river of light - kuya kudi yesu meyi a kumpala · 2018. 8. 25. · “dikenga didi divuija ditalala...

163
Kuya Kudi Yesu MEYI A KUMPALA Tshiena bualu tshia mukanda eu tshidi dilondangana dijima dia malu. Ke anu batangile kudi Yesu, udi ne bukole bua kuandamuna ku majinga a mutshima, kudibo ne bua kuya kudi aba bonso badi bakeba “Njila wa ditalala” anyi? Mulunda wa bantu badi nealombole tshidia ku tshidia, mu njila wa bulelela, eu udi ne nzala ne nyota ya buakane, udi umuteka mu masanka adi alu ku didifila dijima ku mudimu wende. KKY iii.1 Bantu ba bungi badi batatshishibue nebasangane mu mabeji aa kukoleshibua ne ditekemena kabidi nebatungunuke mu muoyo wa ha buloba bikale ne didifila dikole hamue ne disanka kadiyi ne ndekelu. KKY iii.2 Yokobo, hakanyemaye muan'abo wakalala butuku mu mpata, muteke dibue bu musamu ku mutu wende. Munkatshi mua tulu tuende, wakamona mu tshilota tshibandilu tshile ne lusongo luatshi luakadi lutue mu diulu, wakakolesha muoyo, muitabije ne buobumue buakadi buhehele hankatshi ha buloba ne muaba wa basangale. Tshikenakumona etshi tshiule tente ne milayi tshimueneka kabidi kudi aba bonso badi ne

Upload: others

Post on 07-Feb-2021

5 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • Kuya Kudi Yesu

    MEYI A KUMPALA

    Tshiena bualu tshia mukanda eu tshidi dilondanganadijima dia malu. Ke anu batangile kudi Yesu, udi nebukole bua kuandamuna ku majinga a mutshima,kudibo ne bua kuya kudi aba bonso badi bakeba “Njilawa ditalala” anyi? Mulunda wa bantu badi nealomboletshidia ku tshidia, mu njila wa bulelela, eu udi ne nzalane nyota ya buakane, udi umuteka mu masanka adialu ku didifila dijima ku mudimu wende. KKY iii.1

    Bantu ba bungi badi batatshishibue nebasanganemu mabeji aa kukoleshibua ne ditekemena kabidinebatungunuke mu muoyo wa ha buloba bikale nedidifila dikole hamue ne disanka kadiyi ne ndekelu.KKY iii.2

    Yokobo, hakanyemaye muan'abo wakalala butukumu mpata, muteke dibue bu musamu ku mutu wende.Munkatshi mua tulu tuende, wakamona mu tshilotatshibandilu tshile ne lusongo luatshi luakadi lutue mudiulu, wakakolesha muoyo, muitabije ne buobumuebuakadi buhehele hankatshi ha buloba ne muaba wabasangale. Tshikenakumona etshi tshiule tente nemilayi tshimueneka kabidi kudi aba bonso badi ne

  • nzala ya kumanya disua dia Nzambi! KKY iii.3

    Mukanda eu udi mukudimunyibue mu miakulu yabungi. Tudi tujinga ne, Difunda dihia-dihia edi dikubabimpe, ditungunuje mudimu wa disanka wayakadianjila diambedi. KKY iii.4

    Kakuena dinanga didi ditambe edi,dia muntu udi ufuila balunda bandi.

    Yone 15:13. KKY 9

  • Shapita 1 - DINANGA DIA NZAMBI KUDI BAHA BULOBA

    Bifukibua ne Mukanda wa Nzambi bidi bileja dinangadia Nzambi. Tatu’ etu wa mu diulu udi Mufuki wamuoyo, wa lungenyi ne wa disanka. Tangila malu akukema a bifukibua; manya buimpe buabi ku majingane ku dikuatshisha diabi, ki anu bua muntu nkayende,kadi mbua tshintu tshionso tshidi ne muoyo. Diba nenvula bidi bisankisha ne bitalaja buloba; mikuna, mayimanene ne bibanda-banda; bionso bidi bituambila buadinanga dia Mufuki. Nzambi ngudi ukuatshishabifukibua bionso ku majinga abio a ku dituku kudituku. Mei a a mushinga mukole a mufundi waMisambu adi afila buneme ku bulami buandi. KKY 9.1

    “Mesu a bifukibua onso adi akutekemena;Wewe udi ubihesha biakudia biabi mu tshikondotshiabi.Udi ubulula tshianza tshiebe, Tshintu tshionso tshidine muoyo udi utshiukutshisha ne diakalengele.” KKY9.2

    Misambu 145:15,16. KKY 10

    Nzambi wakafuka muntu muakane muikale nedisanka. Buloba buetu, bibangile ku dibufuka diabu

  • kudi Mufuki, kabuakadi ne katoba nansha kamue kabualu bubi, anyi mundidimbi mukese wa mulau.Dishiha dia mikenji ya Nzambi - mikenji ya dinanga -ndiakakeba lufu ne malu mabi onso. Nansha bikalenanku, dinanga dia Nzambi didi dimueneka nasha mumakenga. Bakafunda ne, “Buloba buakedibua mulaubualu bua muntu”. Genese 3:17. Meba ne mingonga,makenga ne matetshibua bidi bilehesha luendu luetulua ha buloba lua ntatu ne tunyinganyinga, biakaluadisanka dietu; bidi bibuela mu luidi lua buyishibuakenza Nzambi bua kutuhatula mu ngikadilu wakuhuekeshibua ne mu dijimba dia bubi dituakadibedibue kudi bubi. Nansha bobo boneke, bulobakabuena anu mu tunyinganyinga ne ntatu. Bifukibuabiobi nkayabi bidi bituleja lumu lua ditekemena ne luabusambi. Tudi tumona bilongo bimueneka munkatshimua meba ne mingonga. KKY 10.1

    “Nzambi udi dinanga”. Mei a adi asanganyibuamafunda ha tshinongo tshia tshilongo ne ha tshisosatshionso tshibishi. Nyunyu idi isankisha mulu nemisambu yayi ya disanka, bilongo bilengele bidibinunkisha buloba ne muhuya wabi muimpe, mitshimile, metu manene, bionso bidi bituambila bua bukubibutambe ne bua butatu bua Nzambi wetu ne dijinjadiandi dia kufila disanka kudi bana bende. KKY 10.2

    Mukanda wa Nzambi udi utuleja ngikadilu wende.

  • Nzambi yeye nkayende udi utulejamu luse luende nedinanga diende didi kadiyi mpuilu. Hakalomba Mosene: “Undeje butumbi buebe!” Yehowawakamuandamuna ne: “Nengendeshe buimpe buanyibuonso ku mesu kuebe.” Ekesode 33:18,19, nehakahitaye kumpala kua Mose, Mose wakela di ne:“Yehowa, Yehowa, Nzambi wa luse ne dinanga, kenaukuata tshiji lubilu, udi mule tente ne luse ne bushuwaudi uleja binunu bia bantu luse lujalame, udi ubuikidilabantu mahanga abo ne kusambuka kuabo kua mikenjine malu mabi abo.” Ekesode 34:6,7. Udi “mule tente nedinanga, kayi ukuatshika tshiji lubilu.” Yone 4:2, “bualubua udi usanka bua kuleja bantu luse lujalame.” Mika7:18. Ebu ke butumbi buende. KKY 10.3

    Mu diulu ne ha buloba, Nzambi wakatuha bimanyinubia bungi bia buimpe buende. Wakakebakudimuenesha kutudi ku bifukibua ne ku bilejilu biadinanga didi muoyo wa muntu kauyi mua kuheta. Kadibionso ebi bidi bileja ngikadilu wende. Muena lukunawa malu mimpe wakafofomesha meji a bantu buabasemene kudi Nzambi ne ditshina ne bamutangile bumuntu wa tshikisu ne muena lonji. Satana udi ulejaTatu wetu wa mu diulu bu muntu udi kayi nekulumbulula kuakane, mulumbuluishi wa tshikisu,muena bukitu ne muena tshinyangu. Udi uleja Mufukibu muntu wa disu dikole mu kumuenesha bilema

  • biabo ne mahanga abo, bua kubahisha ku bilumbuludibiandi. Mbua kumusha tshilamba etshi tshikudikatshia midima ku dibuluibua dia dinanga dinene diaNzambi, biakaluila Yesu kusomba munkatshi muabantu. KKY 11.1

    Muana wa Nzambi wakafuma mu diulu bua kulejaTatu. “Kakuena muntu wakanza kutangila Nzambi;Muana umu’ehele mulela mu tshiadi tshia Tatu, yeyewakamuamba.” Yone 1:18. “Kakuena muntu udimumanye Tatu, anu Muana ne udi Muana musuekuleja Tatu.” Matayo 11:27. Umue wa ku bayidiwakamukonka ne: “Utuleje Tatu.” Yesuwakamuandamuna ne: “Nakadi n’enu musangu bulenenku, wewe kuena mumanye anyi, Filipo!Wakutangila meme wakutangila Tatu; ahu munyi mudiwamba ne, Utuleje Tatu?” Yone 14:8,9. KKY 11.2

    Tangila, mu mei kayi a Musungidi akaleja mudimuwende hanu ha buloba: “Nyuma wa Nzambi udiham’bidi hanyi, Bualu bua yeye wakangela manyi hamutu ne: Ambila bantu bahele Lumu Luimpe; Yeyewakantuma ne: Ambila bena lukanu bua dikohokadiabo, ne bafofo bualu bua katabasha kua mesu abo,Uhe badi batata budishikaminyi.” Luka 4:18. Eungwakadi mudimu wende. Wakadi uya ku muaba neku muaba, wenza malu mimpe, wondaha bonsobakadi muinshi mua bukokeshi bua diabolo. Bakadi

  • mua kusangana misoko ya bungi yakadi kayiyiyunvuika kabidi nansha mukemu umue wa disama;wakahitshilamu, ne wakondaha basame bonso.Mudimu wende wakadi uleja bunzambi buende.Dinanga ne luse biakamueneshibua mu bienzedibiende bionso, muoyo wende wakadi mule tente nedinanga bua bana ba bantu. Wakaluata mubidi wabobua kubakuatshisha ku majinga abo. Batambe buhele,batambe buhuekele kabakadi batshina buakumubikila. Bana batekete babo nkayabo bakadibadiunvua bakokibue kudiye. Bakadi basue kubandaha binu biende, ne kujoja mpala wende wa meji wakadiumueneka ne dinanga dia kashidi. KKY 11.3

    Yesu kakadi umusha nansha bualu bumuekubulelela, kadi wakadi ubuamba matuku onso nedinanga. Diunvuangana diende ne bantu diakadidihuangane; ne dia mushinga mukole. Kakadi uhatulamei lukasa lukasa, anyi di dikole diakadi kadiyi nedikuatshisha, nansha musangu umue kakadiutatshisha muoyo wakadi mukuatshibue ne malu.Kakadi ubihisha bufuba bua bantu. Hakadiye wambamalu malelela, wakadi wamba anu ne dinanga matukuonso. Wakadi uhidia lubombo, tshitunu, ne bubi; kadiwakadi ubihidia ne di dia muadi. Wakadila buaYelushaleme, musoko wakadiye munange newakabenga kumuakidila, yeye udi, Njila, Bulelela ne

  • Muoyo. Wakahidia Musungidi wawo, kadi nanshabikale nanku wakadi n’awo dinanga ne luse. Muoyowende wakadi wa kudihidia ne wa kunanga bakuabo.Muntu yonso wakadi ne mushinga mutambe ku mesuende. Kayi weyemena butumbi bua bunzambi buende,wakadi uleja kanemu kudi muntu yonso wa mu dikudia Nzambi. Muntu yonso, wakadi umona muoyomuoneke wakadiye ne bua kusungila. KKY 12.1

    Eu udi ngikadilu wa Yesu wakalejibua mu muoyowende. Eu udi kabidi ngikadilu wa Nzambi. Mu muoyowa Tatu mudi muhatuka luse lua bunzambi, lubuluibuemu Yesu Kilisto, ne lumuangalakila bana ba bantu.Yesu, Musungidi wa dinanga ne luse, wakadi Nzambi“wakamueneshibua mu mubidi wa muntu.” 1 Timote3:16. KKY 13.1

    Yesu wakadi ha buloba, wakakenga, wakafua anubua kutuhikula. Wakalua “muena kanyinganyinga,”Yeshaya 53:3 bua kutubueja mu disanka diatshiendelele. Nzambi wakuanyisha Muan’endemunanga, mule tente ne ngasa ne bulelela, bua umukemu muaba wa butumbi, bua alue mu buloba buonekene bubi ne bule tente ne mulau ne lufu. Wakitabushabua kumumona ushiya tshiadi tshia Tatu wende nedimukukuila dia banjelo bua kulua kukengamutunyinganyinga, mu bihendu, mu kudihuekesha, mulukinu ne mu lufu. “Dikenga didi divuija ditalala dietu

  • diakadi ham’bidi handi, ne tuakukoleshibua kumibundabunda yandi.” Yeshaya 53:5. Mutangilayi mutshihela, mu Getesemane, ha mutshi mutshiamakane,Muana wa Nzambi muledibue kai ne bubi, muimikilabujitu bua mibi yetu! Yeye wakadi umue ne Tatuwakunvua mu mutshima wende ditahuluka didihankatshi ha muntu ne Nzambi, dikeba dia bubi,ditahuluka diakamuelesha lubila elu lua dikenga:“Nzambi wanyi, Nzambi wanyi, wakundekela buatshinyi?” Matayo 27:46. Mbujitu bua bubi ne kunvuakua bunene buabu biakatekesha mutshima wa Muanawa Nzambi. KKY 13.2

    Kadi mulambu eu kawakenjibua bua kufila mumuoyo wa Tatu dijinga dia kunanga bukua bantubuoneke, ne bua kumona mua kubasungila. Nansha,nansha. “Nzambi wakatamba kusua ba ha buloba,yeye wakabaha muan’andi umuehele mulela.” Yone3:16. Tatu kena mutunange bua mulambu eu wakenzaMuan’ende, wakitabusha mulambu eu bualu bua udimutunange. Yesu Kilisto udi mutuangaji kudiye kekuakatangalajila Tatu dinanga diende kudi bantu babi.“Nza- mbi mundamua Kilisto wakadi ulengeja ba habuloba kudiye.” 2 Kolinto 5:19. Wakakenga neMuan'ende. Mu tunyinganyinga tua mu Getesemane,momumue ne mu lufu lua ku Kalevalio, muoyo waDinanga didi kadiyi mua kuambibua nngwakafuta

  • mushinga wa dihikudibua dietu. KKY 13.3

    Yesu wakamba ne: “Ebu mbualu budi Tatu wanyimunsuile, ndi nteka muoyo wanyi hanshi, bua memekuwangata kabidi.” Yone 10:17. Mu mei makuabo:“Dinanga didi Tatu mununange n’adi didi ditambebunene hakuitabujaye bua meme kufila muoyo wanyibu mulambu bua kunuhikula. Nakatambakumulengelela hanakadivuija tshieya kunudi, hakutekamuoyo wanyi hanshi ne ha kuambula mabanza amatomboka enu; bualu bua ku mulambu wanyi,Nzambi, bu mudiye muakane, udi mua kulengejamuntu yonso udi umuitabusha.” KKY 14.1

    Anu Muana wa Nzambi nkayende, wakadi ne bukolebua kutuhikula, anu yeye wakadi mu tshiadi tshia Tatung’ wakadi mua kumumanyishisha; anu muntu udimumanye bule ne buondoke bua dinanga dia Nzambing’wakadi mua kubileja. Bua kuleja dinanga dia Tatukudi bantu babi, kabiakadi bikengela tshinga tshintunansha tshimue anu mulambu wa kashidi wakafilaYesu Kilisto bua muntu mujimine. KKY 14.2

    “Nzambi wakatamba kusua ba ha buloba yeyewakabaha muan’andi umuehele mulelela.”Wakamufila ki anu bua kuikalaye munkatshi muabantu, bua kutualaye mibi yabo, bua kufuaye hamuaba wabo; wakamufila kudi tshisamba tshijimine.

