« idlisen-nne$...cet ouvrage est publié dans le cadre de la collection « idlisen-nne$ » initiée...

41

Upload: others

Post on 27-Jan-2021

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • Cet ouvrage est publié dans le cadre de la collection

    « Idlisen-nne$ » initiée par la Direction de la Promotion Culturelle

    du Haut Commissariat à l’Amazighité

    Tous droits réservés Dépôt Légal 3358-2005 - ISBN 9961-789-32-6

    Conception & PAO : HCA

    Achevé d’imprimer sur les presses de L’Imprimerie Les Oliviers – Tizi-Ouzou

  • Abdellah ARKOUB

    Nnig wurfan Ammud n isefra

    Haut Commissariat à l’Amazighité, 2006

  • 1

    Ibuddan

    I setti : Ïuê Werdya n Lêao Saâid

    I Muêend U Yeêya i $-d-yeooan agerruj ur nfennu

  • 2

    Ad awen- d-awi$ tamacahut Meâna ur iyi - ttamnet ara ééi$ snat n tneqlin Yiwet teqqur, tayev ur tesâi ara Ooant-d sin yeêbuben Yiwen ijjex wayev yr yevâin ara âebbe$-ten $ef sin isuka Yiwen icerreg, wayev ur ixav ara Wwi$-ten $er sin leswaq Sawmen-ten-id- sin yergazen Yiwen ulac wayev ur yesâi ara

    Tenna-t-id Favma IZEM

  • 3

    1. Seg wasmi i kem- ssne$

    Seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur thenna$

    £ef tem$er valle$ asirem i uzekka

    ansi akk i d- âedda$ ur –iyi –- tewwi lexla

    I tzuzar-nni îîfe$

    Ad êize$ akerfa f uclim Ma yella d$a zerâe$ Ad zioowe$ i t$altin

  • 4

    seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur thenna$

    Acëêal i tejreê tasa-m Mi ttem$unzun warraw-im

    Acêal i tendef tasa-m Mi kem $unzan warraw-im

    Acêal i issefran fell-am

    Mi tettewtev deg uxxam S wayagi akk êsan

    Ixef-is yugi ad d-iban

  • 5

    Seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur thenna$

    Aqerdac ooan wulman D acu i d ssebba n waya Ur iyi-d-qqar d yir zzman

    Ne$ kullec yettruê s nnuba

    A îîlam ooan yitran Anda neqqen i nebra Neoâel neqveâ zzman Netta zi$en d ssimra

  • 6

    Seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur thenna$

    Ay akal i $ -d- yessekkren Rriêa-k ur t$elli

    Agerruj deg-k yefren Ssuma-s ur tettali

    A tiyita deg-ne$ yersen

    Nerra zzerb i tmu$li Neooa ayen zeddigen

    Neâceq deg wayen n diri

  • 7

    Seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur thenna$

    âedda$ -d s yiwet n taddart Sli$ i zzebôa uêeddad

    Imù$aren ççuren taênayt Meqqar zgan-d di lmendad

    Kecme$ taddart ufella Tala teççur d lxalat

    Deg isugam ttmuqule$ Ttbanen-iyi-d lexyalat

  • 8

    Seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur thenna$

    Dinna kan i nttezzi £as abrid maççi yiwen Ëkan-a$ -id $ef yiéri

    Acêal n win yettewten

    Dinna kan i nttezzi Aêeq nekk i issnen

    Yal wa d acu d-–ifetti Ad yili Öebbi d lmumen

  • 9

    Seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur thenna$

    Ibeddel zzhir n tme$ra Mùaççi d winna i wulfe$

    Yeggugem ucewwiq ssne$ Acêal mazal ad ére$

    Acêal mazal ad ére$

    Yiwet ur tt-neîîif Xas b$i$ ad îîse$

    Yessaki- iyi-d ukuîîif

  • 10

    Seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur thenna$

    Yessaki- iyi-d ukuîîif Tezgiv tettebbiv deg-i Tadukli d beîîu bessif

    Iberdan âerqen-iyi

    Tadukli d beîîu ddukklen £as abrid maççi yiwen

    wid n yivelli âussen ulawen-–nnsen zmumgen

  • 11

    Seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur thenna$

    Lule$-d nekk d ameéyan Timsal xvant-iyi

    ÊëËettmen felli wussan A yemma sâetben-iyi

    Azrug –nni –s-id- kki$

    £as yedyeq deg-s âedda$-d I wahruêu i wumi sli$

    D$a ula d nekk gurrâe$-d

  • 12

    Seg wasmi i kem-ssne$ Seg was-nni ur tnhenna$

    lêi$ ufi$-d d asawen £as akken maççi weêdi simmal ifadden ttkawen

    Iga-yi tab$est leb$i

    Iga-–yi tab$est leb$i ttwali$ deg ubrid ivul

    gar- –ane$ akk i nemserwi neâdez i tigin n lmul

  • 13

    A ticrav idammen A ticrav n tyemmatin

    “ Ay i$ezfanen n yiles

    ay iwezlanen n ôôay ay iberkanen n wul

    ay ….ime$ban n laâqel”

