ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ...

9
ﺗﻬﺮان ﻛﺸﺎورزي و ﻣﻌﺎدن ﺻﻨﺎﻳﻊ، ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ، اﺗﺎق ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻌﺎوﻧﺖ اﻗﺘﺼﺎدي ﻫﺎي ﻛﺸﻮرﻫﺎ اﻗﺘﺼﺎد در ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﻧﻘﺶ ﻧﻘﺶ اﻫﻤﻴﺖ و ﺑﺮ آﻧﻬﺎ ﮔﺬاري اﺛﺮ ﻧﺤﻮه و ﻛﺸﻮرﻫﺎ اﻗﺘﺼﺎد در ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﺣﻀﻮر ﻛﺎرﻛﺮد اﻋﺘﺒـﺎري و ﻣـﺎﻟﻲ ﺗﺎﻣﻴﻦ ﻧﻈﺎم آﻧ ﺑﻪ ﻣﻄﻠﺐ اﻳﻦ در ﻛﻪ اﺳﺖ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ از ﻬﺎ اﺷﺎره اﺳﺖ ﺷﺪه. اراﺋﻪ آ داراﻳـﻲ و ﺗﻌـﺪادي ﺳـﻬﻢ ﺑﺎ راﺑﻄﻪ در اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ و ﻣﺎر ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي در ﺑﺎﻧﻜﻲ ﻧﻈﺎم ﺑﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺗﺤﻮﻻت و ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺟﻨﻮب ﻧﻮع از ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﺟﺬب- ﺟﻨـﻮب، ﻣﺤﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ از اﺳﺖ ﮔﺰارش اﻳﻦ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮرد. اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﺑـﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ در ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎﻧﻜﻬﺎي ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺧﺼﻮص ﺑﻪ ﺗﺠﺎرت ﺑﺮ آﻧﻬﺎ، ﺻﺎدرات اﺳﺖ ﺷﺪه داده اﺧﺘﺼﺎص ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻄﻠﺐ اﻳﻦ از ﺑﺨﺸﻲ.

Upload: others

Post on 17-Mar-2021

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧtccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_532.pdf · 2017. 11. 15. · ناﺮﻬﺗ يزروﺎﺸﻛ

اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران

هاي اقتصاديمعاونت بررسي

 نقش بانكهاي خارجي در اقتصاد كشورها

نظام تامين مـالي و اعتبـاري كاركرد حضور بانكهاي خارجي در اقتصاد كشورها و نحوه اثر گذاري آنها بر و اهميت نقش

مار و اطلاعاتي در رابطه با سـهم تعـدادي و دارايـي آارائه . شده است اشاره هااز موضوعاتي است كه در اين مطلب به آن، جنـوب - جذب بانكهاي خارجي از نوع جنوب توسعهبرخي كشورها و تحولات مربوط به نظام بانكيدر بانكهاي خارجي

تاثير بانكهاي خارجي مستقر در كشورها بـر توسـعه نظر به اهميت. مورد بررسي در اين گزارش استاز ديگر محورهاي .بخشي از اين مطلب به اين موضوع اختصاص داده شده استصادرات آنها، بر تجارت به خصوص

Page 2: ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧtccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_532.pdf · 2017. 11. 15. · ناﺮﻬﺗ يزروﺎﺸﻛ

   اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران

    

2  

هاي اقتصادي معاونت بررسي

تحولات مربوط به ورود بانكهاي خارجي در كشورهاي جهان

اين امر منتج به كاهش قابل توجه جريانات . با اتفاقاتي مواجه شد 2008بعد از بروز بحران مالي سال كي جهان نظام باندر همين بازه زماني برخورد كشورها با فعاليـت بانكهـاي خـارجي، . مالي فرامرزي و كاهش ورود بانكهاي خارجي گشت

ها كردند، بانكهاي كشـورهاي در حـال اهش هزينهدر حالي كه بانكهاي كشورهاي توسعه يافته اقدام به ك. متفاوت بودهـاي همكـاري بانـك ( جنـوب -هـاي از نـوع جنـوب توسعه، سرمايه گذاري خود را در ساير كشـورها بـويژه همكـاري

