pdrhudef;esifh b@ma&0efbud;xme? a[dkpm&tif;tzjgurs (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0...

83

Upload: others

Post on 17-Aug-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif
Page 2: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

pDrHudef;ESifh b@ma&;0efBuD;Xme? A[dkpm&if;tif;tzJGUrS

(3)v wpfBudrf xkwfa0onf

Page 3: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

uAsmu@

ydkYaqmifu@ppfwrf;rSonf aomMumvlysKd 1

acwfopf Ek,Ofrdk; 2

aqmif;yg;u@

ydkrdkyGihfvif;vmonhfpm&if;tcsuftvuf 0efaqmifrIrsm;ESihfjrefrmEdkifiH a'gufwm0g0garmif 3

EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrIESihf ajrtcuftcJ armif#Dum 8

wdkif;jynfwpfjynf\ pD;yGm;a&;zGHU NzdK;wdk;wufrI\axmufwdkifrsm; xifatmifaZmf 14

prpfof? um;vfcfhpf? udef;pf? aps;uGufESihftpdk;& apmEdkif (toHk;csabm*aA')

18

tvm;tvmaumif;aom 2018 ckESpf tmqD,HpD;yGm;a&; odef;jrihfa0 21

zuf'&,fpD;yGm;a&;tjrif a'gufwmnDnDarmif(DICA)

25

zGHU NzdK;rIenf;vrf;rsm;tm; avhvmoHk;oyf&m0,f a'gufwmyifvHkat; 30

rmwdum

Page 4: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

Face to Face Interview VS Phone Interview OD;xGef;xGef;0if;(pm&if;tif;ynm)

34

wdkif;a'oBuD;^jynfe,frsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrIjyKvkyfrnhfESpf&SnfajriSm;&rf;cGifh tcGihfta&;

ndKarmif 37

b0taxGaxG (7) ausmf'Gef;(ñGefMum;a&;rSL;-Nidrf;)

41

EdkifiHhtem*wf uav;oli,fESihf rdciftrsKd;orD;wdkYMum; qufEG,faerIrsm;ESifh ¤if;wdkYtm;yHhydk;ulnDoihfonfrsm;

ESif;oefYjzL (A[dkpm&if;tif;tzGJY)

44

rQwí enf;pepfusaom yl;aygif;aqmif&GufrIrSonf tem*wfzGHU NzdK;wdk;wufrIqDodkY

xufrmef 47

u@tvdkuf yl;aygif;aqmif&Gufjcif;ESifh zGH U NzdK;a&;pDrHudef;rsm;\tvm;tvm odef;odef;pH 50

a&mifjcnfjzmwJh qEeJYynmjynfhwJhb0wnfaqmufrnf a'gufwmOr®mvif;(armfuGef;wdkuf)

53

awmifwef;ndKESihfyifv,fjymwdkY\cspfaomweoFm&D r,k (pufrI) 56

&eHYoif;ysHUaom a&mifpHkyef;av;rsm; 0if;0if;0g 61

pmzwfjcif;jzihf jywif;ayguftjyifbufqDodkY anmifwdkif (CSO) 65

tdyfruf½dkif;rS Ekd;xzdkY Ek,Of 68

bGJY&NyD;aomtcg ókHn 71

csif;wdkYXmaewpfcgwpfacgufa&mufapcsif arZvyfjzL (csif;awmifwef;)

74

tdyfrufawG wu,fjzpfvmzdkY okE&D 77

Page 5: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

yHkESdyfrSwfwrf;

rsufESmzHk;'DZdkif; - pDrH^zGHU NzdK;

twGif;tjyiftqif - [efjrifhrdk&f

pmrlcGifhjyKcsuftrSwf - 5300070114

xkwfa0ol - OD;rsKd;rif;

ñTefMum;a&;rSL; (okawoeESifhzGHU NzdK;a&;Xme)

A[dkpm&if;tif;tzJGU

pDrHudef;ESifhb@ma&;0efBuD;Xme/

yHkESdyfol - OD;jrwfxGef;ausmf

aumrwfpf*sme,fyHkESdyfwdkuf (NrJ-09744)

r*FvmawmifñTefYNrdKUe,f? &efukefNrdKU/

tkyfa& -

wefzdk; -

Page 6: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

EdkifiHhpD;yGm; bufpkHxGm;vdYk

wdk;yGm;apa&; ppfwrf;av;onf

raES;aqmif&Guf trnfwyfrnf

yk*¾vduu@ ,mOfppfwrf;onf......

ukefpD;qif;rI tajcjyKvdkY

,ckrsufarSmuf aemifcga&mufvQif

xGef;awmufpD;yGm; EdkifiHhtm;udk

rem;wdk;wuf *kPfwufaprnf

yk*¾vduu@ ,mOfppfwrf;onf......

ukefxkwfpGrf;tm; qxufyGm;ap

vkyftm;wdk;wuf tbufbufrS

rysufpm&if; toufoGif;zdkY

aumuf&if;aumufvsuf wdkYqufvufrnf

yk*¾vduu@ ,mOfppfwrf;onf.......

ydkYaqmifu@ppfwrf;rSonf

à aomMumvlysKd

avmifpmqDokH; Import EIef;udk

tokH;csdefq bufpkHrQa&;

axmufjyay;zdkY aumuf&ayonf

yk*¾vduu@ ,mOfppfwrf;onf.......

vkyftm;cGifhvrf; jynfhpkHvTrf;vdkY

vufurf;rQa0 b0awGrSm

tvSjzma&; ajymumay;rnf

yk*¾vduu@,mOfppfwrf;onf........

vlrIpD;yGm; bufpkHxGm;&ef

rem;axmufyHh wdkYjynfcefYxnf

tESHYpMum 0#mwdkifrnf

yk*¾vduu@,mOfppfwrf;onf........

ukef;vrf;a&vrf; þESpfcef;rS

vQrf;vQrf;awmufy om,m0ajym

rlabmifacsmatmif tajymr[kwf

wdkYawGvkyf& ppfwrf;rSonf

vlrIpD;yGm; bufpkHzGHUxGm;a&;qDodkY.......

(yk*¾vduu@ ,mOfppfwrf;aumuf,lae

onfh tpfudktpfrrsm;odkY *kPfjyKvsuf)

1

Page 7: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

aeYopfwpfaeY? tm½kPfOD;p

t½Iyftvkyf? wukyfukyfESihf

xrif;0dkif;av;? vlrpkHNyD

wdk;wufjcif;[krqdkom/

EdkifiHtwGuf? wuf<uvli,f

aqmifyk'fvdIifvnf;? pmayuif;uGm

rl;,pfom;aumif? t½l;axmifwGif(fb)

epfrGef;ay;qyfr½kef;om/

v,form;rsm;? v,f,maysmufNyD;

aps;onfonfum;? t&if;aysmufae

vrf;rD;&Sdvnf;? vrf;aysmufonfrSm

rSm;,Gif;pepfay:onfom/

aMuuGJjzpf&yf? [movkyfum

atmifjrifrIwGuf? t&Sufudk&if;

jzLpifuav;? i,fi,fav;vnf;

&ufpufpaw;cHonfom/

MunfMunfjzLjzL? acwfonfaoqkH;

xdkwpfacwfudk? EdI;qGEdkifzdkY

ynmtvif;? qDrD;ru

um&HwHwdkif;? xGif;azmufEdkifrS

vSyacwfopfay:rnfomwnhf/

acwfopf

à Ek,Ofrdk;

2

Page 8: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

rMumcifu Open Data Inventory 2017 ckESpf ESpfpÚftpD&ifcHpm xGufay:

vmcJhygonf/ Open Data Inventory (ODIN) qdkonfrSm trsKd;om;pm&if;tif;½kH;rsm;\

tifwmeuf pmrsufESm (Website) ay:wGif &&SdEdkifonfh w&m;0ifpm&if;tif;rsm;[k

trsm;u ac:a0:Muonfh Official Statistics \ vTrf;NcHKEdkifrI twdkif;twmESifh

yGifhvif;jrifom&SdrIwdkYtay: wdkif;wmjcif; jzpfygonf/ tb,fhaMumifhqdkaomf

pm&if;tif;udef;*Pef; tcsuftvufrSefuefrIESifh t&nftaoG; jynfh0rIonf

vufawGUusonfh pDrHudef;rsm;? pDrHcsufrsm; a&;qGJ&mwGifaomfvnf;aumif;?

OD;pm;ay;vkyfief;rsm; owfrSwfqkH;jzwf&mwGifaomfvnf;aumif;? &Sm;yg;onfh

o,HZmwrsm;tm; xda&muf tusKd;&SdpGm pDrHcefYcGJEdkif&efaomfvnf;aumif;? tqdkyg

pDrHudef;ESifh pDrHcsufrsm;tm; xda&mufpGm taumiftxnfazmfaqmifEdkifjcif; &Sdr&Sd

udkaomfvnf;aumif; wdkif;wm&mwGif tvGefta&;ygygonf/

3

Page 9: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ykH(1) Open Data Inventory 2017 ckESpf

ESpfpOftpD&ifcHpm rsufESmzkH; pmrsufESmykH

ODIN jzifh wdkif;wmazmfjy&jcif;\ &nf&G,f

csufrSm w&m;0ifpm&if;tif;rsm;&&SdEdkifrIeSifh wpfqifhcH

jyefvnfwGufcsuftokH;jyKEdkifrIonf Open Data \

t"dyÜm,fzGifhqdkcsufrsm;ESifh udkufnD ap&ef jzpfygonf/

ODIN onf ta&twGuf qdkif&m enf;vrf;jzifh wdkif;wm

jcif;yif jzpfonf/

w&m;0ifpm&if;tif;rsm;taejzifh zGHUNzdK;rI

vdktyfcsufrsm;tm; azmfxkwf&mwGifvnf;aumif;?

yGifhvif;onfh pm&if;tif;tcsuftvuf rl0g'rsm;

wdk;wufap&ef? pm&if;tif; tcsuftvuf wdk;wuf&&Sd

tokH;jyKEdkifrI? vdktyfonfh pm&if;tif;rsm; xkwfjyefEdkif

a&;twGuf pm&if;tif; xkwfjyefolrsm;ESifh pm&if;tif;

tokH;jyKolrsm;tMum; qufqHa&; ydkrdkaumif;rGefapa&;

wdkYudk wdkif;wmazmfjyonfh twdkif;twmESifh yGifhvif;

xifomjrifom&SdrI 'D*&DwdkYjzifh ODIN udk wdkif;wmygonf/

2017 ckESpf ODIN &v'frsm;udk OECD EdkifiHrsm;

tygt0if EdkifiHaygif; 180 &Sd w&m;0if pm&if;tif;tcsuf

tvufrsm; vTrf;NcHKEdkifrItwdkif;twmESifh yGifhvif;

jrifom&SdrI tay: wdkif;wm tuJjzwfcJhygonf/ tqdkyg

tuJjzwfrIudk 2017 ckESpf ZGefvrS atmufwdkbmv

twGif; jyKvkyfcJhNyD; &v'ftm;vkH;onf EdkifiHrsm;&Sd trsKd;

om;pm&if;tif;½kH;rsm;\ Website rsm;? ¤if;wdkYESifh ESD;EG,f

aeonfh w&m;0if Website rsm;xHrS pm&if;tcsuf

tvufrsm; &&SdEdkifrIudk tajccH tuJjzwfxm;jcif; jzpf

ygonf/ vdktyfygu tuJjzwf&v'frsm;udk jyefvnf

okH;oyfjcif;tm; atmufwdkbmvrS 'DZifbmvtwGif;

jyefvnfvkyfaqmifygonf/ &v'frsm; twnfrjyKrD

&&SdEdkifonfh tcsuftvufrsm; ususefcJhjcif; r&Sd&

avatmif trsKd;om;pm&if;tif;½kH;rsm;rS udk,fpm;vS,f

rsm;udk zdwfMum;í xyfaqmif;&&SdEdkifrnfh &if;jrpf

rsm;tm; tBuHjyKapjcif;udk aqmif&Gufxm;onf[k qdk

ygonf/

EdkifiHrsm;\ Open Data Inventory (ODIN) &v'f

rsm;onf 2017 pm&if;rsm; t& wdk;wufrIrSm aES;auG;

vsuf &Sdaeygonf/ pm&if;tif; tcsuftvuf wefzdk;

tm; wdkif;wm owfrSwf&efESifh rl0g'csrSwfolwdkYtm;

tqdkyg udef;*Pef;wefzdk;udk od&Sdem;vnfap&ef azmfjy

EdkifrI enf;yg;jcif;aMumifh[k qdkygonf/ pm&if;tcsuf

tvuf yGifhvif;vG,fulpGm &&SdaprI[k ac:qdkMuonfh

Open Data vkyfief;pOfrsm;rSm cufcJMuefYMumvsuf&Sdjcif;

onf wdk;wufrI aES;auG;&jcif;\ t"du taMumif;

t&if;yif jzpfygonf/ 2030 jynfhESpf urÇmh zGHUNzdK;rI

tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf

zGHUNzdK;rIyef;wdkif ñTefudef;rsm; rsm;jym;rIonf pm&if;

tcsuftvuf &&SdrIESifh yGifhvif;jrifom&SdrI\ ta&;ygrI

udk rD;armif;xdk;vsuf &Sdonf/

trsKd;om; pm&if;tif;½kH;rsm;\ Websites rsm;

wGif w&m;0ifpm&if;tif; tcsuftvufrsm; vTrf;NcHK

EdkifrItwdkif;twmESifh pyfvsOf;í t"duusonfh ñTefudef;

rsm;tm; jyKpk xkwfjyefEdkifjcif; &Sdr&Sd? tcsdefumv wpf

avQmuf tcsuftvufrsm;udk tcsdef udef;pOft& xkwf

4

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 10: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

jyefEdkifjcif; &Sdr&SdESifh yx0Da'oEÅ&tvdkuf tcsuftvuf

rsm;tm; tao;pdwf azmfjyEdkifjcif; &Sdr&SdwdkYESifh wdkif;

wmygonf/ yGifhvif;jrifom&SdrItm; tcsuftvufrsm;

tm; zwf½Ií Download &,lEdkifjcif;? w&m;0if pm&if;

tif;tcsuftvufrsm;tm; ykHpHwpfus jyKpk xkwfjyef

jcif;? Metadata rsm; &&SdEdkifjcif;? tcsuftvuf tokH;

jyKolrsm;bufrS &&SdEdkifonfh pdwfauseyfrI tqifhrsm;

tm; Scoring Criteria tjzpf owfrSwf yg0ifygonf/

ykH (2) EdkifiHrsm;\ ODNI tqifhudk azmfjyonfh

urÇmhajrykH

2017 ckESpf ODIN wGif urÇmwpf0Srf;&Sd 0ifaiG

jrifhEdkifiHtm;vkH;eD;yg;ESifh tv,ftvwfESifh 0ifaiGedrfh

EdkifiH trsm;pkyg0ifygonf/ EdkifiH\ pOfqufrjywf

zGHUNzdK;rI yef;wdkifrsm; apmifhMunfh avhvma&;qdkif&m

ñTefudef;rsm;? vlrIa&;? pD;yGm;a&;ESifh ywf0ef;usifqdkif&m

wdk;wufrIrsm;udk vTrf;NcHKxm;onfh pm&if;trsKd;tpm;

21 ck\ &&SdEdkifrItajctaeudk wdkif;wmNyD;aemuf &rSwf

taejzifh trsm;qkH; &&Sdonfh &mcdkifEIef;udk azmfjyygonf/

pm&if;trsKd;tpm; 21 rsKd;tm; t"dutm;jzifh vlrIa&;?

pD;yGm;a&;ESifh obm0 ywf0ef;usifqdkif&m pm&if;tif;

[lí tydkif; (3) ydkif; cGJjcm;xm;ygonf/ vlrIa&;pm&if;

tif;tydkif;wGif vlOD;a&? usef;rma&;? ynma&;? usm;^r?

&mZ0wfrIqdkif&mESifh qif;&JEGrf;yg;rIqdkif&m wdkif;wm

onfh pm&if;tif;tcsuftvufrsm; tusKH;0ifNyD; pD;yGm;

a&; pm&if;tif;tydkif;wGif trsKd;om; pm&if;tif;rsm;?

vkyftm;ESifh aps;EIef;qdkif&m ñTefudef;rsm;? tpdk;& b@m

a&;qdkif&m pm&if;tif;rsm;? aiGaMu;ESifh bPfvkyfief;

qdkif&m pm&if;tif;rsm;? ukefoG,fa&;ESifh tjynfjynf

qdkif&m aiGay;aiG,l&Sif;wrf;wdkY yg0ifygonf/ obm0

ywf0ef;usifqdkif&mpm&if;tif;rsm;tjzpf ajr,m tokH;

csrI? obm0ywf0ef;usif tokH;jyKrI? pGrf;tiftokH;jyKrI?

obm0ywf0ef;usif npfjirf;rIESifh obm0 ywf0ef;usif

tm; jyefvnf xlaxmifrIydkif;qdkif&mwdkY yg0ifygonf/

tqdkyg vlrIa&;? pD;yGm;a&;ESifh obm0ywf0ef;usif

qdkif&m pm&if;tif; w&m;0ifpm&if;tif;tcsuftvuf

rsm; vTrf;NcHKEdkifrI twdkif;twmESifh yGifhvif;jrifom&SdrItm;

wdkif;wmjcif;jzpfNyD; EdkifiHwpfcktaejzifh tcsdefwpfcsdefrS

wpfcsdefodkY ajymif;vJ wdk;wufjcif; &Sdr&SdESifh tjcm;EdkifiH

rsm;ESifh EdIif;,SOfEdkifrIrsm; aqmif&GufEdkifygonf/

ykH (3) urÇmha'orsm;tvdkuf ODIN Score

ykH (4) 0ifaiGtqifh tenf;trsm;tkyfpktvdkuf

EdkifiHrsm;\ ODIN Score

txuf azmfjyygykHwGif 0ifaiGtqifh tenf;

trsm;tkyfpktvdkuf EdkifiHrsm;\ ODIN Score rsm;tm;

5

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 11: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

azmfjyxm;ygonf/ 0ifaiGtqifhedrfhaom EdkifiHrsm;\

ODIN Score onf 27? tv,ftvwf 0ifaiGedrfhaom

EdkifiHrsm;taejzifh ODIN Score onf 34? tv,ftvwf

0ifaiG jrifhaomEdkifiHrsm;\ ODIN Score onf 39? 0ifaiG

jrifhrm;aom EdkifiHrsm;\ ODIN Score onf 55 jzpfonf

udk awGU&Sd&ygonf/ 2017 ckESpftwGuf EdkifiHrsm;\

tv,ftvwf &rSwfrSm 37.4 jzpfNyD; trsm;qkH; &&Sd

onfhEdkifiHrSm 'def;rwfEdkifiH (80 rSwf) ESifh tenf;qkH;&&Sd

onfh EdkifiHrSm cswf'for®wEdkifiHjzpfum (3 rSwf) jzpf

ygonf/ Lower Middle Countries rsm;\ ysrf;rQ&rSwf

rSm 34 jzpfNyD; jrefrmEdkifiHtaejzifh tqdkyg ysrf;rQ&rSwfudk

ausmfvGefum 2017 ckepf ODIN Score tjzpf 39.2 &&Sd

um EdkifiHaygif; 180 teuf tqifh 81 ae&modkY a&muf&Sd

vmcJhygonf/ jrefrmEdkifiH\2016 ckESpf ODIN Score

onf 31 omjzpfcJhNyD; EdkifiHtqifh 115 om&&SdcJhojzifh

wpfESpftwGif; ododomom wdk;wufrIrsm; jzpfay:vm

cJhNyD; tqifh 30 ausm fckefwufcJhygonf/

jrefrmEdkifiH\ tcsuftvufvTrf;NcHK&&SdedkifrI (Coverage)

tcsuftvufvTrf;NcHK&&S dEd kifrIudk tcsuf

tvuf&&SdrIESifh oifhwifhonfh tao;pdwf tcsuftvuf

txd&&SdedkifrI? 5 ESpfqufwdkuf pm&if;&&SdEdkifrI? 10 ESpf

qufwdkuf pm&if;&&SdEdkifrI? tkyfcsKyfa&; yxrOD;qkH;

tqifhtxd pm&if;&&SdEdkifrIESifh tkyfcsKyfa&; 'kwd,tqifh

txd pm&if;&&Sd EdkifrI ponfh (5) rsKd;jzifh wdkif;wmygonf/

jrefrmEdkifiHonf tqdkyg Coverage Score tjzpf 31.8

jzifh EdkifiHaygif; 180 teuf tqifh 123 ae&m ü &Sdaeyg

onf/ xdkYaMumifh jrefrmEdkifiHtaejzifh pm&if;tif;qdkif&m

tcsuftvufvTrf;NcHK&&SdEdkifrItaejzifh ,ckxuf ydkí

wdk;wufatmif aqmif&Guf&ef vdktyfvsuf&Sdygonf/

jrefrmEdkifiH\ tcsuftvufrsm;yGifYvif;jrifom&SdrI (Data Openness)

tcsuftvufrsm;yGifhvif;jrifom&SdrI (Data

Openness) wGif tydkif;(5) ydkif;yg0ifNyD; ¤if;wdkYrSm

pm&if;tcsuftvuftm; pufjzifhzwf½IrSwfom;Edkifjcif;

(Machine Readable)? ydkifqdkifrI owfrSwfcsufr&Sdaom

ykHpHjzif h xkwfjyefjcif;? Application Programming

Interface (API) odkYr[kwf vifhcf tajrmuftrsm;rS

Download jyKvkyfEd kifjcif;? wGufcsufrIenf;vrf;

(Metadata) rsm; azmfjyyg&Sdjcif;ESifh vGwfvyfpGm tokH;

jyKcGifhtm; &Sif;vif;pGm azmfjyxm;jcif;wdkY jzpfMuygonf/

jrefrmEdkifiHonf tqdkyg Openness Score tjzpf 46.1

jzifh EdkifiHaygif; 180 teuf tqifh 67 ae&mü &Sdaeyg

onf/ tqdkygtcsuftvufvTrf;NcHK&&SdEdkifrIESifh tcsuf

tvufrsm; yGifhvif;jrifom&SdrI e,fy,fESpfckvkH;aygif;

twGuf ODIN Score tjzpf 39.2 &&Sdum EdkifiHaygif;

180 teuf tqifh 81 &&SdcJhjcif; jzpfygonf/

ykH (5) jrefrmEdkifiH\ ODIN Score

ykH (6) ta&SUawmiftm&SEdkifiHrsm;\ ODIN Score

ta&SUawmiftm&SEdkifiHrsm;teuf ODIN Score

\ trsm;tenf;udk EdkifiHtvdkuf azmfjy&mwGif pifumyl?

6

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 12: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

tif'dkeD;&Sm;? zdvpfydkif? rav;&Sm;NyD;ygu jrefrmEdkifiH

jzpfNyD; ta&SUawmif tm&SEdkifiHrsm;teuf tqifh 5 ü &yf

wnfvsuf&Sdonf/ rdrdwdkYEdkifiHtaeESifh pm&if;tif;

tcsuftvufrsm;tm; ydkrdk yGifhvif;xifom jzpfapa&;

twGuf jrefrm pm&if;tif;qdkif&m owif;tcsuftvuf

pepf (Myanmar Statistical Information System- www.

mmsis.gov.mm) tm; xlaxmifaqmif&GufcJ hjcif;?

vdktyfonfh udef;*Pef; pm&if;tif;rsm; tcsuftvuf

vTrf;NcHK&&SdEdkifrItwGuf vlOD;a& oef;acgifpm&if;ESifh

u@rsm;pGmtwGuf ppfwrf;rsm; aumuf,ljcif;?

tkyfcsKyfrIqdkif&m rSwfwrf;rsm; aumif;rGefapjcif;ESifh

w&m;0ifpm&if;tif;rsm;tm; u@pkH tcsdefrD xkwfjyef

EdkifcJhjcif;wdkYaMumifh ODIN Score rsm; jrifhwufvmcJhjcif;

jzpfygonf/ odkYaomf pm&if;tif;rsm;tm; tcsdefESifhtrQ

tpOftNrJ Update aqmif&Guf&ef trsKd;om; pm&if;tif;

pepf t&nftaoG; jynfh0a&; qufvuf aqmif&Guf&ef

rsm;pGm usefygao;onf/

ykH (7) jrefrm pm&if;tif;qdkif&m owif;tcsuf

tvufpepf (Myanmar Statistical Information

System- www.mmsis.gov.mm)

odk Yjzpfygí EdkifiHwdkif;ü pm&if;tif;rsm;

aumuf,ljcif;? pkpnf;jcif;? pdppfjcif;ESifh xkwfjyefjcif;

vkyfief;rsm;udk aqmif&GufEdkif&eftwGuf cdkifrmonfh

Oya'? rlabmifrsm; csrSwfNyD; aqmif&Gufvsuf &Sdyg

onf/ pm&if;tif;tcsuftvufrsm; rSefuefapa&;

twGuf &if;ESD;jr§KyfESH&ef vdktyfonf/ pm&if;tif;u@

wGif &if;ESD;jr§KyfESHjcif;qdkonfrSm rl0g'tm;jzifh pm&if;

tif;rSefuefa&;ESifh t&nftaoG; jynfh0a&;twGuf

tm;ay; aqmif&Gufjcif;? tqdkygu@ wdk;wufa&;

twGuf vltiftm;? vdktyfonfh pufud&d,m ypönf;rsm;

tokH;jyKjcif; ? enf;ynm jr§ifhwifjcif;? tcsuftvufrsm;

qef;ppfjcif;? xkwfjyefaqmif&Gufjcif; tp&SdwJh pm&if;

tif;qdkif&m vkyfief;pOfrsm;udk tm½kHxm;í csOf;uyf

aqmif&Gufjcif;udk qdkvdkygonf/

rdrdwdkYEdkifiHwGifvnf; pm&if;tif;Oya'jy|mef;

NyD; jzpfonfhtavsmuf vufawGU tajctaersm;ESifh

jzpfay: wnf&SdrIrsm;t& udef;*Pef; tcsuftvuf

rsm;tay: tajccHí rl0g'qdkif&m xnfhoGif;pOf;pm;&ef

tcsufrsm;tjzpfodkY toGiful;ajymif;Edkifa&; (Translat-

ion from Data into Policy Inputs) onfvnf; tvGef

ta&;ygygonf/ tqdkyg vufawGUtajctaersm;t&

udef;*Pef; tcsuftvuf rsm;tay: tajccHxm;onfh

rl0g' qef;ppfcsufrsm;udk rl0g' qkH;jzwfolrsm;xH

ta&mufay;ydkYEdkifa&;ESifh xnfhoGif;pOf;pm;Edkifa&;onf

vnf; vdktyfcsufwpf&yfyif jzpfygonf/

ydkrdkyGifhvif;vmonfh pm&if;tcsuftvuf

0efaqmifrIrsm;tm; rl0g' csrSwfolrsm;? pDrHudef; a&;qGJ

olrsm;? okawoejyKolrsm;ESifh jynfolrsm;tm; today;

yHhydk;jcif;onf &Sm;yg;onfh o,HZmw rsm;tm; cGJa0

okH;pGJ&mwGif ydkrdk xda&mufpGrf;aqmif&nf jrifhapNyD;

yGifhvif;jrifomrI (Transparency) udk jr§ifhwif&m a&muf

aponf/ aumif;rGefonfh tkyfcsKyfrIpepf (Good

Governance) udkvnf; azmfaqmif&m a&mufygonf/

xdkYjyif pm&if;tcsuftvufrsm; ydkrdkyGifhvif;vmjcif;

tm;jzifh Right to Know, Right to Access Information

ponfh vlhYtcGifhta&;udkvnf; ydkrdk jznfhqnf;ay;&m

a&mufjcif;aMumifh pm&if;tif;rSefuefa&;eSifh t&nf

taoG; jynfh0a&;twGuf tm;ay;yHhydk;&ef vdktyfvsuf

&SdNyD; xdkodkY pm&if;tif;rSefuefí t&nftaoG; jynfh0

vmygu ydkrdkyGifhvif;vmonfh pm&if;tcsuftvuf

0efaqmifrIrsm; ydkrdkwdk;wufvmrnfrSm trSef{uefyif

jzpfygonf/

7

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 13: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

jrefrmEdkifiH&JU pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf EdkifiHjcm; &if;ESD;jr§KyfeSHrI[m

ta&;BuD;wJh tcef;u@u yg0ifonfhtm;avsmfpGm EdkifiHawmftpdk;&taeeJY EdkifiH

jcm;&if;ESD;jr§KyfeSHrI wdk;wufa&;twGuf Oya'qdkif&m jyKjyifajymif;vJjcif;? vkyfxkH;

vkyfenf;qdkif&m jyKjyif ajymif;vJjcif;wdkYtjyif jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif&JU

tcef;u@udkyg vdktyfovdk jyKjyifajymif;vJrIawGvkyfNyD; taumiftxnfazmf

aqmif&Gufvsuf&Sdygw,f/ tpdk;&u xkwfjyefxm;wJh &if;ESD;jr§KyfESHrIrl0g' trSwfpOf

4 (C) ]]twnfjyKxm;onfh &if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;twGuf umv&Snf ajriSm;

&rf;cGifh&&Sda&; Oya'ESifhtnD aqmif&Gufay;rnf}}vdkY xnfhoGif;xkwfjyefxm;ygw,f/

8

Page 14: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

txufygtwdkif; EdkifiHjcm;wdkuf½dkuf&if;ESD;

jr§KyfESHrIrsm; wdk;wufvmapa&; EdkifiHawmf tpdk;&eJY

jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&SifwdkYtaeeJY wpdkuf

rwfrwf BudK;yrf;aqmif&GufcJhaomfvnf; &if;ESD;jr§KyfESH

olrsm;taejzifh ajrESifh oufqdkifonfh tcuftcJrsm;tm;

&ifqdkif&qJbJ jzpfygw,f/ ajrqdkif&mudpörsm;ESif h

pyfvsÚf;NyD; World Bank Group rS okH;oyfazmfxkwfonfh

Myanmar Investment Climate Assessment Report

jrefrm&if;ESD;jr§KyfESHrI 0ef;usifqdkif&m tuJjzwftpD&ifcH

pm\ okH;oyfcsufwGif vkyfief;&Sifrsm;taejzifh pD;yGm;

a&;vkyfief;rsm;udk vkyfudkifaqmif&Guf&mwGif vdktyf

onfh ajr&&Sda&;rSm t"dutcuftcJwpfcktjzpf

yg0ifaeaMumif; axmufjyokH;oyfxm;ygw,f/

xdkYtjyif &if;ESD;jr§KyfESHrIeSifh ukrÜPDrsm;ñTefMum;

rIOD;pD;XmeESifh *syeftjynfjynfqdkif&m yl;aygif;aqmif

&Gufa&;at*sifpD (Japan International Cooperation

Agency – JICA) wdkY yl;aygif;aqmif&GufcJhonfh umv&Snf

EdkifiHjcm; wdkuf½dkuf&if;ESD;jr§KyfESHrIpDrHudef; (Long Term

Foreign Direct Investment Promotion Plan – FDIPP)

wGif okH;oyfawGU&Sdcsuft&vnf; ajraps;uGuftcsKdU[m

aps;upm;oltcsKdU vuf0,fwGif &Sdaejcif;aMumifh EdkifiH

jcm; wdkuf&dkuf&if;ESD;jr§KyfESHrIqdkif&mOya'? enf;Oya'

rsm; jyifqifjy|mef; ajzavQmhjcif;? jrefrmEdkifiH &if;ESD;

jr§KyfESHrIaumfr&Sif\ tm;xkwfBudK;yrf; vkyfaqmifjcif;

rsm; &Sdvifhupm; v,f,mu@tygt0ifwGif ajr,m

tajcjyK EdkifiHjcm; wdkuf½dkuf&if;ESD;jr§KyfESHrIrSm tuefYtowf

jzifhom&SdaeaMumif;? ajrqdkif&mpDrHcefYcGJrIwGif yGifhvif;

jrifomrI r&Sdjcif;aMumifh v,f,m pdkufysKd;a&;u@wGif

&if;ESD;jr§KyfESHrnfholrsm;pGmrSm avhvmapmifhjunfhonfh

tqifhüyif &yfwnfvsuf&SdygaMumif;? þtcsufonf

v,f,mpdkufysK d;a&;u@wGif EdkifiHjcm;wdkuf½dkuf

&if;ESD;jr§KyfESHrItay: oufa&mufrI&SdapNyD; pdkufysKd;a&;

u@taejzifh EdkifiHjcm;&if;eSD;jr§KyfESHrI tvGeftrif;

enf;yg;aeonfh tajctaewGif&Sdaeajumif; axmufjy

okH;oyfxm;ygw,f/ tqdkyg tajctaeawGt& &if;eSD;

jr§KyfESHrIwGif t"duusonfh ajr&&SdEdkifrIonf vuf&Sd

umvtxd tqifajyacsmarGUrI r&Sdao;aMumif; awGU&Sd&

ygw,f/

jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif[m &if;ESD;

jr§KyfESHrIrsm; wdk;wufpD;0ifvmapa&;twGuf &if;ESD;

jr§KyfESHrI 0ef;usifaumif;rsm; zefwD;í &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;

twGuf tqifajy acsmarGUpGm vkyfief;rsm;vnfywfEdkif

apa&;twGuf BudK;yrf;aqmif&Gufvsuf&Sdayr,fh ajrpDrH

cefYcGJrIESifh ywfoufí &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;taejzifh

atmufyg tcuftcJrsm;udk BuHKawGUae&qJ jzpfygw,f-

(1) &if;ESD;jr§KyfESHolrsm; jrefrmEdkifiHwGif &if;ESD;jr§KyfESHvdk

ygu ajrae&m&&SdEdkifa&; twGuf aumfr&SifrS

yg0if aqmif&Gufay;Edkifjcif;r&SdbJ &if;ESD;jr§KyfESHolrS

rdrdudk,fwdkif ajrae&m &SmazGí &if;ESD;jr§KyfESH&jcif;/

(2) jrefrmEdkifiHwGif &if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;trsKd;tpm;

tvdkuf Industrial Clusters rsm; (Oyrmtm;jzifh

a&eH"mwkqdkif&m vkyfief;pk? armfawmf,mOf tpdwf

tydkif;rsm;qdkif&m vkyfief;pk? vQyfppfypönf;rsm;

qdkif&m vkyfief;pk? wGif;xGufausmufrsuf &wem

vkyfief;pk? xkyfydk;jcif;qdkif&mvkyfief;pkeSifh csnfrQif

ESifh txnfcsKyfqdkif&m vkyfief;pk? pm;aomufukef

vkyfief;pk) ponfjzifhvnf;aumif;? pdkufysKd;a&;Zkef

rsm;? arG;jrLa&;Zkefrsm;? [dkw,fZkefrsm; ponfjzifh

vnf;aumif; ZkefcGJjcm;owfrSwfí ajrae&mcsxm;

rI? pDrHudef;rsm; owfrSwfrIudk jyifqifaqmif&GufqJ

jzpfwJhtwGuf &if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;udk tpdk;&

u ajrcGifhjyKay;jcif;xuf &if;ESD;jr§KyfESHolu tqdkjyK

wifjyrIudkom pdppfcGifhjyKae&jcif;/

(3) &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;taejzifh EdkifiHydkifajrrsm;tm;

iSm;&rf;vkyfudkifvdkonfhtcg wGif 0efjuD;Xmeydkif

ajrjzpfygu rnfolUudk rnfodkYqufoG,faqmif&Guf

Edkifrnfudk tvG,fwul rod&SdonfhtwGuf tcuf

tcJrsm;ESifh &ifqdkif&jcif;/

(4) &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;taejzifh yk*¾vduydkifajrrsm;tm;

iSm;&rf;tokH;jyK&mwGifvnf; ajr&Sif\ oabmqE

9

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 15: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

twdkif; vdkufygaqmif&Guf&NyD; ajrydkif&Siftae

jzifh ajraps;EIef;rsm; jrifhwufawmif;cHvdkonfh

twGuf umv&Snf iSm;&rf;jcif;xuf umvwdkom

iSm;&rf;vdkMuaomaMumifh umv&Snf &if;ESD;jr§KyfESH

vdkMuonfh vkyfief;&Sifrsm;twGuf ajr,may:wGif

vkyfudkifcGifheSifh ywfouf í tmrcHcsuf enf;yg;jyD;

ajraps;eIef;rsm; wpfESpfxuf wpfESpf wdk;jrifhvm

onfh tcuftcJrsm;ESifh &ifqdkif&vsuf&Sdjcif;?

tcsKdUaom ajrae&mrsm;rSm ESpf&Snf iSm;&rf;Edkif&ef

uefYowfcsufrsm; &Sdaejcif;aMumifh &if;ESD;jr§KyfESHrI

aqmif&Gufír&jcif;/

(5) ajraps;EIef;BuD;rm;jcif;? pufrIZkef ajrae&m&&ef

cufcJjcif;/

(6) EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrItzGJUtpnf;taejzifh EdkifiH

awmfydkifajrudk iSm;&rf;í v,f,mu@ tajcjyK

pufrIvkyfief;rsm; aqmif&Guf&mwGifvnf; ajriSm;

&rf;rIwGif 0efBuD;Xme ESpfckokH;ckESifh ñ§dEIdif;&jcif;?

n§dEdIif;rI MuefYMumjcif;aMumifh vkyfief;pwifEdkifa&;

twGuf aESmifhaES;NyD; p&dwfpursm;pGm ukefusjcif;/

(7) tcsKdUaom &if;ESD;jr§KyfESHrI vkyfief;rsm;rSm ajr&&Sd

a&;twGuf 0efBuD;Xme trsm;tjym;ESifh quf

oG,faqmif&Guf&jcif;/

(8) tcsKdUaom tqdkjyKvkyfief;rsm;wGif rlvajrydkif&SifrSm

0efBuD;XmeydkifajrjzpfNyD; wdkif;a'oBuD;\ pDrH

cefYcGJrIudk vTJajymif;ay;NyD;jzpfaomfvnf; &if;ESD;

jr§KyfESHolrS iSm;&rf;aqmif&Gufonfhtcg ajrvTJ

ajymif;jcif;udpö&yfrSm tcsdefMumjrifhonfhwdkif NyD;

jywfjcif; r&SdaomaMumifh aESmifhaES;MuefYMumjcif;

rsm; jzpf&NyD; &if;ESD;jr§KyfESHolrSm tcsdefMuefYMumjcif;?

aiGaMu;ukefusrIrsm;jcif;wdkY BuHKawGU&onfhtjyif

EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHolrsm;taejzifh pdk;&drfylyefrI

&Sdvmjcif;? Oya'tay: ,kHMunfrI enf;yg;jcif;?

pdwfysuftm;avsmhjcif; ponfh tajctaersm; ay:

aygufvmjcif;/

(9) cGifhjyKoifhonfh &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief; jzpfaomf

vnf; ajrtrsKd;tpm; owfrSwfrIt& qDavsmfrIr&Sd

jcif;aMumifh cGifhjyKír&jcif;/

(10) 0efBuD;Xmetvdkuf cGifhjyKonfh ajrae&mrsm; xyf

aejcif;/

(11) rwlnDonfh tzGJUtpnf;rsm;rS cGifhjyKay;jcif;aMumifh

ajrae&mrsm; xyfaejcif;/

(12) EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHolrsm;u ¤if;wdkY\ vkyfief;

rsm;twGuf ajr&&SdEdkifrI tajctaeESifh aps;EIef;rsm;

pkHprf;vmonfhtcg aumfr&Siftaejzifh wdus

xda&mufonfh tajzray;Edkifjcif;/

txufyg tcuftcJawG jzpfay:&jcif; taMumif;

&if;udk okH;oyfMunfh&if -

(1) jrefrmEdkifiH&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'ESifh tjcm;

aom 0efBuD;Xmersm;wGif pD;yGm;a&; vkyfief;u@

tvdkuf vkyfudkifcGifhay;jcif;qdkif&m Oya'eJY pnf;rsÚf;

pnf;urf;rsm; uGJvGJrIrsm; &Sdaewmu yxrtcsuf jzpf

ygw,f/ Oyrmtm;jzifh jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'

t& cGifhjyKEdkifonfh ajrtokH;jyKcGifh umvonf ueOD;

ESpf 50 jzpfygw,f/ 'gayrJh ajrvyf? ajrvGwf? ajr½dkif;

rsm; pDrHcefYcGJrI Oya' (VFVL) wGif ajr,m tokH;jyKcGifh

umvrSm ueOD; ESpf 30 om jzpfygw,f/

(u) ajrvGwfajrvyfESifh ajr½dkif;rsm; pDrHcefYcGJa&;Oya'

Oya' yk'fr 5 rSm atmufygtwdkif; jy|mef;xm;yg

w,f -

10

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 16: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

]EdkifiHawmftwGif;&Sd ajrvGwf? ajrvyfESifh ajr½dkif;

rsm;udk yk'fr 4 yg vkyfief;rsm;twGuf vkyfydkifcGifh?

tokH;jyKcGifh &&Sdvdkygu atmufygyk*¾dKvfESifh tzGJU

tpnf;rsm;onf owfrSwfcsufrsm;ESifhtnD A[dk

aumfrwDodkY avQmufxm;Edkifonf} -

- jrefrmEdkifiHom; &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;/

- tpdk;&Xme? tpdk;&tzGJUtpnf;ESifh tpdk;&r[kwf

aom tzGJUtpnf;rsm;/

- 1987 ckESpf? ra&TUrajymif;Edkifaom ypönf;vTJ

ajymif;jcif;udk uefYowfonfh Oya'yk'fr 14 ESifh

tnD uif;vGwfcGifhjyKxm;olrsm;/

- tpdk;&Xme? tpdk;&tzGJUtpnf; wpf&yf&yfESifh

tusKd;wl udpörsm;twGuf aqmif&Gufrnfh EdkifiHjcm;

&if;ESD;jr§KyfESHrI Oya't& cGifhjyKxm;aom &if;ESD;

jr§KyfESHolrsm;/

(c) jrefrmEdkifiHom;&if;ESD;jr§KyfESHolrsm;ESifh tusKd;wl

udpörsm;twGuf aqmif&Gufrnfh ]EdkifiHjcm;&if;ESD;

jr§KyfESHrIOya't& cGifhjyKxm;aom &if;ESD;jr§KyfESH

olrsm;}ESifh ywfoufí tqdkyg Oya'yk'fr 12 wGif

atmufygtwdkif; jy|mef;yg&Sdygw,f -

]A[dkaumfrwDonf EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'

t& cGifhjyKxm;aom &if;ESD;jr§KyfESHolrsm; odkYr[kwf

EdkifiHjcm; &if;ESD;jr§KyfESHrIOya't& cGifhjyKxm;aom

&if;ESD;jr§KyfESHolrsm; yg0ifonfh tzGJUtpnf;u

ajrvGwf? ajrvyfESifhajr½dkif;rsm; vkyfydkifcGifh? tokH;

jyKcGifh avQmufxm;vmygu EdkifiHom;rsm; aqmif

&GufEdkifpGrf;r&Sdaom vkyfief;rsm;üom &if;ESD;jr§KyfESH

vkyfudkifEdkif&ef pdppfcGifhjyK&rnf/}

(*) txufyg tajctaersm;t& EdkifiHjcm;om;&if;ESD;

jr§KyfESHoltaejzifh ajrvGwf? ajrvyfESifh ajr½dkif;rsm;

wGif &if;ESD;jr§KyfESHrI aqmif&Gufvdkygu jrefrmEdkifiH

&if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif\ cGifhjyKrdefY OD;pGm&,l&rnfh

oabmoufa&mufygw,f/

(C) jrefrmEdkifiH&if;ESD;jr§KyfESHrIOya' yk'fr 50 (c) rSm

]EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHolonf tpdk;& (odkYr[kwf)

tpdk;&tzGJUtpnf;rsm;xHrSjzpfap? yk*¾vdu ajr

(odk Yr[kwf) taqmufttkHyd kif&SifxHrSjzpfap

aumfr&SifcGifhjyKrdefY (odkYr[kwf) twnfjyKrdefY&onfh

aehrSpí ueOD; ESpf 50 txd owfrSwfcsufeSifhtnD

ajr (odkYr[kwf) taqmufttkH iSm;&rf;Edkifonf}

vdkY jy|mef;xm;ygw,f/

(i) jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIenf;Oya' 117 t&

ajrtokH;jyKcGifh avQmufxm;wifjywJhtcg iSm;&rf;

vdkwJh ajreJYywfoufNyD; tcsuftvufrsm; jynfhpkH

pGm azmfjyNyD; avQmufxm;zdkYvdktyfaMumif; tao;

pdwf xnfhoGif;jy|mef;xm;ygw,f/

(p) txuftydk'fcGJ (u) rS (i) txd tajctaersm;t&

Oya'ESpfck[m wpfckESifhwpfck vdkufavsmnDaxG

rjzpfwJhtwGuf EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHoltaeeJY

b,fvdktcuftcJ ay:Edkifr,fqdkwmudk cefYrSef;

MunfhvdkY&ygw,f/

(2) &if;ESD;jr§KyfESHrIESifh ukrÜPDrsm; ñTefMum;rI

jrifhwufawmif;cHvdkonfU twGuf umv&Snf

iSm;&rf;jcif;xuf umvwdkom iSm;&rf;vdkMuaomaMumifU

umv&Snf &if;ESD;jr§KyfESH vdkMuonfU vkyfief;&Sifrsm;twGuf

ajr,may:wGif vkyfudkifcGifUeSifU ywfoufí tmrcHcsuf

enf;yg;NyD; . . .