  • 14

    2. Yeîîes armi t-id- ufan

    Yeîîes armi t-id- ufan Wagi d inzi i illa

    Ne$ win yettargun tafsut Yella ula deg yisefra

    Yeîîes armi t-id -ufan Ur d- icliâ ur issetêa

    Yesdukkel ussan d wuvan Acu n wul i isâa

    Yeîîes armi t-id -ufan

    Deg wass i ittargu A wi ddren di Marikan

    Xersum yiwwas ad yettu

  • 15

    Yeîîes armi t-id- ufan Awal-agi d lmeâna

    Wur numin s wayen nnan Wissen ma ad t -tefddu tussôa

    Yeîîes armi t-id -ufan Ilaq ad nbeddel tikli

    Ad neddu d wid isselêan Ad tt-nawwi akken d tanumi

  • 16

    3. Gurrâe$-d asefru

    Akken i d -neréa asalu Asmi akken i nettwaêres

    Adrar mi t-yuli wagu Lhiba-s yes-s netwennes

    Newwi abrid nleêêu Urâad nuli asawen

    Yal wa d acu yettargu Ne$ acu illan deg ulawen

    Netta igurreâ- seksu Nek gurrâe$-d asefru

  • 17

    Yettamen s wayen yesla Nekk ttamne$ s wayen éerre$

    Ddunit akken i tt-ne$ra Yal wa d acu i d-yeéra

    Ass-a… ass-a…

    Netta igurreâ-d seksu Nek gurrâe$-d isefra!

  • 18

    4. D acu n wulawen i tesâam

    I wacu imeréi ? Nekkni deg-wen nettmuqul Nâudd tesdukkel-iken tayri Am uxxam yebnan s lmul

    Necfa-d akka mi nmeééi Ur neéri d acu yellan D leb$i ur nufi leb$i

    Taggara ifveê-iken-id zzman

  • 19

    Taggara ifveê-iken-id zzman Issem$er –a$- id am kunwi

    N$il di ddunit tezham Kunwi kulci-nwen ur yefri

    Kunwi kulci-nwen ur yefri Nedda kan di loeôôa-nwen

    Yewâer uxxam i lebni Anda jerêen wulawen

  • 20

    Anda jerêen wulawen Dinna i $- d –tesnernam

    Surfet –-a$ ma nenna-awen D acu n wulawen i tesâam

    D acu n wulawen i tesâam Mi $-id- txelqem $er ddunit

    Ur txemmem ur tegzam Ival was $ef tmeddit

  • 21

    Ival was $ef tmeddit Tudert-nwen d a$ilif

    Ayen i d- yusan nbubb-it Wala ad $- yezde$ wurrif

    Wal ad $- yezde$ wurrif

    Tayri-nwen truê d iceqfan Imi akka nejgugel di nnif

    Gar-ane$ anwa yethennan

  • 22

    Gar-ane$ anwa yethennan Nêus s tudert-nwen Tiyita anwi tt-yeççan

    Nettekki nekkni yid-wen

    Nettekki nekkni yid-wen Yesdukkel-a$ uxxam tebnam

    Yak êsut d arraw-nwen Nêemmel- –iken $as terfam

  • 23

    Nêemmel-iken xas terfam Ilha -–a$ ad sent-necfu Yal win ara igen axxam

    F tayri meqqar ad t-yebnu

    F tayri ùmeqqar ad t-yebnu Ahat ad as- lhun wussan Ur d-imegger meréagu Ur ites aman n qevran

  • 24

    5. Yiwen wawal kan

    Ivelli d awal Ass-a d awal

    Lxiq yettnerni Yiwen wawal! Yiwen wawal!

    Nekka-d s wakal Ad nu$al s akal

    Nekker-d nettim$ur Nettnerni nettiwsir

    Nâedda –- d s yenni

    Yal wa d abrid i d- yewwi Wa yewwi t-id s tsusmi Wa yewwi t-id s dderz

  • 25

    S dderz s tsusmi

    Ar yiwen akk ad neffe$ Ad nu$al ar din!

    Ad nu$al ansi d- nekka

  • 26

    6.