هاي بانكي بعد از بـروز با وجود تغيير ساختار نظامدر هر حال . را افزايش دادند )اقتصادهاي در حال توسعه با يكديگر، بانكداري بين المللي همچنان به عنوان يكي از منابع مهم تامين مالي براي كشورهاي در حال توسـعه بحران ماليبانكهـاي توسـعه بيشـتر خـارجي، هايعلي رغم افزايش موانع اداري در رابطه با بانكدر همين مدت .شود محسوب مي

. ادامه يافتالمللي بزرگ، بين

منتفع شدن بيشتر كشورها از جريانات مالي جهـاني، عامل مهمي در گرايي، باز بودن اقتصادها صرف نظر از رشد حمايتهاي بانكداري بين المللي پتانسـيل ايـن را دارنـد تـا درجـه فعاليت .گردد محسوب مي، آنهاي نهفته در دانش و فرصت

ها كمك نمايند و مهم تر از همـه كـارايي تخصـيص اني مهارترقابت را در نظام بانكي داخلي بهبود دهند، به بروز رسبانكـداري . هاي موجود هـم قابـل تسـهيم شـدن و متنـوع تـر شـدن هسـتند در اين ميان ريسك. ارتقاء دهندمنابع را

هـاي نظـارتي داخلـي كمـك كـرده و تمركـز ها و مقررات مالي و همچنين روش تنظيم سياستالمللي مي تواند به بينبـه در مجموع سرمايه بيشتر و افـزايش كـارايي تخصـيص . يان نهادهاي مالي داخلي و دولت را تضعيف نمايدسياسي م

. انجامد مياقتصادهاي ميزبان بانكهاي خارجي، سرعت توسعه اقتصادي افزوده و به ثبات بيشتر مالي

هاي مالي در كشورهاي ميزبان شده و از منظر متقاضيان دريافت اعتبارات بانكي، بانكهاي جهاني موجب رفع محدوديتنوسانات تـامين مسئله به نوعي از اين طريق د و مي نمايرا تسهيل شده جايگزينخارجي دسترسي به منابع تامين مالي

گـذاران كشـور هاي خارجي فشـاري را بـر سياسـت از سوي ديگر حضور سرمايه. دنجبران مي كننيز اعتبارات داخلي را حكمراني كارآمدي را كه باعث جذب بيشتر منابع مـالي هاي هاي خوب را پذيرفته و روش كند تا سياست ميزبان وارد مي

.بپذيرند و اجرا كنند، كند خارجي شده و از فرار يا خروج آنها جلوگيري مي

رفاه بيشتر و تحكيم ثبات، اثر مـي گـذارد؛ اول از هاي بانكداري بين المللي از دو كانال بر تسريع رشد اقتصادي، فعاليتهـاي بـانكي كه منجـر بـه شـكل گيـري نظـام هاي جديد مورد نياز رشناس و تكنولوژيطريق تامين سرمايه بيشتر، كا

منفـي تـاثير و كـاهش سـازي همـوار باعـث ،تر مي گردد و دوم از طريق امكان تسهيم ريسك و تنـوع بخشـي رقابتي . شود هاي داخلي مي شوك

ـ المللي، لازم است سياست هاي بانكداري بين به منظور به حداكثر رساني منافع و كاهش هزينه درسـتي ه هـاي بـانكي بتوسعه يافته شود كه محيط نهادي منافع حاصل از بانكداري بين المللي در زماني حاصل مي. اجرا و نظارت شوند ،تنظيم

Page 3: ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧtccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_532.pdf · 2017. 11. 15. · ناﺮﻬﺗ يزروﺎﺸﻛ

   اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران

    

3  

هاي اقتصادي معاونت بررسي

تسـهيم درسـت اطلاعات،رعايـت حقـوق مالكيـت، اجـراي قراردادهـا و . هاي درستي تنظيم شده باشند باشد و سياستدر . شـوند نظارت قوي از مواردي هستند كه موجب كاركرد صحيح نظـام بانكـداري بـين المللـي مـي مقررات محكم و

