bramden antoine vanden martelaere secrétaire général

ALLIANCE NUMISMATIQUE EUROPÉENNE EURBPEES GENOOTSCHAP

V80R MQNT- EN PENNENGKUNDE PUBLICATION PBRIODIQUE - TlJDSCHRllFT

FONDATEURS - STICHTERS R E N É DE MARTELAERE ANTOINE VANDEN BRAMDEN

CORRESPONDANCES-BRIEFMTISSELINGEN : Secrétaire Général - algemeen Sckretaris. CLABAU, Valiire, 16, Square des Chasseurs Ardennais, Rruxellcs 4: 16, Ardeense Jagersplein, Brussel 4 COTISATION-BIJDRAGE : Membre Protecteur - Bcschermend lid : 130 fr. lMembre - Lid : 100 fr. au C.C.P. 8.160.38 de l'Alliance Numis- matique Européenne 5 I3ruxellcs - op P.C.K. 8.460.38 van licl E ~ i r o l ~ c r s Genootschap voor Munt- en Penningkunde. France: C.C.P. Marseille N O 239805 de P. Dugendre, 2, rue Alphonse Iiarr, Sicc (X..\I.) : 15 SI: 011 10 NF. Nederland: Ciro 29731;l vari J. Schulman, Keizersgracht, 448, Arnster- tlaiii C, rnet veriiicltliril: : voor Eur. Genootschap ; 12 of S gulden. Deutschland: 1:1 01 !) 1)51. 01) Postchecklionto Koln 60.991 von EIerrn fleinricii Pilartz, lilirigelj)iilz, 16, I<iilri, unter crwiihn~ing : 1:ür Eur. Verein Münzens. Les membres d 'a~ilrcs pays vcrsent la valeur correspondante.

novembre 1960 - 11 - november 1960

IMPORTANTE ET HEUREUSE CONSTATATION

Xotis iioiis faisons iiii tirvoir bien agri.ablr tlr sigiî;ilcr cliic bcaucoiip de nos incmbrcs oiit tlejl tlcvaiici' notre slogan : 11 'l'oiib eii ordrc (Ic cotisatiori poiir 1961 avaril Ic 31 tli.cciiibrr ~~roch:iin )) piiist[uc 10 inciiil)rrs ont vers6 cn üoUt, 22 eii scplrriibrc ct 5.5 en oçtol)rc. Lcs vcrsciiiciils vont iiiaiiileiiaiit s'acccli.rci' 't iious seroiit Iicurriis tlc coiiiiniiriiqiirr le 31 (1Eccml)rr ~)roriiaiii qiic toiis nos rnciiit)rc.s sont cn ordre de colisatioii pour 1061.

Un grand rncrci à tous pour cette bonne compréheiision dii premier devoir sociétaire.

Pour vos vcrsenieiils. vojlez lcs nurriéros de C.C.P. ci-dessus.

BELANGRI JBE EN AANGENAME VASTSTELLING

Hel is rnet genoegeii tlat \ve liunnen vaststellen da t een groot aantal ibiizcr lcdcn vooriiit zijn op onze slogan : (( Iedereen in orde me1 dc I~ijtlragc 1961 vUbr :ll december aanstaande D, gezien 10 leden gcstorl Iicbberi in auguslus, 22 in septeinber en 55 in october. De stortirrge~r ziilleii zicli ii i i vlugger opvolgen en we zullen U to t ons groot genocgeii op :Il tlcccmbcr nanstaande 1;unnen mededelen da1 al onze leden in ortlr zijn inct hun bijdragen voor 1961.

Onze beste dank aan allen voor dit teken van begrip over de eerste plicht als lid.

IToor Uwe stortingen, zie bovenstaand P.C.R.-numiner.

NOUVELLES DE SECTIONS NIEUWS UIT DE AFDELINGEN

Vu l'importance de l'Exposition et du 10e Anniversaire de l'Alliance c l la diffusion que nous nous dcvioiis clc Iciir accorder, i i i i chacun comprendra que la suppression du coriiptc rciitlii tlcs r6iinioiis (le Scctioii s'imposait. Cette suppression est donc esceptioiinclle r t iioiis (lonnoiis néanmoins pour mettre en valeiir I'activiti. socictairc. la date des réunions passées.

Dans le bulletin de décembre nous continuerons la diffusion des réunions.

Gezieii tlc 1)elaiigrijklieitl der Tciitooiistelliiig eii van tic 1 0 c vcrjaring van Iiet Gcnootschap en tlc vcrspreitling wclke \vr gerioodzaakt zijii r r aati te gcveii, zal icdrrrcn wel bcgrijpen dat hct iiict latcri versctiijneri vaii Iict vrrslag tlcr vcrgarlcringeii in de afclcliiig~ii zicli ol>lcgt. Deze :ilschafiîng is (lus iiitzoiiderlijk, iiiaar \ ~ c gcvcn nieltriiiiii (le (latiiiii vail (Ir hijccrikoiiistcii, oiii al(liis lict I)elang crvaii te latcri iiitkorrien.

In het maandblad van december vervolgeii me de verslagen van dc vergaderingen.

Antwerpen - Anvers : 10 et/en 22 sept. et/en 1 oct. 1960. Bruxelles - Brussel : 1 sept. et/en 6 oct. 1960. Charleroi : 21 août et/en 25 sept. 1960. Ziiid-West-Vlaanderen : 18 sept. 1960.

VERNISSAGE DE L'EXPOSITION NUMISMATIQUE DE. L'ALLIANCE

Inaugurée le samedi l e * octobre 1960, l'Exposition Numismatique dc l'Alliance eu d'emblée iin grand succès. Le vernissage se fit en présence de nombreuses personalités, dont :

M.M. F. COLLIN, Président de la Kredietbank N.V. J. LAMBERT, Administrateur de la Kredietbanli N.V. J. MATTHIJSSEN, Directeur de la Kredietbank, Anvers. VAN LERBERGHE, Administrateur de la (( N.V. Investo 1).

L. WAUTERS, Directeur Adjoint Iqredietbank N.V., Bruxelles. M. GOOR, Sous-Directeur Kredietbank N.V., Anvers. M. LANGHENDRIES, Sous-Directeur Icredietbank N.V. J. LOVENIERS, Fondé de pouvoir, Kredietbank N.V. A. DEHEEGHER, Fondé de pouvoir, Kredietbank N.V. Léo BOON, Directeur de la Kredietbank N.V., Hasselt. F. BAILLION, Conservateur du Cabinet des Médailles, Bruxelles. M. HOC, Ancien Conservateur en chef de la Bibliothèque Royale. Melle 1. VERTESSEN, Conservateur Adjoint du Vleeshuis, Kur t JAEGER, numismate du gouvernement fédéral allemand. l'abbé LEYTENS, professeur, Anvers. I'abbé D E POTTER, Président d'Honneur de 1'Alliancc.

le bureau de l'Alliance : M M . HERSSENS, DE MARTELAERE, CLABAU, VAN

ROOSBROECK. EVRARD. LEVIE. DE BAECK. MARTINY. - 7 NUYTTENS. '

De nombreux membres des Sections d'Anvers, Bruxelles, Gand et Courtrai et d'ailleurs.

Uans I'alloculioii tlc 1Ioiisieiir (;OI,LIS. tlcs appréciations flatteuses f~rreill adressées ai ls orgaiiisatciirs, et la Suiiiisrnatique fut bicn mise en évidence. Insistant siir la rollaboratioii tlcs dirigeants, des exposants de l'Alliance et clil ~>crsorinel (le la I<rcdictbank. il nc cacha pas sa satisfaction pour le cliois tlc son établissciiieiit par l'Alliance.

1lonsiciir 1 II5HSSI<SS. I->rPsident, a l~ rés avoir salui. les persoiinalilés, rcincrcia la I<rctlietbaiik pour I'aidc ;ipport6e cl I'al~piii moral et matériel :issiiré tlaris I'orgaiiisatioii (Ir 1'Esl)ositioii. II souhaita la bienvenue aux aiiiis étrangers 1.1 belges, rciiicrcia eiirorc toiis ceux qui apportkrent Iciir collatioratioii i la réussite (te I'Esposilioii.

Il termina en espérant que cet événeinent soit pour tous les numis- inates une occasion de mieux se connaître, et faire apprécier au public les aspects historiques, artistiques et folkloriques de la Numisrnatique.

Ces deux allocutions reçurent de vifs applaudissement, et l'Exposition l'ut déclarée ouverte. La télévision avait enregistré ce vernissage.

Munis du catalogue, les invités se répandent dans les salles et l'examen des pièces exposées provoque l'admiration de tous.

Cr rûtalogu' 11otir Ic(1iir1 i l faiil Iéliciler clislciircusciiiciiI organisa- Lriirs et csposaiits. est bilingiie, et ~>rCscritc ainsi uii iiiiiiiciisc progrCs hiir ccliii tlc 1!).5J. Si la I<re<lictbaiik ri1 a Tisi. le coiit il 70 Irs. sa valciir iIE1)assc iargeiiiciit soli pris el rioiis coriscilloiis vivciiiciit tlc sc le 1)ro- curcr rii écrivant ii la I<rC.dictbaiik. 'I'orcngeboiiw ii ;\ilvers. qiii cil a assiiri. les Irais.

Et nous lerminoils ce compte rendu par la citation nominative dcs organisateurs et exposants qui eurent le grand mérite de mettre sur pied cette ceuvre magnifique.

M.M. HERSSl<NS, W. De Baeck, et les membres de son comité. I.cs cxposants suivants :

l,a I3elgitliir Iiitli.l~cii<laiitc. tlii.iric coiifii. ii JI. 13ogaert de Bruxelles et ws collaborateiirs 1-ierssciis cl I'al)bE 1latagiic. Sos Provinces, thème coiifii. h 11. 1-Icrsseiis et scs collaborateurs : Boykens, De Baeck, de I<iiytcr, I<vrartl. JIarCclial, Scliiicitler. Yaii tlcr 1':lst et Van Heesvelde. Monnaies Anglaises, confié à M. Schneider. La France, de François 1 à nos jours, confié à P. de Baeck, collaborateurs : Ausselet, Cocquyt c t de Martelaere. Monnaies Allemandes, confié à Mr Herssens. Monnaies iles I'roviiices I:iiics. roiifii. Ir J1r I lrrssciis. 1Ioiiiiaics Anticlurs, coiifii. 1 \Ir I > i * 13acli~i'. I:iiriosités Siiiiiisiii;ili(liics, coiin6 ii .\Ir Vaii 1lei.rbcrl;. coll;iboratciirs : 11.11. Colin, I)c I3aeck, J . I'ittoorso .J. Mcrlciis. Xloriii. Seglciiiaii C L tlc 1lartrlaci.r. 1l~(lailles, tliCiiie confié A \Ir Jaiissciis. iollaboralciirs : S ~ l i c l l ~ s . \ l i i i ~ Jaiisseiis, 11. (le Iliiytcr, Vossacrl cl I'ittoors. 31oniiaies tlc iil'crssité ct o1)sidioiialcs. LhL:rric coiif16 A >Ir \'ail I<ciosl)rorck cii rollahoratioii avec 51. .1. 1lcrlcns.

