arrete du gouvernement de la besluit van de …doc.patrimoine.brussels/registre/ag/027_018.pdf ·

10
ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE BRUSSELSE REGION DE BRUXELLES-CAPITALE HOOFDSTEDELIJKE REGERING TOT CLASSANT COMME MONUMENT LES BESCHERMING ALS MONUMENT VAN DE FACADES ET TOITURES, AINSI QUEGEVELS EN DE BEDAKING ALSOOK VAN CERTAINES PARTIES INTERIEURES DU BEPAALDE DELEN VAN RET INTERIEUR THEATRE ROYAL DE LA MONNAIE, SIS VAN DE KONINKLIJKE PLACE DE LA MONNAIE A BRUXELLES MUNTSCHOUWBURG, GELEGEN AAN RET MUNTPLEIN TE BRUSSEL Le Gouvemement de la Region de Bruxelles- De Brusselse Hoofdstedelijke Regering, Capitale, Vu l'ordonnance du 4 mars 1993 relative it la Gelet op de ordonnantie van 4 maart 1993 inzake conservation du patrimoine immobilier, het behoud van het onroerende erfgoed, notamment les articles 22 et 23 ; inzonderheid op artikelen 22 en 23; Vu l'arrete du Gouvernement de Ia Region Gelet op het besluit van de Brusselse de Bruxelles-Capitale du 17 septembre 1998 Hoofdstedelijke Regering van 17 september 1998 entamant la procedure de classement cornme houdende instelling van de procedure tot monument les facades et toitures, ainsi que beschenning als monument van de gevels en de certaines parties interieures du Theatre royal bedaking alsook van bepaalde delen van het dela Monnaie, sis place de la Monnaie it interieur van de Koninklijke Muntschouwburg Bruxelles; gelegen Muntplein te Brussel; Vu l'avis du college des bourgmestre et Gelet op het advies van het college van echevins de la Ville de Bruxelles emis le 19 burgemeester en schepenen van de Stad Brussel novembre 1998; uitgebracht op 19 november 1998; Vu l'avis de la Commission royale des Gelet op het advies van de Koninklijke monuments et des sites emis le 3 mars 1999; Commissie voor Monumenten en Landschappen uitgebracht op 3 maart 1999; Considerant que Ie proprietaire a transmis ses Overwegende dat de eigenaar zijn opmerkingen observations Ie 26 novembre 1998 et que op 26 november 1998 heeft meegedeeld en dat celles-ci peuvent etre resumees comme suit : deze als voIgt kunnen worden samengevat: Les toiles marouflees qui decoraient autrefois De gemaroufleerde doeken die eertijds de koepel la coupole de la salle sont aujourd'hui van de zaal versierden, zijn heden gerestaureerd restaurees et pretes it etre remises en place; en ldaar om te worden teruggeplaatst; L'actuel decor peint de la couple ne mente Het huidige beschilderde decor van de koepel pas de figurer dans la description du bien; verdient geen vennelding in de beschrijving van het goed;

Upload: others

Post on 21-Feb-2021

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE BRUSSELSEREGION DE BRUXELLES-CAPITALE HOOFDSTEDELIJKE REGERING TOTCLASSANT COMME MONUMENT LES BESCHERMING ALS MONUMENT VAN DEFACADES ET TOITURES, AINSI QUEGEVELS EN DE BEDAKING ALSOOK VANCERTAINES PARTIES INTERIEURES DU BEPAALDE DELEN VAN RET INTERIEURTHEATRE ROYAL DE LA MONNAIE, SIS VAN DE KONINKLIJKEPLACE DE LA MONNAIE A BRUXELLES MUNTSCHOUWBURG, GELEGEN AAN RET

MUNTPLEIN TE BRUSSEL

Le Gouvemement de la Region de Bruxelles- De Brusselse Hoofdstedelijke Regering,Capitale,

Vu l'ordonnance du 4 mars 1993 relative it la Gelet op de ordonnantie van 4 maart 1993 inzakeconservation du patrimoine immobilier, het behoud van het onroerende erfgoed,notamment les articles 22 et 23 ; inzonderheid op artikelen 22 en 23;