  • Yesu Kilisto wakadi ne bua kudisangisha ku majinga abantu. Yeye wakadi umue ne Tatu wakadisuikakaja nebana ba bantu ku mionji idi kayiyi mua kusuluka. Yesu“kena ufua bundu bua kubabikila ne, Bana betu.” Ebelu2:11. Udi Mulambu wetu, Muakuidi wetu ne Muan’etu.Udi umueneka muluatshishibue ne bumuntu buetukumpala kua nkuasa wa Tatu, neikale mufuananganene tshisamba tshia bantu tshiakahikulaye mu bikondobionso bia tshiendelele: yeye udi kabidi neashalekashidi Muana wa Muntu. Ne bionso ebi bidi buakubandisha muntu ku dihuekeshibua diandi bua bubi,bua kumufikisha ku kuela meji bua dinanga diaNzambi ne kubuela mu disanka dia tshijila. KKY 14.3

    Mushinga mufuta bua dihikudibua dietu, mulambuudi kauyi mua kuambibua wa Tatu’etu wa mu diulu hakufila Muan’ende ku lufu bua bualu buetu, wakadi nebua kutulesha lungenyi lukole lua mushindu utudi muakuikala mu Yesu Kilisto. Hakafidibuawu kudi Yone,mupostolo mujidibue, bua kutangila bule, buondoke nebutshiama bua dinanga dia Tatu kudi ba ha bulobabadi bahunga ne lufu, udi mujibue ne dinanga diakukukuila ne dia kanemu, hakuhanga mushindu wakunvuija bunene ne bualabale bua dinanga edi, udiwela di ne: “Tangila mushindu wa dinanga diakatuhaTatu bua tuetu tubikidibue ne Bana ba Nzambi.” 1Yone 3:1. Mushinga kai udi dinanga edi difila kudi

  • muntu! Ku dishiha dia mikenji, bana ba Adamabakulua bakokeshibue kudi Satana; ku ditabushamulambu wa dilengeshibua wa Kilisto, badi mua kuluabana ba Nzambi. Ha kuvuala mubidi wa muntu, YesuKilisto udi utumbisha ba ha buloba, udi uteka muntumuoneke mu mushindu udiye mua kuakanyina, kubobumue n’ende, kubikidibua “muana wa Nzambi”.KKY 15.1

    Bana ba Mukelenge wa mu diulu! Mulayi wamushinga mukole! Bualu budi kabuyi bujika ku dieladia meji! Dinanga didi kadiyi mua kunvuija dia Nzambibua bantu bakadi kabayi bamunange. Dinanga diamushindu eu kadiena ne tshilejilu. Didi dihite didimamu n’adi bua muan’ende mujimine. Lutangiluluende ludi lukokesha mutshima ne ludi lufila meji kukulonda disua dia Nzambi: Hatudi tutamba kuyilangikadilu wa Nzambi ku butoke bua mutshimutshiamakane, tudi tutamba kujingululama bulelelabua dinanga, tudi tutamba kumona luse lusangisha kukanemu ne ku buakane, ne tudi tutamba kujingululabimanyinu bia luse ne bia dinanga bidi kabiyi mpuilu.KKY 15.2

    Tatu, nakuenzela diulu bibi,nakuenza bibi ku mesu kuebe kabidi. KKY 16.1

    Luka 15:18. KKY 16

  • Shapita 2 - TUDI TUKENGELA MUSUNGIDI

    Ku tshibangidilu, muntu wakadi muena bukolebutambe ne lungenyi lushindame. Mu mubidi wakadimuhuangane ne mu lungenyi wakadi mu buobumue neNzambi, meyi ende akadi malengele ne majinga endeakadi a tshijila. Kadi bukole buende buakatekeshibuakudi buhidia ne budiambi buakahiana muaba wadinanga mu mutshima wende. Bumuntu buendebuakatekeshibua ku kushiha kuende kua mikenji,biakamuluila bikole, bua kukandamena bubi, ku bukolebuende yeye nkayende. Wakalua muhika wa Satana,ne wakadi kuikala mushale to ne tshiendelele mubukokeshi buende, bu Mukelenge kayi muditeke buMuakuidi bua bualu buende. Tshihatshila tshiamutetshi tshiakadi anu bua kunyanga bulongolodi buaNzambi mu kufuka kuende kua muntu, ne bua kujabuloba tente ne makenga ne tunyinganyinga. Bimanekuenzeka nunku, wakadi welangana meji a kutelamakenga a bu bualu buakafukilabo muntu. KKY 16.2

    Mu ngikadilu wende wa buakane, muntu wakadi mubuobumue ne yeye muena munda “mudi musokokabibutshilu bionso bia meji ne bia lungenyi.” Kolosai2:3. Kadi kunyima kua bubi buende, hakahangayedisanka diende mu tshijila, wakasua kusokomakumpala kua Nzambi. Muoyo udi kauyi muledibue

  • tshiakabidi udi kabidi mushindu eu. Kawena ukumadiatshimue ne wa Nzambi, ne kawena uheta disankanansha dimue mu buobumue buandi. KKY 17.1

    Muntu mubi kakuikala ne diakalengele kumpala kuaNzambi nansha, diku dia bantu ba tshijilakadiakumulengelela. Bu yeye muanyishibue buakubueleya mu diulu, wakadi kuikalamu muena diakabi.Lungenyi lukumbane lua dinanga ludi mu muaba eu,mudi bantu bonso mu bobumue ne dinanga diakashidi, kaluakuheta diunvuangana ne lungenyi ludimu muoyo wende. Meji ende, malu ende, midimuyende nebikale bibengangane ne bia aba badi mudiulu. Neikale mushilangane ne bonso badi mu diulu.Diulu nedikale muaba wa makenga kudiye. Dijingadiende nedikale anu bua kumuka kumpala kua yeyeudi munya ne disanka dia mu diulu. Ki mukenji muelakudi Nzambi bua kuihata bantu babi mu diulu,bakadihata ku kuhanga kuabo kua kusanka ne bantubende. Butumbi bua Nzambi nebuikale kudibo bukahia kadi kuosha. Nebasanke bua kubutidibua hamutu ha kuikala kumpala kua yeye wakafua buakubahikula. KKY 17.2

    Bidi bikole, bua tuetu nkayetu, kudihatula mu tshinatshia bubi mutudi bedibue. Mioyo idi mibi, ne katuenane bukole bua kuyishintulula. “Udi mua kuhatulatshintu tshiakane ku tshintu tshidi katshiyi tshiakane

  • nganyi? Kakuena muntu.” Yobo 14:4. “Bua mejimateka ku malu a mubidi adi ne Nzambi lukuna, kaenamanze kudihiekesha muinshi mua mikenji ya Nzambi;ne kaena ne bukole bua kuenza nunku.” Lomo 8:7.Nkoleshilu, ndongeshilu, kuibidija lungenyi, ne makolea muntu bionso bidi ne nsangilu wabi umue; kadi mubualu ebu bionso kabiena ne bukole. Bidi muakushintu- lula bimue bienzedi; kadi kabiena bimanyemua kushintulula mutshima, anyi kulengeja muoyo.Bua kumusha muntu ku ngikadilu wa bubi nekumufikisha ku eu wa tshijila, bidi bikengela bukolebudi buenzeja munda muandi, muoyo muhia-muhiaudi ufuma mulu. Bukole ebu, budi Yesu. Ngasa wandinkayandi udi mua kukolesha butekete bua muntu, nekumukoka kudi Nzambi ne ku tshijila. KKY 17.3

    Musungidi wakamba ne: “Bikala muntu kayimuledibue tshiakabidi” - bikalaye kayi uheta muoyomuhia-muhia ne majinga mahia-mahia bidi muakumufikisha ku muoyo muhia-muhia - “kena mumanyemua kutangila bukelenge bua Nzambi.” Yone 3:3.Lungenyi ludi muntu uhangadisha ne ludi luakane buakuenza n’alu mudimu wa kudiundisha buimpebuakadiye n’abu ku tshibangidilu, ludi lua tshianana.“Muntu wa ha buloba kena witabusha malu a Nyumawa Nzambi, bualu bua malu a adi mahote kukudiye;yeye kena mua kudimanyinau; bualu bua malu a adi

  • ajinguludibua kudi Nyuma.” 1 Kolinto 2:14. “Kukemibua di dinakukuambila ne: Bunudi n’abu mbuakuledibua tshiakabidi.” Yone 3:7. Bakafunda bua YesuKilisto ne (Di): “Munda muandi muakadi muoyo;muoyo au wakadi munya wa bantu.” Yone 1:4. Anudina diende nkayadi didi “diha bantu, didi dimanyemua kutusungila.” Bienzedi 4:12. KKY 18.1

    Kabiena bimpe kutangidila ha bule buimpe buaNzambi, bulami buandi, ne dinanga diandi dia butatu.Kabiena bikumbane kutahulula lungenyi ne buakanebia mikenji yende, ne kumanya ne idi mienzejibue hamukenji wa butumbi wa dinanga. Mupostolo Paulowakadi ne lungenyi ha bionso ebi hakambaye: “Ndingitabusha mikenji ne idi mimpe”; “mikenji idi yatshijila, ne mukenji au udi wa tshijila udi muakane neudi muimpe.” Kadi mu dibungama diende dia kuhangaditekemena wakambe ne: “Ndi muhanyibue ku bubi.”Lomo 7: 16, 12,14. Wakadi utua mikemu bua tshijila nebuakane biakadiye kayi mua kukumbaja; wakela di ne:“Ka meme muena majia! Wansulula ku mubidi wa lufuelu nganyi?” Lomo 7:24. Elu ludi lubila luakela mioyoyakadi mikuatshibue kudi bubi mu bikondo bionso nemu biaba yonso. Bua bonso buabo, diandamuna didianu dimue: “Tangilayi Muan’a mukoko wa Nzambi, udiumusha bubi ba ha buloba.” Yone 1:29; mutangilayi.KKY 18.2

  • Kudi binfuanyi bia bungi bidi Nyuma wa Nzambiwangata bua kuleja n’abi bulelela ebu, buakubutokeshila mitshima idi ijinga kusambibua kubujitu bua dihila dia bubi. Yakobo, kunyima kua yeyemumane kushima Esau wakanyema nzubu wa baledibende, mujibue ne kanyinganyinga ka tshilematshiende. Muihatshibue ne tshiasa-nkaya, muikale kulene bonso bakadi bafila mushinga kudi muoyo wende,tshiakadi tshimutatshisha, tshiakadi diunvua ne bubibuandi buakamukangisha buobumue buandi neNzambi, ne wakadi mulenguludibue mu diulu.Munyunguluka kudi mikuna, ha mutu hende hakaditshibuashi-buashi ne mitoto, wakadi mulale nekanyinganyinga hanshi ha buloba. Munkatshi mua tulutuende, wakamona dinkenke dikole ditokesha mumpata; ha buloba buakadiye mulale, hakabikatshibandilu tshinene tshibuikila kudi matututshimueneka ne tshidi tshiye to ne ku tshibi tshia mudiulu, ne banjelo ba Nzambi bakadi babandabahueneka ha tshibandilu etshi. Wakateleja, nemunkatshi mua butumbi bua mu diulu, di dia Nzambidiakamumanyisha lumu lua busambi ne luaditekemena. Yakobo wakaheta Musungidiwakandamuna ku majinga ne ntatu bia muoyo wende.Mule tente ne disanka ne disakidila, wakamona njilawakadiye, yeye muena mibi, mua kusanganabuobumue ne Nzambi. Tshibandilu tshiakamueneka

  • mu tshikena kumona tshiende, tshiakadi tshileja Yesu,udi Mutuangaji umue hankatshi ha Nzambi ne bantu.KKY 19.1

    Mu muyiki wende ne Natanaele, Kilisto wakangatatshilejilu tshia mushindu wa momumue wamba ne:“Nenumone diulu dibulula ne banjelo babandabahueka ha Muana wa muntu.” Yone 1:51. Ku bubibuandi, muntu wakadi mutahuluke ne Nzambi; bulobakabuakadi ne diunvuangana ne diulu; buatshibuashibuashi tshiakabitahulula, diunvuanganadiadi diakalua dikole. Kadi anu bua Yesu Kilisto,buloba buakahingana kabidi mu buobumue ne diulu.Ku buakane buende, Musungidi wakela tshilamba hatshina tshiumbula kudi bubi, bua banjelo bamone muakunvuangana ne bantu. Kudi Yesu muntu muoneke,mutekete ne mufuba, wakamona mushindu wa kuyaku Mpokolo wa bukole bua tshiendelele. KKY 19.2

    Kadi bikala muntu udi ulengulula mpokolo eu umuewa ditekemena ne wa luhandu ludi lumuhesha mejiadiye uhangadika bua ntungunukilu ne mudimu udiyewenza bua kudibandisha bidi bia hatuhu. “Kuhakuonso kuimpe ne diha dionso diakane tshishiki.”Yakobo 1:17 bidi bifuma kudi Nzambi. Ngikadilu onsomujalame udi ufuma kudiye, ne njila umue udi ufikishabantu kudi Nzambi, udi anu Yeye Kilisto. “Meme ndibianyi njila, bulelela ne muoyo, muakambaye. Kakuena

  • muntu udi ulua kudi Tatu kayi muanze kulua kundidiambedi.” Yone 14:6. Muoyo wa Nzambi udi muletente ne dinanga ditambe lufu bukole bua bana babantu. Mu kulambula Muan’ende, wakatulekela diuludionso. Muoyo, lufu ne buakuidi bua Musungidi,budimu wa banjelo, dibikila dia Nyuma, Tatu udiwenzeja ha mutu ha bionso ne kudi bionso, disankadidi kadi mua kuambibua dia bifukibua bia mu diulu:bionso bidi biteka bua kukumbaja dihikudibua diamuntu. KKY 20.1

