une déclinaison comporte six cas, marqués par leur dÉsinence. chaque cas exprime diverses...

Post on 22-Apr-2015

105 Views

Category:

Documents

0 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

Les trois premières déclinaisons

Les « cas » et les fonctions grammaticales

Une déclinaison comporte six CAS, marqués par leur DÉSINENCE.

Chaque cas exprime diverses fonctions grammaticales. Voici les plus fréquentes :

Cas Fonctions les plus fréquentes

Nominatif Sujet, attribut du sujet, etc.

Vocatif Apostrophe (= pour interpeller quelqu’un)

Accusatif COD, certains CC. de temps et de lieu, etc.

Génitif Complément d’un nom, etc.

Datif COI, COS, etc.

Ablatif Autres compléments circonstanciels, etc.

Les cinq déclinaisons des noms

1ère 2ème 3ème 4ème 5ème

-ae -i -is -us -ei

Au nominatif singulier, les noms peuvent être très différents entre eux.

En revanche il n’y a que cinq désinences possibles au GÉNITIF SINGULIER, chacune correspond à une des CINQ DÉCLINAISONS :

On apprend les déclinaisons à l’aide de modèles

1ère 2ème 3ème 4ème 5ème

Rosa, rosae(une rose)

Dominus, domini(un maître )

Lex, legis(une loi)

Manus, manus(une main)

Dies, diei(un jour)

Exemples :

Importance du génitif singulier

Le génitif singulier donne deux indications très importantes :

1. Sa désinence indique la déclinaison :multitudo, inis (f) > 3° déclinaison (modèle lex, legis)

2. Le radical s’obtient en retranchant la désinence du génitif (seuls le

nominatif et le vocatif singuliers peuvent avoir un radical différent).

multitudo, inis (f) [lire multitudo, multitudinis] forme tous ses cas à partir de l’accusatif singulier sur le radical multitudin- .

Savoir utiliser le lexique

Exemple :

oratio, orationis (f) : un discours

Nominatif Génitif Genre

oration-= RADICAL

-is= DESINENCE

Lire le lexique : les noms

Dans un lexique latin, les noms sont inscrits d’abord au nominatif singulier, ensuite au génitif singulier (ci-après servus = nominatif, servi = génitif).

Servus, i (m) : esclave [ = servus, servi (masculin) ] est un nom de la 2ème déclinaison (désinence –i). Son radical est « SERV- ».

Pater, tris (m) : père [ = pater, patris (masculin) ] est un nom de la 3ème déclinaison (désinence –is). Son radical est « PATR- ».

Ager, i (m) : champ [ = ager, agri (masculin) ] est un nom de la 2ème déclinaison (désinence –i). Son radical est « AGR- ».

Quercus, us (f) : un chêne [ = quercus, quercus (féminin) ] est un nom de la 4ème déclinaison (désinence –us). Son radical est « QUERC- ».

Le vocatif

Sa forme est identique à celle du nominatif, sauf au singulier pour les mots en –us de la 2ème déclinaison (dominus, i : vocatif sing. = domine ) (filius, ii : vocatif sing. = fili)

Pour apprendre les déclinaisons, il sera donc plus facile de présenter le tableau ainsi :

Singulier Pluriel

Nominatif / VocatifAccusatifGénitifDatifAblatif

………………………………………

………………………………………

Les trois premières déclinaisons

Les 1ère , 2ème et 3ème déclinaisons concernent le plus grand nombre de noms, ce sont donc celles qu’il faut apprendre d’abord.

[modèles : rosa, ae / dominus, i / lex, legis]