Vu l'arrete du Gouvernement de Ia Region Gelet op het besluit van de Brusselsede Bruxelles-Capitale du 17 septembre 1998 Hoofdstedelijke Regering van 17 september 1998entamant la procedure de classement cornme houdende instelling van de procedure totmonument les facades et toitures, ainsi que beschenning als monument van de gevels en decertaines parties interieures du Theatre royal bedaking alsook van bepaalde delen van hetdela Monnaie, sis place de la Monnaie it interieur van de Koninklijke MuntschouwburgBruxelles; gelegen Muntplein te Brussel;

Vu l'avis du college des bourgmestre et Gelet op het advies van het college vanechevins de la Ville de Bruxelles emis le 19 burgemeester en schepenen van de Stad Brusselnovembre 1998; uitgebracht op 19 november 1998;

Vu l'avis de la Commission royale des Gelet op het advies van de Koninklijkemonuments et des sites emis le 3 mars 1999; Commissie voor Monumenten en Landschappen

uitgebracht op 3 maart 1999;

Considerant que Ie proprietaire a transmis ses Overwegende dat de eigenaar zijn opmerkingenobservations Ie 26 novembre 1998 et que op 26 november 1998 heeft meegedeeld en datcelles-ci peuvent etre resumees comme suit : deze als voIgt kunnen worden samengevat:

Les toiles marouflees qui decoraient autrefois De gemaroufleerde doeken die eertijds de koepella coupole de la salle sont aujourd'hui van de zaal versierden, zijn heden gerestaureerdrestaurees et pretes it etre remises en place; en ldaar om te worden teruggeplaatst;

L'actuel decor peint de la couple ne mente Het huidige beschilderde decor van de koepelpas de figurer dans la description du bien; verdient geen vennelding in de beschrijving van

het goed;

Page 2: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

il est prevu de les remplacer ; er bestaan plannen om ze te vervangen;

Certains elements de mobilier recents n'ont Bepaalde, recente meubelstukken moeten metpas it etre classes ; worden beschennd;

II n'y a pas lieu d'inciure dans le classement Er is geen reden om de 7de en gste verdieping, dieles 7~ et 8erne etages resultant de het resultaat zijn van een verhoging in 1985-l'exhaussement du batiment en 1985-1986. 1986, te beschermen;

Considerant que ces observations peuvent Overwegende dat deze opmerkingen als volgtetre rencontrees comme suit : kunnen tegemoet gekomen worden:

La description du bien est revue en tenant Bij het herzien van de beschrijving van het goedcompte des remarques du proprietaire pour ce werd rekening gehouden met de opmerkingenqui conceme les toiles marouflees qui van de eigenaar wat betreft de gemaroutleerdedecoraient autrefois la coupole ; doeken die eertijds de koepel sierden;

Les tapis, les textiles et les elements de De tapijten, het textiel en het recente meubilairmobilier recent dont il est question ne sont waarvan sprake is, zijn met in de beschenningpas compris dans Ie classement ; opgenomen;

Seule la toiture est reprise dans le classement Enkel de bedaking maakt deel uit van de- ce qui n'exclut pas it priori un retour aun beschenning, wat met a priori een terugkeer naaretat anterieur, historiquement atteste. een oudere, historisch gedocumenteerde staat

uitsluit.

Sur laoproposition du Ministre-President du Op de voordracht van de Minister-Voorzitter vanGouvemement de la region de Bruxelles- de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en van deCapitale et du Secretaire d'Etat charge des Staatssecretaris belast met Monumenten enMonuments et des Sites, Landschappen,

ARRETE BESLUIT

Article 1. - Sont classes comme monument, Artikel 1. - Worden beschennd als monument,en raison de leur interet historique et wegens hun historische en artistieke waarde,artistique, precise dans l'annexe I au present zoals nader bepaald in bijlage I van dit besluit, dearrete, les facades et la toiture, ainsi que gevels en bedaking, alsook bepaalde delen V8J.i

certaines parties interieures : Ie hall d'entree, het interieur: de inkom, de eretrappen, hierbijles escaliers d 'honneur, en ce compris les inbegrepen de beelden en het beschilderd decorsculptures et les decors peints qui les oment, van het trappenhuis, de grote foyer, het koninklijkIe grand foyer, Ie salon royal, Ie vestiaire, la salon, de vestiaire, de concertzaal en desalle de spectacle et les espaces de circulation verbindingsruimten die er toegang toe geven, vany donnant acces, du theatre royal de la de Koninklijke Muntschouwburg, gelegen aan

'$~~" ':'~~~J¥l-aie, place de la Monnaie a Bruxelles, het Muntplein te Brussel, bekend ten ter te.,"-_.t,.(,i\Ch-,1rt8RU%{~ . rn~ ·~ c.

