notes du mont royal ←  · notes du mont royal cette œuvre est hébergée sur «no tes du mont...

97
Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur « No- tes du mont Royal » dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES Google Livres www.notesdumontroyal.com

Upload: vuongthu

Post on 13-Jun-2018

239 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

Notes du mont Royal

Cette œuvre est hébergée sur « No­tes du mont Royal » dans le cadre d’un

exposé gratuit sur la littérature.SOURCE DES IMAGES

Google Livres

www.notesdumontroyal.com 쐰

Page 2: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERA ET l Dumas

SCUTUM HERCULIS

HESIODI- ASCRAEILATINIS VERSIBUS EXPRESSA

A BERNARDO ZAMAGNABAGUSINO.

MEDIOLANI. CIOIOCCLXXX.

Inn lunnxAms Monuunn a. AMnnosu MAJOR".SUPERIORUM PERMISSU.

Page 3: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

il?

3952C

Page 4: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

JOSEPHO SPERGESIO’,

PALENTIAE BAR. EQU. S. STEPH. HUNG. R.

Avec. A CONSILIIS IN AULA VIEN.PRO REBUS ITALIAE.

BERNARDUS Lumens. .

H 1511,40)! jam lingams romano indiums amian-Nympharum ille ingens cura Heliconiaa’um ,

Cui niveos quomlam ptfienti in collibîzs agnosE viridi’ laura fieptra .tulére Jeux,

, . fiabrague H yamaei finlrjèrwzt fluminis Izauflu;Ut liquida fluera dulcis a5 0re films,

* s A ij

Page 5: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

4.

Amiguumgue chaos , magnorum 6’ nomina divum IDiceret , ë veterum fiecula terrigenum ;’

En tibi fi rares, Spergefi candide, jiflirIpfizmm miflus Pieridum monitu . r

Namgue ego Iaurigero Mufàs in monte petivi ,Pro oficiis aliguod munus ut innumeris

Mi placidae innuerent , quo tu laetatus adeptoLaudares memoris pignus amicitiae. il

Diis placuit mens grata, baud irrita vota fizere ;Orantem fidis auribus audierunt,

Afiraeigue finis juflèrunt carmina dimeCraja fer Aufimios ferre novant encras ,L

’Jufiitiam gueis doeet, morumgue pudorem;t Quantague proveniunt pana labore bond;

Sidere quo melius pingues invertere glebas,Seminague inverfb tradere flafla jolo P

Quo fiera non metuit eupidus mercator adire ;Ac velzere ex’tèrno litore divitias ,

’Pacis opus, magnas vitae. mortalis in. afinConceflum a janEIo numine caelicolum.

117p: etiam clypei . rayera. mirabile textum ,,Quod tenuit virtus Amphitryoniadae,

Quum nemore in fiera Phoebi Pagafaea per arvaCycnum alto flravit vaincre Martigenam .

.z

Page 6: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

T a dextram nunc tende fini , firmague moflantTe coram’ izyizetofimdere verba fana , 4

Illa actas Clara: - Latiae quem. gloria lingaaeAarea , Ialaeis aemala tempo flous ,1

Para tibi guae finaux flair: Icea rivas ad ipfianQaam fontem illimi profila efiatebra,

Pellucetgae vitro jimilis nitidagae eleêïro

Formojis clarum Najafin in fiveculama

An mifêram ejicies", matata gatturisSi male gaod verbam dirait affalas;

Nil patiens perfirre , tais nzfi finjibas aptam PAtgai nec talem fama mihi retulit , j

Nec te ego jam tories expertas : , gain mage leni.Quemnam finxerant ingenio Charites,

Et mage certantem fibi, leêi’os jungere arnicas ,Servare ac ’ janc70s omnibus illecebris P

p T a milli magnanimae nfirafli limina MatrisNullis florenti laudibas au: meritis;

Ta dignam aagaflae ficilli mancre dextrae ,Qaam pridem jnoflra nomine Moeoniden

Illi oflerre aafiis de me, es bene malta loquatas,Qaeis fies oflalfit certa patrocinii

Nec fierilis, nec parva : a te fantomnia primoCommoda, fini: nabis omnia nota lama;

Page 7: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

6Et venieni majora , animum ’ni ’lufit Apalla

Saepe .vmilii de te grandia pollicizus .

Quamgaam ego quid .capiam malus? non divitis auris .Mc [iris , aui agitons excitai ambitio.Talia, gaos ridens’ tollit fimuna, figaantur;

Non ego , qui didiei parcus iamare modam ,V mutique magis , caecae aaam fidere divae ,

Qaae levis aflidaas verfiat agitgae vices .

Mi fia erit, liceat guando carmine’digno.Ingens Aujlriadam tbllere ad aflra deeas,

Matris Ô augaflae magnum vulgare per orbeni.Largificum 6’ nullis cafibas edomitam

Illam "animam, laie que fplendet ut aetlzerias folSpicula virtatis clara proeul jaciens k -

Omnigenae aceaniirans vafli litera ad afgaeTerrarum extremos parte ab atragae polos.

Caefaris ,lluiC magni icertabo adjangere nomen ,lCajus fafla olim fine per ora viram ,

Sea pacem ,. jeu bielle gerat , filma ipfiz negabitLaflbto alarma pafle minijlerio;

Argue alias centam lingaas alia ora repafi’et,’ v

V010 gaeis valeat fida fatisfizcere:

Àddam illijociam , cui naper ab aetlzere lâpjaRelligio faero cinxit honore capat, l

Page 8: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

Imperiumgue (ledit duplex, guo fiepira potentifaflitia ac divum credita’ temple regat

Idem reg’natar popularam , idemgae facerdos,Idem T eatonicorum inclyta’ fama eguitum .

Addam alios flaires, guaram munere tellusItala cama magna fienore [and vider

Surgere Azeflinos 6’. Mediceos herbas .. aCaefareis minas fangaine conubii’s’. Ï

Danabium ad ’vejîrum rumor’filret , ’aarea lare. H

.Tempora Saturni nojlra partouza partis .. aFulgere , ê Irfizb’rum’eamjvisiflorefitere i Arizenas

,Omnibas leximias artibus fladiis a ’ gCaudebit tuas ille lieras Chaanitius , Atlas

Qui catus AaflriaCum fiijiinet imperium;

T ugae idem gaudebis, amor guem Palladis almaeCaltarem doëlis cgetibas inférait ,

.Qaemgae Italae camoufla rei tan: carafiztigatUfgae nova ingeniis addere jubfidia .

Jamgae omnes duce tanto agitât vigor , omnibus aritGloria bonoratis corda cupidinibas

Ex humili tellure alto confitrgere eaeloLaade aligaa , ut de je fuma logaatur anus.

Hoc etiam, gaod prodit Opus nunc camgae , pajillumSi: lice: , ë fbeda barbarie borridulum ,

I à

Page 9: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

8Aafiaiciis bac nempe ’tais 6’ nomine tutam

Arum metaat docks tendere per populos P

Non , ira me firvent mafae , rimer . ergo age fignemRampe maram , i fidens calta per ora liber.

. Nain tibi fi laudem Spergefius annaat ullami,Sic gaogue’matata vefle legere dia .r ’

Annuet . cillant autem , Çgaem’ tu banc camgae probaris;

Et Charites vatem Caflalidejgue probant e

Sic tibi ê Hejiodas vive: donatas , 6’ ana "Vives 2 Spergeji ,. caltas banon mini ,

Nullague me ficlis i oblivifc’entibas actas, A -spam egaidcm, V ingrata mente fiufle fera .

IDEM

- ..-.» «4.. Q4-

Page 10: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

IDEM.A D L E c T o R E M .

SI quae. veteres fcholiaflae recentiorefque latini inter-pretes in Hefiodi Opera ac Dies, quod ego Carmenlatinis heic tibi verfibus a me exprefrum exhibeo, hu-manifiime leâor, commentati funt , velim enumerare ,dies profeéïo me defliceret . Nam quum &Arifioteles,8c Xenophon St Plato, 8C qui eorum voce loquiturSocrates, omnifque fer: antiquitas Hefiodum femperhabuerit tamquam optimum moralis .philofophiae prac-eeptorem; mirum fane non-cil , plurimos deincepsfcriptores , in eo .tempus operamque collocalÏe ,A ut poë-tae tanti tantorumque virorum- laudibus commendati velfcripta injuria temporum foede depravata corrigerentexpurgarentque, vel mentem omnem fcientiamque alle-goriis , quafi involucris quibufdam conditam, evolverentatque explicitent. Itaque quemadmodum Homerurri di-fciplinarum omnium , praefertim earum , quibus ad aélio-num fingularum prudentiam. facile pervenire poiremus ,patrem exfiitifle voluerunt ;e ita Hefiodum aptifiimumelfe fiamerunt , a quo politica , ethica, arque oecono-mica praecepta peteremus. Nec ego quidam aliter fen-tio: hos enim duos totius antiquitatis poëtas maximospraeflantiflima ’philofophiae documenta verfibus traditareliquilre» fateor . Unum tamen cil illud , in quo velue.menterdifrentio a quibufdam graeculis , qui Hefiodi feriptailluflrantes  noix. verfum , non- fyllabam , non «litteram

B

Page 11: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

3*

Iounam myflerio carere arbitrati finît. Ira feelus a lecommilÏum elle ducunt, nifi a fingulis vocibus tam-quam e facris [Eleufinae matris, aut Bonae’Deae caere-moniis , reconditiorem aliquam fententiam eruerint . Quam-obrem eorum in hune poëtam commentarios legen’timihi ridere faeipe accideritL eos tam longe fiudiorumaciem intendifle, ut multa quibus non poëta quum (cri-kberet, fed ipforum mens aefiuabat quum legeret, videreputarint. Fit enim interdum, ut nos praeconcepta ali-qua Opinione praeoccupatoque falfis notionibus judicioad legendum dati ea in antiquis praecipue fcriptoribuscredamus inveniflè, quae invenire fperabamus; vidifie,quae videre optabamus, haufifle ab iifdem , quae multoante in nobis, exiflebant . Hue accedit, plerofque hu-jufrnodi homines , quod fere omnium grammaticorumproPrium efl , non feriptoris tantum, quem explican-dum fufceperunt , laudem famamque undequaque con-’quirere , verum etiam eruditionem fuam doôtrinamquevenditare, quammaxime cupere. Qua in re magnoperefalluntur: nam 8c a poëtae fenfu non femel longiHimeaberrant; 8l le ineptos inanifque gloriolae plus juflocupidos apud cordatos homines ut plurimum exhibent.Atque ego fane non dubito , quin fi. ab inferis repenteexcitarentur 8c Homerus 8c Hefiodus 8C multi alii au-flores , percurrerentque coulis, quae de eorundem car-minibus a- grammaticis confcripta funt, diéluri ellent,quod Virgilium dixifle fcribit in elifiis vates ille fefli-villimus; le quidem minus doélum , .quam a DanteAligherio fingatur , fed multo fapientiorem faille. Frac-clare ille, quidem ac vere: quid enim tain infulfum ac

i

Page 12: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

- I Ireâae minus rationi confonum , quam cas aliis cogni-tiones tribuere , quas «nec habuere .umquam , nec ha-bere potuerunt? - Modus igitur adhibendus efl, ac in-genio temperandum . Quod quum dico , nolim quif-piam- credat , me doélifiimorum hominum labores indu-.firiamque, qua in explicandis illuflrandifque antiquifii-morum auélorum fcripris ufi funr, -’vituperare. Hoc 8calienum a! me e11 .1,» 8C fummae effet .ignorantiae ne di-cam dementiae indicium .’ ’IllorUm c0natus icuramque fin-

gularem ego maximi facio, femperque feci; ac palamdico , eos o rime deomni lirterarum genere meritos meexifiimare, Ëcemque’tmaximam antiquitati ’atrulifle , ul-tro fateri .. ’Quaref 8c Scaligerumv, 3C Danielem Hein-fium; 8; Clericum ,Ï8L Guietum , 8C Craevium aliofque,qui poil Proclum , Tzerzem, Johannemt Diaconum cete-

îofque graecos Hefiodi carmina commentati funr, ma-ximopere 8c [Mpicio 8c admirera: iQUinn imam ramieorum Llabores facio ,Ï ut defperaverim omnino, me hacingenii eruditiOnifque tenuirate poile aliquid afferre ,quocl eorumdem curam efliigerit: contraque fateor, me

.plurimum ab iifdem. in hac verfione poëtice. adomandaadjurum elfe; &’pleraque ,» quae in adnora-tiones verfi-bus fubjeétas Icongefli , ab iifdem haufifle . In quibustamen ira me gefli, ut quad necefTarium elle ad expli-ca’nda oblcuriora poëtae loca arbitratus fu-m, ab im-menfa eorum fylva excerperem; reliqua omirterem- ,quae tantum ad oflentandam eruditionis famam pertinerejudiCav’i. Sic &Wfarr’a’gine quadam ac ingenti doétrinaei

pondere te amiCe leâo’r, liberavi; 8c ne me alienisornatum coloribus-,- tamquam illam corniculam grex

B ij

Page 13: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

12avium, rot tantorumque viror’um turba. exuerer, pro-vidi. Itaque 8C in tempus, quo Hefiodus fioruit, quae-rere omifi; 8C quid illa quatuor aeratum fibi fucceden-arium defcriptio faéta a poëra , quid. Pandora, quidPrOmetheus , ejufque filius Epimerheus fignificent , Hein-sa docenduml reliqui . .Irem an haec illa fiat Hefiodicarmina de agroruin cultu rot: laudibus ab antiquitatecelebrata , 8C de quibus apud ’M. Tullium Caro- que-rebarur, nihil in ils diâum de fiercoratione; perindequafi cetera omnia rad rem ruflicam pertinentia 8c abeodem fingulari «fiudio pertraflata, continerent? an Vit;gilius , quum ’gloriabarur’ fe’fe carmenr afcraeum canera

romana par Oppida ,r haec imitanda .vfibi .propofuerir-;an aliud quoddam Hefiodi , quod. interierit’, opus,

de quo Manilius air :, . - pQuin etiam raris caltas legcfgae fireravitMilitican’gac fifi :.gaod colles Boulais amant, î 1andfite’Cunda Ceres campos »-,.»guod Bacchus arramgae,Argue arbujla vagis eflênt guadladulrera pomis’; ’Sylvaramgae deos , ficraragae numina nympbas;Pacis opus, magnas nazarde candit in afils ée;

Nam ex bis verfibus apparer manifefle-Hefiodum egiffe8C de arborum plantatione ’ac infirjione , Bide foli ria-4tura tum Cereri apra tum Libero parti; yôcflde aliisvre-bus ,plurimis ad agrorum curam fpeâantibus ’,s ’quae in

hoc poëmare, ut ad-nofira tempera pervenit, frufiraquaeras . An demium Servius Br Scalîger, quum HefiodiOpéra ac ’Dies ’cum Ceorgicorüm libris Virgilii con-7

tulerunr , injufii fuerinr in Hefiodum res inter, le di-Qverfiflimas conferentes ,’ ut ei quem adamabanr malikite,

Page 14: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

I:viâoriam ’facilius referrent? Haec ego omnia ab aliis ,ut ajebam,’ difcenda reliqui, quum non aliud hoc tem-pore mihi. propofuerim, quam Afcraei:vatis , fuavifiimiplaçidilïun’ique fenis, ira .v’erfus latinis. verfibus exprime;

re , ut fine taedio , aut forfaire aliqua retiam cum vosluptate , quod a nemine faâunr cadhuc noveram , agraecae linguae-imperlris legipollenr. Qui autem P. Vit.gilii aureum :illum’ Initorem ,, admirandas digrefiiones ,1eleg’anrifiimam .yarietatem-g’eorgicarum rerum , in qui-bùs thefauros poëticorum .ornamentorum " omnes mufa-arumque delicias vates divinus eflbdiilè viderur , in rhifceyerfibus defiderabir , ille cette 8C mecum. injuriofe aget ,8C Hefiodo non, réac obtreâabirur . Nam 8c mihi illatantiuquicenda erant , quae non a Virgilio, tlied abHe’fiodo diéla’funt; 8cv ipfe HefiOdus quum magna expartegin hoc opere de juflitia , «de neligione, de. indu-

firia , .zdeque rebus univerfis ,. quae ad viram . refile ad-minifirandampertinenr, cum fraise idillerat, faepe fiili(everîtatem,clac prope philofophqrum’ fpinofam illamaufler-itatem fequatur,.neceffe cil . Nec vvero ’omnis fer;

i omnia tellus ,- nec ,omnis eodem mode. res ornanda :fuus cuique color, fun cuiquet, quae ducat, tribuendaforma : .quumque poëfis ’rerum ’hanc [univerfiratem ,quam’ naturam .appellamus , referar, rebus, quae per-ktraâar , habitusaccomodar , fmgmlifque:.eum adhibet Cul-1’tum , quem fingularum fpeçies requirere. srhidearur2 Allacil: amoeniras fiorum virentiumque camporum, alia fyl-varum afperrimarumque rupium: in illis placer venu-fias , in his horror non difplicet. Pollum ramen feredicere, ira me animum ad banc variionem applicuifle,

Page 15: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

I 4 ,ut quotiefcumque liceret , puriflimam illam Virgilii di-fiionem verfuumque numerum (naviflimum imirarerl acquafi meam ad’rem non invite transferrern .çHoc 8cin Homeri Odyfliea conarus fum facere, judicioque nonmec, fed virorum doé’tiflimorum fum confirmarus’, mei

non me debere laboris poenirere: hoc 8C in ipfius He-fiodi Operibus ac Diebus verrendis me nunc eifecifleputo , fperoque fururum , ut aequi judices ,- quorum inmanus hi fiudiorum induflriaeque fruâus pervenerint ,idem mecum juxta fateantur. Jam vero nihil me atti-net dicere, quam in rama, de optimo genere, judicio-rum varietate fequutus fun interpretandi rarionem, quum

bac de re in praeleâione ad Homeri Odyileam (lillo-ruerim, 8C faüo porius .quam verbis cupiam omnibusoflendere . Quae fi ribi , erudire Leébor , placebit , ju-dicium a te meum probari , vehementer gaudebo. ,r ala.’criorque ad Theogoniam accedam: fin aurem non- om-nino placebir, illud a te pentu," ur- dum ïhabeas me;liora. vel a me ipfo, vel potins ab aliis &.-0tio 81 in-’genio 8C elegantia abundantioribus,’ chifce patienter ura-te, iifdemque , qualiacumquel l’une, contentas fruare .Heic aurem tibi , ut une ferme intuitu , quid HefiodiOpera ac Diesr contineant doceantque , videre poins,jampridem a Daniele Heinfio exararum arque huic poë-mati praepofirum , quo difficile erar quidquam difliné&ius prefliufque. confcribere , argumentum fubjiciam .

