɛlum sliɣ yis­s ! Anwa ur t­nessin ara ! Di lǧernanat yesterwes akk ddunit.

Page 175: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 175 ­

Ɛmara D tidet, deg lǧernanat ur ǧǧin acu ara d­inin, kra yella, kra yerna­d. Kečč di ddehn­ik tumneḍ yella lweḥc­agi ?

Amɣar Ma yella d zik, umneɣ ur umineɣ, ass­a yeǧǧa­d ttbut, aqjun yenɣa­t, iqleɛ­d ul­is (Nnehtat) Awah, waqila kečč a si kumiṣar la teskeɛrireḍ fell­i. Teḥṣiḍ Bururu yella ! Imi kečč s timmad­ik i t­yeɛnan s unadi seg zik­nni.

Ɛmara Nniɣ­ak­d ayagi akken ad tfehmeḍ belli ula d kečč aked temɣart­ik ilaq ad tettum Bururu wa ad tneṭlem ayen teẓram iḍ­agi.

Amɣar Fehmeɣ, fehmeɣ a si kumiṣar. Ḥṣiɣ ma yella teffeɣ lbaḍna, ad agaden akk medden, ad weḥcen, ad yekker wahruḥu. Ayagi fehmeɣ­t, fehmeɣ­t ! Nessen ad nessusem mi ara yili ilaq ad nessusem !

Ɛmara Yeɛṭi­k Ṣṣaḥḥa, tura zemreɣ ad ttekleɣ fell­ak.

Tamɣart Atta­n lqahwa, maɛna ḥadret ad terɣem, tura kan i tt­id­ smareɣ, mazal­itt teḥma a si kumiṣar.

Amɣar Lqahwa ma ur teḥmi ara mačči d lqahwa. Acḥal n teḥjurin n ssekker i tettarraḍ a si kumiṣar ?

Ɛmara Yiwet kan yiwet.

Tamɣart Atnan wid­ak i s­yessnen i lqahwa ! Mačči am kečč alamma terriḍ­tt am sirru i ara tt­tesweḍ, yerna tinna mačči d tissit d

Page 176: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 176 ­

asgerger i tt­tesgergiren am win yeffuden, ula d lbenna­s ur s­ tettḥulfuḍ ara.

Amɣar Atan tuqqel­d trisiti­nni, tebda­d tsirt­nni teẓẓa­d deg yimeslayen.

Ɛmara Mmm... Lqahwa­agi... Mmm... Twenneɛ... Tettak­d nnaɛt dayen kan, ula d lbenna­s deg uqemmuc tzad. Yesɛa lḥeqq wemɣar­im mi akken yella la kem­id­yeččekkir zgelli. Yeqqar tamɣart­iw d taɛebbajt ifassen. D tidet i d­yenna, yeɛṭi­kem ṣṣaḥḥa.

Tamɣart Icekker­iyi­d ? Netta ? D lewhayem ! Ihi armi d ass­a i t­id­ rṣel ! Imi ass­agi icekker­iyi­d ɣer medden... Ayagi ulac deg­s ccek a si kumiṣar, ad yili d albaɛḍ ileɣman i umi truḥ teɛrurt, ɣas nadit fell­as (Tettaḍsa).

Asayes 7

Sliman (S wurfan) Nniɣ­ak dayen ! Dayen ! Ur zmireɣ ara ad rnuɣ ad ttdawiɣ dagi, Ulac widen izemren ad bɣun ad cebbḥen ṣṣifa nsen s tmusni n ṭṭebb i sneɣ.

Smaɛil Baba­k Saad Ḥari, amusnaw ameqran n ṭṭebb ad fell­as yeɛfu Rebbi, yettwasnen di ddunit merra, dagi i yebda adawi. Ass­mi yella d ameẓyan, leɛmer d yenni ad bedleɣ amkan­agi s wayeḍ. Yezga yella ɣer yidis n yigellil i ixuṣṣen adawi n tussna tameqqrant.

Sliman Armi d assmi i tettuseyef fell­as teswiɛt iruḥ yerwel, ibeddel tamurt ! Ayagi ḥṣiɣ­t a Smaɛil ḥṣiɣ­t !

Page 177: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 177 ­

Smaɛil Ur tettu ara acḥal lkabini­yagi udawi i yeqqim iṣekker, imuḍan beddlen Docteur nniḍen. Tura kečč teqleḍ deg wemḍiq n baba­ k, ilaq­ak ad tṣebreḍ wa ad teǧǧeḍ lweqt ad k­issinen.

Sliman Teggummaḍ ad tfehmeḍ a Smaɛil, acḥal deg­s lweqt­agi ? Aqli­yi tura dagi qrib aseggas nekk ttdawiɣ, ar tura ur ufiɣ ara win teɛna tussna­w n ṭṭebb. Nekk ttnadiɣ ad ckecmeɣ lḥirfa­ yagi iyi­d­yeǧǧa baba d lwarata mefquden di tussna n ṭṭebb. Dagi d lḥuma igellilen, ur ttnadin ara ad sqeɛden aglim n ṣṣifa­ nsen s lɛilm n ṭṭebb.

Smaɛil Ayɣer ihi i d tuɣaleḍ ɣer wemḍiq­agi n baba­k imi teḥṣiḍ akk ayadi.

Sliman Ɣelḍeɣ, ɛuddeɣ imi lɛilm yennerna, lweqt ibeddel, ad afeɣ dagi wid yettmennin ad izyinen, ssaramen zzhu n ddunit s ṣṣifa tajḍiḍt ara sen­bnuɣ s ifassen­iw akken ad nnecraḥen wulawen, ad rreɣ azmumeg n teḍṣa deg wudem n umuḍin ur nuḍin.

Smaɛil Dagi tesɛiḍ lḥeqq d tidet a Sliman. Imezdaɣ n Lḥuma­yagi ur ttnadin ara ad izyinen, ttnadin ad ččen aɣrum.

Sliman Twalaḍ a Smaɛil lḥirfa­inu ur tleḥḥu ara dagi, ilaq ad bedleɣ amkan.

Smaɛil Ur tettu ara di tazwara tenniḍ­iyi­d d isem n baba­k yettwakksen ɣef tewwurt i tebɣiḍ ad teḥyu, ass­agi aqla­k tbedleḍ rray a Sliman.

Page 178: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 178 ­

Sliman Ala xaṭi ur beddleɣ ara rray a Smaɛil ! Mazal­iyi di tekti­w am zik, ttxemmimeɣ dima amek ara d­ḥyuɣ isem n baba ur zmireɣ d lmuḥal ad ttuɣ ! (Yeḥzen). Lameɛna mačči deg umkan­agi ara ssiwḍeɣ ɣer wanda ssarameɣ. Baba yemmut d aɣrib, d aɣrib. isem­is ilaq ad yuɣal s temɣer.

Smaɛil (Yetṣebbir) Nekk smektiɣ­ak­d baba­k akken ad t­xelfeḍ amkan­is di tussna n ṭṭebb. Kečč aql­ak la d­tessekfaleḍ leḥzen i ak­d­yeǧǧa, mačči d ayagi i bɣiɣ ad d­yas di lbal­ik, ur smendag ara iɣiɣden.

Sliman Ur ɛad qlen d iɣiɣden, mazal­iten d irrij ! D timess deg wul­iw (Yettɛeggiḍ, ileḥḥu) Saad Ḥari amusnaw ameqqran n ṭṭebb yettwasnen di ddunit merra ! Yerwel ! Anɛam ih yesserwel iman­is ! Srewlent imeddukal­is ! Sɣimen­as­d imesǧernanen ur nquder lḥirfa ines, cetmen deg­s, rran­t d ameslub, imi ggumman ad amnen belli yesnulfa­d ṣṣenf ajdid n lɛilm ur zmiren ad qazmen. Tussna tameqrant n ṭṭebb ara yesneqsen ssebbat n lehlakat s wecrak idammen n bunadem d wid n lhayca (Yeḥzen) Baba meskin yettwaxdeɛ, ur iɛud ara ad ṛekḍen tussna­s deg waluḍ ! Armi ibeddel tamurt, iɛac d aɣrib, yemmut d aɣrib. (Sliman yerfa, yewwet s rkel akursi yeɣli. Yewwet acḥal n tikkal s ufus­is ɣef lbiru­s)

Smaɛil Dayen a Sliman di leɛnaya­k ur ssendaf ara iman­ik s usmekti ara k­yeṣṣaḍnen.

Sliman (S wurfan) Ula d isem­is ! Ula d isem­is ibeddel­it akken ur t­ ttaɛqalen ara, ur t­ttafen ara, yeqqel d aɛessas n tmeqbert ! Isemma iman­is Saḥari, Saḥari, isem n bu sḥur yesderwicen, ayagi akk ɣef laǧal wid ixedɛen tamusni­s. (Yeḥzen) Baba meskin yesseɣli s yiman­is armi yeqqel d ulac... Yettɛici weḥd­s gar lmeyytin, yettwamḍel d wid yemmuten.

Page 179: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 179 ­

Smaɛil (Yettḥellil) Sliman, Sliman dayen tura ttu, ttu.

Sliman Amek ara ttuɣ a Smaɛil. Amek ara ttuɣ wid t­ixedɛen di tussna­ s. Ur tɛawnen ara di lɛilm ajdid i d­yesnulfa, armi yeɣleḍ di cɣel­is iṣneɛ­d Bururu lweḥc iqelɛen ulawan. Lweḥc s wayes yemmut netta, yerɣa am tirget di laboratoir i yebna di tmeqbert si ddaw tmurt s tufra n medden.

Smaɛil (Yetṣebbir) Yya tura ad nruḥ a Sliman yya­n, inebgawen la ɣ­ ttraǧun ayya­d arwaḥ…

Sliman Baba yuɣal d imenfi… yemmut d aqettal, ala isem n Saad Ḥari ara d­ḥyuɣ a Smaɛil ! Ara t­id­yeḥyun d mmi­s Saad Ḥari Sliman, lɛilm­is ad t­smeɣreɣ akken ad ttwakecfen wid i t­ yerran d aqettal ur yuḥtam. Wid yuklalen aɛaqeb, d wid­ak yeksen laman di tussna­s.

Smaɛil Fehmeɣ­k a Sliman, di leɛnaya­k ayya­n tura, tasaɛet attan tura d leḥdac n yiḍ… inebgawen ad ilin tqelqen.

Sliman (Nnehtat) D tidet, ad yili tqelqen. D lweqt ad nruḥ… Yya­n... Lḥun... (Leḥḥun, ldin­d tawwurt, medlen­tt, ṣubben tiṭrejtin).

Smaɛil Nɛeṭṭel fell­asen, akken ur ak­tettili ara d timesduqqest a Sliman, ak­d­ɛegneɣ si tura belli gar inebgawen i aɣ­yettraǧun atan ad aɣ­d­mmagren kra n yirfiqen­iw n ṭṭebb ukud cerkeɣ lbaḍna­k, umnen s wayes tessarameḍ ad tawḍeḍ. Bɣan ad cerken yid­k s uɛiwen nsen.

Sliman Ṣaḥḥa a Smaɛil, ḥṣiɣ tumneḍ s lḥirfa­w, aɛiwen s ɣur­k d

Page 180: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 180 ­

yerfiqen­ik ad yettekki deg wesnerni n lɛilm i lfayda n wemdan. Lemmer baba di lweqt­is yufa leḥbab am wid sɛiɣ tilli yewweḍ lebɣi­s... Ah ! At­an uɛessas n tewwurt n uxxam, yewwi­t­id Rebbi dɣa bɣiɣ ad t­steqsiɣ.

Smaɛil Ayɣer akka yegguni tawwurt n uzniq lweqt­agi ?

Sliman Yuḍen buneggaf, ur yezmir ara ad yekmen iman­is deg uxxam, yetteffeɣ­d ɣer berra akken ad yerwu abeḥri zeddigen.

Smaɛil (Ldin tawwurt n uzniq) Ɣef wacu i tebɣiḍ ad t­seqsiḍ ?

Sliman Ɣef tmeṭṭut­is i duwaɣ ussan­agi iɛeddan.

Aɛessas (Ineggef) Mselxir a si Sliman, iḍ­agi tɛeṭleḍ di lbibu.

Sliman Mačči d imuḍan i d­iyi­yesɛeṭṭlen d kara n lecɣal n wefras iyi­ n­yeṭfen d umeddakel­iw armi d tura. Ini­yi­d tura amek tettili tmeṭṭut­ik, aṭas aya ur tt­ẓriɣ ara ?

Aɛessas Di leɛnaya­k ur iyi­d­smektay ara deg­s a si Sliman !

Sliman (Yewhem) Ayɣer, d lxir ncallah ?

Aɛessas D acu ara k­d­iniɣ a duktur Sliman ! Qbel ad terɣ s ufurnu n lgaz armi tendeh tmes deg wudem­is, tella d tameṭṭut talemmast, ur tecmit ur tezyin, ur tessemɣar ara iman­is felli. Ma di seg wasmi tt­tduwaḍ, tṛeqɛeḍ aqadum­is yerɣan, teḥla tbeddel teqqel d tin nniḍen, lemri yezga yenṭeḍ gar ifassen­is.

Page 181: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 181 ­

terriḍ­tt­id d tilemẓit. Tura tettetḥiy yis­i, tettetḥiy s urgaz­is ! nemqacar akka ciṭuḥ, tufa­d ssebba truḥ ɣer imawlan­is, teǧǧa­yi­d weḥd­i nekk d waṭan­iw.

Sliman Anef­as kan tura ad tfeccec ciṭuḥ ɣur imawlan­is a Dda lḥaǧ, Sakin d nekk s timmadiw ara iruḥen ad tt­id­hduɣ, ad tt­id­ rreɣ s axxam­is.

Aɛessas (Nnhati) Tikkelt­agi ma tedda­d yid­k a Docteur Sliman ad tt­ skenfeɣ s ucalimu, ad sserɣeɣ udem­is alamma rriɣ­tt d lweḥc akken ur iyi­teǧǧaǧǧa ara.

Smaɛil (Yeḍsa) Tban ɛzizet fell­ak a Dda Lḥaǧ.

Sliman D anuɣni n teswiɛt i la t­id­yessenṭaqen. Aha xzu cciṭan a Dda Lḥaǧ, ma teqqimeḍ kan aka s wurfan­agi, ur ttruḥuɣ ara ad k­ tt­id­rreɣ.

Aɛessas (Nnhati) Tesɛiḍ lḥeqq a Docteur Sliman, tesɛiḍ lḥeqq, d tidet d reffu kan iyi­d­yessenṭaqen... Aha, ɣas ruḥ tura awi­tt­id.

Sliman Ḥṣiɣ a Dda Lḥaǧ, ḥṣiɣ d urfan kan... Yya ad nruḥ tura a Smaɛil (Ldin tiwwura, zzhir n umutur iceɛlen, ṭumubil truḥ).

Aɛessas (I yiman­is, aḍu) Si Sliman meskin... Ul­is ḥnin armi dayen kan (Tiɣwist n Bururu) Yalaṭif wagi d asiwel n Bururu (Rɛud) Yebda yettbeddil lḥal... Rɛud, aḍu, ur yettɛeṭṭil ara ad ten­id­ yeḍfer ugeffur (Tiɣwist n Bururu) Iḍ­agi yemxerwaɛ d amcum (Tiɣwist n Bururu) Ečč aqerruy­ik, ečč aqerruy­ik (Yettusu) Uhh, tuɣal­iyi­d tusut­nni tageswaḥt. Rǧu ad ɛiwneɣ iman­iw s lpumpa­nni. Rǧu ad fɣeɣ si tseqqift­agi ɣer uzniq ad ččareɣ

Page 182: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 182 ­

turin­iw s ubeḥri (Yettarra nnefs s lḥir) Ccah, ccah, ccah (Irennu yettarra nnefs s usṭuqqet, ageffur yebda yekkat) Atan yebda­d ugeffu­nni (Rrɛud, lebraq, aḍu) Tiftilin n ubrid xsint (Lḥess n tikli ẓẓayen tettqerrib­d) Acu­t lḥess­agi ? D tikli ?... D aneggez ? ... La d­yettqerrib ɣur­i di ṭṭlam...

Bururu (Izehher) Idammen...! Idammen n wul !... Ulawen... Yettqudduren d idammen yeḥman...

Aɛessas (Yedhec) Alaṭif, d acu­t ṣṣut­agi !? Ansi d­yeffeɣ lweḥc­agi !?... Neɣ d­albaɛḍ i yebɣan ad iyi­ssaged s ṣṣut­agi d ṣṣifa­agi n lweḥc ?

Bururu Ad temmteḍ !... Ul­ik... Ad t­qelɛeɣ...

Aɛessas Ad azleɣ ad kecmeɣ (Ilehhet) Ad ṣekkreɣ tawwurt... (Yeffeɣ­it leɛqel) Yewweḍ­d ɣur­i... La d­itessed tawwurt... Ur zmireɣ ara ad tt­sekreɣ ! Ikcem­d, dayen ikcem­d ! Ruḥ akin, ruḥ akin. Tixxer­iyi, tixxer­iyi.

Bururu Lmut... Lmut... Ul­ik... Idammen... (Izehher) Tura ṭṭfeɣ­k !... Ad qelɛeɣ ul­ik !... Ad temmteḍ !...

Aɛessas (Ilehhet) Amek ?!... Ad t­qelɛeḍ ul­iw ?!... Tixxer­iyi !... Ruḥ fell­i !... Serreḥ­iyi !... Ruḥ akin !... Aẓ akin !... Ur iyi­neɣɣ ara ! Aaaaaaaaaaaaaaaaa !

Bururu Yemmut !... Yemmut !... Hata !... Hata wul­is !... Ul yettqudduren d idammen yeḥman... Yeḥman... Yeḥman... (Azhar­is yessebɛad) Yemmut... Ymmut... Yemmut... (Ageffu, rrɛud, lebraq, ṣṣut n tewwurt yesṭerḍiq waḍu).

Page 183: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 183 ­

Asayes 8

Lɣaci yezzi­d, zzhir n ṭumubilat deg uzniq.

Ɛmara (Sserfan­t imesǧernanen) Ɛaziz ! Ɛaziz !

Ɛaziz Anɛam a si Ɛmara, aql­iyi dagi zdat­k.

Ɛmara Zdat­i ? Ayɣer ihi ur k­walaɣ ara ? Ur d­tbaneḍ ara gar imesǧernanen agi i k­iɣummen. Teǧǧiḍ­ten akk ɛummen­d fell­ak ? Rnan­k ? Aha, sufeɣ­iten, ur ten­ttaǧǧa ara zdat­i… Amerḥum yeḥwaǧ­iyi (Yeɛḍes) Aha sufeɣ­iten.

Ɛaziz (Yuzzel) Yirbeḥ ! Yirbeḥ a si Ɛmara ! (Iɛeggeḍ) Ffɣet ! Ffɣet ! Aha ffɣet akk (I ubulis) I kenwi di sin d acu i la tettraǧum ? Sufɣet imesǧernanen ! (Imesǧernanen zeɛfen) Ur ttxemmimet ara mi nekfa cɣel­nneɣ ad wen­d­nessiwel akken awen­d­nini d acu tebɣam ad tarum azekka ṣbeḥ di lǧarnan. Ṣekret tawwurt tura ! (Temdel tewwurt, tasusmi) Atan a si Ɛmara, ruḥen akk, fɣen.

Ɛmara (Azhar) Fɣen, walaɣ­ten ! Ruḥen ? Mazal­iten ! La ttraǧun am wuccanen yetṣeggiden deg umadaɣ (I yiman­is) Bururu yeḥya­ d. Yuɣal­d ad yessazzel idammen, imesǧarnanen ttqaraɛen kan d acu ara d snunten, ad tleqḍen, ad tzerɛen di lǧernan i lɣaci ara srewlen, ad ten­ḥeǧben deg yexxamen s tugdi n lweḥc iqelɛen ulawen. (Ileḥḥu­d, yeḥbes, yenṭeq ɣer Docteur). I kečč a Docteur, ur ɛad sliɣ i ṣṣut­ik. (Yeɛḍes). Awi­d kan tamucwart­ik a Ɛaziz, tin­a­inu ttuɣ­tt deg uxxam.

Ɛaziz Ax, attan... Lameɛna...

Page 184: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 184 ­

Ɛmara Ṣaḥa, ṣaḥa... Ɣef akka ttwaliɣ di tmucwart­ik iban ur yezgil ara ubeḥri. (Yenser) Ihi a duktur, la ttraǧuɣ ad iyi­d­teɣreḍ lxeṭba­ k neɣ ur ɛad tekfiḍ lḥerz­nni n ṛṛabul s tira ! (Yeɛḍes, yenser acḥal n tikkal).

Ɛaziz (I Docteur) Ass­a atan kumiṣar yeqqel d asennan a Docteur, ɣas ur k­yettɣiḍ ara lḥal fell­as, aya­gi mačči d leɛwayed­is.

Ṭṭbib Ḥṣiɣ a Ɛaziz, sneɣt, urfan­agi ad qlen as­ɛeddin.

Ɛmara Docteur, sneɣ taɣect­ik mechur­t ! D acu twalaḍ di teqṣiḍt­agi n umerḥum ! Yemmut s usfunzer ? Anwa lweqt ideg yessuffeɣ tarwiḥt ? Aseggas iɛeddan neɣ aggur­agi i neǧǧa ?

Ṭṭbib (S tin uṣebber n leḥbab, yenna­yas) Seḥder leɛqel­ik a si Ɛemar ma tebɣiḍ ur k­trennu ara taluft­agi i d yuɣalen d tlul­d d tajḍiḍt.

Ɛmara (Yerra­d nnefta) Taluft­agi niqal tefra acḥal aya, temḍel tettwattu. Beddleɣ tamdint, armi qrib ad fɣeɣ laretret... ad steɛfuɣ... Lameɛna ass­agi... Ass­agi...

Ṭṭbib Ass­agi Bururu yeḥya­d !

Ɛmara Ihi ini­yi­d a Docteur, amek i tebɣiḍ ad yers leɛqel­iw ? Meslay­d tura ɣef lmut n uɛessas ?

Ṭṭbib Lmut­is, twalaḍ­tt a si Ɛmara, iban amek yemmut.

Page 185: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 185 ­

Ɛmara Bɣiɣ ad sleɣ tikkelt nniḍen, ayen i yeswehmen ar tura ddehn­ iw, amek mbaɛd mi yemmut Bururu, tura yuɣal­d ?

Ṭṭbib Ttbut, iɣsan n yedmaren n uɛessas rẓen, ul­is yettwaqleɛ, ayagi d later n tmenɣiwin n Bururu...

Ɛmara Acḥal n tikkal aya i d tudreḍ isem­is, iban tetḥeqqeḍ belli d netta !

Ṭṭbib Di leɛnaya­k a si Ɛmara ur tqelliq ara, imi la teqqareḍ taɣect­ iw mechur­t, eǧǧ­iyi ad kfuɣ awal­iw.

Ɛmara (Yeɛḍes) D tidet, d tidet kemmel awal­ik.

Ṭṭbib Nniɣ­d d later n tmenɣiwin n Bururu imi ufiɣ idmaren n umerḥum ṛẓen, cergen ɣef xemsa imukan s wajjaren n xamsa iḍudan n lweḥc.

Ɛmara (Nnhati) Ma yella d tasaɛet, neḥṣa gar leḥdac d ṭnac n yiḍ i yemmut. (Yeɛḍes, yenser) Ur nnumeɣ ara reffuɣ a Docteur, di leɛnaya­k mur d­tsemḥeḍ. Ass­agi tufiḍ­iyi­d ddaw webriḍ neɣ nnig webri, lameɛna mačči deg ubrid.

Asayes 9

Ɛmara (I yiman­is) Aqjun !... Aɛessas !... Idmaren­nsen ṛẓen, ul­nsen yettwaqleɛ !... Ayagi d ttbut n Bururu, d ttbut n lweḥc ! Anwa ara yamnen akk ayagi di lweqt anda s tnaɛurin d tmacinin nessaweḍ nerkeḍ aggur d tziri... Ass­agi, mazal­aɣ di lewḥuc

Page 186: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 186 ­

ur yettamen wemdan. (Yeɛḍes, yenser, aqerbeb n tewwut) Anwa wagi daɣen ? (Iɛeggeḍ) Aha kcem­d ! Ur d­ttruẓu ara tawwurt.

Ɛaziz (Yekcem­d) si Ɛmara, d Docteur Sliman i d­yewḍen yebɣa ad k­iẓer.

Ɛmara Sliman ! Docteur­nni ixeddmen la chirurgie esthetique ! Yak win akken izedɣen anda yemmut uɛessas ?

Ɛaziz D netta a si Ɛmara.

Ɛmara Ini­as ad yekcem

Ɛaziz (Yessawel) Ɛeddi­d, ɛeddi­d a Docteur.

Sliman (Yekcem­d) Ṣaḥa a si l’inspecteur. (I kumiṣar) D kečč i d kumiṣar ?

Ɛmara D nekk i d kumiṣar d nekk, atan ukursi zdat­k a Docteur, qim. (Yeɛḍes)

Sliman Yewwet­ik ubeḥri a si kumiṣar !

Ɛmara D abeḥri n lebda. Acḥal i tella tsaɛet iḍelli deg yiḍ mi truḥeḍ ad tṣekkreḍ lbiru­k ?

Sliman Acḥal ? Tella d leḥdac n yiḍ, ayɣer ?

Page 187: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 187 ­

Ɛmara Amek i teẓriḍ tella d leḥdac n yiḍ ?

Sliman Yiwen n Docteur d ameddakel­iw i d­yusan iɛawen­iyi deg ufras n lbiru­w, ssyin akin, tewweḍ d leḥdac nemmekti­d belli nettwaɛreḍ ɣur yiwen urfiq­nneɣ i irebḥen yiwen umzizwer n tussna n ṭṭebb. Ur fhimeɣ ara asteqsi­agi a si kumiṣar.

Ɛmara Tesneḍ aɛessas ?

Sliman Aɛessas n uxxam anda sɛiɣ lbiru n udawi, maɛlum sneɣ­t.

Ɛmara Ur t­ssineḍ ara nnig wayagi ?

Sliman Ad k­d­iniɣ neɣra lwaḥid, skaddbeɣ fell­ak a si kumiṣar. Akken ad k­d­iniɣ sneɣ­t am akken sneɣ aɛessas n uxxam anda sɛiɣ lbiru, ad k­d­iniɣ sneɣ­t.

Ɛmara Yettnaɣ d lǧiran, yesɛa iɛdawen ? Ttasen­t­id lberrani s axxam­is ?

Sliman Ur cukkeɣ ara, ur cukkeɣ ara ad yesɛu iɛdawen. D argaz yelhan, ḥemmlen­t akk medden. Ḥnin, ul­is wessiɛ, yettaɣ awal i akk imezdaɣ. Ḥemmlen­t akk lɣaci, yettɣaḍ­iten imi yezga d amuḍin yuḍen abungif.

Ɛmara Iḍelli, mi akken teffɣeḍ kečč d umeddakel­ik ɣef leḥdac n yiḍ, teẓram amerḥum ?

Page 188: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 188 ­

Sliman Neǧǧa­t zdat n tewwurt n uzniq.

Ɛmara Deg usemmiḍ­nni ? Deg ugeffur ?

Sliman Nniɣ­ak yuḍen Buneggaf a si kumiṣar, ireggel si lekmin n uxxam, yettɣimi zdat tewwut n uzniq akken ad yesserwu turin­is s ubeḥri zeddigen.

Ɛmara (Yeɛḍes, yenser) Yufa­t­id win i s­yekksen laɛtab n tazla ɣer tewwurt.

Sliman Lmut yemmut, iɣsan n yedmaren­is rrẓen, ul­is yettwaqleɛ. Anwa lweḥc i izemren ad yexdem aya ?

Ɛmara (Yettxemmim) D lewhayem... Taɣect­ik... Ṣṣifa­k... Tcubaḍ aṭas deg­s, ad s­tiniḍ d netta i la ttwaliɣ zdat­i la d­yettmeslay.

Sliman Ḥṣiɣ d acu tebɣiḍ ad d­tiniḍ a si kumiṣar, cubaɣ aṭas ɣer baba ad fell­as yeɛfu Rebbi.

Ɛmara Bururu, lweḥc i d­yesnulfa s tussna n ṭṭebb, tumneḍ s waya a Docteur Sliman ?

Sliman Umneɣ, umneɣ, anɛem ih. Umneɣ daɣen ur yemmut ara. Yuɣal­d, yeǧǧa­d later­is di lmut uɛessas yenɣa.

Ɛmara (Nnhati) Imeslayen n Zuhra taderwict i yi­d­izuren, bdan la teffɣen, la ttuɣalen d tidet.

Page 189: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 189 ­

Sliman Nekk ur ttamneɣ ara s tderwicin a si kumiṣar. Ma d Bururu, netta umneɣ yis­s yuɣal­d.

Ɛmara Ula d nekni newwi­d ttbut yuɣal­d.

Sliman Ayɣer yextar ad d­iban di temdint­a ?

Ɛmara Ahat iqsed­d albaɛḍ dagi, deg uxxam­a, yufa­d aɛessas ɣef umnar n tewwurt yenɣa­t.

Sliman Ur fhimeɣ ara... Ur tebɣiḍ ara ad d­tiniḍ a si kumiṣar !...

Ɛmara Tfehmeḍ, d ayen i bɣiɣ ad d­iniɣ a Docteur ! Bururu inuda­d fell­ak.

Sliman Nekk ! Ayɣer d nekk ?

Ɛmara Ur tettu ara, win i t­yerran d Bururu, lweḥc iqellɛen ulawen, d baba­k Saad Ḥari, lewrata tettabaɛ imawlan i tt­id­yeǧǧaǧǧan i dderya. Kečč d mmi­s n Saḥari. Bururu ur d­yeffiɣ ara dagi baṭel, yella wayen i t­id­yewwin.

Sliman (Yeskeɛrir) Waqila testufaḍ­d i ukehhen a si Kumiṣar ?

Ɛmara Ur nnumeɣ ara ttkehhineɣ a Docteur abɛda mi ara yili ɣlin lerwaḥ.

Page 190: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 190 ­

Sliman Tebɣiḍ ad iyi­tessagdeḍ ?

Ɛmara Ur telliḍ ara seg wid yesnen d acu i d tugdi n lweḥc, teffɣeḍ­d ɣer baba­k, d amusnaw n ṭṭebb. Ad k­weṣṣiɣ a si Sliman, Bururu yettnadi fell­ak. Ad yili yella wayen yettnadi ad t­id­yaf ɣur­k. Ilaq ad s­nuqqem tilas akken ur irennu ara di lmaḍerrat am tid iɛeddan.

Asayes 10

(Ageffur, rrɛud, lebraq, aḍu).

Sliman (Ileḥḥu, i yiman­is) Yesɛa lḥeqq kumiṣar Ɛmara... Bururu, fell­i i la yettnadi... Ayɣer ?... D acu i yebɣa ɣur­i ?... Baba, qbel ad t­ ineɣ Bururu, yettaru­yi­d, yemmal­iyi­d akk lbaḍnat ɣef wayen yeɛnan acrak d ubeddel n idammen n bunadem s wid n lhayca. Mazal freɣ akk ayen yura ɣef unadi n ṣṣenf­agi n tussna. Iweṣṣa­yi­d ad ten­ḥerzeɣ i lmend n unadi ajdid... (Yeḥbes) Tili­inna, d acu­tt tili­inna.

Bururu (Tiɣwist) Hu lu lu lu.

Sliman Bururu !... D netta !... La tettwaliɣ ! La yettali… La yettali… Tura, ineggez s ufella n ṣṣur… Yerna ineggez s ufella n uxxam anda zedɣeɣ… Tura yeɛna­d ṭṭaq n lbiru.

Bururu (Tiɣwist) Hu lu lu lu…

Sliman Mačči d timenɣiwt i d­yusa ad iyi­ineɣ, lemmer d ayenni sehleɣ­as, abrid atan yexla. Ad d­uɣaleɣ allamma d awal n

Page 191: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 191 ­

kumiṣar Ɛmara i iyi­d­yennan d kečč i d­yeqsed… Ayagi ad yili d tidet, yebɣa ad iyi­iẓer… Ad yili yella kra yettnadi ad t­ yaf ɣur­i, ameɛna d acu, d acu ?

Asayes 11

(Ageffur, rrɛud, aḍu).

Bururu (Tiɣwist) Hulululu.

Sliman (I yiman­is) Atan daɣen iḍ­agi yuɣal­d... La selleɣ i tiɣwist­is... Netta ur d­yettban ara... Lemmer ad yebded zdat­i zemreɣ ad s­mmeslayeɣ... Ilaq ad s­mmeslayeɣ... D acu ara s­iniɣ ?... D acu i yettnadi ɣur­i ?...

Bururu (Tiɣwist) Hulululu

Sliman Ad s­tiniḍ asiwel­agi­ines yusa­d seg useqqif n unekcum n uxxam... Ilaq ad ḥṣuɣ, ilaq !

Bururu (Zzhir n Bururu deg useqqif) Gerrr.

Sliman D netta... Atan zdaxel n useqqif, la yi­yettraǧu... D nekk i la yettraǧu… Qrib ad awḍeɣ ɣer tewwurt… Teccef­iyi­d tidi… Tebda­yi­d tergigit… Tikkelt­agi ugadeɣ… Iḍarren­iw ggumman ad ḥebsen… La yi­ṣṣawaḍen s leɛqel ɣur­s, d acu­t iyi­d­yebdan ?... Leḥḥuɣ ɣer lmut ?... Leḥḥuɣ ɣer Bururu lweḥc iqellɛen ulawen… Tura dayen ur zmireɣ ara ad ḥebseɣ… Ilaq ad t­waliɣ, ad t­issineɣ, ad ẓreɣ d acu yebɣa... Acḥal i mazal akken ad awḍeɣ ɣur­s ?... Ɛecra lmitrat ?... Ahat ad yili zdeffir tewwurt yettraǧu melmi ara d­ḍilleɣ deg umnar, Sakin...

Page 192: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 192 ­

Sakin... (Ṭumubil teḥbes) D acu­tt ṭumubil­agi d­iḥebsen zdat­ i ?... Ah ?... Wagi d Smaɛil...

Smaɛil (Yeldi­d tawwurt n ṭumubil, yessawal) Sliman ! Sliman ! Ɣiwel, ɣiwel, rkeb di ṭumubil, ḥwaǧeɣ­k.

Sliman D lxir kan ! D acu akka yeḍran a Smaɛil ? Udem­ik atan yembaddal !

Smaɛil Nniɣ­ak ɣiwel ! Ɣiwel ! Rrkeb di ṭumubil ad k­sfehmeɣ.

Sliman Yeffeɣ­ik leɛqel ! Ur rekkbeɣ ara alamma tenniḍ­iyi­d d acu akka yeḍran ?

Smaɛil D mmi, d mmi, tḥuza­t ṭumubil, udem­is atan akk yexṣer.