/::.:J~;%nco. £"\~~~ de Bruxell~s, 2e

division, Brusse1, 2de afdeling, sectie B, 4 . :-?'.~" . \, r ",l l\l~f;' ...~\~1~~~~~~ feuille, parcelle n 951a nr 951a. l;~/,.J.:.J,t~.Z> ~\!§! C?\\~:::;~.. i ~ 1 !~t ('.'T'\l~~ \~~~\\ (~\ ~\( .. r:;./ llJ/ i{1t \~D;~0:~) I ~\ (i-:>'\ ~ ~ . , ~~~\ ~"'J §f! ,( I~':;:' \ t !." -. 1E3'\ "~~~\., . f\NGtc:.\..\.- ...· /.:$/ \\~, .... V ' ·i ~~; :·.,. ... / .~\. '1;:" " r:\-" " ,/~ I \ ..~.\, , \ ,'m'~:t: LJ. t ") 1 ~ ."I'~

'<~~~~~~\~\o~ \tz~~~~'

Page 3: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

Art 2. - La zone de protection relative au Art. 2 - De vrijwaringszone met betrekking totmonument decrit dans l'article l" comprend het in artikel 1 vennelde monument omvat hetl'ensemble des parcelles et des voiries ainsi geheel van de percelen en de wegen, alsookque les parties de parcelles et de voiries gedeelten van de percelen en de wegenreprises dans le perimetre delimite sur le plan opgenomen in de omtrek zoals afgebakend opfigurant it l'annexe II du present arrete. het plan in bijlage II van dit besluit.

Art. 3. - Le ministre qui a les monuments et Art. 3. - De minister bevoegd voor desites dans ses attributions est charge de monumenten en landschappen, is belast met deI'execution du present arrete. uitvoering van dit besluit.

Bruxel1es, Ie Brussel,

Par Ie Gouvemement de la Region de Door de Brusselse Hoofdstedelijke Regering,Bruxelles-Capitale,

Le Ministre-President du Gouvemement de De Minister-Voorzitter van de Brusselsela Region de Bruxelles-Capitale charge des Hoofdstedelijke Regering, belast metPouvoirs locaux, de l'Amenagem t du Plaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening,Territoire, des Monuments et Site, de la Monumenten en Landschappen,Renovation Urbaine et de la erche Stadsvernieuwing en WetenschappelijkScientifique, Onderzoek,

Le Secretaire d'Etat ala Region de Bruxelles- De Staatssecretaris bij het BrusselsCapitale, charge de l'Amenagement du Hoofdstedelijk Gewest, belast metTerritoire, de la Renovation Urbaine, des Ruimtelijke Ordening, Stadsvemieuwing,Monuments et Sites et du Transport remunere Monumenten e Landschappen en Bezoldigddes Personnes Vervoer v onen,

Voor ••nsluidend af.chrift

Page 4: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

ANNEXE I A L'ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA REGION DE BRUXELLES­CAPITALE CLASSANT COMME MONUMENT, LES FACADES ET TOITURES, AINSI QUECERTAINES PARTIES DE L'INTERIEUR DU THEATRE ROYAL DE LA MONNAIE, SISPLACE DE LA MONNAIE A BRUXELLES

Ref. cadastrale : '£ division, section S, 4e feuille, n" de parcelle 951a

Description sommaire

La Theatre royal de la Monnaie fut eleve en 1817-1819 sur les plans de I'architecte francaisL.-E.-A. Damesme. II rernplaca Ie « Grand Opera» construit en 1700 par I'architecteJ. P. Bombarda. Le 19 mai 1810, un decret imperial avait contraint la Ville a batir un theatreneuf. La commande en avait ete confiee aDamesme, dont les projets furent approuves en1817. II s'agissait a I'origine d'un batirnent neo-classique de deux niveaux sous batiare,precede d'un avant-corps a portique sous tronton et ceinture par une galerie a arcades. Destravaux d'embellissement eurent lieu en 1840 par les decorateurs francais P.-F. Gineste etL.Phiiastre et, en 1845, par les architectes decorateurs parisiens E.-D.-J. Desplechin etCh. Sachan. Ce dernier demolit et reconstruisit la salle en 1853, disposant les balcons enamphitheatre, ajoutant des loges de scene monumentales et meublant Ie tout en styleSecond Empire.