11

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 17: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

OD;pD;XmeESifh Organization for Economic Cooperation

and Development – OECD wdkY yl;aygif;NyD; jrefrmEdkifiH\

&if;ESD;jr§KyfESHrI rl0g' okH;oyfrIudk 2012 ckESpf? ZGefvrS

2014 ckESpf? azazmf0g&Dvtxd aqmif&GufcJh&m tqdkyg

vkyfief;pOfwGif jrefrmEdkifiH\ v,f,mu@ &if;ESD;

jr§KyfESHrI a&&SnfwnfwHha&;eSifh ywfoufí oD;jcm;

avhvmrIudkvnf; xnfhoGif; aqmif&GufcJhygw,f/

tqdkygavhvmrIt& jrefrmEdkifiH\ ajr,mrl0g'ESifh ywf

oufí awGU&Sd&aom tm;enf;csufrsm;udk OECD u

atmufygtwdkif; okH;oyfwifjycJhygw,f -

(u) ½IyfaxG;í tcsdefMumjrifhonfh rSwfykHwifvkyfenf; pepfaMumifh ajr,mrSwfykHwifrI tajctae enf;yg; aejcif;/

jrefrmEdkifiH\ ajr,mrSwfykHwifrI vkyfief;pOf

rsm;[m ½IyfaxG;NyD; tcsdefMumjrifhonfhtjyif rSwfykHwif

olrsm;twGuf tusKd;cHpm;cGifhr&Sdjcif;? tcsKdUjzpfpOfrsm;

wGif epfemrIrsm;yif&S djcif;wdk YaMumifh jrefrmEdkifiH\

ajr,mtm;vkH;\ 20% om rSwfykHwifxm;&Sdonfudk

awGU&Sd&aMumif;? 2012 ckESpf {NyDvwGif jy|mef;cJhonfh

v,f,m ajrOya'ESifh ajrvGwf? ajrvyf? ajr½dkif;rsm;

pDrHcefYcGJrIOya'wdkYonf ajr,mrSwfykHwifjcif;vkyfief;

rsm; jrefqefoGufvufap&ef &nf&G,faMumif; awGU&Sd&

aomfvnf; vufawGUwGifrl ajr,mrSwfykHwifvkyfief;

rsm;onf tpdk;&Xme tqifhqifhudk jzwfoef;&onfhtjyif

avsSmufxm;oltaejzifh tajctaersm;pGm jynfhrDatmif

aqmif&Guf&onfhtwGuf tcsdefMumjrifhNyD; raocsm?

ra&&mrIrsm; awGU&Sd&ajumif;? v,form;rsm;taejzifh

v,f,majr tokH;jyKcGif &&Sda&;twGuf &yfuGuf (odkY

r[kwf) aus;&Gm v,f,m ajrpDrHcefYcGJrI tzGJUrSwpfqifh

NrdKUe,ftqifh? c½dkiftqifh ponfjzifh tqifhqifh wifjy

ae&aMumif;? ajrvGwf? ajrvyf? ajr½dkif;rsm;ESifh ywf

oufírl A[dktqifhodkY wdkuf½dkufwifjy&jcif;aMumifh

a0;vHacgifyg;onfh aus;vufae v,form;i,frsm;

twGuf tvSrf;rrDaMumif; okH;oyfwifjycJhygw,f/

(c) wif;MuyfNyD; yuwd ajrtokH;jyKrI tajctaeudk xif[yfjcif;r&Sdaom ajrtrsKd;tpm; cGJjcm;rIpepf usifhokH;jcif;/

jrefrmEdkifiH\ ajrtrsKd;tpm; cGJjcm;owfrSwfrI

[m wif;MuyfNyD; ajrtrsKd;tpm;wpfckrS tjcm;wpfckodkY

ajymif;vJ&ef cufcJaMumif;? þtajctaeu vufawGU

ajr,mtokH;jyKaeonfh tajctaersm;udk xif[yfEdkif

pGrf; r&Sdonfhtjyif vuf&Sdajr tokH;jyKaeolrsm;udk rSwf

ykHwifcGifhr&aponfomru vkHNcHKrIudkyg ay;EdkifpGrf;

r&SdaMumif;? v,f,majrrsm;udk v,f,mvkyfief;r[kwf

onfh tjcm;vkyfief;rsm;wGif tokH;jyKcGifhudk tpdk;&

twnfjyKcsuf &,l&jcif;? þodkY&,l&efvnf; rvG,ful

jcif;? tcsKdUajrrsm;udk v,f,majrtjzpf tokH;jyKaeaomf

vnf; o,HZmwESifh obm0ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;

0efBuD;Xme\ pDrHcefhcGJrIwGif tusKH;0ifonfh opfawm

ajrrsm;pm&if;wGif yg0ifaeaMumif; okH;oyfwifjyxm;

ygw,f/

(*) rd½dk;zvm ajrtokH;jyKrIudk todtrSwfrjyKjcif;/ajr,mESifh pyfvsOf;onfh Oya'opfrsm;[m

rd½dk;zvm vkyfudkifaqmif&Gufaeonfh ajr,mrsm;udk

todtrSwfrjyKaMumif;? ajrvGwf? ajrvyfESifh ajr½dkif;

rsm; Oya'wGif wnfqJajrrsm;ü vkyfudkifaeaom

awmifol v,form;rsm;ESifh ywfoufí todtrSwfjyK

onfh jy|mef;csuftcsKdU yg&Sdaomfvnf; tqdkyg jy|mef;

csufonf rd½dk;zvmajr ydkifqdkifcGifhESifhywfoufí azmfjy

csufrsm; arS;rSdefaeaMumif; okH;oyfwifjyxm;ygw,f/

(C) rSwfykHwifxm;onfh ajrrsm;tay:wGif tumtuG,f ay;rI tm;enf;jcif;/

rSwfykHwifrnfhajrrsm;ESifhywfoufí vkyfief;

tqifh rsm;jym;aejcif;? pDrHcefYcGJrI vkyfxkH;vkyfenf;rsm;ESifh

12

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 18: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

nDnGwfjcif;r&Sdygu ajrtokH;jyKcGifhudk jyefvnf&kyfodrf;

Edkifonfh jy|mef;csufrsm; yg&Sdjcif;wdkYaMumifh rSwfykHwif

ajr,mrsm;rSm tjynfht0 tumtuG,f r&&Sdonfudk

awGU&Sd&aMumif; okH;oyf wifjyxm;ygw,f/

(i) ajr,mpDrHcefhcGJrIpepf pGrf;aqmifrIedrfhusjcif;/ajrtrsKd;tpm;cGJjcm; owfrSwfjcif;ESifh ywf

oufí rwlnDonfh Xmersm;rS udkifwG,frIajumifh tcsKdU

aom wm0efcH aqmif&GufrIrsm; ESpfBudrfxyfaeNyD; ¤if;

tajctaeu ajr,mpDrHcefYcGJrI\ pGrf;aqmif&nfudk

edrfhusapaMumif; okH;oyfwifjyxm;ygw,f/

(p) vkHavmufaom tumtuG,fr&SdbJ yrmPBuD;rm; onfh ajr,mrsm; cGJa0rIudk jr§ifhwifaqmif&Gufjcif;/

tpdk;&u tvkyftudkif tcGif htvrf; azmf

aqmifa&;? enf;ynm&&Sda&;? aiGaMu;taxmuftyHh

&&Sda&;ESifh aps;uGuf csJUxGifEdkifa&;twGuf &nf&G,fum

yrmP BuD;rm;pGm aqmif&Gufrnfh &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;udk

zdwfac:Edkif&eftwGuf ajr,mOya'opfrsm; jy|mef;cJh

ajumif;? þodkY aqmif&Guf&mwGif ajryrmP trsm;

tjym;udk cGifhjyKcsuf csay;cJh&mü tqdkyg ajrtwGif;

vufikyfvuf&if; rd½dk;zvm vkyfudkifaqmif&Gufaeol

rsm;ESifh awGUqkH n§dEdIif;rIr&SdbJ cGifhjyKcJhjcif;ajumifh xdyf

wdkuf&ifqdkifrIrsm; ay:aygufcJhonfhtjyif rd½dk;zvm

vkyfudkif aqmif&Gufolrsm;twGuf tumtuG,f qkH;½IH;

apcJhaMumif; okH;oyfwifjyxm;ygw,f/

ajr,mESifh ywfoufaom tajctaeudk jyef

vnfokH;oyfygu t"dutm;enf;csufawGudk atmufyg

twdkif; awGU&Sd&rSmjzpfygw,f-

(1) vkyfxkH;vkyfenf; tm;enf;csufaMumifh jzpfay:cJh

onfh tajctaersm;

(u) ½IyfaxG;í tcsdefMumjrifhonfh rSwfykHwifvkyfenf;

pepfaMumifh ajr,m rSwfykHwifrI tajctae enf;

yg;aejcif;/

(c) ajr,mpDrHcefYcGJrIpepf pGrf;aqmifrI edrfhusjcif;/

(2) Oya'\ tm;enf;csufaMumifh jzpfay:cJhonfh tajc

taersm;

(u) wif;MuyfNyD; yuwd ajrtokH;jyKrI tajctaeudk

xif[yfjcif; r&Sdaom ajrtrsKd;tpm; cGJjcm;rIpepf

usifhokH;jcif;/

(c) rSwfykHwifxm;onfh ajrrsm;tay:wGif tum

tuG,fay;rI tm;enf;jcif;/

(3) rl0g'tm;enf;csufaMumifh jzpfay:cJhonfh tajc

taersm;

(u) rd½dk;zvm ajrtokH;jyKrIudk todtrSwfrjyKjcif;/

(c) vkHavmufaom tumtuG,fr&S dbJ yrmP

BuD;rm;onfh ajr,mrsm; cGJa0csxm;jcif;/

jrefrmEdkifiHrSm ajrpDrHcefYcGJrIeJYywfoufNyD;

acwfaemufusNyD; ½IyfaxG;wJhOya'rsm;udk usifhokH;qJ

jzpfwm&,f? ajr,mpDrHcefYcGJrIeJYywfoufNyD; udkifwG,f

aqmif&Guf&wJh XmeawG trsm;tjym;jzpfaewm&,f

aMumifh EdkifiHawmftpdk;&eJY jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI

aumfr&SifwdkY&JU &if;ESD;jr§KyfESHrIjr§ifhwifa&; rl0g'csrSwf

jcif;? BudK;yrf;aqmif&Gufjcif;wdkY[m xifoavmuf

c&D;raygufjzpfae&wmudk okH;oyfawGU&Sd&ygw,f/

tjcm;ywf0ef;usif EdkifiHtoD;oD;rSm ajreJY ywfoufvdkY

EdkifiHjcm;&if;ESD;jr§KyfESHolawG tcuftcJray:ayguf

atmif 0efBuD;XmetoD;oD;u 0dkif;0ef;BudK;yrf;NyD; vG,f

atmif? &Sif;atmif aqmif&Gufay;aewmvnf; awGU&yg

w,f/ jrefrmEdkifiHtaeeJh qGJaqmifrI&SdwJh &if;ESD;jr§KyfESHrI

0ef;usif zefwD;EdkifzdkYqdk&if ajrqdkif&m pDrHcefYcGJrIawG

wm0ef,l aqmif&GufaewJh 0efBuD;XmeawGu acwfrrD

awmhwJh? vufawGUruswJh? a[mif;EGrf;aqG;ajrhaewJh

Oya'awG? vkyfxkH;vkyfenf;awG? pnf;rsOf;pnf;urf;awG

udk EdkifiHhtusKd;twGuf tifwdkuftm;wdkuf jyifqifajz

avsmhNyD; vufawGUusatmifvkyfMuzdk Y tcsdefoifh½kH

omru tcsdefvGefaeNyDvdkYawmif ajymcsifygw,f/

13

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 19: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

,aeYwGif EdkifiHtoD;oD;onf rdrdEdkifiH\ vlrIpD;yGm;a&;tajctaet&yf&yfudk

tcsdefESihfwpfajy;nD t&Sdeft[kefjzifh zGHUNzdK;wdk;wufvdkMuonf/ ,if;&nfrSef;csufrsm;

twGuf oufqdkif&m e,fy,ftvdkuf jyKjyifajymif;vJrIrsm;? pDrHudef;&nfrSef;csufrsm;?

enf;AsL[mrsm; csrSwfí taumiftxnfazmfvsuf&Sdygonf/

EdkifiH\ pD;yGm;a&; wdk;wuf&eftwGuf ynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;?

enf;ynmqdkif&mtqifhtwef;? rufc½dkpD;yGm;a&;wnfNidrfrI? aumif;rGefaom

tkyfcsKyfrI? pD;yGm;a&; vkyfief;acwfrDqef;jym;rIESifh aps;uGuf pGrf;aqmifEdkifrIrsm;rSm

vGefpGmta&;ygvSonf/

tzGJYtpnf;rsm;csrf;om<u,f0vmap&ef tpdk;&tzGJUrsm;ESifh pD;yGm;a&;vkyfief; wpfckcsif;pD

(odkYr[kwf) pD;yGm;a&;vkyfief;rsm; tjyeftvSeftusKd;jyKaqmif&Guf&mwGif csrSwf

xm;aom w&m;0if pDrHcef YcG Ja&;rlabmifjzifh tzGJUtpnf;qdkif&mtajctae

(Institutional Environment) udk qkH;jzwfay;onf/ rMumao;rDu jzpfay:cJhaom

pD;yGm;a&;ESifh b@ma&;tMuyftwnf;umvwGif w&m;rQwNyD; tm;xm;,kHMunf

avmufaom tzGJUtpnf;qdkif&m tajctaewpf&yf\ ta&;ygrIonf ydkí odom

vmcJhonf/ tzGJUtpnf;rsm;\ t&nftcsif;onf &if;ESD;jr§KyfESHrIqdkif&m qkH;jzwf

csufrsm;ESif h xkwfvkyfrItpDtpOf wdkYtay: vTrf;rdk;xm;NyD; zGHUNzdK;rIr[mAsL[mrsm;ESifh

rl0g'rsm;twGuf ukefusp&dwfrsm;wm0ef,ljcif;? tpdk;&axmufyHhaMu;rsm; a0iS

ay;jcif;ponfh vlUtzGJUtpnf;rsm;\ aqmif&Gufcsufrsm;wGif t"dutcef;u@rS

14

Page 20: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

yg0ifonf/ EdkifiHawmftzGJUtpnf;rsm;udk t"du tav;

ay;xm;aomfvnf; <u,f0csrf;oma&; vkyfief;pOf

twGuf ta&;ygaom vdktyfcsufwpfckrSm yk*¾vdu tzGJU

tpnf;rsm;yif jzpfonf/

tajccHtaqmufttkH BuD;rm;us,fjyefYNyD; vkHavmufrI&Sdaom tajccH

taqmufttkHonf pD;yGm;a&; aqmif&Gufcsuf\ wnf

ae&mESifh EdkifiHtwGif; wdk;wufapEdkifonfh aqmif&Guf

csufrsm; (odkYr[kwf) u@trsKd;tpm;rsm;udk qkH;jzwf

ay;&mwGif ta&;ygaomaMumifh pD;yGm;a&; todkuft0ef;

xda&mufpGmvnfywfEdkifa&;twGuf ta&;BuD;onf/

wdk;wufaumif;rGefaom tajccHtaqmufttkHonf

a'orsm;tMum; aps;uGufqufoG,frIudk p&dwfouf

ompGmjzifh aqmif&Gufay;Edkifonf/ tajccHtaqmuf

ttkH uGef&ufrsm;\ t&nftaoG;ESifh BuD;rm;us,fjyefYrI

onf pD;yGm;a&;wdk;wufrIudk tusKd;oufa&mufapNyD;

0ifaiG rnDrQrIrsm;? enf;rsKd;pkHESifh qif;&JEGrf;yg;rIrsm;udk

avQmhcsay;onf/

rufc½dkpD;yGm;a&;tajctae rufc½dkpD;yGm;a&;tajctaewnfNidrfrIonf

pD;yGm;a&;vkyfief;twGuf ta&;BuD;ouJhodkY EdkifiHwpf

EdkifiH\ bufaygif;pkH,SOfNydKifrItwGufvnf; ta&;yg

vSonf/ rufc½dk pD;yGm;a&;wnfNidrfrIwpfckwnf;jzifh

EdkifiH\xkwfvkyfEdkifpGrf;udk jr§ifhwifray;Edkifaomfvnf;

rufc½dkpD;yGm;a&; upOfhuvsm; jzpfjcif;aMumifh pD;yGm;

a&;todkuft0ef; wpfckvkH;udk tEÅ&m,fjzpfapEdkifonf/

xdkYaMumifh rufc½dkpD;yGm;a&;wnfNidrfrIonf pD;yGm;a&;

a&&Snf wdk;wufrItwGuf t"duvdktyfcsufwpfck jzpf

ygonf/

usef;rma&;ESif h tajccHynma&; usef;rma&;aumif;rGefaom vkyfom;tiftm;

onf EdkifiHwpfEdkifiH\ xkwfvkyfEdkifpGrf;ESif h ,SOfNydKifrI

twGuf ta&;BuD;onf/ tvkyform;rsm; rusef;rmvQif

¤if;wdkY\ pGrf;aqmif&nfrsm; usqif;vmNyD; xkwfvkyfrI

vnf; tm;enf;oGm;rnfjzpfonf/ emrusef;jzpfaom

tvkyform;rsm;\ &Hzef&Hcg tvkyfysufuGufjcif;rsm;?

¤if;wdkY\ pGrf;aqmif&nftqif h edrfhusjcif;rsm;onf

pD;yGm;a&;vkyfief;twGuf ukefusp&dwfrsm; rsm;jym;ap

ygonf/ odkYjzpfí &if;ESD;jr§KyfESHrIwGif usef;rma&;0ef

aqmifrIrsm; axmufyHhay;rIonf pD;yGm;a&;wGif t"du

pOf;pm;&rnfh tcsufjzpfonf/

,aeYacwfpD;yGm;a&;todkuft0ef;wGif usef;

rma&;tjyif ydkíta&;BuD;onfrSm tajccHynma&;

qdkif&m t&nftaoG;ESif h ta&twGufyifjzpfonf/

tajccHynma&;onf tvkyform;wpfOD;csif;pD\ pGrf;

aqmif&nfudk wdk;wufapygonf/ ynmaumif;aumif;

rwwfaom tvkyform;rsm;onf omrefvufrIvkyfief;

rsm;udkom vkyfudkifwwfMuNyD; ydkítqifhjrifhaom xkwf

vkyfrIvkyfief;rsm;? enf;ynmrsm;ESif h vdkufavsmnDaxG

jzpfatmif tvdkufoifhajymif;vJ&mwGif tcuftcJrsm;

&SdaeaomaMumifh wDxGifzefwD;EdkifpGrf; enf;yg;onfudk

awGU&onf/ wpfenf;qdk&aomf tajccHynmcsKdUwJhrIonf

pD;yGm;a&; zGHUNzdK;rItay: zdtm;wpfckjzpfaponfhtjyif

pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;twGuf ydkrdkacwfrDaom wefzdk;jr§if h

xkwfukefrsm; xkwfvkyfjcif;jzifh wefzdk;uGif;qufudk

a&TUajymif;&ef cufcJapygonf/

tqifhjrifhynma&;ESif h avhusifhoifMum;a&; tqifhjrifhynma&;ESifh avhusifhoifMum;a&;

onf omrefxkwfvkyfrIvkyfief;rsm;ESifh xkwfukefrsm;

xuf ydkí wefzdk;uGif;qufa&TUajymif;vdkonfh pD;yGm;a&;

todkuft0ef;rsm;twGuf ta&;BuD;onf/ txl;ojzif h

,aeYacwf urÇmvkH;qdkif&m pD;yGm;a&;todkuft0ef;wGif

vkyfief;wm0eftrsKd;rsKd;? xkwfvkyfrIenf;pepf\ ajymif;

vJjzpfay:vmaom vdktyfcsufrsm;? ajymif;vJoGm;rnfh

ywf0ef;usif ponfwdkYESifh vdkufavsmnDaxGjzpfatmif

aqmif&GufEdkifpGrf;&Sdonfh aumif;rGefpGmwwfajrmufaom

15

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 21: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

tvkyform;tzGJUrsm; jyKpkysKd;axmifay;&ef vdktyfvmyg

onf/ vkyfief;qdkif&m tqufrjywf avhusifhoifMum;rI

onf tvkyform;rsm;\ pGrf;&nfrsm;udk tqufrjywf

tqifhjr§ifhay;&mwGif ta&;ygaomaMumifh 0efxrf;

avhusifhoifMum;rI twdkif;twmudk xnf hoGif;pOf;pm;&

rnf jzpfygonf/

ukefpnfaps;uGufpGrf;aqmifEdkifrIpD;yGm;a&;todkuft0ef;wGif tusKd;t&SdqkH;jzpf

atmif a&mif;0,fazmufum;Edkifa&; aqmif&Guf&ef pGrf;

aqmifEdkifaom aps;uGuf&Sdonfh EdkifiHrsm;rSm tusKd;

aus;Zl;rsm;&Muonf/ jynfwGif;wGifjzpfap? jynfywGif

jzpfap aumif;rGefaom aps;uGuf,SOfNydKifrIonf aps;uGuf

pGrf;aqmifEdkifrIudk aph aqmfay;&mwGif ta&;BuD;onf/

xdkYaMumifh aps;uGufrS awmif;qdkvmaom ukefpnfrsm;

xkwfvkyfay;onfh pGrf;aqmifEdkifrItrsm;qkH; pD;yGm;a&;

vkyfief;rsm; &Sifoefaprnfh pD;yGm;a&;ukefxGufpGrf;tm;

onfvnf; ta&;BuD;onf/

vkyfom;aps;uGufpGrf;aqmifEdkifrI vkyfom;rsm; vkyfief;cGifwGif taumif;qkH;

BudK;yrf;aqmif&Guf&ef qGJaqmif&mwGif vkyfom;aps;

uGuf pGrf;aqmifEdkifrIESif h ajymif;vG,fjyifvG,f&SdrIwdkYrSm

ta&;BuD;onf/ xdkYaMumifh vkyfom;aps;uGufrsm;onf

tvkyform;rsm;tm; pD;yGm;a&;vIyf&Sm;rIwpfckrS tjcm;

wpfckodkY ukefusp&dwfoufompGmjzifh tvsiftjref

ajymif;vJ&efESifh vlrIa&; taESmifht,Sufrsm;r&SdbJ

vkyfcvpm twuftus&Sd&ef aqmif&GufEdkif&rnf jzpf

onf/ pGrf;aqmifEdkifaom vkyfom;aps;uGufrsm;taejzif h

tvkyform;rsm;twGuf cdkifrmaom rufvkH;rsm;ay;jcif;?

vkyfief;cGifwGif t&nftcsif;tavsmuf ajr§mufpm;onfh

pepfrsm; wdk;jr§ifhaqmif&Gufjcif; ponfwdkYudk aocsmpGm

aqmif&Gufay;&rnfhtjyif trsKd;om;ESifh trsKd;orD;

tMum; vkyfief;wm0efrsm;udk wef;wlnDwl pDpOfay;&

rnf jzpfonf/

b@ma&;aps;uGufzGHY NzdK;rIb@ma&;ESifh pD;yGm;a&;tusyftwnf;onf

pD;yGm;a&;aqmif&Gufcsufrsm;twGuf cdkifrmNyD; aumif;

rGefpGmvnfywfEdkifaom b@ma&;u@wpfck vdktyf

onfudk txift&Sm; azmfjyaeygonf/ pGrf;aqmifEdkif

aom b@ma&;u@wpfckonf EdkifiHom;rsm; pkaqmif;

xm;onfh t&if;tjrpfrsm;ESifh EdkifiHjcm;rS pD;yGm;a&;

todkuft0ef;xJodkY 0ifa&mufvmonfh t&if;tjrpfrsm;

udk tusdK;&Sd&SdtokH;jyKEdkifap&ef cGJa0owfrSwfay;onf/

,if;u@onf &if;ESD;jr§KyfESHrIqdkif&m (odkYr[kwf) pD;yGm;

a&;pGrf;aqmifEdkifrIqdkif&m pDrHcsufrsm;twGuf t&if;

tjrpfrsm; azmfaqmifay;onf/

pD;yGm;a&;vkyfief;qdkif&m &if;eSD;jr§KyfESHrIonf

ukefxkwfpGrf;tm;twGuf ta&;ygaomaMumifh pD;yGm;

a&;todkuft0ef;&Sd yk*¾vduu@ &if;ESD;jr§KyfESHrIwGif

t&if;tESD; &&SdapEdkifaom b@ma&;aps;uGufrsm;

vdktyfygonf/ b@ma&; aps;uGufrsm;wGif pD;yGm;

a&;todkuft0ef;&Sd &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;ESifh tjcm;vIyf&Sm;

aqmif&Gufolrsm;tm; umuG,f&ef oifhavsmfaom

pnf;rsOf;owfrSwfcsufvnf; vdktyfygonf/

enf;ynmqdkif&m tqifoif hjzpfrI ,aeYurÇmwGif enf;ynmonf pD;yGm;a&;

vkyfief;rsm;twGuf pD;yGm;jzpfxGef;&efESif h ,SOfNydKifrIjyK

&ef r&Sdrjzpfvdktyfaomt&mwpfckyifjzpfonf/ enf;ynm

qdkif&mtqifoifhjzpfrI axmufwdkifonf pD;yGm;a&;

todkuft0ef;wpfckwGif pufrIvkyfief;rsm;\ ukefxkwf

pGrf;tm; jrifhwufaprnfh enf;ynmrsm; a&G;cs,faqmif

&GufEdkifonfh oGufvufaom vIyf&Sm;rIudk wdkif;wm

ay;onf/ t"dutm;jzifh ,SOfNydKifrItwGuf qef;opf

wDxGifEdkifjcif;ESifh pGrf;&nfrsm; wdk;wufvmapa&;

twGuf xkwfvkyfrIvkyfief;rsm;ESifh aeYpOfvIyf&Sm;aqmif

16

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 22: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

&GufrIrsm;wGif owif;tcsuftvufESif h enf;ynmrsm;

tjynfht0 okH;pGJEdkifa&;tay: tav;ay;xm;onf/

EdkifiHwGif; vnfywfaqmif&Gufaeaom pD;yGm;a&;

vkyfief;rsm;wGif tqifhjrifhxkwfukefrsm;twGuf enf;

ynmtcGifhtvrf;rsm;&&Sd&ef vdktyfygonf/ EdkifiHjcm;

enf;ynm\ t"dut&if;tjrpfrsm;wGif EdkifiHjcm;

wdkuf½dkuf &if;ESD;jr§KyfESHrIonf enf;ynmzGHUNzdK;rI tqifh

edrfhaom EdkifiHrsm;twGuf t"dutcef;u@ jzpfay

onf/

aps;uGufyrmP BuD;rm;aom aps;uGufrsm;u pD;yGm;a&;

vkyfief;rsm;tm; pD;yGm;a&;todkuft0ef; yrmPudk

tjynfht0 okH;pGJcGifhjyKxm;aomaMumif h aps;uGufyrmP

onf ukefxkwfpGrf;tm;tay: tusKd;oufa&mufapyg

onf/ tpOftvmtm;jzif h pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;\

tokH;jyKEdkifaom aps;uGufrsm;udk EdkifiHe,fedrdwfrsm;jzifh

uefYowfxm;ygonf/ Globalization acwfwGif tjynf

jynfqdkif&maps;uGufrsm;onf txl;ojzif h EdkifiHi,frsm;

twGuf tpm;xdk;p&mwpfck jzpfvmygonf/ ydkYukefrsm;

onf EdkifiHwpfEdkifiH\ pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;twGuf

aps;uGufyrmPudk tqkH;tjzwfay;aom t&mwpfckyif

jzpfonf/ aps;uGufyrmP wdkif;wm&mwGif jynfwGif;

jynfy aps;uGufESpfckpvkH;yg0ifygonf/

pD;yGm;a&;vkyfief;acwfrDqef;jym;rIacwfrDqef;jym;aom pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;

onf ukefpnfESifh 0efaqmifrIrsm; xkwfvkyf&mwGif ydkrdk

jynfhpkHrI &Sdap&ef taxmuftulay;ygonf/ pD;yGm;a&;

vkyfief; acwfrDqef;jym;rIwGif EdkifiHwpfEdkifiH&Sd pD;yGm;

a&;aqmif&GufrI t&nftcsif;ESifh pD;yGm;a&;vkyfief;

wpfckcsif;pD\ vkyfief;vnfywfrIeSif h r[mAsL[m

t&nftcsif;rsm; yg0ifonf/ EdkifiHwpfEdkifiH&Sd pD;yGm;a&;

aqmif&GufrI t&nftcsif;wGif ukrÜPDrsm;ESifh u@

wpfckcsif;pDwdkYrS vkyfief;pkrsm; (Clusters) tjzpf tcsif;

csif; csdwfquf aqmif&Gufjcif;jzifh pGrf;aqmif&nf jrifh

rm;vmNyD; xkwfvkyfrIvkyfief;rsm;twGuf qef;opf

wDxGif&ef tcGifhtvrf;rsm; wdk;wufvmNyD; pD;yGm;a&;

vkyfief;opfrsm;twGuf 0ifcGifhtwm;tqD;rsm; avsmh

enf;vmonf/ pD;yGm;a&;vkyfief;wpfckpD\ tqifhjrifh

vkyfief;rsm;ESif h r[mAsL[mrsm;onf pD;yGm;a&;

todkuft0ef;xJwGif 0ifa&mufvmNyD; EdkifiH\ pD;yGm;a&;

u@toD;oD;&Sd acwfrDqef;jym;aom pD;yGm;a&; vkyfief;

pOfrsm;udk OD;aqmifvrf;jyay;onf/

qef;opfwDxGifrI qef;opfwDxGifrIudk enf;ynmqdkif&m tod

ynmESifh enf;ynmESifhrqdkifaom todynmopfrsm;rS

&&SdEd kifygonf/ enf;ynmESif hrqdkifaom qef;opf

wDxGifrIrsm;onf twwfynmydkif;uRrf;usifrIrsm;?

tzGJUtpnf;rsm;wGif&Sdaeaom vkyfief;aqmif&GufrI

tajctaersm;ESifh qufET,faeygonf/ vlaerItqifh

twef;udk enf;ynmqdkif&m qef;opfwDxGifrIjzif h

wdk;jr§ifhay;Edkifrnfjzpfonf/ xdkYaMumifh qef;opfwDxGif

rIonf enf;ynmopfrsm;udk csOf;uyfaom pD;yGm;a&;

todkuft0ef;rsm;twGuf txl;ta&;ygvSonf/

txufygaxmufwdkifrsm; NyD;jynhfpk HrSom

rdrdEdkifiHonf tcsdefwdkumvtwGif; arQmfrSef;xm;onhf

pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufrIudk &&SdEdkifrnf jzpfygonf/

xdkrSwpfqihf tm;vkH; yg0ifEdkifcGifh&SdNyD; vGwfvyfaom

vlUtzGJUtpnf;wpf&yf jzpfay:vmapa&;? 'Drdkua&pD

EdkifiH jzpfay:vmapa&;ESifh 2020 ckESpfü EdkifiHwum

todkuft0ef;wGif aygif;pnf;Edkifa&;[laom trsKd;om;

a&;yef;wdkifudkvnf; tvG,fwul csDwufí qGwfcl;

oGm;Edkifrnf jzpfayonf/

17

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 23: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

t'rfprpfof (Adam Smith) ? um;vfrmhcfpf (Karl Max) ESifh *Refarewfudef;pf

(John Maynard Keynes) wdkYonf abm*aA' awG;ac:ajrmfjrifrIordkif;wGif xif&Sm;

cJholrsm;jzpfonf/ ¤if;wdkY\ tawG;tac:rsm;onf abm*aA' tawG;tac:rsm;udk

rsm;pGm tajymif;tvJjzpfapcJh\/ tuf'rfprpfofonf rjrif&aomvuf t,ltq

jzifhvnf;aumif;? um;vfrmhcfpfonf tydkwefzdk;ESifh t&if;&Sif0g'udk wdkufzsufrI

onf t,ltqrsm;jzifhvnf;aumif;? *Refarewfudef;pfonf prpfESifh um;vfrmhcfpf

wdkY\ tawG;tac:rsm;ESifh uGJjym;jcm;em;pGm pOf;pm;cJhrIrsm;vnf;aumif; xl;jcm;rI

rsm;&SdcJhonf/ udef;pfqdkvQif tpdk;&\tcef;u@udk txl;avhvmcJhNyD; udef;pf

abm*aA'[k trnfwyf&onftxdyif abm*aA'tawG;tac: ordkif;wpfavQmuf

wGif MoZmvTrf;rdk;cJhonf/ xdkYaMumifh pD;yGm;a&;taqmufttHk? aps;uGufESifh tpdk;&

\ tcef;u@wdkYudk pdwf0ifpm;ol;wdkif; xdk*k½kBuD;oHk;OD;taMumif;udk avhvm

oifhonf/

18

Page 24: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

t'rfprpfof (1723-1790)onf paumh

vlrsKd; 'óeynm&Sif? usrf;½dk; abm*aA'*k½kBuD;jzpf

onf/ olu vlYtzGJUtpnf;wpf&yf wdk;wufrIonf vl

wpfOD; wpfa,mufcsif;\ tusKd;pD;yGm;twGuf tm;xkwf

rIay:wGif tajccHvsuf&Sdonf[k ,HkMunfonf/ pD;yGm;

a&;wGif tpdk;&0ifa&mufpGufzuf&efrvdk vGwfvGwf

vyfvyf vIyf&Sm;cGifhay;xm;zdkY vdkonf/ aps;uGufxJ&Sd

tiftm;pkrsm;udk rnfolrQ 0ifa&mufpGufzuf&ef rvdk?

aps;uGufxJ&Sd tiftm;pkESpfckjzpfonfh 0,fvdktm;ESifh

a&mif;vdktm;wdkYu olYoabmolaqmifí tm;rQajc

odkYom OD;wnfae vdrfhrnf[kvnf; qdkonf/ t'rf

prpfofudk ,aeYacwf abm*aA'orm;wdkif; odMu\/

pD;yGm;a&;wuúodkvf ausmif;awmfrS abm*aA'pmoif

om;rsm;omru? jyifyrS abm*aA'pmayudk pdwf0if

pm;onfh pmzwf y&dowfrsm;uyg t'rfprpfoftrnfudk

Invisible Hand a0g[m&ESifh wGJvsuf odMuavh&Sdonf/

xdk Invisible Hand a0g[m&udk yOövuf? udk,faysmuf

vuf? rjrif&aomvuf pojzifh jrefrmbmomjzifh rnf

odkYyiftrsKd;rsKd;bmomjyefqdkonfjzpfap aps;uGufudk

rnfolrQ yJhjyif xdef;ausmif;p&mrvdkbJ aps;uGuftiftm;

pkrsm;u olY tvdkvdkyif jyKjyifí tm;rQajctaetxm;odkY

aocsmaygufa&muf&Sdonf[kqdkxm;jcif;jzpfonf/

prpfofonf tar&duefEdkifiH vGwfvyfa&;aMunm

onfhESpf? 1776 ckESpfwGif ¤if;xkwfa0cJhonfh ]]EdkifiHrsm;

\ Opöm"e}} (The Wealth of Nations) [k trnfay;xm;

aom pmtkyfxJü rjrif&aomvuftaMumif;ud k

&Sif;jyxm; onf/

um;vfrmhcfpf (1818-1883) udk *smrefvlrsKd;

EdkifiHa&;odyÜHynm&SifwpfOD;wpfjzpfvnf; abm*aA'

tawG;tac:ynm&SifwpfOD;tjzpfyg owfrSwfEkdif

onf/ olonf t&if;&Sifpepfudk tqdk;tjrifjzifhMunfhí

awmfvSefcJholjzpfNyD; xdkpepf\ qdk;usKd;rsm;udk t&if;

&Sifusrf;[k vlodrsm;onfh Das Kapital pmtkyfjzifh

a0zefcJholjzpfonf/ t&if;&SifwdkY\ acgif;ykHjzwfrIudk

tydkwefzdk; oabmw&m;jzifh axmufjyoHk;oyfcJhonf/

t&if;& Si fwpfa,muf\tjrwfaiGrsm;ud kvnf;

vkyfom;wdkY\ vkyftm;crS acgif;yHkjzwf&,lxm;jcif;

jzpfonf[k olu ½Ijrifonf/ xdkpepfonf t&if;&SifESifh

tvkyform; vlwef;pm; y#dyu©wdkYaMumifh NydKvJoGm;rnf

[k cefYrSef;cJhonf/ ukefxkwft&if;tESD;rsm;udk tpdk;&

u odrf;,lNyD; pDrHudef;jzifh vkyfaqmifonfh pD;yGm;a&;

pepfudk tqdkjyKcJhol[kvnf; qdk&ayrnf/

*Refarewfudef;pf (1883-1946) onf NAdwdoQ

vlrsKd; abm*aA'ynm&SifESifh b@ma&;qdkif&m yg&rD

&Sifvnf; jzpfonf/ olonfvnf; um;vfrmhcfpfuJhodkY

yif t&if;&Sif0g'udk a0zefaxmufjyrIrsm; &SdcJhonf/

odkYaomf ol\ t,ltqrsm;rSm um;vfrmhcfpfESifh jcm;em;

onf/ t'rfprpfof\ udk,faysmufvuf t,ltqudk

t&if;&Sifwdkh\ acgif;ykHjzwfrIudk

tydkwefzdk; oabmw&m;jzifh axmufjyoHk;oyfcJUonf/

t&if;&Sifwpfa,muf\tjrwfaiGrsm;udkvnf;

vkyfom;wdkh\ vkyftm;crS acgif;yHkjzwf&,lxm;jcif;

jzpfonf[k olu ½Ijrifonf/

19

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 25: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

vnf; a0zefcJhNyD; tpdk;&u pD;yGm;a&;wGif 0ifa&muf

ulnDoifhonf[k ,lqolvnf; jzpfonf/ pD;yGm;a&;

taqmufttHkwGif;ü tpdk;&onf vlxk0ifaiGESifh 0,f

vdktm;wdk;aprnfh &if;ESD;jr§KyfESHrIrsKd;udk udk,fwdkifaqmif

&Guf&rnf[k olu qdkonf/ 1930 jynfhESpfrsm;ü urÇmh

pD;yGm;a&;ysufuyf jzpfyGm;aomtcg prpfof\ rjrif&

aomvuf t,ltqudk ,HkMunfrIuif;rJhoGm;cJhonf/

xdkumvrsm;tvGefwGif ]]vdktyfvmygu pD;yGm;a&;

taqmufttHkxJwGif tpdk;&taejzifh 0ifa&mufpGufzuf

oifhonf}}[laom udef;pf\ t,ltq aygufoGm;cJh

onf/ 'kwd,urÇmppfaemufydkif; xGef;um;vmaom

pufrIEdkifiHrsm;onf udef;pf\ tdkif'D,mrsm;ESifh ruif;ay/

vdktyfcsufrsm; rnfodkYyif&Sdapumrl vGefcJh

aom ESpfaygif; 200 ausmftcsdef? &mpktm;jzifh 18 &mpk

tcsde favmufu ay:xGef;cJ honfh abm*aA'*k½k

tuf'rfprpfof awG;ac:cJhonfh ]rjrif&aomvuf}qdk

onfh tdkif'D,mu ,aeYwdkif vTrf;rdk;aeqJ/ xdkYtwl

1930 jynfhESpfrsm;u tar&duefjynfaxmifpkrSpí

urÇmhpD;yGm;a&;ysufuyftwGif; pD;yGm;a&;wGif 0ifa&muf

&ef vdkonfh tpdk;&\tcef;u@ESifhywfoufonfh

udef;pf\ t,ltqonf trsm;vufcHNyD; vlBudKufrsm;

aeqJ/ udef;pf\ t,l0g'rsm;ESifh ywfoufívnf;

aESmif;acwf abm*aA'ynm&Sifrsm;rS avhvmqef;ppf

rIrsm;? rwdkufqdkifrIrsm; ay:xGufvmaeonfhwdkif aps;

uGuftwGif;ü (vdktyfvmonfhtcg) tpdk;&\ tcef;

u@&Sdonfqdkaom tcsufrSmrl vufcHaeMuqJjzpfonf/

xdk*k½koHk;yg;\ tkdif'D,mwdkYudk jyefvnfavhvm

MunfhygvQif prpfof\ rnfonfhvTrf;rdk;rI? xdef;csKyfrI

rSrvdktyfbJ? aps;uGufonf vHk;0 vGwfvyfpGm vIyf&Sm;

Ekdifonf[laom t,ltq? um;vfrmhcfpf\ aps;uGuf

oabmobm0xuf tpkd;&u OD;pD;jyKrIaqmif&Guf&rnf

[laom t,ltqESifh udef;pf\ aps;uGufudk vufcHaomf

vnf; tpdk;&\tcef;u@udkyg pOf;pm;&rnf[laom

t,ltqwdkYjzpfonf/ wu,fhvufawGUtajctaewGif

udef;pf\ t,ltqom tvkyfjzpfonfudk awGU&\/

vGwfvyfaomaps;uGufudk vufcHoifhaomfvnf;? aps;

uGuf,EÅ&m;\ tm;enf;csufrsm;udk tpdk;&yg0ifywf

oufxdef;ausmif;rSom jzpfayrnf/ udef;pf\ tpdk;&ESifh

ywfoufonfh tcef;u@ t,ltqudk a0zefcJhonfh

abm*aA'ynm&Sif rDvfwefz&Dref; (Milton Friedman)

uvnf; tpdk;&tcef;u@ ta&;BuD;yH kudk xyfrH

axmufjycJhzl;onf/ þodkYqdkvQif a,bk,stm;jzifh

vGwfvyfaom aps;uGufudk vufcHusifhoHk;&ef vdkouJh

odkY vdktyfygu tpdk;&\tcef;u@&Sd&rnfhqdkaom

t,ltqudk abm*aA'ynm&Sifrsm;pGmwdkY vufcHonf

[k qdkEkdifonf/ tpdk;&wpf&yf\ pDrHcefYcGJrI? tkyfcsKyfrIjzifh

vnfywfvIyf&Sm;aeaom vlYtzGJUtpnf;wpf&yfonf

aps;uGuftrsKd;rsKd;twGif; aeYpOf zvS,fa&mif;0,fazmuf

um;aeMuonf/ xdktrsKd;rsKd;aom aps;uGufrsm;onf

vlom;wdkY\ pdwfaepdwfxm; tjyKtrlrsm;aMumifhyif

tNrJrjywf tajymif;tvJrsm; jzpfay:vsuf&Sd&m aps;uGuf

yHkrSefvnfywfrI ,dk,Gif;vmygu wm0ef&Sdonfhtpdk;&u

yg0ifywfouf&rnfom jzpfonf/

ajymif;vJacwfpepf tajctaersm;t& abm*

aA'tajccHt,ltqrsm;ay:wGif qifhyGm;awG;q?

ajymif;vJaeonfh tkdif'D,mrsm;vnf; xyfrHí ay:xGuf

vmMuayOD;rnf/ a&S;,cifumvrsm;u ay:xGufcJhNyD;

jzpfaom abm*aA'tawG;tac:&Sifrsm;\ tdkif'D,m

rsm;rSm av;toacsFESifh urÇmwpfodef; jznfhusifhcJhaom

oaAÁnKw a&TÓPfawmfydkif&Sif bk&m;&Sif\ a[majym

ñTefjycsufrsKd;uJhodkY razmufrjyef tNrJwrf; rSefuefMu

Ekdifonfr[kwf/ ¤if;wdkY\ awG;ac:azmfxkwfcsufrsm;

xJwGif rSwfom;? vdkufem? usifhoHk;p&mrsm; &SdEkdifaomf

vnf; avSeH"m;xpf w&m;aorSwfí umva'o rcGJ

jcm;bJ tcsdefwdkif;? ae&mwdkif; toHk;csEdkif&efrSmrl rjzpf

Ekdifay/

20

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 26: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

2018 ckESpfwGif tmqD,H\ pD;yGm;a&; wdk;wufaumif;rGefrnfjzpfaMumif;

cefYrSef;oHk;oyfxm;onfrsm;udk awGU&Sd&onf/ odkYaomfvnf; tmqD,HtwGuf

pdefac:rIrsm;vnf; &Sdaeayonf/ xdkpdefac:rIrsm;udk &ifqdkifajz&Sif;&efwpfckwnf;

aomenf;vrf;rSm pD;yGm;a&;aygif;pnf;rI (Economic Integration) udk t&Sdefjr§ifh

wif&efjzpfygonf/ txl;ojzifh w½kwfEdkifiHuxkwfvkyfvsuf&Sdaom pufrIukef

acsmypönf;rsm; (Manufacturing Products)ESifh NydKifqdkif&rnfjzpfonf/

tmqD,H\ ,Ofaus;rIrwluGJjym;jcif;udk taMumif;jyKí ]]rwluGJjym;jcif;

onf tiftm;jzpfonf}}(There is Strength in Diversity) [lí ajymprSwfjyKMuonf/

xdkenf;wlpGmyif tmqD,H\ pD;yGm;a&;wdk;wufrItqifhtwef;onfvnf; wpfEdkifiH

ESifh wpfEdkifiHuGJjym;vsuf&Sdonf/ xdkuJhokdY pD;yGm;a&;rwluGJjym;rI (Economic

Diversity) onfvnf; ta&SUawmiftm&Sa'o\ tBuD;rm;qHk;tiftm;jzpfaMumif;

awGU&onf/

21

Page 27: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ukefoG,frIaygif;pnf;jcif; (Trade Integra-

tion) rSqufvufí pD;yGm;a&; aygif;pnf;jcif; (Eco-

nomic Integration) udk tmqD,HpD;yGm;a&;todkuft0ef;