Sliman Aql­iyi­n. (Tqelleɛ ṭumubil s leɣṣeb armi yensa lḥess­is. Ageffur, rrɛud, aḍu).

Bururu (Izehher) Iruḥ ! Iruḥ ! Docteur Sliman, mmi­s n Professeur Saad Ḥari iruḥ... Yuccag­iyi iḍ­agi... Ad d­uɣaleɣ... Ad d­ uɣaleɣ... Ih... Ad nemlil... Ad nemlil di sin... Iḍ­agi tmenɛeḍ... Lameɛna ad d­uɣaleɣ, ilaq ad k­id­afeɣ a Docteur Saad Ḥari Sliman mmi­s n Professeur Saḥari (Izehher) Professeur Saḥari (Rrɛud, aḍu, ageffur) Ḥwaǧeɣ­k a Docteur Sliman... Tura mi akka i k­id­ufiɣ, ur ak­berruɣ ara alamma nemlal d isin.

Asayes 12

(Aql­aɣ deg ubrid, deg yiḍ, ageffur).

Page 193: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 193 ­

Alemmetru (I yiman­is) Tasaɛet qrib ad tendeh d ṭnac n yiḍ, tura imnezhen ur ttɛeṭṭilen ara ad d­fɣen si l’Opera. (Nnehtat) Ad rreɣ nwaḍer­agi tiberkanin ttuqqimen iderɣalen, ad ruḥeɣ ad rǧuɣ ɣef tewwurt. Hatah dayen, anda akken tella tɛekkazt­nni ? Ah ! Hattan ufiɣ­tt­id... Ad ɣiwleɣ akken ad ṣṣiwḍeɣ qbel ma fɣen­d akk lɣaci... Iḍ­agi ad ṣewreɣ aṭas iṣurdiyen. Mi ara ad fɣen yemnezhen, ad iyi­d­walin d aderɣal, ttergigiɣ seg usemmiḍ, ttraǧuɣ tin n Rebbi. (Ileḥḥu yesrejdil s tɛekkazt) Ah ! Ata dɣa yiwen la d­ileḥḥu dih­in... La ttwaliɣ tili­ines… Arǧu tura ad swejdeɣ iman­iw qbel ad yaweḍ, ad ẓleɣ tacabcaqt­agi deg ufus­is, ahat ad tɣiḍeɣ, ad tt­id­yeččar d nṣib. (S ṣṣut ɛlayen) A lmumnin ssadaqa ɣef wudem n Sidi Rebbi ! Lmaɛruf i uderɣal i umi tɣab tafat ! Awit lḥasanat s tukci n yeqcer n weɣrum i win yelluẓen. D acu­tt tikli­inna iss la d­ileḥḥu, Ad as­tiniḍ ur yettnal ara lqaɛa, lḥess aẓayan yella. Neɣ d nwaḍar­agi ur neṣfa ara ?... Meqqer, ɣezzif…Iɣallen­is ?... Yiwen iɛelleq ɣef lǧetta­s wayeḍ, yesnefḍas­it ɣef yedmaren­is… Yewweḍ­d (Iɛeggeḍ) Ur la ttwaliɣ ara, tafat n ddunit teǧǧa­yi, iḍ d wass kifkif­iten, d iberkanen, d atmaten… D ṭṭlam. Ldit i yiman­ nwen tiwwura n lǧennet s ssadaqa i umeɣbun, ad ken­ɣiḍeɣ a lmumnin ! (I yiman­is) Ileḥḥu­d lḥiḍ lḥiḍ… Tura yettban­d ddaw tafat­inna iceɛlen n ubrid… D acu­tt ṣṣifa­agi ?

Bururu (Izehher) Gerrr, gerrr, gerrr... Idammen... Ulawen...

Alemmetru (Iyiman­is) D lweḥc ! Wagi d lweḥc ! (Iɛeggeḍ) La selleɣ i tikli­ k a bu tissas... La iyi­d­yeqqar wul­iw kečč d akrim. Wagi d ṣṣirat n At laxart...

Bururu (Yesseɣli­as tacabcaqt n timmetrit) Aẓ akin ! Aẓ akin ! Iḍ­agi ur bɣiɣ ara ulawen ! tixxer zdat ! Tixxer !...

Alemmetru (Yettergigi) Dayen, aql­iyi ṭṭaxreɣ, ṭṭaxreɣ !... Semmeḥ­iyi !...

Page 194: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 194 ­

Di leɛnaya­k semmeḥ­iyi !... Tufiḍ­iyi­d deg ubrid­ik ur uḥtameɣ ! Ur k­walaɣ ara nekk d aderɣal !...

Bururu D aderɣal... D aderɣal... Ruḥ akin qbel ad nedmeɣ, ad qelɛeɣ ul­ik yettqudduren d idammen yeḥman...

Alemmetru (Yettḥellil) Hatan, aql­i ṭṭaxreɣ, ɛeddi, ɛeddi... Allen­is d tizeggaɣin... Anzaren­is, d aqamum... yeččur akk d rric... Ifassen­is... Iḍudan ifassen­is, sɛan ajjaren am lemwas... Ṣṣifa­s tcuba di Bururu. (Asrejdel d usṭenṭen n tɛekkazt di lqaɛa) Seg wass­agi dayen timmetrit n yiḍ, dayen, dayen...

Asayes 13

Ɛaziz Ih, ih umneɣ­k ! Umneɣ­k, tenniḍ­d telliḍ tleḥḥuḍ deg iḍ, temmugreḍ lweḥc yeččur akk d rric, allen­is d tizeggaɣin, iɣil azelmaḍ yesnefḍas­it ɣef yedmaren­is, iɣil ayeffus yeɛluleq ɣef lǧetta­as niɣ akka ?

Alemmetru Anɛam a si linspecteur akka i twalaɣ.

Ɛaziz Amek i twalaḍ akk ayagi kečč d aderɣal ? Neɣ yettuɣal­ik­id yeẓri n tmuɣli deg yiḍ ?

Alemmetru (Ikukra) Ahh… axaṭer… Ihh…

Ɛmara (Yeldi tawwurt) Alxir. (Yeɛḍes).

Ɛaziz Ɛeslama a si Ɛmara.

Page 195: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 195 ­

Alemmetru (I yiman­is) Ad kreɣ kan ad waliɣ amek ara snesreɣ iman­iw s yagi. (Yerfeḍ ṣṣut­is) Lḥaṣul nekk ad ken­ǧǧeɣ ad ruḥeɣ.

Ɛaziz Arǧu ! Arǧu ur ɣeṣṣeb ara iman­ik. Ini­as­d akk ayen iyi­d­ tenniḍ i si kumiṣar.

Ɛmara Nwaḍer tiberkanin, taɛekkazt tamellalt, acu akka i la ixeddem dagi uderɣal agi ?

Ɛaziz Yesnaɛmal iman­is d aderɣal, yettmetra yettkellix i medden.

Ɛmara Awi­d kan ur yettaker ara neɣ ad ixeddem deg wayen ara s­d­ yawin aɛaqeb. Tura ad yer iman­is d aderɣal neɣ d ameṛẓu, ur aɣ­d­tuqeɛ ara lmeɛna. Nekni yella wayen nniḍen i ɣ­iceɣben. Aha a Ɛaziz serreḥ­as, iḥres­aɣ lbiru.

Alemmetru (Yefreḥ) Ziɣ ur tewwiḍeḍ ara d kumiṣar baṭel. Armi tesneḍ, tfehmeḍ i kerran akka. Kečč meqqar tesneḍ d acu yeswa weɣrum.

Ɛmara Ṣaḥa, ṣaḥa tzemṛeḍ ad truḥeḍ, neɣ yella wayen tebɣiḍ ad ternuḍ ?

Alemmetru Ad rnuɣ, ih meɛlum ad rnuɣ...

Ɛaziz Aha arnu­d ayen twalaḍ ay aderɣal ?

Ɛmara (Yeɛḍes, yenser) D acu­t akka i iwala uderɣal a Ɛaziz ?

Page 196: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 196 ­

Ɛaziz Iwala lweḥc, yemmuger­it deg yiḍ, icuba di Bururu.

Ɛmara Amek ! Icuba di Bururu !

Alemmetru Anɛam ih a si kumiṣar ! Icuba di Bururu, Lqed­is d asalas, allen­is d tizeggaɣin, Ajjaren­is am ijenwiyen, ṣṣut­is d aweḥci ad as­tini yeffeɣ­d seg at laxart iɣum akk s rric.

Ɛmara Yenṭeq­d ɣur­k ?

Alemmetru Yenṭeq­d ɣer ɣur­i s wezhar, yenna­k tixxer si zdat­i neɣ ma ulac ad qelɛeɣ ul­ik yettqudduren d idammen.

Ɛmara Anda i t­mmugreḍ ?

Alemmetru Di tezniqt­nni ur nebɛid ara ɣef l’Opera, anda ufan aɛessas­nni i d­sersen di lǧernanat yenɣa­t Bururu. (Yedduqqes) Bururu… Bururu…

Ɛmara D Bururu­nni i yenɣan aɛessas i temmugreḍ ! Ruḥ ad tessufɣeḍ lweɛda. Ma yella iḍ agi izgel­ik... Iḍ nniḍen ?...

Alemmetru Ayɣer aɛni mazal iḍ nniḍen ad d­yuɣal a si kumiṣar ? Win iɛeddan d aneggaru.

Ɛmara Tura tfehmeḍ, tekkes­ak tidderɣelt, tettwaliḍ. Akellex d lekdeb di leɛmer srebḥen bab­nsen.

Page 197: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 197 ­

Ɛmara (I yiman­is) Ayagi yeḍran akk di lqurub n wanda yezdeɣ Docteur Saad Ḥari Sliman. Ayagi d ttbut i d yernan ɣer ttbut belli yella wayen icerken Bururu d Docteur. D acu­t waya ? D acu­t waya ?... Ilaq ad s­d­afeɣ iɣef­is. (I ulemmetru) Yya­d tura keččini, ḍfer­iyi­d ɣer lbiru ḥwaǧeɣ­k.

Alemmetru Yirbeḥ a si kumiṣar (Yeḍfer­it).

Ɛmara Aha qim. Tenniḍ­d icuba di Bururu.

Alemmetru Aql­i qqimeɣ a si kumiṣar, d acu tebɣiḍ daɣen ad t­id­rnuɣ nnig wayen akk i wen­d­nniɣ.

Ɛmara Nekni teḍra yid­neɣ am inaẓuran, nettɛawad i yimeslayen, nḥemmel ad neḥfeḍ ayen i umi nsel akken ad necfu ur ntettu ara tidet. Ihi, tenniḍ­d icuba di Bururu ?

Alemmetru Yeččur d rric.

Ɛmara Ayewwah, ur tteffreɣ ara fell­ak, ayen teẓriḍ d tidet, d lweḥc, qqaren­as Bururu. Ineɣɣ s yir timenɣiwt, yettṛuẓu iɣsan n yedmaren, iqelleɛ ulawen. Ayɣer i ineɣɣ, ur neẓṛi ara. Ayɣer ur k­yenɣi ara ?... Ur fhimeɣ ara.

Alemmetru Nekk fehmeɣ, akken ad semdeɣ tamɛic di ddunit­agi, ɣas akken s tmerẓuga, aqli­yi ḍemneɣ­k a si kumiṣar ur mazal ara ad ɛeddiɣ deg ubrid­nni la deg yiḍ la deg wass. Mmugreɣ­t, walaɣ­t iwala­yi­d, ur iyi­yenɣi ara…

Page 198: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 198 ­

Ɛmara Simi ɛawdeɣ tamuɣli d yiman­iw, imi ur k­yenɣi ara di tazwara, tetḥeqqeḍ ur k­ineɣɣ ara tikkelt nniḍen ma yufa­k­id di tezniqt­nni.

Alemmetru Ɣas kkes aɣbel a si kumiṣar, ur mazal ara ad ɛeddiɣ di tezniqt­ nni.

Ɛmara Ḥwaǧeɣ­k. Tura ad tettɛeddiḍ yal ass di tezniqt­nni... Ad tettbeddaḍ... Deg yiḍ !

Alemmetru Ur qebleɣ ara ! D lmut iyi­tbuddeḍ ? Ur k­ɣaḍeɣ ara a si kumiṣar ?

Ɛmara Imdanen am kečč ur ttuɣaḍen ara. Ɛacen s tkerkas d ukellex, tettarraḍ iman­ik d aderɣal. D takerḍa i tettakṛeḍ leḥnana n wulawen i txeddɛeḍ s laman n tidderɣelt.

Alemmetru Di leɛnaya­k a si kumiṣar dayen ur d­rennu ara, ẓẓayet fell­i teɛkemt. D acu tebɣiḍ tura ad xedmeɣ ?

Ɛmara Ad aɣ­tɛiwneḍ, ahat yes­k timenɣiwin­agi ad ḥebsent.

Alemmetru Amek akka, ad ken­ɛiwneɣ, yes­i ad ḥebsent tmenɣiwin ?

Ɛmara Ad tettaɣeḍ awal­iw, ad txedmeḍ akk ayen ara k­d­iniɣ akken ula d nekk ad amneɣ belli d tidet d aderɣal i telliḍ, ad yiḥnin wul­iw fell­ak... Ad ak­d­iniɣ, aqli­yi si tura tḥeqqeɣ belli Bururu ur k­ineɣɣ ara.

Page 199: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 199 ­

Alemmetru I lemmer a si kumiṣar targi­agi­inek ad teffeɣ mxalfa ?

Ɛmara Ma yenɣa­k, ɣas ini­d d nekk i k­yenɣan (Yeɛḍes, yenser). Ayagi teḥṣiḍ ur ttɛemmideɣ ara.

Alemmetru D acu tebɣiḍ ad t­xeddmeɣ ?

Ɛmara Sel­iyi­d, ur tetti ara akk ayen ara k­d­iniɣ...

Alemmetru Ṛuḥ kan a si kumiṣar ṛuḥ, taswiɛt­agi aqli la ken­selleɣ, mazal wer ɛad mmuteɣ mazal.

Asayes 14

(Teḥbes­d ṭumubil).

Sliman (Nnhati). Aql­aɣ newweḍ­d.

Smaɛil Ad aliɣ yid­k ɣer lbiru ?

Sliman Ala, ulayɣer a Smaɛil, mazal ad ɛeṭleɣ, sɛiɣ cɣel, ɣas qqel. Tura kkes aɣbel, mmi­k at­an ɣef tizi n ḥellu. Ula d kečč teɛyiḍ seg i ḥebbiṛen­agi iɛeddan, ilaq ad testeɛfuḍ.

Smaɛil Amek ara ttuɣ lxir­ik a Sliman ? Lemmer mačči d kečč i d­ yelhan s ṣṣenf­agi ajdid n udawi, talli, ass­agi mmi ad iɛab wudem­is s yir cwami i lebda.

Page 200: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 200 ­

Sliman Uhhh, ula d kečč ad txedmeḍ am nekk, d Docteur i telliḍ.

Smaɛil Ur ksibeɣ ara ṣṣenf n tussna­k. Ilaq ad yili wemdan d Docteur akken ad d­yer s lexbar belli ulac timital­ik di lḥrfa­agi tajḍiṭ n udawi n leǧruḥ. Tcubaḍ di baba­k, ahat tzemreḍ ad tifeḍ. Leɛmer walaɣ aɛebbaj ifassen n udawi iṛeqɛen leǧruḥ ucmiten am wiggad i d­as­teǧǧa laksida i mmi deg wudem­is.

Sliman (Yeḍsa) Ṣaḥa, ṣaḥa a Smaɛil. Tasaɛet attan tura qrib ad taweḍ d ṭnac n yiḍ, nniɣ­ak sɛiɣ cɣel di lbiru, maneqqim akka nettembaddal imeslayen zdat tewwurt n uzniq, ad nawi tafejrit.

Smaɛil D tidet, ihi ad ruḥeɣ. Yak ad n­tɛeddiḍ azekka ɣer laklinik

Sliman Meɛlum, ad naseɣ ad nesfeqdeɣ awrit­ik.

Smaɛil Ur ttɛeṭṭil ara aṭas iḍ­agi di lbiru. Ula d kečč teḥwaǧeḍ astaɛfu. Ihi ar azekka (Tqelleɛ ṭumubil).

Sliman (I yiman­is) Setta wuḍan aya, nekk ttaseɣ­d lweqt­agi. Ih, ttɣimiɣ s ddemma di lbiru... Bururu yeggumma ad yesban iman­is. D acu akka daɣen i la ttwali... Atan ulemmetru­nni la d ileḥḥu…teqqel d lamoda, ala Alemmetru­agi i yettmetran di ttnaṣfa n yiḍ deg ubrid yexlan… Yerna ala ussan­agi ineggura i la tettwaliɣ itezzi da.

Alemmetru Li Llah fi sabil Llah a lmumnin, ssadaqa ɣef wudem n sidi Rebbi, lḥasanat ttawin­tent wid umi ḥnin wul… Lǧennet ad tt­ kecmen. Lillah fisabil llah a lmumnin, ssadaqa ɣef wudem n sidi Rebbi.

Page 201: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 201 ­

Sliman Ax, ṭṭef ay amɣar.

Alemmetru Ad k­yernu Rebbi di lerbaḥ a mmi. Ad k­yekkes Rebbi ɛinttu. A wer k­tḥaz teqriḥt. A wer temmagreḍ isennanen n ddunit. Ad k­yer Rebbi d inijjel, anda teẓẓiḍ ad tt­aɣeḍ. Ḍemneɣ­k ma yeḍmen­ik uḥnin, anda teddiḍ ad tafeḍ d luḍa. Taɛebbuḍt terwa, tazagurt telsa.

Sliman Di leɛnaya­k a baba amɣar, ur fhimeɣ ara. Ayɣer tettmetṛaḍ ttnaṣfa n yiḍ medden akk ṭṭsen ?

Alemmetru D aderɣal i lliɣ a mmi, iḍ d wass nekk ɣur­i ur mxallafen ara. Melmi nnudmeɣ ad ṭṭṣeɣ, melmi lluẓeɣ ad ččeɣ. (Yesderduf s tɛekkazt­is).

Sliman (I yiman­is, yettali tiṭrejtin). Awwah, alemmetru­agi yedderɣel am nekk. Wer ɛad ẓleɣ afus­iw ɣer­s, yeccelqef­iyi ṣṣeṛf. Yaxxi ddunit i deg d­negra, yaxxi kra lqum i nettwali. Yal yiwen d acu n txidas i d­yettawi akken ad iɛic. Ayagi akk akken ur yessaɛtab ara iman­is s uxeddim, ur yettḥulfu ara s tidi tettazzal fell­as (Icukk) I ma yella mačči d aderɣal n tidet, Iwala mačči d tazniqt anda ara yemter, deg yiḍ, ulac deg­s imdanen, ihi d acu­t ? Anwa wagi ? D acu i ixeddem dagi ? Neɣ yettraǧu albaɛ yettɛassa­t ? (Yeldi tawwurt).

Bururu (Izehher) Docteur Sliman !...

Sliman (Yedduqqes) Bururu !

Bururu Lliɣ ttraǧuɣ­k deg tseqqift­agi, rǧu ad n­kecmeɣ, ṣekker tura

Page 202: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 202 ­

tawwurt (Iṣekker tawwurt) Aql­aɣ waḥḥed­neɣ… Weḥḥed­ neɣ… Di sin !

Sliman (S leɛqel) Ihi d kečč i d Bururu ?... (I yiman­is) Ur ɣliḍen ara widen i t­yeẓran, nnan­d belli d lweḥc… Teɣzi ɣezzif… Allen­ is d tizeggaɣin… Aqamum yemɣi­d deg umkan n wanzaren… Accaren am lemwas… yeččur akk d rric…

Bururu Ur tugadeḍ ara a Docteur Sliman ?

Sliman Ḥṣiɣ ur d­tusiḍ ara ad iyi­tenɣeḍ akken ad k­aggadeɣ !

Bururu Ssefhem­iyi­d amek teḥṣiḍ ur d­usiɣ ara ad ken­nɣeɣ ?

Sliman Tili tenɣiḍ­iyi uqbel, sehleɣ­ak. Ur iyi­tenɣiḍ ara tella ssebba, d acu­tt ?

Bururu Kečč d ṭṭbib, d tagi i d ssebba

Sliman Llan ṭṭebba nniḍen, ayɣer d nekk i textareḍ ? D acu i tebɣiḍ ɣur­i ?

Bururu Kečč mačči am wiyaḍ… Ttnadiɣ tussna n lḥirfa n ṭṭebb i k­d­ yeǧǧa baba­k, i tḍefreḍ keččini akken ad s­tesnerniḍ.

Sliman Tussna n ṭṭebb i yi­d­yeǧǧa baba ?

Bururu Anɛam ih, lɛilm­ik, ḥwaǧeɣ­t ! S tussna n lɛilm ixulfen tiyaḍ n

Page 203: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 203 ­

baba­k Saad Ḥari i qqleɣ ass­a d lweḥc, ḥala kečč i d­iwerten tussna­s ara yi­d­yerren am akken lliɣ zik d amdan, bɣiɣ ad qqleɣ d nekk, ad qqleɣ ɣer laṣel­iw ! Ɣer laṣel­iw !

Sliman Lameɛna ur sɛiɣ ara tussna tameqqrant n baba… D tidet lemmer ḥṣiɣ amek tili ad xedmeɣ akk ayen yellan di tezmert­iw i wakken ad reqqɛeɣ leɣlaḍ n baba… Lakin amek ! Amek !

Bururu (Izehher) Docteur Sliman… Ḥṣiɣ zemreɣ ad sɛuɣ deg­k laman mi akka i yi­teẓriḍ, twalaḍ ayen yexdem baba­k deg­i, qqleɣ d lweḥc i d­yeṣneɛ baba­k deg­i, ur yetthenna ara lxaṭer­ik alamma tufiḍ­d amek ara yi­d­terreḍ d amdan (Izehher) S ṣṣifa­w n zik n tjaddit (Izehher).

Sliman (Yewhem) D acu akka i k­yuɣen a Bururu ?

Bururu Ur ttɛeṭṭileɣ ara ad ruḥeɣ… Ad ruḥeɣ ! La ttḥussuɣ i yiman­iw qrib… Qrib ad ttuɣ iman­iw, ad ttwaɣelbeɣ u ad nɣeɣ… Ul… Ul… Cedhaɣ aqlaɛ n wul… Docteur Sliman, kečč d lɛalem ameqqran ! Nadi ! Nadi ! Amek ara yi­d­terreḍ d amdan… Di leɛnaya­k… Di leɛnaya­k… (Izehher) Ad ruḥeɣ… Ad ruḥeɣ… (Yiɣwist n Bururu).

Sliman (Yessawal) Bururu ! Bururu ! Bururu ! (I yiman­is) D ayen iruḥ, ineggez si ṭṭaq, la yettnadi tura ɣef laṣel­is, yelzem ad d­ afeɣ amek ara t­rreɣ d amdan… Ad bduɣ anadi di tektabin n baba anda yura akk lɛilm­is i d­yeǧǧa deg uxxam yuɣ di leɛzib s ddemma akken ad ikemmel anadi di tussna­s tajdidt n ṭṭebb.

Alemmetru (Yuggad) Ala ! Ala ! Ruḥ fell­i… Tixxer­iyi… Tixxer­iyi (Tiɣwist, tasusmi)

Page 204: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 204 ­

Sliman (Yuggad) Amɣar­nni yettmetran, bla ccek yenɣa­t Bururu (Yuzzel deg teṭrujin, yessawal berra) Bururu ! Bururu !

Bururu (Tiɣwist n lferḥ) Yemmut ! Yemmut ! Idammen… ! Idammen ! Ttqudduren yidammen yeḥman ! Ḥman ! Nɣiɣ­t ! Yemmut… Ur zmireɣ ara ad qqimeɣ war ma qelɛeɣ­d ul n umdan mi ara yi­d­taweḍ tisselbi­nni taweḥcit… Ɣef wayagi i la ttnadiɣ a Docteur Sliman win ara yi­d­yerren d amdan akken ad ishileɣ i lmut ! I lmut­iw nekk ! S lɛejlan xdem kullec i wakken ad d­ tafeḍ amek ara mmteɣ d bunadem ! Ɛiwen­iyi di lmut­iw, ur iyi­ttaǧǧa ara akka !

Sliman Aql­i si tura a Bururu ad bduɣ anadi di tektabin d yittafttaren i yura baba akken ad d­afeɣ ayen akken i tettmenniḍ…

Bururu Umneɣ­k… Tura ḥulfaɣ i yiman­iw fessuseɣ… Ad ruḥeɣ… Ur ttɛeṭṭileɣ ara ad d­uɣaleɣ ɣur­k a Docteur Slimane.

Sliman (I yiman­is) Ula d nekk ad kkreɣ ad kecmeɣ ɣer lbiru uqbel ma iḍall­d walbaɛḍ ad iyi­d­yaf zdat umerḥum. Ifut lḥal ! Ṭumubil­inna i d­yewwḍen ur zmireɣ ara ad sdergeɣ iman­iw, bla ccek bab­is iwala­yi­d s lefnar­is i iceɛlen (Ṭumubil teḥbes) D la police ayagi, la ttwaliɣ d kumiṣar Ɛmara d l’inspecteur Ɛaziz.

Ɛaziz (Iṣubb­d si ṭumubil) Anwa wagi i yeẓẓlen di lqaɛa ?

Ɛmara D lmeyyet yemmuten am wiyaḍ, ur twalaḍ ara yeẓẓel di terga n yidammen a Ɛaziz ? Cɛel taftilt ad d­iban anwa.

Page 205: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 205 ­

Ɛaziz Arǧu ad d­ddmeɣ taftilt si ṭumubil. Wagi yemmuten, idmaren­ is ldin ul­is yettwaqleɛ.

Ɛmara D Bururu i t­yenɣan ! Wagi yemmuten d aderɣal­nni n lekdeb yettmetran, yemmut zdat uxxam anda yemmut uɛessas. Zdat n uxxam anda yella lbiru­inek a Docteur Sliman ! D acu ara tiniḍ deg wannect­a ? Bururu yebda la yettaɣ tannumi, yeqqel am tzizwit yettqelliben taɣrast n tament.

Sliman Ur walaɣ ara d acu ara k­d­iniɣ a si Ɛmara, d kenwi i d la police.

Ɛmara Docteur Sliman tenniḍ­d tidet, d nekni i d la police, d acu i telliḍ txeddmeḍ lweqt­agi deg uzniq zdat umerḥum ?

Ɛaziz Ad xebbreɣ le commissariat i wakken ad d­ceyyɛen l’ambulance akked ṭṭbib.

Ɛmara (Yeɛḍes) L’ambulence ad d­tas ad terfed lmeyyet, ṭṭbib ur yezmir ara ad t­id­yeḥyu ! Eǧǧ­iyi­d tamucwart­ik a Ɛaziz uqbel ad truḥeḍ.

Ɛaziz Yirbeḥ ! Ax, attan !

Ɛmara Awi­d akka (Yeɛḍes) D acu i tenniḍ a Docteur Sliman ? Sɛiɣ lḥeqq ?

Sliman (Yezha) Tesɛiḍ lḥeqq a si kumiṣar, ul­is yettwaqleɛ, ur yezmir ara ad iɛic bla ul !

Page 206: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 206 ­

Ɛmara Aha a Ɛaziz, ruḥ ɣer ccɣel­ik, nekk ad qqimeɣ cwiṭ ɣur Docteur Sliman.

Ɛaziz Yirbeḥ a si Ɛmara.

Ɛmara Mazal ur ɛad i yi­d­twaǧbeḍ a Docteur, steqsaɣ­k d acu i la txeddmeḍ dagi ?

Sliman Lliɣ di lbiru, sliɣ­d i yisuɣan, ḍalleɣ­d si ṭṭaq…

Ɛmara Twalaḍ­d amerḥum akked win i t­yenɣan !

Sliman Ala ! Walaɣ­d kan amerḥum­agi yeẓẓel di lqaɛa weḥd­s, uzzleɣ­d… Ufiɣ­t­id…

Ɛmara Tufiḍ­t­id yemmut ! Win i t­yenɣan iruḥ yessrafeg am ufrux… Am Bururu !

Ɛaziz Dagi d Albatros 13, la ssawaleɣ i la brigade criminelle.

Ɛmara (Yeɛḍes) Ah ! tenɣa­yi la sinusite­agi.

Sliman Ur iyi­d­ssutur ara tamucwart.

Ɛmara Tamucwart i yi­d­yerḍel Ɛaziz teḥwaǧ tarda (Yeɛḍes, yezɛef) Ɛaziz ! Ɛaziz !

Page 207: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 207 ­

Ɛaziz Aql­i dagi zdat­k a si Ɛmara, mazal ur ruḥeɣ ara !

Ɛmara Ur k­walaɣ ara ! Llant kra n tikkat, ad s­tiniḍ tettuɣaleḍ zdat­i d aruḥani, ur tesɛiḍ ara tamucwart tis snat ? Ass­agi yeṭṭuqqet fell­i uɛḍas.

Ɛaziz Kfant a si Ɛmara. Tnac i d­uɣeɣ ddurt­agi iɛeddan, tewwiḍ­tent merra, ur ɛad i yi­d­terriḍ ula d yiwet, tameṭṭut­iw tewhem amek i la k­ttruḥunt kan akka ?

Ɛmara (Yezɛef) Imi ur d­tewwiḍ ara yid­k timucwarin d acu i la txeddmeḍ zdat­i ? Ah ? Ruḥ ɣer ccɣel­ik !

Ɛaziz (Yezha) Lliɣ di ccɣel­iw a si Ɛmara, d kečč i yi­d­yessawlen… Ihi aql­i ruḥeɣ.

Sliman Si kumiṣar, ma teḥwaǧeḍ tamucwart, llant di lbiru, ddu­d yid­i

Ɛmara (Yeɛḍes) Maɛlum ad dduɣ yid­k ! Mačči kan ɣef tmucwart, dagi d azniq, di lbiru­inek ad nili weḥḥed­neɣ, ad nemsteqsi, aha zwir zdat­i (Ulin tiṭrejtin).

Asayes 15

Sliman Aql­aɣ newweḍ­d a si kumiṣar, atan ukersi zdat­k, qim.

Ɛmara Ihi dagi i la tettdawiḍ ?

Page 208: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 208 ­

Sliman Anɛam ih dagi i la ttdawiɣ. Ini­yi­d tura d acu i tebɣiḍ ad t­ teẓreḍ !

Ɛmara Uqbel, anda tella tmucwart i yi­d­tenniḍ ?

Sliman D tidet, tamucwart ad k­tt­id­awiɣ, ur ttuɣ ara (Yeldi leqjer)

Ɛmara Ttɣawal uqbel ad ffunezren wanzaren­iw, ad yeṭṭerḍeq uqerru­w.

Sliman Atan wwiɣ­d snat.

Ɛmara Akken ay axir, ad ten­ḥwiǧeɣ di snat ! (Yeɛḍes) Tura zemreɣ ad d­rreɣ nnefs… (Ikukra) Iḍher­ak lḥal timucwarin­agi…

Sliman Ḥṣiɣ, ad iyi­tent­id­terreḍ am tiyaḍ akk asmi ara yirident, am tiyaḍ­nni i la tettawiḍ.

Ɛmara Acḥal i ḥemmleɣ wigi ifehhmen bla leɛtab ! Nekk yid­k nemsefham deg waṭas n lumur.

Sliman Matalen a si kumiṣar.

Ɛmara Nemsefham ɣef tidet bla tuzzya.

Sliman Kečč d abulis, d ameckak, nekk d ṭṭbib, ttxayaleɣ leɣlaḍ­ik, amek i tebɣiḍ ad nemsefham ?

Page 209: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 209 ­

Ɛmara Kečč d ṭṭbib a Sliman, waqila tettɣummuḍ timẓin s walim !

Sliman (Yefreḥ) Twalaḍ amek i la tettɛummuḍ di leɣlaḍ a si kumiṣar !

Ɛmara Akken ur tezzreɣ ara, sseḥfeḍ­iyi lɛum di temda n tidet !

Sliman (Yeskeɛrir) Ad k­d­ɛiwdeɣ ayen i k­d­nniɣ, dima d tidet, lliɣ xeddmeɣ dagi di lbiru­inu, sliɣ i usuɣu s azniq, uzzleɣ­d ɣer ṭṭaq, walaɣ­d yiwen yeẓẓel di lqaɛa, ṣubbeɣ­d, ufiɣ­t­in yemmut, ifut lḥal.

Ɛmara Ur twalaḍ ara albaɛḍ nniḍen ?

Sliman Ala ! Ur walaɣ ula d yiwen. Ayagi wuǧbeɣ­k­id fell­as uqbel.

Ɛmara D tatut ! Nekk tettuɣ, tteḥwiǧiɣ asmekti (Ileḥḥu) Dagi i telliḍ mi tesliḍ i usuɣu ?

Sliman Anɛam dinna ! Qqimeɣ ɣef lbiru.

Ɛmara Aywah ! Si lbiru ɣer ṭṭaq ad ilint rebɛa lmitrat akka ?

Sliman Akka, rebɛa lmitrat neɣ ahat ur wwiḍent ara.

Ɛmara Tesliḍ i usuɣu, tuzzleḍ­d din ɣer ṭṭaq !

Page 210: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 210 ­

Sliman Ih ! Akka.

Ɛmara Ṭṭaq yella yeldi neɣ iṣekker ?

Sliman D asemmiḍ, yella iṣekker.

Ɛmara Yeshel i ulday neɣ xaṭi ?

Sliman Yeshel, iteldi s sshala.

Ɛmara Ṭṭaq d wagi !

Sliman D winna.

Ɛmara (Yeldi ṭṭaq) D tidet yeshel i ulday.

Sliman Ur ɛad fhimeɣ sani i rran yisteqsiyen­agi !

Ɛmara D aḥfaḍ i bɣiɣ ad iyi­tesḥefḍeḍ aɛummu di temda n tidet. Qerreb­d akka ɣer ṭṭaq.

Sliman (Yuẓ) Aql­iyi­n.

Ɛmara La tettwaliḍ ssyagi am nekk abrid anda yeẓẓel lmeyyet ? Atan ɣezzif ! Acḥal n lmitrat i yellan di teɣzi qbel ad yenneḍ ?

Page 211: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 211 ­

Sliman Meyya lmitrat, neɣ akter cwiṭ !

Ɛmara Ad d­nini meyya lmitrat, am akka la d­yettbin, ulac abrid nniḍen i t­id­igezmen di tlemmast ?

Sliman D tidet, ulac.

Ɛmara Ṭṭaq­agi inek yekcef­d abrid­agi s teɣzi­s ! (Yeɛḍes, yenser) Docteur Sliman, ur fhimeɣ ara !

Sliman D acu i ur tefhimeḍ ara a si kumiṣar ?