En 1855, un incendie ravagea Ie theatre, excepte Ie portique et les murs. La Ville organisaun concours pour sa reconstruction. Trente et un projets furent deposes. Celui de I'architecteJ. Poelaert fut retenu apres modification. Le batimentreconstruit en 1855-1856 conserve Ievolume initial, mais lui incorpore la galerie du rez-de-chaussee et avance la facade, quecouronne une balustrade continue et que cantonnent deux pavilions d'angle. La salledisposee comme precedernrnent recoit un riche decor. En 1873-1878, I'architecte G.Bordiaudote Ie theatre d'un systems de chauffage et de ventilation remarquable pour l'epoque et, en1876, exhausse Ie batiment d'un niveau attique.

Le theatre ne repondant plus aux normes de securite et aux exigences techniques, destravaux de modernisation et de renovation sont entrepris en 1985-1986 sur les plans desbureaux d'architecture A."2R.C et URBAT et de I'architecte Ch. Vandenhove. Le corpscentral, couvert d'une toiture en cuivre a croupe frontale est exhausse de quatre metres afinde creer une salle de repetition et des bureaux. La scene a I'italienne de 1856 a ete pourvued'une machinerie ultra-moderne. Le Salon royal a ete reamenaqe, Ie decor du grand hall etde la salle de spectacle partiellement renove, Ie decor peint de la coupole refait sur Iemodele de la composition de 1887.

Exterieur

La theatre de la Monnaie est un batirnent d'espritneo-classique. Entierernent enduit et peint,il est precede d'un avant-corps a portique amenaqe en passage carrossable. Sous Iefronton, orne, depuis 1854, d'un bas-relief de E. Simonis figurant L'Harmonie des Passionshumaines, on lit I'inscription: « THEATRE ROYAL DE LA MONNAIE» et « KONINKLIJKEMUNTSCHOUWBURG ».Au fond du portique, la facade principale (1855-1856) est percee au rez-de-chaussee de cinqhautes arcades dont deux aveuqles et, a l'etaqe, de cinq fenetres rectangulaires aencadre 1* .~ A gauche et a droite du portique, deux pavilions d'angle terminent lesfacade ~ e ait. lis sont decores d'un cartel dont les rnillesirnes «MDCCCXIX » agauc ~' t « CLVI ~ droite rappellent les dates de construction at de reconstruction dutheat ~ ~ laterales s'ouvre une porte cintree encadree par des cariatides

s .~~ &J'{;1.~ CHf\NCELLERIE~

~.a "'..~~r fA CVMMsS\~ ~~~~

Page 5: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

figurant les quatre muses: Thalie et Melpomene par E. Melot vers la rue des Princes,Polymnie et Euterpe par D.V. Poelaert vers la rue de la Reine.

Le rez-de-chaussee des facades laterales (1817-1819) et de la facade arrtere est rythrne parune suite d'arcades surmontees au premier etaqe de fenetres rectangulaires achambranles.L'entablement est perce de petites baies oblongues. L'etaqe attique ajoute par Bordiau en1876 se presente telle une colonnade largement ouverte qui contraste avec la partie plusancienne du batiment. Au-dessus de I'attique s'eleve Ie massif couronne d'un bandeau bleuet couvert d'une batiere de cuivre construit en 1985-1986.

Interieur

A l'interieur, Ie hall d'entree blanc et gris clair est rythrne par des colonnes enqaqees, Leplafond est orne d'une peinture de l'arnericain Sam Francis. Le datlage a motifsQeometriques de carreaux noirs et de marbre blanc du sol est dessme par Sol Lewitt, autreartiste arnericain ayant collabore a la renovation de 1985-1986. A gauche et a droite, unescalier d'honneur adouble volee droite mene au foyer. II est decore de peintures muralesd'E. Fabry, dont les sujets allegoriques ont trait a la musique et a I'art Iyrique : La Musique(1910), Le Chant (1914) et La Poesie (1930), d'une part, L'Audition musicale, La musiquebachique, et L'ldeal et les femmes inspirantes, d'autre part. II faut egalement mentionner lapresence d'une sculpture de Paul Dubois, Ie Monument a Joseph Dupont (1910), ancienchef d'orchestre et directeur de la Monnaie.