L'Alliance ïïurnisinatiyue Européenne a bien mérité de ses membrcs, cl- ceux-ci peuvcnt être fiers de leur grande Associatioil. Avcc ses 411 iiicmbres sa n~arclic cscendantc continue ...

- 119 -

OBENINGSPLECHTIGHEII) VAN DE NUMISMATISCHE TENTOONSTELLING VAN HET GENOOTSCWAP

Geopend op zaterdag 1 oktober 1960, liad de Numisnialische Tentoon- slelling van het Genootschap reeds bij de aanvang een groot succes. Dc openingsplechtigheid had plaats in aanwezigheid van verscheidene persoilaliteiten, waaronder :

de H.H. 1:. COLLIN, Voorzitter van de Icredietbank N.V. J . LAMBERT, Beheerder der ICredietbanli hT.V. J. MATTHIJSSEN, Directeur der Kredietbank N.V. Ant- wcrpen, Beheerder der N.V. Mobczit VAN LERBERGHE, Beheerder vari de h-.V. Investco L. WAUTERS, Adjunct-Directeur Iiredietbank N.V. Brussel M. GOOR, Onderdirecteur Kredietbank N.V. Antwerpen RI. VAN LANGHENDRIES, Onderdirecteur Kredietbank N.V. Antwerpen .J. LOVENIERS, Procuratieliouder, Krcdietbank N.V. Ant- werpen A. DEHEEGHER, Procuratiehouder, I<redietbailk N.V. Antwerpen Liio BOON, Directeur der Kredietbank N.V. Hasselt 1'. BAILLION, Conservator van het Muntkabinet, Brussel M. HOC, Oud-Hoofdconservator van de Koninklijke Biblio- theek Mej. 1. VERLESSEN, Adjunct-conservator van het Vleesliuis Kur t JAEGER, Penningkundigc van de Duitse Federale Regering Z.E.H. LEYTENS, hoogleranr, Antwerpen, Z.E.13. D E POTTER, Ere-Voorzittcr van hel Genootschap, He t Bestuur van liet Gcnoolscha~~ : de H H . HERSSENS, D E MÂRTELAERE, CLABAU, \'AN ROOSBROECK, EVRARD. LEVIE. D E BAECIi. MARTINY, NUIJTTÉNS. Verscheidene leden dcr afdelingcii Aiitwcrpeii, Nussel, Genl en I<ortrijlt.

J3i.j zijn toespraak richttc de IHeer COI,I,IN zeer vleicndc moordcn tol dc organisators en stelde hi,j de Muilt- en Pcnningkunde in het daglichl. I>rulilicnde op de samenwerkiiig tussen de organisators, de tcntoon- stcllers eii het personeel van de Iiredietbank, stak hij zijn voldoening niet onder stoelen of banken over het feit da t liet Genootschap juist zijn instelling had uilgekozen.

De Heer HERSSESS, \'oorzittc.r. lia de personaliteilen begroet t e licbben, dankt de Iirccliclbaiik voor tlc verleende hulp, voor de morelc steun en voor het vcrzckertlc inateriaal bii de oreanisatie van de Ten- ooristcllirig. Hij Iiect <Ic biiitrnlandse en lhlgisclG ;ianweaigcii welkoiii II <Inrilit iiog al tlicgencn wclkc hiiii ine<lc\vc~rl~irin 1irt)licii vrrleeiitl .oor iict \vclglageri der 'I'eritooiistelliiig. 0111 tc 1)rsi;iitcn tlriikt Iiij <le ool) iiil da1 clil cvcricmciit ccn gelcgriilici(l tot kenriisi~iükcii zoii zijii .oor <Ic vcrzaiiirlaars cil (131 lict tczelftlcrtijcl hct l>iiblicIi tic. Iiistorisclic.

artistieke en Solltloristischc aspecten vail de Munt- ci1 Pei~iiingliunde zoii leren ltennen.

Beide sprekers ontvingen een vermeldcilswaardig applaus van dc aan- wczigen en de Tentoonstelling werd voor open verklaard.

De televisie had deze plechtige opening opgenomen. Voorzien van de catalogus verspreidden de aanwezigcn zich in de

zalen en bij de bezichtiging droegcn de tentoongestelde stukkcn ieders bcwoiideriiig nicc.

I le t catalogus, waarvoor we de organisators en de tentoonstellers zeer liartelijli gelukwensen, is tweetalig, en geeft ons aldus eeii merkelijke vooruitgang op dit van 1935. Indien de Kredietbank de prijs op 70 frank heeft gesteld, mag gezegd worden dat de werkclijke waarde deze prijs overtreft en we raden dan ook iedereen aan zich dit catalogus aari t e schaffen bij de Kredietbank, Torengebouw t e Antwerpen, welke er tlc kosten van verzekerde.

En we eindigen dit verslag door het vernoeinen van de organisatoren, en de tentoonstellers welke de grotc verdienste hebhen dit grootse werk to t een goed einde t e hebben gebracht :

De Heer HERSSENS De Heer D E BAECK en de leden van zijn lioinitcit De volgende tentoonstellers :

Onafhankelijk België : tlieina toevcrtrouwd aaii dlir. Bogaert, Brus- sel en zijn inedewerkers dhr. Herssens en Z.E.H. Matagne. Onze Provinciën, toevertrouwd aan dhr Herssens en zijn medewerkers Roeyliens, De Baeck, de Ruyter, Evrarci, Maréchal, Schneider, Van der Elst en Van Heesvelde. Engelse Munten, toevertrouwd aan rlhr. Schneider, F rankr i jk van François 1 t o t heden, toevertrouwd aan dhr. De Baeck, medewerlters : Ausselet, Cocquyt en de Martelaere. Duitse Thalers , toevertrouwd aan dhr. Herssens. Munten d e r Verenigde ~ r o v i n c i ë n , t oe~e r t io~ iwt t aan dlii. 13t~rsscr;s. Muntenui t de Oudheid, toevcrtroii\vtl aan (lhr. DeRriclici. Curiosia, toevertrouwd aan dhr: Van Meerbeeck, medewerkers : Colin, DeBaeck, J. Pittoors, J . Mertens, Morin, Negleman en de Martelaere. Medaillen, toevertrouwd aan dhr. Janssens, medewerkers : Schelles, Mev. Janssens, M. de Ruyter, Vossaert en Pittoors. Nood- e n Belegmunten, toevertroiiwd aan dhr. \Tan Roosbroeck met medewerking van dhr. Mertens.

Het Europees Genootschap voor Munt- en Penningkunde heeft zich verdienstelijk gemaakt ten opziclite van zijn leden, en deze laatste mogen fier zijn op hun grote Vereniging. Met haar 414 leden gaat zij nog steeds in stijgende lijn vooriiit ...

1960 : DE KATALOOG ?AN ONZE JUBELTENTOONSTELLIRG TE ANTWERPEN ALS DOCUMENT VOOR DE AANVANGENEE

AMATEUR-MUNTENVERZAMELAAR

Ilandleiding en dokumeiitatie is voor ieder inuntenverzarnelaar 0'1- misbaar - of hi1 nu beginner of gevestigd en overtuigd verzamelaar 1s.

1 )c mccstc kollcktioiiciirs I)c.gitiiicii rnct vcii 11 algeriiciic vcrzsiiirliiig - clal zijn dari vnoral riiodcriic cri (of) oiiticrc iiiiinleri vaii 'n \vcrcltl-

clcc1 of enkrle laritlen. S a zrkcrc tijd tlcrikibri vecl vari Iicii als vaiizclr tbeii sl~ecialiteil of richting grvontlcii te 1icl~l)cri 1-11 gaan zicli rlari Ijczig- Iioiitleri rnrt Céii of aiiderc tak vari (ICI nirrnisiiialick of\vrl p a l I i i i r i I)cl:iiil:- stelling slechts uit naar één gebied, land of streek.

Nu bestaati er, zowel voor dc ccrsle als voor tlc t\vcc(le soort vcrzaiiirlaars bockeii, artikclcn of katalogen, clic hcii zullcii iniicliten ovcr uit- giften, jaarlallen, varieteiten cri zcl(izaainhrtlcri, enz. I;r 1)cslaaii in- derdaad heel \vat % # STASDA:\RI)\\7EHII;ES 1, of katalogcri, (lie crvoor in aanmerking komen. Wat dokumentatie betreft voor moderne munten (20e eeuw) zijn daar de werkeil van Wayte cn Yeoman. Voor Relgië die van Dupriez en Herssens.

Voor de beginneling is he t doorgaans een hele toer gedokumenteerd tc geraken.

We zeggen thans to t alle leden : Zoek niet verder ! Hier is het boek, da t U helpen zal en waaraan gij leiding en genot zult danken. Want in die zin ging onze de inhoud van de kataloog onzer tentoonstelling ingericht tcr gelegenheid van het Tweede Lustrum, het tienjarig bestaan, van het Europees Genootschap voor Munt- en l'enningkunde.

Da t boek is getiteld : a Catalo us / van de Numismatische Tentoon- stelling / in ericht door het {uropees Genootrcbap voor M u n t en Penningkun$e je met medewerking van de Kredletbmk N.V. / en gehou- den in het Torengebouw - Schoenmarkt 33, Antwerpen / van 1 tot 16 oktober 1960.

Het is een lijvig boek - quarto formaat - in 'n grijze, halfstijvc ornslag en bwattende nict minder dan 170 blz. druk + zeven platen fotogravuur. Normaal gesproken en onafgezien dc illustratie, kost doorgaans 'n' boek ongeveer Cbn frank per bladtfjde druk. Zo gczien, bete- kent het boek 'n waar koopje - en in hct bereik van ieder verzarnelaar.

Laten we beginnen met 'n paar aanmerkingen :

1. Al is in deze tentoonstelling de hele numismatiek niet vertegen- woordigd, de tien behandelde thema's geven een ruim overzicht van wat er kan verzameld worden.

2. Ieder thema wordt ingeleid door 'n flink artikel, waaruit heel wat t e leren valt ; vooral dan, zoals in dit kataloog, waar de inleiding gevolgd wordt van de lijst der tentoongestelde stultken.

3. De zeven platen illustrercii passend de thema's i.z. voor de beginneling verzamelaar.

Hier volgt dan een overzicht van de artikels over de behandelde thema's en de opgesomde muntenlijsten :

. . . 1. De numismatiek in he t Onafhankelijk België 2 blz. Evolutie van de muntomloop sedert 1S32 to t hedei? . 3 »

Overzicht van de rnunttypen van het OnaPhankelijli België to t op onze dagen . . . . . . . . . . . . . 4 % 1)

. . . . . De munt-essais en proefslagen van België. 3 »

2 De munten van de Oude Relgische Provincies van de . . . . . . . . . . . . . . . Ile to t de l g e eeuw 36 1)

. . . . . . . . 3. Engelse mnnten vanaf de 14e eeuw 5 1/2 »

4. Frankrijk vanaf F r a n ~ o i s 1 to t heden . . . . . . . 1 0 % ))

. . . . . . . . . . . . . 5. 'n Keuze Duitse thalers 17 11

(i. Munten der Verenigde Nederlandse Provincies . . . . 9 '/y 1)

7. Munten uit de Oudheid : Grielren en Romcineii . . . 6 » . . . . . . . . K. Curiosa en varia in de niimismaticl; 16 '/2 1)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Medaillen 2054 ))

. . . . . . . . . . . 10. Nood- en belegeringsmunte~i !) y2 ))

. . . Reschrijving der afbeeldingen van de 7 platen 5 1)

Uit bovenstaande gegevens treedt duidelijk het belang naar voren \:an inleidende, onderrichtende en verklarende telisten gevolgd van de nauwkeurige opsomrnii-ig van de tcntoongestelde stubken met hiin karakteristieken.