Ɛmara Ur fhimeɣ ara amek mi tesliḍ kan i usuɣu, din, tuzzleḍ rebɛa lmitrat si lbiru­inek ɣer ṭṭaq, teldiḍ­t s sshala, tḍalleḍ s abrid i yettwakecfen s meyya lmitrat di teɣzi, ur d­telḥiqeḍ ara ad twaliḍ win yenɣan, ssefhem­iyi­d d acu­t wagi, d lebraq ? Ur fhimeɣ ara a Docteur ! Ur fhimeɣ ara ! (Yeɛḍes) Ɛerqent­iyi tmucwarin­nni i yi­d­tefkiḍ a Docteur ! (Yeɛḍes daɣen).

Sliman (Yezha) Yiwet attan deg lǧib­ik aẓelmaḍ n ubaṭu­k, tayeḍ attan deg ufus­ik ayeffus.

Ɛmara (Yefferfec) D tidet, allen­ik ṣeḥḥant, ttwalint, ur zgilent ula d kra. Aql­iyi wehmeɣ, tewwi­yi lbaɣa, amek ur twalaḍ ara win yenɣan mbeɛd din kan mi tuzzleḍ rebɛa lmitrat ɣer ṭṭaq deffir usuɣu i tesliḍ ? Ayagi ma yella d tarewla s ṭumubil, ad tt­ tessiwḍeḍ s tmuɣli mazal ur ɛad tḍal i tuzzya n tezniqt tamezwarut.

Page 212: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 212 ­

Sliman Ur fhimeɣ ara d acu i tebɣiḍ ad d­tiniḍ a si kumiṣar.

Ɛmara Ḥṣiɣ teẓriḍ d acu i bɣiɣ ad d­iniɣ a Docteur Sliman, teḥṣiḍ neḥṣa akk anwa i yenɣan alemmetru ! D Bururu ! Amek ur t­ twalaḍ ara, tessebleɛ­it tmurt ? Yefsi d abbu ? Neɣ ahat yeqqel d aruḥani ?

Sliman Nniɣ­ak ur fhimeɣ ara sani i rran yisteqsiyen­agi­inek a si kumiṣar, ad s­tiniḍ tebɣiḍ ad iyi­d­tessukseḍ lekdeb !

Ɛmara Cukkeɣ akk medden (Yeɛḍes) Tenɣa­yi la sinusite­agi ! Ad s­ tiniḍ d ccemma i la iɣeẓẓen deg wanzaren­iw (Yenser) Kečč d ṭṭbib, tettnadiḍ aṭṭan n yimuḍan, nekk la ttnadiɣ aṭṭan n taluft­ agi a Docteur Sliman ! Yal yiwen d acu n lmal i la ikess, lameɛna ilaq ad nemɛawan, tlaq tiddukla ! Lemmer lliɣ d amuḍin, d nekk ara k­d­yinin d acu i ttḥussuɣ iḍurr­iyi i wakken ad iyi­d­tafeḍ ddwa, kečč tura d amuḍin­inu, teggummaḍ ad iyi­tɛiwneḍ s wayen i twalaḍ !

Sliman Nniɣ­ak­d ayen walaɣ a si kumiṣar, neɣ tebɣiḍ ad iyi­tesḥefḍeḍ ad skiddibeɣ ?

Ɛmara Lekdeb, teskaddbeḍ ! Ur ḥṣiɣ ara ayɣer lameɛna teskaddbeḍ. Alemmetru yemmut, nekk la ttnadiɣ win i t­yenɣan… Later­is anda yella.

Sliman Lemmer ad tkemmleḍ akka, tura kan ad d­tessfruḍ belli ttekkaɣ di lmut­is.

Ɛmara Lemmer cukkeɣ tettekkiḍ di lmut­is, yili di lbiru n kumiṣarya

Page 213: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 213 ­

ara yi­d­twaǧbeḍ ! Imi ur walaɣ ara amek i tzemreḍ ad terẓeḍ iɣsan n yidmaren n bunadem u ad d­tqelɛeḍ ul­is s ufus­ik. (Yeɛḍes).

Sliman (Yecmumeḥ) Ifassen­iw d adawi i la ttdawin. Qudreɣ tagallit i ggulleɣ di lemqam n ṭṭebb zdat n wudem i Hypocrate asmi i d­ rebḥeɣ Arraz n ṭṭeb.

Ɛmara (Yenser) Ifassen­ik banen, mačči d widen i itekksen lerwaḥ, lameɛna allen­ik ? D asedreg i ssedragent mačči d asenɛet i la ssenɛatent.

Sliman (Nnhati uqelleq) Mazal­ik di leɣlaḍ a si kumiṣar. Amek, ad d­ yas di ddhen­ik ad waliɣ win yenɣan u ad t­ṣṣreɣ ?

Ɛmara D ayagi i la ttnadiɣ ula d nekk ad t­fehmeɣ. Ayɣer i ddreɣlent wallen­ik mi twalaḍ Bururu yenɣa u tɛemmdeḍ ad aɣ­ tesɛerqeḍ lǧerra­s ?

Sliman Tura a si kumiṣar atan tzegreḍ tilas­nni i k­d­iḥudd lqanun.

Ɛmara Lemmer ad d­afeɣ amek ara tebɛeɣ lǧerra n Bururu, ad ɛemmdeɣ ad ɛeddiɣ i tilas.

Sliman Semmeḥ­iyi a si kumiṣar, bdiɣ la ɛegguɣ, la ttnuddumeɣ, azekka ṣṣbeḥ zik ilaq ad d­akiɣ, llan imuḍan i la yettraǧun.

Ɛmara Yirbeḥ a Docteur Sliman, tura kan ad k­ǧǧeɣ, ad ruḥeɣ, ur qebbleɣ ara ad iliɣ d ssebba n yimuḍan ur nḥellu ara imi iḍ­agi sseɛyaɣ­k s yisteqsiyen­inu (Timserrit) Docteur Sliman, Bururu

Page 214: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 214 ­

ssneɣ­t zik­nni, timital­is ulac­itent, mazal ad ineɣ, yuɣal­d, yeḥya­d, yenɣa aqjun, yenɣa aɛessas, yenɣa alemmetru, tura anwa nniḍen umi ara d­tṣaḥ nnuba ? Kečč ? Nekk ? (Yeɛḍes) Kra ara nɛeṭṭel ur t­nḥebbes ara, netta ad irennu ad yetseqqi abrid­is s yidammen n wid umi i d­yeqqleɛ ul­nsen, ḥader kan ad tiliḍ kečč d ssebba imi t­twalaḍ ! Aql­i ruḥeɣ !

Sliman (Yessawel) Si kumiṣar !

Ɛmara (Si lebɛid) Yella wayen i d­temmektiḍ ?

Sliman (S lmeɛna) Cukkeɣ alemmetru­nni ur yedderɣel ara, ad yili d aqareɛ i la yettqaraɛ dagi, yufa­t­id Bururu, yenɣa­t. Ɣas uqqem anadi ɣef tɛessast­agi i yellan d ssebba n lmut­is, wagi yuklal aɛaqeb.

Ɛmara (Yenneḥcam) Nniɣ­ak aql­i ruḥeɣ (Yerra tawwurt)

Sliman (I yiman­is) Iruḥ yerfa, yeḥṣa ḥṣiɣ d netta i t­id­iweṣṣan, tura imi yemmut, yendem u la iɣeẓẓ aksum­is, di taluft­agi n Bururu ad t­ɛiwneɣ d tidet, lameɛna mačči akken yebɣa… Bururu ilaq ad yettwakkes s lḥirfa d tussna n ṭṭebb i t­yerran d lweḥc, ayagi d ccɣel­iw nekk mačči i la police umi ara t­id­ kecfeɣ akken ad yebdu timenɣiwin d tirni, yiwen ur yezmir ad t­id­iqareɛ, acḥal i la ssarameɣ ad awḍeɣ lebɣi­w i wakken ad sefḍeɣ leɣlaḍ n baba, leɣlaḍ iss d­yerra amdan d Bururu, lweḥc iqellɛen ulawen. (Tiɣri n baba­s, rrɛud, aḍu).

Tiɣri n Saḥari Ayagi i tettmenniḍ a mmi ad t­tawḍeḍ ! Ul­ik imal ɣer tussna n ṭṭebb ɣlayen, yesɛan azal wessiɛen, lqayen am lebḥer ur iqeṭṭeɣ umdan s tmusni… La tessutureḍ ad tsefḍeḍ leɣlaḍ­iw… Nadi… Nadi… Di tussna, d nettat ara k­d­yefken leslaḥ iss ara tḥaṛbeḍ

Page 215: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 215 ­

Bururu ad yettwikkes, ad tebsen tazzla n yidammen, ruḥ a mmi ruḥ, aql­i yid­k i lebda tedduɣ yid­k… Yid­k… Yid­k…

Sliman Ad s­tiniḍ d tiɣri n baba umi sliɣ, yenṭeq­d seg at laxert. Bla cekk rruḥ­is ur ɛad yufi lehna.

Asayes 16

Ɛmara (I yiman­is, yezɛef) Yeskaddeb ! Ayɣer yeskaddeb ? Yeḥṣa d nekk i yeṣṣamren alemmetru ɣef tɛessast. D tidet, d nekk i yellan d ssebba n lmut­is, ur yethennay ara wul­iw alamma rriɣ­d ttar­is.

Ɛaziz (Yeldi tawwurt) Alxir a si Ɛmara.

Ɛmara Ɛeslama a Ɛaziz.

Ɛaziz Iban teɛyiḍ !

Ɛmara Ussan­agi a Ɛaziz naddam iɣunfa­yi, ur iyi­d­mazal aṭas ad ffɣeɣ la retraite, ad rtiḥeɣ si tyersiwin­agi n lxedma­nneɣ. Ass­ agi Bururu…

Ɛaziz Bururu yeḥya­d !

Ɛmara Yeḥya­d deg lweqt ideg i d­yufa allaɣ­iw yessisin deg usteɛfu i la t­yettraǧun. Lweḥc­agi mbaɛd mi nɛudd yemmut, yuɣal­d yessefcel­iyi a Ɛaziz (Nnhati) Tura aṭas ara yeḍsen di kumiṣar Ɛmra. Imezdaɣ n temdint­agi zik nnumen lehna, tura tekcem­

Page 216: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 216 ­

iten tugdi, la ttraǧun ad kkseɣ Bururu, nekk di teswiɛt­agi ur zmireɣ i kra (Yezɛef) Fecleɣ a Ɛaziz, ɛyiɣ, lmux­iw yefsi, kkaweɣ.

Ɛaziz Tɣelḍeḍ a si Ɛmara, mazal­ik kan am zik, ur ttɛemmid ara ad k­ternu treswiɛt, kemmel di lxedma­k alamma tsefḍeḍ later n Bururu akken ad ḥṣun yimdanen belli mazal kumiṣar Ɛmara d ẓẓerb, d aɛdaw n wid ineɣɣen, yexḍan lqanun, ayagi alamma d asmi ara teffɣeḍ ɣer la retraite, nekni ad k­nɛiwen !

Ɛmara Ṣaḥḥa a Ɛaziz ! Tikkelt­agi ḥusseɣ i yiman­iw ttwaɣelbeɣ, Bururu ad d­yeffeɣ di ṭṭlam, ad ineɣ, u ssyin ad t­tessbleɛ tagut.

Ɛaziz Yella ujdid i taluft­agi !

Ɛmara Yella ujdid ? D acu­t akka i teḥṣiḍ nekk la ttraǧuɣ ad t­ḥṣuɣ ?

Ɛaziz Anda yemmut ulemmetru, yella win yeslan mi isuɣ.

Ɛmara Docteur Sliman yesla­yas, iwala.

Ɛaziz Yella wayeḍ i s­yeslan !

Ɛmara Anwa wagi ?

Ɛaziz Wwiɣ­t­id yid­i, ad t­id­skecmeɣ, ad tfehmeḍ (Si lebɛid, yeldi tawwurt yessawel) Ɛeddi­d, ɛeddi­d, kcem­d.

Page 217: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 217 ­

Ɛmara Ayɣer akka i tessawleḍ s isuɣan ?

Ɛaziz Akken ad d­isel, ixuṣṣ timesliwt.

Ɛmara Tura terwi !

Aɛeẓẓug (Iɛeggeḍ) Dagi i d lbiru n kumiṣar ?

Ɛaziz Ih dagi !

Aɛeẓẓug Amek ? Ur sliɣ ara !

Ɛmara (Iɛeggeḍ) D wagi i d lbiru iɣef la tettnadiḍ, d nekk i d kumiṣar. Atan ukersi, qim tiniḍ­aɣ­d d acu i twalaḍ (Yetsusu).

Aɛeẓẓug Acu n tmara i k­yerran ad tɛeggḍeḍ armi i k­id­teḥreṣ tusut ? Atan lehnak­ik bɣan ad ṭṭreḍqen si tezweɣ, udem­ik yellexs si tidi, ax tamucwart ad tsefḍeḍ.

Ɛmara (Yezɛef cwiṭ) Ur ḥwaǧeɣ ara tamucwart­ik… Neɣ awi­tt­id akka ! Aywah ! (Yenser, i yiman­is) D aɛeẓẓug­agi ara yi­ yeldin tiwwura n tisselbi

Ɛaziz (Iɛeggeḍ) Aha ihi ! ini­as­d i kumiṣar ayen akken i yi­d­tenniḍ.

Aɛeẓẓug (Yetqelleq) Yah… Ihi a sidi yerḥem lwaldin… Yak kenwi tsellem ? Ur tɛuẓẓgem ara akka am nekk ?

Page 218: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 218 ­

Ɛmara (Iɛeggeḍ) Ass­agi ur nettemsefham ara alamma nesnejmaɛ­d merra lɣaci !

Aɛeẓẓug (Iɛeggeḍ) Susem tura keččini ! Ihi imi wen­d­nniɣ tanezduɣt­ iw ur tebɛid ara ɣef umkan anda yemmut ulemmetru­nni… Uqbel, si ṭṭaq walaɣ­d ṭumubil teḥbes, yers­d Docteur Sliman, ssneɣ­t, win i t­id­yewwin d ameddakel­is, yennum yettas­d ɣur­s… Yak la d­tsellem ?

Ɛaziz La k­nsell, la k­nsell, kemmel awal­ik !

Aɛeẓẓug Asmi tqelleɛ truḥ ṭumubil­nni, Docteur Sliman iqerreb ɣer ulemmetru­nni qbel ad yemmet, ad yili iṣeddeq­as kra n nnṣib, u ssyin yekcem s axxam, yuli ɣer lbiru, walaɣ mi yecɛel taftilt, alemmetru­nni ur ibeddel ara amkan, yeẓẓel iman­is deg uzniq, yerna asemmiḍ. Atan iɛedda kra n lweqt, walaɣ iḍall­d ssiraṭ n at laxert annect usalas, d aberkan yeččur akk d rric, bdiɣ la ttergigiɣ, d lweḥc, yak tumnem ayagi ?

Ɛmara Nnumen, nnumen, kemmel kan ur ḥebbes ara.

Aɛeẓẓug Alemmetru­nni yellan d aderɣal, yeqqel yettwali am kenwi d nekk, yerna deg yiḍ. Ruḥet tura ad tamnem ddunit.

Ɛaziz Aha ! Ur ttbeddil ara awal.

Aɛeẓẓug Imi iwala winnat­nni, alemmetru­nni yettwexxir d timendeffirt, ma d lweḥc­nni yettaẓ ɣur­s, afus­nni yesɛan ajjaren yerfed­it s igenni isuɣ, ya laṭif, asuɣu n Bururu icuban di zzhir n umdan.

Page 219: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 219 ­

Ɛaziz Ur ḥebbes ara, mmeslay, mmeslay, la k­n­selleɣ.

Aɛeẓẓug Bururu yeḥres alemmetru­nni ɣer lḥiḍ, yewwet­it icerreg­as akk idmaren­is, yenɣa­t. Qqimeɣ ɛɛuggneɣ… Dɣa atan yuzzel­ d Docteur Sliman yenṭeq ɣer Bururu.

Ɛmara (Yetḥeyyer) Amek ? D acu i d­tenniḍ ? Yenṭeq ɣer Bururu ? Twalaḍ­ten ? Tewwiḍ­d ttbut s wayen akka i la d­teqqareḍ ? Twalaḍ Docteur Sliman yettmeslay akked Bururu ?

Aɛeẓẓug Xuṣṣeɣ timesliwt d tidet lameɛna allen­iw ḥercent i tmuɣli… Anɛam ih ! Walaɣ­ten am akka la k­ttwaliɣ kečč akked l’inspecteur­agi­inek.

Ɛmara Ayɣer ur d­teffiɣeḍ ara iḍelli deg yiḍ u ad d­tcehdeḍ s waya ?

Aɛeẓẓug Iḍelli deg yiḍ kkawen ifadden­iw yettel yiles­iw, ur zmireɣ ad d­iniɣ acemma.

Ɛmara Ɛaziz, iḍ­agi ad neɛnu Docteur Sliman.

Aɛeẓẓug (Yeɛḍes) Ur ḥṣiɣ ara ansi akka i yi­d­yenṭeḍ uɛḍas­agi ? Ahat d kumiṣar umi fkiɣ tamucwart­iw.

Ɛmara Ɣur­i i tella, ad k­tt­in­rreɣ asmi ara tirid.

Ɛaziz (I yiman­is) Ma yettkel fell­as, ɣas ad yebdu si tura ad yeḥfeḍ

Page 220: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 220 ­

ad inesser anzaren­is s yiḍudan­is, tamucwart­is ad d­teggri d asmekti d teḥkayt­is.

Asayes 17

Ɛmara d Ɛaziz leḥḥun deg yiḍ, yella waḍu.

Ɛmara Ihi a Ɛaziz, ur k­d­iban ula d kra ?

Ɛaziz Mazal ur ɛad i d­yeḍhir wayen nettraǧu a si Ɛmara.

Ɛmara Ur tsuɣu ara mulac ad ɣ­d­isel, ad yeḥṣu belli nettɛassa deg­s.

Ɛaziz D tidet, ttuɣ a si Ɛmara. Tasaɛet attan d zzuǧ n yiḍ, la ttwaliɣ talftilt n lbiru n Docteur Sliman mazal­itt tecɛel. d acu i la ixeddem lweqt­agi medden akk ṭṭsen ?

Ɛmara Medden akk ṭṭsen ? Tɣelḍeḍ a Ɛaziz. Inekni neṭṭes ?

Ɛaziz Tcukkeḍ ad d­yuɣal Bururu a si Ɛmara ?

Ɛmara Lemmer ur d­yettuɣal ara, ayɣer ihi Docteur Sliman mazal­it di lbiru ines ? Bla cekk ad yili yettraǧu­t (Yeɛḍes) Ḥala aɛḍas­agi umi ur zmireɣ ara ad t­ṭṭfeɣ s «ccet» !

Ɛaziz (Yejbed Ɛmara ɣef deffir) Effer­d akka a si Ɛmara ! Docteur Sliman atan ɣer ṭṭaq… Yeldi­t… La d­yettmuqul s abrid…

Page 221: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 221 ­

Ɛmara La ttwaliɣ deg­s, ahat yesla­yi­d mi d­ɛeḍseɣ… Atan la yessenqad akka d wakka, ur yezmir ara ad ɣ­d­iwali ɣer da.

Ɛaziz Yessedreg­aɣ rref­agi, aql­aɣ di ṭṭlam, ur ɣ­d­yettwali ara.

Ɛmara Asemmiḍ am wagi ikerrfen s ugris iḍudan d imeẓẓuɣen yeldi ṭṭaq, mačči d abeḥri i yebɣa… Ad yili yesla­yaɣ­d neɣ yettraǧu.

Ɛaziz D ayen iṣekker ṭṭaq, yuɣal ɣer lbiru.

Ɛmara (Nnehtat) Ur aɣ­d­iwala ara ! (Yettxemmim ) Ɛaziz, tusa­yi­d yiwet tikti.

Ɛaziz D acu­tt a si Ɛmara ?

Ɛmara Nekk ad aliɣ ɣur­s ad rreɣ iman­iw d aɛeddi kan i d­ɛeddaɣ deg uzniq­agi, walaɣ taftilt n lbiru ines tecɛel, uliɣ. Nekk ad ɛesseɣ din, kečč ɛess dagi. Ma twalaḍ iḍall­d Bururu…

Ɛaziz Yexḍa­k ccɣel a si Ɛmara, aql­i weǧdeɣ !

Ɛmara Ula d Bururu ma yusa­d iḍ­agi ad yili yewǧed, ḥader iman­ik (Ad yelḥu, ad yekcem s axxam, ad yali, ad yewwet ɣef tewwurt) La s­selleɣ la d­ileḥḥu (Teldi tewwurt)

Sliman Ah ! D kečč aya a si kumiṣar ! Attan tɛedda ttnaṣfa n yiḍ, mačči d lweqt n zzyara, d lxir kan !

Page 222: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 222 ­

Ɛmara D tidet a Docteur, tasaɛet tḍal i zzuǧ n yiḍ, ur iban ma ad­k­d­ iniɣ ṣṣbaḥ n lxir neɣ mselxir ? Xtir yiwen deg­sen, aql­i zzewreɣ­ten.

Sliman Si kumiṣar, d acu i k­id­yewwin lweqt­agi ?

Ɛmara Ussan­agi ineggura, yettruḥu fell­i naddam, akken ad d­awiɣ ɛeggu i yiman­iw, leḥḥuɣ deg yiḍ. Iḍarren­iw ur iyi­ttaɣen ara awal, ttawin­iyi anda sen­yehwa (Yeɛḍes) Di lemtel am tura, ur d­rriɣ ara s tamawt almi d­ufiɣ lbiru inek zdat­i, walaɣ­d taftilt tecɛel, uliɣ­d.

Sliman (Yezɛef) Imi d­tuliḍ a si kumiṣar d acu i tettnadiḍ, d acu i tebɣiḍ ɣur­i ? Ayagi d tisselbi, ur keccmen ara kan akka ɣur medden ttnaṣfa n yiḍ !

Ɛmara Di leɛnaya­k ur reffu ara a Docteur Sliman ! Taluft meqqret, ilaq­aɣ rrẓana n leɛqel.

Sliman Akken i k­yehwa a si kumiṣar, kemmel ccɣel­ik.

Ɛmara (Ileḥḥu) D acu­t wagi…? I tagi… ? I wigi akk d acu­ten ? I tɣawsiwin­agi ? D acu­ten akk yiqbucen­agi ? Tiqraɛtin ? Lexyuḍ­agi n kawičču ? (Iɛǧeb­as lḥal) Izeggaɣen, iwaraɣen, kra deg­sen atan la ttfurrun.

Sliman (S lmeɛna) Waqila iḍarren­agi­inek ur k­nettaɣ ara awal wwin­k­id ad teɣreḍ tussna n udawi.

Page 223: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 223 ­

Ɛmara Seg wasmi lliɣ d ameẓyan nekk lliɣ ttmenniɣ lɛilm­agi (Nnhati) Lameɛna yella win yufan ad yexdem ayen yebɣa ?

Sliman (Yetqelleq) Ayagi i la d­teqqareḍ d tidet a si kumiṣar. Lemmer ad d­teɛnuḍ kan abrid, ad nebdu ameslay ɣef wayen nebɣa d wayen ur nebɣi, sɛiɣ ccɣel iɣeṣben.

Ɛmara (Icukk) Iḍ­agi aql­ik tetqellqeḍ a Docteur Sliman… Yella win i tettraǧuḍ ?

Sliman (Yezɛef) Di leɛnaya­k a si kumiṣar eǧǧ­iyi ad kemmleɣ ccɣel­ iw aql­ak tɛeṭṭleḍ­iyi.

Ɛmara Ɛeṭṭleɣ­k deg yiḍ ? Neɣ ur tebɣiḍ ara ad issineɣ inebgi­agi inek i la tettraǧuḍ ? Inebgi n yiḍ !

Bururu (Tiɣwist si lebɛid) Uuuu ! Uuuu !

Ɛmara Tura fehmeɣ, d netta i la tettraǧuḍ. Tettraǧuḍ Bururu !

Sliman (Yuggad, yettḥellil) Ffeɣ, Ffeɣ a si kumiṣar ! Mulac… Mulac…

Ɛmara Mulac… Kemmel awal­ik a Docteur Sliman.

Sliman Mulac ad tendemmeḍ, ad tendemmeḍ a si kumiṣar. (Bururu yerẓa­d ṭṭaq, ineggez­d ɣer texxamt).

Page 224: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 224 ­

Ɛmara Bururu !

Bururu (Izehher) Idammen… Ulawen… Idammen yeḥmaaaan… Yeḥmaaaan… Ulawen… Ul­ik… Ad temmteḍ…

Ɛmara (Yessufeɣ lewǧeh) Yegguma ad yeɣli ! (Yessufeɣ lewǧeh nniḍen).

Bururu (I kumiṣar) Ad k­nɣeɣ… Ad k­nɣeɣ… Ad d­qelɛeɣ ul­ik… (Yedhem ṭṭabla d ikersiyen ) Ad temmteḍ… Lmut…

Ɛmara La d­yettaẓ ɣur­i… Ulac anda ara rreɣ… (Yessufeɣ lewǧeh) Yeṭṭef­iyi… Yeṭṭef­iyi…

Bururu (Asuɣu n lferḥ) Ṭṭfeɣ­k… Ur k­tserriḥeɣ ara alamma temmuteḍ…

Ɛmara (Yettemseččaw akked Bururu) Ur zmireɣ ara ad d­snesreɣ iman­iw seg­s… Wagi mačči d lǧehd n umdan i yesɛa…

Bururu (Yetsuɣu) Mmet… Mmet…

Sliman (Isuɣ) Ur t­neɣɣ ara a Bururu… Arǧu… Arǧu…

Ɛaziz (Yesṭebṭub) Si Ɛmara, si Ɛmara… Docteur Sliman ldi tawwurt.

Ɛmara (Yettwaxneq) Serreḥ­iyi… Serreḥ­iyi…

Page 225: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 225 ­

Bururu Ad temmteḍ !... Ad d­qelɛeɣ ul­ik… Ad t­ṭṭfeɣ yettquddur d idammen yeḥman…

Sliman Bururu… Ur t­neɣɣ ara… Nniɣ­ak serreḥ­as… Serreḥ­as… Aɣ awal­iw serreḥ­as…

Bururu (Yethedden) Ad s­serrḥeɣ ?... Ur t­ neɣɣeɣ ara ?...

Sliman Ur qebbleɣ ara ad t­tenɣeḍ a Bururu, tura ilaq ad tettaɣeḍ awal­iw.

Bururu Ad aɣeɣ awal­ik… Ih ! Ad aɣeɣ awal­ik (Iḍegger kumiṣar mbaɛid) Aql­iyi serrḥeɣ­as…

Ɛaziz (Yekkat­d di tewwurt) Kumiṣar Ɛmara… Docteur Sliman…

Sliman (Yeḥzen) Bururu, ruḥ tura, dayen ur d­ttuɣal ara ɣer dagi, ayen nella nessaram di sin, yexṣer, yexreb, ruḥ rwel, nfu iman­ ik, nadi ɣef umusnaw nniḍen ara d­yafen amek ara k­id­yerr ɣer laṣel­ik. Nekk dayen ttwakecfeɣ­d, ur zmireɣ i kra ad t­ xedmeɣ. Ur d­mazal ayen ara tḍemɛeḍ ɣur­i.

Bururu (Anazeɛ)Ih ! Ih ! Ad ruḥeɣ… Lameɛna ad d­uɣaleɣ… Ad d­ uɣaleɣ… Ur k­ttaǧǧaɣ ara... Ḥala kečč i yi­ifehmen… Ḥala kečč ara yi­yekksen leǧruḥ n baba­k… Aql­iyi ruḥeɣ… Ruḥeɣ… Ruḥeɣ… (Ineggez si ṭṭaq iruḥ).

Ɛmara (Yelleɣẓam yekker­d) D lewhayem... Yuɣ­ak awal a Docteur Sliman, ineggez si ṭṭaq iruḥ...

Page 226: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 226 ­

Sliman Yuɣ­iyi awal d tidet, lameɛna tura netta yexṣer ! Nekk xeṣreɣ ! Kečč daɣen a si kumiṣar txeṣreḍ ! Nexṣer akk akken ma nella ! (Taḍsa n ukeɛrer).

Ɛmara (Tawwurt teldi) Kcem­d a Ɛaziz.

Ɛaziz Sliɣ­d i rrṣaṣ d yisuɣan.

Ɛmara Rrṣaṣ d nekk ma d isuɣan d Bururu.

Ɛaziz Anda yella ?

Ɛmara Ineggez si ṭṭaq... Iruḥ, yerwel.

Ɛaziz (Yuzzel ɣer ṭṭaq) La tettwaliɣ, la tettwaliɣ (Yewwet­it s rrṣaṣ) Ur t­zgileɣ ara maca yugi ad yeɣli.

Ɛmara Ɣas ur sseɛtab ara iman­ik a Ɛaziz, ur yettmettat ara. Nekk smareɣ deg­s akk achargeur n rrṣaṣ ur yeɣli. Wagi mačči d lweḥc menwala, ixulef­iten, icuba deg uruḥani. D lewhayem.

Sliman Ulac lewhayem di tussna n ṭṭebb a si kumiṣar. Bururu yettwaṣneɛ­d s tussna n ṭṭebb ad yettwakkes s tussna n ṭṭebb. Mačči d rrṣaṣ ara t­yenɣen. Nniɣ­ak­d nexṣer merra imi d kečč ara yilin d ssebba n widen ara yemmten s ufus n Bururu ssya ɣer zdat.

Ɛaziz D acu i tebɣiḍ ad d­tiniḍ a Docteur Sliman ?

Page 227: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 227 ­

Ɛmara Nekk fehmeɣ­t. Lweḥc­agi ur s­nezmir ara nekni, tirṣaṣin tɛeddint deg­s neɣ teccḍent fell­as, rric yettentag si tfekka­s netta ur yettmettat.

Ɛaziz D acu ara nexdem a si Ɛmara ?

Sliman (Yecmumeḥ) D acu ara txedmem ? Wagi d asteqsi n ṣṣwab. Tura ad awen­d­iniɣ d acu i mazal ad t­txedmem, qimet di lbiru, ad awen­ssawaḍen lexbarat n widen yenɣa Bururu (Yeḥzen) Ur ɣ­teǧǧim ara lweqt i wakken ad neḥbes timenɣiwin­agi, tezgam­d dima am yinẓed yeɣlin daxel n tbaqit (Taḍsa ukeɛrer).

Ɛaziz Waqila yesleb a si Ɛmara ?

Ɛmara Kra n win yettnadin ad iɛum s usmuncef di temda lqayen n tussna n ṭṭebb, labudd ad d­yas yiwen wass ad yezzer di tidderwect. Akka i s­teḍra i Docteur Sliman, baba­s yerwi yessexreb tussna ixleq­d Bururu. Mmi­s, Docteur Sliman, yebɣa ad t­yekkes s wayen i s­d­yeǧǧa baba­s d lwert n tussna, selben di sin.

Sliman (Yezɛef) D kenwi i iselben mačči d nekk. Tussna n ṭṭebb tettdawi, tessḥluy. Bururu ɣur­wen d lweḥc nekk ɣur­i d amuḍin yeḥwaǧen adawi. Kečč a si kumiṣar i t­yessnen aṭas aya, teḥṣiḍ akk annect­a, tesxeṣreḍ tagnit (Taḍsa ukeɛrer) Ihi atan ɣur­k, izmir­as s tussna n rrṣaṣ (Taḍsa ukeɛrer, tikli di texxamt).

Ɛmara (Yeḥzen, yewhem, yeɛḍes) Ur ɣ­d­mazal ara ad nɛeṭṭel dagi, ad nekker ad nruḥ a Ɛaziz.

Page 228: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 228 ­

Ɛaziz Yirbeḥ a si Ɛmara (I Sliman) Awi­d akka ifassen­ik a Docteur Sliman.

Sliman Nekk sehleɣ, aten­an yifassen­iw.

Ɛmara Ala a Ɛaziz, ur yuklal ara snasel, yekkes­iyi­d si gar wajjaren n Bururu, yessukkes­iyi­d si lmut. D ameslub ara nawi yid­neɣ mačči d win yenɣan.

Sliman (Yettaḍsa) D tidet a si kumiṣar, yella umeslub gar­aneɣ. Lemmer i teḥriceḍ am akken i ttmeslayen fell­ak, tili tesḍehreḍ­ d iman­ik belli d kečč i d ameslub, d kečč i iserrḥen i Bururu ad yernu ad ineɣɣ imi tekkseḍ laman i tussna.

Ɛmara (I yiman­is) Ahat ad yili yesɛa lḥeqq. Lemmer ḍefreɣ tussna yili ahat ad ttxemmimeɣ am netta.

Asayes 18

Timlilit akked yineɣmasen di lbiru n Ɛmara.

Amesǧernan 1 Si kumiṣar, tamdint attan akk temxelwaḍ. Lweḥc­agi yesterwes akk lɣaci, ugaden.

Ɛmara D kenwi i la yesnuzun tugdi s tira nwen.

Amesǧernan 2 D tidet icuba di lweḥc ?

Page 229: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 229 ­

Ɛmara D tidet, d lweḥc.

Amesǧernan 1 D lweḥc ! Tigi d timɛayin n zik n temɣarin anda tella teryel, waɣzen... Tigi d timuca.

Ɛmara D timuca n temɣarin yeqqlen d tidet n tussna n ṭṭebb n wass­a.

Amesǧernan 2 Neḥṣa mechureḍ di lxedma­k a si kumiṣar, nebɣa ad nẓer tidet sɣur­k, tettamneḍ s lewḥuc ?

Ɛmara Asmi lliɣ d amecṭuḥ, ukiɣ, ssneɣ, ur ttamneɣ ara, ma d tura mi meqqreɣ, qqleɣ ttamneɣ s lweḥc, ddunit teččur seg­sen, yal yiwen s ṣṣifa­s.

Amesǧernan 1 Wagi i d­teɛna temsalt, twalaḍ­t ?

Ɛmara Walaɣ­t berdayen.

Amesǧernan 2 La d­qqaren ṣṣifa­s tcuba di Bururu ?

Ɛmara (Yeɛḍes) Ayagi teẓram­t akk, yuɣ lḥal mmeslayeɣ­d fell­as acḥal n tikkal. Kečč tbaneḍ d amesǧernan ajdid, ur teẓriḍ ara.

Amesǧernan 1 Ihi wagi d ssiraṭ n at laxert !

Ɛmara Ssiraṭ n at laxert d kečč i t­yessnen, nekk ssneɣ Bururu.

Page 230: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 230 ­

Amesǧernan 1 Sameḥ­iyi a si kumiṣar, mačči d aya i bɣiɣ ad d­iniɣ, ssefhem­ aɣ­d amek i llan ṣṣifa­s d lermaḥ­is ?