صورت وجود نهادهاي مالي قوي، هم بانكهاي خارجي و هم بانكهاي داخلي در معرض رقابـت بيشـتري قـرار خواهنـد . بهبود خواهد يافتنيز بانكها هاي كوچك و متوسط و همچنين خانوارها به منابع مالي گرفت و ميزان دسترسي بنگاه

تـري بـر اثـرات مثبـت قـوي )جديـد (تحقيقات نشان داده است كه ورود بانكهاي خارجي از طريق سرمايه گذاري سـبز بدليل يكپارچگي بيشتر با بانك مادر، بانكهـاي . افزايش رقابت در مقايسه با سرمايه گذاري از طريق ادغام و تملك دارد

. كنند در زمان هاي بروز ركود كمك بيشتري به اقتصاد مي ،ذاري سبزاز طريق سرمايه گ وروديخارجي

جنوب هم مي توانند منجر به افزايش رقابت و توسـعه مـالي شـوند ضـمن اينكـه -هاي بانكي در قالب جنوب همكاري بدليل آشنايي بيشتر اين نوع بانكها به نهادهـاي مـالي و فرهنـگ سـاير كشـورهاي در حـال توسـعه، در تـامين مـالي

همچنين تعهد بانكهاي خارجي كشورهاي در حال توسعه . كنند بهتر عمل مينيز هاي كوچك و متوسط و خانوارها بنگاهبا وجود مزايـاي توسـعه .شوند ندرت با بروز بحران، از كشور ميزبان خارج ميه به اقتصادهاي ميزبان، نيز بالاتر بوده و ب

هـاي ها باعث محدود شدن تسهيم ريسك و نفوذ فنـاوري يوع همكارن جنوب، افزايش اين-هاي بانكي جنوب همكاري .جديد، هم خواهد شد

هـاي بنگـاه . تتـك اس ـ يكي از موضوعات مهم ديگر در رابطه با جذب بانكهاي خارجي، توسعه تكنولوژي مالي يا فـين . شـود سرعت در حال گسترش هستند و تبادلات مالي با استفاده از اين تكنولوژي با هزينه كمتري انجام ميه تك ب فين

بانكهاي بزرگ خارجي كه منابع بيشتري را در زمينه تحقيق و توسعه صرف مي كنند، تمايل بيشتري هم به ايفاي نقش گرايش براي ديجيتـالي . تك در حال تكامل است هاي فين انكهاي جهاني و بنگاهفعال در اين زمينه دارند و رابطه بين ب

در ايـن ميـان تنظـيم . را افزايش خواهد دادمنابع مالي هاي توزيع غير فيزيكي شدن و نواوري تكنولوژيكي، نقش كانالهاي جديـدي چالشاند كه به نوبه خود تك مبذول داشته هاي مقررات و قواعد مالي توجه زيادي به تكنولوژي فين كننده

را بر نحوه نظارت بر بانكهاي خارجي به همراه دارد و لازم است سياسـت گـذاران موضـوعات بـانكي و مـالي بـه ايـن .كنندتوجه هم ها چالش

درصـد از افـراد شـركت كننـده در ايـن 70بـيش از 1در نظر سنجي اخير بانك جهاني مربوط به سنجش توسعه ماليكـه انـد عنوان كرده فعالان بازار مالي هستند،و هاي مالي خانه هاي مركزي، وزرات نجي كه عمدتاً افرادي از بانكس نظر

رها دارنـد ها و نقش كمتري در ارائه اين خدمات به خانوا بنگاه بهخدمات مالي ارائهبانكداري بين المللي نقش مهمي در هـاي نـوين بانكـداري بـين المللـي، انـد كـه روش سوم از پاسخ دهنـدگان اعـلام كـرده همچنين بيش از دو). 1نمودار(