Wie zich deze kataloog 11og wenst aan te schaffen (en WC raden dat

- 132 -

zecr sterk aan !), kan 75 Pr. storten (voor 't boeli en de verzending) op de postcheckrekening 5.460.38 van het Europees Genootschap voor Munt- en Penningkunde t e Brussel.

De ICataloog is tweetalig : hTederlands - Frans.

We dumen er namens de redaktie van ons maandblad nog een beden- king aan toevoegen : Waamm schrîjven de leden die ecn thema ver- zorgden, niet eens een of ander artîkel voor ons maandblad ? - Geloof

~ r i j : de redsktie zal U zeer dankbaar zijn ; en alle leden zeer te- vreden !

1960 : L E CATALOGUE DE NOTRE EXPOSITION JUBILAIRE A ANVERS COMME DOCUMENT POUR L E NUMISMATE

DEBUTANT

Un guide et de ia documentation, voilh deux choses bien indispen- sables pour le numismate - qu'il soit debutant ou collectionneur chevronné. La plupart des collectionneurs dhutent avec une r collection génerale c.h.d. les monnaies modernes eyou les monnaies anciennes d'un continent, ou de quelques pays. Aprbs un certain temps ils croyent avoir trouvd automatiquement une spéci@ité ou une direction et ils s'adonnent dom I une branche de la numismatique, ou bien le cas échCant leur intértt porte sur un seul pays, un territoire ou une contrée.

il y a, aussi bien pour la premibre ue pour la deuxibme catégorie de coiiectionneurs, d a livres, des artic!es ou des cataïogua, avec des indications précieuses concernant les émissions, les années de rra e, ia vartdth les raretés, etc. n y a, en enet, pas mai r I Y ~ U V R E S STANDARD w c t catalogues, pouvant leur btre utiles. Quant la documentation pour les monnaies modernes 20"ibcle) nous avons les auvres de Wayte et de Yeoman. Pour la eîgique nous avons les œuvres de Dupriez et de Harssens.

43

Toutefois, pour le débutant, c'est toutc une affaire pour être doc:i- menté.

Maintenant, nous sommes P meme de dire P tous nos membres: Ne cherchez plus 1 Nous avons le livre qui vous aidera et qui vous servira comme guide. C'est notamment dans ce sens que nous avons Ctabli le catalogue de notre expositions organisbe l'occasion du deuxibme lustre de I'Alllance Numismatique Européenne. Cette œuvre est intitulee: *Catalogue de 1'E ositîon Numismatique organisée en coopération avec la ~ r e d i e t b a S.A. par 1'AUiance Nomismati ue Eumgdenne dans les locaux de la Ban ue, Torengebouw, 35, A h d é des Souliers, Anvers du 1 au 16 octobre!060 e qui, par la suite a 6th transîer6e dans plusieurs vines du pays : Bruxelles, etc.

C'est une œuvre volumineuse - en format quarto - avec une cou- verture grise, demi-cartonnée et contenant 170 ages de texte + 7 planches de photogravures. Normalement et sans ilkstrations, le prix d'une œuvre pardie s'CIbve P un îranc ia age. A ce titre, ce catalogue est une rke le occasion et I la poMe de J a q u e coUectionneur.

Commençons avec quelques observations : 1. Malgré le fait que cette exposition ne représente pas la numismatique

- 133 -

entière, les dix thèmes exposés nous donnent un aperçu très étendu de ce qu'on peut collectionner.

2. Chaque thème est introduit par un article très instructif, ces articles étant suivis d'une liste des pièces exposées.

3. Les sept planches illustrent très bien les différents thèmes, chose qui interessera en premier lieu le collectionneur débutant.

Nous doniions ci-après un sommaire des articles sur les thèmes traités : 1. L a numismatic~ue monétaire dans la Belgique Indé- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pendante 2 Pag.

Evolution de la circulation monétaire depuis 1832 . 3 1)

Types monétaires de la Belgiquc Indépendante jusqii'à . . . . . . . . . . . . . . . . . . . nos jours 4 1)

. . . . . Essais et epreuves monétaires de Belgique 3 ))

2. Les monnaies anciennes des I'rovinces Belges du I lC . . . . . . . . . . . . . . . . jusqu'aii 19e siècle 36 1)

. . . . . . 3. Monnaies Anglaises depuis le 14t' sièclc 8,3

. . . . . . 4. La France, de François I à nos jours 10,5 » . . . . . . . . . . . . . . 5. Monnaies Allemandes 17

. . . 6. Les monnaies des provinces unies des Pays-Bas 9 1)

. . . 7. Monnaies de l'Antiquité - Grecques et Romaines 6 » . . . . . . . . . . . . . S. Curiosités Numismatiques 16,5 11

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9. Médailles 20,s » . . . . . . . 10. Monnaies de nécessité et Obsidionales 9,s

. . . . Description des reproductions des 7 planches 5 1)

Nous croyons de vous avoir démontré l'intérkt de ces textes intro- d u i s a n t ~ instructifs et explicatifs, suivis d'une liste des pièces exposées avec leurs caractéristiques.

Ce catalogue peut être acq~iis (et nous le conseillons vivement) en versant 75 francs (frais d'expédition compris) au C.C.P. 8.460.38 de l'Alliance Numismatique Européenne à Bruxelles.

Le catalogue est bilingue : Néerlandais - Francais. P.

hrous osons ciicorc ajoiiti-r iiiic ri.flcsioii ii cct article au nom de la rédaction du bullctiii : I>our(~iioi. Ics riiciiil~rcs. resporisables d'un thème n'écrivent-ils pas iiii artiïlc polir notrc biillctiii '! (lroyez-nous, l a rédac- tion vous sera rcroniiaissnritc CI toiis Ics i~iciiibrcs scronl très satisfaits.

P I T T O O ~ S P. F. J. (Traduit par la Rédaction du Bulletin)

ASSEMBLEE GENERALE DE 2 OCTOBRE 1960

C'csl ii Aiivcrs. aii siL:ge <le ccllc Srclioii, qiie sc tli.ruiila la I O v 21s- scii1bli.c Généralc (le I'Alliaiicc. 1:Laiciil 1)ri.sciits : J1.11. h i i i i c~y~ . .Xiissclcl. Hogacrt. Rogaerts, Uoiissau\\,. Bru' iiiiicks, Clabau et .\Iatlairic, De t3aeck. I)chcrgher, <le .\lartelaerc. I>c .\le' et .\la(lanic, de R~iyt tcr . .\Iellc I)csc~cte, Dewit. 1)ogiiet. Evrard. I:rariccschi. 1:raiicis. (;rijsoii, Hacck, .A.. 1 laeck. .A. A., l-icrbict. Hrrreiiiaiis, 1-lcrssc~iis. Jacol)scn, Jacger. J.üu\v~~rc. 1-cvie, Lippcns, I.otickx ct ,\la(laiiii*. I . o i i \ ~ ~ l , .\lacs, P., .\Iajériis rt >ladarne. .\lari.chal, hlartiny. .\lcstdagIi. .\lertcns. Illicliicls. Siiyttciis.

- 124 -

Poot, Rouyuaert, Schelles, Schüller, Thieler, Van Den Berghe, lMadame Vanden Brande, Vandendriessche, Van Meerbeek, Van Peteghem Van Roosbroeck, Vanthuyne, Vossaert, Walther. Excusés : M.M. Baillion, Gyselinck, De Potter.

A l'heure prescrite, le Président de la Section d'Anvers, M. De Baeck, souhaita la bienvenue aux nombreux présents dont Madame Vandeil Brande et certains membres venus de l'étranger. Il attira l'attention de l'Assemblée sur la belle exposition, fruit d'une collaboration de toutes les Sections.

M. HERSSENS, Président de l'Alliance, prononça ensuite le discours d'ouverture qui suit :

Mesdames, Messieurs,

Nous fêtons aujourd'hui les 10 années d'existence de l'Alliance Nuiiiis- matique. Dix années qui nous ont vu grandir, murir et prospérer pour représenter en ce moment un des groupements numismatiques les plus importants de l'Europe.

Cependant les débuts furent modestes ; dois-je rappeler ici que l'idée de créer l'Alliance Numismatique a germé dans l'esprit de deux jeunes numismates qui correspondaient entre eux, et qui essayaient de trouver des adeptes, par la voie d'annonces dans les journaux. Ces jeunes numismates étaient Messieurs René de Martelaere d'Anvers et Monsieur Antoine Van den Brande de Bruxelles, ce dernier, hélas décédé depuis, perte que nous ressentons encore toujours.

En mars 1950, ils firent paraître à eux deux, le I r Numéro du Bulletin de l'Alliance Numismatique. - Chose extrèmement curieuse, ce premier numéro prenait un engagement pour la Société, et cet engagement était le suivant : a L'Alliance Numismatique organisera chaque année, une exposition des collections de ses membres. »

Vers la même époque, j'avais fait paraître mon étude polycopiéc sur nos pièces de monnaies nationales, sous le titre de « Catalogue des Monnaies du Royaume de Belgique, de 1'Etat Indépendant du Congo, du Congo Belge et de la Banque du Congo Belge. 1)

C'est à ce moment que je fus sollicité par Monsieur de Martelaerc pour me-rallier à leur mouvement numismatique. - Inutile de vous dire que je le fis avec enthousiasme. - Connaissant le nom et l'adresse de plusieurs numismates qui m'avaient demandé le catalogue des Monnaies Belges, nous adressames une convocation de réunion à Bruxel- les aux sympathisants, qui fut répondue par de nombreuses présences.

Au sortir de cette réunion, l'Alliance Numismatique avait son bureau de direction, qui fut annoncé dans le 2eme bulletin de l'Alliance. E n un mois, l'Alliance était parvenue à grouper un effectif de 38 membres. Le départ de la société était bon, et l'horizon s'élargissait constamment.

Il n'est pas dans mes intentions de vous faire revivre pas à pas, la vie des dix années de notre société, se serait t rop long. Mais j'estimc c~uc .je manquerais à mes devoirs si je ne rappelais pas à l'assemblée, qui furent les grands pionniers de notre cercle.

De toutes les activités bénévoles, mises à la disposition par les membres au bénéfice de la bonne marche de l'Alliance, deux personalités ont dominé par leur activité incessante. Dois-je vous rappeler les services inestimables et infatigables dont firent preuve jusqu'il y a quelque temps à peine, Monsieur de Martelaere sécretaire général de la Ire heure, et son brillant adjoint Monsieur Joris Mertens. On peut affirmer, que peii- dant plus de huit ans ils ont été les pilliers centraux de toute l'armature de la Société.