Ɛmara Yeččur akk d rric. Rric aberkan, rric n Bururu. Acebbub­is icuban di rric n ufrux i d­yegrarben ɣef unyir­is, allen d tizeggaɣin ruḥen ɣer tuwreɣ.

Amesǧernan 1 Ya laṭif, ayagi d llun n lefɛayel­is.

Ɛmara Anzaren­is cuban deg uqamum n leḍyur, uglan­is am wid n wuccen, iɣallen­is ɣezzifit, ajjaren i d­yemɣin deg yiḍudan­is qeḍɛen am yijenwiyen.

Amesǧernan 1 Iḍarren­is ! Iḍarren­is ! Yelsa arkasen ?

Ɛmara Ileḥḥu ileḥfa, iḍarren­is cuban ɣer wid n bunadem lameɛna yiwen yijjer yemɣi­d deffir teglult n uḍar am wid n ufrux (Yeɛḍes) Lǧetta­s tban ẓẓayet, mi ara ileḥḥu ixeddem lḥess, yettneggiz, izehher.

Amesǧernan 2 (Iṣeffer) Anwa ara yamnen ayagi ?

Ɛmara Lameɛna mi ara d­tarum akk ayen i wend­nniɣ di lǧernan, iḍher­awen lḥal imezdaɣ n temdint ad aggaden, ẓriɣ ad ternum cwiṭ sɣur­wen i wakken ad aggaden akken iwata lḥal ladɣa widen yettaggaden. Ruḥet kan s telweɣ di tira.

Amesǧernan 2 Yexḍa­k ccɣel a si kumiṣar, nessen lxedma­nneɣ akken i

Page 231: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 231 ­

tessneḍ lxedma­k. Ihi asteqsi nniḍen : Mi twalaḍ Bururu, tewwteḍ­t s rrṣaṣ, ur yeɣli ara neɣ... ?

Ɛmara Kemmel asteqsi inek.

Amesǧernan 2 Neɣ trewleḍ ?

Ɛaziz (Yedduqqes) Ilaq ad twezneḍ lehdur­ik, ttissin d acu i la d­ teqqareḍ.

Ɛmara Anef­as a Ɛaziz, anef­as ! D amesǧernan, ilaq ad yesteqsi (Nnhati) Ur rwileɣ ara. Wwteɣ­t s rrṣaṣ, ferɣeɣ akk achargeur fell­as, ulac tarṣaṣt i t­izeglen, ur yemmut ara, ad as­tiniḍ ttɛeddint deg ulaxart.

Amesǧernan 1 Mmeslay­aɣ­d tura ɣef Docteur Sliman a si kumiṣar.

Ɛmara Ayen iwulmen ad awen­t­id­iniɣ ɣef Bururu, nniɣ­awen­t­id, ur ffireɣ ula d kra. Ma d ayen yeɛnan Docteur Sliman, mazal ur ɛad newweḍ ɣer taggara n unadi fell­as i wakken ad ken­ id­waǧbeɣ.

Amesǧernan 2 Akken ad nṣebber imeɣriyen­nneɣ, ini­yaɣ­d ma tesweǧdeḍ­d albaɛḍ n tfexxtin ara yeṭṭfen lweḥc­agi ?

Ɛmara (Yeɛḍes) Efk­iyi­d kan tamucwart­nni a Ɛaziz !

Ɛaziz Arǧu... Ax, attan... Ṭṭef.

Page 232: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 232 ­

Ɛmra Awi­d kan (Yenser) Awah ! Awah ! Tenɣa­yi la sinusite­agi. Tenniḍ­d ayen ara yeṭṭfen Bururu ? Ayagi d lbaḍna n la police... Kenwi s yimeǧernanen ur tessinem ara d acu i d lbaḍna ! Lameɛna zemreɣ ad awen­d­zzewreɣ belli tussna n ṭṭebb ad tettikki yid­neɣ.

Asayes 19

Ɛmara Ihi a ṭṭbib, d acu i tenniḍ di tisselbi n Docteur Slimane ? (Yeɛḍes).

Ṭṭbib Tisselbi n Docteur Slimane ? Ur fhimeɣ ara d acu i tebɣiḍ ad d­ tiniḍ a si kumiṣar !

Ɛmara Ur tefhimeḍ ara ? Acḥal­aya i k­teccrek yid­neɣ lxedma di la police, kečč d ṭṭib n la médecine légale, nekk d kumiṣar, i lebda nella nettemsefham, ass­agi la yid­teqqareḍ ur iyi­d­tefhimeḍ ara !

Ṭṭbib Ur fhimeɣ ara amek ara nerr Docteur Slimane d ameslub u netta s leɛqel­is. Ur fhimeɣ ara ayɣer !

Ɛmara Bɣiɣ ad yili d ameslub, yedderwec, yennexḍaf di leɛqel­is.

Ṭṭbib D acu ara d­inin wiyaḍ ? Ṭṭebba nniḍen imeslab ? Ssnen lḥirfa­nsen, ad d­ssifriren tidet.

Ɛmara Ayagi d ccɣel­ik kečč ! Di leɛmer i k­n­ssutreɣ ad tessurfeḍ i

Page 233: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 233 ­

lqanun yid­neɣ. Ass­agi yewweḍ lweqt ideg k­ḥwaǧeɣ di nnfeɛ n lḥeqq.

Ṭṭbib (Ikukra) Nekk d ṭṭbib a si kumiṣar, ur zmireɣ ara ad skiddbeɣ di tussna, fkiɣ lɛahed i Hyppocrate.

Ɛmara (Yezɛef) Hyppocrate ! Ccix­nwen amezwaru n ṭṭebb, ad yefhem tamsalt, ad ak­isemmeḥ a Docteur imi d aɛiwen ara ɣ­ tɛiwneḍ i wakken ad naweḍ ɣer taggara n tazzla n yidammen i la yessazzal Bururu s tmenɣiwin.

Ṭṭbib D acu i ilaqen ad t­xedmeɣ ?

Ɛmara Ad txedmeḍ ayen iwulmen ad t­txedmeḍ i wakken wid ara t­ yeẓren ad ɛudden d tidet yesleb. Ad yekcem s axxam n yimeslab, imir­nni atan amek ara nexdem...

Asayes 20

Tiɣwist n Bururu di lebɛid, askeɛwew n wuccen, rrɛud, aḍu.

Tameṭṭut Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa !...

Bururu (Izehher) Temmut... Dayen temmut... Idammen... Ulawen...

Bu yiǧernanen (Iɛeggeḍ) Aɣet aǧernan... Bururu yenɣa... Bururu yerna yenɣa...

Argaz 1 Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa !...

Page 234: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 234 ­

Bururu (Yefreḥ) Nɣiɣ­t... Nɣiɣ­t... Yemmut... Yemmut... Ad ten­nɣeɣ akk... Ad ken­nɣeɣ yiwen yiwen...

Bu yiǧernanen (Iɛeggeḍ) Bururu iḥerrem tuffɣa i yimdanen... Aɣet aǧernan ad teẓrem... Ulac win izemren ad yeffeɣ... Yesseḥǧeb­iten...

Lḥess n rrṣaṣ, Bang! Bang! Bang! Bang! Bang!

Bururu (Tiɣwist) Rrṣaṣ ur iyi­ineɣɣ ara... Aql­i ṭṭfeɣ­k ur tesɛiḍ sani ara temḥiḥdeḍ... Mmet... Mmet...

Bu yiǧernanen Lmut tettmerriḥ akkan i s­yehwa, lweḥc ineɣɣ deg yiberdan akken yebɣa...

Argaz 2 Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa !...

Bururu Atan wul­ik... Ṭṭfeɣ­t deg ufus­iw... Ad t­ẓemmḍeɣ alamma teffeɣ­d tquddirt taneggarut n yidammen...

Bu yiǧernanen Aɣet aǧernan ! Anwa ara iqazmen lweḥc iqellɛen ulawen ? La police ur t­tezmir ara...

Asayes 21

Anerdal (Ulɣu di rradyu) Ur ttixxiret ara zdat n la radio, kumiṣar Ɛmara yesɛa kra n yimeslayen ara wen­d­yini ɣef wayen yeɛnan merra timenɣiwin i la iḍerrun di temdint­nneɣ. Tamdint­nneɣ yennumen lehna qbel ad tt­id­yekcem Bururu, lweḥc iqellɛen ulawen. Si kumiṣar atan usawaḍ ɣer­k.

Page 235: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 235 ­

Ɛmara (Yeɛḍes) Ad iyi­tsamḥem a widen i d­isellen, ur nnumeɣ ara ttmeslayeɣ deg rradyu. Lameɛna ass­agi tḥettem fell­i teswiɛt, ḥṣiɣ Bururu yeqḍeɛ­awen tuffɣa deg yiḍ, ḥṣiɣ tweḥcem, ḥṣiɣ yenɣes laman deg wulawen­nwen deg­neɣ, ayen akk i tḥussem nekk aql­i ddreɣ deg­s am nekk am yirfiqen­inu, kenwi ma yella tegganem s yiwet n tiṭ nekni nettu d acu i d taguni, ɛerqen­aɣ yixxamen­nneɣ, efket­aɣ kan cwiṭ n lweqt i waken ad d­nelhi yid­s, ad nkemmel ccɣel­nneɣ, ur nḥebbes ara alamma nekkes lweḥc­agi si temdint­nneɣ, ur ilaq ara ad ken­ yeffeɣ leɛqel, heddnet iman­nwen, ur ttaǧǧat ara arraw­nwen ad ɛeṭṭlen deg yiḍ di berra, Bururu atan deg walbaɛd imukan yettraǧu anwa ara yeɛnu, Bururu mačči d lweḥc menwala, mačči d aqetal i nwulef nettqazam, wagi ixulef merra lewḥuc deg tmenɣiwin­nsen. Ad d­ɛiwdeɛ, ḥadret iman­nwen, ḥadret iman­nwen, yis­wen laman ad d­yuɣal, ad d­yaweḍ lweqt anda tamdint­nneɣ ad tuɣal ad taf lehna­nni i tennum. Tanemmirt.

Asayes 22

Anerdal (Di rradyu) Teslam­d i yimḍebber kumiṣar Ɛmara, ad d­nernu asiwel nniḍen i yimɛellmen i wakken ad ssawaḍen ixeddamen­ nsen s ixxamen­nsen ladɣa deg yiḍ. Ur ilaq ara ad ten­ǧǧen ad lḥun ɣef uḍar. Bururu mačči d lweḥc iss ssewḥacen di tmucuha n temɣarin, wagi yella s tidet, imesǧernanen ur skaddben ara, Bururu, lweḥc iqellɛen ulawen yettwaṣṣneɛ­d s lɛilm u ineɣɣ bla ssebba. kumiṣar Ɛmara yemmeslay­awen­d fell­as, ma yeḍher­awen­d kra uqqmet­aɣ­d tilifun, atan nnumru...

Ababat Aql­i sseɣsiɣ rradyu. Ya laṭif... Anda yella Murad ? Mazal ur ɛad d­yekcim ? Atan tura d lmeɣreb.

Page 236: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 236 ­

Tayemmat Ala mazal ! Yak tessneḍ­t ! Segmi ara yeffeɣ seg uxxam ur d­ yettuɣal ara alamma yelḥa yiḍ.

Ababat Ayagi d tterbegga­m kemmini ! Mi yessexṣer ad kkreɣ ɣer­s i wakken ad s­sserwuɣ lbenna n uɛekkaz yettrebbin, ad d­ tbeddeɣ ɣur­i am teryel, ad tebdud imeṭṭi (Yesmejgar­itt) Di leɛnaya­k a mmi­s n madden anef­as ur t­kkat ara, d amuḍin, yehlek wul­is yerna d ayen teẓriḍ, yuḍen aṭṭan n wul.

Tayemmat Atan daɣen tebdiḍ­d tiggad­ik !

Ababat (Yezɛef ) Mmi­m­agi yeṣleḥ i ccḍeḥ n Twist, yelha i uduqqes yettɛeṭṭil deg yizenqan i wakken ad yerwu anṭag n yimeslab akked widen i t­yecban. D ajewwaq i yi­d­trebbaḍ d argaz. Yuḍen ul­is ? Wagi la teqqareḍ yuḍen ul­is ?

Tayemmat D tidet yuḍen ul­is, ur as­ilaq ara usnuɣni. Ilaq ad yezhu am netta am tizyiwin­is, mazal­it di llaɛb.

Ababat Mazal­it di dduḥ, di tattalt, deg ubibru. Argaz n 17 iseggasen mazal­it d amecṭuḥ ? Ah ! D acu i s­d­mazal, ad s­d­mɣin wacciwen ?

Tayemmat Abbuh ! Abbuh ! Ddemmar­ik waḥd­k, i d­terniḍ ɣef waṭṭan n wul n Murad. Teṭṭenṭuneḍ am ṣṣḍel. Din din ad tceɛleḍ am zzalamiṭ. Di leɛnaya­k mi akka la k­iteffeɣ leɛqel baṭel ayɣer ? Mazal lḥal, acḥal akka ssaɛa ?

Ababat Awwah ! Awwah ! Tura d nekk i yettḥulfun i wul­iw

Page 237: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 237 ­

yettemxebbaḍ am uyaziḍ yemmezlen s lmus yeḥfan (Isuɣ) Tesliḍ meqqar i wayen d­qqaren di rradyu neɣ tɛeẓẓgeḍ ?

Tayemmat Ur fhimeɣ ara sani rran akk imeslayen­nni.

Ababat Meɛlum ! Lemmer d iḍebbalen umi tesliḍ, ad tekkreḍ ad tewwteḍ tazwayt. La m­d­qqaren di rradyu, kecmet merra s ixxamen, mulac Bururu ad yekkes aẓeṭṭa­nwen.

Tayemmat Bururu d afrux. Amek yezmer ad yenɣ argaz ? Ziɣ mazal­ik d nniyya.

Ababat D kumiṣar Ɛmara i d­yemmeslayen a lɣiḍa. Iɛeggen­d, iberra­d s bellah beccreɛ, mmi­m yettɛanad at snitra, yettɣimi di berra albaɛḍ n wuḍan ad t­id­yemmager Bururu ad d­yeqleɣ ul­nni­ ines yuḍnen dɣa din yekfa udawi.

Tayemmat Buuh ! Amek ! Ad d­yeqleɣ ul n Murad ? Ad t­ineɣ ? Ad yemmet ? Ihi d acu i la tettraǧuḍ i wakken ad teffɣeḍ ad truḥeḍ ad tnadiḍ fell­as ad t­id­tjemɛeḍ (Tettru) Ttɣawal; ttɣawal, tefka­yak tasa­k ad teqqimeḍ deg uxxam mmi­k di berra lweqt­agi ?

Ababat Dayen, tukiḍ­d ? Tewwiḍ­d s tamawt sani tessaweḍ tterbegga­ m ?

Tayemmat Anef­aɣ i lehdur ur nesɛi lmeɛna. Tura d mmi­tneɣ i ɣ­d­ yecqan. Aha ffeɣ nadi fell­as.

Ababat (Yuggad) D acu ara t­yawin ad n­iɛeṭṭel ? I nekk, lemmer ad

Page 238: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 238 ­

mmagreɣ Bururu ? Amek ara teḍru yid­i ? Tfehmeḍ­iyi­d neɣ xaṭi ?

Tayemmat (Tettru) Meɛlum xemmeɣ­ak, kečč d argaz tzemreḍ­as. Mačči am Murad meskin, aqcic n yiḍelli.

Ababat Ala d aqcic n ṣṣbeḥ­agi. Lemmer ad tkemmleḍ akka deg wawal­agi, ad amneɣ belli ur ɛad d­ilul. Teggummaḍ ad t­ tesmeɣreḍ, ad s­tefkeḍ leɛmer­is aḥeqqani.

Tayemmat Nniɣ­ak bges truḥeḍ ad d­tjemɛeḍ mmi­k uqbel ad d­neggri di nndama.

Ababat Ihi aql­i ruḥeɣ imi nekk d argaz zemreɣ i Bururu, lweḥc yesḥeǧben merra imezdaɣ n temdint, ffren deg yixxamen am tyuzaḍ deg sseǧna.

Tayemmat (Tettru) A Murad a mmi, anida teddiḍ !

Ababat Atan daɣen tebda imermuɣen­nni. Mačči fell­i i la tettruḍ, ayagi ẓriɣ­t, lemmer d taqcict i sɛiɣ tili attan teḥǧeb deg uxxam. D acu ara yi­yawin iḍ­agi ad ffɣeɣ s azniq yessewḥacen merra lɣaci ?

Tayemmat (Tettru) Nnaɣ a mmi ɛzizen anida telliḍ ?

Ababat (Yesmejgar) A mmi­s ɛzizen ! A mmi­s ɛzizen ! Amzun nekk ur ɛziz ara fell­i. Asmi iyi­d­zewǧen yimawlan­iw i ḥṣiɣ kecmeɣ ɣer ssilul imi d kemm iyi­d­xtaren, yelli­s n xali. Lemmer qqimeɣ d lɛazeb, d jeune home, tili ass­agi aql­iyi ifeɣ merra

Page 239: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 239 ­

madden (Nnhati) Dayen tura, berka imeṭṭawen, ṣekker lɛinṣer n wallen­im. Tura ara tuqqmeḍ tamda deg texxamt­agi u nekk ur ssineɣ ara ad ɛummeɣ. Aql­iyi ihi ruḥeɣ, ad am­d­zzuɣreɣ mmi­m. Ḥader kan ad d­teggriḍ d taǧǧalt, ma mmugreɣ­d winna ! Ad yili Rebbi d win ara izewǧen yid­m ad yeṭṭef amkan­iw.

Asayes 23

Deg yiḍ, sin ibulisiyen leḥḥun.

Abulis 1 (Ileḥḥu) Tasaɛet attan tewweḍ d lweḥda n yiḍ (Yeskeɛrir) D wag i d lweqt ideg d­teffɣen iruḥaniyen ttmerriḥen i ṭṭlam.

Abulis 2 (Yezɛef) Lemmer ad tbeddleḍ awal mačči xir ?

Abulis 1 Ayɣer, tettaggadeḍ iruḥaniyen ? Tettamneḍ yis­sen ?

Abulis 2 Ttamneɣ... Ttamneɣ yis­sen... At zik ur d­mmeslayen ara fell­ asen armi llan.

Abulis 1 (Yennecraḥ) Ziɣ mazal­ik d nniya. Nekk ɣur­i, s la mitraillette­ agi gar yifassen­iw, ur ttamneɣ ara s iruḥaniyen axaṭer ur llin ara.

Abulis 2 Ḥṣiɣ ɣur­k yeshel zznad.

Bururu (Tiɣwist n Bururu lebɛid) Oooooooooooooooooo !...

Page 240: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 240 ­

Abulis 1 Tesliḍ ? Tesliḍ i tiɣwist­agi ?

Abulis 2 Sliɣ. Tagi d tiɣwist n Bururu.

Abulis 1 Ihi imi d netta yella, ula d la mitraillette tella, arǧu ad tt­id­ sweǧdeɣ.

Abulis 2 Lemmer ad yili d Bururu n tidet, d afrux n yiḍ ?

Abulis 1 D afrux neɣ d lweḥc, win d­ibanen deg­sen ad s­rnuɣ taẓeyt s waldun n rrṣaṣ ara smireɣ deg­s.

Abulis 2 Hatan, hatan... Walaɣ tili­s deg tezniqt inna.

Abulis 1 Aha, ḍfer­iyi­d... Ur ttuqqim ara lḥess... (La ttazzalen) Ulac­it, ur d­iban ara.

Abulis 2 (Yetqelleq) Wagi d aruḥani !

Abulis 1 Ccet ! Anda akka yeffer ?

Abulis 2 Nniɣ­ak d aruḥani tessebleɛ­it tegnit.

Abulis 1 Ahat iɛedda di tezniqt inna tis snat, aha ddu­d yid­i (Uzzlen, ḥebsen) Arǧu... Susem... Efk tameẓẓuɣt... La selleɣ i uskerwec dahi akin...

Page 241: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 241 ­

Abulis 2 Ah ? Ur sliɣ ara !

Abulis 1 Ccet... Susem...

Bururu (Lebɛid) Oooooooooooooooooo !

Abulis 2 (Yetqelleq) Tura i sliɣ i lḥess... D asiwel... Ur yebɛid ara...

Abulis 1 Tiɣwist n Bururu tebɛed... Ma d lḥess iqerreb­d.

Abulis 2 (Yetqelleq) Tikkelt­agi d netta... D Bururu... D lweḥc­nni... Abulis 1 Ur ttergigi ara... Ur ttaggad... Anef­as ad d­iqerreb... Nekk aql­i weǧdeɣ (Tikli lebɛid, i yiman­is) Qerreb­d... Qerreb­d... Rwaḥ a Bururu... Arnu­d cwiṭ... Akken... Lḥu­d... Tura la ttwaliɣ tili­ inek... Qerreb­d qerreb­d... Ur mazal ara aṭas ad k­in­qableɣ s rrṣaṣ... Kemmel kan akken... Lḥu­d... Akken ur k­zeggleɣ ara...

Abulis 2 (Yewhem) Arǧu... Waqila...

Abulis 1 (Yezɛef) Aẓ akin... Tebɣiḍ ad t­tesrewleḍ... Ax, ṭṭef a Bururu, ṭṭef (Yessufeɣ lewǧuh).

Abulis 2 Txelḍeḍ ay amcum... Teddreɣleḍ (Uzzlen).

Abulis 1 Lameɛna... Mačči d Bururu.

Page 242: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 242 ­

Abulis 2 Wagi d aqcic... D ilemẓi... Mecṭuḥ (Yendem) Nniɣ­ak afus­ik fessus ɣef zznad... Fessus.

Abulis 1 (Ɛerqent­as) Nekk ɛuddeɣ...

Abulis 2 Tɛuddeḍ d Bururu ! Yerna teqqareḍ d nekk i yugaden ? D kečč i t­yugaden arm i k­yesderɣel teqqleḍ ur tetteɛqaleḍ ara. (Yezɛef)Awi­d akka la mitraillette­nni !

Abulis 1 (Yettru) Afus­iw ahat fessus ɣef zznad lameɛna di leɛmer i nɣiɣ albaɛḍ... Ma yella d ass­a... ass­a...

Abulis 2 Ass­a tezwareḍ deg warrac. Abulis 1 Ini­yi­d ur yemmut ara ! Gggummaɣ ad t­waliɣ ! Ma yella yemmut, lexyal­is ur itekkes si gar wallen.

Abulis 2 Sneqḍeɛ imeṭṭawen ! Ur tezmireḍ ara ad truḍ annect ara run yimawlan­is ! (Cwiṭ akka) Arǧu kan... Waqila mazal yedder... Yettembiwil... Ur yemmut ara.

Abulis 1 (Yethedden) Amek ? Ur yemmut ara ?

Abulis 2 Ɣiwel... Azzel... Siwel i l’ambulance s tilifun... Ruḥ... Ruḥ...

Abulis 1 Ih, ih, aql­i ruḥeɣ !

Abulis 2

Page 243: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 243 ­

(I yiman­is) Meskin, yetzuxxu baṭel kan. 32 terṣaṣin, ḥala s snat kan i iḥuza aqcic­agi. Yiwet deg yiberdi tayeḍ di taɣma­s tayeffust. Ur yennṭerr ara, ur yettmettat ara.

Asayes 24

Ɛmara (Yezɛef) Tikkelt­agi dayen ! Dayen ! Taluft­agi tessaweḍ­aɣ ɣer facal imi ula d ibulisiyen ur zmiren ara ad ferẓen gar uqcic d Bururu d acu i d­mazal ? Ulac win ara yesqedcen lmux­is, ḥala win ara iḥercen ɣer zznad. Tura yeqfel useksut.

Abulis 1 (Yessetḥa) Lameɛna a si kumiṣar...

Ɛmara (Iɛeggeḍ) Ulac lameɛna... Aqcic atan di sbiṭar ! Yekfa lameɛna, Di leɣlaḍ i tɣelḍeḍ aql­aɣ ɣur medden neqqel d lewḥuc yugaren Bururu.

Ɛaziz Aql­i uɣaleɣ­d a si Ɛmara.

Ɛmara (Yeɛḍes) D acu n lexbar i d­tewwiḍ ?

Ɛaziz Aqcic­nni tessuref­as lmut, yemneɛ.

Ɛmara Yerna ḥala wag i kesben yimawlan­is. D acu i t­in­yeṭṭfen di ttnaṣfa n yiḍ deg uzniq u yerna nberra­d di rradyu.

Ɛaziz Di sbiṭar walaɣ­t yesǧefǧif, sliɣ­as la d­yeqqar kra n lehdur.

Page 244: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 244 ­

Ɛmara Acu n lehdur i tesliḍ yesǧefǧif yis­sen a Ɛaziz ?

Ɛaziz Iwala Bururu ! Yella yeṭṭafar­it i wakken ad yissin anda iteffer iman­is.

Abulis 1 Tura dayen fehmeɣ a si kumiṣar !

Ɛmara D acu i tfehmeḍ ?

Ɛaziz (Iḥar) Ini­d, d acu i tfehmeḍ ?

Abulis 1 Tikkelt tamezwarut, d tidet, d Bururu i nwala. Nekk akked urfiq­iw nuzzel, yeɛreq­aɣ di ṭṭlam, u ssyin iban­d uqcic­agi.

Ɛmara Ula d nekk fehmeɣ, ṭṭlam, tirtaw deg wallen, tirgigit n yiḍudan ɣef zznad, tirṣaṣin ffɣent ur uḥtament deg uqcic ur nuklal. Tura tlaq­as tunṭict n lweɛda imi snat kan i t­ileqfen uma mačči anda ara t­nɣent. Ffeɣ arǧu­yi di lbiru­nniḍen.

Abulis 1 Yirbeḥ a si kumiṣar (Yeffeɣ).

Ɛmara I yimawlan n uqcic ?

Ɛaziz La ttraǧun di sbiṭar.

Ɛmara Din ara t­gganin alamma ṭṭfen­asen tamedwest.

Page 245: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 245 ­

Ɛaziz Teɣriḍ lǧernan ṣṣbeḥ­agi ?

Ɛmara Ur t­ɣriɣ ara lameɛna ḥṣiɣ bla ccek ur ɣ­d­cekkren ara, yerna fkiɣ­asen lḥeqq imi la police yebda la tt­iteffeɣ leɛqel. Tura ur iban ara anwa ara yaggaden ? D nekni neɣ d Bururu ? Tugdi i ɣ­ttaggaden nekni akked d tin i ttaggaden Bururu ur mxallafent ara (Yeɛḍes) Awi­d kan tamucwart­nni. Yak tella ?

Ɛaziz Anɛam ih tella a si Ɛmara, ax !

Ɛmara (Yenser) Ula d nekk aql­i tura ur gganeɣ ara, qqleɣ am umčeɣyay n yiḍ.

Asayes 25

Ṭṭbib Amek i tettiliḍ a si kumiṣar ?

Ɛmara Am akka la tettwaliḍ a Docteur.

Ṭṭbib (Yettxemmim) La ttwaliɣ tawenza­k tekres.

Ɛmara (Yeskeɛrir) La tettwaliḍ tawenza­w tekres ! Isem­iw, twalaḍ, tura atan mechur deg yiǧarnanen s ucettem. Acu i yi­yuɣen ? Xuṣṣent­aɣ teɣratin. Bururu seg yidis, imesǧernanen seg wayeḍ, ma d nekk di tlemmast ulac ansi ara yi­d­yekcem usemmiḍ (Nnhati) Ad s­tiniḍ d nitni i yi­d­iceyyɛen Bururu i wakken ad ḍsen deg­i, ad iyi­ihudden s ticcert n tira i d­ ssasnen di tedwayt n ucettem.

Page 246: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 246 ­

Ṭṭbib Ooo ! Tessneḍ imesǧernanen a si kumiṣar ! Awi­d kan ad d­ afen ayen ara yesdehcen d wayen ara yesfeɛfɛen lɣaci. Ma d tidet atan yirbeḥ, ma d lekdeb azekka­nni ad d­inin atan neɣleḍ bla tewreɣ n wudem.

Ɛmara I kečč a Docteur, teɣriḍ lǧernan ṣṣbeḥ­agi ?

Ṭṭbib Ɣriɣ­t, ɣriɣ­t a si kumiṣar, lameɛna mačči d tikkelt tamezwarut i d­kkaten deg­wen u mačči d tikkelt taneggarut ara ɣelḍen. Nitni xeddmen lxedma­nsen, kra yella kra yerna. Ayagi d ayen tessneḍ. Ihi ɣas kkes aɣbel ɣef wannect­a.

Ɛmara (Yeɛḍes) Anda akken i serseɣ tamucwart­iw ?

Ṭṭbib Ax tagi­inu, zeddiget.

Ɛmara (Yenser) Tamucwart­agi inek a Docteur attan annect n uɛdil. win yuḍnen la sinusite akka am nekk, ḥala tigad­agi i ilaqen.

Ṭṭbib (Yecmumeḥ) Azekka ad ak­n­ceyyɛeɣ 12 seg­sent a si kumiṣar.

Ɛmara Ssneɣ­k si zik tfehhmeḍ timsal (Yeɛḍes) I lemmer ad d­nawi ameslay ɣef wayen i ɣ­iceɣben ?

Ṭṭbib Ad d­neɛnu Docteur Sliman.

Ɛmara Docteur Sliman, anɛam ih. D tagi i d lbaḍna i ɣ­yeccerken di sin, ilaq ad as­d­naf iɣef­is.

Page 247: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 247 ­

Ṭṭbib Ẓriɣ­t­id ṣṣbeḥ­agi di sbiṭar, Docteur i t­yeɛnan d ameddakel­ iw, am akken i nemsefham nekk yid­k, la t­yessewǧad i wakken ad t­yerr s axxam n yimeslab.

Ɛmara La ttwaliɣ yesshel­ak lumur i wakken ad terreḍ win i k­ yehwan s axxam n yimeslab.

Ṭṭbib Win iteṣṣren lweḥc armi t­tekcem tisselbi am Docteur Sliman a si kumiṣar. Kečč s timmad­ik qrib ad k­yesderwec.

Ɛmara Kemmel awal­ik ɣef Docteur Sliman.

Ṭṭbib Fkan­as taxxamt anda i t­ḥerren waḥd­s. Win i t­yettɛassan yettabaɛ­it am tili, ur s­yettɛemmid ara ad yenṭeq ɣur imeslab nniḍen. Mi ara d­yeffeɣ, yettmerriḥ di lḥuc n yimuḍan.

Ɛmara Akken i xir. Axaṭer lemmer ad iketter di lehdur, zemren ad s­ d­rren s tamwat belli yesleb am kečč akked nekk.

Ṭṭbib Ɣas kkes aɣbel ɣef wannect­a a si kumiṣar, ameddakel­iw yexdem merra ayen iwulmen, mazal tura ad iyi­d­tiniḍ d acu i d­yeggran ad nernu ad t­nexdem i wakken ad nessiweḍ s ayen nebna ?

Ɛmara I wakken ayen nebna ad ibedd ɣef lsas iṣeḥḥan, azekka ṣṣbeḥ ad ruḥeɣ ad d­ẓreɣ Docteur Sliman di sbiṭar, ahat ad yili wayen ara d­snunteɣ seg­s, kečč ssewǧed iman­ik ad tuɣaleḍ d yiwen nniḍen. Ad tsebɣeḍ acebbub­ik akked cclaɣem­ik d icebḥanen, ad tbeddel ṣṣifa­k.

Page 248: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 248 ­

Ṭṭbib Ihi ad ḥennkeɣ, tebɣiḍ ad iyi­d­terreḍ d amɣar deg yiwen wass.

Ɛmara Kečč meqqar ma tesmeɣreḍ iman­ik, d aḥennek, s ufella kan. Nekk yemɣi­yi­d ccib n tewser ula deg wul­iw.

Ṭṭbib Kemmel tura awal­ik a si kumiṣar. Mi smeɣreɣ iman­iw s lekdeb...

Ɛmara Ad teqqleḍ d Professeur ameqqran i tekcem tisselbi si ṭṭaqa n unadi di tussna u ad teccerkeḍ taxxamt akked Docteur Sliman s yisem­ik ajdid Professeur Findi.

Ṭṭbib Professeur Findi, ad qqleɣ d ahendi a si kumiṣar.

Ɛmara Anɛam ih, ula d udem­ik icuba deg­sen. Professeur Findi ad d­ nini yesɛa lḥirfa tameqqrant di tussna n yidammen. Ma tḥerceḍ u tleɛbeḍ ddur­inek akken ilaq, ahat Docteur Sliman ad yettwakellex, ad k­yamen, ad k­yeccrek yid­s u ad ak­imel Bururu u ssyin a Docteur efk­iyi­d tameẓẓuɣt, sel­iyi­d... Fhem­iyi­d...

Asayes 26

(Deg yiḍ, aṣekran yettɛanad tiɣwist n Bururu).

Aṣekran Bu... Bururu... (Yettaḍsa ) Oooooooo ! (Isuɣ ) Kecmet... Kecmet merra s ixxamen... Ooooooooooo ! Kecmet... Ya llah... Aql­i usiɣ­d... Nekk d Bururu... Kecmet mulac win ara mmagreɣ deg uzniq, ad s­d­qelɛeɣ ul­is Ha ! Ha ! Ha ! Ul­is ad t­skenfeɣ s ufella n yirij... Ad t­ččeɣ... Ssyin, ssyin, ad sseggriɣ taqraɛt n

Page 249: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 249 ­

ccrab azeggaɣ i wakken ad yebleɛ ladɣa ma yella d ul yedduzen n walbaɛḍ ibeɣḍiyen am kra n widen ssneɣ i yi­ yerran akka kkateɣ tabutayt (Taḍsa, tiḥiṭect, isuɣan n Bururu ).

Bururu (Lebɛid) Oooooooooooooooooooooo !

Aṣekran (Yewhem, yedhec) Azniq­agi ad s­tiniḍ yezga­d gar yidurar, la d­yettarra ṣṣut. Ooooooooooooooo !

Bururu (Iqerreb­d ) Oooooooooooooooooooo !

Aṣekran (Yedhec) Atan daɣen yuɣal­d ṣṣut ! Ur fhimeɣ ara, arǧu kan ad ɛandeɣ ad ssiwleɣ am Bururu Ooooooooooooooooooooo ! (Yettusu, yettaqqef) Awah ! Taɣect­iw tekkaw.

Bururu (Iqerreb­d daɣen ) Ooooooooooooooooooooo !

Aṣekran Asiwel­agi yif asiwel­iw... Ur yebɛid ara... Iqerreb­d... (Yettxemmim) Lemmer ad yili... D Bururu ?... Ah !? (Yettaḍsa ) Awah ! Waqila ṣekreɣ s tidet... Arǧu kan ad d­ddmeɣ taqerɛet­ inu... Si lǧib ubalṭu (Yeddem­d taqerɛet) Ad sweɣ seg­s idammen n yizem (Yeḥbes, yeswa) Tura ad d­akiɣ... Allen­iw ad ldint (Yeḍsa).