    O! Tutangije mesu etu ku mulambu wa dikengawakafidibua bua bualu buetu. Tutete kuelangana mejibua mushinga wa bukole ne mudimu biakajimija diulubua kufikisha bajimine mu nzubu wa Tatu. Ngenyimitambe bukole ne bena mudimu ba bukitu kabiakadikuikala bitekibue mu mudimu. Difutu dia dikema dididilamina aba badi benza bimpe, masanka a mu diulu,musumba wa banjepo, buobumue ne dinanga diaNzambi ne dia Muan’ende, kulengeshibua nekudiundishibua kua bukole buetu bua mu bikondo biatshiendelele: ki mbiobi ebi bidi bitukolesha buakuenzela Mufuki ne muhikudi wetu mudimu muimpene mioyo yetu anyi? KKY 20.2

    Bualu bukuabo, tshilumbuluidi tshia Nzambitshiambibue bua bubi: difutu didi kadi mua kuehuka,dihuekeshibua dia ngikadilu wetu ne dibutuka dia

  • nshikidilu, bidi biambibue mu di dia Nzambi buakutudimusha ku mateyi a Satana. Katuakuinvika mituyetu badihuekeshe ku mpala kua luse lua Nzambianyi? Tshiakadiye mua kuenza kabidi bua bualu buetuntshinyi? Tubuelayi mu buobumue ne yeyewakatunanga mu dinanga didi kadi muakuelekeshibua. Tudikuatshishe ne mishindu yonso idimituhesha bua tukudimuke ku tshinfuanyi tshia Kilistone tudibueje mu tshisumbu tshia banjelo, ne kabidi mudisanka ne buobumue bua Tatu ne bua Muana. KKY21.1

    Kudimunayi mitshima yenu,bualu bua bukelenge bua mu diulu budi hehi. KKY 22.1

    Matayo 3:2. KKY 22

  • Shapita 3 - DIKUDIMUNA DIA MUTSHIMA

    Muntu neamueneke muimpe ku mesu kua Nzambimunyi? Muntu mubi nealengejibue munji? Anu muYesu Kilisto ke mudi kulengejibua ne Nzambi, buakufika ku buakane bua tshijila. Kadi netuye kudi Yesumushindu kai? Kudi ba bungi badi bela lubila buluakela musumba wa bantu bakatuishibua ku bubi mudituku dia Pentekoste bamba ne: “Netuenze tshinyi?”Petelo wakandamuna ku lukonko elu ne: “Kudimunaimitshima yenu”. Hashishe wakabambila ne:“Kudimunai mitshima yenu . . . ne andamukai kabidi,bua mibi yenu ijimijibue.” Bienzedi 2:38; 3:19. KKY 22.2

    Dikudimuna dia mutshima nkunyingalala bua bubi nekubulekela. Mbualu bukole bua kulekela bubi bikalamuenabu kayi munvue dibikila diabu; kakuenadikudimuka dilelela dia muoyo bikala muntu kaimukome bubi nyima ne muoyo mujima. KKY 22.3

    Kudi ba bungi badi kabayi bunvua tshidi bulelela buadi- kudimuna dia mutshima. Bantu ba bungi badi batuamikemu bua mibi yabo ne batshinta bua kudilejabakane ku mesu kua bantu, bualu badi batshina difutudia bienzedi biabo bibi. Kadi etshi ke ntshididikudimuna dia mutshima didi Mukanda wa Nzambiwamba nansha. Eku nkunyingalala bua dikenga

  • dilualua bua bubi hamutu ha kunyingalala bua bubimene. Bu muakanyingalala Esau bua kujimija kuendekua buan’abute. Balama, hakamonaye muanjelomuimane mu njila ne muele wa nvita ku tshianza,wakatshina, wakafika ku ditonda mahanga ende anubua ne tshilue kufua; kadi kudiye kakuakadidikudimuna dilelela dia mutshima bua mibi yende,kakuadi dishintuluka dia muoyo ne kakuakadi ditshinadia bubi. Yudasa Isakaliote, kunyima kua mumanekutungila Mfumu wende tshitungu, wakela lubilawamba ne: “Nakuenza bibi, bualu bua nakatungilamuntu tshitungu udi kayi ne bualu.” Matayo 27:4. KKY22.4

    Ditonda edi diakafuma mu mutshima wende wakadimujibue tente ne bubi, ku kunvua kua dihila diende neku ditshina dia tshilumbuluidi tshia dikema tshiaNzambi. Difutu dia bubi buende diakadidimutshinyisha, kadi kudiye kakuakadi kanyinganyingakalelela, ne wakadihanda bilamba mumane kutungilaMuana wa Nzambi wakadi kayi ne bualu tshitungu, nemumane kuvila wa Tshijila wa Isalele. Palo, tshikondotshiakamueneka tshilumbuluidi tshia Nzambi kudiye,wakamanya bubi buende, kadi bivua anu bua kuehukaku dinyoka, bualu bua tshikondo tshiakuma mputa hambidi, wakatungunuka kabidi na kutompuela diulu.Bonso aba bakadi badila bua makenga amibi yabo,

  • kadi kabakadi banyingalala bua mibi ayo nkayayo. KKY23.1

    Kadi hadi muoyo wa muntu uditeka mu bulombodibua Nyuma wa Nzambi, muoyo mukese udi utabulukane mueji wa bubi udi ubanga kunvua ndondo nengigadilu wa tshijila wa mikenji ya Nzambi, mikenji idibishimikidi bia bukelenge buende mu diulu ne habuloba. Munya “wakadi ulua ha bulo- ba, utemanabantu bonso”, Yone 1:9, udi usokolola malumasokome adi mu mutshima wende, ne uleja hatokemalu masokoke mu midima. Dimanya dia bubi dididihita meji ende ne mutshima wende bukole. Muenjiwa bubi mumane kunvua buakane bua Yehowa, udiunvua ditshina dia kumueneka mubihe ne monokekumpala kua yeye udi mutangile malu adi mumutshima. Udi umona dinanga dia Nzambi buimpebua tshijila, disanka dia buakane; udi ujinga kuikalamulengejivue ne kuhingana mu bobumue ne diulu.KKY 23.2

    Dilomba dia Davidi kunyima kua yeye mumanekuhona mu bubi didi dileja dikudimuna dilelela diamutshima. Kadiakadi anu diambibue ne dijinga diakuehuka ku kinyoka diakadibo ne bua kumubela nadinansha. Kunyingalala kuende kuakadi kulelela nekujalame; kakakeba bua kukehesha bubi buendenansha. Wakamona bunene bua bubi buende ne

  • dionoka dia mutshima wende; wakakina bubi buende.Kakadi ulomba anu dilekela dia bubi nkayabu, kadidilengejibua dia mutshima. Wakadi ujinga kuikala nedisanka dia tshijila ne kuikala ne bobumue ne Nzambi.Mona muakadiye wamba: KKY 24.1

    “Disanka didi kudi muntu udi ne ditomboka diandidiumushibue,Ne udi ne bubi buandi bumushibue!Disanka didi kudi muntu udi Yehowa kayi ubadiladihambuka diandi ku buakane,Ne udi kai ne lubombo mu mutshima wandi!Nzambi, unfuile luse bu mudi luse luebe lujalame;Ku divulangana dia luse luebe, unjimijile matombokaanyi; . . .Bualu bua ndi mumanye matomboka anyi,Ne bubi buanyi butu buikala kumpala kuanyi matukuonso . . . KKY 24.2

    Untokeshe ne hysope, ne nengikale mutoke;Unguvuvve, nempite neige butoke to . . . Nzambi! Unfukile mutshima mutoke munda muanyi,Ungezele Nyuma mujalame munda muanyi.Kungihatshi bua tshikadi kumpala kuebe,Umpingajile disanka dia luhandu luebe,Unshidike ne mutshima wa mua kuenza bu mudi disuadiebe! . . .Wewe Nzambi, Nzambi wa luhandu luanyi,

  • Unsungile ku dihila dia dimatshisha dia mashi,Ne ludimi luanyi neluimbe musambu ne di dikole buabuakane buebe.” KKY 25.1

    Misambu 32:1,2; 51:3-16. KKY 25

    Kabiena ku bukokeshi bua muntu bua kukumbajadikudimuna dia mutshima dia mushindu eu nansha;badi badiheta anu kudi Mukelcngc wetu wakabandamu diulu ne wakaha bantu maha. KKY 25.2

    Anu aha ke hadi bantu ba bungi batamba kuhangilaanyi kutuhakana, ke tshidi tshibahangishadikuatshisha didi Kilisto ujinga kubahesha. Badibelangana meji ne kabena mua kufika kudi Yesukumpala kua kukudimunabo mutshima, nedikudimuna dia mutshima didi dimufikisha ku dibuikiladia mibi. Bulelela dikudimuna dia mutshima didididianjidila dilekedibua dia mibi; bualu bua mutshimamuhuekcle ne wa majiya ke udi dijinga ne Musungidi.Kadi muenji wa mibi udi ne bua kuindila anuhakudimunaye mutshima wende bangabanga ne kuluakudi Yesu anyi? Dikudimuna dia mutshima didi ne buakuikala dihumbisha hankatshi ha muenji wa bubi neMusungidi wende anyi? KKY 25.3

    Mukanda wa Nzambi kawena uyisha muaba nanshaumue ne muenji wa bubi udi ne bua kukudimuna

  • mutshima bangabanga ne kuitaba ku dibikila diaKilisto: “Luai kundi, bonso badi ne mudimu mukole, nebujitu bunene, meme ne- nnuhe dikisha.” Matayo11:28. Ebu budi buimpe budi bufume kudi Kilisto udiutuha dikudimuna dilelela dia mutshima. MupostoloPetelo wakatokesha bualu ebu hakambilaye benaIsalele ne: “Nzambi wakamubisha ku tshianza tshianditshia balume bua kuikalaye Mukelenge ne Musungidi,ne bua kuhaye Isalele kukudimuna kua mutshima nekujimija kua mibi.” Bienzedi 5:31. Ke mbualu buteketebua kukudimuna mutshima bikalaku kakuyi dienzejadia Nyuma wa Kilisto, anyi kuheta dilekedibua dia mibikakuyi bukole bua Yesu Kilisto. KKY 25.4

    Yesu Kilisto udi mpokolo wa buimpe bonso buamutshima. Yeye nkayende ngudi mua kuteka dikinadia bubi mu mitshima yetu. Dijinga dionso dididitangile ku bulelela ne ku buakane, ne dijingululadionso dia bubi buetu, didi dijadika dia mudimu waNyuma Muimpe mu muoyo wetu. KKY 26.1

    Yesu wakamba ne: “Biambishabo ha buloba,nenkoke bantu bonso kundi.” Yone 12:32. Bidi bipmeikale mulejibue kudi muenji wa bubi bu Musungidiwakafua bua mibi ya ba ha buloba. Bualu nkutangiladia muana wa Mukoko wa Nzambi ha mutshimutshiamakane wa Kalavalio, didi dibanga kutubuluilabualu busokoka bua luhandu; ne buimpe bua Nzambi

  • budi bumuenekaku budi butufikisha ku dikudimuna diamutshima. Hakafuilaye bantu babi, Yesu Kilistowakaleja dinanga diende didi kadiyi mua kunvuija;dijingulula dia dinanga diende didi dituisha muoyo,ditekesha lungenyi ne diumusha tshitshiu tshionso.KKY 26.2

    Bitu bifika ne bidi bulelela ne, muntu udi mua kufuabundu bua mibi vende ne kulekela bimue bia kubibidilu bibi kumpala kua kujingulula bukole buadibikila dia Yesu Kilisto. Kadi ditshinta dionso diakudilengeja, dikale dishindamene ha dijinga dilelela diakuenza bimpe, didi tshiheta tshia bukole ebu buadibikila. Bukole budiye kayi ujingulula budibunyungisha mutshima wende, budi bukolesha muoyowende mukese ne bulengeja bienzedi biende. Nebilondeshile mudi Musungidi ukoka mesu ende kumutshi mutshiamakane ne umuleja Yeye (Yesu)wakatahabo kudi mibi yende, mikenji ya Nzambi idiiyukilangana ne mutshima wende. Udi ubalulula malumabi a muoyo wende; udi unvua ne bubi buakuela mijimu muoyo wende. Udi utuadija kumona buakane buaYesu Kilisto, ne udi udila wamba ne: “Ke mudi dionekakudi bubi nunku, bualu bua mushinga wa dihikudibuadiabu udi munene! Dinanga edi dionso, makenga aonso, kudihuekesha eku kuonso, bionso biakadibikengedibua bua katufu, kadi bua tuikale ne muoyo

  • wa tshiendelele anyi?” KKY 26.3

    Muntu mubi udi mua kukandamana ku dinanga edi,udi mua kubenga kuya kudi Musungidi; kadi bikalayekayi mukandamane, neikale mukokibue kudiye.Kumanya kua njila wa luhandu nekumufikisha kuinshikua mutshi mutshiamakane, mu kunyingalala bua mibiyende yakakengeshisha Muana Munanga wa Nzambi.KKY 27.1

    Nyuma wa Nzambi udi wenza mudimu mu bulobanyeye kabidi udi wakula mu muoyo wa muntu neufilamu dijinga didi kadiyi mua kuambibua dia tshintukampanda tshidiye kayi natshi. Bintu bia ha bulobakabiena mua kumusankisha. Nyuma wa Nzambi udiulumbulula nende bua kumusaka ku kukeba tshidimua kumuhetesha ditalala ne dikisha: ngasa wa YesuKilisto ne disanka dia tshijila. Ku makuatshisha adiamueneka ne adi kai amuneneka, Musungidi wetu udiwenza ne muende muonso kayi uhungila buakumusha meji etu ku masanka a hatuhu a bubi, nekuatangija ku masanka a kashidi atudi mua kuhetakudiye. Lumu elu lua mu diulu udi luambila aba bonsobakakeba bua kujikija nyota ku mishimi mihandike yaha buloba ne kabayi bajikija nyota yabo: “Udi ne nyotaaue biandi, udi musue, angate mayi a muoyotshianana.” Buakabuluibua 2.:17. KKY 27.2

  • Nuenu badi bajinga muoyo muakane mu mutshimawenu ku udi ba ha buloba mua kunuhesha, numanyene: mu dijinga adi, di dia Nzambi didi diakula mumutshima wenu. Nu- mulombe bua anuheshadikudimuna dia mutshima, bua anuleje Yesu mudinanga diende dia kashidi ne mu buakane buende.Kabujima ka mikenji ya Nzambi - dinanga dia Nzambine dinanga dia muntu netu - biakatamba kulejibua mumuoyo wa Musungidi. Dinanga ne kubengakuditumbisha bidi bileja ngikadilu wa muoyo wende.Anu hatudi tutangila Yesu Kilisto, ne hadi nkenke yamunya wende itutokesha, ke hatudi tumanya dionekadia muoyo wetu. KKY 27.3