يكي از نتايج مهم اين نظرسـنجي، . محصولات جديدي را معرفي كرده كه دسترسي به منابع مالي را بهبود داده اسـت . الي توسط بانكهاي خارجي بين المللي استدرصد از پاسخ دهندگان به تخصيص كارامدتر منابع م 89تائيد

                                                            ١ Financial Development Barometer  

Page 4: ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧtccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_532.pdf · 2017. 11. 15. · ناﺮﻬﺗ يزروﺎﺸﻛ

   اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران

    

4  

هاي اقتصادي معاونت بررسي

اي و جهاني تاثير بانكداري منطقه -1نمودار

بانك جهاني: منبع

بـانكي در نظـام كـه مبتنـي بـر شـواهدي از وضـعيت 2015مطالعه انجام شده توسط صندوق بين المللي پول در سال كه در زمان بروز بحران هاي داخلي، بانكهاي خـارجي موجـود در زمينـه ارائـه دهد نشان ميكشورهاي گوناگون است، تضعيف شـرايط اقتصـادي موجـب و به عبارتي اي كمتري در مقايسه با بانكهاي داخلي دارند تسهيلات، رفتار ضدچرخه

.شود نمي ،كاهش اعتباردهي اين بانكها

در . تاثير بانكهاي خارجي بر تقويت دسترسي به اعتبارات بانكي، تا حد زيادي وابسته به عواملي در كشور ميزبـان اسـت يابي بـه مقيـاس بزرگتـر اقتصـادي بانكهـاي واقع مزاياي گوناگوني مانند تكنولوژي برتر، روشهاي بهتر نظارتي و دست

دسترسـي بيشـتر بـه امكـان و كار در كشـور ميزبـان و در نتيجـه هاي كسب خارجي به آنها توان فايق آمدن بر هزينهكشـور در حـال توسـعه در زمـان آزادسـازي 26در رابطه با 2014اي در سال نتيجه مطالعه. نمايد فراهم مياعتبارات را

جي موجـب تر هسـتند، ورود بانكهـاي خـار نظام بانكي آنها نشان مي دهد كه در اقتصادهايي كه بانكهاي داخلي رقابتيبخش بانكي غيـر رقـابتي، بـا ورود بانـك دارايگردد و در مقابل كشورهاي ميزبان تامين بيشتر اعتبارات در اقتصاد مي

. شوند تسهيلات، روبرو ميخارجي با كاهش

مشتريان به علت بالا بودن هزينه تهيه اطلاعات كافي در مورد شود تا عدم وجود محيط رقابتي در نظام بانكي باعث ميو در صـورت ايجـاد محـيط شـوند ترين و بزرگترين بنگاهها هـدايت مـي جديد، بانكهاي خارجي به ناچار به سمت ايمن

. يابد هاي كوچك و متوسط، افزايش مي رقابتي براي فعاليت بانكها، تمايل بانكهاي خارجي براي ارائه تسهيلات به بنگاه

ميزان حضور بانكهاي خارجي در كشورهاي جهان

وص بررسي نقش بانكهاي خـارجي در فرآينـد انتقـال پـولي بـا اسـتفاده از در خص 2017نتيجه مطالعه ديگري در سال ي كـه مشخص كرده است كه حضور بيشتر بانكهاي خارجي در اقتصاد 1995-2015كشور در بازه زماني 124هاي داده

٧٢

۵١

۶٢

٧۵

٨٩

٧٩

۶٧

٧۵

٧٠

٨٠

ايفاي نقش مهم در تامين خدمات مالي به بنگاهها

ايفاي نقش مهم در تامين خدمات مالي به خانوارها

معرفي طرق جديد براي بهبود دسترسي مالي بنگاهها و خانوارها

هاي بين المللي مشاركت در انتقال شوك

انتخاب سوداورترين متقاضيان دريافت تسهيلات

بانكهاي جهاني اي بانكهاي منطقه

Page 5: ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧtccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_532.pdf · 2017. 11. 15. · ناﺮﻬﺗ يزروﺎﺸﻛ

   اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران

    