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif

Accusatif

Génitif

Datif

Ablatif

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa

Accusatif

Génitif

Datif

Ablatif

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa

Accusatif rosam

Génitif

Datif

Ablatif

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa

Accusatif rosam

Génitif rosae

Datif

Ablatif

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa

Accusatif rosam

Génitif rosae

Datif rosae

Ablatif

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa

Accusatif rosam

Génitif rosae

Datif rosae

Ablatif rosa

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae

Accusatif rosam

Génitif rosae

Datif rosae

Ablatif rosa

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae

Accusatif rosam rosas

Génitif rosae

Datif rosae

Ablatif rosa

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae

Accusatif rosam rosas

Génitif rosae rosarum

Datif rosae

Ablatif rosa

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae

Accusatif rosam rosas

Génitif rosae rosarum

Datif rosae rosis

Ablatif rosa

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae

Accusatif rosam rosas

Génitif rosae rosarum

Datif rosae rosis

Ablatif rosa rosis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus

Accusatif rosam rosas

Génitif rosae rosarum

Datif rosae rosis

Ablatif rosa rosis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus

Accusatif rosam rosas dominum

Génitif rosae rosarum

Datif rosae rosis

Ablatif rosa rosis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus

Accusatif rosam rosas dominum

Génitif rosae rosarum domini

Datif rosae rosis

Ablatif rosa rosis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus

Accusatif rosam rosas dominum

Génitif rosae rosarum domini

Datif rosae rosis domino

Ablatif rosa rosis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus

Accusatif rosam rosas dominum

Génitif rosae rosarum domini

Datif rosae rosis domino

Ablatif rosa rosis domino

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini

Accusatif rosam rosas dominum

Génitif rosae rosarum domini

Datif rosae rosis domino

Ablatif rosa rosis domino

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini

Accusatif rosam rosas dominum dominos

Génitif rosae rosarum domini

Datif rosae rosis domino

Ablatif rosa rosis domino

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini

Accusatif rosam rosas dominum dominos

Génitif rosae rosarum domini dominorum

Datif rosae rosis domino

Ablatif rosa rosis domino

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini

Accusatif rosam rosas dominum dominos

Génitif rosae rosarum domini dominorum

Datif rosae rosis domino dominis

Ablatif rosa rosis domino

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini

Accusatif rosam rosas dominum dominos

Génitif rosae rosarum domini dominorum

Datif rosae rosis domino dominis

Ablatif rosa rosis domino dominis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex

Accusatif rosam rosas dominum dominos

Génitif rosae rosarum domini dominorum

Datif rosae rosis domino dominis

Ablatif rosa rosis domino dominis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem

Génitif rosae rosarum domini dominorum

Datif rosae rosis domino dominis

Ablatif rosa rosis domino dominis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem

Génitif rosae rosarum domini dominorum legis

Datif rosae rosis domino dominis

Ablatif rosa rosis domino dominis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem

Génitif rosae rosarum domini dominorum legis

Datif rosae rosis domino dominis legi

Ablatif rosa rosis domino dominis

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem

Génitif rosae rosarum domini dominorum legis

Datif rosae rosis domino dominis legi

Ablatif rosa rosis domino dominis lege

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex leges

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem

Génitif rosae rosarum domini dominorum legis

Datif rosae rosis domino dominis legi

Ablatif rosa rosis domino dominis lege

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex leges

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem leges

Génitif rosae rosarum domini dominorum legis

Datif rosae rosis domino dominis legi

Ablatif rosa rosis domino dominis lege

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex leges

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem leges

Génitif rosae rosarum domini dominorum legis legum

Datif rosae rosis domino dominis legi

Ablatif rosa rosis domino dominis lege

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex leges

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem leges

Génitif rosae rosarum domini dominorum legis legum

Datif rosae rosis domino dominis legi legibus

Ablatif rosa rosis domino dominis lege

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex leges

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem leges

Génitif rosae rosarum domini dominorum legis legum

Datif rosae rosis domino dominis legi legibus

Ablatif rosa rosis domino dominis lege legibus

Les trois premières déclinaisons

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini lex leges

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem leges

Génitif rosae rosarum domini dominorum legis legum

Datif rosae rosis domino dominis legi legibus

Ablatif rosa rosis domino dominis lege legibus

Le genre neutre (2ème et 3ème déclinaisons )

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif

Accusatif

Génitif domini dominorum legis legum

Datif domino dominis legi legibus

Ablatif domino dominis lege legibus

Le genre neutre (2ème et 3ème déclinaisons )

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif

Accusatif

Génitif templi templorum generis generum

Datif templo templis generi generibus

Ablatif templo templis genere generibus

Le genre neutre (2ème et 3ème déclinaisons )

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif

templum templa genus generaAccusatif

Génitif templi templorum generis generum

Datif templo templis generi generibus

Ablatif templo templis genere generibus

Le genre neutre (2ème et 3ème déclinaisons )

1ère déclinaison 2ème déclinaison 3ème déclinaison

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif

templum templa genus generaAccusatif

Génitif templi templorum generis generum

Datif templo templis generi generibus

Ablatif templo templis genere generibus

Tableau récapitu lati f

1ère 2ème (m/f) 2ème (n) 3ème (m/f) 3ème (n)

singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel singulier pluriel

Nominatif rosa rosae dominus domini

templum templa

lex leges

genus genera

Accusatif rosam rosas dominum dominos legem leges

Génitif rosae rosarum domini dominorum templi templorum legis legum generis generum

Datif rosae rosis domino dominis templo templis legi legibus generi generibus

Ablatif rosa rosis domino dominis templo templis lege legibus genere generibus

top related