    Tudi mua kuelangana meji bu muakenza Nikodemune tudi ne buakane, ne bikadilu bietu bidi biakane, netufika ku didiamba ne: katuena ne bualu bua tuetukudihuekesha ku mesu kua Nzambi bu bantu babi.Kadi hataema munya wa Yesu Kilisto mu mitshimayetu, netumuone mushindu kai utudi boneke;netujingulule budiambi bua bienzedi bietu nelukunaluetu ne Nzambi, luakanyanga bienzedi bionsobia muoyo wetu. Hashishe netujadike mu bulelela ne:buakane buetu budi bu tshilulu tshitambe koneka, neanu mashi a Yesu ngadi mua kutulengeja ku bukoyabua bubi ne kukudimuna mioyo yetu ku tshimfuanyikijitshiende. KKY 28.1

  • Bukenke bua butumbi bua Nzambi, bukenke buabuakane bua Yesu Kilisto hadibo bubuela mumitshima yetu, budi buvuwa menemene ditoba dionsodidimu. Budi buleja bubi hatoke to, bilema biangikadilu wa muntu, majinga a hatuhu, dikolesha diamutshima ne biakulakula. Bienzedi bibi bia muntumubi, bienzedi bidi bihenda mikenji ya Nzambi, bidibimueneka ku mesu ende. Lungenyi luende ludiluhuekeshibue ne lunyingalajibue ku buenzeji buaNyuma wa Nzambi; udi udimuna kaimukumbanangane ne buakane ne buhuekele buaYesu. KKY 28.2

    Hakatangila muprofete Daniele butumbi buakadibunyungulukila mutumibue wa mu diulu wakadimumutumina, wakafua tshihuka bua diunvua diendedia butekete ne dia bubi buende. Mona mushindu kaiwakafundaye hakatangilaye bualu ebu: “Bakanshiyankayanyi, nakamona tshikena ku- mona etshi tshinene,tshiakadi ne bukole munda muanyi; bualu buabulengele bua mpala wanyi buakandamuka nebuakanyanguka, bukole buanyi buakajimina.” Daniele10:8. Mutshima mutuishibue nunku neunvuekanyinganyinga kalelela ka dinanga dia kuditumbisha,ne ku buakane bua Kilisto, neukebe buakane buamutshima budi bufuanangane ne mikenji ya Nzambine ngikadilu wa Yesu. KKY 28.3

  • Mupostolo Paulo hakadiye wakula bua bienzedibiende wakadi udiamba ne “bua buakane bua mumikenji, nakalua muntu udi kai ne bualu”. Filipoi 3:6;kadi hakajinjululaye ngikadilu wa tshijila wa mikenji,wakadimona muntu mubi. Ha kudilumbuluisha buamukanda wa mikenji, mu kulonda anu ku bienzedi bidibimueneka, bu mudi bantu mua kubienza,wakadisangana kai ne bubi. Kadi hakatangilaye mundondo wa mikenji ya tshijila ne hakadimonaye bumuakadi Nzambi umumona, wakinyika mutu nekutonda dihila diende. “Tshikondo tshikuabo nakuikalane muoyo tshiyi ne mikenji, muakambaye; kadihakalua mukenji bubi buakatahuluka ne memenakafua.” Lomo 7:9. Hakadisanganaye kumpala kuangikadilu wa tshijila wa mikenji, bubibuakamumuenekela mu ngikadilu wabu mutambebubi, ne meji akadiye udiamba nau ne udi muakaneakajimina. KKY 29.1

    Nzambi kena utangila mibi yonso mushindu wamomumue; kudiye anyi kudi bantu kudi mishindumishilangane ya dihila. Kadi bubi buonso ne mbubi kaibudi mua kuikala buhehele ku mesu kua bantu, budianu bunene ku mesu kua Nzambi. Tshilumbuluiditshia muntu tshidi tshia kansungansunga, katshiyitshiakane, kadi Mukelenge udi ulumbuluisha bintubionso mu mushindu udibio. Mukuatshiki wa maluvu

  • udi muhetudibue; badi bamuambila ne bubi buendenebumuhangishe bukelenge bua mu diulu. Kadimisangu yonso kabena batangila ne disu dikole kudimuena lutambishi, mudiambi ne kudi eu udi ukumamutshima. Ne kadi eyi ke mibi idi Mukelenge utambekukina. Idi mibengangane ne buimpe bua ngikadiluwende, ne mibengangane ne dinanga dihuangane diakalolo didi muaba udi bifukibua bidi kabiyi bienza bubibiendakanamu, didi kadiyi mua kuabibua dia didihidiadidi ba ha buloba balaminamu buakane buabu. Muntuudi uhona mu dihanga kampanda udi mua kunvuadijinga dia didihuekesha diende, dia buhele buende nedijinga diende dia kuikala ne Musungidi. Mudisu kenaunvua dijinga nansha dimue; udi winjidila Kilisto tshibitshia mutshima wende; udihangisha malu mimpeonso akatutuadilaye. KKY 29.2

    Musangishi wa mulambu wakatendelela Nzambiwamba ne: “Nzambi ndi muntu mubi, unfuile luse.”Luka 18:13, wakadi udibala bu muntu mutambe bubi,ne bakadi bamumanye kabakadi bamubala bu muntumuimpe. Kadi wakamanya dikenga diende, ne,munemenene kudi bujitu bua bubi buende ne buadihila diende, wakadimuenesha kumpala kua Nzambibua kulomba luse luende. Mutshima wende wakadimunzulula bua bukole bua Nyuma wa Nzambibumusungile ku bubi. Kadi ditendelela dia budisu dia

  • mufalasa didi dileja ne: mutshima wende kawakadimushile Nyuma Muimpe muaba bua enzemu mudimunansha. Bualu mu dikala diende kule ne Nzambi,kakadi utuishibua ku bubi buende, ne mukuhangakana ne buakane bua tshijila tshia Nzambi,kakadi ujinga tshintu ne kakadi uheta tshintu. KKY30.1

    Haudi umona ngikadilu webe wa bubi, kuidikiji buakudilengeja wewe nkayebe nansha. Mbungi kai buabantu badi bela meji ne kabena batambe kuikalabakane bua kuya kudi Yesu! Udi wela meji buakudivuija muakane ku bukole buebe nkayebe anyi?“Muena Atiopa udi mua kuandamuna dikoba diandi, nenkashama udi mua kuandamuna matoba andi anyi?Nunku nuenu badi benza malu mabi, nenumanye muakuenza malu makane anyi?” Yelemiya 13:23.Dikuatshisha dietu didi anu kudi Nzambi nkayende.Katuindidi ne anu hadiunda ditabuja dietu, anyi haluatshikondo tshimpe, anyi hatuanji kudilengeja kakese.Tuetu nkayetu katuena mua kudienzela bualu: bidibimpe tuye kudi Yesu mushindu onso utudi. KKY 30.2

    Kadi muntu kadidingi mu kuelangana kua meji ne:Nzambi mu dinanga diende dinene, neasungile to neaba badi balengulula ngasa wende. Ngikadilumutambe bubi wa bubi udi umueneshibua hatoke kubukenke bua mutshi mutshiamakane. Aba badi bela

  • meji ne Nzambi udi mutambe buimpe ne kena muakuitabuja bena mibi, batangishe mesu abo ku mukunawa makenga a Kilisto (Kalavalio). Wakenza nunku,bualu bua kakuadi mushindu mukuabo wakadi muntune bua kusungidibua; bualu bua kakuyi mulambu eumunene biakadi kukola bua diku dia bantukumushibuadi ku bukoya bua bubi; bualu bua kakadi(muntu) mua kuhingana mu bobumue bua bansantone kuikala ne muoyo wa Nyuma - mbua malu a onsobuakatuadila Mukelenge dihila dia muena buhidia, newakakenge ha mutu ha muntu mubi. Dinanga,makenga a lufu bia Muana wa Nzambi bidi bijadikabunene bua bubi, bidi bileja ne: muntu kena muakudiumusha ku bukokeshi bua bubi yeye nkayende, neditekemena dia muoyo muhia-muhia didiku anu mukudifila kuende kudi Yesu Kilisto. KKY 31.1

    Badi bahahishe mitshima yabo mu bubi badibadikolesha ku muoyo hakuamba bua bena Kilistobadi bajukule ditabuja ne: “Ndibianyi muimpe bu bobo.Kabena bantambe ku kudihidia, kabena bantamba kukudikanda ne kabena bantamba ku kudilama mubienzedi biabo nansha. Badi bananga masanka nekudisankisha bu meme.” “Eku nkudibingisha ku bilemabia bakuabo. Kadi mahanga ne mibi ya bakuabokabiena bingisha muntu mukuabo nansha; bualuMukelenge kena mutuhe tshilejilu tshibi tshia bu

  • muntu nansha. Muana wa Nzambi wakadi kai ne bubiwakatuhebua bua kuikala tshilejilu tshietu, ne aba badibajana bua bienzedi bibi bia Bena Kilisto mbombobakadi ne bua kuleja tshilejilu tshimpe; ku nsombeluwa mushinga mukole. Bikala dimanya diabo dia buenaKilistto ditamba kuvula, bubi buabo kabuena buhitebunene anyi? Badi bamanye malu mimpe ne badibahidia bua kuenza. KKY 31.2

    Udimuke bua kujanguluki. Kuhitshishi tshikondotshiudi mua kulekela malu mabi ne kukebaditokeshibua dia mutshima mu Yesu. Mmuaba eu udimisumba ya bantu ba bungi batamba kuhangilabikole. Tshiakutamba kuakula aha bua buihi nempukahuka ya muoyo wa ha buloba nanzha. Kadi kudinjiu mitambe bunene - njiu idi kayiyi itamba kunvuika -ya kujanguluka ku kuitaba ku dibikila dia NyumaMuimpe. Mu bulelela mukungulu eu (delai) udidihangadija dia kushala mu dienza dia bubi. Bubinansha bobo bukese bua mushindu kai, budi bufikishamuntu ku dibutuka hadiye utungunuka ku dibuenza.Tshitudi katuyi tukokesha netshitukokeshe nenetshitufikishe ku dibutuka dietu. KKY 32.1

    Adama ne Eva bakelangana meji ne: kudia kuatshimuna tshikandikabualu budi bumueneka bubukese - kabuakadi kubafikisha mu makenga akadiNzambi mumane kubadimuja. Kadi dihanga edi

  • diakadi dimeneka bu dihehele diakadi dishila diamikenji ya tshijila ne idi kayiyi ishintuluka ya Nzambi,dihanga diakahandulula muntu ne Mufuki wende, nediakabueja lufu ne makenga alu onso mu buloba.Katshia ku tshikondo atshi, mu nkamane ya bidimu,buloba buetu buakela lubila lua dikenga, ne bifukibuabionso bidi biela lubila lua dikenga ne bitata nekanyinganyinga bu ka mukaji ha lulelu. Nansha diuludiakuvua malu akalonda ditomboka dia bantudiakatombokelabo nadi Nzambi. Kalavalio uditshilejilu tshia mulambu wakadi ukumbana buakulengeja nanu dishiha dia mikenji ya Nzambi.Katufuanyikiji bubi bu bualu butekete nansha. KKY32.2

    Kushiha kuonso kua mikenji, kulengulula kuonso,kuhidia kuonso kua ngasa wa Yesu Kilisto kudi anukukuhinganyina wewe nkayebe; bidi bikoleshamutshima bu dibue, binyanga disua, bibondakajalungenyi, ne kabiena anu bikufikisha ndituku dialuhandu.” 2 Kolinto 6:2. “Lelu eu, binunvua di diandi,kanukoleshi mitshima yenu.” Ebelu 3:7,8. nga disua,bibondakaja lungenyi, ne kabiena anu bikufikisha kudilekela dia bubi ne bua kuandamuna ku dibikila dialuse dia Nyuma Muimpe. KKY 32.3

    Ba bungi badi bakanda di dia kondo kabo ka muoyokadi kanyingalaja kudi bubi, mu kuamba ne:

  • nebalekele bubi anu hasuabo. Badi belangana meji ne,nansha bialengululabo dibikila dia luse lua Nzambi,Nzambi neatungunuke amu ne kubaleja luse luende.Badi bela meji ne, kunyima kua bobo bamane kuhidianyuma wa ngesa, ne ku nyima kua bobo bamane kufilabukole buabo kudi Satana, badi mua kushintululamenemene bienzedi biabo hamueneka tshikondotshikole tshia lutatu. Kadi ka mbualu butekete buakuenzekabi nunku nansha. Dimanya ne diyila dia malua muoyo wa ha buloba ebu, kudi anu bantu bakesebadi bajinga kuheta ngikadilu wa Yesu. KKY 33.1

    Tshilejilu tshimue tshibi tshia ngikadilu, dijingadimue dibi dia kuenza bubi, bidi bihumbisha bukolebua lumu luimpe misangu yonso idi muntuukandamenamu ku bukole. Disanka dionso diheta kububi didi dikolesha mutshima bua kaukudimuki kudiNzambi. Muntu udi ukolesha mutshima wende neulengulula bulelela bua Nzambi, neahole biakakunayeyeye nkayende. Kakuena dimanyisha dikuabo muMukanda wa Nzambi didi ditudimuja ku njiu ya kunayane bubi bu edi didi disanganyibua mu mei a Muenameji a: “Muntu mubi . . . . udi musuikibue ne mionji yabubi buandi.” Nsumuinu 5:22. KKY 33.2

    Yesu Kilisto udi ha buihi bua kutuhatula mu buhikabua bubi, kadi kena wenzeja disua dietu ku bukolenasha. Bituadifila menemene ku bubi, mu

  • dikandamena dia kushiha kua mikenji, bituikala katuyitujinga kulengejibua, bituikala katuyi basue kuitabujangasa wende, udi mua kuenza kabidi tshinyi bua bualubuetu? Tudi tudihisha tuetu nkayetu mu kuhidiadinanga diende ku bukole. Udi utusengelela ne mei a:“Monai katataka ntshikondo tshimpe, monai katatakaKKY 33.3

    “Bantu badi batangila anu mubidi, kadi Yehowa udiutangila mu mutshima.” 1 Samuele 16:7, mumutshima eu wa muntu mudi disanka nekanyinganyinga bikale bifuilakana, mutshima eu wadihambuka ne mukoleshibue, udi ulama ne usokokadioneka dionso ne mashimi. Yeye Yehowa udimumanye disua, majinga ne tshihatshila bidi mumutshima. Yaku biebe kudiye bu mudi ne mutshimawebe wa bubi. Hamue ne Davidi, tunzululayi bibi biamitshima yetu kudi disu edi didi kadiyi mua kusokokamalu mabi, tumulonbe ne: “Nzambi umanye mutshimawanyi Untete, umanye meji anyi, Umone ne malu mabiadi munda muanyi, undombole mu njila watshiendelele.” Misambu 139:23,24. KKY 34.1

    Ba bungi badi bitaba bualu bua Nzambi tshitabataba,badileja bu bakane, kadi mitshima yabu kayiyimilengejibue. Kutendelela kuebe kua misangu yonsokuikale nunku: “Unfuikile mutshima mutoke mundamuanyi, ungenzele Nyuma mujalame munda muanyi.”