Page 16: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

Il . . ’15.ARSUMENTUM’pIN HESIODI OPÉRA ETiDIES

A DANIELVE HEINSIOA s

Gaza-ca CONSCRIPTUM; a? poum unau REDDITI’IMm ramona GRAEVIANA.

* ’ I y»FACTO a contentionum divifione initia , puera alteram quantelfe reprebenfione dignam 8C vituperio ofiendit, rejicit; alteramVero ut rebus praeferat omnibus , frarrem fuum Perfen monet: .quod airera in fori moleftiis omne fere tempus ponit ; r altéra art-4’

tem quae honeiia efl 8: houa, folo labore cum jufiitia, quae ad;viram requiruntur,’fibi comparat. Péflquam enim mentis, ut poe-i

ta loquitur , vaferrimae (*) Prometheus , Jovi ignem , hoc cit ,vitae abundantiam. (fient hue alludens’ air alibi divinus Plate)furtim furtipuiiïet , Jupiter bominibus quos iuduflrios vocar ac f0.lutes , hoc en. de comparandis facultatibus follicitis ,i malum ma-gnum. , Pandoram nempe , hoc en Fortunam, quae omnia deorumdona , id cit beneficia naturae , fibi vindicare coepir, in mediumproduxit . Ira rota vitae comparandae ratio , Fortunae cit commifl’a:

prudenriae aurem bominumï ac curae ca fibi comparante coepit elfe

diflicillimum. Olim ergo anteivafitum hoc Promethei fa&um, om-nia, quae ad vivendum etant necefl’aria , facile comparabantur a:

C) Quae heic Heinfius de Promerhei , libris HefiodiEPrand HMEPnN comi-Iovis, ac potiflimum Pandorae allegori- netur. Sedleélor par fe animadvettet.ca interpretatione habet, fufius expli- cum ingcnio magie, quant venturi ince: in introduflione in doéiriaam, que dans; g . . i

a...mm: ï

Page 17: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

16

ad maous crant. Sarurnus enim primant omnium genus quoddamaureum fabricabat hominum, cui fun (ponte omnia fuppedirabatterra. Hoc genus leni ac jucunda morte , quum hac vira defun-gererur , viram daemonum 8c nomen poil obitum confequebatur.Hoc autem alterum en: fequutum, quad argenteum dixerunr: quodut aureo in omnibus deterius, ira purins fuir quam fequçnria.Jupiter ergo, hoc en , Fatum , etiam hoc genus aufert: quoddefunâum, viram eorum ducir, quos Beatos fubterreflres vocat .

Ira ad tertium, aereum nimirum tranfir , .quod feeleflum elfe 6:impetuofum docet, qui quidem homines caede murua 8: impruden-tia cecidere: caeterum nec nomen , nec ut alii certam vivendipoll obitum confequuti faut rationem , ut qui funditus exüinëtiad inferos defcenderent . Hoc tertium jam genus, Heroes fequunatut (ira rum Ereoclem ac Polynicem , reliquofque qui primum 8cantiquiflimum Thebanum bellum, tum Agamemnona 8: Menelaum,reliquofque qui Trajanum bellum conflituerunr, ,vocat) quos Ho-merus ,defcribit- ’Quorum ahi morte fublati , penirus interierunt ç

ahi eorum etiam nunc Beatorum infulas colunr . Hinc fer-rentaejufque injuflitiam defcribere pet-gît: maxime aurem tangit judices,

quorum brevi ac venufia fabella corruptelas taxa: .. Reliqua parslibri , juflitiae ac injuûitine praemia .ob oculos ponir, tum 6l mo-.aira quaedam fapientifiima Perfae proponit-. Maxima ex parte andrem ratio feribendi ,, quae praecepta continu: ,- pantin inter Te co-baeret, ira, ut foluta quafi a: nihil minus quam adflriaa fit ora-tio . Quae fubinde quoque antiquiratem fpirat, 8: non femelidemrepent; prorfufque a kribendi ratione, qua recenrioree fun: ufi,qui nudas orarioni fententias inférant, abhorrer. Non raro 81digreditur; ut videlicet taedium (tartis, quod ex. admonitionibus’

bauxite ac pneceptis potetar, diluent. Poil: haec ad Oeconomiïcam

Page 18: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

. 17cam tranfit , cujus rationem, initie ab agricultura flac, praefcri-bit. nTota aurem. haec doEtrinn, in defcribendo tempore ad aran-dum idoneo, tum delinezindo meffis 8c vindemiae 8c ferendi, fe-candique ligni tempore verfatur. Praeter haec , mm eorum quaereâe ac ordine geruntur, fucceffum 8C exitum, tum eorum quaenegliguntur, damna ac noxas oflendit. Hue accedunt , tempefta-tum anni diflinâiones; tum quibus quaeque rebus fit idonea , ufÏ-

que ad viginti 8C 0&0 aut triginta 8: quatuor fere verfus. Atquehaâenus quidem prima Oeconomiae pars . Caeterum quum homi-

nes , partim temporis progreflu, partîm acriore lucri defiderio,non unu m tantum aliquem lucrandi modum ampleâerentur, verumomnia,’ quaecumque modo lucrum aliquod promitterent , admiren-

tur, alteram Oeconomiae aggreditur pattern: qua occafione de na-tu’ra ac ratione maris loquitur. [ta enim tempus ad navigandummaxime idonëum, videtur vocare. Port haec rurfus in praeceptisdefinit. Quum autem de debita diis reverentia inter alia loqua-tur, divifionem ejus fubjungit; 8C quum initium a genere, hoceft, deorum veneratione fecijret; ad fingula, hoc e&,* ejvuS (pe-cies pergit. Atque ita quidem totum Operum ac Dierum argumen-tum abfolvitur. Quod autem e11 reliquum, de bonorum, ac ma-lorum, tum vero mediocrium dierum obfervatione agit: tum quieligendi, qui rejiciendi fint, bic-vite; praecipit.

a

Page 19: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

!Dl!l n

Page 20: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

HESIODIa

ASCRAEI 9’

OPÉRA AC DIIES.

1

Mou: , clarifonae cantu, properate reflétaPieria, laudemque patri jam dicite veflro;Per quem mortales obfcura in noâe filentur,Et volitant cIari fatma , generofaque jaânntFaâa, vel indecores allo fine nomine vivant, 5Ipfius annuerit ceu mens 8: dia voluntas .Nam facile extollit depreffum, 8C deprimit- idem 1Elatum , ditatque inopem , ditemque fatigant;Erigit 8: curvum facile , curvatque fuperbumJupiter altifono refidens in vertice olympi. Io

Audi o cunâa videns, cunâa 8c pater optime nofcensVera hominum , fanâoque tuens tu numine juraDirige, egofratrem dum Perfen vera monebo.

l Mafia, clarifianac 6c. Muiti omnitempore dubitarunt , utrum Hefiodi effethoc exordium: i nam 8c Ariflarchus 86Plutarchus 8L Paufanias aliique (cripto-res decem tiares verfus in vetuflii’ïimocodice de: e affirmant . Accedit etiam,Rha fados alienis poëmatibus adfixereconfîtevifi’e prooemia; quod 8c Pindarus

docuit 0d. il. Nem. Quid igitur? Dice-musne poëtam a duplici contentionumgenet: fine allo exordîo , contra quant

t pierumque a graecis etiam in mini-mis poè’matibus, carmen cire aufpica-rmm? Mih’r fane id vehementer’ incre-dibile videtur .4

3 Pa quem morula 6m. Poteflas (in.

premi numinis egregie pet bas homi-num fortunae vicifiitudines declaratur ;quemadmodum faepe fadant in facrisetiam paginis le imus. Mitto illa Hora-tii: Valet ima filmais malart: .

rz . . . . fane-laqua mon: 5c. Ut a ju-dicibus ferventut jura, refit: quidempoëta a love poflulat , non enim id inpoè’tae poteflate: quad ad ipfum atti-trer, eft veritatem dicere, idque fe fa-âurum- pollicetur fratrcm’ exhortans ac!eamdem ampleaendam. Ccterum (duadverfari banc interpretatîoncm D’anieliHein-fic ,. cui ,. re malins expatria, etiamGraevius affentitur; mihi tamen- conteniunior pIuet (ententia.

Bij

Page 21: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

.20 HESIOIDINon unum in terris litis genus, una nec acris

Pugna animil, fed enim duplex eft: altera laude, I;Altera cligna. probris, hominumque ardentia cordaUtraque diverfis certatim viribus urger . tHaec etenim bellumque malum 8C feralia caedisDamna fovet crudelis: eam non ullus amoreDignatur, certa fed tantum lege coaâi 20Vi fuperum triflemque colunt nocuamque verentur.Noâe nigra prior illa fata eft, quam fummus in altaArce fedens divum genitor mortalibus imaIn tellure dedit meliorem. quippe morantesIncrepat, ac fiimtrlis animos exercer inertes 2;Ad fludia exacuens. molli qui lentus in umbraAffidet, alterius magnesmfivvidit acervos,Ipfe ferens curanfque domum fubigenfque novaleContinuo paribus fludiis ardefcit , 8c intusAefluat. urit enim properans vicinus ad almas 30Divitias vicinum inopem: data murrere divumHaec hominum generi cura en. nocet altera, 8C illaFiaor fiâori, fabro (aber aemulus anisInvidet , 8C vati vates, 8c egenus egeno.

Omnia quae penitus tu Perla in peâore contiens 3sTrine genus dirae litis fuge; neve labore

l4 Non unum 6m. Duo contentionumgenera eiTe docet poëta , quorum alte-

7um dignum etiam fapientis lande , al-terum vero vituperandum. Primum ho-mines ad honeflam aemulationem exci-ta: torporemque luem animorum acer-hiflimam excutit ; fecundum malam quam-dam in nobis invidentiam creat , aliorum-que inimicos nos facit , non ut eodemmodo nabis fit bene, (cd iis ut male fit,contra excitans. Duo exempla afferun-tur: primum ad bonam contentionemreferendum, alterum ad pravam videtur.

36 Trèfle gazas 6c. Rejefla mala con-

l

tentione , primum , veluti quoddam to-tius oeconomiae fundamentum, poëraheic laborem fratri Commendat. quomaxime inopia fublevatur; eumque abinani rerum forenfium cura avocat. Exquo loco apparet, Perfam fuilÏe plusjuflo litium amantem , vatique hac decaulTa plurimas attulifTe moleflias , quodfemper aliquid , tamquam ab haeredi-tare patria fibi debitum, malis artibusjudiCes ambiendo. expofceret. Quoli-ber tempore rara fuit Concordia fratrum .ut ad aliam rem Ovidius animadvertit.

Page 22: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERA ac DIES. 21A dulc-i »patiare tuam divertere mentemClamofoque fore cauquue intentus agendis.Nam quid vana fori juvat illum cura, repofii

.Cui non multa domi flat in annum copia vié’tus; 4oQuem facili magnae Cereris fert lmunere tellus,Quoque fatur litefque feras, alienaque captesRixando bona quaeque? at non 8c deinde licebitSic facere: irarum cauiTas abrumpere praeflatJudiciis, quae reûa Jovis probat ipfa voluntas.’ 4gJam patrios cenfus divifimus: ipfe tulifli tPraeterea rapiens tibi multa, invertere hiantumMuneribus largis aggreffus peâora regum,Nos inter voluere ortam qui cernere litem :Dementes, neque enim quanto magis utile toto 50Dimidium , quantumque boni malvaeque falubres

47 Pracrrrea rapims 6c. An creden-durn poème? Quidni; generi hominumvidelicet minime mendaci; Hefiodo inprimis , ui alio dicit in loco , le aMu-fis didiciËe multa loqui 8c vera 8L falfa.

47 . . . . . inverterc [trantran 61. Apudgtaecos poêlas Burin?" non fempet citproprie tex: habemus enim eodem inregno plures aliquando hujufinodi re-ges ’ quos indices melius au: fenatoresdicas quam reges , quales ii , quos apudPhaeaces Homerus amarre memorat.A’apeoa’ycl veto ab Hcfiodo appellan-

tut , quod 8: publice metcedis locodona exigcbant, 8c privatim a litigan5tibus avidius accipiebant. Infliriae ma-xime contraria auti facra fames, a qualongifiîme tota forenfis natio abeffe de-bet , ne mala fama laboret . .

se . . . . quanta magis utile 6re. Platolib. v. de Rep. hoc praeceptum avidio-tibus magiflratibus ingeflit , ut cos coer-ceret, 8L lib. 1v. de leg. idem agensde regibus Argivorum 8c MeiÏeniorum ,qui rapacitate fe 8: univetfam Grac-ciaun peifurn dedetant , addit: numquid

illud ideo accidit, quad ignorarent,Hefiodum refliflime dicete, dimidiumtoto faepe praeflare ? quandoquidem vdamnofum cil rem totam accipere , di-midium tantum accipere moderatum cil .moderatum veto immodico 84 immode-rate, tamquam potins pejori , anteceI-lit &c. Quare rafle Clericus hunc lo-cum explicans: nefciunt , inquit , fatiuscire îis exiguo lucro Sa tenui viâu cirecontentes , adeoque leviora mimera exi-gere a civibus , quam dum nimium lu-crum concupifcunt lautiufque aequo vi-vunt , bonis omnibus cives fpoliart:primum quia pauca exigentes & mode-fie .viventes amorem fibi civium conci-liant, quum odio fiat fecus agentes;deindequia 8C non exhauflis civibus.nimia 8K fubita rapacirate , lapfu tem-poris alia dona accipere poifunt, quaea penitus fpoliatis non amplius dantur.Haec Clericus , eademque confirma: e-xemple Ciceronis defumpto e Vert. HI.quod vide apud Graevium .

51 ... malvacquefalubrcs 6c. In maltva 8c Afphodclo vitae Implicitas a poë-

Page 23: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

22 HESIODIAfphodelufque ferat , noverez ira numina verasDivitias vitae occulerunt mortalibus aegris.Nonne Marius operi admoveas fi luce vel una,Copia fufficeret lauto tibi dives in annum - s;Sufpenfo ad fumum temone, boumquÈ laboreMulorumque fimul polira? fed enim lavis iraPerdidit bas curas, illum quum fraude PrometheusDecepit quondama fubito aâus corda furoreTriflia terrigenis pro crimine damna paravit , .60Abfconditque ignem: aoûtas quem rurfus ad urusAudax Iapeti prales fubduxit ab arceAetheria in ferula fervans, faillenfque TonantemFulmine gaudentem facvaque ita voce loquutum.

ta commendatur . Ira St Horatius , quumexquifitas aliorum epulas luxumque de-fcripfifÏe : me, inquit, pafcunt olivae,me cich tea levefque malvae . Homerusaurem. mortuis A’aoaJiM’v Angine tribuit ,

quad viflu in elifiis fimpliciflimo vi-vant , idefl facillimam quamdam vitae ra-tianem ut naâi fint ,ut ait Heinfius , mul-taque addit ingeniofe potins quam vere.Vide quae Clericus (Enferit Plutarchiurus tefiimonio. in Conviviov feptem Sa-pient. tibi ille, pofiquam dixit bonamcire- adied’endumr malvam 8: (capurnafphodeli *,- 8L verfiim Hefiodi protulit ,4flatim fubjicit: exiflimas veto tale quidHeiiodo in mentem veuille , ac nonpatius. cum , ut cil amduus parfimoniaelaudator, adcibos. viiiffimos nos , quip-P: dulcifiimi qui fin: , voluifl’e adhortari?

53 Divitias vitae 6-0.. Auream nem-pe illam Horatü Flacci mediocritatem ,.8L fimplicenr vivendi modum dii abvhominibus abflulerunt .

sis ... in annum 5.6. Apud Graecasvenufiiffime divites al a? ouzo-r0 Francedicuntur , &hpauperes ni si: fipêpn . Hoc-autem in loco manet poëta , fieri polie ,ne qui: vel ex unius die": labore, vel

pifcando veI aliter induflriam exercen-do, lucri tantum referat, quantum fitotiofo fatis in annum integrum.

58 Perdidit 11.15 curas 6c. Jupiterhominum generi iratus 0b fcelus Prœmethei utiliflimum laboris hune amo-rem ex eorum mente abolevit , infevibque luxum ceteraque vitia, de quibusinferius , ubi de expeditione Pandorae .

58 . . . fleurie Promerheus 54:. Pro-methei (en fabula feu allegoria notifii-ma. Samuel autem Bofchartus ait, no-men verum Promethei faille, Magog;quia but Iapheti filins Magog, ita la-peti Prometheus; 2. Caucafo Promet-heus affixus firme fingitur, quad velipfe , vel ers Scytharum ab ipfo oriuneda Caucalgm incoluit; 3.dicîtur igneme caelo detuliiTe, quia , metallis circaiiIum montem doms , artem metallaigne excoquendi illic aut invenit autteflituit. Confirmat haec ex Hefchylo8c ex ipfa nominis magog hebraica fi-gnificatione nimirum. moug vel magag,quad cit liquefieri comabefcere &c. ira--que fi haec vera flint , Epimetheus etit.Gag, ut refile animadvertit Clericus.

C. ,

Page 24: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERiA ne DIES. a;Japetionide, longe magis omnibus afinHeu vafer! audaci nequidquam fraude fuperbis;Ac vetitum gaudes ignetn furatus. id ipfi *Quippe erit exitioque tibi fabolique nepatum,Pro rapto queis igue dabo mala, fcilicet omnesUt laeti exultent anima rua damna fequentes. .70

Sic Îatus rifit divum pater arque hominum texVulcanumque haufios telluri infundere juiïitContinue tores , immixtaeque indere vocem,Vimque hominis; pulcro tum divas are referreVirgineae eximium formate decus. addere 8c ipfam 7gFemineas artes praeflantetn Pallada iufiit,DoEira quibus fciret tenues bene texere telas ,Et Venerem capiti formofum affundere lumen,Ornandique artus curam arque ardentia vota; - -

’Cumque lais Mercurium fallaces fingere mores , aExpertemque pudore animum. fic jufiit: at illi

8o

Diéta lavis caletant fubito, 8c mandata- faceffuntl’Jam clarus rofeos e lima virginis artus

Mulciber eflinxit; dea jam Tritonia zona r

69 frilim ormes 6m. Ma numquidem (applicium ,ut quis putet e tumaudere maxime , quum prudens 84

geins , quemadmodum loquitur M. Tul-lius, in ekitium mit voluntarium .

,70 [au damna fiqucntes 61:. Pan--doum videlicet, quae quid fit, imopotins quid cuique cire videatur , legeinter fe difiidentes digladiantefque tumveteres tutti recentiores interpretes . Suafit Heinfio fortuna, fun fingulis mon-flra; mihi non aliud Pandora nifi amorimmoderatus mulierum feu ipfa mulie-rbris luxuries , qua homines. in perni-ciem ruant, ut videre en; in Hefiodi:Theog. v. 590. Sic.