De plan elliptique, la salle de spectacle fut concue par I'architecte Poelaert qui en confia larealisation a des artistes at artisans belges et francais. Cette salle comprend 1140 placesrepartles entre Ie parterre, les baignoires, Ie balcon et trois etaqes de loges sous Ie« paradis ». Les loges de scene, monumentales, sont ftanquees de genies porteurs de vasesa girandoles. Au plafond en coupole est suspendu un grand lustre en cuivre dore et cristal deVenise fabrlque a Paris. Une peinture sur toile marouflee representant La Belgiqueprotegeant les Arts orne cette coupole, oeuvre de A.-A. Rube et Ph.-M. Chaperon (1887).Cette peinture, deposee et rernplacee en 1986 par un decor peint de Xavier Crolls et IeCollectif d'Art public, a fait I'objet d'une recente restauration et a ete remise en place.

A l'arriere de I'ancienne loge royale, Ie salon de reception, concu par I'architecte CharlesVandenhove, est recouvert de marbre blanc: portes-volets a petits carreaux; piliers demarbre blanc avec finition de cuivre, sculptures de Giulio Paolini, dallage de marbre blanc etrouge a motifs rayes par Daniel Buren.

Le decor du foyer avec son jeu des miroirs, ses cariatides, ses pilastres et son plafondrichement orne fut egalement concu par Poelaert.

La scene a I'italienne de 1856 est maintenue au-dessus de trois niveaux de machineriemoderne et d'ateliers divers et surmontee d'un grill technique extrernernent performant.

..... ,

Page 6: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

L'interet du bien,selon les criteres definis it I'article 2, 1° de l'Ordonnance du 4 mars1993 relative a la conservation du patrimoine immobilier :

Interet social, historique et artistique

L'un des rares vestiges de I'architecture neo-classique de cette ampleur a Bruxelles, Ietheatre de la Monnaie a une histoire de pres de deux steeles dont Ie batiment actuelconserve encore les traces. Les fondations et les murs exterieurs datent du debut du XIX

e

steele, Ie fronton et son bas-relief remontent a 1854. La salle reste pour I'essentiel telle quela concue I'architecte Poelaert en 1855-1856. Le theatre de la Monnaie conserve en outre denombreux temoignages de ces amenagements successifs, tel qu'un ensemble de peinturessymbolistes de Fabry et plusieurs creations contemporaines.

La Monnaie est par ailleurs Ie ternoln privilegie de I'intense vie culturelle et musicalebruxelloise depuis Ie debut du XIXe steele. Le theatre de la Monnaie a ete et demeure I'unedes principales scenes Iyriques europeennes. A la fin du XIXe siecle, plusieurs compositeursdont Massenet, Richard Strauss et Vincent d'indy y ont dirige leurs propres oeuvres.Plusieurs operas de Wagner y ont ete crees en francais, dont Lohengrin, dirige par Richteren 1870.

La Monnaie fut aussi jusque dans les annees 1960 un lieu de fete au se dannaient plusieursbals masques par an.

II faut entin rappeler que la Monnaie joua un role dans Ie declenchernent de la revolutionbeige de 1830 avec Ie fameux episode de la Muette de Portiei

Sur Ie plan urbanistique, la Monnaie constitue par ailleurs I'un des principaux reperes visuelsdu CCBur historique de Bruxelles. Rappelons que la construction du theatre s'inscrivait aI'origine dans un programme urbanistiqua visant a redessiner la place de la Monnaie at sesabords irnrnediats. Cet espace public est aujourd'hui inscrit au PRO comme espacestructurant.