5  

هاي اقتصادي معاونت بررسي

دهد و فرآيند ش هاي بهره كشور وام دهنده را كاه تاثير تغييرات در نرخگردد تا باعث مي، است نيازمند اعتبارات خارجي .جذب اعتبارات خارجي را تسهيل كند

كشور جهان به تفكيك وضعيت مطالبات، 113وضعيت حضور بانكهاي خارجي در اخير منتشر شده در رابطه با آمارهاي كشور جهان، هيچ بانك خارجي وجود ندارد كه كشـورهاي ايـران و 11ها و تعداد آنها حاكي از اين است فقط در دارايي

.عربستان نيز جزو يازده كشور قرار دارند

2014-سهم تعدادي بانكهاي خارجي از كل بانكهاي برخي از كشورهاي منتخب -2نمودار

بانك جهاني: منبع

درصـد 42 ،درصد از بانكهاي اندونزي 48درصد از بانكهاي سنگاپور، 58درصد از بانكهاي روماني، 82، )2(وفق نمودار . دهد را بانكهاي خارجي مستقر در اين كشورها تشكيل ميدرصد از بانكهاي تركيه 38و از بانكهاي مالزي

ويژه بعد از بحران مالي جهان، بخشـي از ورود ه جنوب طي سالهاي گذشته و ب -هاي جنوب توسعه همكاريبا توجه به علي رغـم ايـن . به كشورهاي در حال توسعه از منشا ساير كشورهاي همين منطقه اقتصادي بوده استبانكهاي خارجي

تعداد بانكهاي خارجي مستقر در اقتصادهاي در حال توسعه مربوط به بانكهاي خـارجي از عمده موضوع، همچنان سهم درصـد 42واحـد درصـد از 9 فقـط مشخص شده است ) 2(همان طور كه در نمودار . مبدا اقتصادهاي توسعه يافته است

20واحـد درصـد از 2سهم بانكهاي خارجي در كشور مالزي را بانكهاي خارجي در حال توسعه تشكيل داده و يـا فقـط . درصد سهم بانكهاي خارجي مستقر در چين، بانكهاي خارجي از ساير كشورهاي در حال توسعه است

٠

١٠

٢٠

٣٠

۴٠

۵٠

۶٠

٧٠

٨٠

٩٠

نيوما

ر

انست

له

كي چ

هورجم

پورنگا

س

سگلي

ان

زيدون

ان

زيمال

ليشي

يلرزب

كيهتر

اداكان

ككزي

م

يكاامر

لندتاي

اميتنو

بيعر

ده تحت م

اراام

ينچ

سوئي

س

انآلم

رهي ك

هورجم هند روژن

اناير

ديعو سانست

عرب

(%)سهم تعدادي بانكهاي خارجي از كل بانكها (%)سهم تعدادي بانكهاي در حال توسعه خارجي از كل بانكها

Page 6: ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧtccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_532.pdf · 2017. 11. 15. · ناﺮﻬﺗ يزروﺎﺸﻛ

   اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران

    

6  

هاي اقتصادي معاونت بررسي

با نسبت تعداد بانكهاي خارجي از كـل تعـداد بانكهـا در دارايي بانكهابررسي توام نسبت دارايي بانكهاي خارجي به كل نشان مي دهد كه در برخي از كشورها مانند لهستان، روماني، جمهـوري چـك تفـاوت دو ) 3نمودار (كشورهاي منتخب

. عمده كشورهاي منتخب سهم تعدادي از سهم دارايي بانكهاي خارجي بيشتر استنسبت كم است ولي در

2014، سهم تعدادي و دارايي بانكهاي خارجي در كشورهاي منتخب -3نمودار

ك جهانيبان: منبع

در حوزه تجارت بانكهاي خارجينافع حضور م

آنها مي توانند دسترسي بـه منـابع خـارجي را بـراي . بانكهاي خارجي از حيث تجارت مي توانند نقش مهمي ايفا نمايندنشـان داده اسـت كـه در هـا بررسـي . بنگاههاي صادراتي فراهم نموده و به غلبه بر عدم تقارن اطلاعات كمك نماينـد