(AEC) jzifh taumiftxnfazmfvsuf&Sdonf/ pD;yGm;a&;

wdk;wufrItqifh uGmjcm;jcif;ESifh vkyfief;rsKd;pHkyg0ifae

jcif;u 2018 ckESpf tmqD,HpD;yGm;a&;udk ydkrdkwdk;wufap

Edkifonf/ xdkuJhodkYaom wdk;wufrIESifhtwl rav;&Sm;ESifh

pifumyluJhodkYaom EdkifiHrsm;wGif aiGaMu;ay:vpD (Mo-

netary Policy) ykdrdkwif;usyfvmzG,f&Sdonf/ txuf

wGifazmfjycJhonfhtwdkif; NydKifqdkifrIudk&ifqdkif&ef? pdefac:

rIrsm;udk wkHUjyef&efESifh tmqD,H\pD;yGm;a&; rwluGJjym;

rIay:vGifap&ef a&&Snf twGuf taumif;qHk;enf;vrf;rSm

pD;yGm;a&;aygif;pnf;rIudk ydkrdkeuf½dIif;pGm aqmif&Gufjcif;

jzpfygonf/

tmqD,H tDvufxa&mepfaps;uGufvuf&SdtmqD,HpD;yGm;a&;udk wdk;wufapaom

tif*sifpufrsm; (Current Engines of Growth) teuf

tif*sifpufwpfckrSm tDvufxa&mepfaps;uGuf jzpf

onf/ pifumyl? rav;&Sm;? xdkif;? zdvpfydkifESifh AD,uf

erfwdk Yonf tDvufxa&mepfxkwfvkyfa&mif;csrI

uGif;quf (Electronics Supply Chain) twGif; yg0if

aqmif&GufaeMuonf/ rdrdwdk Y\ xkwfvkyfEd kifpGrf;

tvdkuf pufypönf;tpdwftydkif;i,fav;rsm; (Chip

Production) rSonf ukefacsmwyfqifxkwfvkyfrI (Final

Products Assembly) xd aqmif&GufMuygonf/ Oyrm

tm;jzifh pufypönf;tpdwftydkif;i,fav;rsm;udk pifumyl

wGif xkwfvkyfNyD; AD,uferfEdkifiHwGif ukefacsmwyfqif

xkwfvkyfjcif;udk awGUjrifEdkifonf/

w½kwfEdkifiH\ tDvufxa&mepfypönf;

(Consumer Electronic Components) 0,fvdktm;onf

tmqD,H\ vQyful;ypönf; (Semiconductor) xkwfvkyf

rIudk wdk;wufapvsuf&Sdonf/ xdktajctaewGif AD,uf

erfonf awmifudk&D;,m; tDvufxa&mepfvkyfief;&Sif

rsm;twGuf pufypönf;rsm; wyfqifxkwfvkyfrIudk

ododomom wdk;wufaqmif&Gufvsuf&Sdonf/ awmif

udk&D;,m;EdkifiHrS LG ukrÜPDonf AD,uferfEdkifiH Hai

Phon g NrdKUwGif puf½Hkwnfaxmifxm;NyD; w½kwfpm;oHk;

olrsm;twGuf OLED Screen rsm; xkwfvkyfaeygonf/

xdkYtwl Samsung ukrÜPDonfvnf; AD,uferfEdkifiH

Hanoi NrdKUteD;wGif ,if;\zkef;wyfqifrI 50 &mcdkifEIef;

udk aqmif&GufaecJhygonf/ þuJhodkYaom tmqD,H\

xkwfvkyfrIwdk;jcif;onf w½kwfEdkifiH\pD;yGm;a&;jyef

vnf wdk;wufNyD; 0,fvdktm;wkd;vmjcif;aMumifh jzpf

onf/ txl;ojzifh 2017 ckESpfwGif w½kwfEdkifiH\

tdrfjcHajraps;uGuf jyefvnfOD;armhNyD; &if;ESD;jr§KyfESHrI

odompGm wdk;wufcJhaomaMumifhjzpfygonf/

tmqD,HEdkifiHrsm;onf ,kwfavsmhvsuf&Sdaom

obm0o,HZmwxkwf,lwifydkYrItay: rSDcdktm;xm;rI

avQmhcsaeMuygonf/ Oyrmtm;jzifh rav;&Sm;EdkifiH

onf Downstream Industries wGif tajrmuftrsm;

&if;ESD;jr§KyfESHvsuf&Sdygonf/ Downstream Industries

qdkonfrSm ukefMurf;rSukefacsmypönf; (Finished

Product) xkwfvkyfjcif;ESifh tqdkygukefacsmypönf;rsm;

udk pD;yGm;a&;vkyfief;? tpdk;&ESifh pm;oHk;olrsm;odkY a&mif;

22

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 28: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

csonfhjzpfpOfjzpfonf/ txl;ojzifh a&eHESifh obm0

"mwfaiGUxkwfvkyfrIonf qufvufusqif;zG,f awGU&Sd

&aomaMumifh Downstream vkyfief;rsm;udk OD;pm;ay;

vmjcif;jzpfonf/ xdkenf;wlpGmyif tif'dkeD;&Sm; EdkifiH

onfvnf; jynfwGif; oHow¬Kwl;azmfa&;vkyfief;wGif

ukefMurf;twdkif; wifydkYjcif;xuf wefzdk;jr§ifh xkwfvkyf

jcif; (Value-add) udkyd krd kOD;pm;ay;aqmif&Gufaeyg

onf/

0efaqmifrIu@ESifh yk*¾vdupm;okH;rItmqD,H\ trsm;qHk;wifydkYvsuf&Sdaom ukef

ypönf;rsm; (Commodity Exports) rSm pm;tkef;qDESifh

ausmufrD;aoG;jzpfonf/ tmqD,Htaejzifh pm;tkef;qD

ESifh ausmufrD;aoG;uJhodkYaom ukefpnfrsm;udk avQmhcs

wifydkYoGm;rnfjzpfonf/ vuf&SdtcsdefwGif tif'dkeD;&Sm;

EdkifiHonf w½kwfEdkifiHodkY ausmufrD;aoG; tajrmuf

trsm; wifydkYa&mif;csvsuf&Sdonf/ w½kwfEdkifiHonf

,if;\ obm0ywf0ef;usifay:vpDopfrsm; (New

Environmental Policies) aMumifh ausmufrD;aoG;rsm;udk

0,f,lwifoGif;vsuf&Sdygonf/ vlOD;a&jrefqefpGm

wdk;wufvsuf&Sdaom tdEd,ESifh tmz&duwdkYu pm;tkef;

qDudk ydkrdk0,f,lEdkifaomaMumifh jzpfygonf/ tif'dkeD;

&Sm;ESifh rav;&Sm;EdkifiHwkdY\ pm;tkef;qDxkwfvkyfrIonf

urÇmhpkpkaygif; pm;tkef;qDxkwfvkyfrI\ 80 &mcdkifEIef;

&Sdygonf/

tmqD,Hpm;oHk;olrsm;udk avhvm&mü 2017

ckESpfwGif tif'dkeD;&Sm;ESifh zdvpfydkifuJhodkYaom EdkifiHrsm;

wGif yk*¾vdupm;oHk;rI (Private Consumption) usqif;

cJhaMumif; awGU&onf/ xdkuJhodkYusqif;&jcif;rSm tif'dk

eD;&Sm;wGif tcGefwdk;jr§ifhaumufcHjcif;ESifh tpdk;& toHk;

p&dwf avQmhcsjcif;aMumifhvnf;aumif;? zdvpfydkifwGif

jynfyaiGvTJvkyfief; rwnfNidrfrIESifh vkyfom;aps;uGuf

tajymif;tvJaMumifhvnf;aumif; jzpfygonf/ þjzpf

&yfrsm;onf cPyef; odkYr[kwf ay:yifudpö&yfrsm;

(Ephemeral Factors) jzpfaomaMumifh 2018 ckESpfwGif

tqdkygudpö&yfrsm;onf yHkrSeftajctaeodkY jyefvnf

a&muf&Sd aumif;rGefoGm;Edkifonf/ umv&SnfwGif aumif;

rGefaom arc½dkpD;yGm;a&;ay:vpD (Conducive macro

Policies) ESifh vlOD;a&wdk;wufrI (Strong Population

Growth) wdkYaMumifh tmqD,H\ pm;oHk;ol0,fvdktm;

qufvufjrifhwufEdkifonf/ umvwdkwGifvnf; a&G;

aumufyGJrsm;&SdaomaMumifh toHk;p&dwfrsm; jrifhwuf

Edkifonf/ Oyrmtm;jzifh 2018 ckESpfwGif usif;yrnfh

rav;&Sm;EdkifiH\ taxGaxGa&G;aumufyGJaMumifh tajccH

0efaqmifrIvkyfief;rsm; (Breadand-butter Services)

tay: oHk;pGJonfhtoHk;p&dwfrsm; ydkrdkrsm;jym;vmEdkif

onf/

jynfoloef; 90 cefYqE´rJay;rnfh tif'dkeD;&Sm;

EkdifiH\ a&G;aumufyGJrsm;ESifh or®wa&G;aumufyGJ rJqG,f

pnf;½Hk;rIrsm;onfvnf; 2018 ckESpf? ZGefvESifh atmufwdk

bmvwdkYwGif pwifrnfjzpfonf/ xkdYaMumifh tpdk;&

toHk;p&dwfrsm; jrifhwufvmzG,f&Sdygonf/

tmqD,H\ 0ifaiGtrsm;pkonf 0efaqmifrI

u@rS &&Sdjcif;jzpfaomaMumifh 0efaqmifrIu@onf

tvkyftudkiftcGifhtvrf;rsm;udk zefwD;ay;aeonf/

tmqD,H\ pufrIukefacsmxkwfvkyfrI wdk;wuf½HkrQjzifh

vkyfom;aps;uGuf\ vdktyfcsufudk jznfhqnf;ay;Edkif

rnfr[kwfay/ pufrIukefacsmxkwfvkyfrI wdk;wufjcif;

ESifhtwl 0efaqmifrIu@wdk;wufjcif;ESifh yk*¾vdupm;

oHk;rIjrifhrm;jcif;wdkYaMumifh tmqD,Ha'o\ ydkYukefrsm;

ododomom wdk;wufaejcif;jzpfygonf/ pifumyl\

pufrIukefacsmxkwfvkyfrIudk Oyrmtjzpf avhvmMunfh½I

Edkifygonf/ pifumyl\ vQyful;ypönf;xkwfvkyfrI

(Semiconductor Production) onf EkdifiH GDP wdk;wuf

rI\ 50 &mcdkifEIef;&Sdygonf/ odkYaomfvnf; ,if;vQyful;

ypönf;xkwfvkyf&mwGif pkpkaygif; vkyfom;tiftm;\

wpf&mcdkifEIef;om oHk;pGJygonf/ xdkYaMumifh 0efaqmifrI

u@ESifh yk*¾vdupm;oHk;rI wdk;wufjcif;u tvkyftudkif

&&SdrIudkrsm;pGm taxmuftuljyKaMumif; awGUjrifEdkif

onf/

23

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 29: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

wdk;wufrI\ armif;ESiftm;ta&SUawmiftm&Sa'o wdk;wuf&eftwGuf

ydkYukefESifh yk*¾vdu pm;oHk;rIwdk;wufjcif;tjyif &if;ESD;

jr§KyfESHrIwdk;wuf&efvnf; vdktyfygonf/ txl;ojzifh

tajccHtaqmufttHkwGif &if;ESD;jr§KyfESHjcif; (Publici-

Investment in Infrastructure) onf a'otwGuf

ta&;BuD;aom wdk;wufrI\ armif;ESiftm; (Growth-

Driver) jzpfonf/ þ&if;ESD;jr§KyfESHrItwGuf vdktyfaom

aiGaMu;trsm;pkudk A[dktpdk;&bwf*sufrS uscHoHk;pGJyg

onf/

w½kwftpdk;&u uscHoHk;pGJ taumiftxnf

azmfaeaom ]&yf0ef;ESifhvrf;tpDtpOf} (Belt and Road

Initiative) onfvmrnfh 5 ESpftwGif; tmqD,HpD;yGm;a&;

tay: aumif;usKd;rsm; oufa&mufvmEdkifygonf/

txl;ojzifh rav;&Sm;? tif'dkeD;&Sm;ESifh zdvpfydkifEdkifiH

rsm;onf ]&yf0ef;ESifh vrf;tpDtpOf} \ aumif;usKd;

rsm;udk ydkrdkcHpm;&zG,f&Sdonf/ t"dutm;jzifh ydkufvdkif;?

rD;&xm;vrf;? pGrf;tifxkwfvkyfrIpuf½H k (Energy

Generation Plants) ESifh qdyfurf; (Port Facilities) wnf

aqmufa&;pDrHudef;BuD;rsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHMu&rnf

jzpfonf/ xdkodk Ywnfaqmuf&mwGif w½kwfEdkifiH\

pufrIukefMurf;ypönf;rsm;udk 0,f,l&rnf jzpfaom

aMumifh oufqdkif&m tmqD,HEdkifiHtwGuf ukefoG,fa&;

vdkaiGjyrI jzpfay:Edkifonf/ odkYaomfvnf; tmqD,H\

vdktyfaeaom tajccHtaqmufttHkudk jznfhqnf;&m

a&mufaomaMumifh a&&SnfzGHUNzdK;wdk;wufrIudk rsm;pGm

taxmuftuljyKEdkifygonf/

wif;usyfaomaiGaMu;ay:vpDtmqD,H\ jynfwGif;0,fvdktm; (Domestic

Demand) wdk;wufvmonfESifhtnD vkyfom;aps;uGuf

rsm;onfvnf; ydkrdkaumif;rGefvmaMumif; awGU&onf/

A[dkbPfrsm;\ aqmif&GufcsufaMumifh tmqD,HpD;yGm;

a&; ydkrdkwnfNidrfus,fjyefUvmouJhodkY jynfolvlxk\

,HkMunfrItñTef;udef;vnf; aumif;rGefvmonf/ xdkY

aMumifh A[dkbPfrsm;onf ajzavQmhxm;aom aiGaMu;

ay:vpDudk wjznf;jznf; jyefvnf wif;usyfoGm;rnf

jzpfonf/ rav;&Sm;? pifumylESifh zdvpfydkif A[dkbPf

rsm;onf 2018 ckESpf yxrESpf0uftwGif;rSmyif

wif;usyfaom aiGaMu;ay:vpD (Tightening monetary

policy) udk csrSwfusihfoHk;Edkifonf/

a'oqdkif&mpdefac:rIrsm;w½kwfEdkifiHonf tmqD,Ha'oqdkif&m tajccH

taqmufttHkwnfaqmuf&mwGif aiGaMu; axmufyHh

Edkifonfh ta&;ygaomEdkifiHjzpfygonf/ odkYaomfvnf;

w½kwf\ pufrItqifhjr§ifhwifjcif; (Industrial upgrading)

onftmqD,H\ orm½dk;us tDvufxa&mepfvkyfief;ESifh

xkwfvkyfa&mif;csrI uGif;quftwGuf pdefac:rIwpf&yf

jzpfonf/ w½kwfEdkifiH\ vQyful;ypönf;xkwfvkyfrI

twGuf tar&duefa':vm 150 bDvD,H &if;ESD;jr§KyfESH

onfh pDrHudef;onf tmqD,HEdkifiHrsm;twGuf tcuf

tcJjzpfapygrnf/

xdkUaMumifh tmqD,Honf wefzdk;jr§ifhxkwfukef

rsm; xkwfvkyfjcif; (High-end manufacturing)? ydkrdk yl;

aygif;jcif;? a'owpf0ef;&Sd xkwfvkyfrIA[dkXmersm;

(Production Centres) udk xdef;xm;jcif;? &if;ESD;jr§KyfESH

rIESifh e,fpyfjzwfausmf0efaqmifrIqdkif&m t[efYtwm;

rsm; xyfrHavQmhcsjcif;wdkYudk aqmif&Guf&ygrnf/ þodkY

aqmif&Gufjcif;onfomtmqD,H\ ,SOfNydKiftm;om

csuf (Competitive Advantage) udk xdef;xm;EdkifNyD;

a&&Snfwdk;wufEdkifrnfh enf;vrf;jzpfygonf/ txl;

ojzifh AEC t& pD;yGm;a&;aygif;pnf;rIudk jrefjrefESifh

eufeufeJeJ aqmif&GufrSomvQif tmqD,H\ tvm;

tvmaumif;rsm;udk &&SdcHpm;Edkifrnfjzpfygonf/

Source: CNA/sl

24

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 30: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

rdwfqufOD;pGmwifjyvdkonfrSm þaqmif;yg;udk a&;om;rdjcif; taMumif;&if;yg/

aejynf awmfwGif wm0efpwifxrf;aqmif&onfh tcsdefwGif vrf;ab;axmifxm;aom

qdkif;bkwfwpfckudk rSwfrSwfxifxif owdxm;vdkufrdonfrSm yifvkHjzifhvGwfvyfa&;

&cJhonf/ 21 &mpkyifvkHjzifh 'Drdkua&pDzuf'&,fjynfaxmifpkwnfaxmifrnf/

ponfaqmifyk'fyifjzpf&m zuf'&,ftjrif? zuf'&,f EdkifiHa&;? zuf'&,f

jynfaxmifpk? zuf'&, fpD;yGm;a&;ponfhtawG;aygif;rsm;pGm csJUxGifvsuf OD;aESmuf

wGif tpDt&Day:vmrdonf/ þaqmif;yg;azmfjycsufrsm;tay:wGif oabmxm;

rwdkufqdkifonfrsm; &Sdaumif;&Sdrnf rSefaomfvnf; pma&;ol\ jynfolwpfa,muf

taejzifhvGwfvyfpGm EdkifiHawmftusKd;&SdpdrfhaomiSm &nfoefvsuf a&;om;vdkuf&

jcif;jzpfygonf/

25

Page 31: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ed'gef;'Drdkua&pDudktajcjyKvsuf Nidrf;csrf;aom?

zGHUNzdK;wdk;wufaom 'Drdkua&pD zuf'&,f jynfaxmifpk

wpfckudkatmifjrifpGm wnfaxmif&mwGif EdkifiHom;wdkY\

tusKd;pD;yGm;udk a&S;½Ivsuf jynfe,fESifh wdkif;a'oBuD;

rsm;twGif; tMum;tvyfr&Sd zGHNzdK;rIrusef&pfzdkY&efrSm

EdkifiHawmftpdk;&rS OD;wnfoGm; aeaom EdkifiHa&;vrf;

aMumif;ay:wGif rlwnfaeouJhodkY ,if;udktaumif

txnfazmfaqmifrI? zGJUpnf;ykHtajccH Oya't& cGifhjyK

xm;rI? EdkifiHawmf wnfNidrfat;csrf;rIay:wGif rsm;pGm

wnfrSDaeayrnf/

þaqmif;yg;udka&;om;&mwGif tu,fíom

'Drdkua&pDzuf'&,fjynfaxmifpkqDodkY csDwufonfh

c&D;vrf;wpfavQmuf EdkifiHawmfrS BudK;yrf;rIwGif wpfzuf

wpfvrf;rS zuf'&,f pD;yGm;a&; tjrifwcsKdUESifh jzpfay:

oifhaom? jzpfay:vmEdkifaom tusKd;quf? rdrda'o

zGHUNzdK;rItwGuf pD;yGm;a&;qdkif&may:vpDrsm; csrSwf&m

wGif taxmuftuljyKap&eftvdkYiSm ÓPfrSDoavmuf

wifjyKvdkuf&jcif;omjzpfygonf/

zuf'&,fpD;yGm;a&;tjrifjrefrmhvGwfvyfa&;&&Sd&eftwGuf ta&;yg

aom atmifqef;-tufwvD? yifvkHpmcsKyf? Ek-tufwvD

pmcsKyfrsm;jzifh EdkifiHpnf;vkH;nDñGwfrIudk tajccHvsuf

atmifyef;qifEdkifcJhMuNyD;jzpfonf/ vGwfvyfa&;ESifh

twl ,aeYtcsdefxd Nidrf;owf&ef BudK;pm;aeqJ jynfwGif;

ppfrD;udk tqkH;owf edXdwefaprnfh wpfckwnf;aom

enf;vrf;udk &SmazGMu&efvnf; tpdk;&tqufquf

ajcqefY&SmazGcJhMuonfudkvnf; awGU&Sd&ayrnf/

'Drdkua&pDzuf'&,fEdkifiHa&;pepfwpfckudk xl

axmifvsuf zGJUpnf;ykHtajccHOya'rS cGifhjyKxm;onfh

vrf;aMumif;rsm;rS csOf;uyfvsuf ,aeYvufawGUusaom

EdkifiHa&;c&D;jzihf qufvuf Nidrf;csrf;aom jynfaxmifpk

udk OD;wnfaeonfhtcsdefvnf;jzpfay&m vuf&Sd atmif

jrifaeaom 'Drdkua&pDzuf'&,fEdkifiHBuD;rsm;tm; pHxm;

um jrefrmjynfESifh awmfoifhrQwaom zuf'&,f pD;yGm;

a&;udk wnfaxmifEdkifrnfqdku rnfonfhEdkifiHESifhrQ

rwlaom zuf'&,fjynfaxmifpkwpfcktjzpf jzpfxGef;

ay:aygufvmrnfvnf;jzpfonf/

EdkifiHwpfEdkifiH zGHUNzdK;wdk;wufrIudkMunfhvQif

zGHUNzdK;wdk;wufrIudk aqmif&GufEdkifcJhaom EdkifiHhtpdk;&

tkyfcsKyfolrsm;taejzifh tkyfcsKyfrIwGif rdrdwdkYyx0D0if

EdkifiHa&;ESifh yx0D0if pD;yGm;a&;udk tajcjyKvsuf jynfolU

tusKd;a&S;½I xlaxmifcJhMuNrJjzpfonfudk avhvm awGU&Sd

Edkifygonf/ Oyrmtm;jzifh EdkifiHwpfEdkifiH\ pD;yGm;a&;udk

xlaxmif&mwGif EdkifiH\ yx0D0iftaetxm;? jynfol

vdktyfcsuf? urÇmhaps;uGufvdktif? rdrdEdkifiHrS aps;uGuf

vdktyfcsuftay: rnfonfhu@u yg0ifjznfhwif;ay;

rnf ponfh pepfwus a&;qGJxm;aom pDrHcsuf pDrHudef;

rsm;tvdkuf ESpfpOfvdktyfcsuf vdkvm;csufrsm;udk jznfh

qnf;vkyfaqmifoGm;Muonfudkvnf; awGU&Sd&ayrnf/

xdkodkYqdkvQif 'Drdkua&pDzuf'&,fjynfaxmifpk

tb,fhaMumifh jrefrmEdkifiHwGif usifhokH;oifhoenf;

ar;cGef;tm; vG,fulpGm tajzay;rnfqdkygu ÓPfrD

oavmuf tajz&SmMunfh&vQif rdrdwdkYjynfe,f^wdkif;

a'oBuD; zGHUNzdK;wdk;wufrIonf rdrdwdkYudk,fydkif tkyfcsKyf

cGifhESifh rdrdwdkYa'opD;yGm;a&;udk rdrdwdkYzefwD;EdkifcGifh&SdrSom

'Drdkua&pDpHEIef;rsm; touf0ifvsuf EdkifiHwpf0ef; zGHUNzdK;

rI nDrQvmEdkifrnfvnf;jzpfonf/

zuf'&,fonf cGJxGufjcif;r[kwfbJ rwlnDrI

rsm;udk wlnDaomyef;wdkifwpfcktjzpf csDwufEdkif&ef

twGuf jynfaxmifpkwpf0ef; wpfajy;nDwdk;wufzGHUNzdK;ap

&ef wwfEdkifonfhbufrS wpfpdwfwpfydkif; yHhydk;axmufyHh

vsuf a&SUc&D;udkqufum EdkifiHwumtv,fwGif aemuf

usrusef&pfaprnfh enf;vrf;wpfcktjzpf &Ijrifvsuf

26

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 32: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

,aeYjrefrmEdkifiHtaetxm;t& 'Drdkua&pDzuf'&,f

jynfaxmifpkc&D;onf awmfoifhrSefuefrnf[k ,lqMu

onfh EdkifiHa&;ESifh pD;yGm;a&;ynm&Siftrsm;pkrS vufcH

xm;Muonfudkvnf; qef;ppfodEdkifrnfjzpfonf/

EdkifiHwpfEdkifiH\ pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wdk;wufrIrsm;

udk avhvmvQif OD;aqmifonfh tpdk;&\ jywfom;aom

rl0g'? oabmw&m;rsm;? jynfe,f^wdkif;a'oBuD;rsm;

tay: tkyfcsKyfrI? vkyfydkifcGifhtmPmay;tyfrI? o,H

ZmwcGJa0okH;pGJrI? tusKd;tjrwfcGJa0rIrsm;ay:wGif

rlwnfaeonfudkvnf; awGU&rnf/ xdkYtwl taumif

txnfazmfolwdkY\ xufoefonfh owd0d&d,? jynfolU

tusKd;a&S;½IrI? EdkifiHtusKd;aqmif&GufrItay:wGif

rsm;pGmwnfaejyef onf/ qdkvdkonfrSm EdkifiHa&;pepfonf

vufawGUb0wGif tusKd;&SdcsifrS&SdEdkifrnfjzpfNyD; OD;aqmif

onfh EdkifiHhtpdk;&rsm;\ tjrifoabmxm;ESifh jywfom;

onfh EdkifiHa&;^ pD;yGm;a&; rl0g'rsm;wGif rsm;pGm rlwnf

aeonfrSm urÇmay:&Sd vufawGUpD;yGm;a&;cdkifrmaeonfh

EdkifiHrsm;onf taumif;qkH;aom om"ursm;tjzpf

ñTefjyaeonf/ odkY&mwGif rdrdEdkifiH\ vlOD;a&? touf

arG;0rf;aMumif;rI? jynfolwdkY\vufcHEdkifrI vkyfaqmif

EdkifrIpGrf;&nf? EdkifiH\ wnfNidrfonfh EdkifiHa&;^pD;yGm;a&;

rsm;ESifh tH0ifonfh EdkifiHa&;pepftajccHonfh pD;yGm;a&;

rl0g'onfom t"dujzpfonfudk arhrxm;oifhay/

tdrfeD;csif;EdkifiHtcsKdU\ zuf'&,fpD;yGm;a&;usifhokH;ykHtcsKdUtxufwGif wifjyxm;onfhtwdkif; EdkifiH

twGif;&Sd a'ora&G; tMum;tvyfr&Sd wpfajy;nD pD;yGm;

a&;zGHUNzdK;wdk;wufrIonf xdkwdkif;a'oBuD;^jynfe,f

tpdk;&rsm;taejzifh jynfolvlxkb0rsm; trSef wu,f

wdk;wufvmEdkifap&efrSm zuf'&,frlt& pepfwus

csrSwfjy|mef;xm;aom rl0g'vrf;pOfrsm; tygt0if

jynfaxmifpkESifh tusKd;tjrwfcGJa0rI? EdkifiH awmftwGuf

rQa0cHpm;EdkifrI rl0g'rsm;udk jy|mef; vdkufemvsuf

udk,fwdkifjzpfwnfrI jy|mef;EdkifcGifhESifh udk,fwdkifa'oESifh

vdkufavsmnDaxGudkufnDaom pD;yGm;a&;rlabmifrsm;

ESpf&SnfcsrSwfydkifcGifhwdkYudk tokH; csí wnf&Sdaom tcGifh

tmPmonfyifa'orsm; wpfajy;nD wdk;wufrIudk

taumiftxnfazmfEdkifrnfhtjyif vdktyfcsufrsm;udk

jynfaxmifpk &efykHaiG odkYr[kwf bwf*swfrS rQa0cHpm;

EdkifcGifhponfwdkYonf EdkifiHwpf EdkifiH\ wdk;wufjzpfxGef;

rItwGuf xda&mufaom ta&;ygrItjzpf jzpfay:ap

onfudk awGU&Sd&rnfjzpfonf/ xdkodYk jzpfxGef;rIrsm;udk

avhvmMunfhvQif EdkifiHawmf tpdk;&rsm;\ vkyfydkifcGifh

tajccHrlrsm; atmufwGif wdkif;a'oBuD;^jynfe,frsm;

tm; jywfom;aom vkyfydkifcGifhrsm; ay;tyfxm;onfudk

awGU&Sd&rnfjzpfNyD; EdkifiHawmfrS usifhokH;aeonfh EkdifiH

a&;vrf;aMumif;ay:wGif rrSDwnf taetxm;wpf&yf

udkvnf; EdkifiHwumrsufESmpmwGif wnf&Sdaeonfudk

awGU&S d&ayonf/ EdkifiHa&;vrf;aMumif; qdk&mwGif

wnfNidrfaom? Nidrf;csrf;aom EdkifiHa&;wdk Yr&&Sd bJ

pD;yGm;a&; jzpfxGef;rIonfh xda&mufpGmtusKd;&SdEdkifrnf

r[kwfonfudkvnf; awGU&SdMu&ayrnf/

a&ajrxdpyfvsuf&Sdaom tdrfeD;csif; w½kwf

jynfolUor®wEdkifiHudk Munfhrnfqdkygu uGefjrLepfpepf

EdkifiHa&;vrf;aMumif;ay:wGif avQmufvSrf;aeaomf

vnf; EdkifiHa&;pepft&om wif;Muyfaom pnf;urf;rsm;

csrSwfxm;vifhupm; pD;yGm;a&;rl0g'ESifh jynfe,f tkyf

csKyfrIpepfudk taumiftxnfazmf&mwGif A[dkrS vdktyf

onfrsm;udk xdef;rwfxm;onfh oabmom&SdNyD; jynfe,f

tkyfcskyfa&;rSL;rsm;ESifh Xmeqdkif&mrsm;wGif udk,fwdkif

qkH;jzwf vkyfudkifcGifhudk csxm;ay;NyD; rdrdjynfe,f wdk;

wufa&;twGuf A[dktpdk;&\ taxmuftul &,lvsuf

tjynfht0 vkyfudkifcGifhay;xm;onfhtwGuf ukef;wGif;

ydwfjynfe,frsm;&Sd vifhupm; zGHUNzdK;NyD;a'orsm;enf;wl

tenf;qkH; wnfaqmufjyKjyifrIESifh wdk;wufjzpfxGef;rI

tajccHtaqmuftODwdk;wufrItydkif;wGif tkwfjrpf

27

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 33: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

cdkifrmNyD; jzpfonfudk awGU&Sd&rnfjzpf onf/ xdkenf;wlpGm

AD,uferfEdkifiH\ pD;yGm;a&;rl0g'vrf;aMumif;onf

vnf; w½kwfEdkifiHuJhodkY usihfokH;aMumif; txift&Sm;

awGUjrif&ayrnf/ xdk Ytwl xdkif;EdkifiH\ pD;yGm;a&;

vrf;aMumif;onf EdkifiHa&;t& 'Drdkua&pDjzpfaomfvnf;

EdkifiHa&;wnfNidrfpOfu wdk;wuf jzpfxGef;rIESifh rMum

cP tmPmodrf;rI? tpdk;&tajymif;tvJjzpfay:rIrsm;

onf xdkif;EdkifiH\pD;yGm;a&;udk qkwf,kwfaponfrSm

txift&Sm;yifjzpfonf/ vmtdkEdkifiHonf ukef;wGif;

ydwfEdkifiHjzpfNyD; wpfcsdefu jrefrmEdkifiHrSyif qnfrsm;

aqmufvkyfay;&jcif; ponfrsm;jzifh ulnDay;zl;cJhonf

udk rSwfrdMurnfxifygonf/ ,cktcg jrefrmEdkifiHrSonf

vQyfppf0,f,l&ef em;vnfrIpmcRefvTm vufrSwfa&;xdk;

cJhonfudk awGU&Sd&ayrnf/

qdkvdkonfrSm zuf'&,fonf EdkifiHrS cGJxGuf

jcif;r[kwfbJ EdkifiHawmfwdk;wufrItwGuf tvsifjrefqkH;

yHhydk;ay;rnfhrlwpfcktjzpf ½IjrifEdkif&efvnf; ta&;BuD;

vSayonf/ xdkodkYqdkvQif trdjrefrmjynf\ 'drdkua&pD

zuf'&,fvrf;aMumif;onf rnfrQta&;BuD;aeonfudk

okH;oyfEdkifrnf[k arQmfvifhrdygonf/

zuf'&,fjynfaxmifpkwpfck\ pD;yGm;a&;tcGifhtvrf; rsm; zefwD;cGifh

wnfNidrfaom Nidrf;csrf;a&;ESifh EdkifiHa&;c&D;

atmufwGif &Sifoefcdkifrmaom pD;yGm;a&; rl0g'rsm;csrSwf

&mwGif A[dkcsKyfudkifrIrsm;avQmhcsvsuf A[dk\ vrf;jy

ajrykHtay:wGif vufawGUtaumiftxnfazmf&rnfh

rdrda'oyx0D0iftaetxm;ESifh udkufnDonfh a'o

pD;yGm;zGHUNzdK;rI azmfaqmifvmEdkifa&;rl0g'rsm; csrSwf

EdkifcGifhonf zuf'&,fpD;yGm;a&;\ tESpfom&wpfck[k

qdkEdkifayonf/ þtydkif;wGif wdkif;a'oBuD;ESifh jynf

e,frsm;\ vuf&Sd wnf&Sdaeaom tajccHtaqmuftOD

rsm;ESifh a&ajrobm0udk rSDwnfvsuf cdkifrmaom pD;yGm;

a&;0ef;usifaumif; zefwD;Edkifap&ef rl0g'rsm;csrSwf

azmfaqmif&mwGif taxmuftul jzpfaprnfh pD;yGm;a&;

tjriftcsKdUudk wifjyvdkygonf/ Oyrmtm;jzifh &efukef

wdkif;a'oBuD;ESifh {&m0wDwdkif;a'oBuD;? u&ifjynf

e,fESifh &cdkifjynfe,fwdkY\ taetxm;rsm;udk wifjyvdk

ygonf/ þwifjycsufrsm;tay: 0d0g' uGJjym;Edkifyg

onf/ pma&;ol\ oD;oefY ,lqcsufrsm;omjzpfygaMumif;

OD;pGm wifjyvdkygonf/ rwifjyrD EdkifiHwpfEdkifiH\

pD;yGm;a&; taqmuftODaumif;wnfaqmuf&mwGif

0efaqmifrI Service (S)? xkwfvkyfrI (pufrIvufrIvkyf

ief;) Industrial (I)? pdkufysKd;a&;tajccHvkyfief;rsm;

Agriculture (A) ponfjzifh SIA odkYr[kwf ASI [laom

pD;yGm;a&;pepfrsm;jzifh rdrda'o\ EdkifiHa&;yx0D0ifESifh

yx0D0if pD;yGm;a&;udk wGufqvsuf taumiftxnf

azmfEdkifrI? rSefuefaompD;yGm;a&; rl0g'a&G;cs,fEdkifrIESifh

jzpfxGef;wdk;wufatmif taumiftxnfazmfrIrsm;

ay:wGif rlwnfvsuf pD;yGm;a&;rl0g'rsm; taumif

txnf azmfaqmifcGifhjyKMu&onfudk pD;yGm;a&;ynm&Sif

trsm;pku vufcHxm;MuNyD;jzpfonf/

txif&Sm;qkH; tm&Susm;wpfaumiftjzpf

urÇmhtv,fwGif wHig&GmrStajcjyKvsuf a'otusKd;

pD;yGm;udk jzpfxGef;apEdkifcJhaom pifumylEdkifiHonf

taumif;qkH; pHjyEdkifiHtjzpf ,aeYwdkif wnfwHhvsuf

28

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 34: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

&Sdaeonf/ ,if;\ pD;yGm;a&;toGifoP²mefudk Munfh

vQif 0efaqmifrI (S) udk t"dutajcjyKvsuf xkwfvkyfrI

(I) aygif;pyfvsuf EdkifiHudk OD;aqmifrIaumif; atmuf

wGif zGHUNzdK;wdk;wufatmif vkyfaqmifEdkifcJhonf/

rwluGJjym;aomvlrsKd;rsm;ESif h rdrdwdk Ya'o

tvdkuf jzpfwnfrIESifh tkyfcsKyfrI tajccHvsuf jynf

axmifpktpdk;&\ vrf;jyrIatmufwGif tu,fí 'Drdk

ua&pDzuf'&,fc&D;udk trdjrefrmjynftaejzifh wnf

Nidrfaom EdkifiHa&;atmufwGifom c&D;ESifEdkifrnfqdkyg

vQif rnfrQ wdk;wufvmEdkifrnfenf;? rnfrQ c&D;wGifEdkif

rnfqdkonfudk pma&;oltaejzifh wifjy &efrvdkavmuf

atmif jynfhpkHpGm odxm;NyD;jzpfrnf[k ,kHMunfrdygonf/

tu,fí zuf'&,fc&D;atmufwGifom &efukef

wdkif;a'oBuD;taejzifh pD;yGm;a&; wdk;wufrItaumif

txnfazmfaqmifEdkifajcwGif SIA (0efaqmifrI? xkwfvkyf

rI? pdkufysKd;xkwfvkyfrI) pepfonf wnf&SdqJ tajccH

taqmuftODESifh yx0D0iftaetxm;wdkYonf tm;om

csufwpfcktjzpf wnf&Sdaeonf/ odkY&mwGif {&m0wD

wdkif;a'oBuD;\ yx0D0if taetxm;udktajcjyKí

pD;yGm;a&;rl0g'csrSwfrnfqdku pdkufysKd;a&; tajccHaom

xkwfvkyfrI? pufrIvufrIvkyfief;tajccHaom xkwfvkyf

rIu@ wdk;csJUaompepf AIS jzifh c&D;ESifu ydkrdk xda&muf

rnfjzpfonf/

xdkenf;wlpGm u&ifjynfe,fudkMunfhvQif vuf&Sd

wnf&Sdaom tajccHtaqmuftODESifh yx0D0iftae

txm;t& pufrIvufrI(xkwfvkyfrI) udktajcjyKí

c&D;ESifrnfqdkygu c&D;wGifEdkifrnfjzpfonf/ qdkvdk

onfrSm (IAS) pepf jzifhc&D;ESifjcif;udkqdkvdkonf/ odkY&m

wGif &cdkifjynfe,f\ yx0D0iftaetxm;uay;aom

tajccHt& SAI jzifh c&D;ESifrnfqdkygu ydkrdkc&D;wGifEdkif

rnfvnf; jzpfonf/

txufazmfjyyg wifjycsufrsm;onf zuf'

&,fpepfatmufwGif &SifoefEdkifcGifh&vmcsdefwGif quf

vuf csrSwftaumiftxnfazmfoif honfrsm;udk

wifjyjcif;om jzpfygonf/

ed*kH;þaqmif;yg;wGif pma&;oltaejzifh t"du

wifjyvdkaomtcsufrSm zuf'&,f pD;yGma&;udk taumif

txnfazmfEdkifa&;onf edkifiH\tusKd;pD;yGm;twGuf

rsm;pGm tusKd;rsm;í wdk;wufrItvm;tvmaumif;

rsm;pGm zefwD;Edkifrnfjzpfonfudk ,kHMunfrIudk rQa0

wifjyvdkjcif;jzpfygonf/ odkY&mwGif EdkifiHa&;vrf;

aMumif;onf rnfonfh pepfatmufwGif &Sifoefonf

jzpfapumrl jynfaxmifpktwGif;&Sd a'owpfckjcif;tae

jzifh cGJxGuf? uGJxGufjcif;r[kwfbJ jynfaxmifpkrS csrSwf

aom vrf;pÚfrsm;udk rdrdwdkYa'otaetxm;jzifh udkuf

nDonfh pD;yGm;a&;rl0g' vrf;pOfrsm; csrSwftaumif

txnfazmfrI xda&mufaprI&Sdonfudk ydkrdkjrifomEdkifap

&ef t"du &nf&G,fwifjy&jcif;vnf;jzpfygonf/

zuf'&,fc&D;rESifEdkifonfhumvrsm;wGifrl

jynfaxmifpkrS csrSwfaom pD;yGm;a&; rl0g'tay:wGifom

tajccH taumiftxnfazmfaqmif&jcif;jzpfonfh

twGuf rdrda'o\ EdkifiHa&;yx0D0ifESifh yx0D0ifpD;yGm;

a&; taetxm;? tajccHtaqmuftOD wnf&SdrI tae

txm;wdkYaMumifh taumiftxnfazmfaqmif&mwGif

tvkyfrsm;pGmjzpf&ef aES;auG;rIrsm;ESifh cufcJrIrsm;&Sdae

rnfjzpfonf/

rwluGJjym;aom yx0D0iftaetxm;rsm;?

vlrsKd;rsm;? tajccHtaqmuftOD taetxm;wdkYjzifh

zG J Upnf;xm;aom jynfaxmifpkjrefrmEd kifiHawmf\

tem*wfa&mifjcnfonf ,aeYEdkifiHawmfrS OD;wnfae

aom 'Drdkua&pDzuf'&,fpepfatmufwGifom tvsif

tjref pD;yGm;wufvsuf va&mifjzmEdkifrnf jzpfyg

aMumif;udk rrSdwfrokef ,kHMunfrdygawmhonf/

29

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 35: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

jrefrmEdkifiH\ vlOD;a& 51.5 oef;\ 70 &mcdkifEIef;onf aus;vufwGif aexdkifum

xdkyrmP\ 3 ykH 2 ykHonf v,f,m? udkif;uRef;jzifh toufarG;0rf;ausmif;jyKvsuf&Sdygonf/

EdkifiH\ t"dupD;yGm;a&;rSm pdkufysKd;a&;ESifh o,HZmw xkwf,lokH;pGJa&;wGifom rSDwnf&aomfvnf;

EdkifiH\ v,f,mpdkufysKd;a&;u@wGif tvkyform;rsm;\ xkwfvkyfEdkifrI pGrf;tm;onf a'owGif;

EdkifiHrsm;ESifh EdIif;,SOfygu tvGefedrfhusvsuf&Sdonf/

xdkYaMumifh EdkifiH\ pD;yGm;a&;ESifh vlrIb0 zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf tav; xm;aqmif&Guf&ef

vdktyfygonf/ jrefrmEdkifiH\ pD;yGm;u@ zGHUNzdK;wdk;wufap&ef ynm&Sifrsm;\ avhvmqef;ppfrI

rsm;t& a,bk,stm;jzifh pdkufysKd;a&;u@ yxr OD;pm;ay; aqmif&Guf&ef r[mAsL[m Agricul-

tural First strategy? zm;ckefykHpHr[m AsL[m Leap frogging ESifh zGHUNzdK;wdk;wufapa&;twGuf zufpyf

ykHpH r[mAsL[m Joint Development Strategy paom r[mAsL[mykHpH (3) rsKd;tm; aqG;aEG;Mu

ygonf/

yxr OD;pm;ay; r[mAsL[mrSm pdkufysKd;a&;u@tm; OD;pGmzGHUNzdK; wdk;wuf &ef aqmif&Gufí

pdkufysKd;a&;rS aiGt&if;tjrpftm; pufrIvkyfief;wGif &if;ESD;jr§KyfESH&ef jzpfonf/ zm;ckefykHpH r[m

AsL[mrSm EdkifiHwGif;&Sd tvkyform;tiftm;udk&,lí txnfcsKyfvkyfief;uJhodkYaom ukefxkwf

vkyfrItm; t&Sdefjr§ifhwifum aiGaMu;t&if; tjrpfESifh todÓPf tajcjyK pufrIvkyfief;rsm;odkY

ul;ajymif;a&;jzpfNyD; zGHUNzdK;wdk;wufapa&;twGuf zufpyfykHpH r[mAsL[m paomykHpHrSm pdkufysKd;

a&;u@tm; zGHUNzdK;wdk;wuf &ef wpfNydKifeufwnf; aqmif&Gufí wpfNydKifeufrSyif zm;ckefykHpH

r[mAsL[mjzpfaom tvkyform; tiftm;udk &,lNyD; ukefxkwfvkyfrItm; t&Sdefjr§ifhwifum r[m

AsL[m ESpf&yf\ aygif;pnf; tiftm;udk &,lí tjcm;zGHUNzdK; wdk;wufrIrsm;tm; tav;xm;

aqmif&Gufonfh AsL[mykHpHjzpfonf/ jrefrm EdkifiH\ vuf&Sdtajctaeay: rlwnfí-

pdkufysKd;a&;u@ yxr OD;pm;ay; aqmif&Guf&ef r[mAsKL[mtm; okH;oyf&mwGifrdrdwdkYEdkifiH\ pdkufysKd;a&;u@wGif ajr,m u@jyKjyifajymif;vJrI? pdkufysKd;oD;ESHa&G;cs,frI?

aps;uGuf0ifa&;ESifh aps;EIef; owfrSwfEdkifa&;? v,f,m xGufukef wefzdk;uGif;quf? pdkufysKd;a&;

qdkif&m tajccHtaqmufttkHESifh t"duoGif;tm;pkrsm;ESifh okawoeESifh zGHUNzdK;rIvkyfief;rsm;ESifh