Vu pour etre annexe a l'arrete du ~\ - 2000

Le Ministre-President du Gauvernement de I Region de Bruxelles-Capitale I charge desPouvoirs locaux, de l'Amenagement du Ter~tolre, des Monuments at Sites, de la RenovationUrbaine et de la Recherche Scientitique, r '

Le Secretaire d'Etat a la Region de Bruxelles-Capitale, charge de I'Amenagement duTerritoire, de la Renovation Urbaine, des Monuments et Sites et du Tr nsport remunere despersonnes,

Page 7: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

BIJLAGE I BIJ HET BESLUIT VAN DE BRUSSELSE HOOFDSTEDELIJKE REGERING TOTSESCHERMING ALS MONUMENT VAN DE GEVELS EN OAKEN ALSOOK VANBEPAALDE DELEN VAN HET INTERIEUR VAN DE KONINKLIJKE MUNTSCHOUWBURG,GELEGEN MUNTPLEIN TE BRUSSEL

Kadastrale gegevens : 2de afdeling, sectie S, "4de blad, perceelnr. 951 a

Beknopte beschrijving

De Koninklijke Muntschouwburg werd opgetrokken in 1817-1819 volgens de plannenvan de Franse architect L.-E.-A. Damesne, op de plaats van de "Grand Opera" uit 1700van architect J.P. Bombarda. Door het keizerlijk decreet van 19 mei 1810 was de stadverplicht een nieuw theater te bouwen. De opdracht werd toevertrouwd aan Damesne ;in 1817 waren zijn plannen goedgekeurd. Oorspronkelijk ging het om eenneoclassicistisch gebouw van twee bouwlagen onder zadeldak, voorafgegaan door eenvoorbouw met portiek onder fronton en aan weerszijden geflankeerd door een galerij metarcadestructuur. In 1840 voerden de Franse decorateurs P.-F. Gineste en L. Philastreverfraaiingswerken uit, in 1845 volgden nieuwe werken door de Parijse architecten­decorateurs E.-D.-J. Desplechin en Ch. Sechan. In 1853 sloopte Sechan de theaterzaalen bouwde ze terug Ope Hij stelde de balkons in de vorm van een amfitheater op, voegdemonumentale toneelloges toe en stoffeerde ze in Second-Empirestijl.

In 1855 teisterde een hevige brand in de Munt waarbij enkel de portiek en murenovereind bleven. De stad schreef een wedstrijd voor de reconstructie uit. Uit deeenendertig inzendingen koos ze het - gewijzigde - project van architect J. Poelaert. In1855-56 startte de heropbouw. Het oorspronkelijk volume werd behouden maar deomlopende galerij op de begane grond werd in het interieur ge"integreerd en de gevel metomlopende balustrade en twee hoekpaviljoenen vooruitgeschoven. De opstelling van detoeschouwersruimte bleef behouden maar kreeg een luxueuze aankleding. In 1873-1878voorzag architect G. Bordiau het theater van een voor die tijd opmerkelijk verwarmings­en ventilatiesysteem, in 1876 verhoogde hij de schouwburg met een attiekverdieping.

In 1985-86 werden moderniserings- en renovatiewerken uitgevoerd naar de plannen vanhet architectenbureau A.2R.C en URBAT en architect Ch. Vandenhove. Het theatervoldeed immers niet meer aan de veiligheidsnormen en technische vereisten. Hetcentrale bouwdeel met koperen schilddak werd vier meter verhoogd om een repetitiezaalen kantoorruimten te creeren. Het '1taliaanse" toneel kreeg een ultramoderne machinerie,het Koninklijk Salon werd heringericht, het decor van de grote inkom en deschouwburgzaal ondergingen een gedeeltelijke renovatie en het decor van hetkoepelgewelf werd herschilderd met behoud van de compositie van 1887.

Buitenkant

De Muntschouwburg is een volledig bepleisterd en beschilderd gebouw vanneoclassicistische inslag met uitgebouwde toegangspoitiek. Onder het fronton, dat sinds1854 voorzien is van een bas-relief van E. Simonis waarop 'De Harmonie der MenselijkeDriften" staat afgebeeld, bevindt zich het opschrift "THEATRE ROYAL DE LA MONNAIE"en "KONINKLIJKE MUNTSCHOUWBURG".De hoofdgevel (1855-1-856) achter de portiek bestaat uit een arcade van vijf rondbogen -waaronder twee blinde - op de begane grond "en vijf rechthoeki e in geriemdeomlijsting op de verdieping. Aan weerszijden van de portiek b n zicf wijkendehoekpaviljoenen. Ze dragen panelen met daarop de jaarta C I ~ links) en"MDCCCLVI" (rechts), het jaar waarin de schouwburg = pe ft"k 9 uwd en

~ ~). ~ ~~. :r~~ /~~~ ~ ~/

('Q{tsi VNI ot~~ "

Page 8: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

gereconstrueerd werd. In de zijgevels bevindt zich telkens een rondboogdeur omgevendoor kariatiden die vier muzen voorstellen : Thalia en Melpomene door E. Melot (gevelPrinsenstraat) en Polymnia en Euterpe door D.V .--Poelaert (gevel Koninginnestraat).