اقتصادهايي كه بانكهاي خارجي حضور دارند بنگاهها تمايل بيشتري به افزايش صادرات دارند به ويژه زماني كـه بانـك در اقتصـادهاي پيشـرفته كـه بازارهـاي مـالي از . واقع شده باشدخدمات صادراتي، يا هاكالادر كشور مبدا وارداتي مادر

توسعه بيشتري برخوردارند و دسترسي به اطلاعات به سرعت قابل انجام است، وجـود بانكهـاي خـارجي، نقـش زيـادي . نقش و ميزان اثر گذاري اين بانكها، بيشتر است ،در حالي كه در اقتصادهاي در حال توسعه ندارند

.يكپـارچگي واقعـي داشـته باشـد بـر اثـرات مثبتـي جهاني شدن بازار مالي از طريق حضور بانكهاي خارجي مي توانـد در حالي كـه بـيش از ،جهاني شدن مالي بر تجارت بين الملل، وجود داردتاثير تجربي شواهدطلاعات كمي در رابطه با ا

همه به موضوع توسعه بيشتر بازار مالي داخلي و تاثير مثبت دسترسي به منابع مالي بر تسهيل تجارت و اينكه شـوكهاي در يكـي از مطالعـات اخيـر .پرداخته شده استايجاد اختلال در تجارت مي شود، نكي موجب وارده بر سلامت سيستم با

٠

١٠

٢٠

٣٠

۴٠

۵٠

۶٠

٧٠

٨٠

٩٠

كي چ

هورجم

نيوما

ر

انست

له

ككزي

م

ليشي

زيدون

ان

زيمال

يلرزب

سگلي

ان

كيهتر روژن

انآلم

يكاامر

لندتاي

رهي ك

هورجم

پورنگا

س

اميتنو

اداكان هند ينچ

سوئي

س

بيعر

ده تحت م

اراام

اناير

ديعو سانست

عرب

(%)سهم بانكهاي خارجي از كل سرمايه بانكها (%)سهم تعدادي بانكهاي خارجي از كل بانكها

Page 7: ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧtccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_532.pdf · 2017. 11. 15. · ناﺮﻬﺗ يزروﺎﺸﻛ

   اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران

    

7  

هاي اقتصادي معاونت بررسي

اي از كـه خلاصـه شـود روشـن ،بانك انگليس، تلاش شده است تا ارتباط بين حضور بانكهاي خارجي و جريان تجارت .شده است ارائهذيلاً نكات مهم اين بررسي

ها كانال: بانكهاي خارجي و تجارت

ي صادراتي عنوان مي شود؛ اولين دليل افزايش ها بنگاهعملكرد دلايلي براي نحوه اثر گذاري حضور بانكهاي خارجي بر صادرات بوده و نياز بيشتري به تامين مـالي از هايي كه درصدد امكان دسترسي به منابع مالي خارجي به ويژه براي بنگاه

بانكهاي خارجي همچنين مي تواننـد مسـتقيماً منـابع خـود را از طريـق بانكهـاي مـادر يـا . طريق سيستم بانكي دارندهمچنين آنها مي توانند بـه شـيوه . افزايش منابع محلي، منتقل كننددر قالب المللي به كشور صادراتي و يا رهاي بينبازا

. ، اثر گذار باشندغير مستقيم از طريق افزايش كيفيت و كاهش هزينه واسطه مالي

از جملـه ظـر را دومين دليل اين است كه بانكهاي خارجي مي توانند متناسب با نياز صادركننده، محصول مـالي مـورد ن . بـرايش تـامين كننـد اعتبار اسنادي براي غلبه بر ريسك اعتباري و مشتقات مربوط به هجينگ ريسـك ارزش پـول را

تامين محصولات فوق يك كار تخصصي است كه اغلب توسط تعـداد محـدودي از بانكهـا كـه در سـطح جهـاني و در ارجي مسـتقر در كشـورهاي صـادركننده از طريـق تـوان بانكهـاي خ ـ . مقياس مورد نياز فعال هستند، صورت مي گيرد