71 Sic fetas ri z: 6re. Indi nantismiam en: rident, i.fciat facile (îulci-foi poire . Ita Homerus Virgilius aliique

poëtae faepiflime. Sequitur veto ele-gans Pandorae defcriptio, ubi Vulcanocura datur eflingendi e limo corpus for-mofifiimae virginis, vocemque animunr-

ne infundendi; Palladi eamdem artibusemineis excolendi; Veneri plenam ve-nufiatis reddendi .. eamdemque tum incorporis cultu immodico, mm in animi

. motibus ardentiarem efliciendi; Mercu-rio denrum , ut eit cirons ac deorumvaferrimus, cura datur afin impuden- iflaque Pandoram’imbuendi. Ad quaeomnîa quum etiam Gratiae .eaden neSuada fixas contuletunt iliecebras. o-lendum potius quam mirandum ab bu-»jufmodi monf’tro deceptum fume Épi-

metheum , a quo vel prudentiflimi ho-mines decipi pommant , quetidiéquc cr

piuntur . 4 t

Page 25: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

?4 HES’IODIÎnduit ornatam: Charites venerapdaque Suada V. 8;Aurea per collum cinxere monilia, 8c HornePulcricomae e verno contextam flore corollam:Cunâa videt, manibufque fuis dea caefia traâat.Jamque Argi damitor mendacia peâore candit,Infidofque animi renflas 8c mollia diâa goConfilio parens Jovis alti, idemque dat olli0re fannm, proprioque vocat de nomine rnonflrumPandoram, quad quifque deum fun dona puellaeContulit heu miferis damnum .mortalibus ingens.

Hinc poflquam abfolvit proies Saturnia fraudis A 9;Exitiale malum , celeres jubet ire per aurasMercurium, danumque Epimctl’ieo. tradere. at illeImmemor heu , quondam dederat quae juffa Prometheus ,

t Ne qua fibi a fupero capiat love munera mifïa,t Sed potins retro, fuerint quaecumque, remittat 100

Perniciem terris arcens; prius afpera fenfit,Quam potuit folvi monitus , jam pelte recepta.Namque olim-in terris viram mortalia feelaDegebant facilem-tranquilla pet otia longeA curis morbifque feris duroque labore , to;Queis domiti languent flamines metamque feneâaeOcyus attingunt miieri, quam tempera pofcant .At manibus virgo plenae-pofiquam ora refolvitPyxidis , exitium fparfit. fpes una reliâa

.Delituit fundo, fedemque immota priorem- 110Servavit nufquam fugiensqper inania permis...

103 Manque olim 6c. Nimirum-priuii-quam fefe homines efrôenato mulierumamati dederent, meretriciamque vitamdecepti ampleflerentur. Nil aliud cettefuperiora fignificare videntur : nam (uf-picari , Heiiodum viras hein mulierir-bus antiquiores voluifl’e fingere , planedefipere cil; . Quis auteur dubitet, hinç

Oftia

maïa vel maxima in hominum vitamderivare potuiiTe?

log [pas and reliât: 6-5. Ideo-fortafle , ut .vel effet aliqua in malinlevaniento , vel eadem. freti hommesfacilius darem (e vitiis: magna enim8c malorum medela 8c vitiorum illece.

hrg. frics cita . . . . .-

Page 26: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPÉRA AC DIES. IfOffia quippe prius claufit fic jaffa TenantisImperio infidians virgo . mala cetera fefeEEudere , interque homines errantia glifcunt,Terrarumque finus implent pelagufque profundum usNec facie fimili nec vi*, noâuque diuquePallida morborum volitant nos agmina circum,Incumbuntque caput fupra fine murmure. vocemScilicet eXemit tacitis Saturnia proies,Ipfius a certa ne quis foret exitus ira. 110

PoiTum etiam nunc rite alia admiranda referre,Ni refugis: tu diâa tua Tub mente repaire.Ut fimul exorti dii funt haminefque caduci,

’Aurea prima viram gens efl fata munere magnaCaelicolum, quum regna polo Saturnus haberet, la;Vivebantque deum vitam, nullumque laborem,Aerumnafqtie graves laeta inter gaudia mentis

-Nefcebant. non ulla-aderat vis dura feneâae,Sed pedibus femper fimiles manibufque vigentesiUna epulas palfim viridanti in gramine flrati 130Inter fe laeti curabant; turbine ab ornai ,Curarumque aeftu feereti , difque beatisDilec’li femper creÎcentia poma videbant

Arboribus pendere fuis vit-1 urnque parare.Nec minus 8c domiti placide ceu lumina (omne USLinquebant dulces animas , 8C fata rubibant

"3 male cetera fifi 6m. Hincilla Horatii: po]! ignem dtthtfid damaflibducÎum macics 6» nova [abriant terrisincubait caliers 6c.

123 U! fimul cxorti 6m. Non fupre-murn quidem nomen illud, quad 8cprimum 8: aeternum 8c potentiilimumextitiiïe ante omnem remm naturam ve-teres multi 8c philofophi 8: poëtae fa-tebantur; (Ed illa inctedibilis deorumturbo, qua caelum, graeci potiflimumy

inrpleverunt s’ 124 Aura: prima 6m: Haec illa acta-

tum variarum enumeratio, de quibusinterpretcs antiquî recentefque rot tan-taque comuienti funt. Otio abuterer ,fi quid adderem. Hefiodus incipit abaurea aetate: qui hommes in hac ville.mut, poil mettent dii fanai [ont au:quidam benefici genii , illifque cura de-mandata homines cufiodiendi, judiciiç.que praeiidendi, quad reniant en.

D

Page 27: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

2.6 HESIODIOmnigenum poli ditis opum longilfima vitaeGaudia. nam tellus ullo fine femine foetusSponte Tua feecunda prias dabat ubere glebaPer campes vallefque cavas; ipfique volentes r40In commune ultro certnbant parta referreUnanimes, partifque frui cum pace potiti.Pofiquam aurem nigra’ genus hoc caligine tellusOcculuit , magnus mutato cerpore eofdemJupiter elle deos volait, terramque benignos tuIncolere, atque hominum martalia fafla tueri.Hinc paflim volitant omnes denfo aère fepti,Juflitiamque nefafque vident, &"praemia diduntMagnorum late fortiti munera regum .

Altera caelicolis fata gens argentea, multo IsaDeterior prima, nec vi nec laudibus olliIngenii fimilîs, nomen quae traxit ab aura .Tardus apud matrem centum puer infcius aunesCrefcebat, patriofque coleus fine honore penates

s ’ Indigus auxilii reptabat. max ubi Havas 1HSparferat enata circum lanugine malas,Exigui fuerat brevis illum terminus aeviExcipere alfiduo confoffum corda dolore0b feelera. baud etenim violenta a crimine quibantAlternas prohibere manus: non magna vereri 160Numina, non aris imponere facra volebant,

ISO Altcra caclicolis 6m. Sequîturactas argentea , de qua multa obfcureinterpretes Hefiadi. lllud cette pecu-liare: tardas apud matrem 6m. Quidhoc monilri? An diutius apud matremvelut in quadam morum cufiodia puerîdetinebantur , ut ferius ad vitia prola-berentur , quemadmodum contendit Hein-fius? an potins quad ab ingenii (lupi-ditatem , quamvis aetate jam grandes ,nihiieminus pueri tune homines videri.

poilent? Haec mihi verifimiliar vide-tur- explicatio, quum praefertim St inproverbium abierit Pucr centum an-norum de homine’dici folitum , quitardius confilii maturitatem efi affequu-tus. Ceterum hujus etiam aetatis ho-mines poil mortcm etfi fecundum , ta-men font aliquem honorent mai . Exbis maleficos quofdam genios fufpi-cor faâos. tantum adeo viris pernicie-

fa muliebris inflitutioi j

Page 28: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERÀIAC DIES. 27Certa hominum ceu jura petunt. mox Jupiter, illos,Ingrati fuperos nulle ’quod honore colebant,Perdidit iratus, tenebris 8c preffit opacis.Nec tamen omnino genus hoc evauuit: ima 165A

In terra pofuitque domos dicigue beatumPromeruit: debetur honos huic nempe fecundus.’

f Tertia magnanimi nutu Iovis aenea venitGens hominum , argenta abfimilis: de robore cretaFraxineo, indomita , 8c violenta. 011i hœrida cordi 170Praelia, Martis opus; cladefque, injuflaque faâaSemper erant. Cereris fpernebant mitia dona ,Atque adamante animos duro fub corde fovebantInformes. vis magna , infra&aque brachia firmisEx humeris enata armabant farda membra. 17SArma illis ex 3ere, domus ex aere rigebsmt,Vertebant atque acre folum: nam vifcera termeScrutando nondum vim ferrivinvenerat ufus.Dein manihus domitique fuis , alternaque pafliVulnera nigrantes Erebi fubierc Iatcbras, 180Horribilemque domum Ditis fine nomine. namque,Terribiles quamquam, atque iman viribus cirent ,Invafit mors aura tamen, folifque co’çègit

Linque re purpurei jucundum lumen 8C auras.Hoc ethm quum terra genus. caligine merfît , 185

Rurfum aliud fecit quartum Saturnius anâorJuflius,& melius, vafiofque efïudit in agrosMagnanimum heroum dium geùus , inclyta diciaSemideos quos filma 8c laudibus aequat Iolympo.

s

168 Tania magnanïmi 5c. Argenteaeactas amen fucceffit , cujus homines pe-nitus deleti (hm, nullumque pofi mor-tem nomen am dignitatcm obtinaerunt’.

17C Arma i17is’ ex acre 6mn Notaarum acrîs antiquîorem quant fard.

x86 .. . quartant Saturnin: 66. Quarta

f’equïtu’r heroum actas 9 fi TheBanum

Trojanum ne bellum gc arum. Hîs abHefiodo scies laetiflîma in- beatorum’infulîs tribuitur. Vide Homernm in- tv.Odyfs. l’ibro . ubi Menelaus Telema-cho Protei vaticinîum narrat, 8c Lu.-cianum 1113.11. Hift. Ver.

Dii

Page 29: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

28- H’ESIODIINet: tameu hi bellumque maium pugnafque cruentas 190

l Effugere: alios Cadmaeae ad moenia gentis,Septem ubi fiant portis Thebae, mors invida [havitPugnantes miferi capras armentaque propterOedipodae; ratibufque alios pet caerula longeAd Trojam duxit raptae pulcherrima forma 19iTyndaridis , fatoque illic opprefiît acerbe.Pofl ipfis reddens melioris tempora vitaeJupiter, aveôtos procul bine, qua meta recelâtUltima terrarum, fecretzrin ferle locavit,Regnat ubi fuperum longe Saturnus ab arce. 200Sic placidi nullis agitati peEtora curisTrans vaflum oceanum celebmnt loca laeta piorum,Felices heroes: ibi ter poma per annum,Florentefque parit foetus jufiiffima tellus.

Ipfe utinam generi quinto non vivus adefTem 205Nunc hominum! periifle prius, vel ferius aurasAfpexiffe, foret fatius: nunc ferma namqueProgenies luâus inter noâefque diefqueTriflis agit; violenta deum fic ira fatigat,Correptamque malis agitait. tamen bis quoque finem 210Fers dabit, 8c fefe mifcebunt gaudia Hem.

Non fimilis genitor gnatis , gnatique parenti-,Hofpitibufque harpes carus, nec arnicas arnica,

:93 . .’. capras armentaque propter 6c.In his antiquiflîmorum hominum divi-tias fuich , nemîni non notum .

205 Ipfe utinam 6c. Ergo Hefioduspoil: Trojanum bellum (en quints. 3emevizir; fed que olympiade , prorfus in-certum; nec qiiae idem de arfluro di-cit , ains natalem diem fatis probant.Haec ferrez. dicitur actas ab Hefiodo,quae non aliam oh caufTam detcrioromnibus ab eodemkflatuitur, nifi quadVetera omnia laudare homines , ac nova

vituperare (oient , irafcique iîs quihuFcum verfantur jam feues .

no . . . rumen his quoquefinem 6c.Hincne illa Virgilii in Saloninî geneth-liaco? Ultima cumaci venir jam carmi-nis and: , 8c quae fequunmr . Cette 8ccarmen cumaeum cire Hefiodi poteflz,cujus pater e Cuma, 8c ex hac acta-’tum continua mutation: heic a poëta’deflcripta verfibus Virgilii multa luxafinlget.

Page 30: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPÉRA AC iDIES. 29Nec fiatri dileEtus erit jam frater ut olim.Contemnent gnati fenio defelÏa parentum auCorpora , 8c incefTent facvis per jurgia diâisHaud veriti ultores dives, 8C nulla labarum,Pro fe quos tulerunt, ingrati praemia reddent,Cunâakminiflrantes manuum vi . jamque rapinasAlter- in alterius vaçuam meditabitur urbem; 230Nullus honos pietatis erit, nec gratia jufiiAtque boni: laus certa feelus noxamque fequetur.Nec pudor ullus erit, nec erunt communia juraJuflitiae, laedetque malus .meliora profeIÎosConfilia, injuflufque ferens perjuria vulgo en- Audebit quodcumque nefas. truculentus at 0reIlle malis gaudens livor comitabitur omnes;Et mireras acuet falfis rumonbus aures.Tum demum ad caelum , vafla tellure relit-la,Veflibus in niveis fulgentia corpora touent i239Et Pudor 8C Nemefis. mortalibus âfpera clades

Linquetur, faevo nec erit medicina dolori. . Nunc aurem haec vobis, quamquam ipfi peâora flulta

Haud geritis, dicam regesain nubila quondam* ’Aérios alte per traétus unguibus uncis 3HDauliadem accipiter raptam dum portat,- 8: illaFier mirerurn 8C curvo doler ungui faucia , raptorSic illam increpuit violento turbidus 0re . 7

» Quid firepis o fruflra? multo nunc fortior alter

229 Tarn daman: ad cadran &c. Refleuidem: nam’in tanta morum perver-

fitate ac omnium flagitiorum colluvîe81 impunîtate ui locus elfe poterat Pu-dori ac Neme 1? Videtur autem mihipoëta quum haec feriberet, atra bilevehementer laboralre c Tum temporîs for-talTe aliquam acceperat injuriant , quamulcifci volens generatim in faeculi , quovivcbat , improbitatem inveflus cit.

239 Quid repis o fruflra 6c. No-tiflima haec bella, qua docemur jusfortioris validiflîmum elfe; 8L qui inalterius cil poteflate , fi injufle punia-tur , dolendum illi quidem, Ted fer-en-dum tamen: poteutiori enim refiltere.infanum et! . Ceterum ii etiam , quipraefunt, quales non elfe debenti ex«(leur fabella difcantg ’

Page 31: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

30 HESIODITe cohibet; quaque ipfe fero fublimis , eundum 240Nempe tibi, quamvis tam dulcia carmina cantas.Jamque velit fi mens, difcerptam aut 0re vorabo,Aut mittam. demens, quifquis contendere gaudetCam meliore, caret quaefito viâus honore ,Ac patitur duros praeter convicia luâus. 24s

Sic ait alta fecans praelongis nubila pennis’Accipiter. tu Perla audi quae jufia, nec umquam.Indecores foveas, quos fert injuria, fenius.llla etenim miferoque homini damnofa, nec iplÏimFerre bonus. facile potis ellz, Ted preffus eadem 250Ingemit , expertus noxam. quae ducit ad aequumTramite iiioHenfo, melior via: faevaque femperJuflitiae progrelTa ad finem injuria cedit,Stultus 8c ipfeiuum p00; damnum difcit. an HorcusNon rubito curfu fequitur perjuria pravi 2HJudicii, ti’nbiturque , homines quocumque trementem*Muneribas capti rapmnt, male prodita cauflîrJufiitiaePIquae moefla fequens, circum aère fepta

’Obfcuro, quaeriturque urbem defertaque teâa -Malta viris minitata , illam qui fedibus infiant 260Pellere , nec mai ad normam dant cuique, quod aequum cit.

Tellus illa mihi placeat, refliffima jura

24x . . . unmvis mmvdulcia 6c. Ideohaec a poëta addiia, ut oflenlat nul-lum elTe mmum meritum, quod valcatcontra vim.

254.... au Harem non jubila 6m.âpre: heic diverfus & a Plutone 81 ajurejurando: nomen proprium cit Nu-minis , quod Hefiodus fingi-t religioni ’judiciorum praeiÏe . D: eodem etiam in.Theog. v. 231. 8: inferius hoc ipfo inopere. Dicitur autem fequi prava ju-dicia. ut pet-jures indices pleâat. Sed.in oraculo Pythiae, quod e11 in lib. VI.lia-radon, Orci feu jurisjurandi filiusi

dicitur fine nomine, neque ci adefl’emanne nequ pedcs ; celeriter ramer)confequi, onec corripiens univerfam.perdait fobolem , & domum imam .

258 . . . quae moeflafiqucns 6c. Quem-admodum Horcus , fic 8L Inflitia, ami-Éla quamvis 8L laefa ab injuflis homi-nibus, feelcflos infeqnitur, nec impro-bis parcit minitari.

262 Tellus illa 771th en. Elcgamil’iî-

ma feliciflimae regionis defcriptio, inqua omnibus refle adminiflratur infli-tia. Elucet heic nativa quaedam ve-imitas cum mira mantra: amplifiai:

Page 32: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERA AC DIES. a3:Dantur ubi externifque fuifque, 8c fullinet aequoIn manibus judex libratam examine lancem.Illa viget populis lare fiorentibus , illam 265V

Fax circum fovet aima, nec atro turbine belliJupiter exagitat pavidam. fraus nulla, nec interJufios dira fames verfaturt mutua femperGaudia 8C alternis celebrant conviviat menfis.Arva fiium large dant fruâuml; in montibus altisSumma parit quercus nuta’nti ’vertice glandes,

270

Mellaque fert eadem medio rorantia trunco.Lanigerae denfantur oves, 8C vellere onufiaeVia redeunt campis fero jam vefpere; parvofqueAfiîmiles partibus natos alit ubere mater, * 27sPerpetuifque bonis HOrent.Inon caerula pontilClaire feeant, fruétus fait cuique cil divitis agri.