De benedenverdieping van de zijgevels (1817-1819) en achtergevel wordt -geritmeerddoor een reeks arcaden, gevolgd door rechthoekige, verdiepte vensters op de eersteverdieping. Het entablement is onderbroken door een reeks kleine, langwerpige vensters.De attiekverdieping -die Bordiau in 1876 toevoegde, neemt de vorm van een regelmatigonderbroken colonnade aan en contrasteert met het oudste deel van het gebouw. Dezeverdieping wordt afgelijnd door een brede blauwe band, waarachter het koperenzadeldak uit 1985-1 986 verschijnt.

Binnenkant

De _Iichtgrijs en wit geschilderde hal wordt geritmeerd door halfzuilen. Deplafondschildering is van de Amerikaan Sam Francis. De bevloering met zwarte tegels enwit marmer volgens geometrisch patroon is een ontwerp van Sol Lewitt, een anderAmerikaans kunstenaar die aan de renovatiewerken van 1985-86 deelnam. Links enrechts leidt een rechte dubbele staatsietrap naar de foyer. De muurschilderingen zijn vande hand van E. Fabry en stellen allegorische onderwerpen in verband met de muziek enIyrische kunst voor : De Muziek (191 0), De Zang (1914) en De Poezie (1930) aan de enekant, De Muziekuitvoering, De bacchantische Muziek en Het Ideaal en de inspirerendevrouwen aan de andere kant. Het Monument aan Joseph Dupont (191 0), voormaligorkestleider en directeur van de Muntschouwburg, is een beeld van Paul Dubois.

De inrichting van de ellipsvormige schouwburgzaal werd uitgevoerd door Belgische enFranse kunstenaars en vaklui, naar een ontwerp van Poelaert. De zaal telt 1140plaatsen, verdeeld over de parterre, de parterreloges, het balkon en drie verdiepingenloges onder de engelenbak. De monumentale toneelloges worden aan weerszijdengeflankeerd door genieen met siervazen en girandoles. Aan het koepelplafond hangt eenenorme luchter van verguld koper en Venetiaans kristal uit Parijs. De koepelschildering,Belgie als beschermster van de Kunsten op gemaroufleerd doek is het werk van A.-A.Rube en Ph.-M. Chaperon (1887). De schildering werd in 1986 weggenomen envervangen door een geschilderd decor van Xavier Crolls en het collectif d'Art public.Onlangs onderging ze een restauratie en werd ze teruggeplaatst.

Achteraan de vroegere koninklijke loge bevindt zich de receptieruimte, een ontwerp vanCharles Vandenhove. De architect gebruikte wit marmer voor de deuren metspiegelglasramen, de pijlers met koperen afwerking, de beelden van Giulio Paolini en devloer met streepmotief (waarin ook rood marmer werd verwerkt) van Daniel Buren.Het decor van de foyer - voorzien van spiegels, kariatiden, pilasters en rijkeplafondornamenten - werd eveneens door Poelaert ontworpen.Het '1taliaanse" toneel van 1856 bleef behouden. Het kreeg een moderne machinerie,diverse ateliers en een compleet nieuwe technische uitrusting.

Page 9: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

Waarde van het goed volgens de maatstaven zoals bepaald in artikel 2, 1 0 van deordonnantie van 4 maart 1993 inzake hat behoud van het onroerende erfgoed :

Sociale, historische en artistieke waarde

De Koninklijke Muntschouwburg is een van de laatste grote neoclassicistischeconstructies in Brussel. Het gebouw draagt nog steeds de sporen van zijn bijnatweehonderd jaar oude bouwgeschiedenis. De funderingen en buitenmuren dateren uithet begin van de 19de eeuw, het fronton met bas-relief is van 1854. De zaal isgrotendeels behouden in de staat waarin Poelaert ze in 1855-56 ontwierp. Bovendienbewaart de Muntschouwburg, naast een aantal eigentijdse creaties, tal van getuigen vanopeenvolgende aanpassingswerken, zoals de reeks symbolistische schilderijen van Fabry.