،تخصصي بانكهاي مادر، مزيت هاي بيشتري را از حيث ارائه محصولات تخصصي به ويژه در مقايسه با بانكهاي داخلي . فراهم مي نمايند

قراردادي مرتبط با تجارت ريسك هاي اطلاعاتي وسومين دليل، توانايي بيشتر بانكهاي خارجي در زمينه فايق آمدن بر چنانچه بانكي داراي يك شعبه در كشور صادركننده باشد مي تواند جريان اطلاعات مربوط به ريسـك هـاي هـم . است

قـرار كـالاي صـادراتي واردكننده و هم صادركننده را در مبادلات به خصوص زماني كه بانك مادر در كشور واردكننـده . و در نتيجه ريسك هاي مالي را كاهش مي دهدامر عدم تقارن اطلاعاتي اين. دارد را تسهيل نمايد

در صورت حضور بانك خارجي در كشورهاي مختلف، . معمولاً دشوار هستند بين الملليو پرداخت هاي قراردادهااجراي صـادركننده حضـور داشـته زماني كه بانك خارجي در هر دو كشور واردكننـده و . انجام قراردادها نيز تسهيل خواهد شد

.باشد، تضمين قراردادها از دو طرف معامله راحت تر شده و اعتبار تضامين پرداخت، افزايش مي يابد

رشـته 28بانكهـاي خـارجي، هاي مالي گوناگوني از دادهاي در مطالعهبراي تشخيص نقش بانكهاي خارجي در تجارت، جمـع 1995-2007كشور واردكننـده بـراي بـازه زمـاني 117كشور صادركننده در حال تجارت با 99فعاليت صنعتي و

در حالت عمومي بسته به ميزان توسعه يافتگي نهادهاي مالي، رابطه بين .ه استوري و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتآحضور بانكهاي خارجي مي تواند متفاوت باشد لذا برداشت كلي در مورد اثـرات ميزان تامين اعتباري بخش خصوصي با

ولي از لحاظ تاثير بانكهاي خارجي بـر رفـع موانـع مـالي صـادرات ، نمي توان داشتبانك خارجي بر بهبود تامين مالي . شواهد و روابطي قابل استخراج و استنتاج است

Page 8: ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧtccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_532.pdf · 2017. 11. 15. · ناﺮﻬﺗ يزروﺎﺸﻛ

   اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران

    

8  

هاي اقتصادي معاونت بررسي

با توجه به تفاوت بخش هاي صنعتي مختلف به تامين مالي خارجي، در برخي از صنايع، فرآينـد توليـد بـه منـابع مـالي نياز دارد كه معمولاً از طريق منـابع داخلـي نيـز قابـل تـامين ،بيشتري از قبل از توليد از جمله خريد ماشين آلات گران

ع مالي خارجي را افزايش دهد اين امر اثر قـوي بـر صـادركنندگان در صورتي كه بانك خارجي دسترسي به مناب. نيستنداگر بانك خارجي بر مشـكل همچنين. فعال در صنايعي كه وابستگي بيشتري به منابع مالي خارجي دارند، خواهد داشت

جي دارند بر صادركنندگان در صنايعي كه نيازهاي تامين مالي خارريسك قراردادي و اطلاعاتي غلبه كند در اين صورت . نيز تاثير بيشتري خواهند گذاشت

در دو حالـت تـاثير . نحوه اثر گذاري حضور بانك خارجي بر صادرات را در مناطق اقتصادي نشـان مـي دهـد ) 4(نمودارتـاثير افـزايش ) ستون هاي آبـي كمرنـگ (اند، در حالت اول مشخص شده )ها در قالب افزايش دارايي( بانكهاي خارجي

تاثير افـزايش حضـور عمـومي بانكهـاي ) ستون هاي آبي تيره(حضور بانكهاي خارجي از كشور واردكننده و حالت دوم درصـد بـه صـادرات 75بـا سـهم ) نسـاجي (خارجي بر افزايش نسبي صادرات يك بخش وابسته به منابع مالي خارجي