0efaqmifrI wdk;csJUaqmif&Guf jcif;rsm;wGif pdefac:rIrsm;ESifh &ifqdkif&vsuf&Sdonf/ tqdkygpdefac:rI

rsm;tm; avhvm&mwGif-

30

Page 36: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ajr,mu@jyKjyifajymif;vJa&;ESifh pyfvsOf;íqif;&JrGJawrI? pD;yGm;a&; tcGifhtvrf;rsm;tm;

enf;rI? v,f,majrydkifqdkifrIr&Sdjcif;ESifh tvkyfvufrJh

OD;a& wdk;yGm;rIeIef; jrifhrm;cJhrIwdkYaMumifh v,form;rsm;

taejzifh NrdKUjyrsm;odkY a&Tajymif;rIrsm; jyKvkyfMuaom

ajumifh tmrcHcsuf ay;Edkifonfh w&m;rQwrI&Sdaom

ajr,mOya'tm; xkwfjyefoifhygonf/

xdkYjyif tvkH;pkHzGHUNzdK;wdk;wufapa&;ESifh jynfol

A[dkjyKzGHUNzdK; wdk;wufapa&;twGuf EdkifiHawmf taejzifh

ajr,mrsm;tm; aps;aumif;ay; 0,f,lolrsm;xuf

trSefwu,f vkyfudkifaqmif&Gufolrsm;tm; ajr,mydkif

qdkifrIESifh pyfvsOf;í jyKjyifajymif;vJrIrsm; aqmif&Guf

oifhygonf/ ajr,mjyKjyifajymif;vJa&; tpDtpOft&

EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;ESifh tkyfcsKyfrIydkif;qdkif&m tajctae

rsm;tm; xnfhoGif;pOf;pm;oifhygonf/

pdkufysKd;oD;ESHa&G;cs,frI? aps;uGuf0ifa&;ESifh aps;EIef;owf rSwfEdkifa&;ESifh pyfvsOf;í

jrefrmhpdkufysKd;a&; ordkif;aMumif;wGif aumufyJ

oD;ESHa&G;cs,fowfrSwfjcif;? aps;uGufodkYwifydkY a&mif;

csjcif;ESifh aps;EIef;owfrSwfjcif;paom rl0g'csrSwfjcif;

ta&;BuD;aom tcef;u@rS yg0ifcJhonf/ ,cifacwf

umvrsm;wGif A[dkrSxdef;csKyfxm;jcif;wdk YaMumifh

v,f,mxkwfukefu@wGif tEkwfoabmaqmifonf

&v'frsm;om &&SdcJh&onf/ 1980 jynfhESpfvGef umv

rsm;wGif qefpyg;? yJtrsK d;rsK d;ESif h tjcm;v,f,m

xGufukefrsm;tm; jynfyodkY wifydkYa&mif;csjcif;onf

odompGmwdk;wufcJhonf/ xdkYaMumifh jrefrmEdkifiHtaejzifh

v,f,mu@zGHUNzdK;wdk;wufapa&;? pm;eyf&du©mzlvkH

apa&;ESifh vlrIb0tqifajyapa&;twGuf acwfa[mif;

pepfa[mif;rsm;rS t,ltqrsm;tm; pGefYypf&rnf jzpf

onf/

v,f,mxGufukefwefzdk;uGif;qufESifh pyfvsOf;í

pdkufysKd;a&;vkyfief;pkrsm;tm; wefzdk;jrifhxkwf

ukefrsm; xkwfvkyf&ef xkwfvkyfrIuGif;qufodkY csdwfquf

Edkifa&;twGuf tqifhjr§ifhwif jyKjyifajymif;vJ&ef tav;

xm; vkyfaqmifoifhygonf/ EdkifiHjcm;&if;ESD;rIrsm;tae

jzifh v,f,mu@wGif vma&mufjr§KyfESHrIrSm tjcm;

u@ESifh EdIif;,SOfygu yrmPenf;yg;aomajumifh

v,f,mu@wGif vma&muf&if;ESD;jr§KyfESH&ef qGJaqmif

rnfh tpDtpOfrsm;jzifh taumiftxnfazmfaqmif&Guf

oifhygonf/ xdkYjyif jrefrmEdkifiHtaejzifh EdkifiHwumodkY

v,f,mxkwfukefypönf;rsm; wifydkY&eftwGuf pHcsdef

pHñTef;ESifh udkufnDonfh t&nftaoG;jrifhxkwfukef xkwf

vkyfa&;tm; tav;ay;aqmif&Gufoifhygonf/

pdkufysKd;a&;qdkif&m tajccHtaqmufttkHESifh t"duoGif; tm;pkrsm;ESifh pyfvsOf;í

jrefrmhv,f,mvkyfief;\ vkyfom;tiftm;

t&nftaoG;ESif h ukefxkwfpGrf;tm;onf tajccH

taqmufttkHqd kif&m tm;enf;rIESif h t"duoGif;

tm;pkrsm; t&nftaoG;edrfhusjcif;? ajr,mydkifqdkifcGifh

Oya'tm;enf;jcif;? ukefpnfuefYowfcsufrsm;jcif;wdkY

aMumifh v,f,mu@wGif atmifjrifrIrsm;r&&SdcJhay/

FAO \ tpD&ifcHpmt& jrefrmhv,f,mvkyfief;\

vkyfom; tiftm;t&nftaoG;ESifh ukefxkwfpGrf;tm;

onf tvkyform;wpfOD;csif;pDt& 2009 ckESpfwGif

tar&duef 301 a':vmom&SdjyD; v,f,mu@onf

tmqD,HEdkifiHrsm;ESifh EdIif;,SOfygu tvGefedrfhusvsuf

&Sdonf/

xdkodkYjzpfay:&jcif;rSm jrefrmEdkifiHwGif tokH;jyK

onfh "mwfajrMoZmonf tmqD,HEdkifiHrsm;wGif t&nf

taoG;tedrfhusqkH;jzpfonf/ xdkYjyif rd½dk;zvm vufrI

v,f,mom tav;xm;xGef,uf pdkufysKd;&vsuf&SdNyD;

pufrIv,f,modkY ul;ajymif;Edkifa&;twGuf tcuftcJ

rsm;pGm jzpfay:vsuf&Sdonf/ tvm;wlpGm a&oGif;pdkufysKd;

jcif;ESifh tjcm; pdkufysKd;a&;qdkif&m tajccH taqmufttkH

rsm;ESifh o,f,lydkYaqmifrIpepfrsm;rSm tm;enf;vsuf

31

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 37: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

&Sdonf/ urÇmhbPf\ ppfwrf;t& pyg;pdkufysKd;rItaejzifh

uarÇm'D;,m;EdkifiHwGif wpf[ufwmrS &&Sdonfh tusKd;

tjrwfrSm tar&duefa':vm 340? AD,uferfEdkifiHwGif

430 &&Sdaomfvnf; jrefrmEdkifiH {&m0wDjrpf0uRef;ay:

a'orS &&Sdonfh tusKd;tjrwfrSm wpf[ufwmwGif

tar&duefa':vm 140 om&&Sdonf/

okawoeESifh zGHUNzdK;rIvkyfief;rsm;ESifh 0efaqmifrI wdk;csJU aqmif&Gufjcif;rsm;ESifh pyfvsOf;í

v,f,mu@zGHUNzdK;wdk;wufa&;onf urÇmh

EdkifiHtoD;oD;wGif ta&;juD;aomtcef;u@ wpfck

taejzifh yg0ifvsuf&Sdonf/ a&S;,cifuyif &moDOwk

'PfESifh oD;ESHtxGufwdk;EIef;? ZD0aA'qdkif&mavhvmrIrsm;?

a&m*gydk;rTm;'PfcHEdkif&nf&SdrIrsm;ESifh oD;ESHtxGufwdk;rI

rsm;tm; okawoejyKvkyfcJhMuonf/ xdkYjyif xkwfukef

wdk;jr§ifhEdkifa&;twGuf aumufyJoD;ESHt&nftaoG;?

aps;uGuf0ifa&mufrIESifh pdkufysKd;xkwfukefvkyfief;

tavhtxrsm;tm; t"duxm; aqmif&GufcJhMuonf/

vuf&Sdumvü owif;tcsuftvuf enf;ynm jzefYa0

rIydkrdktm;aumif;vmNyD; rdkbdkif;zkef;rSwpfqifh pdkufysKd;

a&;ynmay;jzefYa0rIrsm;omru aiGaMu; 0efaqmifrI

rsm;tm; xnfhoGif;tokH;jyKEdkifonfhtwGuf aus;vuf

a'o zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf rsm;pGm taxmuftuljyK

Edkifygonf/ xdkYaMumifh jrefrmEdkifiHtaejzifh okawoe

ESifh zGHUNzdK;rI vkyfief;rsm;ESifh 0efaqmifrIwdk;csJUaqmif&Guf

jcif;rsm;tm; tav;xm;aqmif&Gufoifhygonf/

tjcm;tav;xm;aqmif&Guf&rnfh vlrIpD;yGm;

u@ zGHUNzdK;wdk;wufrIqdkif&m r[mAsL[m? pm&if;tif;

u@ wdk;wufjrifhrm;a&;ESifh tm;aumif; cdkifrmapa&;?

t&nftaoG; jynfh0onfh uRrf;usifvkyfom;rsm;

ay:aygufapa&;ESifh aps;uGufjzpfay:apa&;? aus;vuf

a'ozGHUNzdK; wdk;wufa&;twGuf rl0g'a&;&mavhvm

qef;ppfrIrsm;tm; qufvuft&Sdefjr§ifhwif aqmif&Guf&ef

vdktyfygonf/ t"dutajccHtaqmufttkH uGm[csuf

rsm;? txl;ojzifh vQyfppf"mwftm; &&SdrIrnDrQjcif;?

vlrI0efaqmifrI t&nftaoG;enf;yg;rI? EdkifiHa&;tajc

tae rwnfNidrfrIrsm;rSm zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf t"du

pdefac:rIrsm;jzpfonf/ ,if;tcuftcJrsm;tm; ajz&Sif;

Edkif&eftwGuf enf;vrf;rsm;tm; &SmazG&rnfjzpfygonf/

b@maiG&if;jrpftaejzifh uefhowfcsufrsm;&Sd

aom jrefrmEdkifiHtaejzifh pdefac:rIrsm;tm; wpfNydKif

wnf;ajz&Sif;&ef tcuftcJrsm;&Sdonf/ xdkYaMumifh v,f

,mu@ESifhpyfvsOf;aom tajccHtaqmufttkHrsm;tm;

OD;pm;ay; aqmif&Gufoifhygonf/ pDrHudef;rsm;tm;

tBuD;pm; taumiftxnfazmfí &if;jrpfrsm;wdk;yGm;&

&Sdap&efESifh pGrf;aqmif&nfjr§ifhwif&ef aqmif&Gufoifh

ygonf/ xdkYjyif v,f,mydkifqdkifrIESifhpyfvsOf;onfh

tm;aumif;cdkifrmaom rl0g'rsm;tm; csrSwf aqmif&Guf

oifhygonf/ odkYaomf tqdkyg pdkufysKd;a&; OD;pm;ay;

r[mAsL[monf Oa&myEdkifiHrsm;wGif 16 &mpk rS 19

&mpktxd usifhokH;cJhaom vrf;pOfjzpfaomaMumifh urÇmh

pD;yGm;a&;ESifh csdwfquf&ef rsm;pGmuGm[rnfjzpf&m

þr[mAsL[mwpfckwnf;udkom a&G;cs,faqmif&Guf

ygu EdkifiHtaejzifh tusKd;aus;Zl;&&Sd&ef cufcJrnfjzpf

onf/

zm;ckef ykHpHr[mAsL[mtm; okH;oyf&mwGifzm;ckefykHpH r[mAsL[mrSm tvkyform; tif

tm;udk &,lí txnfcskyfvkyfief;uJhodkYaom ukefxkwf

vkyfrItm; t&Sdefjr§ifhwifum aiGaMu;t&if;tjrpfESifh

todÓPf tajcjyK pufrIvkyfief;rsm;odkY ul;ajymif;a&;

jzpfonfhtm;avsmfpGm EdkifiHwpfEdkifiHtaejzifh pufrI

xkwfukefrsm; wdk;jr§ifh xkwfvkyf&ef tajccHtaqmuf

ttkHESifh uRrf;usifrIt&nftaoG;rsm; zGHUNzdK;wdk;wufNyD;

tajctaewGif &Sdae&rnfjzpfonf/ xdkYjyif EdkifiH\

pdkufysKd;a&;u@onf pOD;tajctaeüyif aumif;rGefpGm

zGHUNzdK;NyD; tajctaewGif&Sd&rnfjzpfNyD; pufrIvkyfief;

rsm;wGifvnf; tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm;tm; azmf

aqmifay;Edkif&rnfjzpfygonf/ jrefrmEdkifiHtaejzifh

pdkufysKd;a&;u@tm; acwfrDwdk;wufa&;tm; taumif

32

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 38: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

txnfazmfaqmif&Guf&efESifh tvm;tvm&Sdaom pD;yGm;

a&;wnfaqmufykHajymif;vJrIudk usifhokH;Edkifa&;twGuf

BuD;rm;aom t&if;tjrpfrsm;ESifh tcGifhtvrf;udk ydkif

qdkifxm;aomfvnf; vkyfom;rsm;\ ukefxkwfvkyfief;

t&nftaoG;rSmedrfhusvsufyif&Sdao;um wefzdk;jrifh

vkyfief; uGif;quf aumif;rGefap&eftwGuf tajccH

taqmufttkHydkif;rsm;vnf; vdktyfcsufrsm; &Sdaeonf/

xdkYjyif tao;pm;ESifh tvwfpm;pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;

zGHUNzdK;rIudk tm;ay;rnfh rl0g'rSm rzGHUNzdK;ay/ 0efaqmifrI

taejzifh ydkYaqmifa&;ESifh axmufyHhydkYaqmifa&;vkyfief;

rsm;? yk*¾vduu@rSm a'owGif;EdkifiHrsm;ESifh EdIif;,SOf

ygu rsm;pGm uGm[vsuf&Sdonf/ xdkYaMumifh EdkifiH\

pD;yGm;a&;tm; jyKjyifajymif;vJ&mwGif rdrdwdkYtaejzifh

zm;ckefykHpH r[mAsL[mrSm vwfwavmwGif oifhawmf

jcif;r&Sday/

zufpyfykHpH r[mAsL[mtm; okH;oyfcsufzufpyfykHpHr[mAsL[mykHpHrSm pdkufysKd;a&;u@

tm; zGHUNzdK;wdk;wuf&efaqmif&Gufí wpfNydKifeufrSyif

zm;ckefykHpHr[mAsL[mjzpfaom tvkyform; tiftm;udk

&,lí ukefxkwfvkyfrItm; t&Sdefjr§ifhwifum r[mAsL[m

ESpf&yf\ aygif;pnf;tiftm;udk &,lí tjcm;zGHUNzdK; wdk;

wufrIrsm;tm; tav;xm; aqmif&Gufonfh AsL[mjzpf

onf/ tqdkygr[mAsL[mtm; 1978 ckESpf aESmif;ydkif;

wGif w½kwf? *syefESifh awmifudk&D;,m;EdkifiHrsm;ESifh 1986

ckESpfwGif AD,uferfEdkifiHü usifhokH;cJhaom r[mAsL[m

ykHpHjzpfonf/ jrefrmEdkifiHtaejzifh tqdkygenf;vrf;tm;

taumiftxnfazmf&mwGif todynmOD;pm;ay;vkyfief;

rsm; rzGHUNzdK;rDumvtwGif; Oyrmtm;jzifh txnfcsKyfvkyf

ief;taejzifh aumif;rGefpGm zGHUNzdK;jcif; r&Sdao;aomfvnf;

vQyfppftdrfokH;ypönf;wyfqif xkwfvkyfa&;vkyfief;i,f

rsm;tm; pwifvkyfaqmifoifhygonf/ vkyfom;rsm;

t&nftaoG;jynfh0ap&ef enf;ynmESif h oufarG;

ausmif;ynma&;pepftm; wpfNydKifwnf; taumif

txnfazmfaqmif&Gufoifhygonf/ rSefuefaom uRrf;

usifrIrsm;qdkif&mrl0g'rsm;udk taumiftxnfazmf&ef

vdktyfvsuf&Sdonf/ xdkodkYaqmif&Gufjcif;jzifh vwfw

avm tvkyftudkif tcGifhtvrf;rsm; wdk;wufvmrnfjzpf

NyD; vkyfief;cGiftwGif; vkyfom;rsm;\ t&nftaoG;rsm;

vnf; jr§ifhwifEdkifrnfjzpfonf/ xdkYaMumifh þenf;vrf;

onf rdrdwdkYEdkifiH\ vuf&SdtajctaeESifh udkufnDjcif;

&Sdonfudk avhvmokH;Muonf/

ed*kH;jrefrmEdkifiHonf vuf&SdpD;yGm;a&; zGHUNzdK;wdk;wuf

rIonf a'owGif;EdkifiHrsm;ESifh EdIif;,SOfygu rsm;pGm

aemufusaeonfrSm rSefuefrIwpf&yfjzpfygonf/ rdrdwdkY

EdkifiHonf a'owGif; pD;yGm;a&;\ tcsuftcsm usaom

yx0D0iftaetxm;tm; ydkifqdkifxm;ygaomf vnf;

tajccHtaqmufttkHtm;enf;rI? vkyfom;rsm;\

t&nftaoG;rjynfhrDrI tvkyftudkif tcGifhtvrf;

azmfaqmifEdkifjcif;tm;enf;rI? pufrI vkyfief;zGHUNzdK; wdk;

wufap&ef razmfaqmifEdkifjcif;rsm;aMumifh tcuftcJ

rsm;jzifh &ifqdkif&vsuf&Sdygonf/

xdkYaMumifh pD;yGm;a&; tm;aumif;cdkifrmvmap&ef

txufazmfjyyg r[mAsL[m enf;vrf;rsm; teufrS

rdrdwdkY\ vuf&Sdtaetxm;ESifh udkufnDonfh enf;vrf;

rsm;tm; a&G;cs,ftokH;csí taumiftxnfazmf aqmif

&Guf&ef vdktyfrnfjzpfygonf/

rSDjirf;Ä 2016/2017 Knowledge Sharing Program with

Myanmar: Beyond Economic Liberalization: New

Policy Challenges for Myanmar

Ä tdktD;pD'D zGHUNzdK;rIvrf;aMumif;rsm;? jrefrmEdkifiH tay:

bufaygif;pkHrS &IjrifokH;oyfcsuf tpD&if cHpm? twGJ

(2) tao;pdwf pdppfavhvmrIESifh rl0g' tBuHjyK

csufrsm;/

Ä Myanmar Unlocking the Potential : Country

Diagnostics Study: Asian Development Bank

33

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 39: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

1/ Survey wpfck\ Foundation Stage jzpfaom Data Collection Stage

ESifhywfoufNyD; avhvmMunfhMuygpdkY/ ,aeY rsufarSmufumvwGif Face to Face

Interview, Phone Interview, Mail Interview, Online Interview ponfjzifh Data

Collection Method rsm;pGm&Sdonfh teuf uRefawmfwdkY\ ywf0ef;usifwGif toHk;jyKrI

trsm;qHk; Data Collection Method rSm Face to Face Interview ESifh Phone Inter-

view wdkY jzpfMuonf/

2/ xdkYaMumifh tqdkyg Method (2)ck\ uGmjcm;csufrsm;udk qufvuf

avhvmMunfh&ef vdktyfygonf/

34

Page 40: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

Face to Face interview \ tm;omcsufrsm;rSm -

(u) Enumerator rsm;taejzif h Respondent xHodk Y

vludk,fwdkif oGm;a&mufjcif;jzpf ojzifh Respon-

dent \ ,HkMunfrI&&Sd&ef (odkY) Respondent ESifh

wpfom;wnf; jzpf&ef wnfaqmufEdkifjcif;/

(Respondent ESifh rsufESmcsif;qdkif awGUqHkjcif;jzpf

ojzifh rdrdudk,fudk aumif;rGefpGmrdwfqufcGifh&&Sd

jcif;ESifh Project \ &nf&G,fcsufrsm;udkvnf;

aocsmpGm&Sif;jycGifh &&SdEdkifjcif;)

(c) Respondent \ ,HkMunfrI&&SdvmonfESifhtrQ

Respondent taejzifhvnf; ajzqdk&ef jiif;y,frI

(Refused) enf;jcif;ESifh ajzqdk onfh tajzrsm;onf

ydkrdkwdusrI &SdvmEdkifjcif;/

(*) Respondent \ ,HkMunfrI &&SdvmonfESifhtrQ

(odkY) Respondent ESifh wpfom;wnf; jzpfvmonf

ESifh trQ wzufwGifvnf; Respondent taejzifh

Interview tay: tcs de f yd kay;vmEd ki f jcif;/

(Interview udktcsdef MumMumar;cGifh &Edkifjcif;)

(C) Interview udk taxmuftyHh jzpfaponfh Show

Card rsm;? Material rsm; jyí ar;jref;Edkifjcif;/

Face to Face Interview \ tm;enf;csufrsm;rSm-

(u) Enumerator rsm;taejzifh Respondent xHodkY vl

udk,fwdkif oGm;a&mufjcif;jzpfí c&D;oGm;vmrI

Mumcsdefrsm;? oufqdkif&m&yfuGuf^ aus;&Gm tkyf

csKyfa&;rSL;wdkY\ cGifhjyKcsuf&&Sda&;twGuf apmifh

qdkif;&onfh tcsdefrsm;udkvnf; xnfhoGif; pOf;pm;

&jcif; (wcgw&H vrf;yef;qufoG,fa&; tcuf

tcJrsm;ESifh oufqdkif&m a'o wm0ef&Sdolrsm;\

cGifhjyKcsuf apmifhqdkif;&jcif;rsm;aMumifh Project

umvonf owfrSwfxm;onfxuf ydkrdkMumEdkif

aMumif; awGU&onf/)

(c) Field Team rsm;\ c&D;p& dwfrsm;? aexd ki f

pm;aomufa&;p&dwfrsm; tygt0if tjcm;aom

p&dwfrsm; ukefusEdkifonfjzpfojzifh Project \

ukefusp&dwf jrifhrm;jcif;/

(*) Field Manager rsm;taejzifhvnf; ae&mtESHYtjym;

wGif&Sdaom rdrdwkdY\ Field Team rsm;udk pDrHaqmif

&Guf&mwGif tcuftcJrsm; BuHKawGUEdkifjcif; (tvGef

a0;vHonfh a'orsm;^ zkef;vdkif;rrdonfh a'orsm;

wGif wm0efxrf;aqmifaeonfh Field Team rsm;udk

Field Manager rS 4if;wdkY\ NyD;pD;rI? vkyfief;aqmif

&GufrI tajctaeESifh awGUBuHKaeonfh tcuftcJ

rsm;udktcsdefESifh wpfajy;nDod&SdEdkif&ef cufcJjcif;/)

Phone Interview \ tm;omcsuf -

(u) Enumerator rsm;taejzifh uGif;qif;aqmif&Guf

jcif;r[kwfbJ ½Hk;rSom Phone jzifh qufoG,fí

Interview aqmif&Gufjcif;jzpfojzifh Project \

ukefusp&dwf vGefpGm oufomjcif;/

(c) uGif;qif;aqmif&Gufjcif;r[kwfojzifh obm0

ab;tEÅ&m,f twm;tqD;rsm;? vrf;yef;quf

oG,fa&;tcuftcJrsm;ESifh oufqdkif&m wm0ef&Sd

olrsm;\ cGifhjyKcsuf apmifhqdkif;&jcif;rsm;udk xnfh

oGif;pOf;pm;&ef rvdktyfjcif;/

(*) uGif;qif;aqmif&Gufjcif;r[kwfojzifh xdkufoifh

onfh 0efxrf;ta&twGufjzifhom aqmif&GufEdkif

jcif;jzpfouJhodkY Field Manager taejzifhvnf;

35

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 41: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

rdrd0efxrf;rsm;tm; pDrHaqmif&Guf&mwGif ydkrdk

tqifajyEdkifjcif;/

(C) tpm;xdk;aqmif&GufrIrsm; (Substituted)? jyefvnf

qufoG,faqmif&GufrIrsm; (Call Back) rsm;twGuf

vGefpGmtqifajyapEdkifonf/ (Respondent tpm;

xdk;jcif;bJjzpfjzpf? &yfuGuf^aus;&Gm tpm;xdk;

jcif;bJ jzpfjzpf? Call Back csdef;vdkYbJ jzpfjzpf vl

udk,fwdkif oGm;a&muf&jcif;r[kwfbJ zkef;eHygwf

ajymif;vJac:qdkjcif;jzifhom aqmif&GufEdkifjcif;

aMumifhjzpfonf/)

Phone Interview \ tm;enf;csuf -

(u) Enumerator rsm;taejzifh Respondent tm; Phone

jzifhom rdwfquf&jcif;jzpfojzifh Respondent \

,HkMunfrI&&Sd&ef (odkY) Respondent ESifh wpfom;

wnf; jzpfap&ef wnfaqmufEdkifrI tm;enf;jcif;/

(c) Interview twGuf Phone ac:qdkonfh tcsdefwGif

rdrdtaejzifh Respondent tm;^rtm; rod&SdEdkif

jcif;/ (ukd,f Phone ac:wJhtcsdefrSm Respondent

taejzifh tvkyf&Iyfaeonfh tcsdef^ tpnf;ta0;

wufa&mufaeonfhtcsdef^ vifr,m; &efjzpfae

onfhtcsdef [kwf^r[kwf rod&SdEdkifyg/)

(*) Interview udk Phone jzifhomar;jref;&jcif;jzpfojzifh

rdepf (20)xuf ydkar;&ef roifhavsmfjcif;/ (Phone

jzifh ar;jref;jcif;jzpfojzifh tcsdefumv Mumvm

onfESifhtrQ Respondent taejzifhvnf; em;yl

vmEdkifjcif;^pdwf½IyfaxG;vmEdkifjcif;rsm; jzpfay:

wwfonf/)

(C) Interview udk taxmuftyHh jzpfaponfh Show

Card rsm;? Material rsm; jyí ar;jref;&ef cufcJjcif;/

(taMumif;t&mtrsm;pkzwfjy&onfh ar;cGef;rsm;

wGif Respondent taejzifh ar;cGef;\ qdkvdk&if;

udkrSwfrd&ef^ od&Sd&ef cufcJEdkifjcif;)

(i) Phone ydkifqkdifonfh rdom;pk (Respondent) udkom

ar;jref;Edkifjcif;/

3/ txufyg tcsuftvufrsm;udk Munfhjcif;

tm;jzifh Method wdkif;wGif tm;om;csufrsm; &SdouJhodkY

tm;enf;csufrsm;vnf;&SdaMumif; awGU&onf/ xdkYaMumifh

rdrdwdkY\ Project &nf&G,fcsuf? oHk;pGJEdkifonfh Budget

yrmP ESifh Project \ Time Line wdkYudk csdefxdk;NyD; oifh

avsmfonfh Data Collection Method udk a&G;cs,fMujcif;

jzpfonf/

4/ odk Yaomf wpfzufwGifvnf; Sampling

Method rsm;udk xnfhoGif;pOf;pm;&rnfjzpfNyD; Phone

Interview onf Phone y d ki fq d ki fonf h r dom;p k

(Respondent)udkom qufoG,fcGif h &&Sdrnfjzpf&m

tqdkyg Respondent taejzifhvnf;rdrdqufoG,fonfh

tcsdefwGif Phone jyefvnf ajzMum;&efvdktyfrnfjzpf

ouJhodkY Interview wGif yg0ifajzqdk&ef qE´&Sdoljzpf&ef

vnf; vdktyfrnfjzpfygonf/

5/ xkdYaMumifh Phone Interview onf Phone

ydkifqdkifonfh rdom;pk (Respondent) rsm;udkoma&G;cs,f

ar;jref;onfh oabmjzpfaeojzifh Probability Sampling

Method (jzpfwefpGrf;tay: rlwnfNyD;erlema&G;cs,fonfh

enf;vrf;) r[kwfbJ Non-Probability Sampling

Method jzpf jcif;aMumif h tqd kygenf;vrf;jzif h

aumuf,lxm; onfh erlem (Sample) onf Represen-

tative Sample (Population ud kud k, fpm; jy Konf h

Sample) r[kwfEdkif ouJhodkY Population (OD;a&) \

0daoo vu©Pmrsm;? taMumif;t&mrsm;twGuf

aumufcsufcs&ef tcsuftvuf cdkifvHkrItm;enf;rnf

jzpfygaMumif; wifjytyfygonf/

36

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 42: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ed'gef;rsufarSmufacwfjrefrmEdkifiHonf zuf'&,fEdkifiHa&;c&D; pwifcsDwufcsdef

wGif zuf'&,fpD;yGm;a&;udktaxmuftuljzpfap&ef &nfoefí jrefrmEdkifiH

&if;ESD;jr§KyfESHrI Oya'tygt0if ukrÜPDrsm;Oya'wdkYudkyg jyifqifvsuf topf

jy|mef;um pD;yGm;a&; tcGifhtvrf;rsm;pGm ay:xGef;vmEdkifap&ef zefwD;wnfaqmufae

onfhumv[k qdk&rnfjzpfonf/

wpfEdkifiHvkH;typftcwf&yfpJa&;udk OD;wnfvsuf EdkifiHawmf wnfNidrf

at;csrf;pGmjzifh wpfwdkif;jynfvkH;wpfajy;nD zGHUNzdK;wdk;wufapa&;twGuf pepf

ajymif;vJrI? pD;yGm;a&;rl0g'rsm;? Oya'rsm;ajymif;vJrItygt0if EdkifiHa&;jyKjyif

ajymif;vJrIrsm; taumiftxnfazmfvsuf&SdaeqJ[k qdkEdkifonf/

xdkodkY zuf'&,fpD;yGm;a&;udk tkwfjrpfcsay;Edkifa&;? cdkifrmawmifhwif;aom

pD;yGm;a&;tvmtvmrsm; jzpfxGef;ay:aygufvma&;twGuf &if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief;

rsm;tm; EdkifiHtwGif; tvsiftjreftajcus vkyfudkifcGifh&&SdEdkifrSom wpfzufwpfvrf;

rSxda&mufpGm taxmuftulay;edkifrnfvnf;jzpfonf/

,if;odkY &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; zdwfac:&mwGif urÇmhEdkifiHrsm;ü &if;ESD;jr§KyfESH

olrsm;tm; tqifoif h taumiftxnf azmfxm;onfh ukefoG,fa&;Zkef?

pD;yGm;a&;Zkef? txl;pD;yGm;a&;Zkef? pufrIZkefrsm; ponfwdkYjzifh ESpf&SnfajriSm;&rf;cGifh?

vrf;yef;qufoG,fa&;? vQyfppfrD;? aexdkifa&; ponf wdkYudk tqifoifhvG,fvifhwul

tokH;jyKEdkif&efESifh oD;jcm;tcGifhta&;rsm;pGmudk &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;tm; qGJaqmif

urf;vSrf;vsuf tNydKiftqdkifzdwfac:vsuf vnf; &SdaejyDjzpfonf/

37

Page 43: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

owfrSwfxm;aom zGHUNzdK;a&;Zkefrsm;tvdkuf

vdkufavsmnDaxGaom owfrSwf ajraps;rsm;tygt0if

&if;ESD;jr§KyfESHolrsm;\ pdwfBudKufzefwD;ay;xm;MuNyD;

oifhwifhrQwonfh ajraps;rsm;udk EdkifiHawmftygt0if

&if;ESD;jr§KyfESHrI jr§ifhwifa&;at*sifpDrsm; rS tNrJtqifoifh

jyifqifí bmompum;rsKd;pkH wwfuRrf;olrsm;tm;

taotcsm avhusifhvsuf ,if;wdkYEdkifiHtwGif; tajcus

vma&muf&if;ESD;jr§KyfESHrI rvGJraoGjyKEdkifatmif qGJaqmif

vsuf&SdaeayNyD/

xdkodkYqdkvQif jrefrmEdkifiH\ &if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;

jr§ifhwifa&;at;*sifpDwpfckuJhodkY rSwf,l&rnfh jrefrm

EdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&SifESifh wdkif;a'oBuD;^ jynf

e,f &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfrwDrsm;taejzifh jynfwGif;ESifh

EdkifiHwum &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;twGuf odkYr[kwf xkxnf

BuD;rm;aom &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;tm; qGJaqmifEdkif&ef

tqifoifh jzpfaeygNyDavm qifjcifokH;oyfMuNyD;

vdktyfcsufrsm;udk taumiftxnf azmfaqmifí tqif

oifhjzpfatmif jyifqifEdkifap&ef þaqmif;yg;jzifh

wifjyvdkuf&ygonf/

wdkif;a'oBuD;^jynfe,f &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfrwDrsm;\ vkyfydkifcGifh

wdkif;a'oBuD; jynfe,f &if;ESD;jr§KyfESHrI aumfrwD

rsm;udk zGJUpnf;cJhNyD; trdefYaMumfjimpmtrSwf 25^2017

jzifh vkyfxkH;vkyfenf;rsm;udk xkwfjyefaMunmcJhonfh

tavsmuf aumfrwDrsm;rSvnf; aumfrwD0ifrsm;tm;

em;vnfoabmaygufap&ef vkyfxkH;vkyfenf; &Sif;vif;

jcif;rsm;? wdkif;a'oBuD;^jynfe,fOD;pD;rsm; em;vnf

oabmaygufrI ydkrdkxda&mufap&ef avhusifhay;jcif;rsm;

jyKvkyfcJhonfudk awGU&Sd&ayrnf/

trdefYaMumfjimpmtrSwf 25^2017 t& wdkif;

a'oBuD;^jynfe,f &if;ESD;jr§KyfESHrI aumfrwDrsm;taejzifh

owfrSwf &if;ESD;jr§yfESHrIyrmP atmufESifh jrefrmEdkifiH

&if;ESD;jr§KyfESHrIOya'yk'fr 36 ESifh NidpGef;rIr&Sdaom &if;ESD;

jr§KyfESHrIqdkif&m twnfjyKavQmufxm;vTmrsm;udk vufcH

qkH;jzwfcGifhtygt0if &if;ESD;jr§yfESHrI ESpf&SnfjyKvkyfrnfh

ajrqdkif&mtokH;jyKcGifhudk cGifhjyKay;Edkif&ef cGifhjyKxm;aomf

vnf; tcGefuif;vGwfcGifhESifh oufomcGifhrsm;udkrl

vufcHcGifhom&SdNyD; jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumfr&Sif

odkY qufvuf wifjycGifhjyKrIrsm; &,lMu&rnfjzpfonf/

xdkYtwl aumfrwDrsm;taejzifh wifjyvmonfh twnf

jyKavQmufxm;vTmrsmtm; vufcHpdppfNyD;aemuf aumfrwD

tpnf;ta0;rwifjyrD jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIaumf

r&SifodkY wpfywfBudKwifí wifjyvrf;ñTefrIcH,l&ef

ñTefMum;pmrsm;udkvnf; xkwfjyefxm;onfudk awGU&ay

rnf/

xdkYodkYaom xkwfjyefrIrsm;udk qef;ppfMunfh

vQifrl jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'yg jy|mef;csuf

tcsKdUtm; tm;uljznfhqnf;ay;onfudk awGU&Sd&rnfjzpf

onf/ odkY&mwGif wdkif;a'oBuD;^ jynfe,f &if;ESD;jr§KyfESHrI

aumfrwDrsm;taejzifh tvkyfjzpf&efrSm ajrqdkif&m

ay:vpDrsm;udk yGifhvif;jrifompGmjzifh &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;

tm; csjy&efvnf; vdktyfvmaeonfudk awGU&Sd&ayrnf/

tjyKoaomaqmifaqG;aEG;&rnfqdkvQif &if;ESD;jr§KyfESHrI

jyKvkyfrnfhajrtaejzifh ESpf&SnfiSm;&rf;cGifh&rS odkYr[kwf

a&&Snf tokH;jyKcGifhay;rSom wGufacsudkufaom? t&if;

aMuaom tusKd;rsm;aom &if;ESD;jr§KyfESHrIjzpfvmEdkifay

onf/

,kHMunfrIjzifh c&D;ESif&rnfh&if;ESD;jr§KyfESHrI&if;ESD;jr§KyfESHolESifh wdkif;a'oBuD;^jynfe,f

tpdk;&tzGJUrsm;Mum; ajrqdkif&m udpö&yfrsm;udk tjyK

oabmaqmif aqG;aEG;MurSom rdrdwdkif;a'oBuD;^

jynfe,frsm;wGif tvkyftudkiftcGifhtvrf;rsm; zefwD;

ay;EdkifrnfjzpfNyD; acwfrDenf;ynm&yfrsm;vnf;cHpm;

&&SdEdkifrnfvnf;jzpfonf/

odkY&mwGif ajrqdkif&mudpö&yfrsm;aqG;aEG;rIjyK

vkyfwdkif; ajriSm;&rf;cGifh oufwrf;tm; 3 ESpfom ay;

jcif;rsKd;rsm; rMumcP awGUBuHK&jcif;rsm;tygt0if

ESpf&Snf ajriSm;&rf;okH;pGJcGifhudk ,ciftpdk;& cGifhjyKcJhonfh

38

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 44: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ajrrsm;wGi f qufvuftaumif txnfazmf&e f

usL;ausmfrsm;? rlv ajrydkif&Sifrsm;ponfh tcuftcJ

rsm;pGmwdkYonf wdkif;a'oBuD;^ jynfe,frsm;wGif ESpf

&Snf&if;ES D;jr§KyfES Hrnfholrsm;twGuf ,kHMunfrIudk

usqif;aponfudk owdrl &ayrnf/

xdkenf;wlpGm &if;ESD;jr§KyfES Holrsm;bufESif h

EdkifiHhtusKd;pD;yGm; ponfh ESpfbufjrif pD;yGm;a&;tjrif&SdrS

om rdrdwdkYa'ozGHUNzdK;rItwGuf taxmuftyHhrsm;pGm

jzpfwnfEdkifrnfjzpfonf/

okH;ESpf ajriSm;&rf;cGifhoabmwlxm;onfh

&if;ESD;jr§KyfESHrIvkyfief;udk OyrmMunfhrnfqdkvQif yxr

ESpfESpfonf wnfaqmufa&;umv? wwd,ESpfonf

prf;oyfumvjzpfNyD; pD;yGm;jzpf pwifcsdefa&mufrS vuf&Sd

wnfaqmufxm;onfhajriSm;&rf;cGifh xyfrHr&&Sdawmhyg

u rnfodkYqufvkyfrnfenf;/ ESpfbufjrif0g'onf

pD;yGm;a&; vkyfaqmifolESifh tmPmvuf&SdolwdkYMum;wGif

vGefpGmta&;BuD;NyD; wm0ef,lrI&Sdaom &if;ESD;jr§KyfESHrI

tjzpfodYk zefwD;&ma&mufayrnf/

qdkvdkonfrSm &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;taejzifh

vnf; ajrOD;vdkonfhpdwfqE´ryg0ifbJ rdrd &if;ESD;jr§KyfESHrI

udk &Sifoefatmifjrifzdk YtwGufom OD;pm;ay;oifhNyD;

BuHKawGUvmEdkifonfh tcuftcJrsm;tm; &if;ESD;jr§KyfESHrI

rjyKvkyfrDuyif ueOD;wGufqcJhrnfjzpfonfhtavsmuf

rdrdwdkY ajcqefYEdkifoavmuf ajcvSrf;rsm;jzifhom wdkif;

a'oBuD;^jynfe,frsm;odkY csOf;uyfvkyfaqmifjcif;uom

ESpfzuf tusKd;rsm;rnfvnf;jzpfonf/ wdkif;a'oBuD;^

jynfe,ftpdk;&rsm;ESifh &if;ESD;jr§KyfESHolvdkolrsm; taejzifh

ESpf&SnfajriSm;&rf;cGifhqdkif&mrsm;tay: oHo,pdwf

rxm;MubJ tay;t,lnDrQí a&SUwdk;vkyfaqmifEdkifrI

tay: tjyKoabmaqmif ,kHMunfrIwnfaqmufvsuf

wufvSrf;Mu&efvnf; vdktyfayonf/

,aehacwfpD;yGm;a&;tay: pdefac:rItcsKdUpD;yGm;a&;tjrifus,frIt& Eke,fonf[kqdkMu

&rnfh ,cifu rsSwaomt usKd;pD;yGm; cGJa0&,ljcif;ESifh

cG Ja0wm0ef,lrI Eke,fao;onf humvjzpfonf h

tavsmuf ,aeYtcsdefcgwGif urÇmEdkifiHBuD;rsm;rS

a':vmbDvD,Hcs Dí w&m;0ifvrf;aMumif; jzih f

0ifa&mufrIrsm; &SdvmouJhodkY wdkif;a'oBuD;^jynfe,f

tm;vkH;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrIjyKvkyfrnfhtoGifjyvsuf

jzef Yusuf ajrOD;rI&,lEd kif&ef BudK;yrf;rIrsm;vnf;

awGUBuHKae&NyDjzpfonf/

ajrqdkif&m aygufaps;upm;jcif;rsm;tygt0if

aps;uGufcsKyfudkifrI OD;wnfvsuf Eke,fonfh pD;yGm;a&;

tjrifrsm; tawGUtBuHKrsm;udk ckwkH;vkyfaqmifvsuf

EdkifiHwumywfí vdrfvnfrIrsm; tar&duefa':vm

bDvD,HjzifhcsDvsuf a'ozGHUNzdK;a&;udk taMumif;jyí

vma&muf aqG;aEG;jcif;rsm;vnf; acwfpm;vsuf&Sdaejyef

onf/ pdwfapwemtjynfhjzifh vkyfaqmifay;onfh

pD;yGm;a&;orm;rsm;tm; vufurf;BudK&rnfjzpfaomf

vnf; rnfonfhpD;yGm;a&;orm;rS tusKd;tjrwfr&SdbJ

vkyfaqmifvdrfhrnfr[kwfqdkonfudkvnf; owdrlMu

&rnfvnf; jzpfonf/

taemuftiftm;BuD;rsm;rS EdkifiHa&;t& tcsKyf

tcsmtmPmrsm;jzihf zdtm;ay; vkyfaqmifrIrsm;&Sdaecsdef

wGif &yfwefYroGm;ap&efvdktyfNyD; jrefrmh&if;ESD;jr§KyfESHrI

tajctaeudk xdef;n§d&rnfhtcsdefwGif wdkif;a'oBuD;^

jynfe,f&if;ESD; jr§KyfESHrIaumfrwDrsm;taejzifh aygif;pyf

n§dEdIif;ay;Mu&mwGif ajrqdkif&mtcuftcJrsm;onf

t"dupdefac:rIwpf&yftjzpf rodrom ul;ajymif;vmae

NyDjzpfonf/

&if;ESD;jr§KyfESHrnfholrsm;twGuf us,fjyefYaom

ajr&Sdvm;ar;rnfvnf;jzpfonf/ odkY&mwGif ,if;ajrwdkY

onf tenf;qkH; tpdk;&ydkif odkYr[kwf tjcm;enf; okH;pGJ

cGifhwpfckck odkYr[kwf *&rfayguf wpfckck ponf &Sdae

oifhonfrSefaomfvnf; pufrIZkefajrjzpfvifhupm;

pufrI*&rftrnfaygufZkefrSm &efukefwdkif;a'oBuD;

tygt0if wdkif;a'oBuD; 3 ckavmufwGifom pufrI

vkyfief;okH;ajrtjzpf jyoiSm;&rf;Edkifonfhtaetxm;

jzpfaejyefonf/

39

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 45: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

a&? rD;? vrf;yef;qufoG,fa&;ponfh t*Fg&yf

rsm; rjynfhpkHvifhupm; EdkifiHjcm;ESifh jynfwGif; &if;ESD;

jr§KyfESHolrsm;twGuf &if;ESD;jr§KyfESHrI jyKvkyfrnfh ajrae&m

udkrl tqifoifh azmfaqmifoifhonfh tajctaevnf;

jzpfonf/ odkY&mwGif vuf&Sd tcsdefxd &if;ESD;jr§KyfESHrIOya'?