At contra queis trille» nefas. queis noxia cordiCrimina, continuo diris ultricibus aâiSupplicia expendunt; tous 8C ’faepe videmusFunditus everfas .poeni’s .crudelibus urbes "

280

Unius 0b culpam, feeleroiJa arque impia (rifla ’ ’Au: aufi- aut meditantis. eum da: propter in omnesJupiter exitium magnum, peftemque famemqueConjunaas una campis immitit apertis. 23;.Intereunt lare populi, nec dulcia matresGermina , fpem robons, pariant , patrumque propagantNomina : qdiÎpereunt totae’ fine nomine gentes

Irati certo nutu Jovis , eruit bellis

conjunâa graecorum poëtarum omninopro ria. Quid illa quercu glandifera 8:apiilera , fi ira loqui fas efi . evidentius?quid iis verbis z non canula pomi 6m.aptius ad fignificandam navigationemiis gentibus otiflimum eiTe neceiiariam ,quae foli oecunditate carent , quum

periculi lem fit? .282 nias ab culpam 6c. Reflene

heic a Clerico impietatis arceflitur He-fiodus, au injuria, videant theologi.Mihi plane videtur, dicam pace tantiviri , .omnino abfolvendus , quum etiamnon in uno facrae feripturae loco quidfimile habeatur . An haec meticuloliorCleriei Theologia quiddam aliud. n13

Pleh? ÉÎÏXÙC l

Page 33: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

,2. HESIODIInterdum qui verfa folo vel moenia faevus, 290Vel juve-num armigeras acies, disjeâaque perditNavigia in fyrtes rapiens jaâantibus undis .

Vos etiam reges vos o fervate verentesJuflitiam. neque enim longe a mortalibus abfunt,Sed propius cernunt divi, quicumque nefandis 293Judiciis alios fpoliantque teruntque viciffim.Ter decies funt mille , Jovis caelellis origo,Cuilodes hominum fuperi, qui femper cherrantPer fpatia immenfae telluris, 8c aère cinâiJudicia obfervant vigiles violentaque faâa.Ipfa etiam eft virgo magni Jovis aurea proles

300

Ailraea: hanc’quifquis prava ad conviois: furgensLaeferit, altifono ’refidens vicina parenti wInjuflos queritur fenfus mentemque malignamMulta rogans, populus luat ut mala crimina regum , 305Artibus infiruéti pravis qui tramite .reEto ’Defleaunt, cauffafque intorto fulmine damnant ..A tHanc veriti o reges ,. veflras intendite vires,Oblitique injuila’, nec on ad mimera hiantes.Et facite, 8: femper quod Çfas. cil , .dicite tantumi 310Molitur fibi damna, alii .molitus, acerbam

, Perniciem, auéloremque fuum mens improba perdit.Omnia difpiciens oculus Jovis, omnia nofcens,

294 ..; neque enim longe in. Ut re-ges ipfos, quorum fummum efl in ho-mines imperium , ab injullitia deterreat,eis reâe poëta deorum praefentium ti-morem infinuat . Itaque’ ni velint prn-te, quae fun cuique tribuere, fadantid faltem eorumdem reverentia , qui viedent, quaecumque Hun: , à: regumetiam cul as facile ulcifcuntur, qui e91m9imperium e]! Jovis.

297 Ter decies 6-42 An myfleriumaliquod in hoc numero? nullum opinor .

matins dixit: rege: in ip os,

SiIra diflum elfe credo ad fignificandammaximam eorum multitudinem ..

302 Afiraea du. Poilquam terras re-liquit , in caelo Jovi afiidet , eumqueadmet, ut poenas praemiaque honnirnibus tribuat pro cujufque merito.

313 Omnia défiaiciens 6c. Hum: 8cfequentes fez verfus, telle Proclo, ex-pungit Plutarchus; 8c re quidem ver:quid fibi velint, non fatis liquet. Ref-picit fondre .p0ëta , ad injurias , quaefilai a fratre pet indices parabantur.

Page 34: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

0PERAAc DIES. 3,Si velit, haec etiam cernit; nec cauiia latere,Quam nunc urbs agitat, valet ipfum. non ego jufius, au,Non amet 8c natus meus effe, beic omuia quandoDeterius jufiis veniunt, ’fi quifque feelefius

Quo magis en, potier jure in certamine vinoit.Sed procul ifte metus: non id finet ira TonantisSpero equidem , tantumque nefiis patietur inultum. 320

Ergo agefis o Perfa , atque haec in pe&ore fervansDiâa tuo infandos aufus fuge femper, 8C ultraJuliitiae pare. namque banc Saturnius auâorImpofuit legem, pifces ut pifcibus acreExitium meditentur, avefque 8c fecla ferarum 325Sefe alterna Vorent, vivant quando ’infcia re&i.Contra homini jus fafque dedit ,unaeque optima legum ,Nofcere juliitiam. nain fi quis re&a profariEligat, illum opibus large pia numina ditant:At male mentitum 8: perjuria fponte ferentem l 33°]

Supplicio perdunt infando, ejufque nepotes v,Fama obfcura manet. contra viget omnibus crisProgenies jufli tarda praeflantior aevo.

Interea fabor , fluIto quae profore ducamPerfa tibi. ignavae metam contingere vitae

315 ... non ego juflus 6m. Sane Cle-ricus non fatis reâe videtur ob bancfententiam quafi’ viram minime bonumdamnare Heiiodum. Heic, ni fallor ,non aliud poëta vult .fignificare, nifi.quod jufii homines in judiciis q quaemm exercebantur , detrimenta faepe pa-tiebantur : hi enim jure tantum decerhtabant; mali autem artibus omnibus,ac dummodo ipfis bene res cederet,fas atque nefas mifcere non dubitabant.ltaque haec poëtice diâa ac r inam-dam animi iracundiam accipienî: e e du-eo. Nain ut honefium utilitati praeferaemus , pafiim admonemur ab codent vate .

335

gaz Dick (ne infamies 6c. Fugenimirum utilitatem ,j quant fine vi acinjuria confequi nequeas; illam. tantumfequere , quae a jufiitia venir. Nihilenim homine indignius , quant in alio-rum perniciem opibus 8; facultate ahuri.

324 Impofuit legem 6c; Quum ho-mini .datum fit ab auflore naturae quid.aequum quid iniquum fit, dignofcere ,debet quifqùe non quantum poliit , fed,quantum illi jure liceat, in rebus autendere . Belluarum cil utpote» rationisexpertium tantum ad vires refpicere.Quid hein Hobbeflus , St Machiavdlius?

E

Page 35: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

34 H E S I O D.I VIn manibus femper, brevis 8c via ducit ad ipfam ,Et prope flat. multus virtutem fudor ut acremAnteear, voluere dei: longe ardua ad ipfumAfperaque horrefcit via prima; ubi deinde cacumenVeneris ad fummum , fuerit lice: amen vifa neDifficilis, fâcili deducit tramite greffas.Optimus ille quidem , pet fe qui plutima nofcat,quue tibi ad finem quae fint meliora fututaOmnia difpiciens: bonus 8c parere monentiQui fciat. ille autem qui nec fapit ipfe, nec, antes 3HConfiliis adhibet, male inutilis exigit aevum.

Haec tu corde memor fetvans, incumbe labori,Saeva fames ut te dium genus odetit , utquePulcra coronatae Cereris te gratia vifat ,Atque endem largis tua frugibus hortea vincat. 35°

Ignavo namque atra viro penuria edendi ,It cornes; invifumque odere hominefque deique , xLentus agit quicumque ingrata pet otia vitam,Aflimilifque inhiat fucis . non cura nec ullusArdor agit; reftdent aliena ad pahula fegnes , 355Abfumuntqœ apibus, multo quae parta labore ,

j Stipant mella. cadis. te veto munia obireHaud pigeat, quaecumque vocent,"ut femper abundes,Ut tempeiliva rumpantur 8c horrea meffe .

34.3 quue fibi ad finem Go Suppo-fititius a pletifque interpretibus habetuthic vetfus , indi nufque Heftodo a. Grac-vio ducitur. Tullius in orat. proCluent. fic habet: Sapientiflimum Jedicunt cum , cui quad opus fit venin:in mentent; proxime accedere illam, quialterius bene inventis obtemperer. Liviusetiam melius hanc poëtae expreflit fen-tentiam ita: Saepe ego audwi militescum primum efle viram, qui ipfe confu-Iat quid in rem fit; fecundum cum quifine moncnti obediat: qui nec ipfe con-

fiilere, nec alteri parer: flint, (Je estverni ingenii.

35! lgnavo nquue and 6m. Jan]fuperius dixerat , ignaviam quamvis inpronuu omnibus, fugiendam; virtutem,quamvis princi i0 difficilem , comparan-dam, quod elicitatis plena . lterurnheic ad ignaviam relabitut , ab caqueut abflerreat fratrem , ejufdem perni-ciofos enumerat elïeflus , laboremqucquem maxime potefl commendat , utomnium honorum, quae homini in viradefidetandav, latgitotem ampliflimum .

Page 36: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPEURAÇac DIES. a;Scilicet affiduus mortalibus omnia donat 360Et pecus 8: laetas fruges labor , ille deorumConcilio pariterque hominum dile&us amore.Omnes ignavos odere: haud dedeeus ullumFert labor, indecorem fert feeum ignavia labem:Quin operi incumbens alium quoque rumpere coges 365Segnitiem dives, flimulifque ardentibns ures ,Aemulus ut lucrum tua par vefligia quaerat.Et virtus comitatur opes 8c gloria, queis tu l

Par fuperis dicere , labor ni forte morahtemTerreat: haud mifero melior data cura labore 37°

Ulla homini, fi quis parcens aliena Vorare;Te jubeo velu: ine monens,- induflrius-aevumExigat, 8c dignas certatim exerces: erres. .Heu malus en; pudor ille, tenet qui fegnîs egentem;Saepe homines idem multum laeditque iuvatque . 37SPauperibusï cornes ufque pudor, fiducia ditiIt cornes. baud rapto guael’îta, ’at numine ’divmn’

Res placez: concelïa: ingenœs vainque paravitaSi quis opes manuum vi dura aut flamine linguaeTraxerit ad fefe furatus; (qualia multa 380Afpicimus fieri, quum lucri infâna cupidoDecipit infinuans animas, fanâumque ruboremExcutit eftoeni dominant in corde libido)Hunc facile divi attenuant , minuuntque rapinis

xa

36s Quin operi incumbens 6m Ne idquidem poflremum in laboris laudibus ,lquod aliî inmentes ad fiuflus , quos àlabore percepimus , mflro excitantufexemplo ad exercendam induflriam, utEt ipfi’tandem ditefcant remque au-geaùt. .. Labor omnîa vinait v

Improbus, 5» duris urgeras in "5:13

(gaffas. i368 Et vina: comimtur opes &c. Hoccette philofophiae comrarium ; nihil

enimiadjumenti opes .ad Érirtutem affe-i’unt , nifi forte hoc ,lœo vinas animi’ amdam generofitatem ac nobiliiatenigênificat. Vide quid Ulylfes Alcinoodîcat de munerîbus , Odyfs. lib. XI.

374. Heu malus a]! 6-4: Hi duo ver-Ëculi etiam in Homerofileguntur , an

uc întrufi , an legitîmi? Certe pleiiqueyerfus Homerici in Hefiodi feripta. ne”,fcio quo paflo commigrarunt.

Eîj

Page 37: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

36 HESIODIPana male: exiguo jaâat fe tempore dives: meNoxius el’t «que , qui fupplicis ora fidemque

Hofpitii baud veritus maculavit crimine dextram,Quique fui fcandens fecreta cubilia fratris ;Polluit incenfus furtivo conjugis igue;Quique dolo. aggrelTus pueros fine patte reliâoi 39°

Laefit, 8: incanum fenii jam. limine in ipfoInceffens turpi violavit voce parentem.Jupiter his graviter faevit , juflafque repofcitPro (celer: admiflb poenas. tu talibus aufîsAbflineas fiulta cohibens in mente furorem; 355,

Copia quaeque aderit, calte fit cura beatisDiis facere, 8C pingues aris incendere odores aLiba interdum illost, interdum viâima placet,Aut fomni quum tempus adeft , au: purpureus folQuum matutinas pingit pet gramina guttas , 40°.

Ut faciles adfint placido tibi numine , tuquelAlterius laetere, tua non ullus adeptatSorte alius , quamviq aura contendere certet;

Net: minus 8: pofitis fi quando. epulabere menfis;Halle procul miffo , focios accire memento 4o:Laetitiae in partent; primufque ex omnibus adfit ,Teâa tuis habitat qui proxima . namque repenteSi qua fuat fors dura, flatim fine tegmine nudi AAuxilio venient vicini , dum male fidiCognati duCuntque moras 8c corpora cingunt.

38s Parte male 5c. Vetus efi, 8:expetientia faepe’ comprohatum illud:male pana cita dilabuntur .

387 Hofpitii baud uniras 6c. Videquo in numero criminum Hefiodi tem-pore habebatur hofpitii vîolatio.

4o; Hofie procul naja 6c. An etiamhac de re monendus erat Perfa, lltfpote flultiflîmus; an frigidum id fene-éluti diflum tribuendum cil?

4m

’ 407 Namque repente 6c. Qui haecne at , me ille parum in ea , quae ae-ci ere quotidie videmus , intendit merletis aciem. Vera item 8: fapientiae ple-na , quae de mutuo , de largitionibus ,de liberalitate, de parfimonia, de teaugenda confervandaque, deque cete-ris ad viram rafle in hominum facie-tate adminiftrandam pertinentibus heîca poëta congeruntur.

Page 38: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERAAC DIES; il!Magna malus noxa en; vicinus; commodus aequeEn bonus: hune naétus, tbefaurum es naâus opimum:Nec bos, nec deerit quidquam, vicinia circumNi mala fit. quidquid dederit vicinus , ad aequamAccipe menfuramddemenfum: rurfus eadem, ’41;Aut etiam poins fi fors magis ubere, redde,Ut facile invenias iterum, quibus indiget urus.Haud fine te fallant avidum mala lucra: potitusDura fêtes; ipfis mala lucra aequalia damnis.Quisquis amet te blandus, cum non fegnis amor: L420:Profequere; 8c vifat fi forte, invifere eundemNe pigent. da [ponte illi , qui primus egentiJarn tibi quid dederit: nil da, quem noveris ufuHaud facilem; danti dat quifque, negatque neganti.Crede etiam donare bonum: lethale periclum 41::

p Sit rapere exitiumque malum. nam plurima quamvisDonarit quis fponte fua, laetatur, 8c olli ’Dulcia pertentant generofum gaudia peâus.Qui rapuit contra violenta -robore fœtus , 2Exiguum quamvis fuerit; tamen intus acerbis Quo:quue agitur flimulis 8c trifli. pe&ore moeret. ’

Si parvis parva addideris, repetenfque fi’equenterFeceris , ingenti cumula mirabere partaCrefcere , nec miferae mentes famis horrida damna. «Atque adeo fida quidquid flat fede repoflum; ’43;Haud homini nocuit: melius latet abdita te&o -

-Copia; quaeque foris, non funt expertia cladis.Non ego te rebus, nec fas , praefentibus utiAbnuerim: tantum jubeo, ne poflmodo fruflraIndigeas, uti fapienter: utrumque cavendum 440Scilicet ac Radio tibi multo faepe putandum .Incipiet quum vina cadus tibi fundere, quumqueDefinet , haufla fitim cupidi bene pocula placent.Sed medio tu parce: quid imo parcere fundo

Page 39: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

w l HESIODIProfuit? baud fallas quemquam fraudatus, omni’ l 44sDiâa vira merces adfit, quae jaffa laboriSufficiat . telles adhibe cum fratre vel ipfoColludens: fiigiendum homini tum credere fempcr,Tum male difiîfum non ullis credere (liais.

, Ante alia heu cavcas, obfcaeno fcmina cultu neBlanda tuam Icapiat mentem, atque improvida fallutPeâora fubiepens tuguri Tub cefpite. fiditQui generi infido , fidat vel furibus idem.Molle tibi pafcatquc pecus per Iprata fequutusUnigcna-, ac tutae cuftos penetralia redis 4HServet opefque omnes: ita rcrum copia crcfcet.Atque minam moriarc fenex, natumque relinquasP011 te alium. facile dat opes St pluribus aptas

l v Jupiter: au&a viget vis pluribus , a fua largoProvcntu feqnitur multorum copia curas . 460

Jamque. age fi mentem tenet auri arre&a cupido.Sic facito: ufque .operi follers opus, ufque laboremAdde labori infians , fegnique irafcere campo.

î - « Plejadea ofiendtmt ubi fefc Atlantidcs ortae

450 du: alia 6m: Haec de malisfcminis intèlligenda , nui-pique addiélisquacflui , quibus fidcre quum fit pari-culofum , utinam quamplurimi ncfcirent l

457 natumquc ralinguas &c- Vi-dctut hic Proclo vcrfus rejiciendus ,Heinfio tranfponcudus , Guicno cuicu-dandus 9 8L pro 1mm lcgcndum 310d!nempe tencrum. Ego nil Aaufim muta-re, fafpicor ne bcic Hcfiodum volumedicere , ex cuis elfe felicitatc , ut nonfolum fi (e hacrcs filiusrclinquatur,fed etiam filii filins feu ne os.

46x Jamque age 6c. Ah oluta ethicesparte fibi ad occonomiae praecepta tra-dcnda viam (ternit Hcfiodus’, initiant-que ab agricultura defumit , quae cl!omnium atrium antiquillîma ac nobi-

lillima. li ’ ’ v

164. Plcjades o talant 6m. Hunc ver-fum aliqui ira ifliugucntes a (taperio-ribas feribuut , ut fit quafi initium al-tcrius libri ejufdenl poëmatis: videturautem continuo duflu totum hoc capmen Open ac Dies elfe coufcriptum,nec in libres divifum , ucmadmodumpoilca.Virgilius aliique tacet-un: dida-flici poëtac. Sed ad Plcjadum ortum,veniamus. Pctavius Var. diffcrt. lib. Il.cap. 1X; Plcjadum ortum heliacum, deque tantum hein ferme , faâum cch

ocet Hefiodi faceulo in l. gradu Tau-ri, & incidere circa Il Maji dicm,quod tcmpus folct cfl’c circitcr initiummeilis in Graccia. flac veto fe temAtlantîs filîae idell Mai: , El: ra ,Tayègcta , Aflcropc , Merope , 919’011:St cloeno . Diod. Sic; nus.