Bururu (Iqerreb­d s aṣekran ) Ooooooooooooo !

Aṣekran (Yedduqqes­d, truḥa­s ṣṣekra) Awah ! Ass­agi ccrab ixdeɛ­iyi... Iḍarren­iw ḥebsen u la sen­selleɣ la leḥḥun.

Page 250: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 250 ­

Bururu (Ittnazaɛ) Idammen... Ulawen... Ad d­qelɛeɣ ul­ik... Ul­ik... Yettqudduren d idammen yeḥman... Yeḥman...

Aṣekran (Yeffeɣ­it leɛqel) La ḥawla wala qewwata illa bi llah lɛali lɛaḍim... Aẓ akin... Ruḥ fell­i... Nnaɣ a yemma ɛzizen d acu­t wagi ? D aruḥani... Ula d tiṣurtin ssneɣ ttuɣ­tent... Ɛerqent­ iyi... Akken ad ssrewleɣ fell­i leǧnun... Ur zmireɣ ara ad rewleɣ... Iḍarren­iw kerfen... Neṭḍen di lqaɛa... Ggumman ad lḥun... Ecc akin a Bururu... Tixxer fell­i... Ruḥ fell­i...

Bururu Ad temmteḍ... Ad awiɣ ul­iw... Ul­iw... Cedhaɣ aqlaɛ n wul... Ul... Ul...

Aṣekran (Yeffeɣ­it leɛqel ) Tixxer­iyi... D acu i k­yexdem wul­iw... Yeṭṭef­iyi... Ur zmireɣ ara ad rewleɣ... Serreḥ­iyi... Serreḥ­iyi... Ma d tissit n ccrab... Ad k­ɛahdeɣ ma uɣaleɣ ad sweɣ...

Bururu Ur iyi­d­tewqiɛ ara tissit n ccrab... D ul­ik i bɣiɣ... (Izehher) Mmmmet ! Mmmmet !

Aṣekran (Isuɣ) Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaa ! (Yemmut).

Bururu Dayen... Dayen... Yemmut... Yemmut... Atan wul­is yettquddur d idammen yeḥman...

Asayes 27

Bu yiǧernanen (Lḥess n lɣaci, ṭumubilat, yetsuɣu) Bururu yerna yenɣa ! Bururu yerna yenɣa ! Aɣet aǧernan ad teɣrem lexbar

Page 251: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 251 ­

aneggaru ! Bururu yerna yenɣa iḍelli deg yiḍ ! Yenɣa yiwen usekran deg ubrid ! Am wiyaḍ, iqleɛ­d ul­is Atan, ax, ṭṭef ṣṣerf­ ik ! (Iɛeggeḍ) Ɣret lexbar aneggaru ! Bururu, lweḥc iqellɛen ulawen yerna yenɣa !

Ɛmara (Yeɛḍes) Awi­d kan yiwen uǧernan ay aqcic !

Bu yiǧernanen Yirbeḥ ! Atan ! Ax ! Arǧu ad ak­n­rreɣ ṣṣerf ! (Yetɛeggiḍ) Ɣiwlet, aɣet aǧernan i wakken ad teɣrem ayen akken ur yettamen umdan !... Bururu yeḥya­d ! Bururu Yeḥya­d !

Ɛmara La ttwaliɣ ay aqcic qrib ad faken yiǧernanen­agi. La ten­ ḥewwsen lɣaci !

Bu yiǧernanen Ugaden ! Ur la qeḍḍɛeɣ ara, la keffun uqbel lweqt, seg wasmi i d­yennulfa lweḥc­aqi, imdanen ttmiwwaten s teɣruḍt ɣef uǧernan... Ax ṭṭef ṣṣerf­ik...

Ɛmara Fiḥel, fiḥel, jmeɛ­it.

Bu yiǧernanen Ɛṭik ṣṣaḥḥa (Iɛeggeḍ) Aɣet aǧernan ad teɣrem lexbar aneggaru ! Bururu yeḥya­d !

Ɛmara Ay aqcic, d acu i yellan di lbal n widen yettaɣen aǧernan ɣef Bururu akked la police ?

Bu yiǧernanen Amek ? Ur fhimeɣ ara !

Ɛmara Nniɣ­ak, d acu i la ttmeslayen ɣef la police akked Bururu ?

Page 252: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 252 ­

Bu yiǧernanen Wa yumen wayeḍ ur yumin ara ! Lewḥuc ahat ttilin zik­nni, di lweqt n lejdud­nneɣ, ma d tura lweḥc d bunadem, aṭas i icukken belli d albaɛḍ i la ineɣɣen s yisem n Bururu !

Ɛmara Ɣef la police, d acu i la ttmeslayen ?

Bu yiǧernanen La tcettimen deg­sen, ladɣa ameqqran­nsen, kumiṣar Ɛmara.

Ɛmara kumiṣar Ɛmara ?

Bu yiǧernanen Arǧu di leɛnaya­k ad rreɣ ṣṣerf i wagi. Atan ṣṣerf­ik swaswa.

Ɛmara (Yeɛḍes) Aha kan a mmi kemmel awal­ik ɣef kumiṣar Ɛmara... Tenniḍ­d la kkaten deg­s !

Bu yiǧernanen Anɛam ih ! Rekḍen­t deg waluḍ. La qqaren merra meqqer, ad iruḥ ɣer la retraite, ad yesteɛfu, tura ur yezmir ara i tlufa timeqqranin yecban tid n Bururu. Yessefk ad d­rren deg umkan­is win iẓewren.

Ɛamra I kenwi s yimecṭaḥ, akka am keččini, d acu i la tettxemmimeḍ ?

Bu yiǧernanen Nekk lemmer ufiɣ ur t­ttbeddilen ara i wakken Bururu ad yeqqim, nekk ad kemmleɣ ad ssnuzuɣ iǧernanen s ṭṭaqa.

Ɛmara Axemmem­agi­inek qessiḥ a mmi. Tḍemɛeḍ ad d­tṣewwreḍ aɣrum­ik s lexbarat n yidammen i yessazzal Bururu ?

Page 253: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 253 ­

Bu yiǧernanen (Yeɛqel­it) Lameɛna d tteṣwira­agi i la ttwaliɣ ters­d deg uǧernan...!

Ɛmara D acu it t­yuɣen, ur k­teɛǧib ara ?

Bu yiǧernanen La ttwaliɣ tettemcabim... Tettemcabim...

Ɛmara Yettemcabi ɣur­i ! D tidet d nekk ! D nekk i d kumiṣar Ɛmara !

Bu yiǧernanen Semmeḥ­iyi a si kumiṣar... Ur bɣiɣ ara ad d­iniɣ...

Ɛmara Ulac aɣilif a mmi, ulac aɣilif ! Nennum d ucettem ! Nezmer i lhemm, terra­yaɣ tmara nettqabal lewḥuc ineɣɣen, nerna yir lxir n widen iɣef nettɛassa deg yiḍ deg wass i wakken ad ilin di laman. Nettwaxelleṣ i wakken ad nqabel lexdeɛ n ujenwi, tiyita n rrṣaṣ n uɛdaw, d ucettem umi nessusum... Kemmel tura lxedma­k a mmi... Kemmel... (Ileḥḥu, yerr­ad tawwurt).

Ɛaziz Sani ara nruḥ a si Ɛmara (Yessker ṭumubil).

Bu yiǧernanen Aɣet aǧernan i d­yeffɣen ɣef ddemma n wayen yeḍran... Bururu yeḥya­d... Lweḥc iqellɛen ulawen yerna yenɣa iḍelli deg yiḍ... Tikkelt­agi d asekkran i yemmuten s ufus­is... Bururu yeḥya­d...

Ɛaziz D acu i la tettxemmimeḍ a si Ɛmara ?

Ɛmara Muqel, muqel lɣaci­inna, amek ttmizwaren s ugeḥḥes i

Page 254: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 254 ­

wakken ad d­aɣen aǧernan ara ɣren ɣef lweḥc yettemxebbaḍen si zik i kra deg­sen seg wasmi llan d imecṭaḥ umnen yis­s, bɣan tura ad d­awin ttbut.

Ɛaziz Ayagi d tidet a si Ɛmara. Sliɣ ttmeslayen belli yal yiwen yekseb lweḥc deg yiman­is, wa yeṭṭes deg­s i lebda imi yettwaɣleb s tterbegga yelhan, wa d aqeyyel kan i la yesɛedday tanafa la yettraǧu melmi ara d­yaki i wakken ad d­yessufeɣ ajjaren­is ad yerkeḍ u ad yessluɣ lḥeqq, ad d­yeḥyu lbaṭel i wakken ad yejreḍ abrid i yidammen.

Ɛmara (Yeɛḍes) Ur d­renu ara... Ur d­rennu ara a Ɛaziz. Ur tfelsif ara mulac ad iyi­tessettuḍ lxedma i ɣ­yettraǧun.

Ɛaziz Ur ɛad i yi­d­tenniḍ sani ara nruḥ ?

Ɛmara Ad nruḥ ɣer sbiṭar n yimuḍan n wallaɣ.

Ɛaziz Fehmeɣ... Ad d­nẓer Docteur Sliman.

Ɛmara Docteur Sliman ahat d netta ara yilin d tasarut iss ara nṣekker tawwurt n taluft­agi n Bururu... Nher nher (Qellɛen).

Asayes 28

Ɛmara (Ileḥḥu) D kečč i d afremli umi fkan lamer ad yuqqem taɛessast ɣef Docteur Sliman ?

Afremli Anɛam ih a si kumiṣar.

Page 255: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 255 ­

Ɛmara (Yeɛḍes) Amek i teẓriḍ belli d nekk i d kumiṣar ?

Afremli Ɛeqleɣ­k di lǧernan, ttweṣṣifen­k­id.

Ɛmara D tidet, d tidet, mechureɣ aṭas ussan­agi.

Afremli Docteur daɣen yemmeslay­d fell­ak, yenna­d ad d­taseḍ ass­a.

Ɛmara Iban Docteur­agi­nwen yessedrag lbaḍnat. Aql­ak tḥebseḍ, d tagi d tawwurt n texxamt n Docteur Sliman ?

Afremli Anɛam ih, d tag i d taxxamt­is.

Ɛmara Ɛṭik ṣṣaḥḥa. Ldi tawwurt, ssyin tzemreḍ ad truḥeḍ. Ad qqimeɣ nekk d Docteur Sliman weḥḥed­neɣ.

Afremli (Yeldi tawwurt ) Lameɛna Docteur Sliman d amuḍin, yezmer...

Ɛmara Ur yezmir i wacemma ! La ttwaliɣ deg­k tesɛiḍ tazmert n tzemmurt ad ibarek Rebbi, lameɛna ur ttaggad ara, ɣas kkes aɣbel i wul­ik, zemreɣ i yiman­iw.

Afremli Akken i k­yehwa a si kumiṣar, ttḥadar kan iman­ik, ma twalaḍ yekker­d yemmeɣ­d fell­ak, siwel­d, aql­i zdat tewwurt.

Ɛmara Nniɣ­ak ɣas ruḥ, ur ttaggad ara fell­i.

Page 256: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 256 ­

Afremli Aql­i ruḥeɣ.

Ɛmara (Yedhem tawwurt) Alxir a Docteur Sliman ! Amek akka tettiliḍ, ur k­yuɣ wara ?

Sliman Ur iyi­yuɣ wara ? D tisselbi n lbaṭel kan i sɛiɣ, d aya a si kumiṣar ! I kečč d aḍu­nsen i k­id­yessawḍen ɣer dagi ? (Yestehzay) Neɣ d aneɛruḍ i k­id­ɛerḍen ad tesɛeddiḍ yid­neɣ kra n wussan ?

Ɛmara Usiɣ­d ad ẓreɣ ma xtaren­ak­d taxxamt yelhan. Taluft­agi n Bururu tebda la trewwi deg yiẓuran n uqerru­w... Arǧu ad qqimeɣ ad steɛfuɣ... Ɛyiɣ...

Sliman Atan ukersi zdat­k.

Ɛmara (Yeqqim) Ur iban d acu n lḥess­agi i sliɣ, d akersi­agi i d aqdim neɣ d iɣsan­iw i yeṭṭreḍqen si tewser ?

Sliman D akersi i d aqdim.

Ɛmara Ahat ad yili tesɛiḍ lḥeqq, d tidet, kečč d Docteur, teẓriḍ anwa i d amuḍin meqqren (Yeɛḍes). La ttwaliɣ deg­k teḥliḍ, udem­ik yeǧǧuǧǧeg a Docteur Sliman ! Iban imdawiyen n dagi ẓewwren gerrzen, ssnen ad dawin...

Sliman (Yeskeɛrir) D lexḍubegga i d­tusiḍ ad iyi­txeḍbeḍ a si kumiṣar.

Page 257: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 257 ­

Ɛmara Ur sɛiɣ ara taqcict umi ara k­nasbeɣ.

Sliman Lemmer tesɛiḍ yelli­k, nekk ur qebbleɣ ara ad k­sɛuɣ d aḍeggal a si kumiṣar.

Ɛmara Ḥṣiɣ ur iyi­tḥemmleḍ ara imi teḥṣiḍ belli kumiṣar n la police i lebda yetcukku, yettani, yettnadi, yesferfud u yessedhar­d tidet yettumeḍlen, ur yelli ara am yimdanen nniḍen, fkiɣ­ak lḥeqq, ula d nekk lemmer ḥṣiɣ zik­nni akka i d ṣṣenɛa n la police tili xtareḍ lḥirfa nniḍen, tura nnumeɣ­tt, ḥemmleɣ­tt, tezdeɣ iɣsan­iw, allaɣ­iw, ur ttbeddileɣ ara lḥirfa­inu s wayen i k­ yehwan.

Sliman (S lmeɛna)Tura dayen, ur tettu ara belli kečč d awessar, ifut­ik lḥal... A si kumiṣar...

Ɛmara (Yeɛḍes, ibeddel tiɣri) Docteur Sliman ḥwaǧeɣ­k.

Sliman Teḥwaǧeḍ­iyi ? Ɣef wacu i yi­teḥwaǧeḍ ?

Ɛmara (Yeɛḍes, yezɛef) Ur sneɛmal ara, teḥṣiḍ ɣef wacu (Yeɛḍes).

Sliman Ɣas ur iyi­d­ssutur ara tamucwart, ur sɛiɣ ara, sfeḍ s ufus n ubalṭu inek !

Ɛmara Ɣer dinna i la tedduɣ lemmer ur walaɣ lizar n umeṭreḥ­ik. Ah ! Atan ufiɣ­tt tmucwart­nni tageswaḥt ! (Yenser) Ur ɛad i yi­d­ twaǧbeḍ a Docteur Sliman.

Page 258: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 258 ­

Sliman Fehmeɣ teḥwaǧeḍ­iyi ɣef Bururu.

Ɛmara Twalaḍ amek i yi­tfehmeḍ ! Ssefhem­iyi tura acuɣer d kečč i d­ yeqsed Bururu ?

Sliman Iqsed­iyi­d nekk imi bla cekk icukk neɣ yeḥṣa belli baba yeǧǧa­ yi­d kra seg tmusni­ines di ṭṭebb. Si kumiṣar, Bururu yettnadi amassan izemren ad t­id­yerr ɣer laṣel­is, d bunadem, ur yettɣimi ara akka d lweḥc.

Ɛmara Ayɣer ? Ssefhem­iyi­d, ssefhem­iyi­d !

Sliman Fehmeɣ­t yebɣa ad yemmet d amdan, ma yella akka mazal­it d lweḥc s ṣṣifa n Bururu i d­yeṣneɛ lɛilm, ur yezmir ara ad yenɣ iman­is.

Ɛmara Tebɣiḍ ad d­tiniḍ belli ma yella yeqqim akka d lweḥc, lmut­is ad tili...

Sliman Cfu, cfu a si kumiṣar, terriḍ­as­d s tamawt asmi i tjebdeḍ fell­ as s rrṣaṣ, tḥuzaḍ­t tleqfeḍ­t, rric yettanṭag seg yidmaren­is u netta ur yemmut ara.

Ɛmara Ulac ayen ur nettmettat ara. Yezmer ad yettwafhem waya.

Sliman Ur walaɣ ara amek ara k­d­sfehmeɣ ayagi. D lɛilm, d tussna, d ṭṭebb. Netta d amuddur, tafekka­s temmut. Am win yettɛaraḍen ad yenɣ i tikkelt tis snat alaxert.

Page 259: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 259 ­

Ɛmara (Yewhem) D tidet yecban lekdeb. Tafekka­s temmut ma d netta mi yeṭṭef albaɛḍ, alamma yefreḍ­as­d akk idmaren­is s wajjaren i d­yemɣin deg yiḍudan n yifassen­is d wamek ara s­ iserreḥ d lmeyyet, lameɛna...

Sliman Lameɛna ? Kemmel awal­ik a si kumiṣar, ulac lbaḍna gar­aneɣ.

Ɛmara Ayɣer ur ɣ­d­yeɛni ara ? Nekni i wakken ad as­nuqqem ttawil s lɛulama i nebɣa ad t­id­nawin ?

Sliman Semmeḥ­iyi a si kumiṣar, dagi txuṣṣeḍ tiḥḥerci.

Ɛmara Mačči armi d ass­agi i ḥṣiɣ ayagi. Ussan­agi iǧernanen i lebda la yi­t­id­smektayen s ucettem i la d­tcettimen deg­i, tura nnumeɣ.

Sliman Ur tettu ara a si kumiṣar belli ma rriɣ­k txuṣṣeḍ tiḥḥerci, kečč terriḍ­iyi d ameslub ur slibeɣ. Aql­i qqimeɣ dagi baṭel.

Ɛmara (Yeɛḍes) Ih ! Tura haḍeɣ, bbehbaɣ, ssexlaḍeɣ kullec a Docteur Slimane. Mazal ur ɛad i yi­d­twaǧbeḍ !

Sliman Bururu yuggad, ma yeqsed la police, ad ɛerḍen ad t­nɣen s rrṣaṣ neɣ s wayen nniḍen, netta ur yettmettat ara, neɣ ma ḥebsen­t ayagi ma iɛemmed i yiman­is ad yettwaḥbes, di lweqt ideg tajmaɛt n lɛulama n ṭṭebb ttnadin amek ara t­id­rren d bunadem, netta ad yeḥwiǧ ad ineɣ, ad yeqleɛ ulawen. Ɛef wannect­a i yextar yeɛna­yi­d nekk Docteur Sliman, mmi­s n Professeur Saad Ḥari i t­yerran akka d lweḥc. Tfehmeḍ ?

Page 260: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 260 ­

Ɛmara fehmeɣ ur fhimeɣ (Yeɛḍes) Berka­yi ass­agi si lɛilm nwen, atan uqerruy­iw la yettfurru am useksut, ad kkreɣ ad ruḥeɣ i wakken deg ubrid ad iyi­d­ibeqqec ubeḥri ara yessfsin iraggen­agi isebken deg wallaɣ­iw. Ihi qim di talwit a Docteur Sliman.

Sliman Ruḥ, ssefqad­d akka si tikkelt ɣer tayeḍ.

Ɛmara Waqila qrib ad iyi­d­rnun ɣur­k, ad d­ssedduɣ yid­i lleɛb n dduminu i wakken ad t­neɣleq di sin (Yerra tawwurt).

Afremli Ihi a si kumiṣar, yemmeslay­d yid­k (Yeɣleq tawwurt s tsarut).

Ɛmara Yemmeslay­d yid­i lameɛna d imeslayen n yimeslab, ur ɛad wwḍeɣ ɣur­s yečča­yi­d seg wudem am tmess s ucettem.

Afremli Qbel ma d­tawḍeḍ yella yethedden. Ahat tura ma izad fell­as lḥal.

Ɛmara Ahat imi yi­d­yeɛqel si la police. Kečč yessen­ik, tura yennum­ ik, d afremli­ines.

Afremli Tura ad kecmeɣ ɣur­s ad ḍilleɣ fell­as, ttaggadeɣ ad yexdem kra.

Ɛmara Ulayɣer, dayen, dayen, sseḥlaɣ­t, nnḍeɣ­as lebxur iqdimen n temɣarin yessnen azal meqqren n yeḥtufen iṣeḥḥan. Tura ǧǧiɣ­ t yethedden (Tikli lebɛid).

Page 261: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 261 ­

Afremli (I yiman­is) Armi d ass­agi i ẓriɣ belli imeslab n tidet yeḥwaǧen adawi iṣeḥḥan deg uzniq i ttilin ttmerriḥen.

Asayes 29

Di sbiṭar n yimeslab, di texxamt n Docteur Sliman.

Professeur Findi Lliɣ d iminig di lɣerba ɛeddan ɛecra yiseggasen, nekk ttnadiɣ teẓẓmeɣ deg wallaɣ­iw armi ssawḍeɣ ɣer wayen mennaɣ.

Sliman Ayen i tmennaḍ ? D acu i tmennaḍ ?

Professeur Findi Ufiɣ lɛilm yugaren akk lɛilm n ṭṭebb.

Sliman Amek akka ? D acu­t lɛilm­agi ? Ssefhem­iyi­d.

Professeur Findi Ufiɣ­d amek ara rnuɣ teɣzi n leɛmer i win wessren.

Sliman Teɣzi n leɛmer i win wessren ?

Professeur Findi Anɛam ih, ad t­id­rreɣ d ameẓyan akka am kečč. Lameɛna asmi jerrbeɣ ayen d­ufiɣ deg yiwen umɣar... yemmut. Udem­is yettubeddel, yuɣal d ilemẓi.

Sliman Dagi iḍher­d belli tussna i d­tufiḍ txuṣṣ, ur tewwiḍ ara a si...

Professeur Findi Isem­iw Professeur Findi (Yezɛef) tussna inu ur txuṣṣ ara.

Page 262: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 262 ­

Sliman Ihi ayɣer i yemmut umɣar­agi ?

Professeur Findi Yemmut d tidet, lameɛna ajerreb­iw yerra­t d ilemẓi, tesliḍ ? Yeqqel d ilemẓi.

Sliman Imi yeqqel d ilemẓi a si le Professeur Findi, ihi d acu i t­ yenɣan?

Professeur Findi D ul­is i t­yenɣan a si... a si...

Sliman Isem­iw Docteur Sliman.

Professeur Findi Ah ! Tura fehmeɣ... Docteur Sliman !

Sliman D acu i tfehmeḍ a si Professeur Findi

Professeur Findi Fehmeɣ ayɣer i ɣ­d­ssemlalen ɣer yiwet texxamt, ayagi imi nella d lɛulama n udawi, i wakken ur nettemsnuɣni ara deg umbaddel n tektiwin.

Sliman Ḥṣan nennum nettemsefham gar­aneɣ, kemmel awal­ik a si le Professeur Findi.

Professeur Findi Amɣar­nni i d­rriɣ d ilemẓi yecceḍ­iyi yemmut d amuḍin n wul, ayagi mazal ur t­fhimeɣ ara.

Sliman Ilaq ad teḥṣuḍ ayagi qbel ad tebduḍ ajerreb.

Page 263: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 263 ­

Professeur Findi Ḥṣiɣ ayagi, ur ɛuddeɣ ara di lfekr­iw belli asnulfu i d­ufiɣ ad s­ d­yeǧǧ aṭṭan n wul.

Sliman Tura aql­ak teẓriḍ.

Professeur Findi Ẓriɣ lameɛna ifut lḥal, ajerreb­iw yenɣa ! Ɛeddaɣ di ccreɛ, ass­ agi aql­iyi dagi yid­k d ameslub.

Sliman Ini­yi­d a si le Professeur Findi, ayen akka i d­tesnulfaḍ yettarra amɣar d ilemẓi, ahat ad k­ḥwiǧeɣ.

Professeur Findi Ɣef wacu ara yi­teḥwiǧeḍ ?

Sliman (Yeḍsa) Win ara d­yeslen i tektiwin­agi i la nettembiddal gar­ aneɣ, ur yettamen ara d tidet i la d­neqqar, ad ɛudden d tidet n yimeslab, imeɛduren n wallaɣ.

Professeur Findi (Intéréssé ) Imi akka i sen­yehwa rran­aɣ d imeslab, ad nkemmel deg yimeslayen n tisselbi. Docteur Sliman, mazal ur ɛad i yi­d­tesfehmeḍ ayɣer i yi­teḥwaǧeḍ ?

Sliman Bɣiɣ ad rreɣ lweḥc d bunadem, ḥwaǧeɣ­k ad iyi­tɛiwneḍ.

Professeur Findi (Yecmumeḥ) Kečč waqila d tisselbi n tidet i tesɛiḍ, nekk mliɣ­ ak­d lbaḍna­w u la tettmesxireḍ fell­i.

Sliman Ur reffu ara a si le Professeur Findi, ula d nekk d lbaḍna ara k­ d­mleɣ, bɣiɣ ad d­rreɣ Bururu d amdan, nekk d mmi­s n

Page 264: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 264 ­

Professeur Saad Ḥari i d­iṣenɛen lweḥc­agi i wakken ad ssiwḍeɣ alamma yeḥla Bururu, ilaq­iyi yiwen akka am kečč ara yi­iɛiwnen.

Professeur Findi Ihi win ara k­iɛawnen aql­ak tufiḍ­t­id, d nekk. Lameɛna amek, aql­aɣ nettwaḥbes di sbiṭar­agi.

Sliman Bururu ur iyi­yettaǧǧa ara dagi, ur yettɛeṭṭil ara ad d­iḍil ɣur­i. Yeḥwaǧ­iyi, tura nemyiḥwaǧ akk. Mazal ad k­ḍemneɣ, lweḥc­ agi ur yettmettat ara, ur yesɛi ara aṭṭan n wul ara t­yenɣen.

Professeur Findi Ihi ula d nekk ad k­ḍemneɣ belli s lefker­iw, s wayen i d­ snulfaɣ ad k­ɛiwneɣ ad t­id­nerr d bunadem imi la teqqareḍ ul­is iṣeḥḥa. Di sin ad nessedhec ddunit merra.

Sliman (Yettfa) Ihi attan teddez tebrez (Yettfa) La ttnuddumeɣ.

Professeur Findi Ihi ula d nekk ad kkreɣ ad ṭṭseɣ (I yiman­is) kumiṣar Ɛmara yeḥṣa, tura aql­i di tlemmast n temsalt, ilaq ad d­afeɣ amek ara nɣeɣ Bururu, amek ara yemmet, ttɛeddint deg­s terṣaṣin ur iɣelli amzun fellunt tafekka n ulaxert, ilaq ad d­afeɣ tiḥila amek ara yemmet lmut n tidet.

Asayes 30

Afremli (Ileḥḥu, yeldi tawwurt) Mazal ur ɛad teṭṭseḍ a Docteur Sliman ?

Sliman Ur iyi­d­yusa ara naddam, la yi­d­yesmejgar.

Page 265: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 265 ­

Afremli Ḥṣiɣ ur tegganeḍ ara, atan wwiɣ­ak­d Le Journal du Soir i wakken ad tesɛeddiḍ yis­s lwaqt.

Sliman Awi­d kan... Aywah ! D acu akka daɣen i d­sersen ?... Mmm ! Mazal tcettimem di kumiṣar Ɛmara ? Ggumman ad s­brun !

Afremli Ini­yi­d a Docteur Sliman, lemmer Bururu ad inadi fell­ak, yezmer ad k­id­yaf dagi ?

Sliman Yezmer ! Yezmer ad yeḍfer later­iw alamma yufa­yid. Ayagi ɣas kkes fell­as ccek.

Afremli La ttwaliɣ, am lhayca la yesraḥay lǧerrat.

Sliman D tidet, ayen yebɣa yettaweḍ­it. Lameɛna tura ur ḥṣiɣ ara ma yella mazal­ik d afremli i telliḍ neɣ tbeddleḍ ṣṣenɛa s tayeḍ ? Ɣef leḥsab n yisteqsiyen­agi­inek, aql­ak tkecmeḍ di lɣumuq n ssuq n lbeḥt n la police.

Afremli Bɣiɣ ad d­iniɣ a Docteur Sliman ma yella Bururu ad k­id­ yeqsed ɣer dagi, ɣas ur ttxemmim ara, qbel ad d­yaweḍ ad iyi­ d­yaf deg ubrid­is (Yeḍsa). Muqel, ma ḥuzan­t yifassen­agi, ad t­rrẓeɣ am uɣanim. Ad as­mleɣ d acu i d lǧehd.

Sliman La ttwaliɣ, la ttwaliɣ, d ayen ibanen, tǧehdeḍ, ḥṣiɣ telliḍ zik­nni deg waddal n umɛebber d umceččew le catch, s wayagi i d­ yernan teshel­ak teswiɛt i wakken ad d­tkecmeḍ ɣer dagi akken ma twulem ad tarzeḍ imuḍan inecfen... Lameɛna... Lameɛna...

Page 266: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 266 ­

Afremli Lameɛna ?... D acu i tebɣiḍ ad d­tiniḍ a Docteur Sliman ?

Sliman Bɣiɣ ad k­d­iniɣ, ma yusa­d Bururu ur ttɛaraḍ ara lǧehd­ik yid­s. Yesɛa tazmert d ayen ur iqebbel leɛqel, sel­iyi­d mliḥ, aɣ awal­iw si tura ma twalaḍ­t iḍall­d, rwel, ur ttɣimi ara zdat­s neɣ mulac...

Afremli Neɣ mulac ?

Sliman Neɣ mulac ad tesgujleḍ arraw­ik ! Ad temmteḍ ! Ad k­ineɣ s yir lmut !

Afremli I kečč a Docteur Sliman ? Ma yufa­k­id weḥd­k ?

Sliman Ur ttaggad ara fell­i, nekk ur iyi­ineɣɣ ara, yeḥwaǧ­iyi, yettnadi ad d­yaweḍ alamma d ɣur­i, kra n win ara d­yaf deg ubrid­is ad t­yekkes. Ulac ayen izemren ad t­yeḥbes. I tura tfehmeḍ neɣ ur tefhimeḍ ara d acu i bɣiɣ ad d­iniɣ ?

Afremli Fehmeɣ. D imeslayen n umeslub umi la selleɣ (Nnhati) Ad rreɣ iman­iw selbeɣ, ad amneɣ ayen akka i la d­teqqareḍ, ad aɣeɣ awal­ik.

Sliman Akken i xir. Ula d nekk d ayagi kan i la ttnadiɣ, ad tfehmeḍ i wakken ad d­teggriḍ d amuddur i yiɛeggalen­ik, yelha­yak ma tuɣeḍ awal­iw.

Afremli Professeur Findi atan yeṭṭes !

Page 267: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 267 ­

Sliman Ur iqeyyel ara deg wass.

Afremli Rriɣ­as­d s tamawt, yezga yeɣɣar aṭas tiktabin n lɛilm. Docteur Sliman bɣiɣ ad k­d­iniɣ tečča­k nniya­w d ayen kan. Ur cukkeɣ ara tselbeḍ. Nekk d aqdim dagi, ttaɛqalen widen yuḍnen s tidet.

Sliman (Yeḍsa) Ula d nekk armi fessuseḍ ɣer nniya­w i la k­ttweṣṣiɣ i wakken ur tettqazameḍ ara Bururu, imi ur bɣiɣ ara ad k­ineɣ di lbaṭel, kečč ad temteḍ, netta ur yuklal imi mačči di lɣerḍ­is i yella.

Afremli Muḥal, ur teslibeḍ ara, ɣelṭen deg­k a Docteur Sliman. Mačči d lehdur n umeslub i la d­teqqareḍ, ttbanen yimeslayen­nsen, ssneɣ­ten.

Sliman Ur teɣliḍeḍ ara. Win iselben d win d ssebba i yi­d­yessawḍen ɣer dagi. Ttwaḥebsen gar yimuḍan n leɛqel (Nnhati) Waqila yewweḍ­d lawan ad truḥeḍ ad testeɛfuḍ kra.

Afremli Ala, mazal. Ayɣer yella ufremli yettɛassan imuḍan deg yiḍ ? Ad kkreɣ ad ruḥeɣ ad ten­sfeqdeɣ.

Sliman (Yeskeɛrir) Imeslab nniḍen am nekni !

Afremli Ala, mačči am kečč a Docteur Sliman. Ad sfeqdeɣ imeslab yuḍnen s tidet, yeḥwaǧen adawi n tidet.

Sliman La ttwaliɣ lemmer d kečč i d Docteur n yimeslab, muḥal ad

Page 268: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 268 ­

tɛemmdeḍ ad iyi­d­skecmen ɣer dagi.

Afremli Ur wwiḍeɣ ara ɣer tmusni ɛlayen n ṭṭebb i wakken ad iyi­d­ iṣaḥ uḍebber, d afremli kan umi ssawḍeɣ. Ihi aql­i ad ruḥeɣ, ma teḥwaǧeḍ­iyi attan tnaqust n usiwel.

Sliman Ur tettuɣ ara lefhama­k, la ttwaliɣ tessneḍ lḥirfa­k, imuḍan zemren ad tteklen fell­ak. Lḥal ibeddel, semmeḍ, qbel ad d­ skecmen seg ufrag, ǧǧiɣ­n asigna iɣumm igenni, ageffur yebda la d­yettmiqi.

Afremli Yerna ibeddel ugar, tura la d­yekkat s uzayeḍ. La méteo tɛeggen­d la teqqar aḍu ad yeqleɛ ifurkan, ad yekkes iqermyad, ad yefreḍ iberdan, rrɛud ad d­yeccerk s lḥess­is lebraq ad yecɛel gemmaḍi, tiftilin ad xsint, nekni ad nerwu tazzla s ukanki deg yiseqqifen.

Sliman (Yeḍsa) Aql­ak tweṣṣfeḍ­d nnger n ddunit !

Afremli D nnger n ddunit n tidet, yerna abrid­agi i d­yettwain ɣer sbiṭar, yesseḍlem, tiftilin zgant rrẓent neɣ xeṣrent, deg yiḍ ma texḍa­k llamba n uẓru, ur tezmireḍ ara ad telḥuḍ ula d lmitra, d tiyita n butellis.

Sliman (Yenncraḥ) Deg wayen akka i la d­teqqareḍ kra yella kra yerna.

Afremli Ulac ayen i d­yernan a Docteur Sliman, d ayen yellan i yellan D tidet, tura d lweqt ad ruḥeɣ ad d­zziɣ i yimuḍan... Ma txuṣṣeḍ kra... Ur ttɛeṭṭileɣ ara ad d­sfeqdeɣ. (Lehwa, rrɛud, lebraq).

Page 269: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 269 ­

Sliman (Yettxemmim) D lweqt yecban iḍ­agi yerwin, yesserwalen lɣaci s ixxamen, i yettextiri Bururu i wakken ad d­yeffeɣ. Ur gganeɣ ara, ad t­rǧuɣ... Deg yiḍ­agi ad d­yas... Ad d­yas... Ad iyi­d­yaf weǧdeɣ...

Asayes 31

Aḍu, lehwa, rrɛud d lebraq.