  • Misambu 51:10. Enza malu makane ne mutshimawebe. Ikala muena bulelela ne muena lukunukunu anubu udi wamba kusungila muoyo webe mu njiu yadibutuka. Mbualu bua kuenza tshihungidi hankatshi haNzambi ne muoyo webe - ne kutshijadika bua kashidi.Ditekemena didi ne dielakana nedikufikishe ku kabutu.KKY 34.2

    Uyile Di dia Nzambi hamue ne kutendelela. Di edi dididikuleja mu mikenji ya Nzambi ne mu muoyo wa YesuKilisto malu manene a kujidibua kudi “muntu kai nakukena mumanye mua kutangila Mukelenge.” Ebelu12:14. Didi dituisha bua bubi, ne didi disokolola hatokenjila wa luhandu. Udimukile. Didi Di dia Nzambi dididiakula ne mutshima webe. KKY 34.3

    Hawamona bunene bua bubi, hawadimunamushindu udi, kuhangi kuikala ne ditekemena. YesuKilisto wakalua ha buloba ebu anu bua kusungilabantu babi. Katuena ne tshintu tshia kutekesha natshitshiji tshia Nzambi kutudi, bualu - O, dinanga didi kadimua kuambibua! - Nyeye “Nzambi munda mua Kilistowakadi ulengeja ba ha buloba kudiye”. 2 Kolinto 5:19.Ku dinanga diende dinene, udi ukoka mioyo ya banabende bahambuke. Kakuena baledi ba ha buloba badibamanye mua kuleja bana babo lutulu bu ludi Nzambiuleja aba bena luhandu ludiye wenzela mudimu.Kakuena muntu udi mua kuakuila mushihi wa mukenji

  • ne dinanga bu edi nansha. Mukana mua muntukamuena mumanye mua kuhatula miaku ya kalolo neya disengelela ya dinanga kudi bahambuke. Milayiyende yonso, mamanyisha ende onso, bidi anudibuluibua dia dinanga didi kadi mua kuambibua. KKY34.4

    Hadi Satana ulua kukuambila ne udi muena bubimunene, tangija mesu ebe kudi Muhikudi webe, newambe bua malu ende mimpe adiye mukuenzele.Tshidi mua kukuatshisha netshikale anu kukebamunya wende. Witabuje bubi buebe, kadi ambilamuena lukuna ne Yesu Kilisto “wakaluila ha bulobabua kusungilaye bantu babi”. 1 Timote 1:15, ne udimua kusungidibua ku dinanga diende dia kashidi.Yesu wakelela Simone lusumuinu lua bena dibanzababidi. Umue wakadi ne dibanza dia mukelengewende dikese, ne mukuabo wakadi ne dibanza dihitebunene; kadi wakabalekela mabanza abo bubidibuabo. Hashishe Yesu wakakonga Simone ne: bubidibuabo nganyi wakatamba kunanga mfumu wende.Simone wakandamuna ne: “Ndi ngela meji ne, muenadibanza dinene wakalekeleleye.” Luka 7:43. Tuakadibena mibi banene; kadi Yesu wakafua bua kutuheteladibuikidila dia mibi. Malu mimpe a mulambu wendeadi makumbane bua kututuangaja ne Tatu. Ababakatambaye kubuikidila nebatambe kumunanga, ne

  • nebimane habuihi ne nkuasa wende wa butu-mbi buakumukukuila bua dinanga diende dinene ne buamulambu wende udi kauyi mpuilu. Amu ku dimanyadihuangane dia dinanga dia Nzambi ke kutudi muakumanyina budimu bua bubi. Hatudi tujingulula didifiladia Yesu Kilisto bua bualu buetu, mutshima wetu udiula ne dinanga ne kanyinganyinga. KKY 35.1

    Nansha bikala mibi yenu mikunzekunzu,neikale ne butoke bua neige. KKY 36.1

    Yeshaya 1:18. KKY 36

  • Shapita 4 - KUTONDA KUA BUBI

    “Udi usokoka matomboka andi kena wikala nediakalengele, kadi udi uwantonda, uwalekela,neafuidibue luse.” Nsumuinu 28:13. KKY 36.2

    Nzambi udi ufila luse mu mishindu mihehele,milelela, ne idi miakane. Mukelenge kena ulomba bintubikole bua kutujimijila mibi yetu nansha. Kabienabikengela kuenza nge ndu mile ne mikole, anyi kudifilamu makenga bua kuheta buimpe bua Nzambi wa mudiulu, anyi kumusha matomboka etu: udi utonda, neulekela mibi yende neafuidibue luse. KKY 36.3

    “Nunku nutundelangane mibi yenu, nulombelanganeNzambi, bua nuenu nukoleshibue,” bu mudi mupostolowa-mba. Yakobo 5:16. Nutonde mibi yenu kudiNzambi yeye nkayandi ngudi mua kuyijimija,nutondelangane mahanga enu. Biwenzela mulundawebe anyi mukuenu bibi, budi nabu mbua kumanyabubi buwakubenzela; ne bobo biabo, budibo nabumbua kukubuikidila. Hashishe udi mua kukebadibuikidila kudi Nzambi, bualu muanenu uwakuenzelabibi udi wa Nzambi; ne hawakumuenzela bibi,wakuenzela Mufuki ne Muhikudi wandi bibi. Nunkubualu budi butuadibue kumpala kua Mutuangaji umue,Muakuidi wetu munene, “Wakateyibua mu malu onso

  • muomumue atudi tuteyibua n’au, kai ne bubi,” Ebelu4:15, “udi mumanye mua kukenga n’etu mumatetshibua etu,” ne kutulengeja tshishiki ku bubibuonso. KKY 36.4

    Badi kabayi badihuekesha kumpala kua Nzambi, mukumanya kua bubi buabo, kabena banji kukumbajabualu bua kumudilu budi bubasuikakaja ne Nzambi.Bituikala katuyi bunvue kanyinganyinga aka kadikakudimuna mutshima, bituikala katuyi batonde mibiyetu ne muoyo munyingalale ne muule tente ne buowaha kuela meji bua mibi yetu, katuena banji kukeba mubulelela dilekelela nansha. Bituikala katuyi benzenanku, katuena mua kuikala bahete ditalala diaNzambi nansha. Bualu budi butuhangisha bua kuikalane dibuikidila dia mibi yetu yituakcnzenza, budi anubua katuena basue kudihuekesha ne kulamata kumalu a Dii dilelela. Njila mijalame ya kulondamituhesha bua bualu ebu. Kutonda kua mibi, nanshakumpala kua bantu nansha hankayebe, kudi ne buakuikala kulelela ne kujalame. Ki mbimpe kutondakuenjibue ne muoyo mujoboke ne kalcngu, anyikuenjibue ku bukole kudi bantu badi kabayi bayile muakutshima bubi. Kutonda kulelela kua mutshima udi nemajia kudi kusangakena ne luse lujalame lua Nzambi.Mu misambu ya Davidi tudi tusangana ne: “Makenga amuntu muakane adi a bungi; kadi Yehowa udi

  • umusungila ku buonso buau.” Misambu 34:19. KKY37.1

    Kutonda kulelela kudi kujadikibue matuku onso, nekudi kuamba kua malu mabi onso menjibue. Kudi mibimikuabo idi mua kutondela anu Nzambi nkayende;mikuabo tudi mua kuyitondela batuakayenzela,mikuabo idi bilema bienza hatoke ku mesu kua bantubidi bikumbane kuyitonda ku mesu kua bantu kabidi.KKY 37.2

    Mu matuku a Samuele, bena Isalele, bakatahulukakudi Nzambi, bakajimijija ditabusha diabo mu lungenyiluende bua kulombola bisamba, ne mu bukole buendebua kubakubaye ne bua kulama bualu buende.Bamane kumubenga yeye Mfumu munene wa bulobe,bakajinga kukokeshibua bu muakadi bisamba biakadibianyunguluke. Kadiwu kabo kakatatshisha muoyowabo, ne kakabatahulula kudi Nzambi. Kumpala kuakuhetabo ditalala, bakadi ne bua kuenza ditonda edihataoke ne dijalame: “Tuakuvudisha bualu ebu bubibua kudilombela mukelenge ha mutu ha mibi yonseituakenza.” 1 Samuele 12:19. Biakadi bibakumbanyinekutonda bubi buakabavuija bena dihila. KKY 38.1

    Kutonda kua mibi kakuena kuitabushibue kudiNzambi hikalaku kakuyi ne kukudimuka kulelela kuamutshima ne dishintuluka. Bidi bimpe dikudimuka

  • dilelela dia muoyo dilonde eku ne bualu buonso budikabuyi buakane ku mesu kua Nzambi bumushibue.Nekuikale difutu dia dikenga dilelela dia bubi. KKY38.2

    Mudimu utudi nau bua kuenza udi mubuluibuekutudi: “Nudioweshe bienu, nudilengeje, numushe bubibua bienzedi biemu ku mesu kuanyi; nulelekele kuenzamalu mabi. Nuyile kuenza malu makane, nukebekulumbulula kuakane, nuenzeje mukengeshi bua yeyekuenza biakane; nulumbulule bilumbu bia bana banshiye ne kulumbulula kuakane, nuakuile bakaji ba mulufuila mu bilumbuidi.” Yeshaya 1:16,17. “Biahingashamuntu eu mubi tshintu tshiakadiye muangate butshieya, biahingashaye bintu biakangayaye bumunyengi, biendaye mu mikenji idi ivuija muoyo, kayiwenza bualu bubi, yeye neikale ne muoyo, kena ufuanansha.” Yehezekele 33:15. Mu kuakula bua mudimuwa kukudimuna kua mutshima, Mupostolo Paulowakamba nunku: “Bualu ebu mene buakunyingalashibua kuenu bu mudi Nzambi musue,buakuenzesha disuminyina munda muenu, nedidibingisha, ne difika dia munda, ne ditshina, nedijinga, ne lukunukunu, ne disombuela! Mu malu onsonuakadimuenesha bu badi ne mitshima mitoke mubualu ebu.” 2 Kolinto 7:11. KKY 38.3

    Hadi bubi butekesha lumvu lua muntu, muena bubi

  • kena mumanye mua kutahulula bilema biende nansha,ne kena ubala bunene bua bubi buakenzaye. Nebikalaye kayi muditeke mu kuenzeja kua NyumaMuimpe, udi ushala mu bufofo bua mibi yende.Kutonda kuende kakuena kulelela. Misangu yonsoidiye utondo tshilema, udi udianjila kuleja bu mudiyekayi ne bualu ne usakidila malu makuabo, kakuyi maluaa kakadi kuikala muena dihila ku bienzedi bidibobamubanda nabio. KKY 39.1

    Bamane kudia tshimuma tshijidika, Adama ne Evabakakuatshika bundu ne buowa. Meji abo a kumpalaakadi a kukeba kudilengeja ku tshilema tshiabo nekunyema ku mulau wa lufu. Hakadi Nzambi ukebakumanya muakalua bubi buabo, Adama wakasuakueyemesha tshituha tshia bualu ebu kudi Nzambi nekudi mukajende: “Mukaji uwakumpa bua kuikala nanyiwakumpa dimuma dia mutshi nakudia.” Mukaji kuluende luseke, wakateka tshilema etshi hambidi hanyoka, wamba ne: “Nyoka wakundinga nakudia.”Genese 3:12,13. Bua tshinyi wakafuka nyoka? Buatshinyi wakamulekela kubuelaye mu budimi buaEdene? Makonka aa masangisha mu didibingishadiende, akadi anu bua kuteka bujitu bua dihila kudiNzambi. Ngikadilu eu wa kudibingisha ku bilemabiende wakabanga kudi Tatu wa mashimi (Satana) neudi umueneka kudi bana bonso ba balume ne bana

  • bonso ba bakaji ba Adama. Kutonda kua mushindu eukakuena kuenzejibue kudi Nyuma wa Nzambi, nekakuena mua kuikala kuanyishibue. Dikudimunadilelela dia mutshima didi difikisha muenji wa bubi kudidituadila dia ditomboka diende, ne ku- dimanyakakuyi mashimi ne kakuyi lubombo. Muomumuekabidi bu musangishi wa mulambu, kaka teta nanshakubandisha mesu ende kulu, wakamba ne: “O Nzambi,ndi muntu mubi, umfuile luse.” Luka 18:13. Badibamanya dihila diabo nebalengejibue, bualu bua Yesunealeje tshidi mashi ende ne bua kuenza kudi badibakudimuna mitshima. KKY 39.2

    Bilejilu bia kutonda kulelela bidi Mukanda waNzambi uleja kabiena mu dii anu dimue dia kubuikidilaanyi kulengulula tshilema, ne kulengeja muenji wabubi. Mupostolo Paulo kakakeba kudibingisha nanshamu bualu bumue. Wakajadika bubi buende hatoke too.Kakenza bualu nansha bumue bua kutekesha dihila.“Nakabueja bansanto ba bungi mu nzubu wa lukanu,hanakangata bukole kudi bakuidi ba Nzambi,hakambabo kubashiha, nakitabusha. Misangu yabungi nakadi mbakengesha mu nsunangonga yonso,nakakeba bua kubahendesha Nzambi, bualu buanakadi nabu lukuna lutambe, nakabakengesha too neku misoko ya bisamba bikuabo.” Bienzedi 26:10,11.Kakadi utshinka ha kuamba ne: “Kilisto Yesu wakaluila

  • ha buloba bua kusungila bantu babi, bandi kumpalakuabo ku bubi.” 1 Timote 1:15. KKY 40.1

    Mutshima muhuekele ne munyingalale,mukokeshibue ku dikudimuna dia mutshima dilelela,neufike ku diumvua dia dinanga dia Nzambi nemushinga wa mutshi mutshiamakane. Bu mudi muanautonda bubi buende kudi tatu udi unanga, muenji wabubi udi ukudimuna mutshima wende mu bulelelaneatuale mibi yende yonso ku mesu kua Nzambi.Bakafunda ne: “Bituatende mibi yetu, yeye udi wakueyemenyibua udi ne bukole bua kutubuikidila mibiyetu, ne bua kutulengeja ku malu mabi onso.” 1 Yone1:9. KKY 40.2

    Bimpe, muana wanyi muimpe ne mutumikidi. KKY41.1

    Matayo 25:21. KKY 41

  • Shapita 5 - KUDIHIDIA

    Nzambi wakalaya ne: “Nenunkebe ne nenumpete,hanuankeba ne mitshima yenu mijima.” Yelemiya29:13. KKY 41.2