- 125 -

Une mention toute spéciale, et un vibrant hommage doit être adressé à notre Cher Président d'honneur, le Révérend Abbé de Potter qui en toutes circonstances a été notre meilleur soutien, t an t par ses conseils éclairés, que par son désintéressement personnel et son appui à la cause numismatique.

Une personalité plus jeune dans la vie de notre cercle s'est fait remarquer par son autorité et son esprit de travail. J e désigne ici Monsieur Valère Clabau qui s'est particulièrement penché sur la rénovation de la section de Bruxelles, qui faute d'avoir trouvé un chef, était à certain moment défaillante. - En ce moment la section de Bruxelles est la plus nombreuse de nos sections. - C'est lui également qui depuis plus d'un a n a pris sur ses épaules, la lourde chargc de sécretaire général, en remplacement de Monsieur de Martelaere, devenu Vice président, et s'en acquitte avec autant de cœur que d'intelligence.

Mais que dire du rayonnement des conférences, toujours si inté- ressantes et variées, que bénévolément nous font, dans les sections un peu importantes, Monsieur Fernand Baillion, Directeur du Cabinet cles Médailles, et Mademoiselle Jacqueline Lallemand, directeur adjoint de ce même cabinet, qui à elles seules justifient la présence accrue de nos membres à nos réunions.

Aux Chefs de section, aux conférenciers et à tous ceux qui par leur travail ont contribué à faire de l'Alliance Numismatique ce qu'elle est devenue aujourd'hui, j'adresse de m a part, et de la part de tous les membres un cordial merci.

A l'occasion des festivités en cours et de l'exposition, une mention toute particulière est il décerner à Monsieur Paul De Baeck, dont la collaboration dans l'organisation de celle-ci a été remarquable.

J e me permets maintenant de reprendre, et de mettre en exe rgue la phrase, qui constituait un engagement de la part des fondateurs de l'Alliance, puisqu'ils ont pris le,soin de l'inscrire dans le premier bulletin de notre association « L'Alliance Numismatique organisera chaque année une exposition des collections de ses membres 1).

J e ne veux pas en rappelant cet engagement, jetter la pierre aux dirigeants de l'Alliance qui n'ont pas pu dans le passé tenir strictement ces promesses ; les circonstances ne se sont pas toujours prètées à les rbaliser. C'est pourquoi, en réparation à cette lacune je vous convie à visiter, tantot, l'imposant ensemble numismatique exposé par les membres de l'Alliance, qui certes fera votre admiration, et sera pour les plus jeunes un enseignement salutaire, et un guide dans leurs recherches. Un cordial et chaleureux merci à tous ceux qui ont bénévolément mis leurs trésors numismatiques à disposition. J e ne puis assez vous recom- mander l'achat du Catalogue, mis en vente à cette occasion, qui con- stitue le résumé de toute une bibliotheque de livres numismatiques, capable à lui seul de vous guider au classement de votre collection.

Si l a section d'Anvers a pu mettre sur pied, une entreprise de l'en- vergure que vous constaterez, nous le devons à la généreuse partici- pation financière de la Kredietbank, qui s'est jointe à nous comme jubilaire, Elle, pour fêter ses 25 années d'existence, et nous pour fêter notre jubilé de 10 années d'activité Numismatique. Nous tenoils encore à marquer à cet organisme et à sa bienveillante direction un cordial Merci.

J e manquerais certes, à tous ines devoirs si j'ommettais de vous signa- ler que nous avoiis trouvé à la Kredietbank une personalité qui s'est particulièrement dévoué à la bonne marche de l'exposition, et je prie donc d'acclamer par vos applaudissements en signe de reconnaissance

Monsieur A. W. E. Deheegher, Fondé de Pouvoirs, au département (1 Prospection ». C'est en grande partie à son esprit d'organisation que nous devons la réalisation matérielle de toute l'exposition.

.\valil (le (lonner la parole Ii iiioii suivaiil jc fais iiiic suggestioii. cha(1uc Asseinl>lée génCrale, la Section invitante ~lcvrait A l'aveiiii.

réaliser dans la iiicsiire (le ses moyens, une cspositioii des belles pibecs tlcs iiieiiibrcs (le la section locale. On crccrait ainsi i i i i esprit d'éiiiiilatioii rntrc les scclioiis. cl cc ail graritl bien tIc l'esprit iiiiiiiisiiialit~iic: de scs iiicni brcs.

Pour terminer j'adresse un vœu : Longue vie, succès et prospérité à l'Alliance Numismatique Européenne. 1'CEuvre de vos ainés et l'espoir des jeunes numismates.

11. (le JIarlclacrc prit alors la parole en laiil qiic coroiitlalt-iir (Ir I'=\lliaiicc. polir déclarer notamment: L'exposition qiie nous avoiis iiiaiigiir6e hirr et que beaucoup d'entre voiis aiiroiil I'occasioii tlc visiter cct aprcs-midi a été l'œuvre du PrCsitlerit tlersscris. II s'cst personnellement dévoué, sacrifiant même une large part de ses vacances pour que cette exposition soit une réussite.

Qu'il iiie soit tl'ailleurs permis à ce sujet d'accoler au nom de notrc l'r6sitieiit cclui de AI. I)c Baeck qui dirige la Section anversoise orga- iiisalricc tic 1'Espositiori. M. De Baeck qui aura été pour M. Herssens I'altcr ego plein (IV vitalité, de dynamisme et d'une foi complète en iiotre succès.

1Iesdaiiies, 1lcssiciirs, iiuiis avons toiijoiirs cri JI. 1 lerssïris rciicoiilri Ir Pr6sitleiil idcal. .-\lTablc. plciii de I)oiilioriiic, Ireiriniit Ics riiiil)itioiis tICincsiirécs inais cscitaiil riolrc ciithoiisiasme poiir dcs réalisaLioiis de graiitlc eiivergiirc. i l a 6th polir iioiis I'ClCiiicnL iiiotlératciir et cliiir- voyanL, i i r i lioiiinic sciiiblaI>lc I cciis cjiic I'i\iieiciiiic GrEcc tli.cor;iit de I'6l>itlii.lc dc Sage.

E n votre nom à tous, le Conseil d'Administration de- l'hlliancc a décidé d'offrir à M. Herssens la médaille commémorative en vernieil du IOe anniversairc de notre fondation. Puisse cet exqnplaire uniquc lui rappeler souvent notre affection et notre reconnaissance. >i

Dc vifs appla~idisscinents poiltuèrent cette allocution. (I l reste encore une vingtaine de ces médailles qui peuvent être obtenues chez M. Dc Baeck, P., 81, rue St Antoine, St Mariaburg (Anvers) à 100 frs.).

11. De Uacck rey~ril lu parolc pour rciiicltrc à 11. I)chccglicr la iiiétl;rilli. (l'argent ct Ir proposa corririic iiiciiibrc cl'lioiiiicur pour les incstiiiial~lch services rciiclus tlans I'organisatiori (le l'cspusitiori. (;clte iiiédaillc liil aussi rcriiise à 1111. (le .\Iartclarrc el 1lcrteiis. poiir les services <.secl)- tionncls rendus ~)enclaril leiir longiir forictioii ai: seiii (le I'associatiori. Madaine \'arideri Brariticn se vit 6galcnicnt tl6ccriii.r cette iii6(l:iiIl(~. I.'XsseinL>li.e apl>roiiva ;:\.cc rlialciir.

I>assaiit :ILI ~)oiiil 3 tlc I'ortlrc. t l i i joi i i : Bilai1 fiiiaiicirr tlr 1!):>!). 11. (le Jlarlclncrr, aiicicii Sccré1:iirr <;i.rii.ral, cri (loiina Iccliiic : ,\1.\1. I.c\.it~ (4 I)e I3;ircl; fircrit rapport sur Iciir iiiissiori tlc v6rificateiirs et j,rtil)o- sérciil 1:i tlfcliarge 2111 Conseil, cc (lue I';issciiiblCc apl>rouva. (:(.Ilc t1criiii.r~ tlésigiia ciisiiilc 1111. Llc 11ey dc Hriisellcs et Vaii hleerl)c.(.!i tl';\iivcrs. coiiiiiic v6rificatcrirs tic ILI coriiptabiliti. l!)(iO.

Le poirit .j fiil rl6vclopl)i. par M. Clabau, Socrélaire C;i.iicr;rl. Saris vouloir pr6siiiiicr de la fin dc I'csercice, puisqiic noiis iic soiiiiiics qu'en octobre. noils poiivoris d6Jd vous dirc que la gcslioii dc I'..\lli;iricc c s l bonne. Sos liii:iiicrs s'niiidliorciil. dit-il, et nos clTcclifs soril N I Iiaiissc.,

- 127 -

puis<l~ie nous atteignons à ce jour 412 inscrits, contre 342 l'année passée à la même date, soit 70 membres en plus.

Mais plusieurs points de ma circulaire de février dernier doivent être rappelés; pour mener ma tâche à bonne fin la collaboration de tou.Les les bonnes volontés est nécessaire. Le travail administratif doit être rédiiit à sa plus simple expression et vous pouvez y aider en répondant dans le plus bref délai à toute demande.

i )i.gagé tic loiil soiici administratif r t financier, i l cst alors possible (Ir iiirtlrc toiit cSii miivre polir atteindrv le bill assigiié : collectionner, Clii(licr cl exposer, eii i i i i riiot. assurer ails sciences iiuinisiiiatiqiies Iciir 1)iciri 6paiioiiisseinerit. IJoiir cc faire, iioiis (levoiis Ctrc iioinbreiis 13caiicoiip tle recriitenieiit rrstc laii-c. II y a (luaiitit6 (Ir iiiiiiiisinate? iso1i.s qui ne sont pas <Irs iiotrcs. Des Scctioiis ~>cuvciit btrc crédcs ;i

:\rloii, 1-lasselt, 1-ikge, >Ions. Saiiiur, 'i'oiigrcs r l Tournai. Soiis avons des iiiciril>rcs siir iilacr qiii peuvent ~>reiitlrc <les iiiitiativcxs au profit de l'Alliance e t de la Numismatic~ue.

So t rc bulletin (~i i i cst Ic liai1 d'uiiiuii avec lcs iiiciiibrcs. cloit iilre kiiissi vi\?arit ([lie 1111ssib1e ct coiii~)orter drs articles i i i t~r~ssai i t s . SOUS rit (Icvoris Ilas rcclicrclirr iiii graiid iioinbrc (Ir linges, inais bicii la (liialiti. tir ce c~ii'rllrs ~>euveiit coiilcnir. Yoiis. coiiiiiic iiieiiil)rcs, voiis poiivcz aiissi iioiis aider l)caircoiil> daiis ce doiiiaiiic, cn iioiis cri~oyaii t cies arti- clcs, tlvs 6tiitlcs, etc. cl lc plus iiiiportaiit clc toiit. iioiis giiidrr (Ic vos siiggcstioiis. (le vos idi.cs cl de vos conseils. C'est d'iine collaboratioii 6troiic des irieinbrcs et des dirigeants qiie iiaisscnt Irs 1)onries ceii\rres.