ukrÜPDOya'rsm;om ajymif;vJcJhaomfvnf; tjcm;

wnfaqmufrItydkif;ESifh &if;ESD;jr§KyfESHrI jyKvkyfrnfholrsm;

twGuf tcGifhtvrf;aumif;? tqifajyrnfh &if;ESD;jr§KyfESH

rnfh ajrae&mzefwD;ay;EdkifrIwdk YwGif tm;enf;csuf

BuD;rm;vsufvnf; &Sdaejyefonf/

pdefac:rIrsm;pGmtm; aqG;aEG;rnfqdkygu

ukefEdkifrnf rxifaomfvnf; &if;ESD;jr§KyfESHrI trSef

wu,f pD;0ifvmapcsifygvQif EdkifiHawmfrSvnf; jyKjyif

ajymif;vJrIrsm;pGmudk ueOD;vkyfaqmifoifhaom t&m

rsm;pGmteuf ajrqdkif&mtusyftwnf;onf &if;ESD;

jr§KyfESHolrsm; vma&mufjr§KyfESHjcif;udk rsm;pGm wGefYqkwfae

aponfudk txl;owdxm;oifhayonf/

aqG;aEG;wifjycsuftrSefwu,f&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm; wdkif;a'oBuD;^

jynfe,ftESHY pD;0ifapcsifygu yxrqkH;vkyfaqmif&

rnfhvkyfief;pOfrsm;teuf &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;twGuf

vkHavmufaom us,fjyefYonfh ajrae&mtm; ESpf&Snf

iSm;&rf;ay;Edkifrnfh jynfolUtusKd;pD;yGm; rxdcdkufaprnfh

tusKd;rsm;aprnfh ajrae&mrsm;udk jrefrmEdkifiH &if;ESD;

jr§KyfESHrIOya'ESifhtnD udkufnDatmif pdppfa&G;cs,fxm;

oifhNyD; owÅd&Sd&Sd cGifhjyKay;&efESifh ,kHMunfrI wnfaqmuf

vsuf avhvmrI? tm;xkwfrIrsm;? okawoe tajccHvkyf

aqmifrIrsm;tm; tm½kHpdkufvkyfaqmifoifhvSygonf/

BuD;us,fcrf;em;aom &if;ESD;jr§KyfESHrIzdwfac:

yGJrsm;tjyif vuf&Sd EdkifiHwumESifh jynfwGif; &if;ESD;

jr§KyfESHolrsm;twGuf rdrdwdkYa'otwGif; &if;ESD;jr§KyfESH

rnfholrsm;twGuf wm;qD;aeaom taMumif;t&mrsm;udk

csÚf;uyftajz&Smvsuf a&SUwdk;vkyfaqmifoifhvSayonf/

aemufqkH;&v'faumif; xGufaprnfh xda&mufaom

pDrHudef;rsm;udk taotcsmtaumiftxnfazmfoifh

vSayonf/

þaqG;aEG;wifjycsufrsm;onf EdkifiHhtusKd;

pD;yGm;udkom OD;wnfaqG;aEG;jcif;vnf; jzpfonfudk

taocsmrSwf,lapcsifygonf/ us,fjyefYxda&mufaom

&if;ESD;jr§KyfESHrIrsm;udk EdkifiHtESHY pD;0ifapvsuf tvkyf

tudkiftcGifhtvrf;rsm; zefwD;ay;Edkif&efrSm tajrmftjrif

ESifh txufatmufrnmwrf; ,kHMunfrIwnfaqmufEdkif

jcif;uom t"duudpöjzpfonfudk owdrloifhayonf/

ed*kH;jynfaxmifpkor®wjrefrmEdkifiHawmftaejzifh

zuf'&,fEdkifiHa&;wGif r&Sdrjzpf zuf'&,fpD;yGm;a&;

wnfaqmufEdkifrSom wdkif;&if;om;wdk Y\ ,kHMunf

udk;pm;rIrsm; rvGJraoG&&SdrnfjzpfouJhodkY wdkif;a'o

BuD;^ jynfe,f&if;ESD;jr§KyfESHrIaumfrwDrsm; taejzifh

vnf; tpdk;&tzGJUrsm;ESifh &if;ESD;jr§KyfESHolrsm;tMum;

xda&mufaom aygif;pyfn§dEdIif;rIrsm; ,cifxufydkrdk

vkyfaqmif&efvnf; rsm;pGm ta&;BuD;aeonfh umv

vnf;jzpfonf/

t&yftac:t& wdkif;a'oBuD;^jynfe,f

&if;ESD;jr§KyfESHrI aumfrwDrsm;wGif &if;ESD;jr§KyfESHrI yrmP

wufvmjcif;r&SdouJhodkY jrefrmEdkifiH &if;ESD;jr§KyfESHrI

aumfr&SifwGifvnf; enf;yg;aeygvQif okawoejyK

vsuf jyefvnfjznfhqnf;vkyfaqmifoifhonfrsm;udk

vkyfaqmifrSom EdkifiHawmf\ a&SUquf&rnfhc&D;onf

ajzmifhjzL;om,m&SdrnfjzpfNyD; EdkifiHom;wdkY\ tusKd;

pD;yGm;onfvnf; OD;armhvmrnfvnf; jzpfayonf/

usrf;udk;pm&if;(1) jrefrmEdkifiH&if;ESD;jr§yfESHrIOya'? 2016

(2) jrefrmEd kifiH&if;ES D;jr§KyfES HrIenf;Oya'rsm;ESif h trdef Y

aMumfjimpmrsm;? 2017

40

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 46: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

azmifBuD;qif;azmifBuD;qif;vmawmh? qHyifu a&SUig;rl;? aemufwrwfqkdawmh? ckrS vGwfvmwJh

yHkpHaygh? 0efBuD;rsm;½Hk; Ak'¨bmomtoif;u &[ef;cHyGJ&Sdawmh rJ0ifEdIuf vdkufwm aygufa&m?

qHyifwkdawmh tqifajyvkYd? 8 rkdif ÓPpm*DrSm0wf&w,f? tvSLtwef;uvnf;aygawmh?

tqifajypGmpm;ae&w,f? w&m;xkdif&wmawmh BudwfrdSwfvkyfaygh? (7) &uf0wfNyD;

rdb&yfxHjyefcsifawmh ½Hk;rSmcGihfwifw,f/ tJ'D rSm jyóemawGUawmhwmygyJ? a&SmifwcifcGihf

(3)&ufwifw,f? a';'&Jjyef&ef taMumif;jyw,f? pDrHvufaxmufñTefMum;a&;rSL; u

a&SmifwcifcGihfeJY e,foGm;cGihf r&SdaMumif;ajymw,f? 'gqkd cHpm;cGihfvdkYajymif;wifw,f? pDrH

vufaxmuf ñTefMum;a&;rSL;u cHpm;cGihfqkdwmBudKwif&w,f? ½Hk;csKyfrSxGufcGmcGihfawmif;&

w,f? cGihfjyKrdefY&rS oGm;cGihf&Sdw,f ajymw,f/ tJ'Dup bGJU&t&m&Sdaygufp ynmay;cH&awmh

wmygyJ/

e,fajymif;&r,fqkdawmh½Hk;wGif;oifwef;vnf;NyD;? azmifBuD;vnf; wufNyD;awmh? 'kwd,pDrHudef;rSL;jzpf

oGm;NyD/ e,frsm;wGif oGm;a&mufwm0efxrf;aqmif&ef NrdKUe,ftqkdjyK ckdif;NyD udk,fu

e,frajymif;csif? &efukefrSmyJ usL&Sifjy aecsifonf/ tqkdawmhjyK&onf/ rdrdwkdYNrdKUom;jzpf

wJhq&mOD;ñGefYarmif(wGJbufñTefMum;a&;rSL;)udk oGm;ajymonf/ e,frajymif;&ef olYtaeeJY

rwwfEkdifaMumif;? e,frajymif;csif&if? tvkyfBudK;pm; u@wm0efcHeJY tqifajyatmif

aeygvkdYom ajymvkdufonf/ q&mñTef Mum;onhftwkdif;aeonf/ e,frajymif;&yg/

0efBuD;rsm;½Hk;0efBuD;rsm;½Hk; pDrHudef;a&;qGJa&;OD;pD;XmerSm tvkyfvkyf&wmaysmfp&myg? ECO rS

bGJU&awGjzpfonf/ ausmif;rSmtaqmifrSm av;ESpftwlaecJholrsm;jzpfMu onf/ nDtpfudk

armifESrpdwf"gwftjynhf &SdMuonf/ 'gayr,hf wcsKdUvnf; ausmif;uwnf;u? wcsKdUvnf;

½Hk;a&mufrS twGJawGjzpfMuonf? uRefawmfuawmh ausmif;rSmvnf; tqifrajycJhawmh?

« acwftqufquf EkdifiHhwm0efrsm;udk xrf;aqmifcGihf&aom pD;yGm;a&;wuúodkvfrS

bGJU&olrsm;udk þpmpOfjzihf *kPfjyKtyfygonf/»

b0taxGaxG (7)

ausmf'Gef;? ñTefMum;a&;rSL; (Nidrf;)

41

Page 47: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

½Hk;a&muf&if rdef;uav;awG toufawGBuD;NyD; rmefawG

usvmvkdY udk,fhudkpdwf0ifpm; Mur,fvkdY xifcJhrdao;/

42-vrf;? 0efBuD;rsm;½Hk;uvyf½Hk;rSmaewmausmif;rSmvkdyJ wpfausmif;wnf;

qif;awG a&SU? aemuf uGmMuawmh? nDtudkawGvkd ½Hk;ydwf

&uf tif;,m;uefa&oGm;ul;Mu? naeydkif;½Hk;wGif;

'AvsLabmuefMu? jcif;cwfMu? odrfjzLabmvHk;uGif;

oGm; abmuefMu/ taqmifrSm taysmfzJupm;Mu?

ydkufqHjywf&if ½Hk;urrrsm;xHrS ydkufqHacs;NyD; oHk;Mu

aygh? aemifawmfBuD;awG&JU vrf;jyrIaMumihf naeydkif;

0efBuD;rsm;½Hk;uvyfrSm bdvd,ufxkd;jcif;? t&ufxkdif

aomufjcif;? 42-vrf;tpdk;& t&ufjzLqkdifrSm wef;pDNyD;

t&ufjzL 1-ywf 60 jym;eJY aomufwJh ynmawGwwfvmNyD

aygh/

usL&SifjyzdkhBudK;pm;jyefNyDvdIifNrdKUe,f? tif;pdefvrf;? trSwf(80)? ajrnD

xyf wkdif;a&'D,dk oifwef;ausmif;tcef;udk tcsdefydkif;

wpfv 50d eJY iSm;NyD; 5? 6? 7 wef;awGudk ocFsmusL&Sifay;

zkdYBudK;pm;cJhzl;w,f? tcef;cawmif r&vdkY ausmif;ydwf

cJh&w,f? ZGJuawmh ravQmhao;bl;? 0efBuD;rsm;½Hk;teD;?

bkduav;aps;vrf;xdyf av;xyfwkduf tay:qHk;tcef;

(12 ay cGJ 50 ay)udk wpfv 50deJY iSm;NyD; pmay;pm,loif

wef; pD;yGm;a&;ynm yxrESpfpoifw,f? q&mOD;aZmfaz

0if; acgif;aqmifNyD; tm;rmefenf;jyudk pwifaxmifcJh

w,f/ vSnf;wef;? OD;xGef;vif;NcHvrf; q&mOD;wif0if;

atmif\ ZeD; tdrf&JUum;*dka'gifrSm pD;yGm;a&;wuúodkvf

yxrESpf? 'kwd,ESpfawGvkd Y pm&if;tif;ynmpwif

oifMum;cGihf&cJhw,f? q&mwkdY 2-OD;u vl&nfcRef&zl;

awmh? vl&nfcRefenf;jyvdkY trnfay;xm;w,f? tJ'Du

pvkdufwm aemifwpfcsdefrSm OD;wif0if;atmif (MCC)

jzpfvmw,f? olYqDutm;eJYrmefeJY oifwJhyHkpHudk twk

,lcJhw,f/

emrnfausmf usL&Sifq&mjzpfNyDq&mOD;wifaomif; (0gPdZÆ)u Nidrf;enf;jy?

jruRef;omenf;jywkdYrSm pm&if;ynmoifzdkY pDpOfay;

w,f? OD;ausmf'Gef; (pm&if;tif;ynm)qkdNyD; owif;pm

awGrSmyg aMumfjimygvmwJhtqifhjzpfvmNyD? vkyfom;

aumvdyf (pD;yGm;a&;)? pmay;pm,l (pD;yGm;a&;)? pD;yGm;

a&;wuúodkvf yxrESpf? 'kwd,ESpf? a'oaumvdyf

ausmif;ol^ausmif;om;awGudk pm&if;tif;ynmoif

Mum;ay;w,f? prf;acsmif;NrdKUe,f? ygwD,lepf vrf;pOf

vli,fu jyKvkyfcJhwJhpmay;pm,l taxmuftuljyK

oifwef;awGyg oifcGihf&cJhw,f? q&m'Gef; (pm&if;tif;

ynm)eJY wGJoifwJh pm&if;udkif 0gPdZÆq&mawGuawmh?

OD;wifaomif;? OD;wif0if;atmif? OD;0ifhausmf? OD;wif

xGef;OD; (bBuD;)wkdYjzpfygw,f/ (1979? 1980? 1981?

1982 -----)

usL&Sifq&m 'kwd,pDrHudef;rSL; e,fajymif;&NyD1984 usL&SifOya'uvnf; xGufvmNyD? 'kwd,

pDrHudef;rSL; vkyfoufuvnf;&vmNyD? 0kdif;usL&SifyJ

oifvdkY&awmhonf? ½Hk;rSmuvnf; pDrHudef;rSL;jzpf&ef

e,foGm;&rnfwJh? e,frajymif;&wJh CSED ,ck CSO

ajymif;zdkY BudK;pm;onfr&yg/ tvkyfxGufusL&Sifjyrnf

qkdawmh tazuoabmrwl? ½Hk;rSmvnf; &mxl;wkd;rnfh

tcsdefusa&mufaeNyD jzpfygí NrdKUe,fa&G;&efpDrHrS ac:

ajymNyD? rEÅav;rSmusL&Sif jyr,f? teD;tem;NrdKUe,frSm

pDrHudef;rSL;vkyfr,faygh/

oGm;NyDa[h &ckdifjynfe,f&mxl;wufrSmaocsmaeolawGudk pvTwfNyD?

rEÅav;wkdif;oydwfusif;NrdKUe,fwJh? rEÅav;rSm usL&Sif

jy? oydwfusif;rSma&Twl;&if------- pdwful;,OfMunhf

ao;w,f? avhvmMunhfawmh oydwfusif;u roGm;oihf

wJ htcsufawGrsm;aew,f/ ñTef Mum;a&;rSL;csKyf

a':ckdifckdifu oHwGJoGm;oihfaMumif; iyvD &SdaomaMumihf

VIP rsm;vmvQif trsKd;om;pDrHudef;rSL;u ydkoihfavsmf

42

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 48: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ojzihf oHwGJNrdKUe,fpDrHudef;rSL;jzpfavownf;/

oHwGJpDrHudef;rSL;wJha[hoHwGJygwD? aumifpDeJYpaygif;&wmaygh? a&mufwJh

aeYnaerSm ajrpm&if;OD;pD;rSL;u vmzdwfw,f? npm

olY½Hk;rSmpDpOfxm;aMumif;? |meqkdif&mawGeJY ygwD?

aumifpDwkdYrMumcP (aeYpOf)qHkMuw,fqkdyJ/

udk,fuvnf; 0goemuvnf;ygqkdawmh?

wpfcgqHkaomufrdwmeJY tESpf(20)&Jabmf jzpfoGm;wmyg

yJ/ tJ'DnrSm RUM, BE, BEER BudKufovdkaomufqkdawmh?

tjyefvrf;rSmpDrHudef;rSL; pufbD;ua>rvdrf a>raumuf

oGm;w,fqkdyJ/ pdkufysKd;p&dwf acs;aiGqif;ay;& jyef

w,f? &Gma&mufa&mufcsif;yJ? OD;pD;----------

tenf;tyg;oHk;pGJygovm; vmar;w,f? &ygw,faygh?

'gayrJh aiGacs;NyD; pm&if;udkufrS aomufMuwmaygh vkdY

ajymxm;&w,f/ paomufawmhykvif;eJY cGuf 1-vHk;yJ

csxm;w,f? pm;p&mbmrQryg? wynhfausmfudk &GmxJ

ajryJavSmfoGm;0,fcdkif;&w,f? cGufwvHk;awmif;,lNyD;

udk,fwkdifpdwfBudKuf a&rsm;rsm;a&maomufw,f? aus;&Gm

u vlBuD;wpfa,muf rdrdcGufudk rSm;NyD;aomufawmh.....

xGDceJaxG;xkwfNyD;ajymvkdufwmu..... a&aomuf

wmvm;wJhAsm/

&Gmwpf&GmrSmawmh pdkufysKd;p&dwfwjznf;jznf;

ay;aew,f? wpf&GmvHk;vnf; wjznf;jznf;rl;vmw,f?

acs;aiGvnf;tukefay;NyD;awmh? &Gm&JUawmifbufeJY

ajrmufbuf&efjzpfMuw,f? xdef;r&jzpfawmh rdrdvnf;

aiGxkyfydkufNyD; NrdKUudkeD;&mvrf;u ajy;NyD;jyefcJh&w,f?

&Jpcef;oGm;NyD; owif;ydkYcJhw,f/

,cifuvnf; 'DpDrHudef;rSL;yJ1986 {NyDvrS 1988 pufwifbmvxdawmh

pDrHudef;rSL;u ygwDOD;aqmifrI? jynfolYaumifpD BuD;

MuyfrIeJYoGm;wmaygh? NrdKUe,fygwD,lepfOuú| jynfolY

vTwfawmfoGm;&if? pD;yGm;a&;pDrHudef;eJY ywfoufwmawG

a&;ay;&w,f? NrdKUe,faumifpDOuú| jynfe,faumifpD

tpnf;ta0;oGm;&if vkduf&w,f? NrdKUe,fpDrHudef;

taumiftxnfazmfrI tpD&ifcHpmjyKpkay;&w,f? iyvD

a&T0gcsKdif vl&nfcRefpcef;rSmzGihfwJh awmifolv,form;

a&;&m oifwef;? tvkyform;a&;&moifwef;awGrSm

tESpf (20)pDrHudef;eJY a'oqkdif&mpDrHudef;rsm;taMumif;

ydkYcs&w,f? pDrHudef;rSL;u pm&if;tif;ynmorm;qkdawmh?

awmifol v,form;tpnf;t½Hk;rSm aus;&Gmrsm;twGuf

vloHk;ukefypönf;cGJwrf;csjcif;? vlOD;a&pm&if;? pdkufysKd;

a&; BuD;MuyfrIaumfrwD&JU pm&if;tif;qkdif&mrsm;eJY ywf

oufwmawGulnDaqmif&Gufay;&w,f/ pyg; pkduf?

atmif? xGuf wGuf&mrSm jyóemu &Gmajrudk tajccHrSm

vm;? ydkifqkdifolvludktajccHrSmvm;? t,ltq uGJvGJ

awmh NrdKUe,fpm&if;csKyfrSm rukdufawmhwmygyJ/ wpf{u

pyg;(12)wif;tpkd;&udk a&mif;&r,fqdkwJh rl0g'aMumifh

jyóemwufvkdufwm aemufqHk; 1988 Mo*kwfv vl

xkqE´jyyGJrsm;jzpf&onftxdygyJ/ pDrHudef;rSL;uawmh

pyg;a&mif;zkdYa[majymyGJawGrSmvnf; yg0ifcJh&wmaygh/

1988 Mo*kwfv NrdKUe,foydwfpcef;u ac:,lcH&wJhtxd

pDrHudef;rSL;udk ygwD? aumifpDuvlvkdY tjrifcHcJh&w,f/

1988 pufwifbmv aemufydkif; r0wacwf

jzpfvmawmh yxrESpfwHk;uoli,fcsif;u cv& (55)

rSm XmecsKyfwyfcGJrSL;jzpfawmh? oHwGJ r0w Ouú|jzpfvm

w,f/ oli,fcsif;jzpfawmh ae&mwum vkdufulnD&jyef

a&m? &GmawGrSm pyg;a&mif;zdkY a[majym&w,f? 0efxrf;?

ppfwyf? &J? tkyfcsKyfa&; vkyfaeolawGudk rdbjynfolrsm;

u om;orD;rsm;udk xrif;auR;wJhtaeeJY EkdifiHawmfokdY

pyg;a&mif;oihfaMumif;? a[majym&w,f? &Gmwpf&GmrSm

awmh v,form;wpfOD;u em;axmifaeNyD;? ,cifygwD

aumifpDacwfuvnf; þol(pDrHudef;rSL;)yJ pyg;a&mif;

zkdY ajymcJhw,f/ ,ck r0w acwfrSmvnf; pyg;a&mif;zdkY

ajymwmvnf; þolyJvkdY y&dowfxJrS xajymwmcH

vkduf&w,fAsm/

qufvufazmfjyygrnf

43

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 49: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

]]Gender ESihf Sex &JU t"dyÜm,fudk &Sif;vif;Muyg&JUvm;&Sihf}} [lí rdkuf

u½dkzkef;rSwpfqihf vGihfarsmvmaomtoHrSm vltrsm;\tm½kHudk qGJ,lvIyfEdI;

vsuf&Sdonf/ vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;ESihf jyefvnfae&mcsxm;a&; 0efBuD;XmerS

wm0ef&Sdolrsm;u "Gender Equality" taMumif; ½kHtrSwf(32)&Sd pDrHudef;ESifhb@m

a&;0efBuD;XmerS 0efxrf;rsm;odkY vma&mufum todynmay;a[majymaejcif;

jzpfonf/

Gender qdkwmu usm;?r a&;&m owfrSwfcsufjzpfNyD; Sex qdkwmu

arG;&mygvdift*Fgrsm;jzihf usm;? r [lí cGJjcm;owfrSwfjcif;jzpfaMumif;? xdkYaemuf

a,musfm;qefjcif; (Mansculine)? rdef;rqefjcif; (Feminine) ponhf owfrSwf

csufrsm; ay:xGufvmaMumif;? þuJhodkY a,musfm;qefjcif;? rdef;rqef&ef vlrI

ykHpHoGif;,ljcif;udk (Socialization)? udk,fydkifykHpHrSwf,ljcif;udk (Internationalization)

[lívnf;aumif; owfrSwfazmfjyaMumif; tac:ta0:ESih fwuG t"dyÜm,f

zGihfqdkcsufrsm;udk pdwf0ifpm;zG,f&m A[kokwrsm;ESihfwuG &Sif;vif;a[majym

aejcif;jzpfonf/

xdkYaemufwGif cGJjcm;qufqHrIr&Sdonhf (Non-Discrimination)r&Sdap&ef

ppfrSefaom wef;wlnDrQrI&&Sda&;(Equility)rSm EdkifiHawmf\vkyfief;wm0ef (State

Obligation) jzpfaMumif; xkwfazmfajymqdkvdkufonf/ xdkYtwGuf(1979) ckESpfwGif

ay:xGef;NyD; EdkifiHaygif; (188) EdkifiHyg0ifonhf trsKd;orD;rsm;tm; enf;rsKd;pkHjzihf

44

Page 50: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

cGJjcm;rI yaysmufa&;qdkif&m ukvor*¾ oabmwlpmcsKyf

(Convention on the Elimination of All Forms of

Discrimination Against Women- CEDAW)udk jrefrm

EdkifiHtaejzihf (1997)ckeSpfwGif tzGJU0ifEdkifiHtjzpf

vufrSwfa&;xdk;cJhajumif;? vlrI0efxrf;? u,fq,fa&;

ESihf jyefvnf ae&mcsxm;a&; 0efBuD;XmerSOD;aqmifí

uav;oli,f? trsKd;orD;ESihf roefpGrf;olrsm;udk t"du

OD;wnfcsufxm;um aqmif&Gufvsuf&SdaMumif;? ¤if;udk

trsdk;orD;rsm; zGHUNzdK; wdk;wufa&;qdkif&m trsKd;om;tqihf

r[mAsL[mpDrHudef;(2013-2022) National Strategic

Plan for the Advancement of Women( NSPAW)

jzihf(1996) ckESpfuwnf;u pwif taumiftxnfazmf

aeaMumif; xyfqihfa[majymcJhygonf/

¤if;aemuf jrefrmEdkifiHwGif; rSDwif;aexdkifvsuf

&Sdonhf uav;oli,fESihf trsKd;orD;rsm;wGif t"duus

a&mufvsuf&Sdonhf tEÅ&m,frIcif;rsm;taMumif;udk

Mum;em&jyefonf/ pdwfrcsrf;ajrhzG,f owif;rsm;yif/

¤if;wdkYudk rnfodkYrnfykH tumtuG,fay;&rnfenf;

qdkonfudk umuG,fonhf enf;vrf;rsm;udk Oya'abmif

twGif;rS tcdkiftrm jyKvkyfaqmif&GufaeaMumif; od&Sd&

onf/

wpfzufwpfvrf;rSvnf; jynfolU0efxrf;

trsKd;orD;rsm;tm; vkyfief;cGifwpfzuf tdrfaxmif

om;arG;wpfzufESihf uoDuvifjzpfaeonfudk ajz&Sif;

ay;Edkifonhf tpDtrHrsm;&SdaMumif;? rl0g'rsm;csrSwf

taumiftxnfazmf aqmif&Gufaeaomfvnf; Xmeqdkif

&m tm;vkH;rS 0dkif;0ef;ulnDoihfaMumif; ajymMum;oGm;yg

onf/ Oyrmtm;jzihf ½kH;rsm;wGif &ifcGifydkuft&G,frS

pwifNyD; aeYuav;xdef;Xmersm;zGihfoihfaMumif; odkYrS

om rdcifrsm;taejzihf pdwfajzmifhajzmihfjzihf vkyfief;

wm0efrsm; xrf;aqmifEdkifrnfjzpfaMumif;? þodkY uav;

xdef;ausmif;av;XmewGif zGihfrnfqdkygu tcef;ae&m

om vdktyfrnfjzpfaMumif;? tjcm;vdktyfonhf 0efaqmif

rIrsm;udk vlrI0efxrf;XmerS tultnDay;rnfjzpfaMumif;

ajymMum;oGm;ygonf/

þtaMumif;t&mudkMum;&if; uRefrowd&

oGm;onfrSm udk&D;,m;EdkifiH KDI School of Public Policy

and Management wGif ynmoifMum;cJhpOfu awGUjrif

cJh&aom uRefrwdkYaexdkif&m taqmifESihfwpfqufwnf;

uyfvsufwnf&Sdaeonhf Nursery (ac:) aeYuav;xdef;

rlBudKausmif;av;yif/ xdkrlBudKausmif;av;wGif wuf

a&mufvsuf&Sdaom uav;i,fav;rsm;rSm xdkwuú

odkvfrS ygarmu©rsm;? 0efxrf;rsm;\ uav;rsm;yifjzpf

onf/ ¤if;wdkYonf uav;rsm;tm; vkHNcHKpGm oifMum;

apmihfa&SmufMuonf/ tb,faMumihfqdkaomf EdkifiH

wum ausmif;om;^olrsm;tm; xdkrlBudKausmif;twGif;

odkY t0ifrcH/ vlpdrf; avhvmrcHaom uefYowfe,fajr

tjzpf owfrSwfxm;&Sdonf/ uav;rsm;\ usef;rma&;

udk qdk;0g;pGm xdcdkufEdkifaomaMumihf teD;tem;wGif

aq;vdyfyif taomufrcHay/ awGU&Sdygu 'PfaiGwyf

jcif;rsm; jyKvkyfNyD; owday;pmrsm; ae&mtESHY tquf

rjywf ay:xGufvmayawmhonf/

uav;cspfaom uRefruawmh olwdkYpnf;urf;

csufrsm;tm; tauseyfBuD;auseyfrdvsuf rvSrf;rurf;

rS rodromav; apmihfMunhfavhvm&onf/ olwdkYEdkifiH

\ tem*wf uav;i,frsm;tm; rnfodkYrnfykH jyKpkysKd;

axmifay;oenf;qdkonhftcsufrSm uRefrtwGuf

tvGefpdwf0ifpm;zG,fyifjzpfonf/ odkYaomf tjynhft0

awmh ravhvmEdkifay/ uRefr wufa&mufaeaom

twef;csdefrsm;rS tm;vyfcsdefESihf olwdkYq&mrrsm;ESihf

pmoifcef; jyifyavhvma&; xGufonhftcsdefrsm; wdkuf

qdkifrSom cspfpzG,f uav;av;rsm;udk ai;armEdkifay

onf/ xdkYjyif &moDOwkvJ om,mrSomvsSif/ udk&D;,m;

EdkifiH\ &moDOwkonf wpfcgw&H tvGefqdk;0g;vSonf/

Eke,faomuav;i,frsm;ESihf roihfavsmfí txl; *½k

pdkuf&onf/

&moDOwkom,mcsdefrsm;wGif pwdkifus vSy

aom cspfpzG,f q&mri,f 3^4 a,mufjzihf uav;

ta,muf (20) cefY ausmif;ywf0ef;usifodkY vrf;avQmuf

xGufavh&Sdonf/ vrf;ul;rD;yGdKihfwGif rnfonhf ta&mif

45

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 51: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

jyvQif vrf;ul;oihfajumif; ta&mifrsm;ESihf vrf;pnf;

urf;rsm;udk uav;i,fb0rS wpfNydKifeufwnf; pwif

oifMum;ay;jcif; jzpfonf/ uav;rsm;rS tjyeftvSef

ar;aeonhf ar;cGef;oHav;rsm;jzihf ausmif;ywf0ef;usif

wGif pDpDnHnH qnf;vnf;oHav;rsm; jzpfay:aeonfrSm

tvGef pdwfcsrf;ajrhzG,f aumif;vSonf/ tar;xlaom

uav;i,frSm ÓPfaumif;onf qdkonfrd k Yvm;/

xdkuav;tkyfpkeSihf BuHKorQvlwdkif; rsufESmay:wGif

tNyHK;&dyfawG tvdktavsmuf xif[yfvmatmifyif

cspfp&maumif;juonf/

xdk Ytwl ygarmu©rsm;aexdkif&m tdrf&m\

taemufzufwGif awmifukef;uav;&Sd&m obm0awm

awmifa&ajruJhodk Y zefwD;xm;aom ae&modk Yvnf;

awmifwuf tawGUtBuHK ,l&if;uav;rsm; tkyfpkvdkuf

waysmfwyg; avhvma&;xGufavh&Sdjuonf/ awmvrf;

wpfavQmuf &moDtvdkuf yGihfaeMuaom awmyef;

uav;rsm;udk uav;rsm;twGuf obm0 oifaxmuful

ypönf;tjzpf tokH;csum obm0a&ajrawmawmifESihf

uav;rsm;udk &if;ESD;uRrf;0ifaponfrSm twk,lp&m

aumif;vSayonf/ obm0ywf0ef;usifudk i,fpOf

uwnf;u cspfjrwfEdk;apjcif;jzihf BuD;jyif;vmaomtcg

obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;olrsm; tvdktavsmuf

jzpfvmaprnhf enf;vrf;yifjzpfonf/ EdkifiHeSihf vlrsKd;

cspfpdwfudkyg wpfygwnf; ysKd;axmifEdkifayonf/

xdkYjyif 0efxrf;rsm;rS oD;yifpm;yifav;rsm;udk

tvS pdkufysKd;xm;onhf pdkufcif;av;rsm;&Sd&m þpdkufcif;

av;onf rlBudKausmif;rS uav;rsm;twGuf erlem

pdkufcif;yif jzpfayawmhonf/ tyifav;rsm;jum;wGif

waysmfwyg; a&avmif;aygif;oif aejuonfudk awGU

jrif&onfrSm tvGefpdwfMunfel;zG,f aumif;vSonf/

olwdkYtwGuf w&m;0if ajrBuD;udkifcGihf &THUudkifaqmhcGihf&

onhftcsdefyif/ uav;wdkY\ wGwfwD;wGwfwm ar;cGef;

rsm;udk ajzMum;&if; vdk&moif½dk;ñTef;wrf;yef;wdkifudk

ta&mufESifaejuonhf q&mr i,fav;rsm;udk awGUjrif

&onfrSm tm;&zG,f pdwfauseyfzG,f jrifuGif;jzpfayawmh

onf/

xdkYjyif wuúodkvfausmif;0if;&Sd abmvkH;tm;

upm;uGif;rSmvnf; olwdkYtwGuf tm;upm;enf;rsKd;pkH

,SOfNydKif&mupm;uGif;BuD;yif/ toHukefatmf[pfum

qifETJMuonfrSm aysmfp&mtwd/ ausmif;wGif; wuúodkvf

pmjunhfwdkuf&Sd wdwfwdwfqdwfqdwf pmzwfenf;rsm;jzihf

zwf½Iavhvmvsuf&Sdaom ausmif;om;^olrsm;eSihfvnf;

&if;ESD;uRrf;0ifapjyefonf/ ausmif;0ef;udk taESmihf

t,SufrjzpfapbJ tkyfpkvdkuf wdwfwqdwf csDwuf

aeylpmvIH&if; vrf;ywfavQmufaeMuonfrSm vGefpGm

cspfp&m aumif;vSonf/ txl;ojzihf KDI School wGif

wm0efxrf;aqmifaeaom 0efxrf;rdbrsm;\ rsufpd

atmuf&Sd udk&D;,m;EdkifiH &ifaoG;rsm;\ ynma&;tprSm

b0ifus ESpfNcdKufzG,fyif/

olwdkYav;rsm;udk ai;arm&if; uRefr ESpfNcdKuf

pGJrufpGm zwfzl;onhf q&mjrihfoef;a&;onhf ]awmhwdk;csef}

[lonhf 'kwd,urÇmppfBuD;rwdkifrDu rD;&xm;wGJ

a[mif;BuD;wGif zGihfvSpfxm;onhf *syefrlvwef; ynm

a&;pepfudk bmomjyefxm;onhf pmtkyfudk vnf;aumif;?

q&matmifoif;\ ]uHhulvufvSJY}udkvnf;aumif;?

q&mcspfOD;ndK\ ]a':{MuifESihftuf*sLau;&Sif;} 0w¬K

wdkYudkvnf;aumif; Munfel;pGm trSwf&aerdonf/

xdkYaMumihf jrefrmEdkifiH&Sd Xmeqdkif&m½kH;rsm;wGif

&ifcGifydkuft&G,frSpwifNyD; EdkifiHwumtqihfrD t&nf

taoG;jynhf0aom aeYuav;xdef;Xmersm; zGihfoihf

aMumif;/ odkYrSom rdcifrsm;taejzihf t[m&jynhf0aom

rdcifEdkYcsKdwdkufauR;&if; oufarG;0rf;aMumif; vkyfief;

wm0efrsm;udk pdwfajzmifhajzmihfjzihf wm0efausyGefpGm

xrf;aqmifEdkifrnfjzpf&m EdkifiHhtem*wf uav;oli,f

ESihf 0efxrf;rdbrsm;tm; yHhydk;ulnDoihfonfh rl0g'rsm;

udk atmifjrifpGm taumiftxnfazmfaqmifoihfyg

aMumif; ed*kH;csKyftaejzihf tBuHjyKwdkufwGef; a&;om;tyf

ygonf/

46

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 52: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

rdom;pkwpfck\ pD;yGm;a&;? vlaerItqihftwef;udk odvdkygu xdkrdom;pk

aexdkif&m tdrf\ {nhfcef;udkMunhf½kHjzihf od&SdEdkifygonf/ tvm;wlpGmyif edkifiHwpf

EdkifiH\ vlrI pD;yGm;a&;tajctae wdk;wufrIudk odvdkygu ¤if;EdkifiH\ jy,k'f tajccH

taqmufttkHrsm;udk avhvmjunhfu od&SdEdkifygonf/ Oyrm tdrfwpftdrf\

{nhfcef;ESihfwlaom EdkifiHwpfEdkifiH\ avqdyfudk pwifa&muf&SdonfESihf tuJcwf

avhvmEdkifygonf/

tajccHtaqmufttkHqdkonfrSm tb,fenf;/ jynfolUtajccHtaqmuf

ttkHqdkonfrSm EdkifiH\ pD;yGm;a&;ESihf vlrIa&;qdkif&m vkyfief;rsm;? 0efaqmifrIrsm;

tvG,fwul vkyfaqmifEdkif&eftwGuf vdktyfaom taxmuftuljyKypönf;rsm;udk

qdkvdkygonf/ a,bk,stm;jzihf jynfolUtajccHtaqmufttkHudk ESpfrsKd; cGJjcm;

xm;Edkifygonf/ “Hard Infrastructure” ESihf “Soft Infrastructure” [lí jzpfyg

onf/ Hard Infrastructure qdkonfrSm pD;yGm;a&;ESihf vlrIa&;qdkif&m taxmuftyHhrsm;

jzpfapEdkifaom taqmuftOD; (odkY) ½kyfydkif;qdkif&m taxmuftuljyKypönf;rsm;udk

qdkvdkygonf/ (Oyrm vrf;? wHwm;? avqdyf? oabFmqdyf? tusOf;axmif)/ Soft

47

Page 53: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

Infrastructure qdkonfrSm vlrI pD;yGm;a&;qdkif&m tajccH

taqmufttkHrsm;twGuf 0efaqmifrIrsm;ay;jcif;wdkY

jzpfygonf/ (Oyrm vrf;? oefY&Sif;a&;? ynma&;

odkYr[kwf toufarG;0rf;ausmif;twGuf oifwef;rsm;

ay;jcif;ESihf tjcm;aom vlrIa&;qdkif&m 0efaqmifrIrsm;/)

jynfolUtajccHtaqmufttkHrsm; zGHUNzdK; wdk;

wuf&efrSm rnfolü wm0eftrsm;qkH; &Sdonf[k xifyg

oenf;/ jynfolUtusKd;udk a&S;½Iaom? EdkifiHzGHUNzdK;wdk;wuf

a&;udk tav;xm;aom tpdk;&üom wm0ef&Sdonf

r[kwfygavm/ rSefygonf/ odkYaomfvnf; xdktajzonf

(100) &mcdkifEIef; vkH;0{uefrSefonf [krqdkvdkEdkifay/

tb,hfaMumihfqdkaomf EdkifiHwGif;ü tpdk;&omru pD;yGm;

a&;vkyfief;&Sifrsm;ESihf jynfolvlxkvnf; aexdkifaeMu

jcif;aMumihf EdkifiH\ tajccHtaqmufttkHrsm; zGHUNzdK;wdk;

wuf&efrSm aexdkifoltm;vkH;ü wm0ef&Sdí twlwuG

yl;aygif;yg0ifaqmif&GufMu&efrSm tvGefta&;BuD;

ygonf/

tpdk;&taejzihf pnf;rsOf;? Oya'rsm;a&;qGJjcif;?

pDrHudef;rsm;csrSwfjcif;ESihf taumiftxnfazmfjcif;rsm;

udk jynfolUtusKd;twGuf aqmif&GufonfrSefaomfvnf;

tm;enf;csufrsm;? vdktyfcsufrsm; &Sdaejcif;aMumihf

jynhf0aom jynfolU0efaqmifrIvkyfief;rsm;udk taumif

txnfrazmfEdkifay/ Oyrm tpdk;&\ b@ma&; tajc

taet&aomfvnf;aumif;? uRrf;usifvkyfom;rsm;

taetxm;t&aomfvnf;aumif;? vkyfief;aqmif&GufrI

tqihfrsm;t&aomfvnf;aumif;? txl;ojzihf enf;ynm

ydkif;qdkif&m tokH;jyKrIt&aomfvnf;aumif;/ xdkvdktyf

csufrsm;udk ukpm;&efrSm yk*¾vduu@ jr§ihfwifjcif;

enf;vrf;onf tokH;t0ifqkH;jzpfygonf/ odkYaomf

vnf; yk*¾vduvkyfief;&Sifrsm;onf tjrwftrsm;qkH;

&&Sda&;udkom a&S;½IaomaMumihf obm0oHZmwrsm;

xkwf,l okH;pGJjcif;ESihf jynfolUtusKd;jyKvkyfief;rsm;

aqmif&Gufjcif;wdkYwGif tqifrajyrIrsm; &SdvmEdkifyg

onf/ jynfolUtajccHtaqmufttkHrsm; zGHUNzdK;wdk;wuf

atmifaqmif&Gufjcif;onf a&&SnftusKd;jyef&csufrsm;

udk arQmfudk;í &if;ESD;jr§KyfESHrIjyKjcif;jzpfonf/ yk*¾vdu

u@onf ,SOfNydKifrItm;aumif;NyD; jyifyoufa&mufrI

rsm; (Externalities)ESihfywfoufí wm0ef,l aqmif&Guf

Edkifjcif;r&Sday/

xdkodkYaom tajctaet&yf&yfudk tajccHí

jynfolUtajccHtaqmufttkHrsm; taxmuftyHhjyKa&;

wGif EdkifiHrsm;tm; vkyfaqmifoihfaom enf;vrf;ESpf&yf

udk EdkifiHwum oabmwlnDrIrsm;tjzpf tBuHjyKxm;yg

onf/ (1) tpdk;&rS wdkuf½dkuf axmufyHhrIESihf (2) yk*¾vdu

u@jr§ihfwifa&;wGif vG,fultqifajyacsmarGUap&ef

taxmuftyHhay;a&;wdkY jzpfygonf/ xdkenf;vrf;

ESpfoG,fteuf yxrenf;vrf;rSm zGHUNzdK;qJESihf zGHUNzdK;rI

tm;enf;aom EdkifiHrsm;twGuf rjzpfEdkifay/

rQwí enf;pepfusaom yl;aygif;aqmif&GufrIrSonf tem*wf zGHUNzdK;wdk;wufrIqDodkY

xdktcuftcJrsm;udk ajz&Sif;&ef tpdk;&yk*¾vdu

yl;aygif;aqmif&GufrI (Public Private Partnership –

PPP) enf;vrf;udk tokH;jyKvmMuygonf/

tpdk;& yk*¾vduyl;aygif;aqmif&Gufjcif; (PPP)

qdkonfrSm jynfolUtusKd;jyK tajccH taqmufttkHrsm;ESihf

0efaqmifrIrsm;udk tpdk;&eSihf yk*¾vduu@wdkYrS umv

&Snf pmcsKyfcsKyfqdkNyD; tusKd;wlyl;aygif;aqmif&Gufjcif;

jzpfonf/ vkyfudkifaqmif&Guf&rnhf wm0efrsm;ESihf

pDrHcefYcGJrIrsm;udk tpdk;&eSihf yk*¾vduu@tMum; wdwd

usus cGJa0owfrSwf aqmif&Gufjcif;jzpfonf/ xdkYjyif

yl;aygif;aqmif&Guf&mrS jzpfay:vmEdkifonhf pGefYpm;rI

rsm;? aumif;usKd;? qdk;usKd; oufa&mufrIrsm;udk tpdk;&

ESihf yk*¾vduu@rsm;tMum; rQa0cHpm;jcif;rsKd;vnf;

jzpfonf/ xdkYjyif United Nation Economic Commission

for Europe tzGJUrS Mr. Marek Belka (Executive Secretary)

uvnf; PPP onf taumif;qkH; urÇmESpfck jzpfonhf

aumif;rGefaom oGif;tm;pkrsm;? xda&mufaom pDrHcefY

cGJrIt&nftaoG;ESihf acwfrDaom enf;ynmrsm; ydkifqdkif

onhf yk*¾vduu@ESihf pnf;rsOf;Oya'rsm; udkifwG,f

48

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 54: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

Edkifaom? jynfolUtusKd;a&S;½Iaom? qdk;usKd;rsm; umuG,f

ay;Edkifaom tpdk;&u@wdkY aygif;pnf;aqmif&Gufjcif;

enf;vrf;jzpfonf[k rSwfcsufjyKxm;ygonf/ PPP

onf tpdk;&ESihf yk*¾vdutzGJUESpfcktMum; Oya'tjrift&

yl;aygif;aqmif&Gufjcif;rsKd;r[kwfbJ pmcsKyfay:wGif

tajccHí pmcsKyftjrifoabmt& yl;aygif;aqmif&Guf

jcif;rsKd;vnf; jzpfonf/

tpdk;& yk*¾vdu yl;aygif;aqmif&Gufjcif;

a0g[m&onf tar&duefEdkifiHrS pwifay:aygufvmyg

onf/ (1950) ckESpf ueOD;wGif ynma&;tpDtpOftwGuf

tokH;csrI&efykHaiGtjzpf tpdk;&ESihf yk*¾vdu csdwfquf

aqmif&GufrIrS pwifcJhjcif;jzpfonf/ xdkYaemuf(1960)

aemufydkif;wGif NrdKUjyjyefvnf wnfaqmufa&;vkyfief;

rsm;twGuf tpdk;&jynfol yl;aygif;aqmif&Gufjcif;udk

us,fus,fjyefYjyefY jyKvkyfvmjuonf/ tpdk;&r[kwf

aom tzGJUtpnf;rsm;rS vlrIa&;0efaqmifrIrsm;twGuf

jynfolU&efykHaiGrsm;udk pepfwuspDrHcefYcGJ taumiftxnf

azmfjcif;[kvnf; ½Ijrifvmjuygonf/

aemufydkif;wGif tjynfjynfqdkif&m zGHUNzdK;wdk;wuf

rIaqmif&Gufcsufrsm; (Oyrm - attdkif'Dtufpfa&m*g

umuG,fa&;? iSufzsm;a&m*g) ESihf pD;yGm;a&; zGHUNzdK;wdk;

wufrI aqmif&Gufcsufrsm;wGif aqmif&GufvmMuyg

onf/ tpd k;&ESi h f cs dwfqufaqmif& Gufr I (Joint

Government) ? taxmuftyH hay;a&;tzG J U (Aid

Agency)? yk*¾vduu@\ yPmrajcvSrf; (Private-

Sector-Initiative) ponhfenf;vrf;rsm;udk tokH;jyKcJhyg

onf/ tqdkygenf;vrf;trsm;pkonf PPP \ rl0g'udk

tajccHjcif; (Policy-Based) ESihf tpDtpOfrsm; tajccH

jcif; (Programme-Based) [lí ESpfrsKd;cGJEdkifygonf/

PPPs ESihf ywfoufí tzGJUtpnf;toD;oD;?