    Nzambi utudi bikale baluishi bandi katshia kutshibangidilu, udi musue kulongolola tshinfuanyikijitshiende munda muetu, kadi bua ditshintuluka edikumuenekadi bidi bimpe kudifila ne muoyo wetumujima kudi Nzambi. Mona mudi Nyuma Muimpewamba; bua bualu buetu: “Nudi bafue bua kushihakuenu kua mikenji ne bua malu mabi enu”; “mutuwonso udi musame, mutshima wonso udi muhungile”;“kakuena muaba udi kauyi nc disama”. Tudibakuatshibue ku mateyi a Satana, ne bua kuenza“disua diende”. Efeso 2:1; Yeshaya 1:5,6; 2 Timote2:26. Nzambi udi musue kutuondaha ne kutuhingajilabudishikaminyi. Kadi bu mudi bualu ebu bukengeladikudimuka dilelela diabumuntu buetu, bidi bimpekudifila menemene kudiye. KKY 41.3

    Nvita idi iluisha kuditambisha (meme) idi mitambebu- kole ne kayena mianji kuenzeka. Ku-dihidia,kudifila menemene ku disua dia Nzambi, kakuenakuenzeka hadiku kakuyi nvita, kadi didifila edi dididitamba buimpe ku dikudimuka dietu ne ku didilengeja

  • (didijidila) dietu. KKY 41.4

    Bulongolodi bua Nzambi kabuena buenjibua, bumudi Satana musue kubuenzeja, ha didifila dia bufofobuetu, ne bukokeshi bua muntu umue. Nzambiumanyishangana ne lungenyi luetu ne muoyo wetumukese: “Luai bienu tuhunge dii!” Yeshaya 1:18. Edididi dibikila didi Mufuki ubikila n’adi bifukibua bionsobiakafukaye. Kena wenzeja disua dia bifukibua biende.Kena mua kuitabuja butumbi budi kabuyi ne budisuilene budi kabuyi bumuha mu lungenyi ne muoyomuimpe. Kudifila kuenzejibue ku bukole kudikuhumbitsha kudiunda kulelela kua lungenyi, nebienzedi, kudi kuhikesha muntu too ne ku ngikadilu wakutshikitshibua eku ne eku. Edi kadiena dijinga diaMufuki nansha. Udi musue bua muntu, butumbi buabukole bua mudimu wende wa bufuki, afike kudidiunda dijalame. Udi uteka kumpala kuetu disankadinene didiye musue bua tudihete ku ngasa wandi. Nedijinga dia kukumbaja disua diende kutudi, udiutubikila bua tuetu tudifile kudiye. Tshiashadidimpindieu mbua tuetu kusungula bituikala basuekuhikudibua ku buhika bua bubi ne kubuela mubutumbi bua budishikaminyi bua bana ba Nzambi.KKY 42.1

    Mu kudifila kuetu kudi Nzambi, tudi ne bua kulekelabualu buonso budi bumanye mua kututahulula nende.

  • Bua nanku Musungidi udi wamba ne: “Nunku muntuyonso wa munkatshi muenu udi kai uhidia bintubionso bidiye n’abi kena mumanye mua kuikala muyidiwanyi.” Luka 14:33. Mamona udi nzambi wa ba bungi.Dinanga dia biuma, dijinga dia mabanji bidi nkanumikole idi ibasuikakaja ne Satana. Bakuabo badibakukuila matumbi ne mabanji bia ha buloba.Bakuabo kabidi badi badileja bu badi bikale ne ditalala,kabayi, ne dikenga. Kadi bidi bimpe kanu eyi ya buhikaikoshi- bue. Katuena mua kuikala tshituha kudiMukelenge ne tshituha ku malu a ha buloba. Tudi banaNzambi bibangile ku tshikondo tshitudi tudifila nemuoyo mujima. KKY 42.2

    Kudi banga bantu badi badiamba ne badi benzelaNzambi mudimu beyemene bukole buabo buakutumikila mikenji yende, bua kudilongolola ku bilemabiabo, ne kudijadikila luhandu. Mitshima yabo kayenamianji kutuishibua ku bunene bua dinanga diaMusungidi, kadi badi badienzeja bua kukumbajamidimu ya buena Kilisto bu bualu budibo ne buakuenza bua kuheta diulu. Bualu bua Nzambi buanunku budi tshianana. Hadi Yesu Kilisto usomba mumutshima, udi uula tente ne dinanga diandi ne disankadia bobume buandi, udifile kudiye. Mu kulondaMusungidi, udihidie. Dinanga didiye n’adi kudi Kilistodidi dilua mpokolo wa malu onso. Aba bakumanya

  • dinanga dia Nzambi kabena badikonka ne, mudimu kaiudi muakane udibo bua kumuenzela buakabalenguludibu. Kabena bakeba kushala muditabusha ditekete mu muoyo wa buena Kilisto, kadibadi badikonka bua kushala menemene bua kuenzatshidi disua dia Muhikudi wabo. Badi belekela bionsone badi beleja hatoke too dijinga mu kukeba bua bintubia tshiendelele ne disuminyina bikumbanyine buimpebua tshidibo bakeba. Buena kuitabusha budi kabuyi nedinanga edi dikole budi bu tshiakulakula tshiatshianana, kudienzeja ku bualu bua hatuhu, mudimuudi kauyi ne tshiheta. KKY 43.1

    Udi umone ne mbualu butambe bukole bua kufilabionso kudi Mukelenge anyi? Utu wadikonka ne: “Yesuwakenza tshinyi bua bualu buanyi?” Muana waNzambi wakafila bionso bua kutuhikula: muoyo wandi,dinanga diandi, makenga andi. Nebikale bihehelekutudi tuetu badi dinanga edi bunene nunkudimuenekele, bua tumuhanyishe mioyo yetu anyi? Mutshituha tshionso tshia muoyo wetu, tuakuhitshila mumalu makane a ngasa wandi, ke bua bualu ebukatuena mua kuelangana meji a bunene bua dihanganedikenga mutuakadi bahatula. Tudi mua kutangishamesu etu kudi yeye wakashihibua bua mibi yetu nekulengulula dinanga edi ne mulambu eu bunene nunkuanyi? Hakutangila bunene bua kudihuekesha kua

  • Mukelenge wa butumbi, tudi mua kudila bua ntatu nekulekela bionso bidi bibengibue bua kubuela mumuoyo wa tshiendelele anyi? KKY 43.2

    Misangu ya bungi mutshima wa budisu udi udielalukonko ne: “Bua tshinyi nkudimune mutshima, buatshinyi ndihuekeshe kumpala kua tshinyi muanjikuikala ne bujadiki ne ngikadilu muitabujibue kudiNzambi? Ndi nkusengelela ne, tangisha mesu ebe kudiYesu Kilisto. Wakadi kai ne bubi. Kabidi, wakadiMfumu wa diulu; ne ku dinanga dia ba ha buloba,wakalua muenji wa bubi bua bualu buetu.“Wakabadibua munkatshi mua bantu babi.Hakatualaye mibi ya ba bungi, ne wakakuila benji bamalu mabi.” Yeshaya 53:12. KKY 44.1

    Kadi, tshitudi tulambula ntshinyi hatudi tudifila nemuoyo mujima? Muoyo munyanguke kudi bubi, buakulengeshibuau ku mashi andi, bua kusungidibuau kudinanga diandi dia kashidi! . . . Ne bidi bimuenekebikole bua kulekela bionso! Biakankuata bunduhakunvua bamba ne, katuena tulekela bionso, ne bidibinkuata bundu bua kubifunda. KKY 44.2

    Nzambi kena utululomba bua kudifila anu mua bualubumue butudi tusangana buimpe ne bukumbanyine.Mu bionso bidiye wenza (Nzambi), udi umonamu anumajinga a bana bandi. Udi ubalamina malu mimpe

  • onso mahite adibo bajinga. Bikala bakuabo kabayibanji kusungula Kilisto kabena bajingulule mu mejiabo tshintu tshimpe tshidiye mua kubenzela. Udiubenga kuenza disua dia Nzambi udi ukebela muoyowandi dikenga. Kakuena disanka dilela nansha dimuedidibo mua kuheta mu njila mukandika kudi eu udiwenza bionso bua luhandu luetu. Njila wa kushiha kuamikenji udi njila wa dikenga ne wa kabutu. KKY 44.3

    Kuela kua meji a ne, Nzambi udi ne disankatshikondo tshidi bana bandi mu makenga tshiditshilema tshihite bune- ne. Diulu dijima didi disuedisanka dia muntu. Tatu wetu wa mu diulu kenaukandika disanka kudi muntu nansha umue. Mikenji yaNzambi idi itubikila bua kunyema ku malu onso adimua kutufikisha ku makenga ne tunyinganyinga bidibituhangisha disanka dia mu diulu. Muhikudi wa ba habuloba udi witabuja bantu bonso mu mushindu onsoudibo, ne majinga abo onso, ne makenga abo nematekete abo onso. Kena ujinga anu bua kubalengejaku malu mabi abo nkayao ne kubahikula ku mashiandi, kadi udi kabidi wandamuna ku majinga a bonsobadi basue kutuala mutshi wandi mutshiamakane.Disua diandi didi anu bua kufila ditalala ne dikisha kudibonso badi balua kudiye bua kuheta bidia bia muoyo.Tshidiye windila kutudi, tshidi kukumbaja kua malu adimua kutufikisha ku diheta dia bukole budi Satana kayi

  • mua kutukokesha nansha. Nsombelu muakane nemulelela wa disanka dia mu mutshima, udi kuikala neKilisto Yesu, ditekemena dia butumbi. KKY 44.4

    Ba bungi badiku badi badikonka ne: “Ngenze munyibua kudifila kudi Nzambi?” Udi musue kudifila kudiye,kadi udi mufuba mu meji, muhika wa mpata ne malumabi. Milayi yebe ne kudifila kuebe bidi anu bumantande. Kuena mua kukoleshibua kudi ngenyi yebe,bienzedi biebe, ne ku ngikadilu yebe. Divuluka diamilayi yebe mibi ya mahanga didi ditekeshadiunvuangana diebe ne Nzambi mu bulelela buebe, nedikuenzeja ne kunvu ne: Nzambi udi mua kukuanyisha.Kadi kuena mua kuhanga kuikala kuyi ne ditekemena.Tshiudi natshilo ndijinga dia kumanya bukole buakuhangija ne kusungula. Bionso bidi bilendeshilebudisuile. Nzambi wakatuhesha bukole buakusungula: butudi nabu mbua kubuenzeja. Kuena muakutshintulula muoyo webe, buebe wewe nkayebekuena mua kunanga Nzambi; kadi udi muakuhangadija bua kumusadila. Udi mua kumuheshabudisuile buebe, nunku neakuheshe kusua ne kuenza,bilondeshile mudiye musue. Nunku bumuntu buebebuonso nebuikale bukokeshi- bue ku dienzeja dikoledia Nyuma wa Kilisto; majinga ebe neikale kudiye, mejiebe neikale munvuangane n’andi: KKY 45.1

    Kujinga buimpe ne tshijila, kudi kuimpe, kadi biwikala

  • muimanyine anu ahu, kabiena bikukuatshisha ku bualunansha bumue. Ba bungi nebajimine hadibobatekemena, kabidi bajinga kuikala bena Kilisto. Kebobo badi kabayi balua kuteka disua diabo dijima kudiNzambi, ne badi kabayi bangata dihangadika diakuikala bena Kilisto. KKY 46.1

    Ku mudimu muimpe wa budisuile, dishintulukadilelela didi mua kumueneka mu muoyo webe. Kukuteka budisuile buebe kudi Yesu, udi udisangisha kubukole buhite makelenge ne makole onso. Bukole buamu diulu nebutumibue kuudi bua kutshikishibu, nekuditeka kuebe mu bianza bia Nzambi, udi uheta muakuikala ne muoyo muhia-muhia, muoyo wa ditabuja.KKY 46.2

    Malia wakasungula luseke ludi luimpe,kabena bamanye mua kumunyengalu. KKY 47.1

    Luka 10:42. KKY 47

  • Shapita 6 - DITABUSHA, DITALALA,DIJADIKA

    Hakatabulushibua kondo kebe ka muoyo kudiNyuma Muimpe, wakabanga kumona ngikadilumubihe wa bubi, tshilema tshiabu ne makenga adibubulela, ne udi ubutangila ne ditshina. Udi umvua nebubi buakakutahulula ne Nzambi, ne udimukokeshibue kudi bubi. Haudi uluangana buakunyema bubi; ke haudi umvua bufuba buhite.Ngenzelu yebe yonso idi mibihe, muoyo webe udi nebukoya. Udi umona ne muoyo webe udi muujibuetente ne budiambi ne bubi. Udi ujinga dilekedibua nebudishikaminyi. Nkuenza tshinyi bua kumvuangana neNzambi, ne kumufuana? KKY 47.2

    Tshidi tshikushadile, nditalala dibuikidila dia mudilulu ne dinanga dia Nzambi mu muoyo webe. Biumakabiena bimanye mua kuhetesha ditalala edi, lungenyikaluena lumanye mua kutulombola ku ditalala edi,meji kaena mua kutufikishaku, tshiendelele kuena muakudiheta ku bukole buebe. Kadi Nzambi udiukuheshadi bu diha dia luse, “kanuyi ne biuma kanuyine mushinga.” Yeshaya 55:1. Ditalala ndiebe biwikalamusue kolola tshianza bua kudiangata. Yehowa udiwamba ne: “Nansha bikala mibi yenu mikunzekunzuu,neikale ne butoke bua neige, anyi bikalayi mikunze bu

  • mashi, neikale mitoke bu miosa ya mikoko.” Yeshaya1:18. “Nenuhe mitshima mihia-mihia kabidi, nentekenyuma muhia-muhia munda muenu.” Yehezekele36:26. KKY 47.3

    Wakutonda mibi yebe, ne wakuyumusha mumutshima webe. Wakushindika bua kudifila kudiNzambi. Mpindieu, yaku kudiye umulombe kuvuwakua mibi yebe neakuheshe mutshima muhia-muhia, nehashishe witabushe ne udi ubuenza bumuakabulayeye. Edi ndiyisha diakayisha Yesu mumatuku a muoyo wende. Diha diakatulaya Nzambi,bidi bimpe kuitabusha ne tudi tudiheta, ne didi dietu.Yesu wakondaha masama a aba bakadi ne ditabushamu bukole buandi. Wakadi ubambuluisha mu bintubidi bimueneka ku mesu bua bamutekemene mu bintubidi kabiyi bimueneka ku mesu, ubafikisha nunku kukuitaba ne udi ne bukokeshi bua kujimija mibi. Bumuakambaye hakadiye ondaha muena tuneke: “Kadibua nuenu numanye ne, Muana wa muntu udi nebukole, hatshidiye ha buloba bua kujimisheye mibi:(yeye wakambila muena tuneke ne) Bika biebe,ambula bulalu buebe, uye ku nzubu kuebe.” Matayo9:6. Lumu luimpe luakafundabo kudi Yone ludi luambamuomumue, ha kuakula bua malu a kukema a YesuKilisto: “Kadi malu aa adi mafundibue bua nuenunuitabushe ne, Yesu udi Kilisto, Muana wa Nzambi, ne

  • bua nuenu nuikale ne muoyo mu dina diandi,hanuamuitabusha.” Yone 20:31. KKY 48.1