Ecrivez-nous, faites-nous part de vos pensées, nous y trouverons toujours quelque chose qui servira la collectivité, qui viendra améliorer l'cxistant. Entre gens de bonne volonté, nous devons réussir et nous réussirons.

E n ce qui me concerne mon dévouernent vous est toul acquis, vous pouvez compter sur moi, mais, supprimez les litiges administratifs en versant immédiatement votre cotisation pour 1961. J e vous en remercie d'avance.

Coinme M. Haeck, candidat Secrétaire Gé~iéral Adjoint, avait exprimé le désir d'être élu au vote secret, son éléction, précédée d'une inter- vention de M. Nuyttens (Ir (:oiirtrai, sc lit h I'uiiariiriiilé, iiioins 2 vois et 1 réservée. Applaudi, i l rciiiercia polir la coiiliancc (~iic I'r\sscnibli-ci lui avait témoignée tout en drniandant la collaboia~ioii (le toiis. poiir inener sa tâche a bonne fin, cri sc réfcraiit aiissi :I la circiilaire (Iii

Sécretaire Général. Au point 7 : Divers, M. Levie, bibliothécaire, remercia plusieurs

donateurs de livres et fit un appel pressant pour que d'autres suivent ce bel exemple.

M. Walther, d'Aix-la-Chapelle, exrima sa joie d'être parmi nous et souhaita longue vie à l'Alliance. M. Mertens, au nom de l'assemblée le remercia.

M. De Rley de Bruxelles, demanda si une partie du Conseil d'Admini- stration n'était pas sortante. Le Président lui répondit que la moitié serait sortante h l'assemblée générale de 1961.

M. Bruyninckx de Bruxelles proposa une seconde assemblée en 1961 avec visite d'établissements artistiques. Le Conseil examinera cette question.

A la demande de M. Majérus de Bruxelles que le Service F.D.C. s'étende à d'autres pays et que tout ce qui est frappé soit annoncé dans le bulletin, M. Clabau répondit que le bulletin d'octobre donnait satisfaction à la deuxième partie de sa demande.

- 128 -

M. Maréchal d'Eupen demanda que le bulletin coiiiporte de courtes traductions de ce qui paraît. D'accorcl.

La dernibe question soulevée fut la désignation de la Section chargée de l'organisation de I'assemblk genéraie de 1961. Après un débat 00 le Secretaire Gtnkrai fit remarquer qu'Anvers, Bruxelles, Courtrai et Gand ne devaicnt pas toujours être chargbe de cette organisation proposa Charleroi qui, aprks m k e réxexion accepta, par une décla- ration enthousiaste de Maftn Ausselet, Président de cettc Scction.

l'Assemblée fut clôtur6e par un exposé numismatique de M. K. Jaeger, appuyé de projections liiinincuses qui rencontra lin vif succès.

Ce fut une bclle réunion gdnérale c~ui marquera dans les annales de l'Alliance.

ALGEMENE VERGADERING VAN 2 OKTOBER 1960

Het is te Antwerpen op 2 oktober 1960 dat de tiende algemcne vergadering van het Cienootschap plaats had. Waren aanwczig: dhr. Annoye, Ausselet, Bogaert, Bogaerts, Boussauw, Bruyninckx, Clabau en Mevrouw, De Baeck, Deheegher, de Martelaere, De Mey en Mevrouw, de Ruyter, Mej. Desoete, dbr. Dewit, Do uet, Evrard, Franceschi, Francis, Gryson, Hacck, A., Haeck, A. A, Hcr iet, Herrernans, Herssens, B Jacobsen, Jaeger, Lauwers, Levie, Lip ens, Louckx en Mevrouw, Louwet, Maes, P., M '&rus en Mevmuw, &6chal, Martiny, Mestdagh Mertens, Michiels, 8uyttens, Poot, Rouguaert, Scheller, ~ c h ~ l e r : Thieler, Van Den Berghe, Mevrouw Vanden Brande, Vandendriesschc, Van Meerbeek, Van Peteghem, Van Roosbroeck, Vanthuyne, Vossacrt, Walther.

Lieten zich veroiitschuldigen : dhr. Baillion, De Pottcr, Gysclinclt.

Op het vastgestelde uur, richtte dhr De Baeck, voorzitter dcr afclcling .\ntwerpen, het welkomstwoord tot de talrijke aanwezigen waaronder Mevrouw Vanden Brande en zelfs enkele buiteniandse leden. Hij trok no de aandacbt van de aanwezigen op de prachtige tentoonstelling we ke het resultaat is van cen enge samenwerking tussen alle aïdelingen. f

Dhr. Herssens, voorzitter van het Genootschap sprak dan de opeilings- redc uit waarvan WC hier de integrale tekst weergeven :

Mevrouwen, NIijne Heren, Heden vieren wij het tienjarig bestaan van het Penningkundig

Genootschap ! Tien jaren welke ons hebben zien groeien en rijpen, zodat wij op dit ogenblik een der belangrijltste penningliundige verenigingen in Europa vertegenwoordigen.

Nochtans was ons begin eerder nederig. 1s het nog iiodig U cr aan te lierinneren, dat de gedachte om een penningkundige vereniging in het leven t e roepen, in de geest rijpte van twee jonge penningkundigen, die met elkander in verbinding waren, en trachten langs aankondigingen in de dagbladen, nieuwe volgelingen t e winnen.

Deze twee penningkundigen waren de heren René de Martelaerc van Antwerpen, en Antoine \'anden Brande van Brussel, dcze laatste intussen helaas overleden, verlies dat wij nog heden betreuren.

Maart 1950 ziet het cersle nunimer verschijnen van het door hen

- 1219 -

opgestelde « Bulletin de l'Alliance Xumismatique )). ù'iterst eigennardig was wel da t di t ecrste nummer de verbintenis voor de vereniging aan- ging, jaarlijks een tentoonstelling in t e richteii met de venameling van haar leden.

Rond dit tijdstip, verscheen mijn gepolicopiëerde studie van oiize nationale muntstukken ondcr de titel Calalogue des monnaies du Koyaume de Belgi ue, de lSEtat Indépendant du Congo, du Congo Belge c t de la Banque %U Congo Beige )).

Het was toen, dat de hecr de Martelaere mij vroeg aan tc sluiten bij hun penningkundige vcreniging. Onnodig U te zeggen, dat ik dit met geestdrift aanvaardde. Daar verschillende penningkundigen mij intussen naar de catalogus van belgische munten hadden gewaagd, kenden wij meteen dc namen en het adres van meerdere penningkundigen. Wij richtten tot deze sym athisanten een uitnodiging tot het bijwonen van ecn bijeenkomst te irussel. Dit kende een groot suom !

Bij het beeindigen van deze bijeenkomst, bezat het Penningkundig Genootschap reeds haar Directiezetel, die in het tweede bulletijn ook aangekondigd werd. In één maand ti'ds was het Penninkundig Genoot- schap er in gelukt, mn efiecticl van d8 leden te groeperen.

Het was, zoais U ziet, een goed begin, en de horizon verbrcedde gestadig aan ! - -

Het Ligt geenszins in mijn bedoeling, U, in detail, het tienjarig leven van onze verenigin t e doen lierleven ; dit zou ons t e vcr leiden. Maar ik zou aan mijn pli & t t e kort schieten, indien ik U niet de grote pionicrs van onze vereniging in hcrinnering bracht. - -

Door heel hun onbaatzuchtige aktivitelt, ten gunste van de goede ang van de Genootschap, traden twee persooniijkheden naar vorcn,

%or hun ono houdelijke werking. 1s het nog nodig, U de onschatbare en onvermoligue diensten te zeggen van de Heer de Martelaere, alge- mcen secretaris, van het ecrste uur, en van zijn schitterende adjunct, clc Heer Joris Mertens. Ik kan U verzekeren dat zij gedurende acht jarcn, de steunpilaren waren van onze vereniging.

Een speciale vermelding, en een warme hulde, verdient zeer zeker onze geachte Ere-Voorzitter, Eerwaarde Heer I)c Potter, in wic wij onder alle omstandigheden, de goede steun vondcn, zowel door ziii? schrandere raadgevingen, als door zijn onbaatzuchtige steun aan de zaak van de penningkunde.

Een jongere persoonlijkheid in het leven van onze vereniging, lieeft zich doen opmerken, door zijn autoriteit en njn arbeidsgeest. Ik bedoel hier de heer Valhe Clabau, die zich zeer speciaal wijdde aan de ver- nieuwing van de Sectie te Brussel, die op een bepaald ogonblik dreigdc uit te sterven, bij gebrek aan een leider. Nu, is deze Sectie de belang- rijkste Sectie geworden !

I-Iet is ook hij, die sinds meer dan één jaar, i:i vervanging van de Heer (le Martelaere, inmiddels Vice-I3resident geworden, inet evenveel hart als vcrstand, de zware last van algemccn secrclaris, op zich nam.

Maar wat te zeggen van de uttstraün welke uitgaat van de steeds zo belangwekkende ais gevaritkrde voorfrachten, die de Hecr Fernand Baillion, Diredciir van het Muntencabinet, cn Juffrouw Jacqueline Lallemand, adjunct-directeur van ditzcllde Cabinet, ons in de inte- ressantste Secties steeds goedwillig geven ; deze voordracbten alleen reeds, wettigen de vermeerderde aanwezigheid op onze vergaderingen.

Ik weiîs ook, in mijn persoonlijke naam en in die van al de leden, ccri wclgcinccndc clanli toe t c st~irci i aan al dc chefs dcr secties, aan

- 130 -

onze veordnchthouders, en aan al d enen die door hun werk hebben bijgedragen tot g a i en bloei van het"frenningkundig Genootrehao.

- Ter gelegenheid van dtre fcesteiijkheden en van onze TentoonsteOLng,

wens ik zeer s ealaai de Heer Paul De Baeck te vermeiden, g e n s medcwerking aan % organisatie hlervan, merkwaardig mag genoemd.

Ik wens nu terug Le komcn en spoctaril te wijzen op de îasc, waarbij de stichters van het Genootschap, zich verbonden - verrnclden zij di t immers niet in hct emtc biilleti~n - a l'Alliance Numisinatique organi- (( sera chaque année une exposition des collections de ses membres. 1)

Geearzins Ugt het in mijii bedoeiing, door dit feit te willen in hcriniic- Ting brengen, de Steen te werpen aan de leiders van het Gciiootscha]~, die in het verleden, deze verbintenis, niet altijd strikt konden naliomeii. De omstandigheden leenden zich niet altijd t o t het naleven vail deze verbintenis.