EdkifiHtoD;oD;rS ynm&yfqdkif&m ac:a0: aom a0g[m&

tokH;tEIef;trsKd;rsKd;&Sdygonf/

Ä urÇmhbPfrS Public Participation in Infrastructure

(PPI)

Ä zGHUNzdK;wdk;wufrIbPfqdkif&m udpö&yfrsm;wGif

Private-Sector Participation (PSP)

Ä ajrmuftar&dutokH;teIef; P3

Ä MopaMw;vs tokH;tEIef; Privately-Financed

Projects (PFP)

Ä pD;yGm;a&;tokH;tEIef; P-P Partnership (Purchasing

Power Parity- PPP EdkifiHtoD;oD;&Sd aiGaMu;vJvS,f

rIEIef;xm;rsm; EdIif;,SOfjcif;)

Ä NAdwdef\tokH;tEIef;jzpfNyD; ,cktcg *syefESihf

rav;&Sm;üvnf; tokH;jyKvmaom tokH;tEIef;

Private Finance Initiative (PFI)

PPP a0g[m&onf topfjzpfaomfvnf;

yk*¾vdu\ t&if;tESD;rsm;udk tpdk;&\ jynfolhtajccH

taqmufttkHrsm;twGuf taxmuftyHhay;jcif;[laom

oabmw&m;rSm tqef;wMu,fr[kwfay/ (18) &mpk

ESihf (19) &mpkaESmif;ydkif;wGif NAdwdefEdkifiH&Sd pD;yGm;a&;

vkyfief;&SifBuD;rsm;rS vrf;wHwm;jzwfoef;c (Turnpike

Trusts) ESihf ywfoufí ykHpHa&;qGJcJ hjcif;jzpfonf/

¤if;rSm yk*¾vdu&if;ESD;jr§KyfESHolrsm;xHrS vrf;? wHwm;

rsm;udk jyKjyif&eftwGuf aiGacs;iSm;cJhNyD; ¤if;acs;aiGudk

jyefvnfay;qyfEdkif&eftwGuf xdkvrf;? wHwm;udk tokH;

jyKolrsm;xHrS usoihfaiG (tzdk;tc)udk jyefvnf aumufcH

cJhjcif;jzpfonf/ t*FvefEdkifiH&Sd vrf;? wHwm;trsm;pk

wnfaqmufjyKjyifa&;wGif ¤if;enf;vrf;udk tokH;jyKcJh

Muygonf/ (19) &mpkaESmif;ydkif;wGif tar&duefEdkifiH?

e,l;a,mufNrdKU&S d b&Gefuvif;wHwm;onfvnf;

yk*¾vduaiGt&if;tESD;jzihf aqmufvkyfcJhjcif; jzpfyg

onf/ yk*¾vduaiGt&if;tESD;jzihf wl;ajrmif;rsm; azmuf

vkyfjcif;vkyfief;udkvnf; jyifopfEdkifiHwGif (17) &mpk

rS pwifvkyfaqmifcJhygonf/

(a&SUvquf&ef)

49

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 55: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

rl0g'udk tm½kHrpdkufbJ udef;*Pefrsm;udkom tm½kHpdkufjcif;onf zGHUNzdK;a&;

pDrHudef;wpfcktwGuf tEÅ&m,ftrsm;qkH;udpö&yfwpfckjzpfaMumif; W.Arthur Lewis

\ Development Planning pmtkyfwGif zwf½IavhvmrSwfom;zl;ygonf/ zGHUNzdK;rI

pDrHudef;rsm;udk atmifjrifatmif a&;qGJaqmif&Guf&mwGif ta&;BuD;aom taMumif;

t&mtrsm;tjym;&Sdonhfteuf udef;*Pef;rSm wpfcktygt0ifjzpfaomfvnf; udef;

*Pef;yg0ifrIudk t"du OD;pm;ay;vkyfaqmifaeygu atmifjrifEdkifrnf r[kwf

aMumif; azmfjyvdk&if;jzpfonf/ jynhfpkHaumif;rGefaom pDrHudef;wpfckudka&;qGJ&mwGif

udef;*Pef;rsm; jynhfpkHaumif;rGef½kHESihf rjzpfEdkifyg/ zGHUNzdK;a&;pDrHudef;wpfck a&;qGJ

&eftwGuf ta&;BuD;aomudpö&yfrSm pDrHudef;wpfckESihfwpfck [efcsufnDa&;? pDrH

udef;wGif yg0ifaqmif&Gufrnhf oufqdkif&mtzGJUtpnf;rsm;? vlyk*¾dKvfrsm;tcsif;csif;

yl;aygif;aqmif&Gufa&;wdkYrSm t"dutaMumif;tcsufrsm; jzpfonf/ xdkYtjyif

aqmif&Gufrnhf pDrHudef;oufa&mufrnhf{&d,m\ yuwdtajctaeudk od&Sd&ef

vnf; tvGefta&;BuD;ygonf/ zGHUNzdK;a&;pDrHudef;wpfcka&;qGJ&mwGif t"dutm;jzihf

vuf&SdpD;yGm;a&;tajctaeudk od&SdEdkif&ef ppfwrf;aumuf,ljcif;? jynfolUb@maiG

tokH;p&dwfpm&if;rsm;? yk*¾vduu@ zGHUNzdK;rI? arc½dk pD;yGm;a&; jzpfay:rI tajctae

rsm;tjyif? tpdk;&\rl0g'rsm;tay:wGif avhvmokH;oyfcsuf rsm;vnf; yg0ifoihf

50

Page 56: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ajumif; EdkifiHwumtawGUtBuHKrsm; u azmfjyMuonf/

xdktajctaet&yf&yfudk od&SdNyD; rSomvQif pDrHudef;\

pD;yGm;a&;t&omru vlrIa&;t& yg tusKd;oufa&mufrI

&Sdr&SdESihf jzpfEdkifajc &Sdr&SdwdkYudk BudKwifcefYrSef; od&Sdxm;

Edkifrnfjzpfonf/

pDrHudef;wpfckESihfwpfck [efcsufnDa&;onf

atmifjrifaompDrHudef;rsm;twGuf t"duaomhcsuf

jzpfonf/ [efcsufnDaom pDrHudef;rsm;ra&;qGJEdkiforQ

xdkEdkifiH\ pDrHudef;rsm;ratmifjrifEdkif[kyif ajymEdkifyg

onf/ Oyrm-a&&&Sda&;ESihf ausmif;usef;rma&;pDrHudef;

jzpfygonf/ ausmif;usef;rma&;pDrHudef;rsm;onf

ig;ESpfatmuf uav;aoqkH;rI? tajccHynmtqihf

tvdkuf twef;ynmoif,lNyD;qkH;rI wdk;wuf&&SdEdkifa&;?

vlUpGrf;tm;t&if;tjrpf zGHUNzdK;wdk;wufa&;txd ta&;

ygaomajumihf ausmif;usef;rma&;pDrHudef;rsm;udk pepf

wus xda&mufpGm aqmif&Guf&ef ta&;BuD;ygonf/

ausmif;usef;rma&;udpörsm; aqmif&Guf&mwGif tdrfom

oefY&Sif;a&;? vufoeYf&Sif;a&;ponhf udpö&yfrsm; aqmif

&Gufavh&Sdonf/ aomufokH;a&oefY&Sif;a&;onfvnf;

ta&;ygonf/ xdkYaMumihf ausmif;usef;rma&; udpö

&yfrsm; aqmif&Gufjcif;udk ausmif;twGif;a&&&Sda&; ESihf

wGJzufvkyfaqmifoihfygonf/ oefY&Sif;a&;ESihf oefYav;

oeYf pDrHudef;udk aqmif&Guf&mwGifvnf; a&udk tajccH

&onf/ ausmif;om;vli,frsm;tm; tdrfomrS xGufvm

wdkif; vufaq;&ef? tpmrpm;rD vufaq;&ef ponf

tm;jzihf ynmay;rIrsm; jyKvkyfaomfvnf; vufawGU

vdkufemusihfokH;&eftwGuf ausmif;wGif oefY&Sif;aom

aomufokH;a&? vufaq;&efa&ESihf qyfjym wdkYudk tvG,f

wulxm;&Sdjcif;udk raqmif&GufEdkifvQif xdkpDrHudef;rsm;

atmifjrifEdkifrnfr[kwfyg/ xdkYtwl ydkYukefoGif;ukef

rl0g'ESih f jynfwGif;xkwfvkyfrItajctae? tcGef

aumufcHjcif;ESihf arc½dkpD;yGm;a&;tajctaersm;onf

vnf; csdwfqufaeonhftwGuf pDrHudef;wpfck a&;qGJ

onhftcgwdkif; qufpyfaeaomu@rsm;udk avhvm

okH;oyf&ef vdktyfaeonf/ Oyrmtm;jzihf jynfwGif;

qefpyg; xkwfvkyfrIusqif;aecsdefwGif jynfy ydkYukefrsm;

wifydk Ya&;twGuf qefpyg;udk t"duxm; wifydk Y&ef

ydkYukefvdkifpifrsm; vG,fulpGm&&Sdatmif aqmif&Gufay;

aomfvnf; qefpyg;ydk Yukefu@rS 0ifaiGodompGm

wdk;wufvm&ef rarQmfvihfEdkifay/ rl0g'wpfckESihf wpfck

pDrHudef;wpfckESihfwpfck csdwfqufrIrsm;udk xda&mufpGm

avhvmokH;oyf&efvnf; ta&;BuD;ygonf/

pDrHudef;rsm;atmifjrifa&;twGuf ta&;BuD;

aom aemuftcsufwpfckrSm u@tvdkuf csdwfqufrI

jzpfygonf/ pDrHudef;wpfckudk aqmif&Guf&mwGif Xme

tzGJUtpnf;rsm;tMum; [efcsufnDnDyl;aygif;aqmif&Guf

jcif;jzihf pDrHudef;atmifjrifapa&;? EdkifiHawmf b@maiG

rsm; oufoma&;? avsmhyg;apa&;wdkYtwGuf tm;aumif;

oxuf tm;aumif;atmif aqmif&Guf&rnfjzpfonf/

XmetzGJUtpnf;rsm;tMum; pDrHudef;a&;qGJjcif;twGuf

pm&if;tif;tcsuftvufrsm; &&Sdapa&; yl;aygif;

aqmif&Guf&mwGif pm&if;tif;tcsuftvufrsm; rQa0

a&;udk jyKvkyf&efvnf; vdktyfygonf/ OD;pD;Xme? tzGJU

tpnf;wpfcktaejzihf pm&if;tif;tcsuftvuf &&Sda&;

twGuf uGif;qif;í ppfwrf;aumuf,ljcif;aMumifh

jzpfap? tjcm;enf;vrf;wpfckckjzihfjzpfap? xdk&&Sdvm

aom owif;tcsuftvufrsm;udk pDrHudef;a&;qGJ&m

wGif taxmuftuljyKaom a'wmrsm;tjzpf rQa0

tokH;jyK&ef vdktyfygonf/ þae&mwGif ppfwrf;

aumuf,l&eftwGuf b@maiGudk EdkifiHawmf &efykHaiGrS

aomfvnf;aumif;? tjcm;acs;aiGaxmufyHhaiG ponf

tm;jzihf rnfonhf &if;jrpfrS&&Sdaom b@maiGudk tokH;

jyKonf jzpfapumrlb@maiGudk wwfEdkiforQ xda&muf

tusKd;&SdpGmtokH;jyK&ef tvGefta&;BuD;onf/ xda&muf

pGm tokH;jyK&eftwGuf XmetzGJUtpnf;tm;vkH;onf

pDrHudef;a&;qGJjcif;jzpfpOfwGif yl;aygif;yg0ifaqmif&Guf

&ef vdktyfygonf/ ppfwrf;aumuf,ljcif; udpö&yfrsm;

wGifvnf;aumif; tjcm;enf;vrf;wpfrsKd;rsKd;jzihf pm&if;

tif;aumuf,l&mwGifvnf;aumif; wlnDaom pm&if;

tif;tcsuftvufwpfckudk tzGJUtpnf;XmeESpfck?

51

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 57: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

okH;ckrS jyKvkyfaqmif&Guf&ef rvdktyfbJ Xmewpfckwnf;rS

aqmif&Guf½kHESihf vkHavmuf Edkifygonf/ odkY&mwGif

xdkppfwrf; odkYr[kwf pm&if;tif; tcsuftvuf &,l

aqmif&Guf&mwGif vkyfief;rpwifrDuyif Xmetcsif;csif;

n§dEdIif; aqG;aEG;rIrsm; BudKwifjyK vkyfí tBuHÚmPfrsm;

&,l aqmif&ef vdktyfygonf/ xdkodkYaqmif&Gufjcif;jzihf

b@maiG xda&muftusKd;&SdpGm tokH;csEdkifjcif;qdkaom

tusKd;aus;Zl;rsm;udk &&Sdrnfjzpfygonf/

,ckaemufydkif;wGif yl;aygif;aqmif&Gufjcif;ESihf

yufoufí Cooperation? Coordination ESihf Collabo-

ration wdkYudkvkyfief;atmifjrifa&;twGuf C3 rlabmif

wpfcktjzpf a&;om;azmfjyí vmonfudk avhvmawGU&Sd

&onf (Coordination,Cooperation, and Collabo-

ration: Defining the C3 Framework,Breanna Weaver,

2011) tqdkyg (C3 )pDo&D;rlabmifudk tzGJUtpnf;rsm;wGif

vnf;aumif;? ukrÜPDrsm;wGifvnf;aumif; tokH;jyK

jcif;jzihf &&SdEd kifaom &v'faumif;rsm;udk avhvm

okawoejyKvmMuonf/ tar&duefEdkifiHudef;b&pfcsf

wuúodkvf\ t"dyÜm,f zGihfqdkcsuft& (Coordination)

onf tzGJUtpnf;twGif; vkyfaqmifaeaomvkyfief;udk

twlwuG yg0ifvkyfudkifaqmif&Gufjcif;[k vnf;aumif;?

Cooperation onf ynm&yfydkif;qdkif&mudpö&yfrsm;udk

wGJzufvkyfudkifjcif; odkYr[kwf twlwuG vkyfaqmifjcif;

Collaboration onf ESpfa,mufxufydkaomvlrsm;u

taMumif;udpöwpfckudk twlwuG ykHazmfvkyfaqmifjcif;

[kvnf;aumif; zGihfqdkxm;ygonf/ t"dyÜm,fzGihfqdkrI

rsm;t& tenf;i,fuGJjym;jcm;em;onf[k xif&aomf

vnf; (C3) pDo&D;\ t"duOD;wnfcsufrSm vkyfief;

atmifjrifa&;twGuf twlwuG yl;aygif;aqmif&Gufjcif;

yif jzpfonf/ xdkrlabmifudk pDrHudef;a&;qGJjcif;wGif

vnf; tokH;jyKoihfygonf/ txl;ojzihf pDrHudef;a&;qGJ

jcif;vkyfief;onf yl;aygif;aqmif&GufrIr&Sdygu rnfonhf

enf;ESihfrQ atmifjrifEdkifrnf r[kwfyg/

jrefrmEdkifiH\ pDrHudef;a&;qGJjcif;pepfwGif

&Sdaeaom t"dutm;enf;csufrsm;udkavhvmMunhfygu

ude f ;*Pef; tcsuftvufrsm; wdusr Se fuefr I

tm;enf;jcif;? u@tcsif;csif; yl;aygif;aqmif&GufrI

tm;enf;csufjcif;ponfwdk Yud k a,bk,stm;jzih f

awGUjrifEdkifygonf/ udef;*Pef;tcsuftvufrsm;

jynhfpkHwdusrSefuefapa&;twGuf pDrHudef;ESihf b@m

a&;0efBuD;XmerS tpOfwpdkuf aqmif&Gufvsuf&Sdaomf

vnf; tjcm;Xmeqdkif&m tzGJUtpnf;rsm;\ yl;aygif;

aqmif&GufrIonfvnf; ta&;BuD;aom tcef;u@wGif

yg0ifaeygonf/ ppfwrf;aumuf,ljcif;udpöwGif

pm&if;aumuf,lolrsm;\ tcef;u@rSm ta&;yg

ouJhodkY ajzqdkol EdkifiHom;rsm;\ tcef;u@onf

vnf; t"dujzpfonf/ ajzqdkolrsm;\ tajzrsm; wdus

rSefuefrI&Sdapa&;twGuf ynmay;rIrsm; jyKvkyfay;&ef

&Sdaeygao;onf/ oufqdkif&m0efBuD;Xme tzGJUtpnf;

rsm;taejzihf yl;aygif;aqmif&GufrI tm;enf;vsuf&Sdae

ao; onf/ pDrHudef;eSihf b@ma&;0efBuD;Xmetaejzihf

pDrHudef;a&;qGJa&;vkyfief;pOfwGif yg0ifaqmif&Guf&rnhf

tjcm;Xme tzGJUtpnf;rsm;tm; rMumcPoifwef;rsm;

zGihfvSpfjcif;? tvkyf½kHaqG;aEG;yGJrsm; jyKvkyfjcif;? vdktyf

aom taMumif;t&mrsm; n§dEdIif;aqmif&Gufa&;wdkYtwGuf

tpnf;ta0;rsm; zdwfMum;um aqmif&Gufvsuf&Sdyg

onf/ oufqdkif&m0efBuD;Xme tzGJUtpnf;rsm;taejzihf

vnf; tpnf;ta0;rsm; zdwfMum;vmonhftcg pDrHudef;

a&;qGJjcif;udk vufawGUvkyfaqmifaeaom trIxrf;

t&mxrf;rsm;udkom tpnf;ta0;rsm;odkY wufa&muf

aqmif&Gufapoihfygonf/ xdkodkYr[kwfygu n§dEdIif;

aqmif&Gufvdkaom udpö&yfrsm;udk rdrdXmewGif; jyefvnf

&Sif;vif;ajymqdk&mwifjy&mü em;vnfrIvGJrSm;jcif;?

t"dyÜm,f aumuf,lrIvGJrSm;jcif;wdkY jzpfEdkifygonf/

jrefrmEdkifiH taejzihf EdkifiHzGHUNzdK;wdk;wufa&;twGuf

zGHUNzdK;rIpDrHudef;rsm; a&;qGJaqmif&Gufaecsdef? jynfolU

b@mudk tusKd;&Sd xda&mufpGm tokH;csEdkifa&;twGuf

u@tcsif;csif; yl;aygif;aqmif&GufrIudk jr§ihfwifEdkif&ef

(C3 ) pDo&D;rlabmif twdkif; us&mu@rS yl;aygif;yg0if

aqmif&GufMuygpdkY[k wdkufwGef;a&;om;vdkuf&ayonf/

52

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 58: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

t&G,fokH;yg;wGif yxrt&G,f ynm&Sm? 'kwd,t&G,f Opöm&Sm? wwd,

t&G,f w&m;&Smqdkonfh qdk½dk;pum;&Sdaomfjim;vnf; ,aeYynmacwfwGifrl

ynmudkt&G,fokH;yg;ra&G; avhvmqnf;yl;aeMuonfudk awGU&onf/ xdkYaMumifh

]]ynmvdk? tdkonfr&Sd}} qdkonfhpum;ykHonf rsufarSmufacwf tcsdefumvESifh

ydkrdkudkufnDrI&SdvSayonf/ ]]ynmormtmbmex¬d}} ynmESifhwlaom tvif;a&mif

onfr&Sd/ ynmudktvif;a&mifESifh EdIif;,SOfMuonf/ ynmudk a&Ttdk;ESifhvnf;

wifpm;Muonf/ ynmonf vlom;wdkif;twGuf rGefjrwfonfh&wem wpfyg;jzpf

onf/ tzdk;e* ¢xdkufwefonfh tqifwefqmvnf; jzpfonf/

i,fpOftcgu tajccHausmif;rsm;wGif ]]rdrdudk,fudk,f aumif;atmif

BudK;pm;rnf? rdrdausmif;udkaumif;atmif BudK;pm;rnf? rdrdwdkif;jynftwGuf

aumif;atmif BudK;pm;rnf}} [lí aeYpOf&GwfqdkcJhMu&onfh aqmifyk'fav;twdkif;

vlwdkif;udk,fpD aqmif&GufEdkif&eftwGuf ynm&nfjynfh0&ef vdktyfygonf/ ta&SU

awmiftm&S tmqD,HEdkifiHwpfEdkifiHjzpfonfh pifumylEdkifiHonf zGHUNzdK;rItrsm;qkH;?

pnf;urf;t&SdqkH;? av;pm;p&m? twkcdk;p&mrsm;jzifh acwfrDwdk;wufaomEdkifiHtjzpf

a&SUqkH;rScsDwufaejcif;onf EdkifiHom; wpfOD;csif;pD\ todynm? twwfynm

53

Page 59: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

jynfhpkHrI&Sdjcif;aMumifhyif jzpfonf/ udk,f&nfudk,faoG;

tjynfht0zGHUNzdK;ap&ef ynmudkt&G,fokH;yg;ra&G; avhvm

qnf;yl;Mu&ef vdktyfygonf/ pmayjrifhrS vlrsKd;wifhrnf

jzpfonfhtwGuf vlom;wdkif; ynm&nfjynfh0apjcif;jzifh

EdkifiHhykH&dyfudk jr§ifhwifMu&ayrnf/

b0qdkonfrSm vdktyfcsufESifh vdktifqErsm;udk

jznfhqnf;Edkif&eftwGuf rdrdb0udk rdrdqE´ESifhtnD

udk,fwdkifykHazmf pDrHcefYcGJEdkifjcif;jzpfonf/ bGJUwpfbGJU&NyD;

tvkyfwpfck&½kHESifh rdrdb0udk a&mifh&Jauseyf raeoifh

ay/ ynm&nfjynf0onfh b0jzpfvmap&ef ,kHMunf

csuf? cH,lcsuf? &nfrSef;csuf udk,fpDjzifh tqifhjrifhynm?

bGJUvGefynmrsm;udk t&G,fokH;yg;pvkH; qufvuf avhvm

qnf;yl;jcif;jzifh ynmtvif;a&mifrsm; xGef;n§dMu&rnf

jzpfonf/ rdrdwpfOD;wnf;b0? rdrdrdom;pkb0twGuf

omru rdrdEdkifiHtwGufqdkonfh jyif;jyaomqE´rsm;jzifh

rdrd\ b0wefzdk;udk jr§ifhwifMu&rnf jzpfonf/ ynm

tm;udk;jcif;jzifh vlaerIb0? A[kokwESifh tawG;tac:

rsm;yg zGHUNzdK; &Sifoefapygonf/ ynmonf trSm;trSefudk

tvif;jyay;Edkifonf/ taumif;tqdk;udk cGJjcm;ay;um

ÓPftvif;a&mifudk zGifhay;Edkifonfh yJhudkif&Sifjzpfonf/

ynmtvif;a&mif rD;ukef ,rf;ukefxGef;n§djcif;onf

okw? ynmtjzmjzmudk od&SdwwfrSwf em;vnfapEdkifyg

onf/

vlom;wdkY\b0wGif ynmjynfhpkHonfhvlrsm;

ESifh ynmcsKdUwJhonfhvlrsm; [lí vlwef;pm;tvTmESpfvTm

&Sdygonf/ ynmtajccH csKdUwJhrIrsm;jym;vmjcif;onf

urÇmBuD;\ wdk;wufrIudk aemufjyefqGJcsaeouJhodkY

jzpfaeygonf/ ajymif;vJaeaomurÇmwGif todynm?

twwfynmaemufusaeonfh EdkifiHrsm;onf qkH;½IH;rI

rsm;pGmESifh &ifqdkifaeMu&onfudk tm;vkH;todyif jzpf

onf/ rsKd;aphaumif;rsm; tyifoefrmBuD;xGm;vmap&efrSm

ajrawmifajr§mufay;rnfh O,smOfrSL;aumif;rsm;&Sd&ef

vdktyfygonf/ i,fpOfu rdrdjzwfoef;cJh&onfh b0

wpfavQmufwGif taMumif;trsKd;rsKd;aMumifh rdrdvdkcsif

ckHrifcJhonfh tqifhjrifhynm&yfrsm;udk oif,lcGifhr&cJh

aomfvnf; ,aeYtcsdeftcgwGif EdkifiHawmf\tpDtrHjzifh

qnf;yl;cGifh? avhvmcGifhrsm; &&SdaeNyDjzpfonf/ xdkYaMumifh

vlwef;pm;tvTmtoD;oD;? XmetoD;oD;? 0ef;usiftoD;

oD; zGHUNzdK;wdk;wufap&eftwGuf ynmjzifh ½kyfvkH;azmfMu

&rnf/ ynm\ wefzdk;udkrodonfhtcg xdkwefzdk;\

tusKd;w&m;rsm;udk cHpm;EdkifcGifhr&awmhyg/ ynmjynfhpkH

rSomvQif oifhwifhavsmufywfaom tcGifhtvrf;rsm;udk

zefwD;&&SdEdkifNyD; vlUabmifvlUavmu om,maprnf

jzpfonf/

pDrHudef;ESifh b@ma&;0efBuD;XmewGif yg&*l

bGJU& (30)OD;? jynfy Master bGJU&(168)OD; pkpkaygif;

(198) OD;&Sdygonf/ ( 5-3-2018) &ufaeYwGif jynf

axmifpk0efBuD;onf yg&*lbGJU&0efxrf;rsm;ESifh jynfy

Master bGJU&0efxrf;rsm;tm; awGUqkHum ynma&;ESifh

ywfoufNyD; tav;xm;aMumif;udk jyocJhonf/ wdkif;

jynfwdk;wufapjcif; odkYr[kwf qkwf,kwfapjcif; qdk

onfrSm ynmwwf aywHESifhwdkif;wmonfhtwGuf

0efBuD;XmetwGif;&Sd 0efxrf;rsm;taejzifh vlUpGrf;tm;

t&if;tjrpfrsm; tokH;0ifrI (Use Value) udk ydkrdkjr§ifhwif

Mu&ef? &&Sdxm;onfhynm&yfrsm;ESifh rdrd\0ef;usifudk

o[Zmwjzpfatmif aqmif&GufMu&ef? ynmESifhywf

oufNyD; tav;xm;Mu&efESifh 0efxrf;rsm;vlrSef ae&m

rSef pGrf;&nfrSefjzpfap&eftwGuf jynfaxmifpk0efBuD;u

vrf;ñTefrSmMum;cJhonf/

ajymif;vJwdk;wufaeonfh acwfumvESifhtnD

54

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 60: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

vlom;t&if;tjrpf pDrHcefYcGJrIpepftaumiftxnf

azmfaqmif&mwGif 0efxrf;wdkif;? EdkifiHom;wdkif; xl;cRef

xufjrufí pGrf;aqmif&nfaumif;rGefap&ef ta&;BuD;

ayonf/ EdkifiHh0efxrf;rsm; pGrf;aqmif&nfjr§ifhwifa&;?

0efxrf;tajcjyKwdk;wufa&;wdkYonf t"duta&;BuD;

onfhtcsufrsm;yif jzpfonf/ jynfyEdkifiHrsm;wGif

umv&Snf? umvwdkoGm;a&mufí avhvmqnf;yl;cJhMu

onfh 0efxrf;rsm;onf bmom&yf qdkif&m bGJUrsm;tvdkuf

tokH;csapjcif;jzifh bmom&yfqdkif&mvkyfief; pGrf;aqmif

&nfjrifhrm;vmrnf jzpfonf/ rdrdavhvmoif,lcJhonfh

tawGUtBuHKA[kokwrsm;tm; rdrd0ef;usif? rdrdXmeESifh

vdkufavsmnDaxGjzpfatmif wDxGifBuHqEdkifrSom vkyf

ief;cGiftokH;cscGifh &&SdEdkifrnfjzpfonf/

EdkifiHawmfonf zGHUNzdK;qJEdkifiHwpfck jzpfonfESifh

tnDwdk;wufaeaom urÇm\ pdefac:rIrsm;udk &ifqdkif

ausmfvTm;Edkif&eftwGuf ynmwwfOD;a&wdk;yGm; vmap

&ef trSefwu,f vdktyfaeygonf/ odkYrSom NyD;jynfhpkH

aom at;csrf;om,monfh vlrIb0udk EdkifiHwum

tqifhtwef;ESifhtnD &yfwnfEdkifrnfjzpfonf/ ,aeY

tcsdeftcgonf tkyfcsKyfa&; jyKjyifajymif;vJrIt&Sdeft[kef

jr§ifhonfESifhtnD EdkifiHom;wpfOD;csif;pD\ Man P ower

rsm;cdkifrmpGm wnfaqmufEdkifa&;udk tav;ay;aqmif

&Gufaecsdefjzpfonf/ EdkifiHom;wdkif;\ awG;ac:rI ykHpH

rsm; ajymif;vJvmNyD; pGrf;aqmif&nfjynfh0aom EdkifiH

om;rsm; ay:xGef;vmrSom tem*wfEdkifiHawmf jyKjyif

ajymif;vJ&mwGif taxmuftyHhaumif;rsm; &&SdEdkifrnf

jzpfonf/

EdkifiHh0efxrf;rsm;onf tpdk;&ESifh jynfoltMum;

aygif;ul;ay;onfh tusKd;aqmifolrsm;jzpfonfhtwGuf

urÇmBuD;\ pdefac:rIrsm;udk ynmwwfpGrf;tm;jzifh

pkaygif;um acwfrDzGHUNzdK;wdk;wufonfh EdkifiHawmfudk

wnfaqmufMu&ayrnf/ rdrd&&Sdxm;onfh bmom&yfudk

tajccHí wm0efxrf;aqmifapjcif;onf rdrdwm0ef,l

aqmif&Guf&onfh vkyfief;u@tvdkuf uRrf;usifrI

&Sdjcif;? jyóemt&yf&yfESifh awGUBuHKygu cGJjcrf;pdwfjzm

tajz&SmEdkifjcif;? wm0ef,l&onfh vkyfief;rsm; jrefqef

apmvsifpGm NyD;pD;aqmif&GufEdkifjcif;aMumifh tcsdefukef

oufomjcif;? yl;aygif;aqmif&Guf&onfhvkyfief;rsm;

wGif wDxGifzefwD;EdkifpGrf;&Sdjcif; ponfh tusKd;w&m;rsm;

udk azmfaqmifEdkifrnfjzpfonf/

,aeYurÇmonf vuf&S djrefrmEdkifiHtay:

½IjrifokH;oyfrIrsm;rSm ,cifESifh rwlrsm;pGm uGmjcm;onf

udk awGU&onf/ ynmoif,lavhvmcsifolrsm;twGuf

ta&SUawmiftm&SEdkifiH? tm&SEdkifiHrsm;wGifomru

tiftm;BuD; taemufEdkifiHrsm;odkYyif oGm;a&mufum

ynmavhvmqnf;yl;Edkifonfh tcGifhtvrf;rsm; ydkrdk&&Sd

aeNyDjzpfonf/ jynfyEdkifiHrsm;odkY oGm;a&mufum ynm

oif,lEdkifonfh ynmwwfOD;a& wpfESpfxufwpfeSpf

wdk;wufvmjcif;onf EdkifiHododomomatmifjrif

wdk;wufvmonfh tcsufwpfcsufjzpfygonf/ ajymif;

vJjcif;rS xGufay:vmonfh &v'fyif jzpfonf/ EdkifiH

bufpkH zGHUNzdK;wdk;wufa&;twGuf jynfolrsm;\ qE´ESifh

tnD jynfolrsm;tusKd;jzpfxGef;ap&eftwGuf xifom

jrifom&Sdonfh jyKjyifajymif;vJrIrsm;udk aqmif&Gufaecsdef

wGif vlom;wdkif;ynmtm;udk;jcif;jzifh b0zGHUNzdK;ap&ef

BudK;pm;Mu&rnfjzpfonf/

]]ZrÁL0ef;usif? ajrtjyifonf? av;tif

ork'&m? ydwfqD;um\/ tdrfrSm 0if;jcH? apmifha&Smuf&H\/

EdkifiH wpfcGif? xuf0ef;usifü rsm;zsifodef;aomif;?

vltaygif; um;? rif;aumif;&mZm? apmifhqD;um\}}

[lonfh pPusedwdwGif azmfjyyg&S donfhtwdkif;

jynfolUtpd k;&\ t"duvdkvm;csufrsm;jzpfonfh

Nidrf;csrf;om,maom 'Drdkua&pDzuf'&,f jynfaxmifpk

EdkifiHawmfopf ykHazmf Edkifa&;twGuf EdkifiH\ykH&dyfjzpf

onfh EdkifiH h0efxrf;rsm; taejzifh ynm&nfxl;cRef

xufjrufap&ef ravsmhaomZGJ? vkHYv? 0D&d,wdkYESifh BudK;

yrf;uma&mifjcnfjzmwJh qE´ESifh twl ynmjynfhwJhb0

wnfaqmufMu&ef qE´jyKa&;om;vdkuf&ygonf/

55

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 61: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

jrefrmEdkifiHwGif aejynfawmftygt0if jynfe,fESihf wdkif;a'oBuD; (15)

ck&Sdonhfteuf jrefrmEdkifiH\ awmifzuftpGefqkH;ESihf atmufzuftusqkH;a'o?

jrefrmjynfajrykH\ ajcaxmuf[kac:qdkEdkifonhf weoFm&Dwdkif;a'oBuD;onf

e,fajra'ot& usOf;ajrmif;í &Snfvsm;onhf urf&dk;wef;a'oBuD;jzpfaomfvnf;

uRef;aygif; (800)ausmf&SdNyD; jrefrmEdkifiH\ zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf ta&;ygonhf

wdkif;a'oBuD;wpfckjzpfygonf/ pma&;oltaejzihf weoFm&Dwdkif;a'oBuD;odkY

wm0efxrf;aqmif&ef pwifxGufcGmpOfuwnf;uyif rkefwdkif;aMumihf tqufrjywf

&GmoGef;aeaomrdk;ESihftwl at;jrpdkpGwfrIwdkYudk pwifcHpm;&jcif;yif jzpfygonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;? xdkif;EdkifiHESihf e,fedrdwfcsif; xdpyfae½kHomru

yifv,fa&vrf;aMumif; 0ifxGufoGm;vmEdkifonhf wHcg;aygufvnf;jzpfygonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;\ NrdKUawmfrSm xm;0,fNrdKUjzpfygonf/ xm;0,fNrdKUonf

xm;0,fjrpf0\ 40 uDvdkrDwmtuGmwGif wnf&Sdygonf/ xm;0,fjrpfonf

weoFm&Dawmifwef;rsm;rS pwifjrpfzsm;cHum ajrmufrSawmifodkY pD;qif;NyD;

weoFm&Dwdkif;a'oBuD; urf;½dk;wef;&Sd uyÜvDyifv,fwGif;odkY pD;0ifygonf/

jrpf0\ taemufzufydkif;wGif uRef;i,fav;rsm; wnf&Sdygonf/

56

Page 62: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;wGif c½dkif(3)c½dkif?

NrdKUe,f(10)NrdKUe,f? &yfuGuf (87)ckESihf aus;&Gmtkyfpk

aygif; (260)ckeSihf aus;&Gm (1155)&GmcefY&Sdonf[k od&Sd

&ygonf/ c½dkif(3)c½dkifrSm xm;0,fc½dkif? Nrdwfc½dkifESihf

aumhaomif;c½dkifwdkYjzpfMu NyD; 4if;c½dkifNrdKUtm;vkH;onf

jrefrmEdkifiHtwGuf tzdk; xdkufwefvSonhf a&aMumif;

wHcg;aygufrsm;yif jzpf onf/ xm;0,fc½dkiftwGif;

xm;0,fNrdKUe,f? avmif;vkH NrdKUe,f? o&ufacsmif;NrdKUe,f?

a&jzLNrdKUe,fwdkY yg0ifNyD; Nrdwfc½dkiftwGif; NrdwfNrdKUe,f?

uRef;pkNrdKUe,f? ykavm NrdKUe,f? weoFm&DNrdKUe,frsm;ESihf

aumhaomif;c½dkiftwGif; aumhaomif;NrdKUe,f? bkwfjyif;

NrdKUe,fwdkY yg0ifaMumif; od&Sd&ygonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;wGif xm;0,fvlrsKd;

trsm;pk aexdkifMuNyD; Arm? rGef? u&if? &cdkif? yoQL;?

a*:&cg;? qvkHESihf rav; paom vlrsKd;rsm;vnf;

aexdkifvsuf&Sdonf[k od&Sd&ygonf/ xm;0,fvlrsKd;rsm;

onf xm;0,fpum;udk t"duxm; ajymqdkMuygonf/

xm;0,fpum;uJhodk Nrdwfa'ocHrsm;vnf; jrdwfpum;

t"duokH;EIef;MuaMumif; od&Sd&ygonf/ xm;0,fpum;

ESihf Nrdwfpum;wdkYonf a'oEÅ& jrefrmpum; tokH;tEIef;

rsm;ESihf a'otokH;tEIef;rsm; xnhfoGif;tokH;jyKxm;NyD;

pum;oHrSm tvGef0Jí jrefrmjynftxufydkif;rS vma&muf

olrsm;tzdkh em;vnf&efcufcJygonf/ xm;0,fvlrsKd;

rsm;wGif udk,fydkif,Ofaus;rIESihf ½dk;&m"avhrsm;&SdMuyg

onf/ xm;0,ftrsKd;om;rsm;onf xm;0,fwdkufykHESihf

vnfuwkH;? xm;0,f½dk;&mykqdk;udk 0wfqifMuNyD; xm;0,f

trsKd;orD;rsm;onf &ifzkH;tusÐESihf xm;0,f½dk;&mxbDudk

0wfqifMuum qHxkH;xkH;avh&SdaMumif; od&Sd&onf/

xm;0,f½dk;&m a&tdk;&Guftuonf xm;0,fvlrsKd;wdkY\

xif&Sm;ausmfMum;aom tu jzpf½kHomru xm;0,f

½dk;&m oydwfarsmyGJawmfonfvnf; xif;&Sm;ausmfMum;

ygonf/ xm;0,fvlrsKd;rsm;onf xm;0,f½dk;&m aw;

oDcsif;rsm;udkvnf; tcrf;tem;yGJwdkif;wGif tvGefwefzdk;

xm;í oDqdkMuaMumif; awGU&Sd&ygonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;\ vlOD;a&rSm 1973

ckESpf oef;acgifpm&if;t& vlOD;a& 719ç441 &SdcJh&mrS

1983 ckESpf oef;acgifpm&if;t& 917ç247 xd wdk;

wufvmcJhygonf/ ESpf(30)MumrS aumuf,lcJhonhf

2014 ckESpf oef;acgifpm&if;t& vlOD;a&rSm 1ç408ç401

OD;jzpfNyD; trsKd;om; 700ç619 OD;ESih f trsKd;orD;

707ç782 OD;xd wdk;wufvmcJhaMumif; od&Sd&ygonf/

2017 ckESpf pm&if;rsm;t& pkpkaygif;vlOD;a&rSm

1ç404ç914 cefY&Sdonf[k od&Sd&ygonf/ weoFm&Dwdkif;

a'oBuD;\ NrdKUjywGifaexdkifol vlOD;a&onf 338ç419

cefY&SdNyD; pkpkaygif;vlOD;a&\ 24% jzpfNyD; usef 76%

rSm aus;vufwGif aexdkifMuaMumif; odygonf/

vlOD;a&odyfonf;rItaejzihf 1 pwk&ef;rdkifvQif (83.9)

&SdaMumif;od&Sd&onhftwGuf vlaeusJyg;aom a'o

vnf;jzpfonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;wGif pkpkaygif;ajr

{&d,mrSm 43ç344.91 pwk&ef; uDvdkrDwmjzpfNyD;

10ç710ç000 {uausmf&Sdygonf/ pdkufysKd;Edkifonhf

pkpkaygif;ajr{&d,mrSm 1ç100ç000 {uausmf&Sdonhf

teuf tom;wif pdkufysKd;ajr {&d,mrSm 1ç090ç000

{u ausmf&Sdygonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;\ &moDOwkrSm yifv,f

ESihf eD;aoma'ojzpfí rdk;tvGefrsm;NyD; pGwfpdkaom

&moDOwk&Sdonf/ tDauGwmESihf eD;aoma'ojzpfonhf

twGufvnf; tylcsdefjrihfrm;ygonf/ weoFm&Dwdkif;

a'oBuD;twGif; xm;0,f&Sifudk;&Sifbk&m;? armif;ruef

57

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 63: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

urf;ajc? xm;0,fa&eufqdyfurf;? NrdwfuRef;pk? rvd

uRef;ab;rJhawm? olaX;uRef; (tuf'refuvyf)? 0dwdk

&d,til ponfwdkYonfvnf; jrefrmjynf awmifzufpGef;

\ xif&Sm;ausmfMum;aom ae&ma'orsm;yif jzpfonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;? xm;0,fc½dkiftwGif;

xif&Sm;ausmfMum;aom wefcdk;BuD;bk&m;rsm;rSm ordkif;

0if &Sifudk;&Sifbk&m;rsm;yif jzpfonf/ 4if;bk&m;udk;qlrSm

awmifokH;awmif? awmokH;awm? NrdKUokH;ql bk&m;wdkY

jzpfMuygonf/ awmifokH;awmifwGif wnfxm;aom

&SifqHawmfapwD (uvdefatmifqkawmif;jynhf)? &SifarQmf

awmifapwD? &SifawmihfykHapwDwdkY jzpfMuNyD; awmokH;

awm&Sd apwDbk&m;rsm;rSm &Sif"mwf0JapwD? &SifZvGef

apwD? &Sifawmufxdefbk&m;ESihf NrdKUokH;qlrSm &Sifyif

c½kapwD? &SifOMobk&m;? &Sifrkw¬D;bk&m;wdkYjzpfMuNyD;

bk&m;ordkif;aMumif;rsm;rSmvnf; tvGefpdwf0ifpm;p&m

aumif;vSygonf/ armif;ruefurf;ajcteD; arQmf&pf

qHawmf&Sifbk&m;onfvnf; ausmufaqmif ausmuf

wef;rsm;jzpf tvGefom,mvSyonhf urf;ajcwGif

wnfxm;onhf apwDykxdk;yifjzpfygonf/ xm;0,fa&tdk;

&GuftuESihf xm;0,f½dk;&moDcsif;rsm;onfvnf; tvGef

ausmfMum;ygonf/ oDwif;uRwf xm;0,foydwfarsm

yGJawmfESihf wefaqmif;rkef;v ESpfusdwf&Spfql bk&m;yGJ

onfvnf; te,fe,ft&yf&yfrS vma&mufMuolrsm;jzihf

tvGefpnfum;vSygonf/

xdkYtjyif xm;0,fNrdKUawmifbuf 15 uDvdk

rDwmtuGmwGif wnf&Sdaom armif;ruef urf;ajctyef;

ajzpcef;aMumihfvnf; ydkípnfum;vSygonf/ armif;

ruefurf;ajcodkY xm;0,fNrdKUrS uarsmuif;wHwm;udk

jzwfum awmifwef;rsm;ausmfí oGm;&ygonf/ armif;

ruef[k trnfemr jzpfay:vm&jcif;rSm a&S;tcg jrefrm

rif;rsm;vufxuf armif;ruefurf;ajcudk azmifawmf

qdkufuyfaomtcg urf;ajcrSm tem;,lonf[k qdkyg

onf/ xdktcsdefwGif armif;ra>c&Hrsm;u a&ul;upm;NyD;

aomtcg qm;iefa&rsm;tm; a&csKdjzihfjyefcsKd;&ef a&r&Sd

onhftwGuf a&uefwl;ay;&mrS xdkae&mudk armif;ruef

rSwpfqihf armif;ruef[kac:wGif&jcif;jzpfaMumif;

od&Sd&ygonf/ xdkYtjyif armif;ruef&Gm ajrmufbuf

wpfrdkifcefYtuGm yef;wuftif;&GmwGif wnf&Sdaom

yef;wuftif; a&ylprf;onfvnf; xif;&Sm;aom a&yl

prf;wpfckjzpfonf/ armif;ruefurf;ajcodkY vma&muf

vnfywfolwdkif; yef;wuftif; a&ylprf;odkY oGm;a&muf

a&csKd;avh&SdMuygonf/ yef;wuftif;a&ylprf;ü a&csKd;

jcif;onf usef;rma&;twGuf aumif;rGefonf[k od&Sd&

ygonf/

xm;0,fc½dkiftwGif; armpfaumhuRef; awm½dkif;

wd&pämefab;rJhawmvnf; wnf&SdaMumif; od&Sd&onf/

awmif? ajrmuf? tv,f armpfaumhuRef;rsm;udk aygif;

pnf;í ab;rJhawmtjzpf wnfaxmifxm;jcif;jzpfNyD;

tuf'refyifv,f\ ajrmufbufwGifwnf&SdaMumif;

od&Sd&ygonf/ 4if;awmudk 1927 ckESpfwGif pwifwnf

axmifcJhjcif;jzpfNyD; 49.18 pwk&ef;uDvdkrDwm us,f0ef;

aMumif; od&Sd&ygonf/ ausmufaqmif? ausmufwkH;rsm;

aygrsm;aomuRef;rsm;rSvGJí usefa'orsm;udk tjrJpdrf;

opfawm 75 &mcdkifEIef; zkH;vTrf;xm;aMumif;vnf;

od&Sd&ygonf/ ausmufaqmifausmuf*lrsm; aygrsm;

aom uRef;rsm;wGif ZD0Zdk;iSuf (Collocaliafuciphaga)

rsm; todkufrsm; jyKvkyfaeMuNyD; 4if;iSufodkufrsm;onf

pD;yGm;a&;aps;uGuft& 0,f,lvdkrI tvGefjrihfrm;ojzihf

weoFm&Dwdkif;\ pD;yGm;a&;zGHUNzdK;wdk;wufrItwGuf

ta&;ygaMumif;vnf; od&Sd&ygonf/ xdkhtjyif weoFm&D

58

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 64: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

wdkif;a'oBuD;twGif; vefyduRef; tPÖ0gtrsKd;om;