Page 40: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPÉRA AC- DIES.Aethcra pet fudum , filcem fupponere arillisIncipc: ubi vero rutilantia lumina condunt ,

. i946:

Vomctis attriti fulca fplendefcere dentemCage falum findens . quater illae ex ordine denisNoâibus occultant fefe totidemque diebus;

«455 ... uni une rutilantid 60. Noncil abs te, ca haie fufius cxfcriberequae idem Dion. Pctavius babct DîiTctt.var. lib. lI. cap. 1X. Matutinum ortumsarment feu mon; fignificari, ac En?»En: feu occafum cofmicum ne pucriquidem nefciunt . Hefiodi (accula anusille contingebat. uti nota in fupetiorcdiflurn et! , in Tauto . Stellac fun: Ver-giliae plates: nua cil ex eis lucidiorcetetis, magnitudinis tcttiae. Ba tem-pore Hefiodi occidebat heliace in gratinarietis 4.. 8.’ oriehatut in Tauri gradua t. 4.’ at prima fiella, verfus accidentent,occafum heliacum facicbat in graduarietis o. st.’ lntervallum inter occa-fun: primae Plcjadum 8c ortum lucidaegradus 40. Merito itaque dicbus ahfcon-

i quadraginta Vergilias canit Hcfio-dus. Sol in arietem veto matu fubibat,Hcfiodi tcmpare , martii 3l. Quipauna petiodi lu]: 37H. vents locus o-lis in arictis initia fuit Athenis Martii

1’ bora poll mediam poêlera l. 24.’flaque Tautum ingrediebatut Aprilis 3o;Maji proindc n die lucida Plcjaduntoriebatut; ultima veto Plejadum ad ori-entcm Maji 16 quo rempare meilis iu-cipicbat in Gtaecia. Occafus earum-dem matutinus in libtae gradu 19 ,Verus non afpeflabilis. Ideo circa ini-tium Scorpii fructidors carmin acci-dit incunte Novembti. Nam acquino-âium autumnale, pet idem tempus ,incidit in 0&obtis initium. Tune igi-tut atationis ac fatiouis tempus appe-tit, quad Vitgilius hifce verfibus ex-preflit:4ms tibi tout Atlantide: abfiondantur.Gnojïaqut animi: darda: [Mia comme,

chim que": fidcis carminas finirai; 6:.Ex qua Cl. Petavii doélrina 8C ex iis

ac idem contra Salmafium difputatlib. Vll. infert Clericus: in verbis He-fiodi fieri mentîonem unius ottus he-liaci Ple’adumg & duplicis earum.ococalus, nus Itempus, referendum e171:ad n. Maji. Ptiorem occafum, qijatationis tempus indicabat, fuiiïe caf-micum , cum oriente (ale nua cum Scor-io, in quo cit , Ple’adcs in Tauto

âme horizontem ex a vcrfo fubeunt .Quod circa initium Navembris faâumtempore Hefiodi . Pallcriotem veto oc-cafum obfcurius indicari, e’lTeque he-liacum occafum, qui fiebat 3. Aptilis.8c .pofl quem in tadiis folatibus petquadraginta dies latebaut Plantes. Ira.veto , dicit, loquutum elle efiodum ,quafi confundcrct utrumque illum acocafum : ibcnignius rumen eius verba elfeexplicauda, quum 8c poëta elÏet, 8cnon ignorant , quantum fit tempus ara-tioncm inter 8: mell’cm. p

4.69 Noâibus occultant fifi 6m. Do-cet Scaligct , afitologos Vctctcs Nmaux». occafum falarcm dixiifc , quantdo fiella radiis cit folatibus involuta.idque dici vulgo fiellam combufiam .Illam autcm un! debere dici 1,01140:cl! enim occultatia potins quam occa-fus. Quando veto ficlla explicarur efolie. tadiis, quad propric dicitur 154w- vyawl: , hoc vocare Junon? "munir.Hoc aurem intervallum elle juxta cof-dcm afltolagos quiudccim raduum (entotidem circitct dietum . cic aurempet Hefiodum non quindccim , fed vioginti dierumpelt occultatio, 8: totidemmedia.

l

Page 41: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

w HESIODI« Max itcrum apparent circumvolvcntibus annum 47°

Temporibus, quum ferri acies obtufa novatur.iHas terrae leges aeternaque foedera fervant,

Sen propius pelago jaccant , five acquore langeMelono curvos inter fugere recelfus , vLaetaque felici jaâant uligine prata.

Nudus aratra niove, nudus fere, nudus acuta,47î

Falce feca mefiem, Cereris fi munera ferreTempote quaeque fua cupias , eademque vidcreNon aliena fuis crefccntia menfibus anni.

ïNamque aliter fruflra alterius penetralia vires 48-0.Indigus, eflîciefque nihil, ceu uuper ad aedesVidi te veuille meas. (cd non ego pollhacEffundam largitus opes , aut mutua rerumSuflîciam. jam nunc o Perla intendere vires;Et juvet alfiduo terram exercerc labore,

470 .. . circumvolventiôus annum &c.Principium anni hcfiodaci videtur meIra bos quadraginta dies collacandum,8: referendum ionafl’c ad initium Tau-’si, a qua 8c Virgilius annum aufpica-tut .v quum dicit :

Candidus aurais apcrit cum comibusannum i

Taurus 6:.. Pcr Scaligcrum veto aunas Thebanus

tcmpore Hcfiodi erat idem cum Del;-’phico, 8c idem principium habebat amenfe , qui incidcbat in Gcminas,Athcuifquc diccbatur Thargelian ver:jam adulto . Haec ex Gracvii aduotatio-nibus. Si plura dcfidcras vide Pcta-vium in libris Variar. diiTert. St Cor-finium in Fafi. Attic. Sic. Cctemmquanta fuerit Hcfiodi afironomica l’aien-tia videte cil in Hifl. Mitan. AntiquaeBailIyi , qui cumdcm 8: Homera hacin te pracfert , 8: ’fummis laudibusejus peritiam extollit, ut etiam nondubitet cjufdem aufloritate Atlanticae

’485

Quem

cuiufclam uationis alltonomiae peritifli-mac intcritum, quae antiquilllmis tem-poribus flaruerit , confirmare .

476 Nudus dratra 6c. lta 8: Virgi-lius: nudus ara, fare nudus; hyemsignare colono Bac. quad pracccptumin utroque paëta , eo intelligendum fen-fu, non ut agricolac omnino nudi la-borcs hujufmodi aggtcdiantut , (cd utleviter de more vcfiiti St aratioucmante fi-igus cxcrceant , 8: mcchm col-ligant acflate jam coepta. 8c ipfam fa-tioucm maturius quant fieri pollit, con-ficiant in autumna .

4.82 Vzdi te vent]: &c. Patet ex hoc ver-fu Petfcn auxilio fratris facpe indiguifle .

.quamvis 8L partis haercditatcm acccpe-rit, 8c majorent tulctit bonomm’par-rem vcl tapina vel judicum etiam fen-teutia, quos fibi malis artibus concioliure fiudcbat- Quid Hefiodus? Dabamepetenti? dabat enim veto; fcd ampliusne at le datutum non avaritiac nuira.fig ne fratrie. pigririam confirmct. A

Page 42: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPÉRA ac DIES. ’41.Quem fupcri flatuere homini, li conjugis almae,Si te cligna manet natorum cura parentem;Ne male vicinos trifiis fic. nique petendoSollicites, ipfi negleâum denique fpernant. .Fats etenim bis terque dabunt: at pofccre perges 49°

Si gravis, heu vacuus ucquidquam multa quetere,Verborumque fanas cadet irritus. ergo age lèguesRumpe matas: quamprimum alienum aes falverc certa,Solarique famem , propriafquc adquitere fedes,Ipfe ubi tu .degas , taurufque tallluetus aratra, 495Quaeque baves ducat campis, innupta puella.Omnia dein jubco in domibus fint arma patataAnte tibi , abs alia quaerens patiare repulfamNe triflem, careafque illis, dam praeterit aeftusInterea, incultoque minus labor utilis agita eût. 1 socCtaflina lux fallit maltas: nil differ in haraslaque dies. numquam cunâator frugibus implet ,1Horrea, a: impatiens adit quicumque laborem .Auâatsopus houa cura: tcrit’ qui temporal lentus;Hava Ceres damnis luâantem ridet olympo, , Soi

Quum minus igniti fervent jam (piaula-folk,Nec laffis calidus fudor Huit artubus, udo

o

496 Quaequc baves ducat 6m. Multain--terprctcs in has voces En"? cyclisai;quae vide in Graevii editione. Mihiancilla cil innupta; Boves veto dixivaccas: cit enim bos hic 8: haec. Easporto aneillae fequebantur ;’. cura autemtautomm praecipuc ad viras pertinebat .

sot. Crajlina lux fallit 5c. Ptaeclatacette fententia, quae fi refile ab ho-niiuibus fervet’ur ,’ maximarum rerum elle

fans St otigo folet. Si uis veto mihiirafci paluerit , quad efiodi vaccinÜ 7’ ""0", quae feu in pctendinumfeu in extremum mcnfis feu in aliudquidquam potins debuifl’ct elTetri, egoin haras bique dies verterim poëtice

ufus hac circumloquutione , i5 cetteannum injuflc-iagc’t . Etlî enim nonvoccm, in qua hactcnt 8c Harpocra-tian &’Hefychius 8c Ptoclus aliiqueGramnratici; vim tamcn.vQCis,,ut M.Tullius facieridum prucipit , ac poëtacmentent latin me arbitrat teddidilïe.Vide amen Columellanr lib. XI. c. r.quantum agricultutae nocent dilatia ,ubi ipfius hujufce loci Hclîodaei men-7

tianem acit .. i v î ises t’Quum minus igniti En. Aummnoappropinquante hammam corpora. fit?miam fun: quam acfiate; quad a cortinuo (nacre relaxantur fibrae externe?

l in î

Page 43: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

42 - HESIODIImbribus autumna, mortalia corpora viresAccipiuut, florentque agili mage vivida matu.Namque caput fupra breviori tempore clati neSidus inardefcit folis, nec lamine terras

’ Defpcâat méta, no&urnaque gratior umbraAgricolis, longique quies placidillîma famni.Tu ferra non ante intaâae robera fylvaeDejice , quam fubter foliis horrere caducis NiPingue folum afpicias. tum findcre ligna fecuriTempus, ubi foetu pubcfcere defiit arbar .Incipe: frangendis mortaria frugibus aptaAd ternes incide -pedes, ternafque pet ulnasPillillum pariter longum; nec faginus axis 5 zeSit brevior pedibus feptem , ceu pollulat ufus.

. Malleus ipfc pedes veniat protentus in 0&0,Palmorumquc decem cui longi robera plauftti ,

i Cutvatura rotae tres palmas mobilis aequet.Multaque praeterea e fylvis in teéta refene iziTe jubeo :- in primifque burin , tu ficubi campoMantibus aut- folis errans "invencrls olim ,Ilignam. haec etenim validi fitmilfima aratriMatcries , temone faber quum fixerit artePalladia, 8c clavis dentali adjunxerit aptam. 53°

Bina domi lolido fint tafia e robore aratra ,

su Sidus inardcfciïfolis 6c. EtiamGuiete 8L aliis inapte: ânîp hoc locoidem ac fol. Non ignotabat porto He-fiadus iis poil aeflivum folflitium, quiflint ais acquatorcm , minorent efi’e ar-cum diurnum (alia; iis aurem qui tramacquatorem incolunt , majorem .

514 Tu ferra 6-c. E0 tempore lignacaedeuda manet poëta , ut minus fin:obnoaia vetmibus , que arbores minusjtenerae faut, minufque’ abundant hu-metc .

518 Incipe : frangendi: 6re. Malta

beic , quae magna (un: agricolis ufuîenumerautut . En aurem cnumcratia ficui minutier videbitur, illud Vitgiliiad mentem tevocet:, la talai (aber, a: tenais non gloria,

. fi que!"Numina lamé-nant, aulique voca-

tus Apollo c.52.9 ramone faber 8c. Lignariis

etiam fabris Pallas praech credebutut:bine Virgilius de liguca equo Trajano

.. . divina Palladis une dedzfcant.. 53! Bina domi 6c. Duplex aussi

Page 44: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERA AC DIES. 43Compaâum impaétumque; Ceres- nam gaude: attaque,Utiliufque tibi multo e11: fi fregeris unum,Protinus injicies aliud per colla juvencis.

g Ex ulmo laurove venit fortimma RivaE quercu dentale , burifque ex ilice. jamque

535

Ad juga panda mares , quos noua inviferitaefiaâ,Junge baves: illis rebut validufque juventaeStat Viger , obnixaque .ferunt cervice laborem;Nec fulco in media frangent grave pondus 3mm S40Certantes fimul, atque opera imperfeâa relinquent.Hos juvenis ducat demis quater imager maisQuadrifidae oâono faturatus munere quadrae ,’Invigilanfque operi direâo limite fulcumSemper agat. non ille aequaevos lamine fpeâatSe. circum, afl: ornai Radio defixus in une

5454

Vomere contendit . fefe huic baud praeferat alter; .Quamquam etiam primo vigeat florentior aevoSemina rite manu verras jnâare pet agros,Ne fado fefïum revocet, curamque repofcat. 55°

Mobilier juveni mens en, femperque vagatut.

germe: altemm cri-tôt!" diceban: Grac-ci idefi nativurm non compofitumâ al-terum dicebant mn’v fcilicet non fin:-plex 6c ex une Iigno fafl’um , fed com-

fitum 8: compaflum ex pluribus .ide utriufque formam , m 8: aliorum

inflrumentomm quae fuperius boulinai:fiant, in editione Hefiodi Graeviana. ,

s36 E quarta dentale 6c. E’Ame Crac:eîs, quad [minis dentale. Male vetodentale cum buri , aliquî interpretesconfuderum: illa enim Il». o

s37 ... que: nana invifcrit 6c. Ari-floteles ait de bave: Judée: J: paumetara-ru: 81 ; paulloque poil fubdit :15 infloc? Ève-bon: unau: 74’; 140751. QuaeArîüotelis verlan in lib. V]. e. et. Hiû.enim. ex Hefiodi loco lucet); accipiunt,

Voluîtque philofôphus , ut bene Cîerî-cus explicat, indien-e bubulam carncn:optimaux efTe in quinto auna, roburveto corporis ac pellis firmîtatem circa.nonum, quad. 74 Nœud fignificare vi-detur. o

s43 Quadrz’fidae caoua «sa. Panesbpud Graecos 8L Romanos , quemai-modam etiam hodie fit multis in lacis,variisvincifurîs fi mari, (alitas confiant.Athenaeus lib. Il . c.,29, tu obî’ervatvertitque Cleïîcus,’ haec habet: Blœmilios vocari dicit (Philemon) panesincifurîs divifus, quos Romani quadra::05 vacant idefi in quadras incifos .-Itaque ni fallor, Hefiodus daubas qua-dris feu 0&0 fruflîs aratorcrn explan-

.dum praecipît. , .Fi;

Page 45: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

44 HESIODIHuc animodatque illuc aequaevos inter oberrans.

Contemplare, gruis quum’vocem e nubibus altisAudieris. rauco tranat clangore quotannis

3 Nubila , a: agricolis certum fert tempus arandi, 555.Oflenditqu’e hyemis pluvias, bobufque carentis

. Acribus’ipfa viri redit praecordia curis.Tune inflans camuros, plena ad praefepia claufos ,Parce baves , tune urge: opus. non ardua dic’tu fi *Res etenim: mihi plauflra date, fortefque juvencos. 560Reddere (cd pariter res en: baud ardua contra:Plauftra bovefque meus labor occupat. hunc quoqueIncautum fpes vana, fibi qui dives inani

faillit

En: anima, flatuitque extemplo condere currumIgnarus, centum praedurum robera plaufirum sôs.’

Exigere, in domibus quae fint multo ante repofla;Ergo .ubi tellurem monuit profcinderc tempus,

Aggredere ipfe inüans pariter, famulantiaque urgensCorpora vernarum .tecum una accingier armis ,Tempeflas dum fuda, folumque humore madefcit 57°

5 Colleûo.’ primo te furgens aurea manaTithoni- conjux opera inter talia vifatSollicitum, ne plenus ager rua vota moretur.

Vere folum primo domita, rurfumque ferenoArva iterato aeflu, tum femina fparge novali

553 Contemplare,-gruis 5c. Adverteheic fermonem cire de gruum emigra-rione . n0n vero de adventu . Pinta ficupis in banc rem, confule Sam.Bof-chartum Hier. P.lI. lib. I. c. n.

555 ’. . . fart rampas arandi 6m. Devariis arationibus vide copiofiffime dif-ferentem Claud. Salmafium in fuis adSolinum exercitationibus .

5 58 Tune inflans ramures 6c. E’Anuzr,

air Guietus , idefl: baves curvis feu re-flexis cornibus. Ira Virgilius: 5 camu-ri: bina: fui comibus aure: Go. ad

5 75

uem verfum Philargyrus a Camuri boum211m, qui converfa introrfnm cornu:habent: quibus contrarii Patuli. quicornua diverfa habent : Laevi quorumcomùa terrain fpeâant. His contrariiLicini, qui furfum verfixm cornua ha-bent. Eadem ferme docet 85 Servius. ’

559 . . . non ardua diffa Goa Simpli-cimma quidem fententia , (cd verifiîmh8K ab ipfa natura ufuque rerum defum-pta; quo loquendi venufliffimo generequanta antiquioree fun: , tenta deleâartut magis poëtae.

Page 46: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERAJLC DIES.’ 45Profciffo leviterk glebifque recentibus atro: INempe hilarat. natofque nevale atque arcet avariAgricolae diras. in primis multa precatus ’Terreftri fer vota Jovi Cererique verendae .Laetus uti largo proventu exuberet annus-, 58eMaturique facro grandefcant munere foetus.

Incipiens tentare agros cape robera nivaeSumma manu, flimuloque boum contingere tergnNe pigent. juvenis vefligia pene fequaturIn manibus longum retinens de more ligonem,Seminaque abfcondat glebis , aviumque rapinasArceat. humanum genus alto induftria caeloAcquat agens , contraque malis infcitia perdit.Sic plenae ad terram nutabunt pendere ariflae ,Finem fi dederit facilem Saturnia proies , 396Quafque olim in vacuis fublimis aranea telacTexuit, excuties cifiis , intufiiue repoflisMuneribus terrae longe laetabere viâu. v .Ver purum inveniet gaudentem; 48C lamine numquam

585 In manibus Iongum 6c. Idefipeuh", quam non ligonem , fedmaileum ad occas frangendas .vult effeScaliger. Sed falli videtur; quad heicHefiodus de tertia aratione , non occa-tione, loquitur. Igitur muta» ad in-Vertendam feminibus terram heic infer-

5vit, quod non malice fed ligone fit.586 ... aviumque rapinas 6c. Dicit

quidem Hefiodus , negotium feu potinslaborem avibus faceffat. Ego veto nonpreffe ac de verbe ad verbum efieren-dum. duxi: avibufque laborem augeat;fed. virgiliana fum ufus loquutione ,quae rem ipfam eleganter exprimit. De-leflor enim vehementer , uti leâor cru-dîtus facile potuit animadvertere, vir-

ilianas voces , ubicumque poffum , ad-lbere , quibus quafi quibufdam gem-

mis mea difiin natur verfio: fic in Odyfdfea feci , fic ignare nunc hoc ipfo co-nor in. opere . .587 . . . indujIria caelo 6m. 119’3an unego verti indufiriam feu bonum ordi-nem ; mua-Sigma?!" infcitiam feu malumordinem. Guieto enim cit inanimé"

q ni nuât amassa r9 charmât 1a 101?,8C contra; quod cette potifiîmum ininduflria fitum efl, ac contrarient ininfcitia feu mavis tenteritate. Hanc mihifane dahir veniam Graevius .