Maar het is daarom, dat ik U allen, d s aanvulling van d u e leemle in het verleden, zo a~nstonds wil uitnodigen tot een bezoek aan dit werkelijk indnùtwekkend geheel van de door onze leden tentoongestelde munten, die, ik ben m a n overtuigd, al Uw bewondering. zai wegdragen, en die bovendien voor de jongeren onder ons, een heiîzaam voorbeeid en een @do zai zijn in hun opzoekingen. Ook aan hen, die zo bereid- \rfllig hua waardevoiîe muntstukken ter beschikking stelden, zeer hutelijk dank I

Ik kan U niet genoeg de catalogus aanbevelen, hier bij deze gelegen- hd8 te k ~ o p aangeboden ; deze catalogus is werkelijk een samenvatting vui eea ganse bibliotheek van penningkundige werken, en Uw bekwame gids in het classeren van Uw collectie.

Zo de Sectie von Antwerpon een tentoonstelling van zulke omvaiig heeft ku'Hnen ep touw zetten, is dit dank zij de cdelmoedigc financiële medcwerking van de Kredietbank, ook jubilaris voor haar 25-jarig bcstaan. Aan deze instelling en aan haar zo welwillcnde Directie richteil wij dan ook onze welgemesnde dank.

Ik zou echter aan mijn plicht tekortkomen, zo ik U niet vermelddc dat wij bij deze instelling een personaîiteit leerden kennen die zich zeor speciaal heeft gewi'd aan de goede gan van deze tentoonstelling, en ik wioek U dan 001, a1. teken van erf!enteUjkheid, toe te juichen de H m A. W. E Deheegher, volmachtdrager bij het departement Prospcc tie.

De materiële verwezenlijliing van hecl de tentoonstelling danken wij in hoofdzaak aan zijn prachtig organisatie-talent.

Voordeer het woord aan de volgende spreker te verlenen, zou ik een sa estie willen doen, nl. dat bij iedere algemene vergadering de uit- mfEmde secüe, in de mate van haar mogelijkheden, een tentoonstelling zeu houden van de mooie muntstukken toebehorend aan haar leden. Dit zou vooneker bijdragcn tot een geest vstn gezonde wedijver tussen de sectîes onderling, en ten goede komen aan de pcnningkunde in hel ilgemcen.

Te11 slotle wens il< onze vereniging, ceil lang, succesrijk, en voorspoedig leven toe.

Dhr. de Martelaere ncernt dan het woord als een der lwee stichtcrs van het Genootschap en zegde : De tentoonstellhtg welke we gisteren ingehuldigd hebben en welke velen onder U vruimiddrig zulleii bezich- tigen, is het werk geweest van voorzitter Herssens. Hi heeft cr zich pcrsoonlijli aan tocgewijd, cr zelfs cen groot decl van z jn vcrlof voor 1

opgeofferd opdat ze volledig zou slagen. Het zij me ook toegelaten bij dc naam van onze voorzitter deze van dhr. De Baeck t e voegen, de alter ego vol van vitaliteit, van dynamisme, met een onbeperkt vertrouwen in het uiteindelijlc succes.

Dames, Hercii, \vc licbbcii stcctis i i i tllir. l lersscii~ <le itlcale voorzitter gehad. Iniicnicii~l. goc(llinrtig, tlc t r groti.. iiiaar bcstaaiitlc. rcr- zucht en ons erilhoiisiasiiir voor grootse vcrwczciilijkiiigcii. rcriiiiiciitl. was hij voor 011s stcccls Iirt iii:iligeri<l cri klaarziciitl clciiicnt, iriiiaritl welke in het Oiitlc Grickciilaiitl zoii vcrcrrtl gc\vordrii zijii nicl hct epitheton van Wijze.

In naam van alleii. Iiccfl dc I)vliecrraa(l v:iii Iicl (iciiootscliaj) bcsloten aan dhr. Herssens <Ic ~fctlciikiiictlaillc i n vcrgiiltl zilvcr vnii (Ir 10e ver- jaring van onze sticlitiiig aaii te bictlcri. llogc dit ctiig csriii~)laar hem nog verschillende iiialcii onze toc\vijtliiig en oiizc daiikbaarlicid her- inncren.

Een langdurig applaus besloot dezc toespraak. (Er zijn nog een twintigtal van deze medailles in zilver te bekomen bij dhr. De Baeck P., 81, St Antoniuslaan, St Mariaburg (Antwerpen) aan de prijs van 100 fr.)

Illir. 1)e I3arck Iivriicc.iiit tlaii Iirt woortl oiii aaii tllir. I>cli~cglicr tlr zilvrrcii iiictlaillc tc ovcrliantligeii ib i i stc.ltle tezclfdrrtijtl voor tllir. 1)ehregher als erc*litl Ic tvillrn aanv:iardcii voor tlc otiscliatl>arr tliciistcii bc.\vrzpti tijtlciis tic orgsriisatic vaii tlc tciitoonstclliiig. 1)ezc iricdaillr \vert1 ook aan tlhr. dc hlarteiaerc cri 111-rtciis ovcrliantligtl voor (Ir liiiitcii- gc\voric tliensten tijtlcns I i i i i i laiig iiiandaat als bclipertlcr. aaii Iirt Genoolschal) 1)ewczcn. Ook .\Icvroii\v Vantlrii Hraiidc werd iiiet ceri rncdaillc bctlarlit. -11 tlczi. ~> i i i i l~ t i zijii oiiinitltlrllijk door tlc vcrgatlcririg goedgekeurd geworden.

O\7crgaaiitlr 101 lie1 l>iiiil :l vaii tlr tlagoitlc, liiiaiiriële balaris van 1!).-)!). gaf tllir. (le .\Iartelaere, oiitl-sckrctaris-gerirraal, crvaii Icziiig. Dfir. l~.cvic. cii Ilc Baeck gavcn vcrslag van liiii i taak :ils veriflcatciirs cil stcllcii onllastiiig voor hct I+chrc!r voor, Iictgccii clan ook door tlc verga<lcriiig wrrd aangciioincn. 1)r vcrgntlrririg cliiitltlc vervolgcris tllir. I)c Sir?'. 13riissc1, rii Vari hlccrl>ccck v:iii hiil\vcrl>cii aaii als vcrificateiirs voor de boekhouding 1960.

1-let ~)iiiit .i wcrcl bclianticl(l tlooi (Ilir. (:lab;iii. X1geiiiccri Sckrclaris \vclkc Iic.1 volgentlc zeptle : $, Zotitlcr vecl aclit te slaaii 01) h1.t chiritle van Iicl bockjaar, \vc zijii slcchts i i i uktobrr. I;iiiiiii.n wc zeggcii tlat hrt bcticcr van lict Gcnoolscliap goctl is. Orizc liiianciëlc torstaii(l vrrl)clcrt. ri1 onze cfTccticvrri stijgcii. gczicii \vc vaiitlaag 412 iiigcsrlircvcii letlrii Lcllcii, ~ c R c ~ 312 vcrlc(lcii jaar op tlczclfdc tlaluni, (111s 70 Ictlrii iiircr. LIaar v~~rscli i l lc~i~lc ~>iiritrii vaii i i i i J i i oiiizcntlbrirl vaii fcbriiari inoclcii in Iicriiiiiering gel)raclit wortlcii, oiii iiiijii taak tol ecii goctl ciiidc te kiiiiiien brciigcii is tlc iiicdc\vcrkirig van icclereeii iiodig. I-Ict admirii- stratieve wcrk iiioc.1 tot zijii iiiccst cciivoiidige gedaaiite worclrii teriig- gcbraclil, rii tlaaraaii kiiril 1; hrll)cii door in dr kortst iiiogelijke tijd 01) allc aaiivrageii vaii Iict .-\lgcinccri SrkrcLarinal Ir antwoortlcn. Yrij vaii allr nttiiiiiiistratirvt cil liiiaiiriëlï zorgcii %;II Ilel 011s (la11 ~iiogclijl~ zijii alles in Iict \wrk le sleilcii oiii Iirl iiilgrslil~l>cltlr tlorl te bereikcii : vc.rzaiiielen, sliidrrcri ci1 tciitoonsti~lli~ii. i i i CCi i \voor(l (Ir iiiiiiiisiiialisclir tvetrriscliap trii vollr lalcii oiill~iikrii.

Oiii tiil tc vri\vez~~iilijkcii iiiortcii \vis zo Lalrijl; iiiogclijli zijii. Icr I~lijft nog \,ce1 aaii\vcrviiig te clocii. 1-r bcslaaii iiog cc11 groot aniilal gcïsoleertlc vcrza:iirlaars clic [log nict bij oiis bcliorcii. I:r is ccii oiiiiiid- tlcllijkc aaii\vcrvirig iiiogrlijk in velc stctlcii vail allc landcri cn bijzori- tlcrlijk i i i Bclgie tc Xarlcri. 13crgc.11. I>ooriiik. IIassclt. Luik, Saiiicii. '1'ongcrc.ii ciiz. ... ICr zijii tcr 1)l ; i ; i l~ Ictlrii \vell;c r<.ii ;\ftlcliiig kiiiiiit-II

- 132 -

oprichten en ontwikkelen, ter verder nut van het Genootschap en van dc Munt- en Penningkunde.

Ons maandblad, verbindingsmiddel met de leden, moet zo levendig mogelijk zijn en interessante bijdragen bevatten. We moeten niet een zo groot mogelijk aantal bladzijdcn beogen, maar wel kwaliteit van het- gecn er in staat. U, als leden, kunt ons op dit gebied een helpende hand toesteken door ons artikels, studies, enz. op te sturen, en het belang- rijkste van alles, door ons t e leiden door Uw suggesties, door 17w ideeën en door Uwe raadgevingen. Het is uit een direkte samenwerking tiissen leden en beheerders dat de beste werken geboren worden.

Schrijf ons, deel ons Uwe gedachten mede, we vinden er steeds iets in dat de gemeenschap zal helpen, da t het bestaande zal verbetercn. Met lieden van goede wil moeten en zullen we slagen.

Voor hetgeen mezelf betreft, is mijn toewijding U gans toegewezen, U kunt op mij rekenen, maar laat de adrninistraticve betwistingen ver- dwijnen door onmiddellijli ITw bijdrage voor 10G1 t e stortcn. Ili daill; er U voor bij voorbaat. 1)

Daar dhr. Haeck A. A., Iiandidaat adjunct-algemeeii-Seliretaris, de wens had uitgedrukt bij geheime stemming verliozen t e worden, werd hij, na een tussenkomst van dhr. Nuijttens van Kortrijk, verkozen met eenparigheid van stemmen min twee en één onthouding. Geapplau- disseerd, dankt hij de Vergadering voor het in hem gesteld vertrouwen en vraagt de medewerking van allen om zijn taak to t een goed eindc te kunnen brengen, zich aldus aansluitend aan de oinzendbrjef van de Algemene Sekretaris, dhr. Clabau.

Bij het 7 e punt : Verscheidene , dankte dhr. Levie, bibliothecaris, verschillende giften van boeken en deed een dringende oproep omdat anderen dit voorbeeld zouden volgen.

Dhr. Walther, Aken, drukte zijn blijdschap uit zich tussen ons t e hevinden en wenst een lange levensduur aan het Genootschap. Dhr. Mertens dankt hem in naam van de Vergadering.

Dhr. De Mey, Brussel, vroeg of een deel van de beheerraad niet ont- slaggevend is. De voorzitter antwoordde hem dat de helft ontslagnemend zal zijn bij de algemene vergadering van 1961.