O,smOf (Lampi Island Marine National Park) wnf&Sdyg

onf/ vefyduRef;tPÖ0gtrsKd;om;O,smOfonf Nrdwf

uRef;pkxJwGif yg0ifNyD; uRef;i,frsm;pGm 0ef;&Hvsuf&SdNyD;

vefyduRef;ESihf yifrukef;ajrtMum;wGif yifv,fa&onf

ysrf;rQ 12 rDwm euf½dIif;NyD; tus,ft0ef;tm;jzihf 205

pwk&ef;uDvdkrDwm us,f0ef;aMumif;vnf; od&Sd&yg

onf/ xdkYtjyif vefyduRef;onf a,bk,stm;jzihf

awmifukef;xlxyfjyD;? yifv,fa& rsufESmjyifxuf

455rDwm jrihfonf[k od&Sd&ygonf/ wpfESpfywfvkH;

pD;qif;aeaomjrpf (2)pif; &SdjyD;? &moDvdkufpD;qif;aom

prf;acsmif;rsm;pGmvnf; &Sdygonf/ vefyduRef;tPÖ0g

trsKd;om;O,smOfonf tmqD,HtarGteSpfO,smOf

pm&if;0ifjzpfNyD;? Important Bird Area (IBA) owfrSwf

xm;aom O,smOfwpfckjzpfaMumif;vnf; od&Sd&ygonf/

vefyduRef;tm; 1996 ckESpf? azazmf0g&Dv 28 &ufaeY

rSpwifí tPÖ0gtrsKd;om;O,smOftjzpf owfrSwfcJhNyD;

jrefrmEdkifiH\ wpfckwnf;aom tPÖ0gtrsKd;om;O,smOf

jzpfygonf/ tNrJpdrf;opfawm? vrkawm? urf;ajc

opfawm? 'Da&awmrsm;vnf; ,cktcsdefxd&SdaeNyD;

yifv,fjrufcif;rsm;onf txl;ojzihf uRef;\ta&SU

bufwGif&SdaMumif; od&Sd&ygonf/ 2010 ckESpf? azazmf

0g&DvrS {NyDvtxd aumuf,lcJhaom ppfwrf;t&

'Da&awm 60 ausmfcefY? Edk Ywdkufowå0g 19 rsKd;cefY?

iSuftrsKd;tpm;aygif; 200 ausmfcefY? wGm;oGm;owå0g

10 rsKd;? ukef;aea&aeowå0g 10 rsKd;cefY? ig; 40 ausmf

cefY? uPef; 40 ausmfcefY? c½ktrsKd;tpm; 50 0ef;usifcefY?

a,mufoGm;urmaumif 40 ausmfcefY? yifv,farQmh 30

ausmfcefY? yifv,fa&nd§ trsKd;tpm;aygif; 70 ausmfcefY?

tjcm;a&aeowå0g 300 ausmfcefYwdkY aexdkif usufpm;

MuaMumif; od&Sd&ygonf/ xdktxJrS iSuftrsKd;tpm;

ckepfrsKd;rSm jrefrmEdkifiHtwGif; topfawGU&Sd&jcif; jzpf

aMumif; od&Sd&onf/ xdkYtjyif tjynfjynfqdkif&m obm0

ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;tzGJUu vefyduRef;ü urÇm

ay:wGif &Sm;yg;NyD; rsKd;wkH; aysmufuG,foGm;Edkifrnhf opf

trsKd;aygif; 17 rsKd;cefY&Sdaeonf[k xkwfjyefaMunm

xm;aMumif;vnf; od&Sd&ygonf/ vefyduRef;onf tNrJ

pdrf;awm? oJaomif opfawmESihf 'Da&awm 25 &mcdkif

eIef;ESihf a&jyif 75 &mcdkifEIef;jzihf zGJUpnf;xm;aMumif; od

&Sd&ygonf/

xdkYtjyif weoFm&Dwdkif;a'oBuD;? bkwfjyif;

NrdKUe,fwGif tNrJpdrf;awmrsm;jzihf zkH;vTrf;aeaom av

nmtrsKd;om;O,smOfvnf; wnf&SdaMumif; od&Sd&yg

onf/ ¤if;O,smOfwGif &Sm;yg;rsKd;pdwfjzpfaom awmifikH;

&ifrJ (odkYr[kwf) *geD;awmifikH; (Gurney’s Pitta) jyef

vnf&SmazG&ef &nf&G,fí wnfaxmifcJhjcif; jzpfaMumif;

od&Sd&onf/ 2008 ckESpftwGif; Bird Life International

(BLI) tzGJUtpnf;\ wdkif;wmcsufrsm;t& 1986 ckESpf

jrefrmedkifiH&Sd a&eufqdyfurf;rsm;

teufwpfckjzpfonfU

xm;0,fa&euf qdyfurf;ESifU

xm;0,ftxl; pD;yGm;a&;Zkefonfvnf;

jrefrmEkdifiH\ pD;yGm;a&;

zHGY NzdK;wdk;wufrIwdkhtwGuf

ta&;ygonfU jy,k'frsm; yifjzpfonf/

59

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 65: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

u rsKd;okOf;awmhrnhf pm&if;wGif xnhfxm;cJhaom

awmifikH;&ifrJ Gurney’s Pitta (Pitta gurneyi)iSufaumif

a& 9ç000 ausmfrS 35ç000 cefYxd &SmazGawGU&SdcJhaMumif;

od&Sd&ygonf/ 4if;iSufrsm;\ 99% onf jrefrmEdkifiH

wGif&SdNyD;? avnmtrsKd;om;O,smOf\ a&wdrfawmrsm;u

iSufrsm; Mum&SnfpGmwnfaeEdkifa&;twGuf taxmuf

tyHhay;xm;aMumif;vnf; od&Sd&ygonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;taejzihf yifv,fa&

vkyfief;ESifh a&mfbmpdkufysKd;jcif;udk t"duxm; vkyf

udkifMuygonf/ weoFm&Dwdkif;a'oBuD;\ a'o xGuf

ukefrsm;rSm yifv,fxGufukefrsm;jzpfonhf ig;? ig;

ajcmuf? ykZGef? ykZGefajcmuf? iydESifha&mfbm? ykvJ? qDtkef;?

uGrf;oD;rsm;xGuf&SdNyD;? cJrjzL? tNzdKufeuf tp&Sdonhf

wGif;xGufrsm; xGuf&SdaMumif;vnf; od&Sd&ygonf/ xm;

0,frkefY[if;cg;? rkefYjym;ESifhrkefYukvm;rJwdkYonf weoFm

&Dwdkif;a'oBuD;\ vlBudKufrsm;aom tpm;tpmvnf;

jzpfygonf/ 'l;&ifoD;? MuufarmufoD;? rmvumoD;?

'nif;oD;? oD[dkVfoD;? uGrf;oD; tp&Sdonhf teYHt&om

xl;jcm;aumif;rGefonhf oD;ESHrsm;vnf; xGuf&Sdygonf/

jrefrmEkdifiH\ ig;xkwfvkyfrI trsm;qkH;a'o(2)ckrSm

{&m0wDwdkif;ESifh weoFm&Dwdkif;wdkYyifjzpfaMumif; vnf;

od&Sd&yg onf/

xdkYtjyif jrefrmedkifiH&Sd a&eufqdyfurf;rsm;

teufwpfckjzpfonhf xm;0,fa&euf qdyfurf;ESihf

xm;0,ftxl; pD;yGm;a&;Zkefonfvnf; jrefrmEkdifiH\

pD;yGm;a&;zHGUNzdK;wdk;wufrIwdk YtwGuf ta&;ygonhf

jy,k'frsm; yifjzpfonf/ xm;0,ftxl;pD;yGm;a&;Zkefudk

2008 ckESpfwGif jrefrmEkdifiHESihf xdkif;EkdifiHwdkY oabm

wlvufrSwfa&;xdk;um pwiftaumiftxnfazmf

aqmif&GufcJhaomfvnf; b@ma&;tcuftcJaMumihf

pDrHudef;udk acwå&yfem;cJhNyD; 2015 ckESpfrS jyefvnfpwif

aqmif&GufaeaMumif;vnf; od&Sd&ygonf/ ukefoG,frI

wHcg;aygufrsm;taejzihf xD;cD; ESifh armawmifwdkYonf

vlodrsm;NyD; ukefpnful;oef;rIrsm;aMumif;vnf; od&Sd

&ygonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;\ pD;yGm;a&;taejzihf

2015-2016 b@mESpftwGif; jrefrmEkdifiHom;rsm;\

&if;ESD;jr§KyfESHrI usyfoef;aygif; 57250 ausmfESifhEkdifiH

jcm;&if;ESD;jr§KyfESHrI tar&duefa':vm oef;aygif; 3300

ausmf &SdaMumif;vnf; od&Sd&ygonf/ weoFm&Dwdkif;

a'oBuD;\ *sD'DyDonf 2015-2016 b@mESpf ESpf

tvdkufaps;EIef;rsm;t& wefzdk;usyfbDvD,H 3360 ausmf

cefY&Sd&mrS 2016-2017 b@mESpf pm&if;rsm;t& usyf

bDvD,H 3370 ausmfxd wdk;wufvmcJhygonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;twGif; ynma&;

u@taejzih f 2016-2017 ckESpfpm&if;rsm; t&

tajccHynmausmif; 1450 ausmif;ceYf&SdNyD; pmwwf

ajrmufrIeIef;rSm 99 &mcdkifEIef;ausmf&SdaMumif;od&Sd& onhf

twGuf weoFm&Dwdkif;a'oBuD;twGif; pmwwf

ajrmufrIeIef; jrihfrm;ygonf/

weoFm&Dwdkif;a'oBuD;onf jrefrmjynf\

awmifzufpGef;a'ojzpfí ,cifu vrf;yef;quf oG,f

a&;cufcJaomfvnf; ,cktcg EkdifiHawmf\ zHGUNzdK;wdk;

wufrIykH&dyf jzpfonhf vrf;wHwm;rsm; wdk;wufaumif;

rGefvmojzihf vrf;yef;qufoG,fa&;rSm ydkrdkaumif; rGef

vmNyD; c&D;oGm;vkyfief;rsm;vnf; wdk;wufrsm;jym;vmjyD;

jzpfojzihf ukefpnfpD;qif;rIeSihf c&D;oGm;vma&;rSm

ydkrdkjrefqef yGihfvif;vmNyD jzpfygonf/ vmcsif&if teD;

av; rvmcsif&if c&D;a0; qdkapumrI pma&;oltaejzihf

trdjrefrmEkdifiH\ aoG;csif;nDudkarmifESrrsm;jzpfonhf

xm;0,fvlrsKd;wkdY\ rIdif;nd§pdrf;pdkaeonhf awmifwef;

rsm;ESifh obm0yifv,fjymwdkYjzihf tvSw&m;rsm; jynhf

ESufaeonhf at;csrf;om,mvSonhf weoFm&Dwdkif;

a'oBuD;taMumif; vufvSrf;rDoavmuf pkpnf;

wifjyí tvnfwacguf vma&mufMuyg&ef zdwfac:

vdkuf &ygonf/

60

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 66: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

'Dwpfywf bmtaMumif;t&mudk a&;&rvJ awG;

Munhfrdawmh uRefreJY qufpyfawGUBuHK&wJh rdcifESpfa,muf&JU

Gender eJY ywfoufNyD; t,ltqjcif;rwlykHudk owd&rdcJhw,f/

olwdkYESpfa,muf&JU t,ltq[m rdcifawGtm;vkH;udkawmh

udk,f pm;jyKcsifrS jyKrSmyg? 'gayrJh taygif;bufra&mufbJ

tEkwfvu©Pmbufa&mufaewJh tawG;awGrdkY owdjyKrdcJhjcif;

jzpfygw,f/ 'geJYyJ tcsuftvufudk &SmMunhfcJ hygw,f?

tJ'Dawmh ,aeY rsufarSmufacwf? t"duae&mrSm&SdaewJh

pOfqufrjywf zGHUNzdK;rI yef;wdkifrsm; (Sustainable Development

Goals – SDGs) rS yef;wdkif (5) (Gender Equality) jzpfwJh usm;^r

wef;wl nDrQrI&&Sda&;ESihf trsKd;orD;rsm;? trsKd;orD;i,frsm;

tm;vkH;pGrf;yum;wdk;jrihfapa&;eJY ywfoufNyD; aqmif;yg;

wpfyk'ftjzpf qufpyf a&;om;vdkuf&ygw,f/

61

Page 67: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

usm;^rwef;wlnDrQrI (Gender Equality)

2016 ckeSpf Zefe0g&Dv 1 &ufaeYrS pwifí

touf0ifcJhaom urÇmh acgif;aqmifrsm; tm;vkH;rS

axmufcHtwnfjyKcJhMuwJh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rI

yef;wdkifrsm; (Sustainable Development Goals - SDGs)

rS yef;wdkif (5) jzpfygonf/ 2015 ckESpf? 'DZifbmvwGif

urÇmhEd kifiHtoD;oD;\ axmifpkESpf &nfrSef;csuf

yef;wdkifrsm; (Millennium Development Goals - MDGs)

NyD;qkH;oGm;cJhygNyD? odkYaomfvnf; zGHUNzdK;qJEdkifiH trsm;

tjym;ESihf rdrdwdkY jrefrmEdkifiHuJhodkY zGHUNzdK;rIedrhfusonhf

EdkifiHrsm; (Least Developing Countries - LDCs) wGif MDGs

onf ,ckxufwdkif rNyD;qkH;Edkifao;onhf tpDtpOf

wpf&yftjzpf usef&pfqJjzpfaeygonf/ tqdkyg usef&Sd

aeonhf &nfrSef;csufrsm;twGuf ,cktcg 2030 jynhf

ESpf urÇmvkH;qdkif&m zGHUNzdK;rItpDtpÚftjzpf yef;wdkif 17

ck? &nfrSef;csuf 169 ckESihf tñTef;udef; 230 eD;yg;cefY

&Sdonhf pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkifrsm; (Sustainable

Development Goals - SDGs) udk csrSwfcJhygonf/

yef;wdkif(5)onf trsKd;orD;rsm;ESihf trsKd;orD;

i,frsm;udk cGJjcm;qufqHonhf ykHpH tm;vkH;ae&mwdkif;wGif

tqkH;owfa&;? trsm;jynfolESihf oufqdkifaomae&m

rsm;ESihf yk*¾vduESihf oufqdkifaomae&mrsm;wGif trsKd;

orD;rsm;ESihf trsKd;orD;i,frsm;udk vlukeful;jcif;? vdif

qufqHjcif;ESihf tjcm;tokH;csrIrsm; tygt0if tMurf;

zufrI ykHpHtm;vkH; yaysmufapa&;? uav;oli,frsm;udk

vufxyfaprI? t&G,fra&mufcif vufxyfaprI? twif;

t"r®vufxyfaprIESihf trsKd;orD;vdift*FgzsufpD;jcif;

uJhodkYaom trsKd;orD;rsm;ESihf trsKd;orD;i,frsm;udk

tEÅ&m,fjzpfaponhf tjyKtrl? "avhxkH;pHrsm; yaysmuf

a&;? rdom;pkESihf tdrfaxmifpktwGif; wm0ef,lrI wdk;jr§ihf

&eftwGuf vkyftm;cr&&Sdonhf jyKpkapmihfa&SmufrI tvkyf

rsm;ESihf tdrftultvkyfrsm; vkyfudkifolrsm;udk jynfolU

a&;&m 0efaqmifrIay;jcif;? tajccHtaqmufttkHESihf

vlrIa&;&mtumtuG,fay;rI rl0g'rsm; csrSwfjcif;?

aqmif&Gufjcif;tm;jzihf tav;xm;todtrSwfjyKa&;?

EdkifiHa&;? pD;yGm;a&;ESihf jynfolUa&;&m udpö&yfrsm;wGif

qkH;jzwfcsufcsrSwfEdkifonhf tqihfwdkif;wGif trsKd;orD;

rsm; tjynhft0yg0ifaqmif&GufEdkifNyD; wef;wltcGihf

ta&;&&Sda&;? vdifqufqHrIESihf rsKd;qufyGm; usef;rma&;

ESihf tcGihfta&;rsm;udk vlOD;a&ESihf zGHUNzdK;wdk;wufrI

tjynfjynfqdkif&mnDvmcH\ vkyfief;tpDtpOf (Program

of Action of the International Conference on

Population and Development)ESih f ab*sif;rl0g'

vrf;pOf aqmif&GufrI (Beijing Platform of Action)

nDvmcHwdkYrS oabmwlnDxm;onhftwdkif;ESihf nDvmcH

2 cktm; okH;oyfxm;rIrS xGufay:vmonhf &v'frsm;

twdkif; trsKd;orD;wdkif;&&SdEdkifa&;? pD;yGm;a&; t&if;tjrpf

rsm; (Economic Resources) udk trsKd;orD;rsm; wef;wl

tcGihfta&;&&Sda&;? ajr,mESihf tjcm;ykHpH&Sdonhf ypönf;

rsm; obm0t&if;tjrpfrsm;? tarGqufcHjcif;rsm;?

b@ma&; 0efaqmifrIrsm;udk ydkifqdkifcGihfESihf xdef;csKyfcGihf

&&Sda&;twGuf EdkifiHawmfrS jy|mef;xm;onhf Oya'rsm;

udk jyKjyifajymif;vJrIrsm; aqmif&Gufa&;? trsKd;orD;rsm;

\ pGrf;yum;wdk;jr§ihf&ef twGuf owif;tcsuftvufESihf

qufoG,fa&;enf;ynmuJhodkYaom enf;ynmtokH;jyK

EdkifrIudk jr§ihfwifa&;wdkYyifjzpfygonf/

tawG;tac:rsm; ajymif;vJjcif; (Changing Thoughts)

½kH;oGm;zdkY tdrfatmufrSm BudK^ydkYum;udk qif;

apmihfae&if; tjzLESihf tpdrf;av;rsm; 0wfqifxm;onhf

62

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 68: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ausmif;om;? ausmif;olav;rsm; ausmif;oGm;Muwmudk

awGUawmh cspfp&m aumif;vdkufwm[k jrifaerdonf/

t&G,ftvdkuf? twef;tvdkuf a,muFsm;av;? rdef;

uav; rcGJjcm;bJ twlwuG &,farm aysmf&TifaeykHu

vnf; tjypfuif;pifvGef;vSonf/ xdktjypfuif;pifrIrsm;

onf rdbrsm;\ oGefoifqkH;rrIjzihf ,Ofaus;pGm BuD;

jyif;rI tay:rSmvnf; rlwnfygonf/ tdrfwGif rdb?

ausmif;wGifq&mqdkouJhodkY xdkuav;rsm;\ b0tm;

aeYpOfrjywf teD;uyfMuyfrwfaerItay:wGif vdkufí

ajymif;vJaernf jzpfygonf/

wpfaeY uRefrqDodkY i,foli,fcsif;jzpfol &efukef

rS oli,fcsif;rwpfa,muf vmvnfygonf? ol\

trsKd;om;aejynfawmfwGif wm0efxrf;aqmif&ojzihf

a,mifaemuf qHxkH;ygtwdkif; rvdkufcsifbJ vdkufcJh&

jcif; jzpfygonf/ olu NrdKU ESpfNrdKUudk EdIif;,SOfí tm;om

csuf? tm;enf;csufrsm;udk a0zefajymjyaeygonf/

olu wpfOD;wnf;aomorD;? csrf;omonhf rdbtodkif;

t0ef;rS arG;zGm;vmonhfol? bGJUvnf;&cJhí ynmwwf

onf[kvnf; ajymEdkifygonf/ olUtrsKd;om;ESihfvnf;

uRefrwdkYu oli,fcsif;rsm;jzpfcJhí ol\tEdkif,l vTrf;

rdk;rIonf ,aeYtxd &Sdaeao;aMumif; awGUjrifcJh&yg

onf/

oluom;av;wpfa,mufom arG;xm;onf/

wpfOD;wnf;aom orD;jzpfayr,fh arG;csif;rsm;rsm;

vdkcsifonfr&SdcJh? olUvdkyif wpfOD;wnf; tukefvkH; pkNyHK

&apcsifonhf qEESihf jzpfcJhonf/ twåu uav;arG;wm

rSmawmif BuD;cJhonf/ olUtay: tcspfa&m? tMuifemyg

ykHatm ay;xm;onhf cifyGef;udkvnf; tavQmhay;jcif;

r&SdcJh? om;udkvnf; olUykHpH0ifatmif aqmif&Gufvsuf&Sd

onf? olUom;us&ifawmh rdef;r,l&if ynmwwf? aqGrsKd;

*kPfjrihfNyD; olUom;tay: c,atmufusKdUwwfwJh rdef;

uav;rsKd;eJ YrS ay;pm;csifonf[k qdkvmavonf/

rnfonhf rdef;uav;rQ wefonf[k rxif? olom;u

wpfOD;wnf;aomom;rdkU rdef;r,l&ifvnf; olwdkYESihfom

ae&rnf? olUom;udkvnf; bk&ifwpfqlvdk xm;&rnf?

olUom;u rSm;ae&ifawmifacR;ru onf;cH&rnfwJhav/

uRefr olajymwmudk em;axmif&if; pdwfxJu

ajymaerdonf/ b,frdef;uav; rdbu udk,hforD;udk

ynmwwf? tqihfjrih fjrih f wnfaxmifay;xm;NyD;

a,mu©rtdrfwuf? a,musfm;rsufESmMunhfNyD; tESdrfcH

b0rSm aecdkif;rSmvJ/ 'Dacwf&JUtaetxm;udkvnf;

enf;enf;avmuf avhvmMunhfygOD;oli,fcsif;[k ajym

vdkufcsifonf/ 'gayrJh i,fi,fuwnf;rSpí wuú

odkvftxd twlwufcJhwJhol? oli,fcsif;awGxJrSmvJ

tm;vkH;u olUudk tavQmhay;onf;cHcJh&wJhol? tEdkif,l

wwfonfhtusifhav;rSvGJí tppt&m&m pdwfa&m?

udk,fa&m tultnDay;wwfolrdkY ajymrxGufEdkifcJh/

olvnf;rdef;ryJ[m rdef;uav;awGudk ESdrfESdrf

cscs ajymwmawmh vGefvGef;onf/ ckacwf rdef;uav;awG

urÇmrSmyg &ifabmifwef;aeEdkifNyDudk rodava&mh

ovm;? tEdkifusifhpdk;rdk;onfh taMumif;w&m;rsm;ESihf

trsKd;om; OD;pm;ay;0g'jzihf urÇmBuD;tm; rwnf

aqmufoihfaMumif; rodava&mhovm;? tESdrfcHb0

trsKd;orD;awG? rdef;cav;i,fawGtwGuf qkH;jzwfcsuf

csrSwfEdkifrnhf tcef;u@rsm;tm;vkH;wGif trsKd;orD;rsm;

yg0ifEdkif&rnfudk yef;wdkif (5) u OD;pm;ay;taumif

txnfazmfaqmif&Gufaewm rodava&mhovm;? olU

usawmh rajymvdkufcsifbl;[k pdwfxJu ajymaerdonf/

xdkYtwlyif tvkyfxJ0ifrS oli,fcsif;jzpfvmol

orD;wpfa,mufrdcifESihf pum;pyfía&mufwwf&m&m

ajymMunhfrdawmh olu olUorD;\ ynma&;udk txl;

tav;xm;í oifay;rnfqdkonhftaMumif;? ynm

wwf? tvkyftudkif aumif;aumif;&Sdaeygu tdrfaxmif

us&ifawmifrS a,musfm;a&m? a,mu©ra&m *½kpdkufp&m

rvdkonhftaMumif;? ypönf;uvnf; oihfwihfoavmuf

&Sdaeonfqdkawmh ESdrfcsqufqHonhf tdrfaxmifESihf

awGUygu csufjcif;uGJvm&rnfqdkonhf taMumif;awGudk

olu ajymaeayonf/ pdwfxJwGifawmh i,foli,fcsif;

jzpfoludk ajy;jrifaerdonf/ rdbawGawmh t,ltqawG

tawmfvGJaeMuNyD? tawG;tac:awGu taumif;buf

63

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 69: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

odkY OD;wnfjcif;r&SdbJ tqdk;bufodkY a&mufaeMuNyD

jzpfygonf/

*g&a0gpw&m; tav;xm;onhf uRefrwdkY

jrefrmEdkifiHwGif BuD;oludk½dkao? &G,fwludk av;pm;?

i,foludk oem;[lonhf pum;pkrsm;onf pmtkyfxJ

rSmyif usefaecJhavNyDvm;? a,musfm;av;&Sifa&m?

rdef;uav;&Sifa&m twåudkyJ udk;uG,faeMuNyDvm;?

oihfwihfrQwaom t,ltqwpfckavmufjzihf uav;

rsm;em;vnfatmif ajymjyoihfonf/ rdrdtwåudkyJ

tav;rxm;oihf? tckawmh 'DykHpHtwdkif; em;oGif;xm;

&ifjzihf odwwfp a,musfm;av;\ pdwfwGif igu

a,musfm;av;yJ jrihfw,f? jrwfw,f ydkwefzdk;&Sdw,f?

rdef;r,l&ifawmhigajymwm? igvkyfwmcH&rSmyJ[lonhf

pdwf½dkif;rsKd;0ifoGm;EdkifNyD; pmem oem;wwfonhfpdwf?

cspfcifMuifemwwfonhfpdwfonf ykef;vQKd uG,faysmuf

oGm;rnf jzpfygonf/

xdkodk Yyif rdef;uav;\ pdwfxJwGifvnf;

ckacwfu rdef;rawGuvnf; tvkyfvkyfae&wmyJ?

igvnf; ynmwwfw,f? tvkyftudkifvnf;aumif;

w,f? a,mu©rvnf; *½kpdkufp&m rvdkbl;? a,mufsm;

vnf; *½krpdkufbl;? uav;u taESmiftzGJUyJ? uav;

vnf; arG;csifrS arG;rSmaygh? tdrftvkyfvnf; vkyfcsifrS

vkyfrSmayghqdkonhf tawG;rsm;jzihf nOhfeufoef;acgifrS

tdrfjyefvm? tdrfaxmifOD;pD;qdkonhf tav;xm;&rnhf

ae&mudkvnf; rodcsifa,mifaqmifum ESpfa,mufom;

o[Zmw rjzpfEdkifrIrsm;vnf; &SdvmEdkifovdk aemuf

rsKd;quf&Sm;yg;jcif;yg BuHKawGU&Edkifygonf/

ajymif;vJvmonhf acwfa&pD;aMumif;xJwGif

urÇmonf &GmBuD;wpf&GmjzpfvmcJhNyD jzpfygonf/

rdkbdkif;zkef;? tifwmeufponfwdkYrS ,Ofaus;rIcsif;?

"avhp½dkufcsif;? tajymtqdkcsif;? tpm;taomufcsif;

ponfwdkYonf ul;vl;qufEG,fvsuf&SdvmNyDjzpfonf?

xdkodkY ul;vl;qufqHvmjcif;rSwpfqihf usm;^r wef;wl

nDrQrI&&Sda&;tm; wpfvGJrawG;oihfay/ aygufuGJxGuf

vkrwwfjzpfaeonhf urÇm\ tcsKdU? tcsKdUaomae&m

rsm;wGif trsKd;orD;rsm;? trsKd;orD;i,frsm;? rdef;uav;

i,frsm;onf rwlnDonhf "avhxkH;wrf;rsm;? rQwrI

r&Sdonhf Oya'rsm;? pD;yGm;a&;rajyvnfonfh qif;&JwGif;

eufrIrsm;udk tajccHí 'ku©vdIif;wHydk;atmufwGif epf

jr§Kyfvsuf&Sdovdk trsKd;om;rsm;ESihf wef;wltcGihfta&;

r&&SdEdkif jzpfaeMuygonf/ xdkodkYaom taMumif;w&m;

rsm;twGuf yef;wdkif (5)udk csrSwfcJhí taumiftxnf

azmf&ef aqmif&Gufjcif;jzpfygonf/

a,musfm;av;rsm;\ pdwfxJwGif rdef;uav;

rsm;tm; Edkifpm;jcif;? ESdrhfcsjcif;? rwlrwefjcif; ponhf

r[mtiftm;BuD; ]]zdk}}0g' rusihfokH;oihfovdk? rdef;

uav;rsm;\ pdwfxJwGifvnf; a,musfm;av;rsm;tm;

*½krpdkufjcif;? tav;rxm;jcif;? zufNydKif wkyjcif;rsm;

jzihf zm;wkvdkY c½kckefjcif;rsm; r&Sdwef&may/ tdrfaxmif

wpfck xlaxmifcJh&ifjzihf a,musfm;av;uvnf; zcif

jzpfcGihfudk t&,lapcsifovdk zcifwm0efudkvnf; &J&J

0Hh0Hh ,lapcsifygonf/ xdkodkYyif rdef;uav;bufuvnf;

vlUtoufwpfacsmif;tm; b0wpfckodkY ac:aqmifay;

Edkifonhf jrihfjrwfonhf rdcifb0tm; vspfvsLr½IapcsifbJ

rdcif wm0eftm; raMumufr&GHU xrf;aqmifoihfygonf/

uav;b0qdkonfu jzLpifvGef;vSonf/

xdkodkY taetxm;rsm;udk rdbrsm;u rzsufpD;apcsif?

xdkjzLpifrIrsm;twGif; rdbwdkY\ tawG;rSm;? t,ltq

rSm;pum;rsm;jzihf OD;aESmuftdk;xJodkY tqdyfa&avmif;

xnhfovdk rjzpfoihfay/ rdbrsm;\ pdwfxJwGifawmh

udk,hfom;orD;onf tzdk;wefonfcsnf;yif/ b,folu

b,fvdk ydkwefzdk;&Sdonf rajymapcsif? tjzLa&mifudk

tpGef;txif;rjzpfapcsif? ½dkif;pdkif;rIudk oifwef;ray;

oihf? uRefr\ pdwfxJwGifawmh a,musfm;av;rsm;a&m?

rdef;uav;rsm;a&m yef;cif;xJu yef;uav;rsm;uJhodkY

ta&miftaoG;pkHnDpGm? &eHYrsKd;pkHoif;ysHUpGm yGihfvsuf

avmuBuD;udk tvSqifaeMuonf[k jrifrdygaMumif;/

64

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 70: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

ed'gef;,aeYacwf vli,frsm;taejzifh pmzwfonfh tavhtx tvGefenf;yg;

vmMujyD; enf;ynmzGHUNzdK;wdk;wufrIa&pD;aMumif;twdkif; aeYpOfpD;arsmvdkufyg

vsuf&Sdygonf/ ,cktcsdeftcgwGif taMumif;t&mwpfckESifhywfoufí odvdkaom

tcsuftvufrsm;udk tifwmeufwGif vG,fvifhwul &SmazGavhvmvdkufpm;í

&aomtcsdefvnf;jzpfygonf/ odkYaomfvnf; vli,ftrsm;pktaejzifh pmzwfjcif;

xuf tjcm;aomt&mrsm; (Oyrm- abmvkH;yGJMunfhjcif;? vufzuf&nfqdkifxdkifjcif;?

azhpfbGwfokH;jcif;ESifh *drf;upm;jcif;)wGif ¤if;wdkYtcsdef\ okH;ykHESpfykHtm; jzKef;wD;

vmMuonfudk avhvmawGU&Sd&ygonf/

65

Page 71: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

pmzwfrSomvQif taumif;^tqdk;udk a0zef

ydkif;jcm;odjrifEdkifrnfjzpfyg onf/ odkYjzpfygí a0zefrI

r&SdvQif pmay;a&;om;rIrsm; rjynfhpkHEdkifojzifh vli,f

rsm; a0zefa&;pmrsm; a&;om;&ef vdktyfygaMumif;?

ra0zefvQif rnfolrS tjynfhtpkH rjrifEdkifygaMumif;?

a0zefrSomvQif ,if;½Iaxmif hudkodjrifrSmjzpfNyD;

vdktyfcsufrsm; udk jznfhpGufEdkifrnf jzpfygaMumif;

a0ze fa&;pmayynm&Si fr sm;u qd k Muygonf/

b0twGuf a&G;cs,fp&mjzpfonfh Triple C Change

(ajymif;vJrI)? Chance (tcGifhta&;)? Choice (a&G;cs,frI)

udk rSefrSefuefuef qkH;jzwfa&G;cs,fwwf&ef pmzwfjcif;

jzifh jywif;aygufjyifywGif&dSaombufqDrS zGHUNzdK;wdk;

wufrIqDodkY ta&mufavQmufvSrf;Edkifrnfjzpfygonf/

pmzwfjcif;\ tusKd;aus;Zl;(10)rsKd;pmzwfjcif;\ tusKd;aus;Zl;(10)rsKd;udk atmufyg

twdkif; azmfjyxm;ygonf/

1/ OD;aESmuf,dk,Gif;rIudk umuG,fay;Edkifjcif; (Mental

Stimulation)?

2/ pdwfzdpD;rIudk avQmhcsay;Edkifjcif; (Stress Reduction)?

3/ rSwfÓPfudk wdk;jr§ifhay;Edkifjcif; (Memory Impro-

vement)?

4/ pum;a0g[m&<u,f0í b0aexdkifenf;udk ydkif;

jcm;odwwfjcif; (Vocabulary Expansion) ?

5/ tm½kHpl;pdkufrIESifh awG;awmEdkifjcif; (Improved

Focus and Concentration)?

6/ vGwfvyfaomazsmfajzrIjzpfonfhtwGuf rouf

romaom cE¨mudk,fudk cPwmtm½kHvGJapedkif

jcif;ESifh emusifrIudk ajzazsmufEdkifjcif; (Free

Entertainment)?

7/ jyif;jyif;xefxef pdppfawG;ac:EdkifrIpGrf;&nfjzifh

pdwf"mwfus tm;i,frIrsm;udk ukpm;ay;Edkifjcif;

(Stronger Analytical Thinking Skills)?

8/ A[kokwrsm;<u,f0NyD; udk,fcsif;pmw&m;rsm;

jynfh0vmjcif; (Knowledge)?

9/ um,uH 0pDuH raemuHrsm;udk tapmwvsifrjyKbJ

xdef;odrf;wwfjcif; (Tranquility)?

10/ pmay\wefzdk;udk ydkíodwwfjcif;jzifh aumif;rGef

aom pma&;om;rIpGrf;&nf wdk;wufvmjcif; (Better

Writing Skills)/

wdkufyGJrsm;tpm; Nidrf;csrf;jcif;udk o,faqmifay;Edkifaom pmzwfjcif;

wdkufyGJrsm;tpm; jidrf;csrf;jcif;udk o,faqmif

ay;vmEdkifaom pmzwfjcif;udk tm;ay;onfh tmz*ef

epöwef\taMumif;udk tESpfcsKyf aumufEkwfazmfjy&rnf

qdkvQif pmwwfolenf;yg;aomfvnf; pmayzGHUNzdK;wdk;

wufvmonfh tmz*efepöwefEdkifiHonf pmwwfajrmuf

rIEIef; edrfhusonfh EdkifiHwpfEdkifiHjzpfNyD; t&G,fa&mufNyD;ol

ig;a,mufwGif ESpfa,mufomvQif pmzwfwwfygonf/

odkYaomfvnf; pmzwfwwfonfholrsm;onf ¤if;wdkY

ykHrSeft&Sdefrysuf pmzwfjcif;aMumifh tmz*efepöwefEdkifiH

\ pmtkyfvkyfief; vkyfudkifaeolrsm;taejzifh tajctae

rysufbJ zGHUNzdK;rIvnf; wdk;wufvmonfudk avhvm

od&Sd&ygonf/ ,if;EdkifiHonf oD;ESHpdkufysKd;í &Edkifaom

EdkifiHjzpfNyD; EdkifiHjcm;rS taxmuftyHhrsm;aMumifh vpm

rsm;aumif;aomfvnf; wmvDbefppfyGJrsm; qufwdkuf

jzpfay:vsuf&Sdojzifh wdkif;jynfoGif;ukef xkwfvkyfrI

vkyfief;rsm;tm;vkH; ysufpD;cJh&aomaMumifh t&mtm;vkH;

udk jynfyrS wifoGif;&ygonf/

aeYpOfwdkufyGJrsm;? t"du½kPf;rsm;ESifh wdkufyGJ

rsm;tMum;xJwGif &Sifoefae&onfhtwGuf ¤if;wdkYtae

jzifh rnfonfhudkrQ rufarmzG,f&mr&Sdonfhtcsdefü pmzwf

jcif;jzifh pdwf"mwfcGeftm;rsm; &&SdvmNyD; BuD;rm;aom

pGrf;tifudk ay;pGrf;Edkifaom tusKd;aus;Zl; cHpm;&&SSd

vmojzifh pmtkyfonf ¤if;wdkYtwGuf tm;aq;ozG,f

jzpfaeygonf/ xdkYaMumifh pmtkyfxkwfa0olrsm;taejzifh

t&if;tESD;pd kufxkwfvmMuonfhtwGuf EdkifiHjcm;

taxmuftyHhrygbJ &yfwnfEdkifonfhwpfckwnf;aom

vkyfief;vnf;jzpfvmcJhygonf/ EdkifiH\ NrdKUawmfubl;vf

66

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 72: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

NrdKUwGif wmvDbefrsm;tkyfpdk;pOf umv 1996 ckESpfrS

2001 ckESpftwGif; pmtkyfxkwfa0ol (2) OD; (EdkifiHydkif

wpfckESifh yk*¾vduwpfck)om&Sdaomfvnf; ,cktcg

vlOD;a&onf vsifvsifjrefjref wdk;wufvmouJhodkY

pmtkyfxkwfa0ol vkyfief;&Sifaygif; (22) OD;&SdNyD; trsm;pk

wGif udk,fydkifowif;axmufrsm;&Sdonf[k avhvmod&Sd

&ygonf/ xdkYtjyif ubl;vfNrdKUwGif rSwfykHwifxm;onfh

pmtkyfqdkifaygif; 60 cefY&SdNyD; pmtkyftopfrsm;udkom

xkwfa0Edkif&ef pdkif;jyif;vsuf&SdaeMuygonf/ ,if;

tcsdefwGif ygupöwefrS 0ifa&mufvmonfh aps;aygonfh

pmtkyfrsm;udkvnf; ubl;vfNrdKUwGif tvG,fwul

0,f,lEdkifaMumif;vnf; avhvmod&SdcJh&ygonf/

wmvDbefrsm;udk jzKwfcsNyD;aemufydkif; tmz*ef

tpdk;&opfonf ynma&;pepfudk jyefvnfwnfaqmuf&ef

twGuf ESpfaygif;rsm;pGm jynfwGif;ppf jzpfyGm;cJhjcif;?

wmvDbefwdkY tkyfcsKyfcJhpOfumvü ausmif;rsm;ydwfcJhNyD;

EdkifiHjcm;bmom oifMum;a&;pmtkyfrsm;udk zsufqD;cJh

jcif;? xdkYodkYydwfyifcJhonfhtwGuf ynma&;pepf ydkrdk

qdk;&Gm;vmjcif;ponfh pdefac:rIrsm;ESifh &ifqdkifcJh&yg

onf/ xdkYtwGuf zsufqD;cHcJh&onfh ausmif;okH;pmtkyf

rsm;udk oef;ESifhcsDí jyefvnfykHESdyf½dkufcJh&ygonf/ xdkY

tjyif taemufwdkif;pmtkyfrsm;udk tmz*ef EdkifiHtwGif;

t"dvlokH;rsm;onfhbmompum;ESpfckodkY bmomjyef

qdkcJhNyD; ykHESdyfxkwfa0rIrsm; jyKvkyfvmcJhaMumif; avhvm

od&Sd&ygonf/ jynfolrsm;taejzifh ESpfaygif;rsm;pGm

pmrzwfbJ aecJh&onfhtwGuf ,ckpmzwfcGifhjyef&vm

onfhtcg pmzwfEIef;rSm wpf&Sdefxdk;jrifhwufvmcJh

aMumif; od&ygonf/

tmz*efEdkifiHuJhodkY wdkufyGJrsm; qufwdkufqdk

ovdk jzpfyGm;aeonfh ae&mrsm;wGif vli,frsm;taejzifh

pdwfxGufayguftjzpf pmzwfMuvmjcif;onf aumif;

rGefaom vu©Pmwpfckjzpfygonf/ xdkYaMumifh wdkufyGJ

rsm;tpm; Nidrf;csrf;jcif;udk o,faqmifay;Edkifaom pmzwf

jcif;udk tm;ay;Edkif&eftwGuf ykHESdyfvkyfief;rsm;ESifh

pmtkyfxkwfa0 a&; vkyfief;rsm; qufvufí t&Sdeft[kef

aumif;aumif;jzihf xkwfvkyfEdkifMu&ef vdktyfonfh

rlydkifcGifhOya'rsm;ESifh rl&if;xkwfa0olrsm;twGuf ouf

qdkifaom Oya'rsm;udk jyifqifaqmif&Gufvsuf&SdaMumif;

avhvmod&Sd&ygonf/

ed*kH;rdrdwdkYEdkifiHtaejzifhvnf; tjcm;EdkifiHrsm;uJhodkY

pmzwfjcif;tavhtxudk twk,lum wGef;tm;ay;í

Nidrf;csrf;pGmjzihf zGHUNzdK;wdk;wufrIqDodkY ta&mufoGm;&rnf

jzpfygonf/ ,cktcsdeftcgwGif vlBuD;^ vli,frsm;

taejzifh ¤if;wdkY\ udk,fydkifzkef;rsm;wGif azhpfbkwf

taumifhudk,fpD &Sdygonf/ ,if; azhpfbGwfudk tcsKdUrSm

½kyfykHrsm;wifjcif;? pum;pjrnfajymjcif;? aps;0,f^

a&mif;jcif;? *drf;upm;jcif;ESifh tjcm;aom taMumif;

t&mrsm;twGuf tokH;jyKvmMuygonf/ enf;ynm

zGHUNzdK;wdk;wufrIudk tokH;cs&mwGif ]]rodolausmfoGm;?

odolazmfpm;}} acwfodkY a&muf&Sdaeojzifh tusKd;&SdpGm

tokH;cswwf&efvdktyfygonf/ pmzwfjcif;udk i,fpOf

uav;b0uwnf;u rdbrsm;rS tavhtxwpfcktae

jzifh avhusifh oifMum;ay;&rnfjzpfygonf/ pmzwfrS

omvQif b0\ jyóemrsm;udk rnfuJhodkY &ifqdkifudkif

wG,f ajz&Sif;rnfponhf pdefac:rIrsm;udk b,fvdk&ifqdkif

ajz&Sif;rnfhenf;vrf;rsm;udk rnfodkY &SmazG&ifqdkif&rnf

ponhf A[kokwtusKd;aus;Zl;rsm; &&Sdvmrnfjzpfyg

onf/ rddrdwdkYtaejzifh urÇmywfí A[kokwavhvm&ef

rjzpfEdkifaomfvnf; pmzwfjcif;jzifh jywif;ayguftjyif

bufqDrS A[kokwrsm;udk &&SdEdkifrnf jzpfygaMumif;

a&;om;wifjyvdkufygonf/

rSwfcsuf/ / Democracy Today (5-2-8)?

jrefrmhtvif;(6-2-18)ESifh Facebook owif;tcsuf

tvufrsm;rS aumufEkwfa&;om;azmfjyjcif; jzpfyg

onf/

67

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 73: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

uRefawmfwdkY aexdkifwJhurÇmBuD;rSm azmufjyefrIawGrsm;pGmeJY ..........

ouf&SdawG azmufjyefovdk oufrJhawG? &moDOwkawGazmufjyefw,f? acwfawG

vnf; rwnfjidrfjyefbl;/ urÇmBuD;ylaEG;vmvdkYqdkvm; ? awmjyKef;vdkYqdkvm;? udk&D;

,m;um;awG acwfpm;vmvdkYqdkvm;? Nidrf;csrf;a&;aMumihfqdkvm;? vlqdkwm

trSm;awGtwGuf wpfpkHwpfcktay: tjypfwif&ef vdktyfaewmrdkY/ /

'gqdk uRefawmfua&m . . . . . . .