591 . . . fublimis armer: 6m. Elegan:ter diâum de vafis , quae implendafunt: nam vacuaplena elfe folent ara-nearum telis , quemadmodum de futemmena lapide jocatur Catullus inquiens:.nam rai Catulli planas [acculas a]? arec

maram in! , .

Page 47: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

46 ’ H E S I O D I -Refpicies alios fupplex , potiufque videbis 595Ad tua vicinos fubrepere limina egentes.

Quod fi devexo quum jam decedit olympe,Converfefque obliquat equos fol almus, aratreExercebis humum; refidens male pinguis avenue.Defpicies calames , vel inaequales fine certo 600Ordine componens per vincula nexa maniplesHeu manibus capies pauxillum triais 8: atro .Pulvere fordefcens. oneri fat parva .ferendo ISportula erit, campoque redux fpeâabere paucis.Nec fuperis mens una tamen, mutantque vicifiim 605Confilia: ait homini fenfus deprendere durum,Quos agitant; aliis aliud magis utile tempus.Jamque licet ferus profcindere coeperis arva,Hinc fegni tibi certa manet fperanda medela.Quum primum querna refonat fub fronde Coeulus,’ 610Mortalefque hilarat cantu, tune Jupiter imbre ’ iPer triduum affidue fitientem temperet agrum

597 Quodfi dcvexo 6re. Hoc en circabrumam: nain ut Salmafius animadver-xit pag. 517. Exerc. Plin. legitimum fe-mentis lempus praecipue triticeae, deque ferme fola loqnitur Helxodus, inAfrica 8K Graccia omni erat ab occafuVergiliarum ufque ad Sollliuum hiber-num ira, ut quae in ipfo occafu inci-piebat. meliorque fatio habebatur , fe-.flinata diceretur; quae circa brumantdeteriorque , ferotina.

599 . . . refidens male pinguis 6m. Ni-mirum nulla erit (nuira, cur feilines,’quamvis otimn in metendo vetent , feofiinationemque rei mfiicae periti maxi-æme fuadeant , ut videre efl , apud Co-lumellam lib. il. c. 21. qui hujus etiamrei tradit rationes . indue and! Graevioen otiari mefiis rempare; 0d exprefii

. pet illa. verba refidens Ideiïicies. 1- .600 . .. 6o inqequale; 6m. Guietus irainterpretatur 76 unie Input», ut pro?

ter inae ualitatem fpicarum aliae altiusalise in crins in manipules componen-tur , prout ad manus veniunt , nulle er-dine fervato. Alii explicant ex adverfzparte Iigans; fed ipli videant quid hec-ce fit, mihi fane ignotum .

607 . . . aliis aliud magis 6m. Ali-»quando etiam en , quae intempefliveaguntur, proveniunt melius, quam en.

une fuo 36h funt tempore, praefertim11 varient temporum circumflantiae .

610 Quum primant querna 6c. Veriefcilicet initie, quum a paret Cuculus;docetque Plinius lib.X 11L c. 26. anteputandas elfe vites, quod dedecus ha*bebatur opprobriumque meritum . falcemab illa volucre in vite deprehendi.

6m Per triduum aflz’duo 6c. Ruinepluvine triduanae beneficio, ait Guîeotus , fera aratio tempeitivae aequnlisfilent a

5A-5 5A N4,-

Page 48: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERAdac DIES.Humorem infinuans, quantum. bovis ungula fabterFixa foie tegitur, bifida 8: vefligia fignat.Hoc ubi contigerit , primo jam feras arator 615Acquus erit, frugefque fatas mirabitur anaCrefcere , 8: in parilem demam flavefcere meffem.

Quae ferva tu cunéta memer, nec floriferum verNaicens te lateat , nec tempeflivus ab atraNube cadens imber. quamque horrens frigore magne 610Saevit hyems ,l fuge plena pigris loca quaerere, ferrantIn quibus exercent fabri , gratumque teporemIgne fovent - tune "malta etiam parat artel colenusImpiger, auaa quibus niteat domus, 8c minus ipfaLaedat hyems’. cave damna hyemis, quant pane fequuta. 625

Pauperies gaude: tenuatis cernere palmis -i Nequidquam premere agricoles turgentia. crura .

Quin 5è malta anime verfat fpe lufus inani ’Flagitia ignavus, trifiis quem vexat egefiaszlNec bons fpes cette tenet illam, lentes ad ignem .qôgoj

Qui refidet , fociofque inter nugatur egenusHefpitio in molli. curfu quum volvitur aeflasIn m’edio , famulis clama: non femper amiciAeflus’ erit; jam-nunc mapalia pouere circum;Et vitare juvat Iani mala tempera babas.

621 fuge plana pigris 6m. Anticpiton in oratione contra Nicoclem ait,«pour pablica vocabant inca, in qui-bus otiofum valgus defiidebat. Videquae Clericus ad banc ipfum verfumex Cleamhis libre de diis affert. 011i-einas autem ferrarias etiamnum, parfertim in agis, .plenas hyeme cernimusotiofis rudicis inter fe ad ignem vicienum colloquentibus .

626 . . . tamaris amer: palmis &c.id famelici indicium; 8: Arifloteles de:ce: in Problematis , famelicis fuperioraarefcere, inferiora tumefcere . . i

6 35 . . . lazzi male rempara 6m. H91

1535

fichius ad vocem amuïr ait, nullum.menfem ira Boeotios vocare; fufpicariaurem Piatarchum elfe fluerait, quadfrigidus cit, eratque primas apud The-banos menfis, Atticoque Gamelioni ref-

ndens . Itaque ego Lenaeonem proanuario habui Mofchopulum feqautus .

qui de Lenaeone dicit , la; 0:11! 0’. muapin. Ioannes etiam Tzetzes interpretaturIanuariurn , Lenaeumque dicit vocari abIonibus, tir: ad mon)". urne birbe;5 de: me Mur lapai; n’y 4170th cip-fipoeia’fiîau &c. Sed alii Lenaeorumcelebrationem referma: ad finem autamni p

Page 49: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

1 l

’43. HESIODIAfpera jam venîet glacies, jam frigora glifcentPlante aquilone, mari qui fefe immittit aperto

a Threiciis volitans e montibùs, imaque turbatAcquora; lare omnis tellus fonat altaque fylva.

111e finit; cadit i613 abies, dejeâaque quercus 640Montibus ex altis in valles volvitur imas,Incumbitque folo nemoris cum murmure magna.

I H0rrefcunt paflîmque feue, caudamque remulcentInguina compofitam fubter, trepidantque rigentesIllae etiam queis teaza cutis: lice: afpera villiseCorpora fint, aquilo gelidùs tamen omnia perflat.Quin 8c dura bovis penetrat per tergora, fefe

. Infinuans; penetratque captas a frigore fetisNon bene defenfas. ovibus modo, longa pet annumIntegrum fervata tegunt quas vellera , parcit. 650Vis eademkcurvatque fenem, longaevaque membraContrahit: a: Iteneram florenti aetate paellam .

L a a Aequ timet, came thalamo quae tafia parentisNondum opera idaliae Veneris nec gaudia novit,Lotaque formofos anus , ’beneolencis 8c unâa’

Bore olei mita fervat pemtralia noâe,Tempus :ubi hibernum: facviq, brabidoque prehenfoo

’i . " 0re pedes mordent exoffi animalia’tekgo

.Sedibus in gelidis caecqque latentia in ancra.Haud illis fol namque dia, qua pabula parte 666Invenîant, caelo monfirat; tune ipfe nigrantes "

r

6 s 2 . . . dt rentrant 6m. An quad pue!-.lae praecipne calore abundant, au po-.tius quad domos fermant ’, nec formaitgrediumm? Secundum placet .

6 58 . . . exoflï animalizz targe 5c; HeEcdus abfolute dicit èvo’mar, nîmirumü maint, m infra etiam «FM, fei-licet â MXM’af 5 8: alia fimiliter .

Aethiopum fupra populos converfus 8c urbes. T ardius

662 Actlziopwn [âpre Sac. Banc Cle-rîcus nota: , cum amipodas efl’e, inteldIigerc debuiflè, qui folis arcum dÎWhum tempore bruma: intelligebat mi;norem apud Graecos, majorem cm: inAethiopîa . Admîfl’a tamen hac notîtîa

altcrum, quamvîs necefïario coufique!

mur, negabant vetcrcs - -

Page 50: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

O’PERA ACTardius» Argivas refpeé’tat lumine terras .

Atque animantum adeo fecla Omnia, cornua quaequeFronte gerunt, ifdemque carent, ftridentia paflim 66;Dentibus horrendum in dumos quercetaque in altaDiffugiunt, lateque (pecus latebrafque requirunt

In latere rexefae rupis. torpentia cernas VHaud feeus, ac pedibus quiternis corpora firmatIngrédiens fraâoque humera 8c cervice reflexa 670Ad terram, canes nivis altae trudere montes.

Tunc jubeo glaciem contra munimen in artusInjicere; e denfo mollem tum vellere lenam,Demiffa-mque pedes tunicam tune indue "ad imos,’Quam multo interius craffam fubtegmine texes. 67sHanc cape tu monitus , ne fummo in vertice crinesArreëti ,. rigeantque hirfuto in peâore fetaeHorrentes. plantas circum direpta juvencisTergora ne&e, addens pedibus florentia fubter IVellera; 8c baedorum , queis fun: molliflîma primis 685Corpora, taurine pelles bene confue nerve,Venerit ut quando glacies, fuper alta retorquensTerga geras pluviae vim contra. at vertice fummoRite laboratus, laedat ne frigidus auresHumor, flet pileus. borea narn faepe cadente .63î

Glifcit atrox aurora gela, difiufus 8c aër

669 . "pedibus qui remis 5c. Allu-dît poëta ad aenigma Sphingis: firent13 4610i flan, 1pÎ1u , à finira ; Oedipusautem declaravit , ut nanar Diodorus ,hominem cire quod pro ofitum eut:infantem enim quadrupedpem elfe , au-flum veto bipedem ., fenem .deniquefaflum tripedem (cipione utentem prop-ter infirmitatem. Bipcdefime hommes na-tura au quadrupedes? Etiam hac de te ,fi diîs placet , difputatum et! , ut nullafuos non haberet infania patrons tri-bus Anticyris infambüioresg

683 . a: venir: finnmo 6c. Autfiniili in vefle am certe non admodumdiverfa, narra: Homerus in lib. XXIII.Odyfsfuiffe Laërtcm inventum ah Ulychin praedio res militas exercemem , (lequam imerfeflins procis ille heros e adpan-cm comulit ex urbe rofugiem.

686. .. difizfus à aè’r Aéris vocenebulam iHam intelligit Hefiodus , quaefrigidiflima juxta lacus, roremquc interrain demîttit. Ceterum pofi nebulas

’plerumque au: folet pluere , au: tiare.

G

Page 51: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

50 HESIODIStellifero a caelo terram fuper haurit ab amneMatutinus aquas, rurfufque elatus in altumTurbine ventorum, nigro fub vefpere , nimbisAut pluit, aut borea nubes turbante flat idem.Anteveni, exaâoque redi fub teâa labore,Incum’bens tenebrofa polo ne forte morantemInfidiis capiat nubes, 8: corporis anusIrriget 8c veflemr. fuge longe; hibernus ab axeScilicet ante alios hic menfis crudior horret 69sAgricolifque ovibufque malus. quo tempOre bobusPartem deme cibi mediam; vernifque minima,Plus media tu parte: juvat nox 10ngior umbris.

Haec animadvertens perfeâis menfibus annumLabentem caelo ferva, noëlefque diefque 700Acquato, dum terra parens communis in arvoOmnigenas ofiendat opes. jamque ordine-cetteSol ubi fex denos compleverit aureus orbes,Expuleritque dies hibernos Jupiter, undasOceani fileras linquens Arâurus honeflum

696... quo rempare baba-s 6c. T6gym hoc efl, ut docet Guietus, dîtmidis pars cibi drdinarii bobus detul’J14 n’y 507:4. ; hominÀiIverlol plus di-midia, tu; puta dodrans ex aire, hocefl, tres quartae panes tibi ordinarii,quad -hyeme ventres calidiores, longa-rumque noâium quies diuturnior, acpropterea. miner cibi indigentia .

7oo Anoéïchuc diejîgue aequato 6c.Obfcums Cuieto locus , quem ira in-terpretatur: cibos praebe ad menfuramlaboris diurni 8: quietis nodïurnae ira,ut par totum annum dies 8c vnoflesaequentur; hoc en, labori dici-nm ali-menta debita quietique nodium refpôn-deant . .Nullane heic de iaequinoé’tioverne cire point (ufpicio?

705 ... Arâurus 11011:]!le 5m. Per

705

Scaligerum tempore Hefiodi bruma eratcirca 7 aut 8 Ianuarii , circaque IoMardi confequemer oriebatur Arâurus .Ex calculo aurem Petavianu bruma in-cidebat in 30 Decembris , ortufqueacronychus arfluri ficha: in pifciumgradu 14 qui in Calendario Martii v.convenit . Omis aurem vefpertinus , quemPetavii tabulalexhibet, vernis, pofie-

l rior efl apparenti propter luminis re-fraâionem. Ricciolius autem quum (up-putafÏet tempus , quo id cnntingere de-buit, invenit fume circa annum anteCh. n.953. Vide Freretium etiam inDefenfiIChron. p. 479 -& fcq. ex quocolligere poteris omnes fleilarum obier-uatio’nes , quae hoc in carmine nominau-tur, in rampas , quo Hefiodus vixit,perbelle quadrare.

Page 52: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERAAC DIES. stExeret os terris tum primum vefpere fulgens."Poil: hune in lucem veniet Pandionis ales ,Incoepto’ jam vere, iterans mjferabile carmenManet nova. illam adeo praevertens, namque- juvabit

,Siclmelius , vires incide: aft arboris altae 7reIn ramos Domiporta .folo quum reptat ab imoPlejadas. fugiens , tempus tune linquere vites, LAc potins famulofque Cie, falcefque novato.

n Umbriferas ferles, matutinumque foporeml,Quum fol exficcat corpus, fugetempore melfis: 715Nam latins celerare, domumque referre maniploslSurgentem primo Tub lamine, ne bona curareDefficiat pars ulla: aurora efl tertia l’emper.’Parstopieris: cieti illa viam , -ciet illa laborem , wApparenfque undis homines 8: carpere curfum- 720Et docuit multis juga, rire imponere bobus. l

At fimul et campis Scolymos le floridus elfert ,- I

707 .. . Pandionir ales 6m. Hirondo ,de qua. mulra païlîm poërae , quae col-legit Sam. Bofchartus Hierox. p. a. lib.;1.c. Io. quemvru adire. ’

7 r r In ramo: domiparra &cnupÊmu’.eochlea Heliodo efL. non refludo , quae.in arbores numquam fubrepit. Quaminrrem ait Athcnaeusl lib; Il. pag. 6.3.nous: "En magana arpion" mû r9 Alm-Eimr à i È I» A .. A vA’ms’o’reppfl ë qui?! 10m5! nous. 142w,

04’ ftplGÊflf. la? initier au oille: 8re;M. Tullius de &ivîn.lib. Il. c. 64 haectuber: quid me igirurmoncsi wfi qui:medicu: degroro impera, ut. fuma:....Terrigenam , Jurbigrddam ,udomipou-v

mm . [engaina raflât)! , .poules un": [laminant more corbleu:licou a: Porta dicurmrr cochleae fra-rgere Plejadas hoc cil nimias pluvias,propret quais huma renfla arbores crin-

endunt. I . . : 7,, -722 .. . Scolymos je floridu: Sec. Mp-

lui dîcere Scolymon graeca voce fer--vara quam ut vulgo fit , carduum lari:ne verrere. Nain Clericus haec affertex Salmafio ad Solinum p. 16L Gra-viter errant hujus semis eruditi fermeomnes herbarii, qui ma’Auwv graecœrum perfuadere nobis volunt fuilÎe ,quem larini proprie carduum voczbant,nos articaâum. Hanc fdlum dînèren-tiam agnofcunr, quad annum: agreflîsfit, carduus (arrivas. Ego getter: di«flingui cenfeo. finaux»; vox graeca sa,quae nomen in. hurla non barbet; ideoScolymus latine fus voce ’vocanduscit, non carduus , u: fecîunr vulgoapud Theophraffunrôc DiolEoridem Grac-ci omnes non folum Paullus à! Aëtius,verum etiam Diofcoricles ipfe KM’Païân

2:5»:on feparapu. "Atquit ccrmm citMimi. graecis ’dici ripant -latini vœau: cardanm . ficul’r aima. .Scolymus ,Graeciaeinbtifiînm, onde-illud Hefiœdi 8re. 8c ex eo Arifiolelis la) «MW;(Fi?

Page 53: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

sa v HESIODIArque arguta canit ’fub ramis dulce cicadaConcutiens alas, venir aeflas plena labore.Tunc ping’uefque caprae, tunc 8c fuaviflima vina ,’ 725Et marres veneris cupidzle , ô: demifllalvirorumCorpora . namilcapiti Igenibufqueincumbit aduflusSirius , extenuatque artus calor. ergo ubi molles

. Aur umbrae nemorum aut petrofae rupis hiatusInvitant, (haro placeant 8c Biblina vina, 73°

Et liba, 8’: preflum depulfis ubere natis . « ..Caprarum lac dulce, 8c pafiae terga juvencaeFrondibus arbareis , necdum ullo germiue foetale,Hoedorumquearmi. Lenaei pocula. aigri

hoc florcnre «mulieres libidinis avidiffi-mac . Scolymum in cibos ariens 8c Grac-cia receperar. Pliuius lib. XXII. c. 22.Scalymum quoque in cibos recipir ariens 6m.8c alia nomine Limoniam appellavit.F rutex cit numquam cubitali alrior cri-fiifque foliorum ac radice nigra fed dul-ci. Eratoflheni quoque laudara in pau-peris caena . Edulis cil potiflîmum ra-dix, fed 8: herba adhuc tenella &c.Itaque per hune fmricem 8l cicadaecanrum aefiatem denotat Hefiodus , ut& Arifloteles in Problcmaris ad huneipfum refpiciens poëtae locum.

730.. . 6- Biblina vina 6c. Bybli-num vinum , inquit Scaliger , cujus me-minir Feflus 8L Theocrirus, efl vinum.cujus vitis delata erat ex urhe SyriaeBybla , ut Romae ’Nitiobrix. Sed tantivirî pace ego edoâus’ a .Luca Home-nia ad vocem BIEN", quam Steph. By-.zanrius docet fifille nomen ragionisThraciae, a qua vinum Biblinum di-dium , feribo non renflai": fed Btflhim.Ira vir daâifiimus Athenaei fœtus au-éloritate dicentis lib]. p. 31.. AchaeusBiblinum commendat: Excepir Biblinivini poculo. vocatur aurem ira a locicujufdam mimine. Dick etiam, Phili-

nus: - ’ r expe’diat.