Dhr. Bruynincltx, Brussel, stelde voor een tweede algemene vergadering te houden in 1961 om de leden toe t e laten uitsluitend numismatische onderwerpen te behandelen, gepaard gaande met bezoeken aan artistielte instellingen. De beheerraad zal dit voorstel onderzoeken.

Op aanvraag van dhr. Majérus, Brussel, opdat de FDC-dienst zich ook tot andere landen zou uitbreiden en opdat alles wat geslagen wordt, zou gemeld worden in het maandblad, antwoordde dhr. Clabau, dat het maandblad van oktober hem reeds voldoening zal geven op het tweede punt van zijn aanvraag.

Dhr. Maréchal, Eupen, vroeg oin bij elk artikel van het maandblad korte vertaling ervan t e geven. Akkoord.

IIct laatstr ~)iiiit dat \vcrtl I>rsprokrri \vas <Il . aaiitliiitlirig tlcr aftlcliiig \vïlkc 111. ;iIgriiiciic vt.i'giitlcriiig \:ail l!i(;l iiioct or#üiiiscrcri. S a crri clel>nl waarbij t l ~ Algriiit~iic. Srkrriaris clretl o11iiicrl;eii clal nic.1 ;iltijtl ;\rit\verpcii, f3riissi.l, (;t.iit ci1 I<orlrijk (laaririce iiioetrii bclast \vortlcri cri waarbij liij Charleroi voorsteldc, iiniii tlczc altteliiig lia rijp b~raat l di1 voorstc~l ann tloor ccii cntlioiisiastr verklariiig van dlir. :\iissclct. voorzitter van deze afdeling.

De Vergadering werd besloteil door een spreekbeurt opgeluisterd met lichtbeelden van dhr. K. Jaeger, welke ieders voldoening meedroeg.

We kunnen to t besluit zeggen, dat hct een aangename vergadering was, welke zal blijven voortbestaan in de annalen van het Genootschap.

- 133 -

LE COIN DU COLLECTIONNEUR

HOEKJE VAN DE VERZAMELAAR

Monsieur A . Belliard, 73, rue Félix Faure au Havre (Seine Maritime) offre des monnaies argent et autres de 1900 à nos jours, d'Allemagne, d'Espagne, d'Amérique du Sud et antillaises, contre des monnaies coloniales de dépendances françaises.

Monsieur R. Gailloux, 77, rue de Montchapet, Dijon (C.dlOr), France, offre six jetons francais du lSe siècle, en argent, état T.B. à superbe, en un lot :

1. Trésor royal, 175s : DANT ACCIPIUNS QUE VICISSIM,

2. Extraordinaire des guerres, 1758 : SIC FOEDERA S-YNCIT. 3. Extraordinaire des guerres, 1765 : HOC CTJSTODE SECURA.

4. Coinmunauté des fondeurs, 1763 : EXEMPLAR PERSEUARENTIAE.

-5. Académie de Peinture et Sculpture, 1764 : AMICAE QUAMUIS AEMULAE.

* Ces 5 pièces portant au droit l'effigie de 1,ouis XV.

6. Gardes marchands de vins : AEQUATIS IEUNT ROSTFRIS REGUM MENSIS ARISQUE DEORUM

Faire ollre pour le lot.

Monsieur Martens, 41, rue des Postes, à Nimy (Ht.), signale l'existence d'un essai de 1888 d'une pièce de 20 centimes en nickel, frappée en 1888 et qui n'est pas mentionnée dans le catalogue de Monsieur Herssens, à la page 36.

Description. Frappe en médaille. Droit: Légende circulaire : L'UNION * FAIT * LA * FORCE * 1888

(entre chaque, il y a une petite étoile). Champ : Tête de lion de face.

Reoers: L'UNION FAIT LA FORCE * 20 C. * Champ : Lion belge sur fond de sable (comme sur les pièces de 0,10 et 0,05 de Braemt).

Tranche lisse. Pas de Liste1 extérieur. Le morceau de métal employk fut légèrement trop petit pour contenir la frappe totale de sorte qii'on ne voit qu'une partie de l'inscription circulaire.

Monsieur A/lartens signale aussi que Monsieur Herssens note dans son catalogue, pages 65-66, qu'il n'a pu trouver trace dans la circulation de la pièce française de 10 centimes en maillechort de 1932. Cependant, cette pièce existe, dit-il, j'en possède un exemplaire.

Monsieur A . Richard, 26, rue du Cordouan, La Rochelle (Charente Maritime), France, annonce ce qui suit : « Au moment où paraît dans le bulletin de l'Alliance Numismatique le catalogue des monnaies de nécessité émises en France et aux colonies de 1914 à 1926 par Monsieur Paul Dugendre, j'informe les membres de l'Alliance que je dispose de plusieurs lots de 500, 300, 200 et 100 pièces toutes diffétentes, en excel- lent é ta t et de métaux variés ; chaque lot comprend plusieurs essais. J e propose ces lots en échange contre des écus étrangers en argent ou aiitres propositions.

Monsieur C. Gamacite, 115, rue dcs Ecolw, TIPZ es, annonce : r J'ai i vendre en bloc, 50 piCm royales franMses Louis 2? IV et Louis XV, cuivrc et argent dont la plupart en trés beau et superbe.

D'autre part, jc vendrais tgalement ou j'échangerais pour des piéccs de 2,3 et 5 mark d'Allemagne, une pWce de 20 frs et une pibc de I O frr, Tunisie 1934.

Monsieur De Baeck, P., St Mariaburg, Brasschaat, annonce : Médaillier en acajou, 2 portes, dessus marbre, hauteur 1,515 m., largeur 0,93 m., profondeur 0,44 m., 50 tiroirs. Prix 2.500 fr.

Monsieur Clabau, V., 16, Square des Chasseurs Ardennais, Schaer- beek-Bruxelles 4, annonce médaillier en bois, hauteur 50 cm, largeur 35 cm., profondeur 33 cm., 18 tiroirs. Prix 300 fr.

OFFICIELE NOODMUNTEN DOOR HET STADSBESTUUR VAN GENT GESLAGEN TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG

(1914-1918)

Sedert het verschijnen van mijn voorgaande artikel (zic maand- bladen van augustus en september 1959) ben ik in de gelegenheid geweest meer documentatie over deze munten te verlcrij en en tevens heb ik de hand kunnen 1 en op enkele varianten. He f is dan ook met een bijzonder genoegm?at ik het resdtaat van deze bevindingen aan de verzamdaars mededeel.

Voor de duidelijkheid is het echter nodig de beschri,jving der munten te hernemen. Na elk stuk volgen dan enkele beschouwingen. 1. Muntstuk van 5 Frank ( l e type)

Rechts : Onder een gekanteelde kroon een wapenschild met gekroonde Idimmende leeuw met rond zijn hals een halsband met kruis. Naast het schild twee marentakken. Kondom : STAD (bloem) GENT VILLE DE GAND en onderaan FIDES ET AMOR (het devies van de stad).

Icecrzijde : 5 in het inidden van 2 concentrische cirbels waartussen, gescheiden door 2 ornementen de woorden FRANCS bovenaan en FRANKEN onderaan. Alles in een vierkant met in de onderste hoek het jaartal 1917 en in de andere hoeken dekoratieve motieven. Buiten, langsheen het vierkant de legende : "ITBETAALBAAR JANUAR 1.1920 bovenaan en onderaan dan : REMBOURSABLE JANVIER.1920

Variante : Vele stukken vertonen een heel klein geheim punt,je op (le lteerzijde juist v66r de opening van de 5.

Het slaan van dit stuk werd begonnen juist voor het uitvaar van een nieuw besluit door de bezetter, die onder drukking van Y=" et activistisch komiteit verbood no stukken te slaan of biljetten te druk- ken met lranse tek& cmp. De utgifte d u hierboven aangegeven twee- tdi e stukken werd onmiddellijk stopgezet. Er waren echter reeds 60.& stukken in omloo . Er werd een nieuw type geslagen raamp de h n x tekst volledig verdwenen en naarop de taalfout ru> de

eerste stukken werd verbeterd. Men hield ook rekening met eilkele fouten in het wapen der stad (vooral de kroon), alhoewel het technisch niet mogelijlt was het veld in sabel uit te voeren.

Laten we nog opincrken dat door het huis Geeraert nog 4'7.900 stuli- ken werdeii geslagen in 1919. Het staat echter niet vast of deze laatstc in de omloop werclen gebracht.

2. Muntstuk van 5 Franli (2C type)

Rechts : Onder een kroon met 3 bloemen en 2 parels het wapenschild der stad Gent. Rondom bovenaan: STAD GENT en onderaan tussen 2 ornenienten liet devies der slad : FIDES ET AMOR

ICeerzijde : In het inidden van een cilieilkrails een 5 inet er boveii 1918 en eronder FKANIC. Langsheen de raiid de legendc : .V1TBE'TAALRL9AR. JAKLJi\RI.l922. en onderaan PAX LAROR

I<r vaIl 01) te iiicrlieii dat de slag van dit stuli niet zo zuiver is als t1cï.c: vaii Iirt voorçaaii(1e en dat de beide koperlagen veel d u m e r zijn. 1)r slukkcii in zccbr goetle staat zijn moeilijk t e vinden. De meeste heb- I~eri rcnri sle<:iit gcslegrii legende of erger door de sleet ziet men er het ijzercn gedeelte doorkomen.

3. M~intstuli van 2 Frank (vierkant)

Rechts : Een gekroonde klimmende leeuw met halsband in twee concentrische cirkels waartussen de legende; bovenaan : .STAD=GENT. en onderaan VILLE GAND. In de vier hoeken staan vcrschillende ornamenten welke op de Gentse flora wijzeii.

Iceerzijde : lii ce11 cirkc.1 tlr \\.aartlc cn Iirl jaarlal 2 FR De cirliel is iiicrcsclirvvrii i i i ceri virrkaiil. Buileii Iirl vicrkant de legende . . . ~

nict'iri ictlrrc Iiork rcii ririgctjc inet i i i hrt iiiidden een punt : O ~ ' I T i l l ~ ~ ~ ~ \ . \ l . l l ~ \ ~ \ n O u'' 1 .J.-\Sl':\t<I.J 1915 O REMBOUR%BLE O LE 1 JANVIER 1918

Varianten : a) met dik lijf van de leeuw b) inet dun lijf van de leeuw en met één punt onder de R

van FR. c) met dun lijf van de leeuw, 2 punten onder de R van FR ;

staart raakt de rug van de leeuw. cl) zoals c) inaar staart raalrt rug nict.

Tijdens de laatste jaren van de oorlog had het activistisch komiteit alle schikltingen genomen om stukken t e slaan van 2 Frank met uitsluitend vlaainse tekst. Echter voor dat het slaan begon kwam de wapenstilstand.

Op 1 februari 1920 werd dan een stuli van 2 1:ranli met vlaamse lelist uitgegcveii en verkocht voor de Som van 3 Frank stuk voor liefdadig- heidsdoeleinden.

4. Muntstuk van 2 Frank (rond) R

Rechts : zoals beschreven onder r i o 2.