Bururu (Yettnazaɛ) D ayen ufiɣ­t­id... Dagi d sbiṭar n yimeslab... La sraḥayeɣ Docteur Sliman... Ih ! Ih ! D netta... Atan da... Atan... (Amcic yesmiɛiw, yerwel) Anda akka tella tewwurt ? Attan d tagi... Tṣekker, ilaq ad tt­rẓeɣ... Tagi mačči am tewwurt n uzniq... Dinna neggzeɣ­d i ṣṣur... Dayen terreẓ... (Yesraḥay) Docteur Sliman ad yili dihin... (Ileḥḥu s taẓeyt, yuker addud) Attan tewwurt nniḍen (Imeslab ttnaɣen, ttuɣun ) Ula d tagi tṣekker (Yerẓa­tt. Yekcem s anda isell i yimeslab, yezɛef ) Susmet... Sumet... (Yessawel) Docteur Sliman... Docteur Sliman... (Yettnazaɛ).

Ameslub 1 (Yettaḍsa) Acḥal i yezyen ! I yezyen, i yezyen, yezyen... Muqel kan, muqel kan... Yellexs­d akk s ugeffur... Acebbub­is yexreb, yennegdam­d ɣef unyir­is.

Ameslub 2 Arǧu kan ad waliɣ, kkes ameẓẓuɣ­ik, atan yergel­d tamuɣli.

Ameslub 1 Hatan, hatan, senqed­it, allen d tizeggaɣin am udfel.

Ameslub 2 D tidet, d tidet. D ticebḥanin, d ticebḥanin d ayen kan.

Page 270: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 270 ­

Ameslub 1 Muqel kan, muqel kan ! Uglan­is am wid n wuccen, d imellalen, bla cekk yessirid­iten s yiɣiɣden.

Ameslub 2 (Yettaḍsa) Yetcemcabi ɣer tḍeggalt­iw... Ur d­yenni ara isem­ is... Tessneḍ isem­is ? Wagi ahat ad yili d Harun Racid neɣ d Ɛumar Xiyyam (Bururu yettnazaɛ) Tesliḍ­as ? Atan yebɣa ad aɣ­yessewḥec ! Ur ɣ­yessin ara. Ad as­iniɣ isem­iw. Isem­iw Geɣɣuc bibru, ṣṣenɛa­w d lqabla (Yettaḍsa).

Ameslub 1 (Yettaḍsa) Yettaṭṭaf addud i temcac mi ara d­arwent iwtal, ma yella d nekk, ṣṣenɛa­w d lqaḍi, ttaruɣ leɛqud n zzwaǧ i testan akked iyuzaḍ. Asmi ara tɛewwleḍ ad tzewǧeḍ, ini­yi­d ad ak­ d­xeḍbeɣ albaɛḍ n tɣeṭṭen, ad k­d­xtireɣ yiwet ikessen nnig icerfan. I kečč ini­yi­d tura d acu i d ṣṣenɛa­k ? D anaẓur n ccna ? Tesbeɛbiɛeḍ neɣ tessglafeḍ ?

Bururu (Yettnazaɛ, yezɛef) Beɛbeɛ... (Yexbec udem u umeslub).

Ameslub 1 (Isuɣ) Ay ! d acu akka i t­yuɣen ?

Ameslub 2 (Yettaḍsa) Ixbec­ik­id seg uqadum... Yessenɣel­d tiṭ­ik...

Ameslub 1 Tiṭ­iw ? Anda tella ?

Ameslub 2 Attan tɛelleq­d... Arǧu ad tt­id­kkseɣ... Ax attan... Ffer­itt... Inek.

Ameslub 1 (Yefreḥ) Tiṭ­iw meskint, tḥemmel aḍilli... Acḥal i tella tettmuqul­iyi­d di kra n tɣawsiwin s tuffra... Di leɛmer tt­ṭṭfeɣ

Page 271: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 271 ­

deg ufus­iw... Ziɣ tebbaḥ d ayen kan... Ad tt­ffreɣ, ad tt­ jemɛeɣ, ad s­rreɣ leqrar, ad iyi­d­teggri d souvenir, muqel­itt kan muqel­itt kan... D tamxaleft.

Ameslub 2 Ay aderwic, s wacu akka i la tettwaliḍ belli d tamxaleft ? Ziɣ kečč d azewwax.

Ameslub 1 Walaɣ s tiṭ nniḍen ay ameslub. Ur teḥṣiḍ ara nekni s yimdanen nesɛa rebɛa wallen ?

Ameslub 2 D tidet, d tidet... D tatut i ttuɣ... Aqerru amcucm... Sked kan udem­ik ? Atan yesbeɣ­ak­id akk s yidammen... Ɛni tenger sbiɣa di tḥuna ? (Yettmuqul akka d wakka ɣef Bururu) Anda akka yella umexluq­nni ? Ad as­iniɣ ad iyi­d­yeqleɛ tiṭ­iw ula d nekk i wakken ad tt­ffreɣ d souvenir, ad iyi­d­tesmektay akk ayen tella tettwali teffer­it fell­i.

Ameslub 1 Iruḥ dayen (Yefreḥ) Teffeɣ­d lamuda d tajdidt, yelsa­d llebsa n rric, wagi yedderwec s tidet, yettɛanad ifrax.

Bururu (Ileḥḥu) Attan tura tewwurt i iḥerren Docteur Sliman ɣer texxamt (Yessawal) Docteur Sliman ! Docteur Sliman !

Sliman (Si daxel) Bururu ! Bururu ! Rreẓ­d tawwurt, rreẓ­d tawwurt.

Bururu (Yettnazaɛ) Ad tt­in­rrẓeɣ... Ad tt­in­rrẓeɣ... Ur ttɣimi ara deffir tewwurt...

Afremli (Yuzzel­d) D kečč i d Bururu ?

Page 272: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 272 ­

Bururu Anwa keččini ? Tixxer akin.

Afremli (Yezɛef) Tura ara k­mleɣ anwa nekkini a lweḥc !

Bururu Lweḥc ? (Yezɛef) Ul... Idammen....

Sliman (Si daxel, yetsuɣu) Ur ttaẓ ara ɣer Bururu ! Rwel ! Rwem ! Ur s­tezmireḍ ara !

Afremli (Yettaḍsa) Ur ttaggad a Docteur Sliman, nniɣ­ak ad t­rrẓeɣ, mi yemmut gar yifassen­iw ad k­d­ldiɣ tawwurt ad teẓreḍ tafekk­ as teẓẓel di lqaɛa. Ad ken­henniɣ si lweḥc iqellɛen ulawen (Ttemseččawen).

Sliman (Yettḥellil­d si daxel) Tixxer ! Rwel ! Bururu ad k­ineɣ ! Rwel fell­as di leɛnaya­k ! Tixxer­as mulac ad temteḍ !

Bururu Tettnadiḍ lmut... Ah ! Ad temmteḍ ! D kečč i yebɣan ad temmteḍ ! Ul­ik tura ara t­id­qelɛeɣ seg yidmaren­ik !

Afremli (Iḥulfa i lǧehd n Bururu, yeɛteb) D tidet d lweḥc yeǧhed, ur s­ zmireɣ ara... Yeṭṭef­iyi si teɛruḍt... La yi­itessed ɣer lḥiḍ... Ggummaɣ ad d­snesreɣ iman­iw seg­s.

Bururu Ulawen !... Ul­ik !... Ulawen !... Ad k­nɣeɣ !

Afremli (I yiman­is) Yettnadi ad iyi­ineɣ !... Ajjaren­is ntan deg uksum­ iw... D acu akka i la ixeddem ? Yesswseɛ afus­is ɣer deffir... Ad

Page 273: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 273 ­

iyi­d­yewwet yis­s... La ttwaliɣ ajjaren­is ffɣen­d... (Yetsuɣu) Ur iyi­neɣɣ ara... Ur iyi­neɣɣ ara...

Sliman (Si daxel yettuɣu) Ur t­neɣɣ ara a Bururu, serreḥ­as !...

Bururu (Yerfa yewwet afremli) Mmet !... Mmet !...

Afremli (Isuɣ) Aaaa !... (Yemmut).

Bururu (Yethedden) Dayen yemmut... Yemmut... Ul­is ṭṭfeɣ­t yeḥma... Yeḥma...

Iḍegger tafekka­s ɣer lebɛid. Imeslab ttuɣun, ssawalen : yemmut... yemmut... yenɣa­t.

Sliman (Yessawal­d si daxel) Bururu ! Bururu ! Ɣiwel rreẓ­d tawwurt qbel ad d­awḍen yiɛessasen nniḍen.

Bururu Aql­iyi­n a Docteur Sliman... Ad tt­rrẓeɣ... Ad tt­rrẓeɣ... (Yebda yettruẓu tawwurt).

Sliman Rnu... Demmer­itt­id... Ur mazal aṭas ad teqleɛ (Tiyitiwin ɣef tewwurt). Ruḥ ! Rnu... Sit­d.... Akken... (Lyajur la d­iɣelli). Rnu, lyajur yeṭṭfen tawwurt la d­qellɛent... La d­teffɣent seg umkan­ nsent... Aha, Bururu demmer­itt­id... Demmer tawwurt... Qrib...

Bururu (Izehher si zzɛaf, tawwurt terreẓ, teɣli s lḥess) Dayen terreẓ a Docteur Sliman (Yekcem) Yya tura ad nruḥ... Ad n­ruḥ...

Page 274: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 274 ­

Sliman Ḥṣiɣ ur iyi­tettaǧǧaḍ ara dagi a Bururu ! Lliɣ ttraǧuɣ­k yal ass, ttraǧuɣ ad d­terrẓeḍ tawwurt­agi i yi­d­iḥerren di texxamt n yimeslab di lbaṭel.

Professeur Findi (Yewhem) Ihi d wagi i d Bururu ? D wagi i d lweḥc iqellɛen ulawen ?

Bururu (Icukk ) Anwa wagi !...

Professeur Findi Nekk ? D Professeur Findi.

Bururu (Izehher) Kečč ad k­nɣeɣ... Ad temmteḍ...

Sliman Ala ! Xaṭi... Ur tneɣɣ ara, neḥwaǧ­it a Bururu !

Bururu Nekk ḥwaǧeɣ ul­is... Ul­is... Ul­is...

Sliman (Yumer­it) Nniɣ­ak ur tneɣɣ ara ! Neḥwaǧ­it !

Bururu Ad yemmet... Ilaq ad yemmet... (Yettaẓ)

Professeur Findi Arǧu... Arǧu... Ur k­iteffeɣ ara leɛqel ! Aẓ akin... Ur d­ttaẓ ara ɣur­i...

Sliman Bururu ! Professeur Findi d lɛalem ameqqran, ḥwaǧeɣ­t ad yeddu yid­neɣ i wakken ad iyi­iɛiwen ad k­id­nerr d bnadem.

Page 275: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 275 ­

Bururu Ur umineɣ ara... Ur umineɣ ara... Iban deg wallen­is d axeddaɛ, Ilaq ad yemmet ! Ad t­nɣeɣ !

Sliman Bururu, ma yella tebɣiḍ ad tuɣaleḍ akken telliḍ ilaq ad tamneḍ, ad tqadreḍ tussna tameqqrant n Professeur Findi, amusnaw n ṭṭebb, ḥwaǧeɣ­t ad iyi­iɛiwen, ur ɣelleḍ ara, ur t­neɣɣ ara !

Bururu (Izehher) Ahat ad yili d kečč i iɣelṭen a Docteur Sliman mačči d nekk. La sraḥayeɣ ixeddaɛen, wagi iban seg­sen. Lameɛna akken i k­yehwa, ur t­neɣɣeɣ ara, ḥader kan ad d­teggriḍ di nndama.

Sliman Ḥṣiɣ d acu i la xeddmeɣ a Bururu ! Aha a Professeur Findi ad nerwel.

Professeur Findi Aql­iyi weǧdeɣ a Docteur Sliman, lḥu, la ttḥussuɣ belli nekk yid­k ad nessemɣer lɛilm.

Sliman (I Bururu ) Zwir tura zdat­neɣ a Bururu, uqqem­aɣ abrid.

Bururu Lḥuṭ... Lḥut... Ddut­d yid­i... Ddut­d yid­i.

Dduklen di tlata, imeslab ttuɣun, ageffur di berra, leḥḥun.

Professeur Findi (Yeɛǧeb­it lḥal) Aql­aɣ tura di berra... Di berra... Di tlelli n ugeffur, yifen taxxamt n sbiṭar n yimeslab.

Sliman (Yendem) Iɣaḍ­iyi ufremli­nni meskin, ɛeggneɣ­as, yeggumma

Page 276: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 276 ­

ad yaɣ awal, d netta i yenɣan iman­is s ufus n Bururu, yettkel ɣef tezmert­is texdeɛ­it iḍ­agi zdat Bururu (Amcic yerwel).

Professeur Findi Sliɣ la qqaren at zik belli amcic aberkan deg yiḍ d yir lfal, wagi d aberkan, yerwel.

Sliman Allen­ik a Professeur Findi ifent tid n umcic mi tɛeqleḍ llun­is di tebrek n ṭṭlam (Icukk) Ur fhimeɣ ara amek yexla sbiṭar, ulac deg­s iɛessasen am leɛwayed, ḥala win yenɣa Bururu i yellan !

Professeur Findi (Yessetḥa) Tikwal deg yiḍ mi ara yilin imuḍan ttwaḥebsen merra deg texxamin­nsen, ttemsefhamen iɛessasen i wakken ad ǧǧen kan yiwen deg­sen.

Sliman Ula d ibulisen ulac­iten !

Professeur Findi (I yiman­is) Ayagi d tiktiwin n kumiṣar Ɛmara, yexdem aya i wakken ad tishil trewla­nneɣ. Docteur Sliman qrib i d­yerri s lexbar, s tbumeɛmult... (I Sliman) Sani ara nruḥ ?

Sliman Ad ken­awiɣ sanda ur ɣ­yettaf ula d yiwen ! (Yettxemmim).

Professeur Findi D acu akka i d­yusan di lbal­ik a Docteur Sliman ?

Sliman Mazal tḥeyyreɣ... Ur fhimeɣ ara... Ayɣer ḥala yiwen ufremli i d­ǧǧan d aɛessas ?

Professeur Findi U yerna tura atan yemmut, wwin ddnub­is.

Page 277: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 277 ­

Sliman Di leɛwayed, mačči ḥala yiwen i yettilin d aɛessas... Awah ! Ggummaɣ ad fehmeɣ !

Professeur Findi (Iḥar) Ma yella mazal ad nɛeṭṭel dagi alamma ufan­aɣ­d, ur k­ ttaǧǧan ara lweqt ad tfehmeḍ kra !

Sliman D tidet, ɛejlet di tikli. Bururu, mel­aɣ­d abrid di ṭṭlam­agi. Mi nḍall ssyagi, nessebɛed, imiren d nekk ara wen­d­yemlen abrid.

Bururu Ḍefret­iyi­d... Ḍefret­iyi­d... Lḥut­d...

Professeur Findi (I yiman­is) Waqila tura dayen, ayen nebna nekk akked kumiṣar Ɛmara yebda la yettali, tikli n tqerract tettnerni. Taqerract ideg ara yewḥel Docteur Sliman u ad yemmet Bururu.

Asayes 32

Asṭebṭeb.

Smaɛil (I yiman­is) Anwa imqelleq­agi i la d­yesṭuqquten tanaqust di tewwrt ? Attan tewweḍ d snat tsaɛtin n yiḍ. (La sonnette raisonne plusieurs fois ) Ad kkreɣ ad d­ldiɣ tawwurt. Ahat ad yili d albaɛḍ yesɛan amuḍin yenṭerren (Yeldi tawwurt, yewhem) Amek ? D kečč aya ?

Sliman (Yeɛya) D nekk a Smaɛil, rewleɣ­d si sbiṭar.

Page 278: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 278 ­

Smaɛil Kcem­d, kcem­d ur ttɣimi ara ɣef umnar n tewwurt.

Sliman Ur lliɣ ara weḥd­i, yerna lweqt ur ɣ­ikeffu ara, ilaq ad nkemmel tikli, d ṭumubil­ik i ḥwaǧeɣ i wakken ad nessebɛed ssyagi qbel ma nettukcef­d.

Smaɛil D ayen isehlen a Sliman. Lameɛna mazal ur iyi­d­temliḍ anwa akka i d­yeddan yid­k ?

Sliman (Alluy di teṭrejtin ) Ccet ! La selleɣ i tikli deg tibruǧin, la d­ ttalin.

Smaɛil Ad yili d lǧar­nneɣ i ixeddmen deg yiḍ, yekfa­d, atan yuɣal­d.

Sliman (Iḥar, yetqelleq) Ur ilaq ara ad ɣ­d­yaf ɣef umnar n tewwurt.

Smaɛil Aha ! Kcem­d, ɣiwel ! Qbel ad d­iḍill.

Sliman (Yezzi) Kcem­d a Professeur Findi (Lḥess n tikli iqerreb­d) Aha, yallah, ɣiwlet, kecmet­d di sin (Professeur Findi d Bururu kecmen).

Smaɛil (Yewhem, yuggad) D wagi ? D wagi ?

Sliman Anɛam ih, d wag i d Bururu. Ma d wagi d Professeur Findi. Di teswiɛt­agi ur zmireɣ ara ad k­d­sfehmeɣ kullec, la ssutureɣ deg­k ad tesɛuḍ deg­i laman, ur slibeɣ ara am akken i d­ ssufɣen lexbar fell­i.

Page 279: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 279 ­

Smaɛil Ḥṣiɣ, ur tbaneḍ ara d win iselben a Sliman, ma yella s tidet tuḍneḍ tisselbi ara yilin d ssebba n tuccḍa­inek deg wayen yettwaḥerrmen, ilmend n tiddukla­nneɣ taqdimt n leqraya d wayen akk i ɣ­yeccerken n lxir n leḥbab di temɣer­nneɣ, tewwi­yi­d kan ad k­dawiɣ, neɣ ma iwulem ad k­ṣṣreɣ.

Sliman Ula d nekk armi ḥṣiɣ d ameddakel d tidet mačči n tkellax i d­ ɣewwseɣ fell­ak s laman (Bururu yettnazaɛ) Ur tqelliq ara a Bururu, qrib ad teḥluḍ.

Professeur Findi Anda ara s­nuqqem ttawil i wakken ad t­neɛnu ad t­id­nerr d amdan ?

Sliman Deg yiwen leɛzib deg udrar.

Smaɛil Axxam aqdim i d­yeǧǧa baba­k ?

Sliman D win a Smaɛil. Axxam yeṭṭurref, ulac imezdaɣ di lqurub­is, ḥala winna i ɣ­ilaqen yeṣṣer, ur ɣ­d­ttafen ara.

Smaɛil Ssneɣ­t, ad yili qrib ad ihudd, yebda la yetteftutus, ur yettɛeṭṭil ara ad d­yeɣli.

Sliman Ur iyi­d­tewqiɛ ara lmeɛna, ḥṣiɣ d aqdim, aṭas ayagi i yeqqim ur yettwazdeɣ ara imi iban­d wakal dinna la yetseggix, d ayagi iɣef ur bnin ara medden deg­s. Dinna nezmer ad neɛnu ccɣel­ nneɣ, ad kkseɣ ammus­nni iss ssamsen merra baba. Tfehmeḍ a Smaɛil ?

Page 280: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 280 ­

Smaɛil Fehmeɣ, fehmeɣ a Sliman, la tettnadiḍ amek ara treqqɛeḍ leɣlaḍ n baba­k i d­iṣenɛen Bururu ur yuḥtam. Tebɣiḍ ad tesseḥluḍ lweḥc­agi s tussna i k­d­yeǧǧa d lewrata.

Sliman Baba meskin yettkel ɣef n lɛilm n ṭṭebb, ul­is yelha, ibudd ayen yelhan i yimdanen lameɛna targit­is teffeɣ­as­d mxalfa, tedda­ yas di nneqma, yemmut s ufus n leɣlaḍ n tussna­s, ḥṣiɣ rruḥ­is ur yettaf ara lehna alamma ssazedgeɣ lɛilm i d­yesnulfa.

Smaɛil Fehmeɣ a Sliman, fehmeɣ. Tura d nekk s timmad­iw ara ken­ yessiwḍen alamma d axxam aqdim n baba­k anda yis­k ad yennerni lɛilm­is, s Bururu lweḥc iqellɛen ulawen ara d­terreḍ d bunadem.

Asayes 33

Ṭumubil teḥbes, rrwaḍi ttijjiqent.

Ɛmara Ayen akka i yi­d­mazal di leɛmer, ad yenɣes s isuɣan­agi n lkawačču n rrwaḍi i yettemḥiḥiden di lqaɛa mi ara tḥebseḍ ṭumubil a Ɛaziz.

Ɛaziz D kečč a si Ɛmara i yi­d­yennan ɣṣeb.

Ɛmara Nniɣ­ak ɣṣeb di tazzla mačči deg uḥbas (Nnhati) Aql­aɣ newweḍ­d anda yesnejmeɛ umɛellem n sbiṭar ṭṭebbat merra i wakken ad sen­yemmeslay ɣef wayen yeḍran. Ur yeḥṣi ara yewweḍ­iyi­d lexbar (Rsen­d si ṭumubil, leḥḥun ɣer sbiṭar) Tura ad nẓer d acu i la sserwaten.

Page 281: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 281 ­

Ɛaziz Ur cukkeɣ ara ad ɣ­d­yemmager s ccwayeɛ akked yijeǧǧigen a si Ɛmara.

Ɛmara (Yeldi tawwurt n tzeqqa, lḥess n lehdur, tasusmi mi d­yekcem kumiṣar akked umeddakel­is) Kemmlet awal nwen, mmeslayet, mmeslayet.

Directeur Ur cukkeɣ ara neɛreḍ­ik­id a si kumiṣar !

Ɛmara (Yeskeɛrir) Sɛiɣ yiwet lkarṭa n uneɛruḍ i yi­iteldin merra tiwwura n temliliyin am tagi­nwen, u ttreḥḥiben yis­i akk medden a si Directeur. Lkarṭa­agi yura­d fell­as Police. Kemmlet tura ameslay nwen, nekni aql­aɣ d imnezzhen kan.

Directeur Ameslay yella gar­aneɣ ulac ayen ara k­id­yawin di tlemmast (Itezzem s leɛyaḍ) Imi d­tusiḍ ihi sel­d. Yewweḍ­aɣ­d lexbar uffir ɣef tbumeɛmult i tebnam s tḥila di sbiṭar, ayagi ad neccekti yis­s a si kumiṣar ! Ur nettaǧǧa ara taluft ad tefsi war ma teǧǧa­d iraggen n uɛaqeb. Ɣef lǧal­nwen, imḍebber n tzeqqa­nni n yimuḍan iɛemmed ass­nni iɛessasen nniḍen n yiḍ ruḥen, ḥala yiwen i d­yufa Bururu, yenɣa­t u yesserwel Docteur Sliman akked Professeur Findi. Ma yella imḍebber ad yettuɛaqeb, ilaq daɣen widen yellan d ssebba­s ad ttuɛaqben.

Ɛmara Matalen nekni !

Directeur Matalen kečč a si kumiṣar ! La police tettwassen txeddem s lqanun, ayagi ma yella serrḥen­ak ad truḥeḍ ad tefɣeḍ la retraite u ad texḍuḍ i wayen i k­yugaren am taluft n Bururu.

Page 282: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 282 ­

Ɛmara (Yezɛef, yeɛḍes, yenser) Tura d nnuba­w nekk ad d­mmeslayeɣ (Yeɛḍes acḥal n tikkal) Izad fell­i uɛḍas, bla cekk ad yili d rriḥa n yeḥtufen i tettarram d ddwa i la d­yettfurrun seg­wen la teqqsen anzaren­iw (Yenser) Asmi bdiɣ lxedma di ṣṣenɛa­inu, bniɣ ɣef ucettem ad ttucettmeɣ seg widen irekḍen lqanun, qebleɣ ayagi (Iɛeggeḍ s zzɛaf) Lameɛna ur qebbleɣ ara yir asenɛet uḍad sɣur­wen, tuccḍa n leɣlaḍ n yiwen wawal arẓagan ara wen­d­yennesren i kenwi, lɛulama n ṭṭebb ayagi ad d­iniɣ ala, ala ur t­qebbleɣ ara (Lḥess n widen ur neqbil ara) Susmet ! Nniɣ­awen tura d nnuba­w ad d­mmeslayeɣ ihi slet­d. Aql­aɣ newweḍ­d ɣer yiwen n lweqt ideg d­ttnulfuyen yinɣiyen n ṣṣenf ajdid am Bururu ineɣɣen s uqlaɛ n wulawen. Ṣṣenf­agi ur t­ssineɣ ara, ur t­ɣriɣ ara di ṣṣenɛa­w imi uqbel ur yelli ara, ur d­ilul ara, ur yettwassen ara. Ayagi yella­d d amaynut (Elève la voix accusatrice ) lweḥc­agi yettuṣneɛ­d s lɛilm n ṭṭebb, s tussna­nwen, d nettat i d ssebba n tmenɣiwin­ agi akk. Di teswiɛt anda nettuqqim akk tazmert­nneɣ s wayen akk nessen i wakken ad nḥareb akk leḥram, anda nnejmaɛen takerḍa, lekdeb, iḥtufen, la drogue yettilin d lhemm akk i d­ yettawin lmaḍerrat i d­igellun s tmenɣiwin, kenwi s lɛulama imeqqranen ternam­aɣ­d ṣṣuɛubat nniḍen s tlalit n Bururu, lweḥc ineɣɣen s truẓi n yidmaren d uqlaɛ n wulawen. Anwa i yuklalen acettem akked uɛaqeb ? D kenwi s lɛulama ḥaca win texḍa temsalt neɣ d nekk, kumiṣar Ɛmara i tesweqɛem di tuccḍa­nwen ? (Asuɣu di tzeqqa ).

Ɛaziz Si Ɛamra tettuḍ aḥader n ṣṣeḥḥa­k, Docteur yesḥerrem­ak urfan, ass­agi aql­ak tquzmeḍ taḍurt­ik, ulamma tenniḍ­asen ayel yellan, uklalen teqqseḥ n tidet. Ahat ayagi ur k­yettḍurru ara, ad yessifsus ddhen­ik.

Ɛmara D tidet a Ɛaziz, aṭas ayagi ur rfiɣ ara, lameɛna urfan n wass­a neṭgen­d d ifeṭṭiwjen seg usmendeg uqeccuḍ, ahat d nitni i yesɛan lḥeqq, wulfen ttaken leɛtab i terwiḥt, dima snulfuyen­d ddwa n ḥellu n umdan, lameɛna ass­agi mačči d nekk i d­

Page 283: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 283 ­

ineṭqen, d yir urfan n taluft­a, nekk tura smeɣreɣ (Yeɛḍes, yenser) bdiɣ la ttḥussuɣ tenɣes deg­i tezmert, tenɣes i wallaɣ­ iw d ubibbi n yir ṣṣwab (Yeɛḍes, yenser) Lemmer rniɣ qqimeɣ gar­asen yiwet ddqiqa, ad ṭreḍqen wanzaren­iw yettfurrun akka d iraggen yettraḥen d iḥtufen n lebxur.

Asayes 34

Ṭumubil teḥbes. Sliman Aql­aɣ newweḍ­d s axxam aqdim i d­yeǧǧa baba.

Smaɛil Yebna s ufella n tiɣilt n uẓru gar icerfan, iruḥ icuba s ixxamen­nni n zik umi qqaren le château.

Professeur Findi Si lebɛid yesɛa lhiba, si lqerb yessewḥac, yeɣɣemɣem d aberkan, leḥyuḍ­is qedmen, tiɣemmar­is yemɣi­d deg­sent leḥcic, yeččur akk d imerjan, ad s­tiniḍ d axxam n waɣzen.

Sliman Yelḥa fell­as wawal belli zedɣen­t yiruḥaniyen, ulac win i d­ itennḍen ɣer dagi. D amkan­agi i ɣ­ilaqen, ulac win ara inadin ɣef later­nneɣ. Ur ɣ­ttafen ara. Aha, yallah ṣubbet si ṭumubil, ccɣel­nneɣ la ɣ­yettraǧu.

Ṣubben­d si ṭumubil di rebɛa yid­sen di lexla. Lḥess n yifrax, imqerqyar, aman, iɣeẓran, lwerq n ttjur. Tikli ɣef yidɣaɣen, amecwar ḥebsen zdat yiwet tewwurt taqdimt.

Professeur Findi Iban aṭas aya ur teldi tewwurt n uxxam­agi, walit aẓeṭṭa­agi n tissist s ufella n lluḥ gar icebrunen.

Sliman Bururu ! Bururu !

Page 284: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 284 ­

Bururu D acu i tebɣiḍ a Docteur Sliman ?

Sliman Ur sɛiɣ ara tasarut n tewwurt­agi, rreẓ­itt... Rreẓ­itt.

Bururu Ad tt­rrẓeɣ... Ad tt­rrẓeɣ... (Yerẓa­tt) Dayen terreẓ... Terreẓ.

Sliman (Yekcem) D ṭṭlam !

Smaɛil Arǧu ad d­awiɣ llamba n uẓru (Iruḥ ɣer ṭumubil, yewwi­d llamba ).

Professeur Findi Yezwar­aɣ Bururu yekcem.

Sliman Netta yettwali deg yiḍ, yallah ḍefret­iyi­d.

Smaɛil Aql­aɣ­n ! (Isuɣan n umčeɣyay).

Sliman Sseknut iqerra nwen, ḥadrey ad ken­ḥazen yimčeɣyayen deg wallen !

Smaɛil Dayen tura, ruḥen, ɛeddan.

Professeur Findi Mazal ad d­uɣalen.

Smaɛil Sliman ! Sliman !

Page 285: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 285 ­

Sliman D acu, d acu a Smaɛil ?

Smaɛil D acu akka i d­ineṭḍen deg wudem­iw ? Zzi­d llamba­nni.

Sliman Ur ttaggad, d lqezz n uzeṭṭa n tissist i ineṭḍen ɣef wudem­ik (Asuɣu n umčeɣyay).

Bururu (Izehher, itett amčeɣyay) Ad k­ččeɣ... Ad k­ččeɣ...

Smaɛil Sliman, la ttwaliɣ tili n Bururu dahi, sban­it­id kan s llamba ad nẓer d acu i la ixeddem ?

Sliman Atan (Yezzi llamba) Amek ?

Bururu (Izehher, yefreḥ) Idammen... Idammen...

Smaɛil (Yuggad) Muqel, muqel... La itett amčeɣyay... Uglan­is la ttqudduren d idammen, rric yenṭeḍ ɣef tamart­is.

Bururu (Yezher) Idammen... Ad k­ččeɣ...

Smaɛil Yerna yeṭṭef­d wayeḍ... Yebḍa­t ! (Iɣunfa) La iteffeẓ deg­s... Tura yessebleɛ­it , di leɛnaya­k a Sliman sseɣsi llamba­nni uqbel ma sneḥcameɣ­d iman­iw s wayen yellan deg uɛebbuḍ­ iw...

Sliman Tesɛiḍ lḥeqq, mačči d ccɣel n unezzeh (Tasusmi) D lɛaǧayeb...

Page 286: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 286 ­

Seg wasmi i d­yettwaṣneɛ Bururu ur yečči, tura yetḥaya­d i lqut.

Professeur Findi Ass­agi atan yebda učči s yifrax, imčeɣyayen.

Sliman Ayagi iḥeyyer­iyi a si Professeur Findi.

Professeur Findi Ayɣer ? D acu i k­iḥeyyren a Docteur Sliman ?

Sliman Bururu yella si ccetla umi qqaren les rapaces, učči­ines d iɣerdayen n uxxam d wid n lexla i d­yettawin yid­sen ikurdan n yal lehlak iweɛren, ineɣɣen amdan am ṭṭaɛun.

Professeur Findi Ayagi d tidet, nezmer ad d­nini d amnaḥel n umdan imi itett iɣerdayen i d­yettawin lehlakat.

Sliman Bururu yella d amdan iɛacen s yidammen n Bururu, yettubeddel am akken tura la itett imčeɣyayen si tjaddit­is am akken yezmer ad yečč aksum n bunadem.

Professeur Findi Ayagi d lmuḥal, ur yezmir ara ad yeḍru.

Sliman I wakken ur nḥedder i leɛǧeb ur iqebbel leɛqel, ilaq s lɛejlan ad t­id­nerr ɣer laṣel­is, d amdan a Professeur Findi.

Bururu (Mazal­it yetṣeggid) Idammen... Atan wagi... Atan wayeḍ... Idammen...

Page 287: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 287 ­

Smaɛil Yekfa imčeɣyayen­inna s wučči, tikkel­agi ugadeɣ ad yebdu učči n yimdanen.

Asayes 35

Ɛmara Ay aḥeddad n lfeṭṭa... La la la la... Ay aḥeddad...

Ɛaziz Leɛmer walaɣ Ɛmara icennu tizlit Ay aḥedda n lfeṭṭa ur yessin imeslayen­is ! (I Ɛmara) Zemreɣ ad ccerkeɣ yid­k ayen akka i k­yesferḥen a si Ɛmara ?

Ɛmara Maɛlum ad t­tettikkiḍ a Ɛaziz, aql­ak tettikkiḍ imi aql­ak deg­s si tazwara. Ssebba n zzhu­agi d tifrat n taluft­agi, qrib ad nessiweḍ ɣar taggara n Bururu. Docteur nneɣ, s tḥila, s ṣṣifa n Professeur Findi ameḥbus yedda akked Docteur Sliman, yesserwel­iten Bururu si sbiṭar i wakken ad t­iɛiwen ad as­rren tanaṣlit­is n umdan.

Ɛaziz Ɣef wayagi i teskecmeḍ Docteur­nneɣ s yisem n Professeur Findi i wakken ad tessiwḍeḍ s ayen i tmennaḍ. Lameɛna amek ara yexdem i wakken ad ineɣ Bururu imi taswiɛt­agi ur nufi ara s wacu ara yemmet.

Ɛmara Ulac ayen ur nettmettat di ddunit a Ɛaziz. Ula d Bururu ad yesɛu ayen ara t­yenɣen. Findi ad d­yaf amek ara yemmet. Ad iyi­d­yessiweḍ lexbar­is.

Ɛaziz Amek ara k­d­yessiweḍ lexbar­is ?

Page 288: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 288 ­

Ɛmara Ur ttxemmim ara, yeḥṣa amek. Tikkelt­agi d taggara n taggara n Bururu, qrib ad yettwikkes, yiwet tyita, tukksa n tidet mačči n tkellax. Abaden ad yeqqel ad yeḥyu, bniɣ­as lsas n uẓekka­s s tɣemmar n txidas ara t­isefḍen si tudert i lebda

Asayes 36

Sliman Sani akka i iruḥ Smaɛil ?