Vanaf het begin van de 19de eeuw vormde de Munt ook het brandpunt van het - intense- Brusselse muzikaal en cultureel leven. De Koninklijke Muntschouwburg nam en neemtnog steeds een van de leidende plaatsen binnen de Europese muziek- en operascene in.Eind 19de eeuw kwamen componisten als Massenet, Richard Strauss en Vincent d'indyer hun eigen werk dirigeren. Wagner creeerde verschillende Franse opera's voor de Munt,waaronder Lahengrin, in 1870 door Richter gedirigeerd.

Tot in de jaren 1960 deed de Munt ook dienst als feestoord en werden er regelmatiggemaskerde bals gegeven.

Het was ook hier dat in 1830 de Belgische Revolutie uitbrak, tijdens de opvoering van deStamme van Portici.

Op stedenbouwkundig vlak vormt de Munt een van de grote visuele bakens van het. historisch stadscentrum. De bouw van het theater maakte immers aanvankelijk deel uit

van een stedenbouwkundig programma om het Muntplein en zijn onmiddellijke omgevingher in te richten. Vandaag is deze openbare ruimte in het GewOP als structurerenderuimte ingeschreven.

Gezien om te worden gevoegd bij het besluit van ,., "~ " ""~; -" ?OOO:: ;. I .,.. ..

,

De Minister-Voorzitter van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met PlaatselijkeBesturen, Ruimtelijke Orde . g, Monumenten en Landschappen, Stadsvernieuwing enWetenschappelijk Onderzoe ,

De Staatsecretaris bij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, belast met RuimtelijkeOrdening, Stadsvernieuwing, Monumenten en "La chappen en Bezoldigd Vervoer vanPersonen

Page 10: ARRETE DU GOUVERNEMENT DE LA BESLUIT VAN DE …doc.patrimoine.brussels/REGISTRE/AG/027_018.pdf ·

ANNEXE n A L'ARRETE DU GOUVERNEMENTDE LA REGION DE BRUXELLES-eAPITALECLASSANT COMME MONlThffiNT LESFACADES ET TOITURES AINSI QUECERTAINES PARTIES lNTERIEURES DU1HEATRE ROYAL DE LA MONNAIE, SISPLACE DELA MONNAIE A BRUXELLES

BDLAGE n VAN HET BESLUIT VAN DEBRUSSELSE H<X>FDSTEDELIJKE REGERINGTOT BESCHERMING ALS MONlThffiNT VANDE GEVELS EN DE BEDAKING ALSCX>K VANBEPAALDE DELENVANHETINTERIEUR VANDE KONINKLIJKE MUNTSCHOUWBURGGELEGEN AANHETMUNlPLEINTE BRUSSEL

DELIMITATIONDE LA ZONE DE PROTECTION

AFBAKENINGVAN DE VRIJWARINGSZONE

'~ L ._ ."i f) .. 2000De Minister-Voorzitter van de Brosselse HoofdstedelijkeRegering, belast met Plaatselijke Besturen, RuimtelijkeOrdening, Monmnenten en Landschappen,Stadsvemieuwing en Wetenscbappelijk Onderzoek,

\

, 1 I~

<

Vupouretre annexe al'arrete du

1£ Ministre-President du Gouvemement de la Region deBruxelles-Capitale, charge des Pouvoirs loeaux,l'Amenagement du Temtoire, des Monmnents et S'1aRenovation Urbaine et de la Recherche Scientifi

I

k

~~~~'aire d'Etat a la Region de Bruxelles-Capitale,;;.;---etm~riN'Amenagement du Territoire, de 1aRenovation

ts et Sites et du TI8IlSDOI1.lim "~iJ)'sott1ll\"""OpY: c.r~I'I•• c-onrorm"Wlere

,;'nnnoor ••nsluidend· ,

"aU,,~~~.,...-ufdstedelijk~, > .

y.".-- r i-s s

· ·':~~~~~:~:~~if;f~::/