Keerzijde : zoals beschreven onder no 2 maar 2 FRANI< in plaats van 5 FRANK.

5 . Muntstuk van 1 Frank (rond)

Rechts : Een gekroonde klirnmeilde leeuw met halsband in twee concentrische cirltels waartussen dc legende : .STAD=GENT.VILI,E GAND alles in een parelcirkel.

Keerzijde : De waardc en het jaar-ta1 in het midden, binrrcn twee coii- centrische cirkels waarin een parelkrans. Buiten de cirkels de legcnde REMBOURSABLE = UITBETAALBAAK en onderaan = 1.1.1919 =

Varianten : a) met dun Iijf van de leeuw en op ltecrzijde inet punt tussen 1.1.1919

b) idem inaar zonder punt tussen 1 1.1919 c) zoals a) maar stuk is dikker d) inct dik lijf van de leeuw en op keerzijde inet punt

tussen 1.1.1919 e) zoals d) maar langs beide zijden met een laag rood

koper R R Ook hier werd een liefdadigheidsuitgifte uitgegeven op 1 februari

1920 (vierkante Franli - tweetâlig).

6. Muntstuk van 1 Frank (vierkant) RR Rechts : zoals hierboven beschreven onder no 3 Kecrzijde : zoals hierboven beschreven onder no 3 maar met waarde 1 Fr.

Voor wat het muntstuk van 50 Cen betreft, vinden we eveneens vele varianten terug, voor een deel toe t e schrijveri aan de slechte staat van de muntpers.

Door de onoplettendlieid van één der arbeiders werd een zekere hoe- vcellïcid e en niédaillc n geslagen.

7. Muntstuk van 50 Cen (vierkant)

Rechts : zoals beschreven onder no 3. Keerzijde : In een cirliel de waarde met juist erboven het jaartal en

eronder CEs. De cirkel is in een vierkant ingeschreven waar- buiten de legende met in iedere hoek een ringetje : O UITRETAALBAAR O Op 1JANUA :IJ 19Ii. O REMBOURSABLE O LE 1JANVIER 1917

Varianten : a) met afgeroride hoeken en fijne cijfers van 50. De ganse gravure op de keerzijde is veel fijner

b) idem maar dikke cijfers der 30 c) zoals b) inaar links van de 5 staat tusseii het onderste

gedeelte der 5 en de cirkel een schuine streep (stempel- fout)

d) met niel afgeronde hoeken en dikke 50, builerilegerldc der lieergijde gescheiden door cirkelties zonder D L I ~ ~ erin . ~~ - - ----

c) zoals d) maar buitenlegende op keerzijde gescheideii door cir :eltjes met punt erin

1) zoals e) maar (( en médaille 1) geslagen R g) zoals e) inaar langs beide zijdei ligt een laag geel

koper R R 11) zoals c) rnaar langs beide zijdcn ligt een laag rood

kopcr R R i) zoals e) inaar het stiill is dui~ncr (proel'slag ?) ri

Van het stuk van 50 Cen werden 512.773 exemplaren geslagen en niet 360.000 zoals ik vroeger verkeerdelijk heb aangegeven. O 18 febrari 1918 besliste de stadsraad om nog voor 200.000,- fr

s tuk ien van O;% fr en voor 100.000,- fr stukken van 0,iO fr t e latcn slaan. O 25 iebruari werd dit gewijzigd : het gebruik van metaal werd door de % czetters verboden hetgeen dan de gekende a kartonnen muntstukken )I in de circulatie bracht.

S. Kartonnen jeton van 25 C. Rechts : Op een rood veld beincrkt men dc rnaagd van Gcnt inct

in de linkerhand een schild mct dc Gentse leeuw omgeven van rozen en in de rechterhand een scepter met de gekroonde letter G. Bovenaan de legende : STAD GENT

Keerzijde : Op een groene achtergrond staat een zwarte cirkel waarin een witte rechtlioek is ingeschreven. In de rechthoek in het zwart de waarde 25 C . Erboven in het wit : UIT-BETAALBAAR en eronder JANUARI 1920

9. Kartonnen jeton van 10 C. Rechts : In het zwart op een groenc achtergrond de toppeii van de

drie Gentse torens : St. Niklaaskerk, Belfort en St. Baafs- kathedraal. Bovenop het Belfort ziet men de draak in ver- grote afmetingen. Onder de draak in witte wollten de legende : STAD GENT

Keerzijde : Zoals keerzijde van 110 8 maar achtergrond is bruiligeel en de waarde 10 C .

Al de hierbovengenoemde varianten zijn deze welkc in mijn eigen verzameling voorkomen en zijn zeker niet alle variante11 welke van deze munteii kunncn gcvondcii worden, gezicn de slechte staat van de muntpers, hetgeen hct hermaken van ontelbare stempels to t gevolg had.

Als bijkomende litteratuur kan in nog bijzonder aanbevelen : N Monnaies de nécessité et bons de caisse de la ville de Gand 1914-

1919 )) door Ch. Gilleman - Revue Numismatique Belge 1919 No 3-4. (( L a frappe en Belgique occupée 1) door Ch. Lefebure. Ik dank hier langs deze weg in het bijzonder de Heer Martiny uit

Gent voor de bereidwillige hulp welke hi,j me heeft verleend door het te r mijner beschikking stellen van de hierbovengenoemde litteratuur.

,4. A. HAECK - Vorst

NUMTS1MATICA-ROTTERDAM Harddraverstraat, 48a

Rotterdam-4, HOLLAND.

MONNAIES - MEDAILLES - LIVRES NUMISMATIQUES. MUNTEN - PENNINGEN - NUNIISMATISCHE BOEKEK.

Grand choix de toutes Monilaies d'or et d'argent. Grote sortering in goudeil en zilveren muntstukken.

Listes périodic~ues gratuites sur demande ! l'rijslijsteii worden op aanvraag gratis toegestuurd !

C U R R E N C I E S OF B U L G A R I A (1879-1950)

Assembled by DR. MIHALY KUPA Biidapest, . . Hungary.

(Suite)

1940. BULGARSKA NARODNA BANKA. German type (Reichs- drukerei). 56) 500 Leva, blue, 57) 1000 )l

1942. BULGARSICA NARODNA BANKA. German type (Gieseke and Devrient). 58) 500 Lcva, blue, 59) 1000 1) , browii, GO) 5000 II , brown.

1943. BULGARSKA NARODNA BANKA. German type (Reichs- drnckerei). 61) 200 Leva, brown, 62) 250 a , green, 63) 500 1) , blue.

1943. BULGARSKA NARODNA BANKA. Bulgarian type (Drzavna Pechatnica, Sofi,ja). 64) 20 Leva, rose-blacklorange-brown.

1944. BULGARSKA NARODNA BANKA. Bulgarian type. 65) 20 Leva, rose-brownlorange-brown.

1945. BULGARSICA NARODNA BANKA. Bulgarian type. 66) 200 Leva. green-ochre-brow~i/green-brown. 67) 250 1) , grccn-oclire-grecn~oclire-green, 68) 500 1) . niiilticolourecl!ochrr-orarigc-bliic, 69) 1000 )) , iiiiilticoloiired. 70) 5000 15 . 11

1947. BULGARSKA NARODNA BANKA. Bulgarian type. 71) 20 Leva, blue-blacl;.

CURRENCIES OF F R E E STATE F I U M E (1919)

Assembled by DR. MIHALY I<UPA

Budapest, Hungary.

1919. Notes of the Austro Hungarian Bank overstamped with a round stamp ii CITTA D I FIUME 11.

1) 1 Korona-Krone , 1916.XII.l., red, 2) 1 )) )) , 1916.XII.1., red, Serie above 7000, 3) 1 )) II , 1916.XII.l., red, Serie above 7000 with star.

4) 2 Korona-ICronen, 1914.VIII.5., blue,'green, Serie A 5) 2 a n , 1914.VIII.5., 11 r R

) 2 II , 1914.VII1.3., n a C 7) 2 n , 1~)17.111.1., rcd, 8 ) 2 • a , 11117.111.1., rcd, Seric A. 9) 2 a a , 1917.111.1., red, Serie abovc 7000.

10) 10 n D , 1904.1.2., red(1ish violel, 11) 10 m , 191.5.1.2., bluc, 12) 20 r II , 1913.1.2., ]>lue, 13) 20 w a , 1013.1.2., ,lue, IInd issuc,

'" 1;: s r , 1914.1.2., bluc, a , 1912.1.2, blue,

) 1000 s r , 1902.1.2, blue, 171 10000 • II , 191H.Xt.2.. lilac,

1!)19. Notes of tlic .\ustro Huiigariaii JIaiilc ovcrstarnpctl \\-il11 tcx! (( CONSIGLIO NA%IOXAI,I< II.

1 l<oroi~a-I<rone , 1$)1(5.XlI.l., recl, 1 s ) 1 O) II II , 1916.XII.l., red, Scrie above 7000, 20) 1 11 11 , 1916.XII.l. , red, Serie above 7000 with star

2 Korona-Kronen, 1914.VIII.5., blue/green, Serie A 21) ' 22) 2 • , . I I . Il ,l n 23) 2 M , 1914.VIII..5., i » >I (;

2 4) 2 w , 1917.II t . l . , rcd, 25) 2 8# r , 1917.III.1., red, Seric A, 26) 2 a r , 1917.111.1., red, Scrie above 7000, 27) 10 x n , 1904.1.2., reddish violet, 28) 10 n m , 1915.T.2., blue, 29) 30 P n , 1913.1.2., blue, 30) 20 D n , 1913.1.2., blue, IInd issue, 31) 50 N , 1914.1,2,, blue, 32) 100 r , 1912.1.3., blue, 33) 1000 w n , 1902.1.2., blue, 34) 10000 n r , lO18.X1.2., lilac,

1919. Annulled overstampiiig a CIT'I'A D I FIUME 1) by S E S Goveril- ment alter lhe occiipation with a violet stainp staying from 72 small roinbus.

35) 1 Iiorona-ICroric , 1916.XII.1., rcd, 1 36) 1) II , 1916, XII.1., red, Serie above 7000,

37) II II , 1916.XII.1., re:l, Serie above 7000 with star 38) 2 ICororia-Tironcri, 1914.VIII.5., bloe/green. Serie A

'L 30) , II , 1914.VII1.5. )I 11 II H 4 0) 2 I> . 1(114.VIII.T>. 11 11 )I (;

4 1 ) 2 ,I , 1917.111.1., rcd. 4 2) 2 11 . 1917.117.1., rctl, Serie 4 :3) 2 II . 1917.TII.1., rcd, Serie above 7000 44) 10 )I . 1904.1.2., rcddish violet, 45) 1 0 II , 1915.1.2., blue, 46) 20 II . 1913.1.2., bluc, 47) 20 II , 1913.1.2., bluc, I Ind issuc, 48) 50 II . 1914.1.2., h l~ ie , 49) 100 » , 1912.1.2., hlne, 50) 1000 II . 1902.1.2., bliie, 51) 10000 1, x . 1918.?(1.2., lilac,

- 140 -

bramden antoine vanden martelaere secrétaire général

Documents