    Diondaha dia muena tuneke ku dijiba dia Betasaide,didi dituyisha mushindu wa kumuitabusha kua kuhetadilekedibua dia mibi. Tutangilayi muyuki eu. Musameeu wakadi mutekete, kakadi unyungisha mikolo yendemunkatshi mua bidimu makumi asatu ne muandamukulu. Hananku, Yesu wakamuambila ne: “Bika,ambula bulalu buebe, endaku.” Yone 5:1-9. Musamewakadi mua kuamba ne: “Mukelenge biwasuakungondaha, nentumikile ku dii diebe.” Kadi nansha,wakitabuja ku dii dia Yesu; wakitabuja ne wakadimuondahibue, ne musangu umue, bualu buakenjibua,wakasua kuenda, ne wakenda. Wakitabuja ku dii diaYesu, ne Nzambi wakamuha bukole bua kuenda.Wakondahibua. KKY 48.2

    Udi muenji wa mibi, bu yeye. Kuena mua kudilengejabua mibi yebe ya kale, ne kuena mua kushintululamutshima webe ne kuujidila. Kadi Nzambi udi ulayakukuenzela bionso ebi mu Yesu Kilisto. Udi witabushaku mulayi eu. Udi utonda mibi yebe ne udi udifila kudiNzambi. Udi musue kumusakidila. Haudi wenzabionso ebi mu bulelela, Nzambi neakumbaje dii diendekuudi. Biwitabuja ku mulayi - ne mibi yebe idimilekedibue ne udi mutokeshibue - Nzambi udiukudimuna ditabuja diebe mu bulelela. Udi

  • muondahibue, muomumue ne muena tunekewakaheshibua bukole kudi Yesu bua kuendahakitabujaye ku diondaha diende. Bualu budi nunkuhaudi witabuja. KKY 49.1

    Kuindidi bua kunvua ne udi musangale, kadi ambane: “Ndi muitabuje bualu budiku, ke mbualu buanakubunvua, kadi bualu bua Nzambi wakabuamba.”KKY 49.2

    Yesu udi utuambila ne: “Hanuatendelela Nzambi,binualomba tshintu tshionso, nenutshiangatebinuikala bitabuje ne, tua kumana kutshiangata.”Mako 11:24. Kadi mulayi eu udi ukumbana ku dilombadidi dilonda disua dia Nzambi. Kadi tshidi disua diaNzambi mbua kututokesha ku bubi buonso, kutuenzabana bende, bua kutufikisha mene ku kuikala nemuoyo wa tshijila. Tudi mua kulonda makasa ende,kuitabuja ne tudi tuaheta, ne kusakidila Nzambi buawakutuhau. Butudi n’abu mbua kuya kudi Yesu buakutokeshibua, ne bua kuimana kumpala kua mikenjiyende kakuyi bundu anyi ditshina. “Nunku kakuenadihila mpindieu kudi badi mu Kilisto Yesu.” Lomo 8:1.KKY 49.3

    Bibangile ku mpindieu kuena muena muoyo webenansha: wakahikudibua ku mushinga mukole. “Bualubua nudi bamanye ne, Tuakahikudibua, ke nku bintu

  • bidi bijimina, ku argent anyi ku ngolo,kutuakahikudibua, . . . kadi ku mashi a mushingamukole a Kilisto, bu a Muana wa mukoko kai netshilema ne ditoba.” 1 Petelo 1:18,19. Ku ngenzelu eumukese wa ditabuja Nzambi, Nyuma Muimpewakulela muoyo muhia-muhia mu mutshima webe.Udi mpindieu muena diku dia Nzambi, ne Nzambi udiukunanga bu mudiye unanga Muan’ndi. KKY 50.1

    Mpindieu muwakudifila kudi Yesu, kuhinganyikunyima, kudiumushe kudiye. Amba ku dituku ne kudituku ne: “Ndi wa Kilisto, nakadifila kudiye”;umulombe Nyuma Mumpe wende ne ngasa buaakulame. Nku kudifila kuebe kudi Nzambi ne kukumuitabuja ke kuudi ulua muan’ende, nku mushingaeu kuudi ne bua kuikala ne muoyo munda muandi.Mupostolo udi wamba ne: “Nunku bu munuakitabushaKilisto Yesu Mukelenge, nuikale nuenda mu Kilisto.”Kolosai 2:6. KKY 50.2

    Bantu bakuabo badi bela meji ne, Bakadi ne buakutetshibua ne kujadika kudi Mukelenge ne, Tudibashintuluke kumpala kua kulomba ngasa wende.Kadibadi mua kulomba anu musangu eu mene. Ngasaeu udi ubakumbanyina, Nyuma wa Kilisto udiubakumbanyina bua kubakuatshisha mu buteketebuabo; tshianana kabena mua kulolela bubi. Yesu udimusue kutumona tulua kudiye bu mutudi, bena mibi,

  • batekete, badiunvue ne, Tudi ku bukokeshi buende.Tudi mua kuya kudiye ne kudiela ku makasa ende nematekete etu, ne mahambuka etu ne mibi yetu. Udiuteka butumbi buende ku kutuuja ne dinanga diende,ku kuondaha mputa yetu, ne kutulengeja ku bukovabuonso. KKY 50.3

    Aha mpadi binunu bia bantu batuhakana: Kabenabitabuja ne, Yesu udi ubabuikidila ku muntu ku muntu.Kabena baangata dii dia Nzambi ne mushinga. Bonsobadi baditeka kudi Mukelenge badi mua kumanya ne,Dilekelela dia mibi yabo yonso didi dibahebue hatuhu.Umusha meji mabi aa ne, Milayi ya Nzambi kayenabua bualu buebe. Idi bua muena mibi yonso udiukudimuna mutshima. Ku mudimu wa banjelo, bukolene ngasa Yesu Kilisto bidi bifidibue kudi muenakuitabuja yonso. Kakuena muena mibi nansha umue,udi kai mua kuheta bukole, bulengele ne buakane kudiyeye wakafua bua bualu buetu. Yesu kena ujingatshintu nansha tshimue anu kutumusha bilamba bietubia matoba ne bioneke kudi bubi, ne kutuvuadikamayeke matoke a buakane. Udi utusengelela buatuikale ne muoyo, ne ke mbua kufua. KKY 50.4

    Nzambi kena utuenzela bu mudi bantu badi bafuabenzela bakuabo. Meji ende adi meji a luse, a dinangane luse lutambe. “Muntu mubi alekele kuenda mu njilawandi mubi, udi kai muakane alekele meshi andi mabi;

  • ahingane biandi kudi Yehowa, yeye neamufuile luse;”“Nakujimija matomboka ebe bu mudi ditutu difikedijirnina, ne malu mabi ebe bu mudi dibungi dijirnina.”Yeshaya 55:7; 44:22. KKY 51.1

    Bualu bua Mukelenge Yehowa udi wamba ne:“Tshiena ne disanka bua lufu lua muntu udi ufua;nunku nuhingane kundi nuikale ne muoyo!”Yehezekele 18:32. Satana udi ha buihi netu matukuonso bua kutusokoka milayi eyi ya mushinga mukoleya Nzambi. Udi ujinga kutunyenga butoke buaditekemena ne nkenke yonso ya butoke. Kadi mbimpekudimuka ku mateyi ede. KKY 51.2

    Bengayi kumuteleja. Amba ne: “Yesu wakafua buangikale ne muoyo. Udi munnange ne kena ujinga buanfue; ndi ne Tatu wa luse mu diulu neangakidile,nansha bu munakamana kutuhakana ku dinangadiendi ne mujimije malu andi mimpe. “Nembike,nemmuambile ne: nakuenzela diulu bibi nakuenza bibiku mesu kuebe kabidi, tshiena bianyi muimpe kabidibua kumbikilabo ne muan’ebe; umbueje mu mudimubu bena mudimu bebe bakuabo.” Lusumuinu ludilukuambila mu- shindu muakidilabo muana mujimine:“Yeye wakabika, wakalua kudi tatu wandi. Hakadiyekuaka, tatu wandi wakamumona, luse luakamukuata,wakanyema lubilu, wakamuela tshituha ku nshingu,wakamutua mishiku.” Luka 15:18-20. KKY 51.3

  • Nansha lusumuinu elu, luikale lututuisha, kadikaluena luleja bunene buonso bua luse lua Tatu wamu diulu. Nzambi udi ufila dimanyisha edi kudimuprofete wende ne: “Nakukunanga ne dinanga diatshiendelele.” Yelemiya 31:3. Nunku bu muakadinsongalume mutahuluke ku nzubu wa tatu’ende,mujimije bintu biende mu ditunga dikuabo, muoyo waTatu wende uvua umujinga; ne dijinga dionso dididibika mu mutshima wa muena dikenga, dimutumakudi Nzambi, didi anu diakuila ditambe bunene diaNyuma Muimpe udi umukeba, umusengelela,umukoka kudi Tatu wende. KKY 52.1

    Udi mua kuela mpata, ku milayi mivule ya muMukanda wa Nzambi idi imueneka ku mesu anyi? Udimua kuitabuja ne, Tshikondo tshidi muena mibi musuekuhingana, ujinga kulekela mibi yende, Mukelenge udiumuhumbisha bua kuluaye kudiela ku makasa endemumane kukudimuna mutshima anyi? Umusha meji amushindu eu kuudi! Kakuena tshintu tshidi muakuenzela muoyo webe bibi bu kuudisha ne meji mabibua bualu bua Tatu webe udi mu diulu. Udi ukina bubi,kadi udi munange muenji wa bubi hakadifilaye buabualu buende mu Yesu Kilisto. Yeye wakenza nunkubua bonso badi banyisha ngenzelu eu bamone muakusugidibua, ne kuikala ne disanka dia tshiendelelemu bukelenge bua butumbi. Ngikadilu kai mutambe

  • bukole ne mutambe bunene wakadiye mua kuangatabua kunvuija dinanga diende kutudi? Mona mei ende:“Mukaji udi mua kuhua muan’andi utshidi wamuamabele muoyo, bua yeye kafuidi muana wa balumewakulelaye luse anyi? Hamuhuaye muoyo, kadi memetshiena nkuhua wewe muoyo.” Yeshaya 49:15. KKY52.2

    Bandisha mesu ebe wewe udi wela mpata neuzakala; bualu Yesu udi ne muoyo ne udi ukuakuila.Sakidila Nzambi bua diha dia Muan’ende munanga,umulombe bua kikadi (Yesu) mufue hatuhu bua bualubuebe. Nyuma udi ukubikila lelu. Lua kudi Yesu nemuoyo webe mujima, umulombe ngasa wende. KKY52.3

    Ha kubala milayi ya Nzambi, vuluka ne, Idi ilejadinanga ne luse bidi kabiyi mua kuambibua. Muoyomunene wa dinanga didi kadiyi ne ndekelu udimutangile kudi muena mibi. “Tudi ne kuhikudibuakuetu kudiye bua mashi andi, ne kubuikidibua kuamalu mabi etu bu mudi bubanji bua ngasa wandi.”Efeso 1:7. Eyo, itabuja ne, Nzambi udi tshieyemcnutshiebe. Udi ujinga kukumbaja tshinfuanyi tshiende mumuoyo wa muntu. Hawasemena kudiye ku kutonda nekukudimuna kua mutshima, neasemene habuihi n’ebene luse ne kubuikidila. KKY 53.1

  • Luayi kunyima kuanyi,nenuvui she bilembi bia bantu. KKY 54.1

    Matayo 4:19. KKY 54

  • Shapita 7 - MUA KUJINGULULA MUYIDI

    “Nunku bikala muntu mu Kilisto, yeye udi mufukibuemuhia-muhia; malu makulukulu akaya, monayi, akaluamahia-mahia.” 2 Kolinto 5:17. KKY 54.2

    Muntu kena nansha mua muaba ne tshikondo tshiadikudimuna diandi dia mutshima; anyi kulejamushindu mulelela wa malu akamufikishishaku; kadiabi kabiena bijadika ne kena mukudimune mutshima.Mukelenge wakambila Nikodemo ne: “Luhehele ludiluheha kudilu lusue, wewe udi unvua tshiona tshialu,kadi kuena mumanye kudilu lufuma ne kudilu luya;muntu yonso udi muledibue kudi Nyuma udi nunku.”Yone 3:8. Bu mudi luhehele, kaluyi lumueneka, kadimalu adilu luenza adi amueneka ne unvuika, mbu mudikabidi Nyuma wa Nzambi mu mudimu wandi udiyewenza mu mutshima wa muntu. Bukole budi muntukai mua kumona, budi bulela muoyo muhia-muhia mumutshima wa muntu, budi bufuka muntu muhia-muhiaku tshifuanyikiji tshia Nzambi. KKY 54.3

    Hadi mudimu wa Nyuma kauyi unvuika ne kauyiumueneka, ngenzelu yende idi imueneka. Bikalamuoyo udi muvuijibue muhia-muhia kudi Nyuma waNzambi, nsombelu wa muntu udi umuenesha bualuebu. Bikalabu bulelela ne katuena mua kuenza tshintu

  • nansha tshimue bua kushintulula mioyo yetu, anyi buakudivuija bumudi Nzambi musue; bituikala katuyi nebua kudieyemena tuetu nkayetu anyi mu midimu yetumimpe, nsombelu wetu nealeje ne, Nyuma wa Nzambiudi muikale munda muetu. Dishintuluka nedimuenekemu ngikadilu uwetu, mu bibidilu bietu ne mu midimuyetu. Dishilangana hankatshi ha mutuakadi nemutukadi nedimueneshibue. Ngikadilu udiudimuenesha ki nku midimu mimpe anyi mibi yampukahuka, kadi ku mei ne bienzedi bia tshibidilu.KKY 55.1

    Bulelela badi mua kuikala ne ngikadilu muimpe udiumueneka ku mesu kakuyi bukole bua Yesu Kilistobudi buenzeja kukudimuka. Dinanga diakutumbishibua ne dijinga dia kulengelela bakuabo bidimua kuheteshisha bienzedi bimpe. Kudinemeka kudikutulombola ku kuehuka kua bienzedi bibi. Mudiambiudi mua kuenza bienzedi bia kalolo. Bua nunku tuditujadika luseke lutudi mushindu kai? KKY 55.2

    Nganyi udi mulami wa muoyo wetu? Meji etu adikudi nganyi? Tudi tunanga kuyikilangana bua nganyi?Nganyi udi ne majinga etu a mushinga mukole nebukole buetu butambe buimpe? Bituikala ba Yesu, mejietu adi kudiye, ne meji etu matambe bukole adi kudiye.Mushindu onso utudi, anyi bionso bitudi n’abi bidibifidibua kudiye; tudi tujinga menemene kuleja

  • tshifuanyikiji tshiende, kuikala ne Nyuma wende,kuenza disua diende, ne kumulengelela mu malu onso.KKY 55.3