Professeur Findi Ceyyɛeɣ­t ɣer temdint, ɣur yiwen umeddakel­iw, ur ttaggad, d ameddakel n laman, ad s­d­yefk kra n tɣawsiwin n ufeqqer n la chirurgie i ɣ­ixuṣṣen i wakken ad neɛnu ccɣel­nneɣ di Bururu.

Sliman Ula d nekk sɛiɣ laman di Smaɛil, d ameddakel­iw ur iyi­ ixeddeɛ ara, icuban di laman i tesɛiḍ deg umeddakel­ik (Ibeddel ameslay) Tura nekni ilaq ad nḥader iman­nneɣ, la police la ɣ­tettnadi. Awi­d kan tura ad aɣ­ishilen yiberdan n tussna i wakken ad nessimɣur tamusni ara d­neǧǧ d lwert i lǧil la d­iteddun.

Professeur Findi Muqel kan Bururu, segmi yečča imčeɣyayen­nni yesṭuqqut di zzhir.

Sliman Ayagi yennulfa­d d ajdid ɣur­s, ad ruḥeɣ ad qqimeɣ yid­s ad t­ wanseɣ (I Bururu).

Bururu (Yettnazaɛ) Ččiɣ­ten... Ččiɣ­ten...

Page 289: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 289 ­

Professeur Findi (I yiman­is, yuggad) Ur iyi­ɛǧibent ara wallen n Bururu !

Sliman (Yetṣebbir Bururu) Bururu, Bururu, qrib ad teḥluḍ, tesliḍ, qrib ad teḥluḍ, qrib ad tuɣaleḍ d amdan am nekni, am akken i telliḍ zik, ad yettwamḍel lweḥc i k­izedɣen, ad d­tuɣaleḍ d kečč, Salem, Salem, Salem...

Bururu (Izehher) Qrib, qrib... Salem... Nekk d Salem...

Sliman Professeur Findi ad iyi­iɛiwen i wakken ad k­id­nerr d Salem n zik.

Bururu (Yetqelleq) Professeur Findi, Finfi, Findi...

Sliman D acu i k­yuɣen a Bururu, la tettergigiḍ ? Ur tqelliq ara.

Bururu Findi... Professeur Findi... Ur t­umineɣ ara... Ur t­umineɣ ara... Iban d axeddaɛ... D axeddaɛ...

Sliman Ala ! Tɣelḍeḍ a Bururu, Professeur Findi mačči d axeddaɛ ! D lɛalem ameqqran ara yi­iɛiwnen di ḥellu­k.

Bururu Ad ḥluɣ... Ad ḥluɣ... Ad qqleɣ d amdan... Salem... Salem...

Professeur Findi (I yiman­is, yetqelleq) Bururu la yi­d­yettmuqul s wallen iseqḍen timenɣiwt... s unexzur n win yelluẓen... Allen d lebda reṣṣant deg­i, yerna yessewḥac, uglan mazal­iten ttqudduren d idammen n yimčeɣyayen, ilaq ad d­afeɣ amek ara yemmet s

Page 290: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 290 ­

lɛejlan qbel ma yebda icehwi n uksum n umdan. La imecceḥ deg yicenfuren­is, ilaq ad yemmet am akken i yi­d­yessamer kumiṣar Ɛmara... Mazal Bururu la yi­d­issenqad s wallen­is tizeggaɣin.

Sliman (Yefreḥ) Ad teḥluḍ a Bururu, qrib ad k­id­rreɣ d amdan, d Salem, ad yettwamḍel lweḥc iqellɛen ulawen i d­yeṣneɛ s leɣlaḍ baba Saad Ḥari... Leɣlaḍ­is ad yirid s lɛilm n ṭṭebb n mmi­s... Nekkini... Nekkini... Docteur Sliman.

Asayes 37

Zuhra Lferḥ­agi ur d­yekcif yiles­ik, ur yezmir ad yessedreg wul­ik, la d­yettbin ɣef wudem­ik a Ɛmara. Ass­agi daɣen tusiḍ­d ad teccerkeḍ yid­i lbaḍna­k.

Ɛmara (Yeɛḍes) Anwa i izemren ad yeffer taɣawsa fell­am a Zuhra ? Tettekseḍ leḥǧab ɣef kullec. D tidet, ass­agi ul­iw yezha.

Zuhra Ssebba n lferḥ­agi d Bururu.

Ɛmara Anɛam ih d Bururu. Tikkelt­agi ur yettɛeṭṭil ara ad d­taweḍ taggara­s, ad ifuk leḥzen, ad fuken yimeṭṭawen seg uḥbas n tazzla n yidammen. Imren ad yenneqḍeɛ ucettem deg­neɣ, ad tekkaw tadwayt n lmidad i tuccar n tira n ssemm i kra n yimesǧernanen ur nquder ara lḥirfa­nsen. Tura Qrib ad thenniɣ si Bururu...

Zuhra Ha ! Ha ! Ha ! Ha ! Ha ! Ha ! Ha ! Ha !

Page 291: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 291 ­

Ɛmara (Yewhem) Ayɣer akka i la tettaḍsaḍ ?

Zuhra Ha ! Ha ! Ha ! Ha ! Ha ! Ha ! Ha ! Ha !

Ɛmara (Yezɛef) Ayɣer la tettaḍsaḍ ? Nniɣ­am ini­yi­d ayɣer la tettaḍsaḍ ?

Zuhra Teḥṣiḍ a Ɛmara d taderwict i lliɣ, taḍsa­inu ur tesɛi ara lmeɛna, sderwiceɣ kan... Awi­d tura afus­ik azelmaḍ, ad ak­d­zureɣ imi ẓriɣ d ayagi i k­id­yewwin ɣur­i.

Ɛmara D tidet, ax, zur­iyi­d i wakken ad issineɣ ttbut ma yella Bururu ad yettwikkes i lebda !

Zuhra Ẓriɣ tettamneḍ zzyara­w, ini­yi­d a Ɛmara, ur tuggadeḍ ara ad d­teggriḍ di nndama deg wayen akka ara k­d­iniɣ ?

Ɛmara (Yeɛḍes) Bdu zzyara, d lferḥ neɣ d lqerḥ, weǧdeɣ i kullec.

Zuhra Ldi afus­ik ad iban wayen i la tettraǧuḍ a Ɛmara.

Ɛmara (Rrɛud, aḍu d lebraq) Tawenza­m attan tekres a Zuhra, d acu i twalaḍ ?

Zuhra (S leɛqel) La ttwaliɣ tessewǧadeḍ aẓekka i Bururu.

Ɛmara D tidet. Ssewǧadeɣ aẓekka­s, zzyara­m tufa­t.

Page 292: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 292 ­

Zuhra Bururu ! Bururu ! Bururu ! Yettwacudd s tɣeggaḍin n uɣeggad akked snasel... La ttwaliɣ yeẓẓel s ufella n ṭṭabla n rrxam... Tettezzi tettneqlab s tnaɛurt... D acu­t akka daɣen i la d­ yeṭṭaharen gar wallen­iw ?

Ɛmara Senqed, senqed d acu !

Zuhra La ttwaliɣ taɣawsa n wuzzal... D timqessin... Ɣlint­as ddaw ṭṭabla... Daxel n kra ubasan n waman... Neɣ am waman... Timqessin­nni mmeččent akk... Fsint akk zdaxel...

Ɛmara D Bururu i m­d­tessenɛet zzyara­m am temqessin, d netta ara yemmeččen u ad yemmet.

Zuhra Ala a Ɛmara, la ttwaliɣ Bururu mazal yeẓẓel s ufella n ṭṭabla... Atan tura sin yimdanen yelsan llebsa tacebḥant, d iqeffazen n ukawičču la ttnaɣen, la ttemseččawen... Yiwen deg­sen yerfed taɣawsa n wuzzal yewwet yis­s axṣim­is... Yeɣli... Udem­is yeččur akk d idammen... Ur yettembiwil ara... Ur iban ara ma yemmut... Ma d wayeḍ... Ma d wayeḍ...

Ɛmara Kemmel awal­im, wayeḍ­nni, d acu i la ixeddem ?

Zuhra Yebda la iberren tanaɛurt­nni n ṭṭabla, tettneqlab... Tettneqlab s leɛqel... Tettezzi ɣef yiman­is... Bururu yettwacudd s ufella­ s... Yettmil, yettmil ɣer ubasan n waman yessefsayen uzzal, u ssyin...

Ɛmara Ur ḥebbes ara... Ur ḥebbes ara a Zuhra, d acu i m­d­ibanen ?

Page 293: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 293 ­

Zuhra Aqerruy­iw... Aqerruy­iw... Aqerruy­iw... (Tsuɣ) Ala... D lmuḥal... Ur zmireɣ ara ad rnuɣ ad waliɣ ayen akka i la iḍerrun di zzyara­k...

Ɛmara Tidi la tettazzal fell­am... D acu i kem­yuɣen a Zuhra ? Ayɣer akka la tettergigiḍ ?

Zuhra (Tetqelleq) kumiṣar Ɛmara ! Ɛmara ! La ttwaliɣ ur ilaq ara ad ternuḍ leqdic di taluft­agi n Bururu ! Ur s­tezmireḍ ara ! Yerna tamusni­k, serreḥ­as... Serreḥ­as... Nniɣ­ak serreḥ­as...

Ɛmara D tisselbi i kem­id­yebdan a Zuhra, d lmuḥal ad s­serrḥeɣ ! Armi d tura, qrib d taggara ad tefru taluft, ad t­ǧǧeɣ ad iyi­ yemneɛ, d lmuḥal ! (Yeḥzen) Neɣ waqila ula d kemm i mazal ttḥibbiɣ, umi d­mmaleɣ merra lbaḍna­w ur iyi­tumineḍ ara ?

Zuhra Ala a Ɛmara, mačči d aya, tɣelṭeḍ ! Lameɛna akken ad yettwikkes Bururu, ilaq tamusni ɛlayen n ṭṭebb, mačči s lḥirfa n tḥila­nwen s yibulisen. Ḥala tussna i t­id­yesnulfan i izemren ad t­tekkes (Nnhati) kumiṣar Ɛmara, ay ameddakel n temẓi­w, tikkelt­agi ugadeɣ fell­ak !

Ɛmara (Yeɛḍes, yezɛef) Ihi ɣas ur ttaggad ara a Zuhra, a lemri n leɛquba n medden, ma yella tussna n ṭṭebb tecceḍ teṣneɛ­d Bururu, lweḥc iqellɛen ulawen, nekk, s lḥirfa­w, lḥirfa n ubulis ineḥḥlen ɣef lḥeqq, ad t­kkseɣ, tfehmeḍ !

Zuhra (Tetqelleq) Awah ! Awah ! Tɣaḍeḍ­iyi a Ɛmara, teggummaḍ ad tfehmeḍ, mazal­ik ur tettbeddileḍ ara, akken i k­ssneɣ zik i k­ mazal, kečč teqqimeḍ d kečč, aqerruy­ik d aẓru, d azemzi n wasif ur yettbeddil ara, d rrṣila ur tettaggadeḍ ara.

Page 294: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 294 ­

Ɛmara Ḥṣiɣ aqerruy­iw d azemzi n wasif, aman ttawin­d yal taɣawsa, ttazzalent fell­as, lameɛna i lebda, igerri­d d azedyan. Ulac ayen ara yi­yessaggaden, taluft n Bururu ad tt­ssiwḍeɣ ɣer taggara­s. Kemmel­iyi­d zzyara (Rrɛud, lebraq, lehwa, aḍu).

Zuhra Ayen akka i k­d­mazal di zzyara­k mačči d ayen ara yessifsusen ɣef lxaṭer­ik, teggummaḍ ad taɣeḍ awal imi la testehzayeḍ di terwiḥt­ik ɣer ccib­ik, ur d­terriḍ s lexbar i yiman­ik. Nniɣ­ak tɣaḍeḍ­iyi a Ɛmara, ay arfiq n tudert...

Ɛmara (Yeɛḍes, yenser acḥal n tikkal ) Dayen a taɛzizt ur d­rennu ara lehdur, la ttḥulfuɣ ur tettɛeṭṭileḍ ara ad iyi­d­tiniḍ la qqazen aẓekka­w.

Asayes 38

Ɛmara (Daxel n ṭumubil, tleḥḥu) Yaxi Zuhra yaxi ! Usiɣ­d ɣur­s i wakken ad iyi­tessifsus ul­iw, s zzyara­s, terra­yi­d ddunit d ṭṭlam ! (Yeɛḍes) Awah ! Waqila d tisselbi i yi­d­yebdan imi mazal ttamneɣ s tderwicin... Ulamma tagi mačči d taderwict menwala... (Nnhati ) Lameɛna d tidet drewceɣ ! Ur d­rriɣ i yiman­iw s tamawt. Imdanen simmal rennun di leɛmer rennun di rrzana n leɛqel, nekk waqila rennuɣ tthaḍeɣ... Ah ! Aql­i wwḍeɣ­d ɣer lbiru (Teḥbes ṭumubil, yers­d, ileḥḥu ).

Ɛaziz Si Ɛmara, la k­yettraǧu yiwen Docteur di lbiru.

Ɛmara D acu akka i yebɣa ?

Ɛaziz Yeggumma ad d­yini, yenna­k yettuceyyeɛ­d ɣur­k.

Page 295: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 295 ­

Ɛmara Yenna­yak­d isem­is ?

Ɛaziz Isem­is Buɛlam, Docteur Buɛlam.

Ɛmara Ihi ad t­ẓreɣ qbel ad yerfu (Yeɛḍes).

Ɛaziz Docteur Buɛlam, atan kumiṣar Ɛmara i la tettraǧuḍ.

Buɛlam Ɛeqleɣ­t, lǧernanat smeɣren isem­is.

Ɛmara Smeɣren isem­iw s ucettem. D acu i tebɣiḍ ɣur­i ?

Buɛlam Zemreɣ ad mmeslayeɣ ?... (Yezzaken­d Ɛaziz s tmuɣli) Zdat...

Ɛmara (Yeɛḍes) Ɣas, ɣas mmeslay zdat l’inspecteur Ɛaziz, meqqar ma yella wayen ttuɣ netta ad iyi­t­id­yesmekti.

Buɛlam Akken i k­yehwa a si kumiṣar, Docteur nwen i umi tbeddlem isem s win n Professeur Findi...

Ɛmara Tban lbaḍna tetteffeɣ tettali di tegnawt am yiraggen ur yezmir ad yeṭṭef useqfel.

Buɛlam D ameddakel­iw n temẓi ur nesɛi ara lbaḍna gar­aneɣ, nettemyaman.

Page 296: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 296 ­

Ɛmara Laman tikwal yettɣab, lameɛna kečč, ass­a, ad k­amneɣ, arǧu ad qqimeɣ i wakken ad k­fehmeɣ (Yeqqim) Aha, mmeslay la k­ selleɣ.

Buɛlam Yeǧǧa­d ɣur­i kra akken n tɣawsiwin i sseqdacen deg ufeqqer n la chirurgie, ad sent­tjemɛeɣ i wasmi ara tent­yeḥwiǧ. Iweṣṣa­yi­d ad ak­d­iniɣ mi ara d­iceyyeɛ ɣur­sent.

Ɛmara Yewweḍ­d wag i d­iceyyeɛ ? Isem­is ?

Buɛlam Isem­is Docteur Smaɛil.

Ɛmara (I yiman­is) Docteur Smaɛil, d ameddakel n Docteur Sliman, mmi­s n Professeur Saad Ḥari, tura iban­d win i ten­yesrewlen si temdint, d Docteur Smaɛil, ula d netta yedda d aqeffaf (Iɛeggeḍ) Ihi tefkiḍ­as lamana­nni, yewwi­tt ?

Buɛlam Anɛam ih a si kumiṣar, rniɣ sseddaɣ­as yiwet tbasint tameqqrant n ssǧaǧ yettwaxedmen ɣef lqedd n bunadem.

Ɛaziz (Yewhem) Amek ? Yettwaxedmen ɣef lqedd n bunadem ? Ur fhimeɣ ara !

Buɛlam Ula d nekk ur fhimeɣ ara, fkiɣ­as daɣen snat tbunbunin n ssǧaǧ yettawin 25 n llitrat i yiwet yeččuren d aman yessefsayen uzzal, l’acide.

Ɛmara (I yiman­is) Tabasint n ssǧaǧ yettwaxedmen ɣef lqedd n bunadem ? Snat tbunbunin n ssǧaǧ yeččuren s 25 n litrat n

Page 297: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 297 ­

waman yessefsayen uzzal s wurɣu... Ayagi icuba deg ucucef, tura bdiɣ la fehhmeɣ (I Buɛlam ) Deg wacu i yewwi akk ayagi?

Buɛlam Iɛebba­ten deg la camionnette.

Ɛmara Yella weḥd­s ?

Buɛlam Yusa­d weḥd­s, yenher weḥd­s.

Ɛmara D ayen ibanen, mačči d tili­s ara inehren ! (Amzun yesla i Zuhra).

Zuhra (Yettarra­d ṣṣut) Taɣawsa n wuzzal ! Timqessin ! Ɣlin ddaw n ṭṭabla n rrxam ! Ɣer daxel n kra ubasan n waman, neɣ am waman mmeččent merra zdaxel... Mmeččent merra zdaxel, fsint...

Ɛmara (Yeɛḍes) Teḥṣiḍ ur ilaq ara ad yeffeɣ umeslay ɣef wayen akka i yi­d­tenniḍ a Docteur Buɛlam ?

Buɛlam Ḥṣiɣ lbaḍna mačči d ayen yettnuzun di ssuq.

Ɛmara Aql­ak tfehmeḍ, tura bdiɣ ttḥibbiɣ les Docteurs (Yeɛḍes, yenser) Lameɛna mačči akk les Docteurs !

Zuhra Timqessin yeɣlin daxel ubasan yeččuren d aman... Neɣ am waman... Mmeččent akk... Fsint.

Page 298: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 298 ­

Ɛmara (I yiman­is) Teɣleḍ Zuhra, teɣleḍ. D Bururu ara yeɣlin ɣer daxel u ad yefsi alamma ur d­yettaǧǧa later­is.

Zuhra (Yettarra­d ṣṣut) Ayen akka i k­d­mazal di zzyara a Ɛmara mačči d ayen ara yesnefsusin lxaṭer­ik ! Teggummaḍ ad taɣeḍ awal ! Testehzayeḍ di terwiḥt­ik ! Ɣer ccib­ik ur d­terriḍ s lexbar i yiman­ik ! Nniɣ­ak tɣaḍeḍ­iyi a Ɛmara... Tɣaḍeḍ­iyi a Ɛmara...

Ɛmara (Yeɛḍes) Awah ! Awah ! Ass­agi izad fell­i uɛḍas, izad fell­i ṣṣut n Zuhra taderwict.

Asayes 39

Akraren kessen, aqjun yessglaf.

Ameksa (I yiman­is, yetqelleq) D acu akka i yuɣen akraren ? Atan la ttemxerwaɛen ! Aqjun ur yennum ara yessglaf am ass­a, d acu i d ssebba n tugdi ? (Aḍu).

Bururu Ooooooooooooooooo !

Ameksa (Yewhem) Yaxi lweqt ibeddlen yaxi ! Asiwel n Bururu deg wass (Aqjun yuggad, akraren rewwlen) Yaxi daɛwessu yaxi, d acu i ten­yuɣen ? Akraren la regglen, aqjun yekref si tugdi.

Bururu Idammen ! Idammen ! Ulawen ! Ulawen ! Idammen yeḥman ! Yeḥman !

Page 299: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 299 ­

Ameksa (Yuggad) D acu­t wagi ? D lweḥc ! D acu akka i t­yuɣen la d­ yettqerrib ɣur­i ? D acu i yebɣa ? Wagi d aruḥani i la yettɛassan laɛzib­agi.

Bururu Lmut ! Ad temmteḍ ! Ad cerrgeɣ idmaren­ik... Ad ssufɣeɣ ul­ ik... Yettquddur d idammen yeḥman...

Ameksa Aẓ akin ay aruḥani... Aẓ akin fell­i !

Bururu Ad k­nɣeɣ... Ad temmteḍ... Lmut... Lmut...

Ameksa Ass­agi d yir tirga i la ttarguɣ. D buberrak.

Bururu Ur tezmireḍ ara ad iyi­trewleḍ !

Ameksa (Yettuɣu) Ala ! Ala ! Ur iyi­neɣɣ ara di leɛnaya­k !

Bururu (Izehher) Cedhaɣ ulawan... Bɣiɣ ul­ik...

Ameksa (Yettḥellil) D acu i k­xedmeɣ ? Nekk d ameksa ɣef yiman­iw ! D acu ara trebḥeḍ ma tenɣiḍ­iyi ?

Bururu Ad rebḥeɣ ul­ik d yidammen yeḥman...

Ameksa Nekk d igellil, d ameksa, ur ugadeɣ ara lmut, rruḥ n win yettqaraɛen lmal n wiyaḍ ur yesɛi ara azal... Lameɛna ma mmuteɣ, anwa i d bab n yelli ? Ḥala nettat i sɛiɣ, tɣaḍ­iyi

Page 300: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 300 ­

meskint ad d­teggri weḥd­s, yuɣ lḥal teggujel si yemma­s, tura ad ternu ad teggujel s baba­s. Anwa i d­iɣef­is ?

Bururu (Yewhem) Ah ! Amek ? Yelli­k, yelli­k ?

Ameksa Anɛam ih ! Yelli, ɛecra yiseggasen di leɛmer­is... D tameɛdurt... D taderɣalt... Bururu Yelli­k tedderɣel ! Isem­is ?

Ameksa Isem­is ? Isem­is Samira.

Bururu (Isuɣ) Samira ?

Ameksa (Yuggad) Anɛam ih, isem­is Samira !

Bururu (Yuzzel, yetsuɣu, yessawal) Samira... Samira... Samira...

Ameksa (Yettergigi) La ttarguɣ yir tirga deg uzal armi qrib i yi­yenɣa. Uddreɣ­d kan isem n Samira, yelli, isuɣ yerwel ! D acu­t lweḥc­agi ? D aruḥani ? Iruḥaniyen ur d­teffɣen ara deg wass. Ṣṣifa­s tcuba ɣer Bururu. D amčeɣyay ? Amčeɣyay yettɛici deg yiḍ. D acu­t lweḥc­agi i la d­iteffɣen deg wass ?

Asayes 40

Ɛmara Ɛaziz, teẓriḍ belli qrib ad ffɣeɣ ɣer la retraite (Yeɛḍes) Awi­d kan tamucwart ?

Page 301: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 301 ­

Ɛaziz Ax ! Rnu tagi, wwiɣ­ak­d snat, ad tent­teḥwiǧeḍ. Terna­yi­d Malika yiwet s ddemma di lǧib, teẓra tetteḥwiǧiḍ­tent.

Ɛmara Ay arezg­ik kečč ikesben tameṭṭut am tinna, tettxemmim ɣef kullec, ḥemmleɣ­tt amzun d yelli (Yenser). Mi ara ffɣeɣ ɣer la retraite, win ara d­rren deg umkan­iw ahat ur iseɛɛu ara la sinusite, ad ak­icuḥḥ i tmucwarin. Ihi a Ɛaziz yella ujdid ṣṣbeḥ­agi ?

Ɛaziz D ameddakel­nneɣ i d­yufan amek i ɣ­d­yessawel ur iɛeṭṭel ara.

Ɛmara D asiwel n tekkerḍa, yuggad ad d­ssuksen d Pofesseur Findi n txidas yettwaceyyeɛ sɣur­neɣ, d acu i k­d­yenna ?

Ɛaziz La yeqqar ɣef ttnaṣfa n yiḍ, netta akked Docteur Sliman, ad bdun leqdic ɣef Bururu i wakken...

Ɛmara (Yegzem­as awal) Ur k­d­yemli ara anda llan ?

Ɛaziz Ur d­yenni ara a si Ɛmara, yenna­k ad muqleɣ amek ara nɛiwdeɣ asiwel.

Ɛmara Ihi ad yili ur ɛad kan i d­yerri s tamwat anda llan, rewlen deg yiḍ, ur yessin ara amkan, lameɛna ur nettraǧu ara, yeɣṣeb­aɣ lweqt ! D nekni ara ten­yeɛnun alamma d anda zedlen, sdergen iman­nsen fell­aneɣ.

Ɛaziz Amek akka a si Ɛmara, ur neẓri ara anda akka i llan ?

Page 302: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 302 ­

Ɛmara Yella umnir ara ɣ­d­yesneɛten anda akka i la ttqeggilen. Tettuḍ imceyyeɣ n Docteur nneɣ... Docteur Buɛlam...

Ɛaziz Tebɣiḍ ad d­tiniḍ... Docteur Smaɛil ameddakel...

Ɛmara Anɛam ih ! Ameddakel n Docteur Sliman, netta s timmad­is ! D Docteur Smaɛil i ten­yesɛeddan deg uẓeṭṭa n la police. Aha a Ɛaziz, bges ad nruḥ ad ten­id­nzur.

Ɛaziz Mačči a si Ɛmara ilaq ad nerǧu lexbar...

Ɛmara Ḥṣiɣ, lexbar n Professeur Findi, Docteur­nneɣ, ala... Yekkes­aɣ­ tt lweqt i wakken ad nekkullet kan akka ur nzewwir ara icuḍaḍ­nneɣ, ilaq­aɣ ad nembiwel.

Ɛaziz Acḥal i ḥemmleɣ tiswiɛin am tigi, mi ara d­teḥder tigawt ! Ansi ara nebdu a si Ɛmara ?

Ɛmara Tamezwarut ad nruḥ ad d­nelqeḍ Docteur Smaɛil. tis snat, ad neǧǧ lewṣaya dagi di lkumiṣarya bla cekk Professeur Findi, neɣ Docteur nneɣ, i wakken ad as­ɛeggnen ad yesserwel iman­is seg umkan­nni anda yella qbel tasaɛet n ṭṭnac d uzgen n yiḍ.

Ɛaziz Ahat di lweqt­nni Bururu ad yili yemmut, Yenɣa­t Professeur... Docteur­nneɣ s daxel n tbasint n l’acide.

Ɛmara (Yeɛḍes, yenser) Yemmut neɣ xaṭi, i wakken ad kkseɣ di lmut­ is, i wakken ad yethedden wul­iw d leɛqel­iw, tikkelt­agi ad ssifgeɣ u ad hubbeɣ amkan­nni merra s la dinamit. Bɣiɣ kullec

Page 303: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 303 ­

ad yettwanṭel, ad redmeɣ Bururu seddaw leṣwar, later­is ad yettwasfeḍ (Yeɛḍes) Mi ḥṣiɣ Bururu, lweḥc iqellɛen ulawen yettwakkes, imiren ad ifsuseɣ, ad ffɣeɣ ɣer la retraite di talwit.

Asayes 41

Deg uzniq, zdat tewwurt n uxxam n Docteur Smaɛil.

Ɛaziz Tafremlit n Docteur Smaɛil tenna­yaɣ­d belli ur yettɛeṭṭil ara ad d­yaweḍ, aql­aɣ tura snat tsaɛtin aya i la nettraǧu ur d­iḍall ara.

Ɛmara I lemmer ad yili terra­yak­d s lexbar belli d la police, tɛeggen­ as di tilifu.

Ɛaziz Ur teḥṣi ara belli d la police, nniɣ­as belli d baba i yuḍnen, ḥwaǧeɣ­t.

Ɛmara Ɛaziz, ad s­tiniḍ yesla­yak­d... Atan yewweḍ­d s ṭumubil... Ssedreg iman­ik ur ɣ­d­yettwali ara alamma iṣubb­d (Ṭumubil tewweḍ­d tuɣal) Ttɣawal, ttɣawal a Ɛaziz, qelleɛ deffir­s, iwala­yaɣ­d yerwel (Rrwaḍi ttijjiqent, yekker umsetbeɛ) Uqqem, uqqem la sirène i wakken ad aɣ­ǧǧen abrid (Sirène de police).

Ɛaziz Iwal­d ṭumubil­nneɣ yefhem iman­is. Atan iɣṣeb tikli... Yebɣa ad yessrifeg... Atan yezzi ɣef zelmeḍ... D abrid yessufuɣen si temdint...

Ɛmara Akken i xir, ad ɣ­yishil i wakken ad t­neqḍeɛ. Ḍfer­it ur t­ ttaǧǧa ara ad ɣ­yenser.

Page 304: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 304 ­

Ɛaziz (Rrwaḍi ttijjiqent) Ur ttaggad a si Ɛmara, qrib ad tneɣḍeɛ, ur mazal ara aṭas. Ma yella ṭumubil­is tṣeḥḥa, tettazzal, nekni ad nesrifeg (Ṭumubilat ttemsetbaɛent).

Ɛmara Dayen aql­aɣ neqḍeɛ­it... Ahat... Zwir­it a Ɛaziz... Ḥmeẓ­it ɣer tama­inna... Ur s­ttaǧǧa ara amek ara yerwel...

Ɛaziz Aql­i ḥerṣeɣ­t, ḥerṣeɣ­t... Ṭṭef iman­ik a si Ɛmara. Tura ad ḥebseɣ di tlemmast n ubrid s yidis ayeffusn ṭumubil

Ṭumubilat ḥebsent, ibulisiyen qerrben ɣer ṭumubil n Docteur Smaɛil.

Ɛmara Aha, di leɛnaya­k a Docteur Smaɛil, ttxil­k ṣubb­d si ṭumubil, ur nelli ara deg wass n usteɛfu i wakken ad tettmerriḥeḍ yis­ neɣ di lexlawi.

Smaɛil (Yezɣef) Si kumiṣar, ur tesɛim ara lqanun i wakken...

Ɛmara Lqanun ? Tura yeɛreq­aɣ, tesɛerqem­aɣ­t a Docteur Smaɛil armi t­nettu, tura nettnadi ad t­id­nemmekti, ɣef wayagi ara d­ taseḍ yid­neɣ ɣer lbiru, ad ɣ­d­tɛiwneḍ deg usmekti­ines. Lḥu !

Ɛaziz Ala mačči di ṭumubil­ik a Docteur Smaɛil, rkeb di ṭumubil­ nneɣ. Imusnawen akka am kečč yessnen d acu i d­yewwi lqanun, ur ṭṭuqten ara, netteḥwiǧi­ten. Rkeb tura.

Smaɛil Cfu a si kumiṣar, taɛkemt­agi ad k­d­tesqam ɣlayet, ad k­ tessiweḍ ɣur widen yessnen, iqudren lqanun ara k­iɛaqben ɣef lbaṭel­agi i tesɛeddayeḍ ɣef lɛaci.

Page 305: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 305 ­

Ɛmara (Yeɛḍes) I lemmer ad tesneɣseḍ deg lehdur ur nemɛin a Docteur Smaɛil mačči xir ? Ad d­neɛnu tidet imeɛnen. Ayɣer i trewleḍ mi ɣ­d­twalaḍ ?

Smaɛil Tɣelḍem, mačči d tarewla i rewleɣ, mmektiɣ­d belli yella umuḍin nniḍen uɣaleɣ s lɛejlan.

Ɛaziz Ayagi d tidet, tɛejleḍ armi qrib tegliḍ s yimsebriben i d­izegren zdat n ṭumubil.

Smaɛil Ma yella umuḍin i yi­yettraǧun, yennṭer, yuɣ­it kra, cfut d kenwi i d ssebba n tneḍrurt­is, ma yemmut... Ma yemmut...

Ɛmara (Yeskeɛrir) Ccafuɛa ines, ccafuɛa­ines... Abaden ur nqebbel ara ad nili d ssebba n tneḍrurt n umuḍin ! I wakken ur t­yettaɣ ula d kra, ilaq ad naweḍ di lweqt, D nekni ara k­yessiwḍen ɣur­s s usuɣu n la sirène i wakken ad ɣ­ǧǧen abrid ad nɛeddi. Ayya... Zwir !

Smaɛil (Yessetḥa) Lameɛna a si kumiṣar...

Ɛmara Lameɛna ulac amuḍin a Docteur, Smaɛil. Trewleḍ imi tcukkeḍ belli nettnadi fell­ak ad ɣ­d­temleḍ anda tessawḍeḍ Docteur Sliman, Bururu akked Professeur Findi.

Smaɛil D tisselbi i k­id­yebdan a si kumiṣar. Ilaq­ak ad testeɛfuḍ.

Ɛmara Aṭas n lɣaflin i yi­iḥesben d ameslub ass­agi aṭas seg­sen i mazal tetten lqut deg yiḍebsiyen n wuzzal, s tuffra ɣef yiṭij.

Page 306: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 306 ­

Kečč a Docteur Smaɛil ur ak­ilaq ara ad tesbeɛdeḍ ɣef yimuḍan­ik, ḥwaǧen­k i wakken ad teqqimeḍ yid­sen, ur sseɛraq ara di lehdur.

Smaɛil (Yeḥzen) D acu i tebɣiḍ ad teḥṣuḍ a si kumiṣar ?

Ɛmara Ur ttkehhin ara a Docteur Smaɛil, ḥṣiɣ belli teḥṣiḍ ayen bɣiɣ ad ḥṣuɣ ! Truḥeḍ ɣur Docteur Buɛlam, tewwiḍ­d kra n tɣawsiwin n ufeqqer n la chirurgie akked kra n wayen nniḍen : tabasint, tibunbunin n ssǧaǧ i tessawḍeḍ s la camionnette i Docteur Sliman akked Professeur Findi, ayagi i wakken ad ceɣlen s Bururu ad t­id­rren d amdan, akka neɣ amačči akka ?

Smaɛil Akka, d tidet a si kumiṣar.

Ɛmara Tura ayen mazal ur t­ḥṣiɣ ara, kečč teḥṣiḍ­t, anda ffren iman­ nsen? Tura a Docteur Smaɛil, di leɛnaya­k, ssizdeg­d ddhen­ik, serreḥ­as i tidet ad d­tazzel ɣef yiles­ik, la ttraǧǧuɣ lbenna n lbaḍna­k.

Asayes 42

Bururu (Yettruẓu kullec) Samira ! Samira ! D taderɣalt !... Ala ! Ala ! Ur tedderɣel ara... (Ikemmel yettruẓu) Samira mačči d yelli­s n umeksa... D yelli nekk... D yelli nekk... Samira inu... D nekk i d baba­s...

Sliman (Yetṣebbir­it) Bururu ! Bururu ! D acu i k­yuɣen ? D acu ? Anwa i k­yesserfan ? Ur ttaggad ara... Aql­i dagi... Aql­i yid­k...

Page 307: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 307 ­

Bururu Samira d yelli nekk mačči d yelli­s umeksa (Isuɣ) Samira ! Samira !

Professeur Findi Anta Samira­agi a Docteur Sliman ?

Sliman Isem n Samira yelli­s n umeksa tesmekti­yas­d yelli­s netta uqbel ad yettubeddel d lweḥc. Ula d nettat isem­is Samira.

Bururu Saaaamiiiiiraaaa !