bmnmrod ayghyg;pGmtwdwfudk jzwfoef;cJhw,f/ NyD;awmh &ihfusufNyDvdkY

xif&wJh b0/ reufcif;Ekd;wmeJY t½IyfawGvkyfw,f/ tvkyfudkoGm;w,f/ tm;ae

wJhtcsdef tusKd;rJhpum;awGajymjzpfw,f/ ysufpD;jcif;ig;yg;wdkifaewJh wDAGD tpD

tpOfawGjunhfw,f/ vlYb0udk NiD;aiGUvmw,f/ tarSmifxJrSm jzwfoef;cJh&wJh

aeU&uf tcsKdUtwGuf idka<u;w,f/ pdwf"mwfawGusw,f/ edpö'l0vkyfaqmifaewJh

NiD;aiGUp&mtvkyfawGudk xyfwvJvJ vkyfw,f/ odyfr[efwmodayr,hf aemufjyef

vSnhfMunhfrdwdkif; tcktajctaeu awmfawmfc&D;a&mufaeNyDrkdY ZGJudk tm;udk;

a&SUqufwdk;w,f/ wpfcgwpfav udk,hfudk,fudk jyefjrifvdkuf&wm[m xdwfvefY

p&maumif;ygw,f/ 'gayr,fh tJ'Dtdrfruf½dkif;xJudk uRefawmfyDopGm a&SUquf

cJhvsuf/ i,fi,fwkef;ucsa&;cJhzl;wJh udk,hf&nfrSef;csufawG[m b,f[mawG

68

Page 74: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

jzpfvmcJhNyD; b,f[mawGudk ckxd taumiftxnf

razmf&ao;bJ a00g;aysmufuG,foGm;NyDvJ/ tcsdefawG

uawmh olUtvdktwdkif; uRefawmhfudk0g;NrdKaeqJ/ tJ'D

tcsdefawGtwGif;rSm uRefawmfbmawGvkyfaecJhovJ...

qefwpfAl;&zdk Y pdkufxkwfcJh&wJh awmifolBuD;awG&JU

tiftm;? a&&JUwefzdk;? tcsdefawG bmwpfckrSem;rvnfbJ

[if;raumif;vdkYqdkNyD; tdrfudk jyóemzefwD; xrif;awG

oGefrdcJh&if; ukefqkH;cJhwmvm;... ynmwwfwpfa,muf

jzpfatmif BudK;pm;&if; pmawGyJwwfvmNyD; *g0&w&m;

awG? pmemrIw&m;awG? aus;Zl;odwwfrIawG arhaecJhNyD

vm;.... olawmif;pm;wpfa,mufudk aygifrkefYwpfvkH;

ypfay;vdkufwmeJY nDrQwJh y&[dwawGvkyf&if; auseyf

EdkifaeNyDvm;... wu,fawmh trSm;awGqdkwm udk,f

wdkifu jzpfaecJhwJhaemuf ]]ysuftpOf? jyifcP}} rdkY

aemufrusao;bl;vd k Y tm;wif;&if; uRe fawmf h

udk,fuRefawmf jyifqifzdkY (odkY) tdrfruf½dkif;rSEdk;xzdkY/

pmzwfzdkYqdkwmeJY yxrqkH;jyóemu tcsdef

ray;Edkifjcif;ygyJ/ wpfaeYwmrSm tcsdefawGudk tvkyf

twGuf? tjcm;a0,sm0pöawGtwGuf? rdom;pktwGuf

pojzihf cGJjcrf;vdkufwJhtcg pmzwfzdkYqdkwJh oD;oefYtcsdef

uawmh xGufrvmygbl;/ vlwdkif;rSm (24) em&Dxuf

ydkr&wJhtwlwlydkatmifjrif? ydkwdk;wufMuwmu pmydk

zwfMuvdkYyJ r[kwfygvm;/ tJ'gaMumihf pmzwfjcif;

qdkwm BudKufonfjzpfap rBudKufonfjzpfap? tcsdef&

onfjzpfap r&onfjzpfap tcsdefay;udkay;&r,hf tvkyf

wpfckqdkwm aocsmygw,f/

pdwful;,OfwwfzdkY ]]vufawGUb0rSm trSef

wu,fjzpfEdkifwmawGudk odcGihfBuHKzdk Y pdwful;,Of

tdrfrufqdkwJh jywif;wHcg;udk zGihfxm;zdkY vdkygw,f/}}

pdwful;om r,OfcJh&if uRefawmfwdkU 'DaeYokH;pGJaewJh

tokH;taqmifypönf;awG (wDAGD? w,fvDzkef;? av,mOf?

um;? uGefysLwm...) wpfckrS jzpfvmrSmr[kwfbl;/

odkYaomf pdwful;,Ofw,fqdkwm udk&D;,m; Zmwfum;xJ

u rif;om;udk pdwful;,OfwmrsKd;avmufeJY r[kwfbJ?

udk,hf&JU vkyfaqmifEdkifpGrf;? zefwD;EdkifpGrf;awGudk pdwful;

,OfwwfzdkYudk qdkvdkwmyg/ zefwD;EdkifpGrf; qdkwm vGwf

vyfwJh pdwful;pdwfoef;awGeJY vufawGUtokH;0ifrIawGudk

aygif;pyfNyD;rS jzpfay:vmwmrdkY rdrdb0udk wpfqihf

jr§ihfwifEdkifzdkU t&ifqkH;b,fvdkvkyfrvJqdkwJh pdwful;

av;&SdzdkY vdkygw,f/

t½IH;awGxJrSmepfjrKyfraezdkYqdkwm t&rf;ta&;

BuD;wJhtcsufyJ jzpfygw,f/ pdwful;awGudk vufawGU

b0xJtaumiftxnfazmfwJhtcg? BudK;pm;rIeJY atmif

jrifrIudk Equation csvdkYr&wJhtcgrSm t½IH;qdkwJh Test

awG &ifqdkif&ygw,f/ tJ'D Mind-set [mvlawGtwGuf

b,favmufta&;ygovJ/ atmifjrifrIr&wmeJY BudK;

pm;rIudkpGeYfvTwf? t½IH;xJrSm epfjr§Kyf&if; toufay;qyf

oGm;wJholawGa&m b,favmufrsm;aeNyDvJ/ uRefawmf

odxm;wmu olrsm;awGatmifjrifaeovdk uRefawmf

vnf; atmifjrifcsifw,f/ ratmifjrif&if xdyfqkH;u

pdwf"mwfuswmygyJ/ 'gayrJh uRefawmf arhaewmu

]]cka&wGif;wl;? cka&MunfaomufvdkYr&}} bl;qdkwm

&,f? tJ'DvdkatmifjrifwJholawGajzcJh&wJh b0pmar;yGJ

awGygyJ/ Oyrmtm;jzihf vQyfppfrD;oD;udk yxrqkH;wDxGif

atmifjrifrIr&wmeJh BudK;pm;rIudkpGefhvTwf?

t½IH;xJrSm epfjr§Kyf&if; toufay;qyfoGm;wJUolawGa&m

b,favmufrsm;aeNyDvJ/ uRefawmf odxm;wmu

olrsm;awGatmifjrifaeovdk uRefawmfvnf;

atmifjrifcsifw,f/

69

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 75: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

cJhwJh aomrwftuf'Dqif? rD;oD;jzpfvmzdkY tBudrf axmif

aygif;rsm;pGm prf;oyfcJh&w,f/ aemuftpmtdrf jynf

wnfemudk yxrqkH;awGU&SdcJhwJh bm&Drm&S,f? olvnf;yJ

tpmtdrfjynfwnfemqdkwJh a&m*g&Sdw,fqdkwm b,fol

rS vufrcHcJhvdkY aemufqkH; olUtdrfrSm olUudk,fol prf;

oyf&if; twnfjyKcJhwmjzpfw,f/ tJ'gaMumihf atmif

jrifwJholawGqdkwm t½HI;awGxJrSm epfjrKyfaewJholawG

r[kwfbJ tem*wfudk pdwful;eJYykHazmf? udk,fydkif tod

ynmawGeJU b0udk &ifqdkif a&SUqufaewJholawG jzpfw,f

qdkwm oufaojyaeygw,f/

tjypfwifwmawG&yfvdkufzdkY vdkygw,f/ uRefawmf

wdkY&JU tqifrajyrIawGtwGuf? uRefawmfwdkY&JU vdktyf

csufawGtwGuf? uRefawmfwdk Y&JU tm;enf;jcif;awG

twGuf? uRefawmfwdkY&JU awGa0jcif;awGtwGuf wpfpkH

wpfcktay:tjypfwifwm? aemufqkH; rdrdudk,fudk tjypf

wifwmawG&yfvdkufzdkY vdkygw,f/ udk,hfrSm&SdwJh Talent

awGudk ab;csdwf olrsm;vdkrjzpfEdkifvdkY udk,hfudk,fudk

tjypfwifwmawG... todynmtm;enf;w,fomqdkae

udk,hftdrfrSm pmtkyfpifav;awmifr&SdawmhwmawG...

tJ'gawGtwGuf tazhaMumihf? tarhaMumihf? [dkvlaMumihf?

tpdk;&aMumihfvdkY tjypfawGwifae&if; a0;a0;uae

Munhf? ab;om;awGcGmcs vdkuf&ifawmif taumif;wdkif;

av;jzpfzdkY cufcJaeaom rdIwufaewJh aygifrkefYwpfvkH;vdk

acwfBuD;udk ray;csifaomfvnf; aemufvlawGudk

vufvTJcJh&awmhr,f/ tJ'DvdktjypfawG wifae&if; tcsdef

awGukefae&if rdrdudk,fwdkiftwGuf? ywf0ef;usiftwGuf

aemufqkH;EdkifiHtwGuf ysufaewmawGjyifzdk Y odyfudk

aemufusoGm;ygr,f/ tcsdefqdkwm oGm;½kHr[kwf? ajy;

aeonf r[kwfygvm;/ avmuBuD;udk taumif;jrifzdkY

urÇmBuD;ajymif;vJzdkYxuf tjrifav;ajymif;NyD; tjypf

wifwmav;awG avsmhvdkufzdkY? tuefYtowf&SdaewJh

uRefawmfh&JUtcsdefawGudk udk,fwdkif&JU vkyfEdkifpGrf;awGudk

od&SdatmifvkyfNyD; taygufawGudk wwfEdkifoavmuf

zmax;zdkY BudK;pm;csifygw,f/

aemufqkH;taeeJUuawmh avhvmrIawGr&yf

wefYvdkufzdkYygyJ/ trsm;tm;jzihf uRefawmfwdkYEdkifiHrSm&SdwJh

vlBuD;ydkif;awG[m tdrfaxmifus? om;orD;&? touf

uav;av;q,f? ig;q,fqdkwmeJY pmzwfwmawG

odyfrvkyfMuawmhygbl;/ wpfaexufwpfaeY wdk;wuf

vmaewJh acwfxJrSmrodawmhwmawG? rwwfawmhwm

awG odyfrsm;vmygw,f/ vlBuD;awGudk,fwdkif pmtkyf

rudkifMuawmhwJhtcg aemufvli,fawGtwGuf pmay

qdkwmeJY ydkrdka0;oGm;Muw,f/ pmtkyfudkzwf&aumif;rSef;

rodMuawmhbl;/ bmaMumihf oli,fwef;uav;awG

usL&Sifwufae&wmvJ/ bmaMumihf ig;wef;ausmif;om;

ar;wJh t*Fvdyfpm? ocsFmawGudk rdbawGrodawmhwmvJ/

bmaMumihf ausmif;om;awGpmaMumuf? pmaysmuf

ae&wmvJ/ aemufqkH; bmaMumihf aemufrsKd;qufopf

awGu vlBuD;awGudk av;pm;twk,l&r,hftpm;

rcefYav;pm;vkyfvmMuwmvJ/ tJ'gawG[m uRefawmf

wdkY&JU toufuav;&vmwmeJY avhvmrIawG &yfwefY

vdkufvdkY? touf&vm&if pmzwfp&mrvdkawmhbl;vdkY

xifcJhvdkYyJ jzpfygw,f/ avhvmp&mqdkwm rukefEdkif

wJhtxJ aocsmwmu uRefawmfwdY k &yfvdkufwmeJY

aemufrSm trsm;BuD;usefcJhawmhrSmjzpfw,f/ uRefawmhf&JU

avhvmrIawGudk &yfwefYvdkuf&if uRefawmfh&JU aemuf

rsKd;qufopfawGudk bmawGoifMum;ay;rSmvJ? bmawG

ajymjyay;rSmvJ? bmawGvufqihfurf;cJhrSmvJ/ uRefawmfh

rsKd;qufopfawGudk uRefawmfhvdk tdrfrufqdk;xJrSm r&Sif

oefapcsifwJhtwGuf pmzwfwwfzdkY? pmzwfjcif;jzihf

tem*wftwGuf tdrfruftopfawGrufwwfzdkY? tdrfruf

awGudk taumiftxnfazmf&if; BuHKawGY&r,hf t½IH;

awGxJrSm epfjr§KyfroGm;zdkY? t½IH;awGeJY BuHKawGU&wJhtcg

olwpfyg;tm; tjypfrwifbJ ,kHMunfcsufeJY BudK;pm;zdkY?

aemufqkH;avhvmrIawG r&yfwefYvdkufzdk Y uRefawmf

udk,fwdkif wefzdk;&Sdvli,f? wefzdk;&SdvlBuD;tjzpf a&SUu

OD;aqmif o½kyfjy&if; tdrfruf½dkif;rS Edk;xzdkY/ /

70

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 76: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

wuúodkvfb0ESifh vkyfief;cGifb0 txufygacgif;pOf\ taMumif;t&mjzpfaom ]]wuúodkvfb0ESihf

vkyfief;cGifb0}}wdkYonf ta&SUESihftaemuf? awmifESihfajrmufuJhodkY vkH;0OókH

qefYusifbuft&mrsm;yif jzpfonf/

wuúodkvfwufa&mufaeonhf tcsdefumvtwGif; rdbaqGrsKd; nDtpfudk

armifESrrsm;\ yHhydk;jcif;ESihftwl ynma&;wpfckom tm½kHpdkuf&aom taetxm;

wpfckjzpfaomaMumihf vGwfvyfrI? aysmf&TifrIwdkYtm; tjynhft0cHpm;Mu&onf/

xdkb0rSaeí ausmif;NyD;aomtcg wpfenf;tm;jzihf bGJU&NyD;aomtcg vufawGU

vkyfief;cGifodkY 0ifa&muf&awmhrnhf tcsdefwGif pdefac:rIrsm;pGm BuHKawGUMu&ayrnf/

“Are you ready ? ” [k avmuBuD;u ar;vmonhftcsdefwGif “Yes.” [lí jyefajz

Edkifatmif BudK;pm;Mu&rnf/

71

Page 77: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

vkyfief;cGifodk Y 0ifa&mufNyD;csdefwGif rdrd\

t&nftcsif; wdk;wufaumif;rGefvmap&eftwGuf jyKrl

tyfaomt&mrsm;tm; tBuHKjyKwifjyvdkygonf/

(1) Self-access (rdrdudk,fwdkif &SmazGa&G;cs,f oif,lrI)

(2) Self-appointed (rdrdudk,fwdkif owfrSwfxm;aom

rdrd\ae&m)

(3) Self-confidence (rdrdudk,frdrd ,kHMunfrI)

(4) Self-educated (rdrdudk,fwdkif avhvmwwfajrmuf

jcif;)

ponhf tcsufrsm;jzihf jynhfpkHap&ef BudK;pm;Mu

&rnf/

(1) Self-access

(rdrdudk,fwdkif &SmazGa&G;cs,f oif,lrI),aeYacwfonf IT (Information Technology)

acwfjzpfaomaMumihf enf;ynm tokH;jyKrI uRrf;usif&ef

vdktyfonf/ Computer tokH;jyK&mwGif Word , Excel ,

Power Point rsm;omru Website tokH;jyKykH? Google

&SmazGenf;? E Mail tokH;jyKenf;rsm;üvnf; uRrf;usif&ef

vdktyfonf/ xdkYjyif t*Fvdyfbmompum; ajymqdk a&;

om;zwf½IEdkif&efvnf; ta&;BuD;onf/

xdkt&mrsm; uRrf;usifwwfajrmuf&eftwGuf

Computer Training Center , Language Training Center

rsm;odkY oGm;a&muf oifMum;Edkifaomfvnf; tpOfwpdkuf

avhvmrIrjyKvkyfygu oifwef;wufrIonf tcsnf;ESD;

yif jzpfayonf/ Training Center rsm;rS ydkYcsoifMum;rIrsm;

onf Theory ydkif;t& trsm;qkH;jzpfNyD; Practical ydkif;

wdk;wufaumif;rGefvmap&ef rdrdudk,fwdkif avhusihf

oif,lrI jyK&ayrnf/

Computer Skills wdk;wufvmap&eftwGuf

Word File wGif Typing avhusihfívnf;aumif;? Excel

File wGif Calculation avhusihfüvnf;aumif;? Power

Point File wGif Own Thinking Key Note Design rsm;

a&;qGJ avhusihfívnf;aumif; aeYpOf Practice jyKvkyf

&ef vdktyfonf/

English Language Skills wdk;wufaumif;rGef

vmap&eftwGufvnf; Grammar rsm; avhvmjcif;?

Phonetic rsm; avhvmjcif;wdk Ytjyif Listening Skill

aumif;rGefvmap&eftwGuf English Songs , Dialogue ,

Conversation rsm;tm; &SmazG em;axmifrIrsKd; jyKvkyfoihf

ayonf/

(2) Self-appointed

(rdrdudk,fwdkif owfrSwfxm;aom rdrd\ae&m)]]ae&m}}qdkaom pum;vkH;onf vlwpfa,muf

\ b0twGuf vGefpGm ta&;BuD;onf/ rdrd ydkifqdkifxm;

aom b0ae&m? rdrdydkifqdkifcsifaom b0 ae&m ponf

wdkYtm; aocsmpGm od&Sdxm;oihfonf/ odkYrSom rdrd

jzpfcsifaom pdwful;tdrfrufrsm; taumiftxnf

ay:aygufvmap&eftwGuf rnfrQBudK;pm;&rnfudk

cefYrSef; od&SdEdkifrnf jzpfonf/

xdkYtwlyif rdrd\cH,lcsuf? pdwfaepdwfxm;

Self-educated (rdrdudk,fwdkif avhvmwwf ajrmufjcif;)

qdkonfrSm rnfol wpfOD;wpfa,mufrS

oifMum;ay;jcif;rsKd;r[kwfbJ rdrdbmom

pOf;pm;awG; ac: jcif;jzihf tawG;opf? tjrifopfrsm;

zefwD;jcif;udk qdkvdkonf/

72

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 78: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

rsm;udk xm;&Sd&mae&monf jzLpifoefY&Sif;aeap&ef vdk

tyfygonf/ txufvlBuD;rS rdrdtm; vkyfief;wm0ef

wpfckay;tyfaom tcsdefwGif rdrdudkyJapcdkif;onf[laom

Bad Thought rsm;rawG;rdapbJ rdrd\ vkyfief;uRrf;

usifrItm; ,kHMunfrI&SdaomaMumihf wm0efay;tyfonf

qdkaom Good Thought rsm; awG;rdwwfap&ef ta&;

BuD;onf/

&mxl;i,fonfjzpfap? &mxl;BuD;onfjzpfap

rdrdydkifqdkifxm;aom vkyfief;ae&mESihf xdkufoihfonhf

vkyfief;aqmif&GufrI? wm0ef,lrI? wm0efcHrI&SdrSom

vkyfazmfudkifzuf rsm;\ av;pm;rI? ,kHMunftm;udk;rItm;

ydkifqdkif&vdrhfrnf jzpfygonf/

(3) Self-confidence (rdrdudk,frdrd ,kHMunfrI) ,kHMunfrIonf vlwpfOD;ESihfwpfOD;tMum;

aygif;oif;qufqH&mwGif &mEIef;jynhf ta&;ygaom

t&mjzpfouJhodk Y vlwpfa,muf\ atmifjrifrIeSih f

us½IH;rIonf xdk,kHMunfrIay:wGif rlwnfaeonf/ vkyf

ief;udpöwpfck aqmif&Guf&mü rdrdudk,frdrd ,kHMunfrI

jzpfay:ap&eftwGuf rdrdwGif t&nftcsif;rsm; jynhf0

ae&ef vdktyfonf/

xdkYaMumihf ysif;&dNiD;aiGUwwfaom tusihfqdk;

rsm;udk z,f&Sm;í vkyfief;wm0efrsm;tm; pdwf0ifwpm;

avhvmjcif;jzihf rdrdudk,frdrd ,kHMunfrIrsm; wnfaqmuf

Edkifygonf/

(4) Self-educated

(rdrdudk,fwdkif avhvmwwfajrmufjcif;) Self-educated (rdrdudk,fwdkif avhvmwwf

ajrmufjcif;) qdkonfrSm rnfol wpfOD;wpfa,mufrS

oifMum;ay;jcif;rsKd;r[kwfbJ rdrdbmom pÚf;pm;awG;

ac:jcif;jzihf tawG;opf? tjrifopfrsm; zefwD;jcif;udk

qdkvdkonf/ Oyrmtm;jzihf EdkifiHa&;? pD;yGm;a&; ponf

wdkYtm; trSeftrSm;? taumif;tqdk;? tem*wfwGif

jzpfay:Edkifacs&Sdaom t&mrsm;tm; udk,fydkiftawG;

tac:rsm;jzihf a0zefqef;ppfEdkifrIudk qdkvdkygonf/

xdkuJhodkY a0zefqef;ppfedkif&eftwGuf rdrd\

tawG;tac:onf &ihfusufrIESihf A[kokw jynhf0ae&ef

vdktyfygonf/ xdkYaMumihf A[kokwrsm; &&Sd&eftwGuf

pmtkyfpmay zwf½IrIrsm; jyKvkyf&efvdktyfouJhodkY pdwf

wnfNidrfrI&&SdNyD; rSwfÓPftm;aumif;ap&eftwGuf

aeYpOf tenf;qkH; tcsdefem&D0ufcefY w&m;½IrSwfjcif;rsKd;

jyKvkyfoihfayonf/

pma&;ol\ tBuHjyKtrSmpum;Management oifwef;rsm; rwufcif rdrd\

udk,fydkiftcsdef 24 em&Dudk aumif;rGefpGm Management

jyKvkyfEdkifap&ef BudK;pm;yg/

Speaking oifwef;rsm; rwufcif rdrdEIwfrS

xGuf&Sdaom pum;rsm;onf rkom;uif;ap&ef? ysm;

oumvdk csKdomap&ef? trSefw&m;udkom xkwfazmfajym

wwfap&ef? owif;udkomaqmifí twif;tzsif;qdk

a&Smif&Sm;Edkifap&ef BudK;pm;yg/

LCCI oifwef;rsm; rwufcif rdrd\ udk,fydkifaiG

tm; Balance nDrQpGm tokH;jyKwwfEdkifap&ef BudK;pm;yg/

73

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 79: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

jrefrmEdkifiHwGif wdkif;&if;om;vlrsKd;aygif; (100) ausmf&SdonfhtxJwGif

csif;vlrsKd;onf rsKd;EG,fpktrsm;qkH;jzpfygonf/ csif;rsKd;EG,fpkrnfrQyif rsm;jym;NyD;

bmompum;uGJjym;aomfvnf; csif;vlrsKd;taejzifh wpfrsKd;wnf;jzpfygonf/

csif;vlrsKd;wdkY\ txdrf;trSwf oauFwrSm atmufcsif;iSufjzpfygonf/ ,if;

oauFwrSm cspfjcif;arwåmBuD;rm;NyD; opömuwdwnfjcif;wdkYudk azmfñTef;jyqdk

vsuf&Sdygonf/ jrefrmEdkifiHwGifvnf; wdkif;&if;om; nDtpfudkrsm;tm;vkH;ESifhtwl

cspfMunfpGmjzifh wpfvkH;wpf0wnf; twlaexdkifvsuf&Sdygonf/ csif;jynfe,fwGif

emrnfausmfMum;aom pdwf0ifpm;zG,f&mae&ma'orsm;pGm&Sdygonf/ odkYygaom

aMumifh jrefrmEdkifiH&Sd wpf ajrwnf;ae wpfa&wnf;aomuf aoG;csif;nDtpfudk

armifESrom;csif;tm;vkH;udk csif;wdkYXmaeodkY tvnfwpfacguf ta&mufvSrf;cJh&ef

awmifay:ZvyfajrrS tpOfzdwfac:BudKqdkvsuf&Sdygonf/

csif;jynfe,f\ trsKd;om;aeYudk ESpfpOfazazmf0g&Dv (20) &ufaeYwGif

usif;yvsuf&Sdygonf/ csif;trsKd;om;aeYukd 1951 ckESpfrSpwifí ESpfpOfusif;y

vmcJhonfrSm 2018 ckESpfwGif (70) Budrfajrmuf&SdcJhNyD jzpfygonf/ ,if;aeYwGif

csif;trsKd;om;aeY aemufcHordkif;aMumif;ESifh csif;vlrsKd;wdkY\ ½dk;&m,Ofaus;rI

qdkua&;wD;rsm;udk azsmfajzyGJrsm;jzifh usif;yavh&Sdygonf/ csif;trsKd;om;aeYonf

74

Page 80: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

csif;vlrsKd;rsm;\ oluRefrcHvdkonhfpdwf"mwf? e,fcsJU

qefYusifa&;pdwf"mwf? trsKd;om;a&;pdwf"mwfESihf vlxk

qE´t& 'Drdkua&pDpepfjzihf tkyfcsKyfaompepfjrwfEdk;

aompdwf"mwftay:tajccHí aygufzGm;vmcJhjcif; jzpf

ygonf/

csif;jynfe,fonf jrefrmEdkifiH\ ajrmufvwåD

wG'f 20 'D*&D 40 rdepfESifh 24 'D*&D 09 rdepftMum;?

ta&SUavmif*sDwG'f 92 'D*&D 36 rdepfESifh 94 'D*&D 08

rdepftMum;wGif wnf&Sdygonf/ tus,ft0ef;rSm

13906.97 pwk&ef;rdkif &Sdygonf/ 2014 ckeSpf oef;

acgifpm&if;t& vlOD;a&rSm 478.8 axmifaygif; jzpf

ygonf/ NrdKUawmfrSm [m;cg;NrdKUjzpfNyD; c½dkif (5) c½dkif

([m;cg;? zvrf;? wD;wdef? rif;wyfESif h rwlyD)ESif h

jynfe,ftwGif; NrdKUe,f (16) NrdKUe,f ([m;cg;NrdKU?

zvrf;NrdKU? wD;wdefNrdKU? xefwvefNrdKU? wGef;ZHNrdKU? &d'facg

'gNrdKU? usD;cgNrdKU? rif;wyfNrdKU? rwlyDNrdKU? yvuf0NrdKU?

uefyufvufNrdKU? a&ZGmNrdKU? vdkifvifyD;NrdKU? qrD;NrdKU?

ruGDtdrfEl;NrdKU? em&defNrdKU) &Sdygonf/ csif;jynfe,fESifh

xdpyfaeaome,fajra'orsm;rSm ta&SUbufwGif

ppfudkif;wdkif;a'oBuD;ESif h rauG;wdkif;a'oBuD;?

taemufbufwGif tdE´d,EdkifiHESifh b*Fvm;a'h&SfEdkifiH?

awmifbufwGif &cdkifjynfe,fESifh ajrmufbufwGif

tdE´d,EdkifiHwdkY jzpfMuygonf/

vrf;yef;qufoG,fa&;cufcJNyD; a0;vHacgif

zsm;aoma'ojzpfonfhtwGuf zGHUNzdK;rI tenf;qkH;

jynfe,fwpfckvnf;jzpfygonf/ csif;jynfe,ftwGif;

toufarG;0rf;ausmif; vkyfief;rSm pdkufysKd;arG;jrLjcif;

vkyfief; jzpfygonf/ tjcm;oD;ESHrsm;jzpfaom a'o

xGufyJrsm;? ajymif;rsm;udkom tm;xm;í pdkufysKd;ae

aMumif; od&Sd&ygonf/ csif;jynfe,fwGif &moDOwk

ajymif;vJjcif;? vlOD;a&wpfESpfxufwpfESpf ydkrdkwdk;yGm;

vmjcif;? a&okH;pGJrIrsm;jym;vmjcif;wdkYaMumifh aomuf

okH;a&&&SdrItaejzifh tcsKdUa'orsm;wGif tcuftcJrsm;

BuHKawGU&ygonf/ 2014 ckESpf vlOD;a&ESifh tdrftaMumif;

t&m oef;acgifpm&if;ppfwrf;rsm;t& csif;jynfe,f

onf qif;&JeGrf;yg;rItjrifhqkH;jynfe,f? vlOD;a& arG;zGm;

rIEIef;taejzifh tjrifhrm;qkH;? q,fausmfouft&G,f

uav;arG;zGm;EIef;taejzifhvnf; tjrifhqkH;? udk,f0ef

aqmifrdcif aoqkH;rIEIef;taejzifhvnf; tjrifhqkH;ESifh

arG;zGm;pOf arQmfrSef;oufwrf;taejzifh tedrfhqkH; jzpf

onfudk 2017 ckESpf 'DZifbmv tESpfcsKyftpD&ifcHpmrS

avhvmod&Sd&ygonf/

'PÖm&DykHjyifqefqef ajym&rnfqdkvQif wpfaeY

aomtcgwGif ucsifwdkif;&if;om;BuD;? u&ifwdkif;&if;

om;BuD;ESifh csif;wdkif;&if;om;BuD;wdkY qkHMu&mü ¤if;wdkY

a'otoD;oD;\ zGHUNzdK;rI txifu&rsm;ESifh ywfoufí

pum;&nfvkajymMu&mwGif ucsifwdkif;&if;om;BuD;

taejzifh ¤if;wdkYa'owGif tzdk;wef ausmufpdrf;xGuf&Sd

ygajumif;? u&ifwdkif;&if;om;BuD;taejzifh ¤if;wdkYa'o

wGif tzdk;wef uRef;opfxGuf&SdygaMumif; toD;oD;ajym

MucJhaomfvnf; csif;wdkif;&if;om;BuD;taejzifh ¤if;\

a'oxGufudk pOf;pm;awG;awmr&onfhtqkH; ¤if;a'o

wGif tzdk;wef vlxGufygaMumif; ajymMum;cJhygonf/

wu,fudkyif csif;jynfe,fonf vlOD;a& arG;zGm;rIEIef;

taejzifh jrifhrm;onfhtjyif a&TUajymif;vkyfom;rsm;jym;

onfudkvnf; avhvmod&SdEdkifygonf/

csif;jynfe,fwGif a'oxGuftzdk;wefypönf;

rsm; rxGuf&Sdaomfvnf; csif;jynfe,f\ obm0tvS

w&m;½Icif;rsm;rSm pmzGJUí rrSDEdkifatmif c&D;oGm;rsm;udk

qGJaqmifonfh ae&mrsm;pGm&Sdygonf/ xdkYjyif csif;½dk;&m

*sufckwfjzifh ,ufvkyfxm;onfh qef;opfaom 0wfpkH

aygif;pkHjzifh ]]rdkif}}wdkY\tvSrsm;ESifh ]]qvdkif;}}wdkY\

wnfMunfcefYnm;rIrsm;udkvnf; cspfcifESpfvdkzG,f

pum;oH0J0Jrsm;jzifh cifrif&if;ESD;Edkifygonf/ csif;½dk;&m

tursm;wGif 0g;n§yftuonf xifay:ausmfMum;aom

tuwpfckjzpfNyD; csif;acgif&nfonfvnf; emrnfausmf

Mum;ygonf/ csif;½d k;&m"avhrsm;ESi f hqufpyfí

]]awmifay:acgif&nfcsK d jrjr wpfusK dufavmuf

aomuf&if tarm ajy? 'g[mvnf;csif;jynf&JU"avh

wpfckyg? tvnfwpfacgufvSrf;cJhprf;yg? wdkYrsm;csif;

75

twJG(5)? trSwf-1

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 81: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

"avh½dk;&mjrifap csifprf;uG,f}ponfjzifh oDqdkzGJUqdk

xm;rIrsm;jzifh ,Ofaus;rI"avh½dk;&mrsm;udk cHpm;½Ijrif

Edkifygonf/

csif;wdkYXmae&Sd c&D;oGm;rsm;pdwf0ifpm;vnf

ywfonfh a'orsm;rSm zvrf;c½dkif? zvrf;NrdKUe,f?

&d'fNrdKUwGif wnf&Sdonfh toJESvkH; ykHo@mef &d'fa&uef

onf xif&Sm;aom a&ueftjzpfvnf;aumif;? wD;wdef

NrdKUe,fwGif&Sdonfh &SmvkrfcHwyf? zdkY0dIufac: t*Fvdyf

ppfocsKØif;onfvnf; A[kokwavhvm&ef pdwf0ifpm;

zG,faumif;aom a'owpfcktjzpfvnf;aumif;?

rif;wyfc½dkif? rwlyDNrdKUe,fwGif vkHwdrfawmifudk jrpfzsm;

cHvsuf pD;qif;vmaom bkHwvma&wHcGefonf tqifh

(7) qifh&SdjyD; ,if;ywf0ef;usifwGif obm0 tzdk;wef

opfcGyef;rsKd;pkHESifh ewfaq;*rkef;yifrsm; ysm;tkHESifh

wd&pämefrsKd;pkH&Sdonfh vSyonfh a'owpfcktjzpfvnf;

aumif;? rif;wyfc½dkif? uefyufvufNrdKUe,fwGif ewfr

awmif trsKd;om;O,smOftwGif;&Sd jrefrmEdkifiH\ wwd,

tjrifhqkH;ay (10500) tjrifh&Sd 0dwdk&d, awmif (c)

acgEkokrfudk wdrfawG&Sd&mt&yf[k wifpm;ac:a0:onfh

c&D;oGm;{nfhonfrsm; pdwf0ifpm;rI trsm;tjym;&&Sdaom

a'owpfcktjzpfvnf;aumif;? rif;wyfc½dkif? yvuf0

NrdKUe,fwGifvnf; ausmufyef;awmif(ac:) uDrdkawmif

teD;0ef;usifonfvnf; obm0 tajcjyKc&D;oGm;vkyf

ief;zGHUNzdK;rI tvm;tvmaumif;aom ae&ma'owpfck

tjzpfvnf;aumif; ponfjzifh obm0tvSyw&m;

rsm;udk awGUjrifcHpm;Edkifygonf/

c&D;oGm;vkyfief; zGHUNzdK;wdk;wufa&;twGuf

c&D;pOfa'otvdkuf qGJaqmifrIae&mrsm;? c&D;oGm;ae&m

a'orsm; zefwD;azmfxkwfjcif;eSifh a'ocHwdkif;&if;om;

rsm; tvkyftudkiftcGifhtvrf;rsm; zefwD;ay;jcif;? EdkifiH

wumc&D;oGm;rsm;udk qGJaqmif&eftwGuf vdktyfonfh

tajccH taqmufttkHrsm; jr§ifhwifaqmif&Gufjcif;? c&D;

oGm;vkyfief;aMumifh ywf0ef;usif xdef;odrf;rI rxdcdkuf

apa&;? ,Ofaus;rItarGtESpfrsm; rysufpD;raysmuf

uG,fapa&;? vlrIa&;jyóemrsm; ray:aygufapa&;?

pD;yGm;a&;qdkif&mjyóemrsm; rjzpfay:apa&;wdkYtwGuf

rsufajcrjywf *½kpdkufxdef;odrf;apmifha&Smufjcif;?

[dkw,fESifh wnf;cdk&dyfom vkyfief;rsm;pepfwus zGHUNzdK;

wdk;wufvmatmif pDrHaqmif&Gufjcif;? vlUpGrf;tm;

t&if;tjrpf zGHUNzdK;wdk;wufa&;twGuf a'otvdkuf

toufarG;0rf;ausmif;rIoifwef;rsm;rS tqifhjrifh

ynmoifwef;rsm;txd zGHUNzdK;wdk;wufatmif pDrHaqmif

&Gufay;jcif;ESifh c&D;oGm;vkyfief; zGHUNzdK;apjcif;wdkYjzifh

ukefoG,frIESihf c&D;oGm;vkyfief; zGHUNzdK;wdk;wufvmrnf

jzpfygonf/ csif;jynfe,f zGHUNzdK;wdk;wuf&eftwGuf

tajccHtaqmufttkHrsm; zGHUNzdK;wdk;wufa&;udk EdkifiH

awmftpdk;&rSvnf; OD;pm;ay; aqmif&Gufvsuf&Sdygonf/

odkYygaomaMumifh obm0tvSw&m;rsm; ayg<u,f0NyD;

½dk;om;yGifhvif;aom pdwf&if;cHjzLpifonfh csif;wdkif;&if;

om;rsm; aexdkif&m csif;wdkUXmae (wdrfawG&Sd&mt&yfxuf

ausmfvGefaom awmifwef;BuD;) qDodkY wdkif;&if;om;

nDtpfudk armifESrrsm;tm; wpfcgwpfacgufta&muf

vmapcsifygaMumif; zdwfac:a&;om; wifjyvdkuf&yg

onf/

rSwfcsuf/ /2018 ckeSpfwGif usif;ycJhonfh

(70) Budrfajrmuf csif;trsKd;om;aeYudk *kPfjyK a&;om;

wifjyjcif;jzpfygonf/

76

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f

Page 82: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

udk,fjzpfcsifwJh t&mawG wu,fvufawGU

jzpfvmapzdkY bmawGvkyfMurvJ/ oihf tdrfrufawG

wu,fjzpfvmapzdkY bmawGvkyfMurvJ/

tdrfrufawGudk twlwuG taumiftxnf

azmfMu&atmif.....

1/ oifhtdrfrufubmvJ/vG,frvdkvdkeJY ajz&cufwJhar;cGef;wpfckyg/

[dk[mjzpfcsifwmvdkvdk? 'D[mjzpfcsifwmvdkvdk

eJY b,ft&mudk tjzpfcsifqkH;vJqdkwmu a&G;cs,f&cufcJ

ygw,f/ trsm;BuD;xJurS udk,hf&JUpdwfxJrSm tJ'Dt&m

udkvdkcsifw,f/ &cJh&if t&rf;udk aysmf&Tifp&maumif;r,f/

b0udk tJ'Dae&meJYyJ ykHazmfcsifw,fqdkwJh udpö&yfudkom

tdyfruftjzpfa&G;cs,fyg/

- tJ'Dtvkyfuawmh 0ifaiGaumif;avmuf

w,f/ tJ'gvkyfr,f/

- 'Dt&mudkawmh igvdkcsifw,f/ olrsm;rSmvJ

&SdvdkY... pwJh t&mrsKd;awGxuf udk,hf&JU tdyfrufjzpfvm

r,hft&mu udk,hfpdwfxJrSm trSefwu,ftvdkcsifqkH;

t&mudk a&G;cs,fyg/

2/ ykHazmfMunfhyg/wdwfqdwfwJhae&m wpfckudk&Smyg/ rsufvkH;

rSdwfNyD; jrifa,mifMunhfyg/ tJ'Dt&mudk udk,f&&Sdaeovdk

cHpm;ykHazmfyg/

Oyrm- udk,hf&JUtdyfrufu wynhfawGtrsm;

BuD;u cspfcif MuwJ h toiftjyaumif;wJ hq&m

wpfa,mufjzpfcsifw,fqdk&if udk,hf&JUtdyfrufudk ykHazmf

wJhtcg-

pmoifcef;av;xJrSm udk,fua&SUrSm &yfae

r,f/ udk,hf&JUa&SUwl½I jrifuGif;rsmu &,farm aysmf&Tif

aeMuwJh wynhfuav;awGudk jrifa,mifMunhfaer,f/

olwdkYwpfa,mufcsif;pD&JU rsufESmawGudkqufNyD; ykHazmf

Munhfr,f/

Ä a&SUqkH;wef; b,fbufxdyfu uav; u ,kH

MunfrItjynhfeJY rsufESmxm;rsKd;eJY xdkifaer,f/

Ä olUaemufem;av;u wpfa,mufu cspfcif

ESpfvdkzG,f NyHK;jyNyD; udk,fpmoifwmudk tm½kH

pdkufNyD; em;axmifaew,f/

Ä nmbufem;av; qufwdk;Munhfawmh twef;

xJrSm pmtnHhqkH;qdkwJh uav;uawmh cdk;NyD;

77

Page 83: pDrHudef;ESifh b@ma&0efBuD;Xme? A[dkpm&tif;tzJGUrS (3)v ......t&iy;fi jfzpyfog n 2/f 0 3zdr0;yNI pnKjUf ES uH hf zG mh rÇ tpDtpOft& wdk;wufrIudk wdkif;wmonfh pOfqufrjywf zGHUNzdK;rIyef;wdkif

tdyfid kufae&if; udk,frsm;odoGm;rvm;vdk Y

rsufpdxjyL;w,f... tp&SdwJh ykH&dyfawGudk

jrifa,mifcHpm;Munhfyg/

oifb,fvdk cHpm;&ovJ/

'Dt&mawGu oifawG;xm;wJhtdyfrufqdkwm

oifwu,fvdkcsifwJht&m [kwfovm;/

ykHazmfcHpm;Munhfcsif;[m pdwfudk&Sif;&Sif;vif;

vif; jrif&ovdk ,kHMunfrIawG? pdwfcGeftm;awGvnf;

wufvmapygw,f/ prf;oyfjyD; ykHazmfMunhfzdkYvnf;

wdkufwGef;ygw,f/

3/ qkH;jzwfcsufcsyg/udk,fykHazmfxm;wJh udk,hf&JU tdyfrufudk vdkcsif

wm &csifwmaocsm&if qkH;jzwfcsufcsyg/ 'Dtdyfrufudk

&wJhtxd ravsmhaom ZGJ? vkHYveJY vkyfygr,fvdkY udk,fhudk

udk,f uwday;yg/ b,fvdk tcuftcJrsKd;awGU ygap&

atmifausmfvTm;r,f/ aemufudkvkH;0 jyefrvSnhf bl;qdk

wJh tmrcHcsufrsKd; udk,hfudkudk,fay;yg/

4/ jzpfr,fqdkwm ,kHMunfyg/udk,hf&JUtdyfrufudk ykHazmfMunhfvdkY vkyfr,fvdkY

qkH;jzwfcsufcsNyD;awmh ,kHMunfrI wnfaqmuf&ygr,f/

udk,hf&JUtdyfrufu avay:ysHEdkifcsifw,fqdk&ifawmif

tJ'Dt&mudk udk,fvkyfEdkif&r,fvdkY ,kHMunf&ygr,f/

udk,fvkyfEdkifw,fqdkwmudk udk,hfudkudk,f r,kHMunf

&ifawmh tJ'gudk tdyfrufrufraeygeJY/ r,kHMunfbJeJY

awmh bmrSjzpfvmrSm r[kwfygbl;/ rjzpfEdkifbl;qdkwm

r&Sdygbl;/ rjzpfao;wmyJ&Sdwmyg/ tJ'gudk jzpfatmif

vkyfr,fvdkY qkH;jzwfyg/ vkyfEdkifw,fqdkwmudk ,kHMunf

yg/

5/ qifajcawGudk avsmhyg/tdyfrufawG jzpfvmr,fqdkwmudk ,kHMunf

w,f/ 'gayrJh.....

tJ'Dvdk 'gayrJh... aygif;rsm;pGmudk pOf;pm;

rdaeNyDvm;/ tJ'DtawG;udk tckcsufcsif; vTihfypfvdkufyg/

jzpfcsifw,f? vkyfvnf; vkyfEdkifw,fqdkwm&JU aemuf

uG,frSm &atmifvkyfr,fqdkwJh qkH;jzwfcsufyJ uyfyg

vmoihfwmyg/ 'gayrJh.... bmjzpfvdkYawG awG;aeao;

w,fqdk&ifawmh oif[mtdyfrufudk taumiftxnf

azmfcsifpdwf r&Sdao;ygbl;/ tdyfrufudk jzpfatmif vkyf

r,hfolrSm tcuftcJawGtwGuf qifajcawGr&Sdygbl;/

tcuftcJawGudk b,fvdkausmfvTm;rvJ? oihftdyfruf

awG wu,fjzpfatmif b,fvdkvkyfrvJqdkwJh tawG;awG

udk pwifNyD; awG;ac:ygawmh/

6/ tckcsufcsif; taumiftxnfazmfyg/aemifig;ESpfrSm bmvkyfief;vkyfNyD;jzpf&r,f/

touf 40 rSm b,favmufcsrf;omNyD; jzpf&r,f...

tp&SdwJh tdyfrufawGudk rufxm;yg&JU/ touf 40

jynhfzdkYu ta0;BuD;vdkao;w,f? jznf;jznf;vkyfvdkY

&ygw,fvdkY awG;ae&ifawmh oihftdyfrufawGu a0;ae

OD;rSmygyJ/ udk,f jzpfcsifwm? udk,fvkyfcsifwm jzpfr,f?

vkyfEdkifr,fvdkY ,kHMunfwmawGawmif &SdaeNyDyJ/ tcsdef

qGJaewm &v'fawGudk aESmihfaES;apygw,f/ oihf&JU

tdyfrufawG&&Sdzd k Y oihf&JUBudK;pm;tm;xkwfrIawGudk

tckcsufcsif;om xvkyfvdkufyg/

7/ b,fawmhrS vufravsmhygeJhoihf&JUtdyfrufawGjzpfvmzdkY oihfudk,fwdkifay:

rSmyJ rlwnfaeygw,f/ tcuftcJawGuawmh BuHKawGU

aerSmygyJ/ tcuftcJawGudk taumif;qkH;&ifqdkif

ausmfvTm;yg/ pdwf"mwfusvmwdkif;? vufavsmhcsif

pdwfay:vmwdkif; oihf&JUtdyfrufudk jyefNyD;ykHazmfyg/

pdwf"mwfwuf<urIawG? ,kHMunfrIawG wdk;yGm;ygvdrhf

r,f/ oifrSwfxm;&rSm wpfcku-

]]b,fvdktaMumif;rsKd;eJYrS oihf&JUtdyfrufudk

vufravsmhvdkufygeJY...}}

78

2018 ckESpf? Zefe0g&D-azazmf0g&D-rwf

pDrH zGHUNzdK;*sme,f