PPraebirurum. me tibi Lesâium, Chium ,r

que 1Thafium , Biblinum , Mcndacum , in

a: tu non .Inebrieris Go.Epicharmus a quibufdam bihlinis mon-tihus vocatum ait . Armenides vero tra-dit Thraciae partem vocarum telle Bi-bliam , uam Tifaram 84 Oefymam di-’cum. bracia quidem ab vini, quadfert, praeflanriaiu St vicina ei omnia.»locav, admirationi fuit: Nana ex Lem-na ridera": vinum velum: 64:. Hip-pias Rheginus , quam viram torruofamvocabant , Biblinam didam fume , air,eamque argivum Pollin, qui regnavitSyracufis, primum ex Iralia SyracufasinvexifTe. Quamobrem quad dulce vi-num Siculi puncupant , ’Biblinum fuerit .Haec Holfienîus ex Athenaeo, quae 8cClericus exfcripfit, 8L moitis aliis con-firmavit. Tantum infuper hoc animad-vertendum, ex verfibus Philini ratio-nem etiam patere , proprer quam He-fiodus hoc-vinum aeflate bibendum ad-manet, quad tenue cirer, nec facileinebriaret. Cererum eruut, qui gene-rofius vinum aéllate praeferant, quaddifcurere ad medicos patiner, utrum

Page 54: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERAAc DIES. sa’Plena bibe, omnigenis dapibus faturatus in ambra,Et gelidas zephyri vultum converfus ad auras ,Illimis qua lene fluir fans garrulus undis.Nec tamen 8c Baccho nimium tu fide: LyaeiInfundes quartant , tres puro e flumine partes.

Interea famulos tritura exerceat acres , 74eFulferit ut primum Orion . aequata cylindraArea fit tereri, perflataque mollibus auris.Omnia dein menfus, Cereris facra munera coudeRire cadis: demum. jubeo, quum fede repofiaMeilis erit jam rota tibi , conducere fervum 745Quaerenrem fibi recta , puellam la: prole carentemAddere; quippe gravis, cui nati , ancilla putanda.Nec te cura canis fugiat, fed denribus acremSemper habe, nec parce ciba. tua limina collasIlle vigil fervabir, opefque baud imprabus umquam 75°Auferer infidiis urus fur métis amicae.Collige 8c arcures paleas, 8c gramina pratisSeâa refer, mulis, 8c fortibus annua raurisFabula . tum famulos tandem fine corpora feiTosCurare , 8c meritis juga falvens deme juvencis. 755’

lHinc medium quando Orion 8c Sirius ignis

Arrigerint caelum’, rofeoque afpexerir are

739 Infundes quarrant 6m. Tempera-tus quidem parus . Sed in Graecia poetifiimum finitimifque Thraciae regioni-bus vina flint quamplurima , quae nia--gnam aquae poiTunt vim ferre. VideHomerum Odyfs. lib. 1X. differentem deilla vina, quad ab lfinaro tulerat fe-cum Ulylles , quoque Polyphemuminebriavit.

74x Fulfirir ut primum &c. DocerClericus , Theophrailum in lihro deventis Orionem dicere ariri b 39x!9’ Rampes; , un" «Pl a 3px! n zupâvu,ibique 5107:" pro aeflare jam inclinatafumeur, diebus aliqua: a confeflo Sol:

fliria. In larercula Peravîano lucida,pedis Orianis heliacum ortum facit Car-cinonis XVIII. Iulii XII. Sed addir,Theo hrafli aeva 8L Athenis maturiusid fat um elle. alia etiam fi velis etdoflrina Pcravii , ipfum adira.

742 . . . perflardque mollibus amis &c.Et Varro & Columella dacenr, areau]elfe oportere in agra, loco fublimi’ôre,qua perflare paflîr venrus .

748 Ne: te cura mais 64:. Ut mulraalia, fic etiam hoc Virgilius imitatuaet! inquiens: Ne: tibi cura annum fut-

rit poflrcma 6c, i

Page 55: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

54 HESIODI»Aurora Arâurum, tu carpe e viribus uvasPerla domum referens , dermique ex ordine lucesAc mâles totidem. phaebaeo expone calari. 760Quinque alias luces umbrofa in fede locato;Sexra aurem praires calcans de more racemasConde in fiâilibus moellas hilara’nria mentes

V Munera laetantis Bacchi. max rurfus ut altoPlej’adel’que Hyadefque 8c vis valida Orionis, 765Occiderinr caelo, cupidum Ire vomeris ardorSolliciter , rurifque heic definet annua cura.

758 Aurora Arc7urum 5c. Hefiodusira autumnum fignificat . lntelligitur vetopet Clericum aliofque Arâuri ortus he-liacus, qui incidir in Virginis 27 gra-dum hoc cit Septembr. xxl , quique He-fipdi aeva,tempus id aliqua: diebuspracCedebar . ls cil .verus ortus; Barnapparens aliquanro ferius fit.7 759 . . . danafque et ordine 6c. Anim-adverte antiquiflimam Graccorum dili-genriam in uvis curandis vinoquc con-ficiendo. Hinc factum credo, optimahabita fuiffe eorumdem vina 8st lauda-

V riflînfa, uri etiamnum ’maximo flint inprerio apud multos. Quis tamen huqumodi curam adhibeat in ingenri uva-,-mm copia? Fortalfe 8c Hefiodus id defeleâiori vina aecipit. ’l 765 Plejadçlgrîœ Hyadefqzte 6c. Deoccafu Plejadum fuperius diâum cit.De Hyadum veto occafir haec nota:Clericus e Peravii doârina. Paliliumidei’r. lucidiffima hyadumIin oculo Tauripolira mana occidir in gradu IIX Scor-Êii Romae, idefi Novembr.ll; quo die

olumella Tauri caput accafum facerefcribit . At in Aegypro maturinus oc-cafus fiebat in gradu Scorpii Xi, Nœvembr. 1V. Sed idem Columella Sueu-Iam mame accidere air Novembr.XXI ,1qui efi appartiens occafus maturinus, pasfierior veto Bic, Vides heic ornai: jin-

I cienda

y Quod tibi il placear tentare pericula ponri, n

telligenda elfe de occaf’u matutina (encofmico . Ira 8: lucida pedîs orionis flellamane accidir , Scorpii V. Oflobr. XXIX. .Zonae mediae Scorpii Xll. Novembr. V.Humerus eiufdem dexrer Scorpii XXI.Novemb. XPV. Igitur initia hyemis vercoccidere diffus cil. -

767 . . . heic drfinet annud cura 6m.Incredibile diflu, quae &- quanta inexplananda hoc verficulo . . . 7mm» unand XBorôr nippera; in , graeci Scholia-flac elfutiverint , quos R Latini quam-plures fequuti funt , fed inepriflime .

-Hefiodi mens clarimma: ab hyeme in-caepir agriculturam; tum quae vere ta-

unt , docuir; abfoluris veroquae ad aeflarem pertinent , in aurumnadefinit; ficque norias anni agrorum cul-mm concludit , viamque filai aperîr adalreram aeconomiae partent id cil adna’vigationeml. Vide Heinfium in librofingulari contra Tzerzem , 8c in anim-adverfione ad ipfum hunc verfum.

768 Quod tibi fi placeur 6c. Terri:aecanomiae ars feu navigatio , v quamfieri vetat efiodus Plejadibus marieoccidentibus , quad ut habemus etiamapud Quintum Smyrnaeum lib. V. v. 367.Plejas indcfefli oceani fiacnta fubiz ri-mas inclyrum Ofiancm, aè’rem pertur-bons .- pontas 9cm parcella fruit 56Hoc Vera hyeme fit.

Page 56: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERÂAC DIES. seHeu male rune pelage fides , quum Plejas aquofumOriona polo fugiens le merferir undis. 77°

Omnia ventorum llridentia flamina fervent,Nec juvar undanri tunc pinum in gurgite habere.Exercere folum praeflar, ficcoque carinam rLitore fubduëtam magnis circumundique (axisMunire ,humentum ventorum praelia contra’ ’ ,77:

Exhaufla fenrina, humorine robora laedar.Arma domum portans in fedibus amnia claude,Velorumque legens alas fufpende refixumTemonem ad fumum , dum fufciter aura marantem 780Tempefiiva polo furgens. rune lirore puppimMitre citam properans, arque aptis «mercibus impleDulce relaruram mulro tibi facuore lucrum .Non aliter genirorque meus , flultiflime Perla ,Atque tuus pelagi fulcabar caerula pinu 785Indigus: emenfo huc etiam qui gurgite venirAeoliden linquens çumam, non ipfe banorum

77r Omnia ventorum 6c. Non abli-mile illud Virgilii : omnia vrntarumconcurrcre, fiamind vidi 6c. St illud. . .non illa trafic par alrwn in , tuque aterra monta: convellcrc fanent 6m Sim-plicior in rradendis praeceptis Hcfia-dus; mulro feiiiviar venuliiorque Vir-gilius .

778 Vdorumquc lcgcns alas 64:. "le"qui: fic etiam Virgilius; 6’ velarumpandimus ains. 8l alia loco remigiumalarum dixit &c. Sollemne enim poëtisen , quae funr volucrum propria ad na-ves transferre , 8s vice verfa , non fineclegantia .

787 Acolidcn lingams 61:. Cuma unaex urbibus Aeolicis , de qua paiiim Geo-graphi vereres .

787 . . . non ipfe banarum 6c. Hi duoVerfus Clerico videnrur gallica nivefrigidiores &indigni rama poëta; adeo-

que jugulandos delendofque cenfer, fiAriflarchi more in males verfus fac-viendum cil . Atqui li poëta intellexififer, patrem fuum non luxu quodam .ac taedio, quo homines etiam ditiflimialliciunrur, patriam reliquifl’e; fed pau-pertaris vi compulfum, qua (un fineculpa opprimebatur, quid in hac te.tam vchemenrer vituperandum aller .plane non video . Negari enim non po-tell, mulros boulines incommoda ma.-xima , quae fatum fert navigatio , 0bfolam vifcndarum regionum cupidita-rem, libenter fulcipere, qui alîoquinbearam in parria viram commodifqueomnibus abundantent poilent fecuri de-gere . Hinc male dicerenrur divitiarumo’pulentiaeque perraefi? Nonne etiamantiquis illis temporibus piraticam exer-cere apud Graecas, ut ex Homcra aliif-que confia: , ipfis. regibus gloriafunl,

Page 57: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

,6 . HESIODIAur pertaefus opum 8c vitae felicis , ar atramPaupcriem fugiens, homini quam Jupiter inferr.Exigua veto vicini Helicauis in Afcra 79°

Paupere fedem habuir vico, brumaque maligne,Difficilique aeflare, nec aequo rempare in ullo.

Ergo agcfis, o Perla, memot tu fidera fctva’Apra operi , quodcumque vocar; maris ire pet aequarPraecipue fi ducit amor . non grandis. lauda 795Navi ia in enti merccs im onc carinac.g aMajus onus lucrum majori foenorelucroAdjicier, rapida abftineanr fi turbine venti.

Jamque adeo , verfa in pejus fi mente, pet undasTendere mercaror properas alienaque fpetas 800Reddere falarique famem, te ccrra doceboTempora, queis refoni vaftum maris acquor arandum,Nautica inexperro quamvis milii gloria defir.Namque ego non umquam rranfmifi caerula navi,Carbafa in Euboeam nifi quando ex Aulide folvi, .803Graecia ubi quondam derenta furcnribus aullris ,

crut? Cetetum alii alia de emigrarioneDii partis Hcfiodi; quidam debitum,quidam caedem caufiantur.

790 Exigua veto 64:. Afcra vicusBoeotiae in ipfo monte Hclicane, quiquum immincar Afcrae ira, ,ur hycmemon a falis calorc tepefiat , courtaqucaellate maximas colligar refleflatque ca-lores, quemadmodum habcmus ab eo-mm locorum pcriris, nil mirum taroauna habiram elfe incolîs Afcram in-commodam . An etiam diflum id apoëra irato propret injuriam aliquamal) Afcraeis acceptant. cette poëtaeomnes patriam laudant. Vide gramma-ticos veteres, St Paufaniam in primis»qui Afcrae fitum conditorefquc memorar.

795 . .. non grandia lande 5c. Vir-gilius contra dixit : laudara ingentiatara , exiguum colita. uterquc jure in

Miliriaefun te , uti pater.

799 Jamque adea verfa in pejus 61’.Hefiodus heic manifclle agriculturammercaturae ptacferre videtur; mulroqueclic praeflanriorcm St feeuriorem agro-rum cultum nema fanus negabit , quam-vis fartach citius ad opes maximasmercatnram exerccndo perveniarur.

805 Carbafa in Euâoeam 6m. Eubocacontinenri vicina: Aulidis veto pattusceleberrimus apud poëtas prqprer ex-peditionem Graccarum ad rojanumbellum , 8L Iphigéniae Agamemnanisfiliac facrificium. Vide Euripidem inliujus nominis tragoedia. Noriilimi 8cilli vcrfus Lucrctiani:

Aulide uo poêla trivial virginîs ammIphianajîzi rurparunrfanguinc jadeDuc’iores Danaum delet’ii, prime vira:

mm 6c.

Page 58: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERÀAC DIES. s7.Militiae Argivae rebut , late undique magnumVenturum excidio Trojae collegerat agmen,Amphidamantis ego ad certamina clam profeâus 810Egregii , undifonam trajeci in Chalcida; matiMulta ubi magnanimi pofuerunt praemia pagine;Meque adeo dulci- viâorem carmine viditAuritum tripodem ferre admirata inventas ,Quem rediens facrum mufis;Helicoue’ dicavi, r ; 81;Qua me fede prias docuerunt carminis artem.. ; LTantum ego tum haves expertus: nec tamen ahi i .Ipfe Jovis metuam latitantem.pander’e mentem ,Dulcia Pierides mihi quando carmina douant.

Quinquaginta dies, poflquam’ fol.aureus axe!

810 Amphidamantis ego 6m. Hic Am-phidamas erat Chalcidis rez in .Eu-hoca ; quum in hello navali Emmen-fium occidi et, ejufdem filii maximoapparatu funus celebràrum’variis pro-ofitis certaminibus de more ludifque.

îlefiodus vicit cama, praemiumque vi-aoriae tri odem , quem redux in pa-i

heliconiadibus dica- »triam mu xs illevit," retulit. .-Si elfe; infcripzioni cre-dendum , quam inter alios profer; DionChryfofl. ont. If. de Regno. non du-bium foret, uin clivions facrit Home-rus ab eo viàus.l Sed totum hoc cumHomero certamen inter fabulas aman-dandum , ut jamdîu viri doâifiîmi ob-fervarunt, quamquam 8c verfus profeerama: 8c ab Homero 8c ab Hefiodomm recîtati , 84 Panides qui en: Chal-cidis tex , hujus conçertationis indexmemoretur , de quo proverbium etiamvaria: «Hem , quod folet in cos infini ,qui minus fapienter judicant. Quid? utalia omittam , tantumne laudis gloria?(que éontemptorem Hefiodum (nife unbirrabimur , ut aemulî a f: viâi nomenfuma pet totam Graeciam celebratifli-muni hoc loco reticuiiïet modeflia vi-delicct impeditus? Minime fane . A:

, feribendi genere , nativ

Theogoniae de f: ip o narra: solin.

820

vixerene eodem tempore Homerus 8:Hefiodus?iCertant feriptores, St adhucfub judice lis cit, quam fortafl’e di-

l rîmetVAlloyfius Lamius in fuis auditif-fimis, quas jamdiu paru in hune p05.mm, difquifitionibus. Quidam poke-riorem Homero Hefiodum faciunt , qui-odam , fupparem , quidam etiam interioerem fiatuunr , quorum mîhi placet fen-tentia. Si epîm quo quifque funpliciori

ne colore quo-dam , i110 quidem pari imo ac minimefucato , crebrioribufque apologis prover-hiifque deleâatus efl , eo antiquiorpoàaeexifiimandus, plane vetuflior Ho-mero mihi Hefiodus habebitur. Videepifl. doflifs. Com- Carlii ,ad italien!!!fuam Theogoniae verfionem . v

816 Qua me fait prias 6c. Vide anid contrarium iis , «aux in principio

81871ij Jovis maman: 6c. mai aJove mufifque (demi: . Itaquo môle.dici: Hefiodus , quamvis erperientia na-vigandi careat , tamen (a poire de au:navigandi ben: difforme: a mufis ede-

flum. .. h."-820 Quinquaginta dies 6m Clericusfufpicatur heic omiiIos cite a librariis

Page 59: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

53 . HESIODiIVenir equos, progrçiÏa ad finem aeflate laborum,Apti iter àd pelagimortàlibus. baud tibi navem; liFregerit.,*"’aut focios demerfos hauferit Aunda,,

Ni ferus exitiumz, terram qui concutit omnem,» HNeptunus kniedite’tur, de, acrior ira Tonantis, u V 82sQuos penes imperium efl 8c iniquae fouis. 8c aequae ,Tune faciles..aurae,..tunc 8c .tranquillai pet altaBidet laeta.quies ventis4tunc fretus in aequorSelve ratem,’ .cunâis. intus :tibi rite locatis. v qQuampinimumnverofeflina invifere ferles, i . V 830Nec Bacchi expeétalentus nova dona ,.nec udum rAutumnum, properamve hyemem, neu flamina diviSaeva noti , :quiiiturbht: aquais.marisv ufque nigranti;Imbre per autumnum gravidus.,furit afpera ponti .

.Tempefta’s excita; 8c inhorruit’unda’fub illa. , 1 i -831Vernum iter e11 aliud , quum primum garrula ’cornixr I

’Quanta premit ficca pedibus vefligia arenar Incedens., folia afpicies pubefcere tantaFrondifera e ficu, mm pervius acquore curfus lScilicet, ait illum nulrlus perfuadeat, auStor; fi V A. 840Namque anima baud placitus; quod capta, 8C tempore tantumInvadenda via en: , 8K crebro obnoxia. damne,Id quoque non dhominum renaît genus , minque fluitis

duos verfusv iam ab antiquis tempori-fbus eo lfaciiius quo pet idem verbumincipiebam. Sibi enim perfuadere- nonpotefl, tam fuifi’e Hefiodum rei nauti-cae imperitum, ut omnem navigatio-hem coè’rcuiifet intra quinquaginta dies,quorum initium fumarur ab aeftivo fol-flitio , i quum praefertim ante idifolfiif-tium par totidem dies non minus tutonovigaril omnes norintq, nec’ ipfe po-tuerit HefiOdu’s ignorare mari finitimus.’Quamobrem: ira fuppleh A L I un!