    Aba badi balua bifukibua bihia-bihia mu Yesu Kilistonebakuame mamuma a Nyuma: “dinanga, disanka,ditalala, lutulu, luse, buimpe, bunanukidi bua lulamatu,kudihuekesha, kudikanda.” Galatia 5:22,23, kabenabalua kulonda nkuka ya diambedi, kadi, ku ditabujaMuana wa Nzambi, nebamulonde, nebaleje ngikadiluwende, kabidi nebadilengeje bu mudiye yeye muinemulengele. Bituadije mpindi’eu badi bananga maluakadibo bakina; malu akadibo banange badi baakina.Muena budisue udi ulua muhole ne muhuekele mumuoyo. Eu wakadi muena ditambisha ne muenji wa bumudiye musue udi ulua muntu muakane ne muenabuhuekele. Mukuatshiki wa maluvu udi uluamudikandi, wakadi mubihe udi ulua muakane. Bibidilubia hatuhu bia ha buloba bidi ne bilele biabu bidibihuibua muoyo. Muena Kilisto udi ukebekeba, ki anudidilengeja dia hambidi, kadi “dikale dia muntumusokome wa mu mutshima, mu bivualu bidi kabiyibinyanguka bia mutshima wa kalolo ne ditalala.” 1Petelo 3:3,4. KKY 55.4

    Kakuyi dishintuluka, kukuena dikudimuna dilelela diamutshima. Muena bubi udi ulongolola bilema biende,udi uhingaja tshiakibaye, udi utonda mibi yende, ne udi

  • unanga Nzambi ne bantu nende, udi mua kuikalamujadikibue ne, Wakumuka ku lufu wakubuela mumuoyo. KKY 56.1

    Hatudi tulua kudi Yesu mu mushindu wa tshifukibuatshihambuke ne tshiena bubi, ne hatudi tuhetadilekelela diende, dinanga didi ditoloka mu muoyowetu. Bujitu buonso budi bulue buhehele; bualu buamutshi wa tshikokedi udi Yesu mutuimikile udimuakane. Mudimu udi ulua diakalengele, mulambuulua disanka. Njila wakadi umueneka mubuikidibue nemidima minene udi utokeshibua ne nkenke ya diba diabuakane. KKY 56.2

    Bulengele bua ngikadilu wa Yesu nebusanganyibuekudi bayidi bandi. Wakadi ne disanka bua kuenzadisua dia Nzambi. Kunanga Nzambi ne kuikala nemuoyo bua butumbi buende akadi malu manene abadiakadi akokesha muoyo wende. Bienzedi biende bionsobiakadi bilengele ne bia mushinga mukole biadinanga. Dinanga didi difuma kudi Nzambi. Mutshimaudi kauyi muvuijibue muhia-muhia kawena muakudilieta. Didi disanganyibua anu mu mutshima udiYesu musombemu. “Tuetu tudi ne dinanga, bualu buayeye wakadianjila kutunanga.” 1 Yone 4:19. Dinangadidi tshishimikidi tshia bienzedi bionso bia muoyo udimuvuijibue muhia-muhia ku ngasa wa Nzambi. Dididishintulula ngikadilu, dilombola ngenzelu wa malu,

  • ditshimuna majinga mabi, ditamba lukuna bukole nedikolesha majinga mimpe. Dinanga edi didi mumutshima didi ditalaja muoyo, kabidi difila ngikadilumuimpe kudi bena mutumba. KKY 56.3

    Kudi makenga abidi adi bana ba Nzambinangananga batshidi bitabushilaku ne bua kudimukila.Dikenga dia kumpala, tukadi bamane kuakula buabualu buadi, ngedi didi muntu utangila midimu yendenkayende ne weyemena nge-nzelu muimpe buakuhingana mu bobumue ne Nzambi. Eu udi ukebakulua muntu wa tshijila ku bukole buende bua kuenzakua mikenji udi uhanga bikole. Bualu buonso budimuntu mua kuenza kabuyi bufume kdi Yesu Kilistobudi bubihishibue ne budisu ne bubi. Anu ngasa waKilisto nkayende, ku ditabuja, udi mua kutuvuija batshijila. KKY 57.1

    Dinanga didi dimueneka dikale dia njiu mikole: dididia kuitabuja ne, Ditabuja dia mu Yesu didi diumushabantu ku kutumikila mikenji ya Nzambi, ne bu mudiditabuja nkayadi dikale ne bukole bua kutubuejija mubobumue ne Yesu Kilisto, bienzedi bietu kabiena nedikuatshisha ku luhandu luetu. KKY 57.2

    Umanye aha ne, Ditumikila kadiena anu didifila diahatuhu, kadi didi mudimu wa dinanga. Mikenji yaNzambi idi ileja ngikadilu wende; idi tshilejilu tshia

  • mukenji munene wa dinanga, ne nshindamenu wabukelenge buende bua mu diulu ne ha buloba. Bikalamioyo yetu mikudimunyibue ku tshintuanyikiji tshiaNzambi, bikala dinanga dia Nzambi didi dikunyibue mumutshima wetu, katuakuenza mikenji ya Nzambi munsombelu wetu anyi? Tshikondo tshidi mukenji wadinanga mukunyibue mu mutshima wetu; tshikondotshidi muntu mukudimunyibue ku tshifuanikishi tshiayeye wakamufuka, mulayi eu wa tshihungidi tshihia-tshihia udi mukumbanyibue: “Nenteke mikenshi yanyimu mitshima yabo, Nenyifunde ha meshi abo kabidi.”Ebelu 10:16. Bikala mikenji mifundibue mu mutshimakayena ishintulula nsombelu anyi? Ditumikila, didifiladidi ne dinanga dijalame: edi didi dijadika dilelela diadikudimuna dietu dia mutshima. Bakafunda kabidi ne,“Bua ndinanga dia Nzambi, bua tuetu tutumikilemikenshi yandi.” “Yeye udi wamba ne, mumumanye,kadi yeye nshi yandi.” “Yeye udi wamba ne, Ndimumumanye, kadi yeye katu walama mikenshi yandi,udi muena mashimi, ne bualu bulelela kabuena mundamuandi.” 1 Yone 5:3; 2:4. Kabiyi ku kumusha muntu kuditumikila, ditabuja, ditabuja nkayadi didi dimuhingajamu bobumue ne ngasa wa Yesu Kilisto, dididimuenzeja mene kuikala mutumikidi. KKY 57.3

    Katuena tuheta luhandu ku ditumikila dietu, bualubua luhandu ludi diha dia luse dia Nzambi, didi

  • diheteka ku ditabuja. Kadi, ditumikila didi dimuma diaditabuja. “Nudi bamanye ne, Yeye wakamueneshibuabua kumushaye mibi, ne kamuena bubi mundamuandi. Muntu yonso utu wikala munda muandi katuwenza bibi, muntu yonso utu wenza bibi kena muanzekumumona, kena mumumanye.” 1 Yone 3:5,6. Aha kehadi dijingulula dilelela. Bituikala munda mua Yesu,bikala dinanga dia Nzambi munda muetu, ngeleluwetu wa meji, meji etu, majinga etu, bienzedi bietunebikale biakanangane ne disua dia Nzambi bumudidio diamubibue mu mikenji yende ya tshijila.“Bana bakese, muntu kanuhambuishi; muntu udiwenza malu makane udi muakane.” 1 Yone 3:7.Buakane budi bulejibue mu mikenji ya tshijila yaNzambi mbuamibue mu meyi dikumi mifidibue kumukuna wa Sinai. KKY 58.1

    Etshi tshidi tshibikidibua ne, Ditabuja mu Yesu Kilistodidi dilamununa bantu ku bukokeshi bua kutumikilaNzambi kadiena ditabusha nansha, kadimbuditambishi. “Bualu bua nudi basungidibue kungasa bua ditabusha.” Kadi ditabuja, “Bikaladi kadii nekuenza didi didifuila.” Efeso 2:8; Yakobo 2:17.Kumpala kua kudienza muntu, Yesu wakamba buabualu buende ne, “Ndi ne disanka bua kuenza disuadiebe, Nzambi wanyi, bulelela mukenshi webe udi mumutshima wanyi.” Misambu 40:8. Ne tshikondo

  • tshiakubandaye mu diulu, wakamanyisha ne:“Nakatumikila mikenshi ya Tatu wanyi ne ndi nshalamu dinanga diandi.” Yone 15:10. Mukanda wa Nzambiudi wamba ne: “Mu bualu ebu tudi bamanye ne, Tudibamumanye, bitualama mikenshi yandi,” “Yeye udiwamba ne, Ndi muikale munda muandi budiye nabumbua kuenda bu muakendaye mene.” 1 Yone 2:3-6.“Bualu bua Kilisto wakakenga bua bualu buenu,wakanushila tshilejilu, bua nuenu numulonde mumakasa andi.” 1 Petelo 2:21. KKY 58.2

    Malu a kuenza bua kuheta muoyo wa tshiendeleleadiku lelu bu muakadiuu matuku onso, bu muakadiuumu Paladiso kumpala kua dihona dia baledi betu bakumudilu: ditumikila dia tshishiki ku mikeshi yaNzambi ne buakane buhuangane. Bikala muoyo watshiendelele wakadi mufidibue ku malu makuabo,diakalengele dia buloba bujima diakadi kuoneka; bubine mushindu wabu wonso ne makenga biakadikushala tshiendelele. KKY 59.1

    Kumpala kua dihona, biakadi bihehele kudi Adamabua kuikala ne ngikadilu muakane ne ku ditumikilamikenji ya Nzambi. Kadi wakahanga, ne bua bubibuende, ngikadilu wetu udi muoneke, ne katuena nebukole bua kudivuija bakane tuetu nkayetu. Bamanekuikala babihe, katuena mua kutumikila ne ditumikiladilelela mikenji ya tshijila. Katuena ne buakane kutudi

  • budi butufikisha ku kukumbaja bidi mikenji ya Nzambiikengela. Kadi Yesu Kilisto wakamana kutulongoluelamushindu wa kuhatuka mu bualu ebu. Yeye wakadi habuloba munkatshi mua makenga ne mateyi momumuen’etu, Wakadi kai ne bubi. Wakafua bua bualu buetu,ne katataka, udi udifila bua kutualaye mibi yetu nekutuhesha buakane buende. Biwadifila kdiye ne,Biwamuitabuja bu Musungidi webe, nansha muoyowebe muhile mushindu kai, bua bualu buende, udimubadibue bu muakane. Ngikadilu wa Yesu Kilisto udiuhingana hamutu ha ngikadilu webe, ne udi nemushindu wa kusemena habuihi ne Nzambi anu buuvua kuyi muenze bubi nansha. KKY 59.2

    Ha muntu ha ebi, Yesu udi ushintulula muoyo webe;udi usombamu kuditabuja. Buudi nabu mbua kulamadiunvuangana edi ne Yesu ku ditabusha, nedishintakaja dia kashidi dia disua diebe ku diende.Biwikala wenza nunku, neenzeje munda muebe “kusuane kuenza, bu mudi disua diende dimpe.” Udi muakuamba nunku: “Bingikala ne muoyo, ke meme kabidiudi ne muoyo, kadi Kilisto ngudi muoyo mundamuanyi; ne muoyo undi nau mu mubidi katataka ndinau mu ditabuja dia Muana wa Nzambi, wakannanga,wakadifila bua bualu buanyi.” Galatia 2:20. Ke nankuYesu wakambila bayidi bende ne: “Nuenu kanuenanuamba, Nyuma wa Tatu wenu udi wamba munda

  • muenu.” Matayo 10:20. Ha nanku Nyuma wa YesuKilisto, udi wenza mudimu munda muenu,neanufikishe ku kuleja meji a momumue bu yeye, nenenukumbaje midimu ya momumue: midimu yabuakane ne ya ditumikila. KKY 60.1

    Katuena ne tshintu nansha tshimue munda muetutshitudi mua kuditumbishila. Katuena ne bualu nanshabumue bua kuditumbishila. Mpa buakane bua YesuKilisto budi butuhesha, ne ha ebu budi Nyuma wendewenzeja munda muetu ne kutudi, ke hadi tshieyemenutshia ditekemena dietu dionso. KKY 60.2

    Hadibo bakula bua ditabuja, kudi dishilangana didikadiyi dihanga kumueneka. Kudi mushindu wa ditabamushilangane ne ditabusha. Dikalaku dia Nzambi nebukole buende ne bulelela bua Di diende, adi malu adiSatana yeye muine ne banjelo bende kabayi muakuvila mu mitshima yabo. Muka nda wa Nzambi udiutuambila ne: “Bademo badi bitabusha kabidi, badibazakala.” Yakobo 2:19. Kadi ki ngatshio tshididitabusha nansha. Ditabusha edi didi dienzeja kudidinanga ne didi dilengeja mutshima kadiena dilamatadia hatuhu ku Di dia Nzambi, didi difila dihuangane diamuoyo wetu ne majinga au onso mu bianza biaMusungidi. Nku mushindu wa ditabusha edi kudimutshima mukudimunyibue ku tshifuanyikisha tshiaNzambi. Nunku mutshima uvua kauyi muvuijibue

  • muhia-muhia, wakadi kauyi utumikila mikenji ya tshijilaya Nzambi kauyi mene mua kuenza nunku katatakaudi uheta disanka diau mu kuenza kua mei a tshijila newela lubila hamue ne Mufundi wa misambu ne: “Monamundi munange mikenshi yebe! Ndi ngelangana mejibualu buai dinda too ne dilolo.” Misambu 119:97. Nebuakane bua mikenji budi bukumbanyibue mundamuetu “badi kabayi benda mu malu a mubili, kadi badibenda mu malu a Nyuma.” Lomo 8:4. KKY 60.3

    Kudi bantu bakayila kumanya dinanga ne dibuikidiladia Yesu Kilisto, kabidi bajinga mu bulelela kuikalabana ba Nzambi; misangu yonso, badi bamonadinyanguka dia ngikadilu wabo ne dibiha dia muoyowabo, ne badi bafika ku kuela mpata ku bulelela buakuvuijibuabo bahia-bahia kudi Nyuma Muimpe.Nembambile ne: Kanuhangi kuikala ne ditekemena.Misangu yonso tudi ne buakudiela ku makasa a Yesubua kulua kudilaku bua mahanga etu ne bilema bietu,kadi ki mbualu bua tuetu kuditekesha nansha. Nanshabituikala batshimunyibue kudi muluishi, katuenabihatshibue, balekedibue nansha bahidibue kudiNzambi. Nansha, Yesu Kilisto udi ku diboko diabalume dia Nzambi, ne udi utuakuila. Muyidimunangibue wakamba ne: “Ndi nufundila malu aa, buanuenu kanuenji bibi. Bienza muntu mukuabo bidi, tudine Muakuidi kudi Tatu, Yesu Kilisto udi muakane.” 1

  • Yone 2:1. Kuhue muoyo mei aa a Musungidi: “Tatumene udi munusue.” Yone 16:27. Udi ujingakukuhingaja kudiye ne kumona butoke buende netshijila tshiende bikale munda muebe. Anubinuanyisha kuditeka mu bianza biende, yeyewakabanga mudim