Sliman Professeur Findi, ur nezmir ara ad nerǧu, Bururu yetqelleq, ssewǧed ṭṭabla i wakken ad nebdu leqdic­nneɣ uqbel ad aɣ­ yeffeɣ afus.

Professeur Findi Dayen a Docteur Sliman, kullec ihegga di texxamt. Yuɣ lḥal zwareɣ xemmeɣ ɣef waya.

Sliman Bururu ! Bururu ! Yya a Bururu, tasaɛet iɣef telliḍ tettnadiḍ attan tewweḍ­d, nekk akked Professeur Findi ad d­nelhi yid­k, ad k­id­nerr d amdan.

Bururu (Ikukra) Findi... Findi...

Sliman Lḥu­d tura, ddu­d, ddu­d.

Bururu (Ileḥḥu) Samira ! Samira !

Page 308: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 308 ­

Sliman Ad tuɣaleḍ d amdan akken telliḍ zik, u ssyin ad nnadi ɣef yelli­ k i wakken ad tt­twaliḍ.

Bururu Samira... Ad tt­waliɣ... Yelli... Ad tt­waliɣ...

Sliman Aql­aɣ newweḍ­d ɣer ṭṭabla, ali a Bururu, ẓẓel iman­ik.

Bururu Ad aliɣ... Ad ẓẓleɣ iman­iw... Findi ur iyi­yeɛǧib ara... Findi... Findi...

Professeur Findi Ur iyi­d­ttmuqul ara akken a Bururu. D lḥirfa n ṭṭebb i yi­d­ yewwin i wakken ad ɛiwneɣ Docteur Sliman ad k­id­nerr ɣer tnaṣlit­ik am akken telliḍ zik­nni.

Bururu Iles­ik la yeskeddib ul­ik a Findi.

Sliman I nekk a Bururu, yak tesɛiḍ deg­i laman.

Bururu Kečč a Docteur Sliman umneɣ­k... Umneɣ­k...

Sliman Ihi ttaɣ awal­iw, ẓẓel iman­ik ɣef ṭṭabla i wakken ur nettɛeṭṭil ara di ccɣel­nneɣ.

Bururu Yirbeḥ, ad aliɣ... Ad aliɣ... Ad aliɣ.

Sliman Akka... Ẓẓel iman­ik... Ḍleq i yiɣallen­ik akked yiḍarren­ik...

Page 309: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 309 ­

Akken... Akken... Professeur Findi, sɛeddi­yas­d tura tiɣeggaḍin n uɣeggad ad t­ncudd... Rnu­d snasel...

Professeur Findi (Yetqelleq) Lǧehd­is d ajehli, ilaq ad t­neqqen s tɣeggaḍin­agi n uɣeggad akked snasel mulac yezmer ad d­yessenser iman­is (Zzhir n Bururu).

Sliman La ttwaliɣ a si Professeur Findi tessneḍ tuqqna akked yiceddiyen s tyersiwin iṣeḥḥan amzun tekkreḍ­d di lḥirfa n yiciddan.

Professeur Findi Qbel ad kecmeɣ leqraya n ṭṭebb a Docteur Sliman, kkreɣ­d di tmurt akken d amecṭuḥ, d nekk i iteqqnen lman ɣer tgusa, d baba i yi­yesḥefḍen, yella ṣṣenɛa­s d awlal (Marin), ɣur­s i d­ refdeɣ tussna n yiciddi n tyersiwin... Dayen kfiɣ... Atan yettwaxreẓ am tcekkart.

Sliman Ihi yallah ad nebdu, tasaɛet attan tɛedda ttnaṣfa n yiḍ (Nnhati) Iḍ­agi ad yernu ad yennerni, ad yimɣur lɛilm, iḍ­agi ad d­ilal umdan, lɛilm yeccḍen yerran amdan d lweḥc tura ad yesfeḍ leɣlaḍ­is, ad yerr lweḥc d amdan. Bururu lweḥc iqellɛen ulawen ad yettwikkes s tussna n ṭṭebb.

Professeur Findi Yelha usirem­agi, ayagi ma yella nessaweḍ s ayen nebɣa.

Sliman Ad nessiweḍ kan a Professeur Findi, ad nessiweḍ kan... Sɛeddi­ yi­d kan ddwa­nni n tguni !

Professeur Findi Ax ! Atan !

Page 310: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 310 ­

Sliman Iḍ­agi ad nessgen Bururu, azekka ad d­nessaki Salem.

Asayes 43

Deg yiḍ, ibulisiyen zzin­d i uxxam.

Ɛmara (Yesbecbuc) Ɛaziz, iḍ­agi la ttḥussuɣ i usigna n leɣben iɣumm­ iyi­d s tussmaḍ­is. Lfiraq ur yebɛid ara, Bururu qrib ad yettwikkes u nekk ad ruḥeɣ ɣer la retraite.

Ɛaziz Ad s­tiniḍ iɣaḍ­ik a si Ɛmara ?

Ɛmara (Yetqelleq) Yettuɣaḍ, yenɣa, d tidet, yessazzel idammen, d tidet, yesgujjel, yezreɛ tuǧǧla maca mačči s lɣerḍ­is. Wid umi tlaq tuzzma d uɛaqeb d imusnawen yeccḍen di lḥirfa­nsen, s leɣlaḍ aqesḥan s ways zegren tilas, s uxrab i sxerben taxelqit n umdan. Quzmen, ssemlalen idammen n bunadem akked widen n lhayca deg yiwet tfekka. Tafekka n bunadem yettwacerken s tin n lweḥc, uqqmen yiwet n tnezduɣt i leḥram d leḥlal, i leḥnana d lkerh, i tezdeg d wayen iluɣen (Yeɛḍes, yenser) Anwa ara yemmten ass­agi ? D Bururu lweḥc iqellɛen ulawen neɣ d Salem meskin yettwaɛezlen deg yidis am uḍuḍ ɣunfan watmaten­is, yewweḍ lweqt ad mmten di sin ! Ɛaziz ! Dayen yewǧed kullec ?

Ɛaziz Anɛam a si Ɛmara ! Neẓẓa lminat n ddinamit i d­nezzi merra i lberǧ­agi, win ara yessiten ɣef tqeffalt n usṭerḍeq la yettraǧu awal sɣur­k i wakken ad d­ihudd akk umkan­agi.

Ɛmara Ad nernu ad nerǧu tis rebɛa n tsaɛet, imir­nni ad fkeɣ awal­iw n taggara ara yekksen idammen, ur rennun ara ad azzlen.

Page 311: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 311 ­

Asayes 44

Professeur Findi (I yiman­is) kumiṣar Ɛmara iɛeggen­iyi­d belli ad yesṭerḍeq lberǧ­agi ɣef ṭṭnac d uzgen n yiḍ, tura atan qrib lweqt, ilaq ad ɣeṣbeɣ ad sseɣliɣ Bururu s abasan yetcurren d l’acide, i s­ heggaɣ i wakken ad t­yečč alamma yekfa... Uqbel ilaq ad zwireɣ ad ṣerɛeɣ Docteur Sliman i wakken ur iyi­yesseɛwaq ara di ccɣel­iw.

Sliman Sɛeddi­yi­d kan timqessin­nni !

Professeur Findi Ax ! Ṭṭef !

Sliman Awi­d kan... Ah ! (Ɛlint deg l’acide) Ɣlint­iyi...

Professeur Findi (Yuggad) Yaxi lmuṣiba yaxi, ɣlint ɣer daxel n ubasan n l’acide, tura ad yeknu ad d­yerr s tamawt.

Sliman (Icukk) Ah ! Acu akka yuɣen timqessin ? La ttmeččant daxel n waman n ubasan yellan ddaw ṭṭabla anda ara s­nessucef i Bururu. Lakin aman­agi mačči d aman n ddwa !? D l’acide !? (Yezɛef) Axeddaɛ ! Axeddaɛ ! Aman­agi d l’acide...

Professeur Findi Anɛam ih ! D l’acide ara yesserɣen Bururu, ara t­yessfsin am tagut, ur d­yettaǧǧa deg­s later.

Sliman Axeddaɛ n lɛilm... Axeddaɛ n tussna... Axeddaɛ ara ineṭṭlen lḥirfa, ara d­afen lǧil n uzekka, ara sqedcen i leǧyal i d­ yeṭṭafaren.

Page 312: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 312 ­

Professeur Findi Axeddaɛ d kečč a Docteur Sliman akked tmital­ik i d­iṣenɛen Bururu mačči d nekk (Yeḍsa) Di sin, leɛbeɣ yis­wen, nekk isem­iw mačči Findi, nekk d ṭṭib n la police, kumiṣar ɛmara yebna­yawen taqerract ideg tettwaṭṭfem am yifrax s llazuq.

Sliman Yesraḥ­ik Bururu, yeḥṣa d axeddaɛ i telliḍ, d nekk i t­iɣellḍen, lameɛna ur ifut ara lḥal (Iɛeggeḍ) Bururu ! Bururu !

Bururu Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa !

Professeur Findi (Yeḍsa) Siwel neɣ qim ! Bururu yettwaxrez s tɣeggaḍin n uɣeggad, yettwaqqen s snasel n wuzzal, abaden ur yezmir ara ad d­yessenser iman­is, ayagi d lmuḥal.

Sliman Lameɛna mazal­iyi nekk ur ttwacuddeɣ ara.

Yekker umseččew gar­asen.

Professeur Findi (Yettaqqef) Yeǧhed... D acu­t akka yeṭṭef ufus­iw ?... D aɛmud n wuzzal... Ad t­wwteɣ yis­s.

Sliman Aaaaaaaaa ! (Yexcawet).

Professeur Findi (Ilehhet) Dayen ! Tura yeṣreɛ, ur iyi­d­mazal ara aṭas n lweqt ad snegdameɣ ṭṭabla iɣef yeẓẓel Bururu i wakken ad yeɣli daxel ubasan s tberrint­agi i s­bniɣ s ddemma.

Bururu (Yuki­d) Docteur Sliman ! Docteur Sliman ! Sliman !

Page 313: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 313 ­

Professeur Findi Docteur Sliman ur yezmir ad k­yexdem ula d kra a Bururu... Tura ad temmteḍ (Yeḍsa) Ih ad t­tettwikkseḍ, ad tefsiḍ daxel n l’acide ula d rriḥa­k ur d­tgerri ara.

Bururu Ad mmteɣ ! Ala ! Ala ! Ur ttmettateɣ ara alamma ẓriɣ yelli Samira (Izehher, yettnazaɛ).

Professeur Findi Ɣas ur ttemḥiḥid ara a Bururu, ur ttɛettib ara, ur tezmireḍ ara ad tesnesreḍ iman­ik si tyersiwin iss teqqnen lbaburat, yerna d lmuḥal, abaden ad terẓeḍ ssnasel.

Bururu Snasel... Snasel...

Professeur Findi Dayen... Dayen... Qrib ad tenneqlab yis­k ṭṭabla, ad teɣliḍ ɣer daxel n l’acide, ur k­mazal ara aṭas a Bururu.

Bururu (Yezɛef, izehher) Ala ! Ala ! Ur ttmettateɣ ara... Bɣiɣ ad waliɣ Samira yelli... Bɣiɣ ad tt­ẓreɣ (Yesseɣres snasel). Findi... Professeur Findi axeddaɛ, ḥṣiɣ kečč d axeddaɛ, sraḥeɣ­k d axeddaɛ, tura d kečč ara yemmten, ad temmteḍ a Professeur Findi.

Professeur Findi (Yuggad) D lmuḥal ! Yesseɣres amrar yerna ssnasel, yekker­d s ibeddi, la d­ileḥḥu ɣur­i... La d­yettaẓ (Iwexxer) Ruḥ fell­i... Tixxer akin... Tixxer...

Bururu Findi... Ad temmteḍ... Ul­ik ad t­id­qelɛeɣ... Tikkelt­agi d učči ara ččeɣ ul­ik... Ad t­ffẓeɣ ad t­sbelɛeɣ...

Page 314: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 314 ­

Professeur Findi Ala ! Ala ! Ur iyi­neɣɣ ara ! Ruḥ akin, ruḥ fell­i ! Ur d­ttaẓ ara, eǧǧ­iyi !

Bururu Ṭṭfeɣ­k a Findi... Rwaḥ akka... (Yefreḥ) Mmet... Mmet... (Yerẓa idmaren­is).

Professeur Findi Aaaaaaaaaaaaaaaaa ! (Yemmut).

Bururu (Yefreḥ) Atan wul­ik yettquddur d idammen yeḥman... Ad t­ ččeɣ... Ad t­sbelɛeɣ, ma d tafekka­k ad tt­ḍeggreɣ daxel ubasan­agi i yi­d­theggaḍ (Iḍegger lǧetta­s di l’acide) Dayen... La yettmečča... S wurɣu la ifetti...

Asayes 45

Deg yiḍ, di berra.

Ɛmara (Yeɛḍes) Ula d aɛḍas­agi­inu teɛreq­as­tuṣṣra. Dayen a Ɛaziz, tesbeddeḍ akk taɛessast akken ilaq ?

Ɛaziz Dayen a si Ɛmara, taɛessast tezzi­d d ameqyas ɣef lberǧ­agi aqdim, ulac ayen ara iɛeddin ad yeffeɣ ara zeglen ibulisen, kullec yergel.

Ɛmara Zemreɣ ad ttekleɣ fell­ak ! Lbarud n la dinamit, dayen teẓẓam akk lminat ?

Ɛaziz Am lbaṭaṭa a si Ɛmara am lbaṭaṭa.

Page 315: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 315 ­

Smaɛil (Yuggad) Amek ? La dynamite ? Ɛni ad tesṭerḍqem lberǧ ? Yella daxel Docteur Sliman !

Ɛmara Docteur Sliman ? D acu ara t­yawin ɣer daxel ? D netta i yebɣan. Yessewqeɣ iman­is di tqerract, lemmer yebɣi talwit atan yeffeɣ­d.

Smaɛil Ur t­yettaǧǧa ara Bururu, teḥṣiḍ ayagi a si kumiṣar.

Ɛmara Ḥṣiɣ d Docteur Sliman i d­yewwin Bururu ɣer dagi, ayagi d ttbut belli ineḥḥel fell­as, yeqqel d acrik­is, Docteur Smaɛil, lemziyya­k tewweḍ, temliḍ­aɣ­d abrid armi d dagi, tura eǧǧ­aɣ ad nexdem ccɣel­nneɣ. Ini­yi­d a Ɛaziz, amzun akken sliɣ i usuɣu ɣer daxel n uxxam, neɣ d imeẓẓuɣen­iw i iɣelṭen ?

Ɛaziz Ula d nekk sliɣ­as, asuɣu yuli­d seddaw lberǧ, tcuba...

Ɛmara Tcuba ɣer taɣect n Docteur nneɣ.

Ɛaziz (Yetqelleq) Ihi ad yili yettwakcef­d !

Ɛmara Ad yili ur t­iqadd ara lweqt ad d­yessenser iman­is. Bla cekk yenɣa­t Bururu.

Teṭṭerḍeq lmumba daxel n uxxam, tecɛel tmess.

Ɛaziz Asṭerḍeq­agi daɣen yuli­d seddaw lberǧ.

Page 316: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 316 ­

Ɛmara Lameɛna ur ɛad d­fkiɣ awal i usṭerḍeq n ddinamit, sɛeṭṭleɣ s rrbeɛ n tsaɛet nniḍen i wakken Docteur­nneɣ ad t­iqidd lweqt di ccɣel­is.

Ɛaziz Asṭerḍeq­agi mačči sɣur­neɣ i d­yekka, si daxel i d­yekka. Muqel a si Ɛmara timess iceɛlen tebda la d­tetteffeɣ si ṭṭiqan d tewwura yerrẓen n wadda n uxxam.

Ɛmara (Yewhem) Ɛaziz muqel muqel ɣef umnar n tewwurt iqelɛen n unekcum n lberǧ... Ad s­tiniḍ d Bururu ! La d­yetteffeɣ si gar wabbu... La d­yettban... D netta... La d­yettali tibruǧin... Ad s­ tiniḍ yewwi­d albaɛḍ gar yifassen­is... Muqel muqel...

Ɛaziz Ɛeqleɣ­t a si Ɛmara, yerfed­d Docteur Sliman... Ad s­tiniḍ yemmut... Ur yettembiwil ara... Sani ara t­yawi... Ad t­yemḍel ?

Ɛmara (Yezɛef) D Bururu ara yettwaneṭtlen, d acu i la tettraǧuḍ a Ɛaziz, aql­i fkiɣ­ak awal... Hubb­d lberǧ­agi amcum ɣef Bururu ad yettwanṭel i lebda.

Ɛaziz (Yefreḥ) Yirbeḥ a si Ɛmara, awal­agi i d­yusan sɣur­k d ddwa yesseḥluyen ulawen ; FEEEEEEEUUUUU.

Teṭṭerḍeq lmumba nniḍen, ihudd uxxam ɣef Bururu.

Bururu Aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa !

Smaɛil (Yeḥzen) Bururu tenṭleḍ­t tesseddaḍ yid­s Docteur Sliman a si kumiṣar.

Page 317: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 317 ­

Ɛmara (Yezɛef) Ulac win yessewwen timsewwect bla ma yerreẓ timellalin. Ula d kenwi tussna­nwen n ṭṭebb telha. D lebḥer lqayen ur nesɛi taggara. D igenni ur nesɛi ssqef lameɛna i wakken ad twenneɛ tussna­nwen tzellum­as asfel. Lḥu­n a Ɛaziz.

Leḥḥun di sin yid­sen.

Ɛaziz La ttwaliɣ deg­k teɛyiḍ a si Ɛmara, ilaq­ak ad testeɛfuḍ yerna asteɛfu yuklalen isem­is.

Ɛmara D tidet ɛyiɣ a Ɛaziz, taluft­agi n Bururu tecrew­d deg­i yakk ayen i yi­d­yeggran d tisigar n tezmert.

Ɛaziz Tikkelt­agi dayen a si Ɛmara, Bururu yemmut, ihubb­d fell­as lberǧ n win yesluɣen tajaddit­is, yettwanṭel am netta am Docteur Sliman meskin, i ibegsen ad yesfeḍ leɣlaḍ n baba­s, s tussna i s­d­yeǧǧa d lwarata, yessarem ad d­yerr lweḥc ɣer laṣel­is, ad yeqqel d amdan am zzman­is ayagi d ayen ur yezmir ad yeḍru Bururu lweḥc iqellɛen ulawen yemmut, yenṭel i lebda ur mazal ara ad d­yuɣal.

Ɛmara (Yettxemmim) Bururu­agi nessen yemmut neḥder i tenṭelt­ ines, lameɛna i wiyaḍ ?

Ɛaziz (Yedduqqes) Amek a si Ɛmara ? Wiyaḍ ? Ayɣer llan wiyaḍ ?

Ɛmara Zemren ad ilin a Ɛaziz, imi ulac laman di lweqt ileḥḥun s tinza n maḥyaf, maḥyaf i d­yeslalayen tamḥeqranit yeddren s txidas. Akka mazal amarkanti ad yeḥqer igellil, aɣezfan ad yerkeḍ awezlan, acebḥan ad yezzi ɣef uberkan, uzyin ad yezwir win

Page 318: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 318 ­

ixuṣṣen, yir amusnaw ad yessendef win ur nessin ara, bu imawlan yesɛan ad yessuref ɣef ugujil, win yessnen ad yerreẓ tiṭ ɣef win umi ur tettunefk ara, win yesseɣlayen di tneṣlit­is yettruẓu di tneṣlit n wiyaḍ, kra akka yeṭṭuqut lbaṭel yeẓẓaden di lḥeqq di tsirt n ṭṭmeɛ, n tismin, n lkerh, n uɣullu d wayen akk yettḍurrun yettaggad uḥeqqi, Bururu lweḥc iqellɛel ulawen yezmer ad yeqqel. Win ara t­id­yerren d amdan yettusellḥen s maḥyaf ucmit d temḥeqranit taqesḥant, yis­s Bururu yezmer ad d­yeḥyu.

Ɛaziz (Yeḥzen) Ma yuɣal­d ad d­yaf wiyaḍ ara icewwel, ma d kečč a si Ɛmara la retraite inek tewweḍ, ussan n usteɛfu la k­ttraǧun, ruḥ, ffeɣ, beddel tamurt, ad tezziḍ s waɛrur i uqdim, ad tqableḍ ajdid ara k­yesnefsusin lxaṭer, ara k­iɛeǧben ad k­yers deg wul.

Ɛmara (Yecmumeḥ) Awah a Ɛaziz, gar cwiṭ d waṭas, timura ur mxallafent ara kifkif­itent akk yal yiwen s lerbaḥ­is, yal tayeḍ s lhemm­is. Ihi smenyafeɣ ad qqimeɣ anda lliɣ, di tmurt­iw, deg umkan ssneɣ yessen­iyi, nemwalaf ṭṭbayeɛ, nemyecrak leɛwayed.

Ɛaziz Ihi a si Ɛmara ma yella akka ad tuɣaleḍ ɣer wayen akken i tḥemmleḍ, ɣer ṣṣyada n tsekkrin, zzerzur d yilfan.

Ɛmara Zzman, zemreɣ i tikli s ufella ikerra n wakal, i uneggez gar icerfan d walluy n tɣaltin, tura dayen ur iyi­d­mazal ara di tazzla deffir ṣṣyada, ur zmireɣ ara i leɛtab­is.

Ɛaziz Beddel ṣṣenf n ṣṣyada nniḍen, ɛnu ṣṣyada n lḥut, aɛekkaz n uɣanim deg yifassen, tiɣimit ɣer rrif n wasif neɣ s ufella n uẓru n lebḥer, u kečč aql­ak testeɛfaḍ.

Page 319: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Bururu yeḥya­d

­ 319 ­

Ɛmara (Yecmumeḥ) Ur ssineɣ ara ṣṣyada n lḥut a Ɛaziz.

Ɛaziz Tagi d lḥirfa­w nekk a si Ɛmara, ad ak­sḥefḍeɣ ṣṣyada n lḥut a si Ɛmara.

Ɛmara Aql­i qebleɣ, aḥfaḍ ur yesɛi ara temmɣer.

Ɛaziz Ihi attan tefra weḥd­s. Ah ! Mmektaɣ­d Malika, tenna­yi­d ɛreḍ­d si Ɛmara s imensi, d seksu.

Ɛmara Ssneɣ asewwi n tmeṭṭut­ik, d teɛebbajt n yifassen, yak d seksu am akken ḥemmleɣ ?

Ɛaziz Yerna s useqqi n tɣeddiwt n lexla akked uksum n uɛejmi yerwan deg uzaɣar.

Ɛmara (Yesqeḍ) Ma yella akka ad n­aseɣ d inebgi­nwen.

Ɛmara Ala a si Ɛmara mačči d inebgi a si Ɛmara, ad d­taseḍ d aɛeggal­ nneɣ, d awexxam­nneɣ.

Ɛmara (Yefreḥ) Di tneggura­agi waqila ḥliɣ, ur ḥusseɣ ara i unɣuɣez n uɛḍas. Ɛni aṭṭan­nni inu n la sinusite ula d netta yessemɣer, yewweḍ lweqt­is ad yesteɣfu.

Page 320: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

­ III ­

ANNEXES

Page 321: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 322: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

01­ Attestation de la Socièté des Auteurs et Compositeurs Dramatiques.

02­ Algérie­Actualité N°1276, semaine du 29 mars au 4 avril 1990.

Page 323: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

03­ Youcef MERAHI, Digest de Kabylie, Alpha Edition, 2007.

Page 324: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

04­ Mag7 du 21 novembre 1993.

Page 325: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

05­ Dépéche de Kabylie du mardi 5 novembre 2002.

Page 326: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

06­ Le Matin N°657 du dimanche 20 février 1994.

Page 327: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

07­ Algérie Actualités N°836, semaine du 22 au 28 octobre 1981.

Page 328: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

08­ Horizons, semaine du 8 au 14 janvier 1987.

Page 329: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 330: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Tiẓrigin n Usqamu Unnig n Timmuzɣa Editions du Haut Commissariat à l'Amazighité

­o­O­o­

Collection “Idlisen­nneɣ” 01­ Khalfa MAMRI, Abane Ramdane, ar taggara d netta i d bab n timmunent, 2003

(Tasuqelt Abdenour HADJ­SAID d Youcef MERAHI ) 02­ Slimane ZAMOUCHE, Uḍan n tegrest, 2003. 03­ Omar DAHMOUNE, Bu tqulhatin, 2003. 04­ Mohand Akli HADDADOU, Lexique du corps humain, 2003. 05­ Hocine ARBAOUI, Idurar ireqmanen (Sophonisbe), 2004. 06­ Slimane ZAMOUCHE, Inigan, 2004. 07­ S. HACID et K. FERHOUH, Laṣel ittabaɛ laṣel akk d : Tafunast igujilen, 2004. 08­ Y. AHMED ZAYED et R. KAHLOUCHE, Lexique des sciences de la terre et

lexique animal, 2004. 09­ Lhadi BELLA, Lunǧa, 2004. 10­ Antoine de St EXUPERY, Le Petit Prince, 2004 (Tasuqelt Habib Allah

MANSOURI, Ageldun amecṭuḥ ) 11­ Djamel HAMRI, Agerruj n teqbaylit, 2004. 12­ Ramdane OUSLIMANI, Akli ungif, 2004. 13­ Habib Allah MANSOURI, Amawal n tmaziɣt tatrart, édition revue et augmentée,

2004. 14­ Ali KHALFA, Angal n webrid, 2004. 15­ Halima AIT ALI TOUDERT, Ayen i ɣ­d­nnan gar yetran, 2004. 16­ Moussa OULD TALEB, Mmi­s n igellil, 2004 (Tazwart : Youcef MERAHI) 17­ Mohand Akli HADDADOU, Recueil des prénoms amazighs, 2004. 18­ Nadia BENMOUHOUB, Tamacahut n Basɣar, 2004. 19­ Youcef MERAHI, Taqbaylit ass s wass, 2004. 20­ Abdelhafidh KERROUCHE, Teɣzi n yiles, 2004. 21­ Ahmed HAMADOUCHE, Tiɣri n umsedrar, 2004. 22­ Slimane BELHARET, Awal ɣef wawal, 2005. 23­ Madjid SI MOHAMEDI, Afus seg­m, 2005. 24­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric I, 2005. 25­ Collectif, Tibḥirt n yimedyazen, 2005. 26­ Mourad ZIMU, Tikli, tullisin nniḍen, 2005. 27­ Tayeb DJELLAL, Si tinfusin n umaḍal, 2005. 28­ Yahia AIT YAHIATENE, Faḍma n Summer, 2006. 29­ Abdellah HAMANE, Merwas di lberj n yiṭij ­ aḥric II, 2006. 30­ Lounes BENREJDAL, Tamacahut n bu yedmim, 2006. 31­ Mezyan OU MOH, Tamacahut n umeksa, 2006. 32­ Abdellah ARKOUB, Nnig wurfan, 2006. 33­ Ali MAKOUR, Ḥmed n ugellid, 2006. 34­ Y. BOULMA & S. ABDENBI, Am tmeqqunt n tjeǧǧigin, 2006. 35­ Mohand Akli SALHI, Amawal n tsekla, 2006. 36­ O. KERDJA & A. MEGHNEM, Amawal amecṭuḥ n ugama, 2006. 37­ Ali EL­HADJEN, Tudert d usirem, 2006. 38­ Hadjira OUBACHIR, Uzzu n tayri, 2007. 39­ Djamel BENAOUF, Di tmurt uɛekki, 2007. 40­ Akli OUTAMAZIRT, Targit, 2007. 41­ Mohamed Salah OUNISSI, Tametna n umenzu, 2007.

Page 331: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

42­ Ramdane ABDENBI, Anagi, 2007. 43­ Ramdane LASHEB, Ccna n tlawin ɣef ṭṭrad 54/62, 2007. 44­ Said CHEMAKH, Ger zik d tura, 2007. 45­ Said IAMRACHE, Timenna n Saɛid Iɛemrac, 2007. 46­ Mohamed MEDJDOUB, Baba Carlu, 2007. 47­ Nadia BENMOUHOUB, Tafunast igujilen, 2007. 48­ Ali MOKRANI, Agama s tugniwin, 2007. 49­ Fatma ELKOUCHA, Tamedyazt n Yasmin, 2007. 50­ Naima HADJOU, Amennuɣ n tudert­iw, 2007. 51­ Hocine LAOUES, Gar umqadmu d umnelti, 2007. 52­ Omar KHAYAM, Rubaɛiyyat, 2007 (Tasuqelt Abdellah HAMANE) 53­ Ferdinand DUCHENE, Tamilla, 2007(Tasuqelt Habib Allah MANSOURI) 54­ Slimane ZAMOUCHE, Agellil akk d ineffuten yelhan, 2007. 55­ Djamel HAMRI, Anadi di tmedyazt, 2007. 56­ Khaled FERHOUH, Ḥku­yaɣ­d tamacahut, 2007. 57­ Lhadi BELLA, Awal d usefru, 2007. 58­ Omar DAHMOUNE, Agu, 2007. 59­ Yahia AIT YAHIATENE, Untigun, 2007. 60­ Tiddukla Yusef U Qasi ­ Si Muḥend U Mḥend, Tafaska n tmedyazt, 2008. 61­ Sadi DOURMANE, Abrid n tudert­iw, 2008. 62­ Dahbia AMOUR, Tudert s tmedyazt, 2009. 63­ TANASLIT, Akli n tayri, 2009.

Actes de colloques 01­ Actes des journées d'étude sur La connaissance de l'histoire de l'Algérie, mars

1998. ­ Actes des journées d'étude sur L'enseignement de Tamazight, mai 1998. ­ Actes des journées d'étude sur Tamazight dans le système de la

communication, juin 1998. 02­ Actes des journées d'étude sur Approche et étude sur l'amazighité, 2000/2001. 03­ Actes du colloque sur Le mouvement national et la revendication amazighe,

2002. 04­ Actes du colloque international sur Tamazight face aux défis de la modernité,

2002. 05­ Actes des séminaires sur la formation des enseignants de Tamazight et

l'enseignement de la langue et de l'histoire amazighe, 2003. 06­ Actes des colloques : Identité, langue et Etat ­/­ La permanence de l'architecture

amazighe et l'évolution des cités en Algérie, 2003. 07­ Actes des stages de perfectionnement pour les enseignants de tamazight, mars

2004. 08­ Actes du stage de perfectionnement des enseignants de la langue amazighe,

30/31 mars 2004. 09­ Actes du Colloque : Le passage à l'écrit des langues et cultures de tradition orale,

le cas de Tamazight, 2004. (Voir Timmuzgha N°13) 10­ Actes du Colloque : La littérature amazighe : de l'oralité à l'écrit, 2005 (Voir

Timmuzgha N°14) 11­ Actes du Colloque : Tamazight dans les médias et à l'école : hypofonctionnalité

et usages du lexique, 2006 (Voir Timmuzgha N°15) 12­ Actes du colloque sur Le patrimoine culturel immatériel amazigh, 2006.

Page 332: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

13­ Actes du colloque sur Le libyco­berbère ou le Tifinagh ; de l'authenticité à l'usage pratique, 2007.

Revue « Timmuzgha » Revue d'études amazighes du Haut Commissariat à l'Amazighité : N° 1, avril 1999, ­­­­­ N° 19, août 2008.

­ N°10, octobre 2004, Spécial Mohya, Entretien. ­ N°12, décembre 2006, Tajmilt i Si Muḥend U Mḥend. ­ N° spécial en Tamazight :

. N°16, janvier 2008.

. N°17, avril 2008.

. N°19, août 2008.

Revue « Tamazight tura » Revue en Tamazight du Haut Commissariat à l'Amazighité : N° 1, janvier 2009.

Autres publications 01­ Chafik MOHAMED, Aperçu sur trente trois siècles de l'histoire des imazighènes,

1997. 02­ Annuaire des associations culturelles amazighes, 2000. 03­ Idir El­Watani, L'Algérie libre vivra, 2001. 04­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son

harmonie. Tome1, Histoire et fondements d'un débat argumentaire, 2007. 05­ Mohand Oulhadj LACEB, La phonologie générative du kabyle : l'emphase et son

harmonie. Tome2, Analyse et représentation phonologique, 2007. 06­ Collectif, Mouloud FERAOUN, Evocation, Actes du Colloque, 2008. 07­ Catalogue des publications du HCA, 2008.

Consultings 01­ Kamel BOUAMARA, Nekni d wiyiḍ, 1998. 02­ Mouloud FERAOUN, Ussan di tmurt, 1999 (Tasuqelt Kamel BOUAMARA) 03­ Nora TIGZIRI ­ Amar NABTI, Etude sur « L'enseignement de la langue amazighe:

bilan et perspectives », 2004. 04­ Iddir AMARA, Les inscriptions alphabétiques amazighes d'Algérie, 2006. 05­ Kemal STITI, Fascicule des inscriptions libyques gravées et peintes de la grande

Kabylie, 2006. 06­ Mohand Akli HADDADOU, Dictionnaire des racines berbères communes,

2006/2007. 07­ Abdellah NOUH, Glossaire du vocabulaire commun au Kabyle et au Mozabite,

2006/2007. 08­ Sadaq BENDALI, Awfus amaynut n tutlayt tamaziɣt, 2007. 09­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tesrit taqbaylit, 2007. 10­ Kamel BOUAMARA, Amawal n tunuɣin n tesnukyest, 2007. 11­ Moussa IMARAZENE, Manuel de syntaxe berbère, 2007. 12­ M'hammed DJELLAOUI, Tiwsatin timensayin n tmedyazt taqbaylit, 2007. 13­ Moussa IMARAZENE, Timɛayin n leqbayel, 2007. 14­ Nora BELGASMIA, L'expression écrite en tamazight, 2007. 15­ Mouloud LOUNAOUCI, Projet de création d’un Centre de terminologie

amazighe, TERAMA, 2007.

Page 333: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

16­ Zahir MEKSEM, Isuraz n usezdi tenmeẓla taḍrisant n tmaziɣt : Asnekwu d tesleḍt, 2008.

17­ Mohammed Brahim SALHI, La tariqa Rahmaniya : De l’avènement à l’insurrection de 1871, 2008.

18­ Fakihani TIBERMACINE, Tanast u kajjuf, 2009.

Page 334: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Cet ouvrage est publié dans le cadre de la collection “Idlisen­nneɣ”

Initiée par la Direction de la promotion culturelle du Haut Commissariat à l'Amazighité

© Tous droits réservés

Conception et PAO :

Tiɣwist n Bururu Dépôt Légal : 286­2006 ISBN : 9961­789­56­3

Bururu yeḥya­d Dépôt Légal : 287­2006 ISBN : 9961­789­57­2

Page 335: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)

Achevé d'imprimer sur les presses de IMPRIMERIE HASNAOUI

Alger Tel : 021­74­70­83 Fax : 021­74­07­31

Page 336: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)
Page 337: HCA Idlisen-Nnegh - Bururu Yehya-d (Said Zanoun)