نتايج بررسي نشان مي دهـد كـه افـزايش حضـور عمـومي . درصد، بررسي شده است 25محصولات غير فلزي با سهم واحد درصد بيشتر از رشد صـادرات محصـولات غيـر فلـزي 4.2بانكهاي خارجي موجب مي شود رشد صادرات نساجي

واحـد درصـد بيشـتر از 5.3از كشور واردكننده، رشد صادرات نسـاجي بانكهاي خارجيحضور و در صورت افزايش باشد .غير فلزي خواهد بود

نتيجه مهم ديگر اين مطالعه اين است كه حضور بانكهاي خارجي در اقتصادهاي توسعه يافته بر صادرات تـاثير چنـداني اثر مذكور در اقتصادهاي نوظهور قوي و براي دو حالت افزايش عمومي بانكهاي خارجي و افـزايش بانكهـاي ندارد ولي

در واقع صادرات در بخـش هـاي بـا وابسـتگي . احد درصد استو 10.1و 8.1خارجي از كشورهاي واردكننده به ترتيب بالا به منابع مالي خارجي، واكنش مثبت قويتري را در برابر حضور بانكهاي خارجي از خود نشان مي دهند كه به معنـي

.تاثير حضور بانكهاي خارجي بر كاهش موانع تامين مالي براي صادركنندگان در بازارهاي نوظهور است

تاثير افزايش حضور بانكهاي خارجي بر رشد صادرات -4نمودار

FB:عمومي بانك هاي خارجيحضور

IFB:حضور بانكهاي خارجي از كشورهاي واردكننده

Page 9: ﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻬﻜﻧﺎﺑ ﺶﻘﻧtccim.ir/images/Docs/TCCIMirBizReport_532.pdf · 2017. 11. 15. · ناﺮﻬﺗ يزروﺎﺸﻛ

   اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و كشاورزي تهران

    

9  

هاي اقتصادي معاونت بررسي

:جمع بندي

و تقويـت كـارايي تخصـيص منـابع هـا نها بر بهبود تامين مالي بنگاهپيامدهاي مثبت آخارجي و بانكهايحضور اهميت ان اقتصادهاي در حال توسعه و بازارهاي نوظهـور از همچن ،مالي جهانران موجب شده تا علي رغم اثرات منفي بروز بح

.كنندبه طور مطلوبي استفاده مزيت بانكهاي خارجي در جهت اهداف توسعه اقتصادي

، نشان از عدم موفقيت ايران در سطح و مقياس ساير اقتصادهاي در حال توسعهايران در عدم حضور بانكهاي خارجي در . هاي اقتصادي نبود، دارد ي كه كشور در معرض تحريممناسب از منابع تامين مالي بويژه در شرايطبرداري بهره

مسئوليت ( دولت با هماهنگي با اجرائي هايدستگاه كليهمقرر شده است تا قانون برنامه ششم توسعه، 4وفق بند د ماده دررا ايران در خارجي اعتباري و مالي مؤسسات مشاركت و حضور اجازهاقدامات لازم را در خصوص ، )اجرا با دولت تشويق قانون و 25/3/1387 مصوب اساسي قانون) 44( چهارم و چهل اصل كلي هاي سياست اجراي قانون چهارچوب

اجراي درست اين پيگيري براي عملياتي نمودن و . انجام دهند، 4/3/1381 مصوب خارجي گذاري سرمايه حمايت وكشور از منافع آن استفاده اقتصاده و يدبه نحوي كه منجر به حضور موثر بانكهاي خارجي در كشور گرد حكم قانوني

. نمايد، ضرورت دارد

:منابع Bankers without borders, World Bank, Global Financial Development Report,

November ٢٠١٧ Trade: The benefits of foreign banks, Stijn Claessens, Neeltje van Horen ١٠ April

٢٠١٧ Foreign banks: Trends and impact on financial development, Stijn Claessens, Neeltje

van Horen ٢٨ January ٢٠١٢

قانون برنامه ششم توسعه