    Yid-m i d - bdi$ tikli Asmi akken umne$ yis-sem

    Deg awal tenniv-iyi

    Ttaowe$ -d deg-k asirem

    Umne$ kem -txedâev-iyi Tayri-m teooa-d deg-i ssem

  • 27

    Tayri teooa-d deg-i ssem Ar ass-a deg-i tetteqqes

    Rebbi s waîîan-iw yeâlem

    Zzher-iw mazal yeîîes

    Tettsummuv deg-i am uzrem Anda i tt-zerâe$ teâkes

  • 28

    Andda i tt-zerâe$ teâkes Aîîan iwâer i êellu

    Ul -iw irfed yessers

    Tiâkemt zzayet ad tt-yernu

    I wayen nniven yebges Ddunit d awez$i ad tt-yerwu

  • 29

    Ddunit d awez$i ad tt-yerwu “ddunit d ddunit kan”

    nnan-t-id nekkni ad-as necfu

    Ïîmeâ neooa-t i wussan

  • 30

    7. nadit …walit…

    Nadit walit

    Nadit deg yidles_nwen Villet $ef wiyav

    ëËizet aclim f ukerfa mùmelt- –tt i yimelsa

    nadit …walit

    ddut d umussnaw

    ddut d umaru d unazur , d umazray

  • 31

    seqsit…muqlet…nadit…

    nadit di tira…di tmussni di tzuri…deg umezruy

    sbeddet yis-s idles-nwen

    tamu$li $er zadt d lwaoeb tamu$li $er deffir d aêezzeb

    asnerni n tmussniwin d ameyyez acebbeê n tmu$liwin d ddheb

  • 32

    Tamu$li-nne$ $er udrar

    Tamu$li-nnsen d asawen Tamu$li-nne$ $er udrar

    £as akken kkawen ifadden tamu$li-nnsen d asawen nutni d abrid- –a i fernen

    muqlet …nadit… tidet attan deg yidles

    tamussni attan deg yidles lefhama attan deg yidles

    muqlet… nadit… ddunit tebna $ef yidles

    anda-k a leâqel ? si teglest1 ar ass-a

    seg azermazruy2 ar ass-a d idles i isbedden timura

    1 Taglest : Antiquité 2 Azermazruy : Préhistoire

  • 33

    8. ifer ibawen

    “ifer ibawen

    yegman d asawen” ass-a ur tt-xlin âecra

    ur tt-yeêyi yiwen

    awal d ccix i t-yennan ivelli maççi akka i tella ass-a nu$al d tiveswa i wid akk nif di ccetla

  • 34

    ay im$i n leêrir–igren a win i cebbêen iger

    wehmen deg isem i ak -fkan ired deg ukufi yenger

    Ay a$eddu n wakli Awin f yessefra zzman

    Amek akka nbeddel tikli Tu$alev d ase$wen yer$an

  • 35

    9. Bab n wuzzal yawi-tt

    £ef asmi tezweo tnina Yal a$ersiw teârev-it

    Tenna yasen ad awen- sle$ Ula d ssibus tseêder-it £ef yis$i i terna cbaêa

    Mi d- yeêver zzwao te$der-it

    Mi d-yeêver zzwao te$der-it Nettat d lbaz i tefren Tiyita n wuzzal yif-it

    S wayagi is$i yumùen Za$en akka i tebna ddunit

    Ula ar i$ersiwen!

  • 36

    10. Ad nna$e$ d yiman-iw

    Ad nna$e$ d yiman-iw Ur nnu$e$ d medden

    Ad lumme$ rray-iw Ur lumme$ medden

    Tudert tezder deg umennu$ Akka seg wasmi d- necfa

    Nni$ lemmer ad rekde$

    Nni$ lemer ad avne$

    Îttavne$ êellu$ Aîîan yugar êellu

    Ul-iw, leb$-iw, rray-iw

    Nettidir i wiyav

    £ur-ek ay ul-iw £ur-ek a rray-iw

    Ah! yakk taggara ad nemseglu

    Taggara ad nemseglu Agama ad $-yeg leqrar

    Ad d- nem$i akk d a$eddu Deg wakal- –is ad nennerni

    Lêebb-is ad yefruri Yal wa anda ara d- –yegri

  • 37

    11. Ayenni akk slemde$

    Ayenni akk slemde$ Ayenni akk lemde$

    Ayenni akk nni$

    Ufi$ ur slemde$ Ur lmide$ Ur nni$

    Zi$enni d awal kan!

    Ih d awal… D acu n wawal i slemde$? D acu n wawal i lemde$?

    D acu n wawal i nni$?

    Awal…. Awal…. Dagi i ijerreê bab n wawal

    Awal…. Awal…. Dagi i ittmâebber bab n wakal !