Huard vertigo"; qui "’64!an noriaKyoœaéar jAumvê’pyén-, d’un) bran

E5447: mnn’uowwôcau tu. a».

ut cf! deinde in tenu. verfus fiadeiTent, in eiïem’a meilatine red-dendî:- * " V

Quinquaginm dies, prias chum Phoc-* bas olympum

Quam migit, glaucum mare Imam ;I aliique faquentey v

I Quinquaginm, alto poflquam fabli-

1 mis air-axe i , nVenir (quos de. , .Sed nihil muta , quamvis faim: huiuf-nodi’omifliones a iibrariis plerafque’faâas, Hefiodumque in primis fouie-corruptum ac depravatum. ’ ’

Page 60: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPÉRA ACVDIES.a

S9

Efl: anima illa avide quaefita. pecunia corde,*Sil: miferum quamvis in fluâu oceumbere. fed tu 84SHaec tecum mea diEta iterumque iterumque volutans-Omnia, confiliis adhibe melioribus aures..

Haud quantum eft tibi c’umque; carinae crede: refinquePlura domi, impofita contentus parte minori,Trifte etenim tumidis in fluüibus omnia cogi 830Perdere. mile etiam , fi quando pondere, grandiImpofito plaui’cris , curvàtum fregerîs axem, a

Atque onera intereant. mediam ire camus iris omni,Quidquid erit, ferva; femper fer: optima tempus.

Accipe 8C haec monitus vitae praecepta beataePofl: maris infidiasr thalamo tibi jungeI’e praefletTum fociam mature; aetas quum certa nec aunis’Ter denis aberit multo minor. illa; nec ipfosMultum adeo fuperans exceiïeritpoptima jufioConjugio haec actas. quarto pubefcat in anno w 860Poil decimum mulier, Inubat- dein grandior une».

344 E]! anima illa avide’ôc. Pecu-niant avaris ’dominari , ante virturemcire , reginam haberi , 8c iimilia paffimapud feriptores invenias: ipfam verocire animant, elegantiflîme diâum 1’(010, quod fciam , Hefiodoi. «

853 Argue ancra intercanr 5c. Dif-plicet Clerico 7! Æyeupoâu’n, quod efl:proprie obfcurentur, vertere intereanhmalletque dicere corrumpantur. Sed nonperfuadet: itaque nihil de vocula foi-iiciror .

853 .. mediam te camus &c. Quam-quam gêna. waûa-Bmdiâum putet Reinefins heic de tempore tantum opportu-no ad navigandurn; ego. tamen gemm-tîni hoc praeceptum accipiendum duce,praefertimrquum poëta proxîme verne-rit St navim plus aequo onerare , 8cnihil domi relinquere &i fimilia , quaefuntwomnia damais periculifque, ohm»

iia maximîs, fi fiant. i a. 855 Accipt .62 haec Hunc ,egO. i

verficulum addendum putavi. ne ullofine nexu traniitus fieret a. rebus nuncticis ad res diveriiifimas. Latinorumpoëtarum miner... quam Graecorum liabertas au: patins quaedam mulacia , quafubito in ca, quae dicenda flint , in;filiunt .r Pindarus inprimis hujufmodiefl , ideoque obfcurior vulgo habitus»( 856 . .. thalæma tibi jauger: 6c. Ah.-(oiutis breviter quae ad naviguionempertinere. videbantur; iœrum ad praercepta moralvia deiabimrwpoëtai, quaenon agricolis (0111m, Ted muni homi-hum generi fun: accommodatæ, incipit-que a flatuenda idonea ad matrimornium aetate, quam .annorum trigintain homine requirit, annotant (pliait?

tin: in munere. .

. I. aHi;

Page 61: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

60 .HESIODIVirgo aurem placeat non ante experta hymenaeosConnubio focianda tibi, quae vivere caflisMoribus aiTuefcat. praefertim delige, usaisQuae vicina tuis habitat , prias omnia rite 86gDifquirens, circum ne quid vicinia muflët.Nil cette melius (ligna vir conjuge terrisPolfidet , indigna nil durius. efibge meulasQuae fequitur; fruflra facibus fine fortia torretMembra viri, traditque citae defeifa feneâae. 870

quue deos colite veritus, fratrique fodalem . vHaud facito aequalem . quod fi vel feceris , illamNe prior afiîcias damna, cave, neve lacelTas.Gratia mendacis linguae fit nulla: loquutusQuod fi quis fuerit quid laevum au: fecerit idem, 87;:Bis tantum punire juvet. fin rurfus amatamPofcat amicitiam, cupiatque rependere poenas,Sufcipe. namque alias alium vir reddit .amicurnInfelix; numquam mentem color argua: cris.

86 7 Nil rem maïas &c. Hinc illudSomonidis apud Clementem Alexandr.(iront. lib. V1. i

rubanât 81h 309p.. in? Milieu:Rhin": 5140m», kW fi)!" naît &c.

pailim etiam apud alios fimilia .868 . . . menfirs qua: faquin" &c.

Turpe habebatur apud Graecos , uti 8lnunc apud orientales omnes , fi convi-viis mulieresuintereilent; nec in alio-rum domos , nifi propinquiflimorum ,ducebantur. Quae contra faciebant,eae putabantur inhoneflae. Lege Corn.Nepotem in Proaemio-

869... frujlra facibus fine 6c. Suf-picor diéïurn de impotenti mulieris im-

* pudicae complexu, quae fine facibusidefl fine iman hominem fatigat. Ni-hil melius invenio.

871 quue deos colito 6m. Diis re-(ercntiam adhibendam , amicitias non

temere faciendas, faëias aurem, fer-vandas praeci it : mulras enim ob canf-fas nocent , l dirimantur.

87s Quod fi qui: fuerir 62:. Id non. placet: meliora illa, quae de amicitia

8: auâor Pythagoraeorum verfuum 8cM. Tullius docuerunt , quorum alterinquit, non elle odio habendum ami-cum propret exiguum pecCatum; alterveto, quae tolerabilia erunt, ferenda.elfe; & hune honorem vereri amicitiaetribui vult, ut i5 in culpa fit, qui fa-ciat. non qui patiatur injuriam. illirefile quidem; nifi forte 8l Hefiodushenigniorem quamdam mercatur inter-pretarionem- ,

878 . . . manque alias 6m. Haec nonreferenda ad fuperiora dicit Guietus , (et!ad fequentia. Non video qua ratione.nam quod fequitur: numquam mental

- caler argua: erit feu quocumque morio

.ü v...à-æ-x-q

Page 62: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPÉRA Ac DIES.Non multum indulge hofpitibus , nec nullius- herpesElle velis: pariterque malo comes ire recula,Jurgatorque bonis dici. non ingere cuiquamPauperiem coram memorans, aut trima damnaObjice ludificans: etiam haec funt munera divum.Optimus en: homini thefaurus lingua, (cd illaParca; nihilque, modum fi fervet, gratins 0re.

".335.

Si male quid dicas , majora audire coaâusIrafcere cito. numquam morofus’, amicos

Convivas inter multos conviva repofce,Quod pretium fors cuique dedit; nam gratia contra i 890Plurima continget, jaéturaque parva putanda.

Mane Jovi libans nigrantia vina, caveraIllotis libes manibus; nullique deorumId facies: neque enim tum vota audire precantumUlla, fed irati potins contemnere fuerunt . 189iSpernere quis tentet (clam? converfus ad illum,Seu petat occafum fugiens. feu furgat in ortu .Ereâus ne minge. nefas, medioque viarum

graeca interpretentur , femper obfcu-mm erit ac duhium , diâumne id dediffimulatione , an de falfa amicitia &c.

880 Non multurn indulge 6m. ideflne nimius fis. haec auteur digna, quaeetiam in hac morum optimorum luceimitemur .

884 Objice ludificans 6m. Sapienter .Nam quid amarulentius elle poilu quamjocari in aliorum miferiam? Sapienteretiam quod fequitur de lingua. Namqui multum loquitur , fieri non potefl ,ut femper o time loquatur.

890 Quo pretium fors cuique &c.De fymbolis poëta loquitur non im-portune exigendis. Id enim vehemen-ter inurhanum .

892 Man: Jovi 6m. Diis cade facri-fican dum: hinc illae veterum frequen-tillimae ablutioues apud Homerum 8c

Virgilium . Illotîs aurem manibus etiamin proverbium ahiit in eos dici folitum.qui au: imparati aliquid facere aggre-iuntur, au: ejus rei quam fufcipere

volunt , omnino ignari funt.896 8171m": qui: renter filent 6c.

Haec paucula verha a me addita , utlatina clarior fiat fententia. An hocproverbium in cos, qui quum nulla inre praefiant, potentioribus nobilioribuf-

e non dubitant ohtreâare; an quae-am orins fuperflitio? Certe Gland.

Salmaius male intellexit hune locum,atque idcirco a Petavio cafligatus cil.Sed heic diutius. immorari non operaepretium mihi videtur. laque alios fiplacet interpretes adito , multumquecujufdam emditionis videlîcet recondi-tae referes perleéla parte l. lib. ll.c. 56.."Hieroz. Samuelis Bofcharti. J’

Page 63: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

62 HESIONDIProgrediens , extraque viam il feeeris, ipfaNudatus. vel noëls artus :- noxnipfa deorumi elI. 900Id facit aut refidens , cui prudens peâore virtus,Parte in fecreta, nant fuecedens undique reptaeParietibus canine. nec ,rfi’fors turpia pallias,

r Detege foedatos immundi ’corporis artusAnte focum; nec item rediens la fanera trilli ,’ .905Sed potins divum a ’dapibus, tibi germina prolisCerta para thalami ingreffus penetrale irepollum .Jam fluvios non ante gradin ltranfire perennes lAuferis, ad facri quum verfus numina fontis ’Laveris. irrigua palmas in fluminis unda. 1910Quippe aliter fi rore manas contemferis haulloSpargere, di poenas irati 8c dira parabuntSupplicia illoto feros ventura perl annos.

I Nec ficcum a viridi follemni in honore deorumNigranti refeca ferro converfus ad ungues; 9HNec calices umquam erateri impone bibentum,Exitiale fubeft nam fatum: ubi coudera teâaCoeperis alta, cave imperfeâa relinquas,Ne refidens erocitet deferto in culmine vcornix.Nondum lullratis epulas qui raptat ab ollis ,

905 Ante forum 6c. Nam apud hune:cran: diiPenates, focufque, ut aitPro-clus, habebatur tamquam ara donne-.flica , in qua fichant libationes. .

906 85:1 potins divan: 6v. Mule omi-nofum erat liberis operam dare polifimus; faufium cil aliquid laetum . Sedhaec 8L quae equuntur plena fuperfli-

rionis . t . .908 Ian: fluvios 6m. Et ipfi cran:facri, 8l numen hahcre credebantur:idcirco iifi’lem fiipplicandum iter facien-sIl , ut bene faullcque omnia pr0cedant.

914 Nec ficcum a viridi «in. Redderehune volui verfum ipfa ufus Helîodimetaphora; addidi aurem canvcrfus ad

920

anglas, ut elle: minus ohfcura. Cete-qrum non modo id in convivîo follenhni deorum nullo padlo faciendum, fed-ne in familiari quidem meula inter co-

gnntos au: amicos . i9:6 Net calices maquant 6m. Si haecad urbanitatem referamur , fortalle to-leranda tint; fed quum ad religionemfpeûare videantur, anili fuperflîtionedigna film. Multum quidem laboratProclus, fed frullra., ut aliquam contémodam airera: explicationem . Animad-verte etiam ollas 8K cetera vafa , quiabus utebantur hujufmodi homines, lu-

flrari folita. l

Page 64: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPÉRA Ac DIES.Ereptafque vorat; quique. undas haurit ab ipfisLoturus fefe, ciet ipfi baud lcnia damna.Ne puer annorum bis (ex tibi fortefepulcriis,’Quae-vetitùm movilTe loco vel tangere cuiquam,Alfideat , neque enim fas en. id reddit inertem . 925.Nempe virum: Iparitcrque nocet , duodenaI volumeTempora. fi lunae primo, compleverit aevo-. . VFemineo in folione tingite corpora lymphisVellra mares; ham deinde gravis vos poena fequetur .’Obvius vaccenfas -.ubi filera ardere per aras ’ .930Videris, arcanes mettras reprendere ritus; .Haec etiam indignans odit deus. aequor in altum r.Seu properet tfiuviusv, feu. fous argenteur; «unidis

la ’ s ’

92 3 Ne puer annorum 6c. Proclusni «8min interpretatur fepulcra , quaemovere nefas crat. Hunctegovfequurusfun: baud igname codent jure. de,ut ait Clericus. terminos figni care.Hac de re pinta , quam oportebat.veteres Scholiaflae. Heinfiusautem fusdeque .vertit bos -verfiis: corruptosenim elle 8c male ’difpofitos arbitratur.Itaque fic interpungit: "que fuper im-mobilibuslocaro (non enim bonam cf?)neque maliebri lamera corpus purgarepueram fines duodccennern , quia mafia-los enervat, flaque duodecimrmenfium:nocer ô illud aequali mode vira: duraenim [un rempare à banc rem fequiturpoena En. Quorfum haec vulgatae le.alunis rama turbatio? ut probabiliorclariorque eniteat fententia. Atqui pro-feflo, quidquid afertur de balneis inAthenienfium inflitutione , eodem mode8L obfcura cil 8c inanis , cujus num-quam certa reddi poterit ratio, nifi adancrant fupèrfiîtionem confugias. Tarnenim cil infulfum. ac ridiculum praeci-pere non déponendos fepulcris puerosduodecennes 8c duodecim menfium,

Murmuret , ingrate foedare ah parce veneno

quam in hac omnino aetate non lavan-dos in muliebri balneo . lgitur nihilmutandum cenfeo. - - . a .

928 Femineo in folio 6re. Hoc praeiceptum viguit fortalTe apud GraecosHefiodi rempote: nam Clemens Alex;contrarium in ufilfuille poiles. docet,exprobratque Paedag. lib. IlI. c. s. in-quiens: Lice! aurem aliis volenribus,quae domi firnt’ inclufae , mules vider:m balneis; heic enim fe exuere fpe-êïaroribus mm uam corporum cauponi-bus non erubejï’unr. Sed Hefiodu: qui-5dem c0 us femineo non exhilararelamera fumier . l’iris aurem 6’ femi-ais communia apura film balnea ée.fic ille . ubi etiam videtur receptae fa?vere leëlioni ,, quum nullam puerorurnduodecennîum aut unius anniculi, ,fedvirorum mentionem faciat. A

933 Seu lamperez fluvius 61’. Proclusait, Plutarchum hofce verfils delendoscenfuille . Atqui fortalle faniores , quantalii multi, quum pofiît aliqua probabi-lis afferri caufTa, eur id faciendum ve-tet poëta , praefertîm fi fluvii fini: au:fontes, ubi incolae aquantur.

Page 65: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

HESIODIExonerans te nempe gravem. quid talla profint 939iAufa, quid immundo lymphas corrumpere caeno?In primis maneo vitare nocentia famae - lMurmura: fama mala eft , facile fe tollit ab imo

. In fublime lew’s; ferre illam 8C panere durum ei’t:Nec perit ulla, homines quam multi fpargere certant 94°

ÀÜndique vulgantes; quaedam en: dea nempe ,vel ipfa.Interea fervans labentes ordine laces ’ I

A!) Jove , rite tuis, quae fint peragenda:, miniflris. Praecipe. lux menfis tricelîma quaeque laborem

Infpicere., 8c menfum. in partes partirier aequas - 94sOptima, quum populis judex dat jura vocatisIn eoetu, refonatque forum clamoribus omne:Ipfe deum gaude: genitor, Saturnia proies . - ’Prima tibi lux facra , 8: quarta , se feptima: Apollo

937 In primis moneo du; Malam elfehominibus vitandam famam, omnes no-tant; at in eamdem reûa etiam faden-tes 8: quae a nabis virms poflulat,exfequentes incurrimus . Hinc illud Vir-gilianum: Fuma malurn quo non aliudmortalibus ullum 6m. 4’ 942 Interea,fervans 5c. rUltîma car-minis hujufce pars de dierum doâri-na, quam licet alliqui ab haâenus diaélis feparent , ego tamen continuandamarbitror, quum tomm poëma fit Opera8c Dico. Sed haec omnia fuperflitiofisailrologis St philofeleniacis for-rafle do-nanda philofophis, quibus in rama e-tiam philofophiae luce haec nom-a actasipfa non prorfus caret . e

94. 3 . .. rire tui° 6m. Petronius me-moriae tradidit c. 3o. fuiffe apud Ro-manos etiam in nonnullorum tricliniistabellas afiixas , in quibus qui diesboni quique mali client. notatum eut .

946 . . . quum papulis index 6c.Tem are nimirum antenierediano; utet grimai Odyfs. aliifque feriptoribus

Hae

evineit Scaliger .- 94,8 Ipfe deum gaude: &c. Heic inter-pretes diverft in diverfa abeunt. Egonementem poëtae aifequutus? timeo ve-hementer , ut quad fentio , fatear . Hoctantum dicam: in mea interpretationeconflare integram fentemiam , fi hicverfus ad fuperiores referatur, quem--admodum illa cauffalis particula yip intexto graeco referendum manet. Quidenim prohibet dicere , lovent gauderehominibus veritatem feu jus agitantibus-in fora? Vide quae ad hune locumhabet Heinfius contra Politianum , Prœclum , 8L Tzetzem . Sua cuique placent .

949 Primavibi ôte. Guieto même! incf! nuait feu dies tricefima: fed Scaoliger liquida ollendit , Ë!" vocatarn elfetempore Hefiodi primam menfis; Solo-nem autem omnium primum dixilfe mennemie. in" a; réer. Porro Graeci ne:in decades menfem dividebant ira u:dies primae decadis kami" dicerentur ofecundae pitance, tertiae 001ml!" ôte!Place: id in antecelfu adnotafl’eç

Page 66: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPERA AC DIES. 65Hac fatus aùrato ciné-lus latus enfe decorum ’Latonaer pattu eût . Loé’tavaq’ue nonaque menfiS’

Utraque .crefcentisi faufle mortalibus apta.Sic quoque 8: undena , 8c veniens duodena paganda, ,Haec bona tondendis ovibus , fiaventibus illaFrugibus aeflivos per. campos falce feca’ndis. 9HSed melior duodena tamen: namque.aère pendensStamina tum properat fublimis aranea ramis n-

,Tendère, tum magnos formica attollit ’acervosHaud hyemis fruftra memor à: praefaga futuri..Hac juvet ordiri telas , hac fedula virgo A 960Coeptet opus. decimam pofl: menfis tertia primum-Quae venit orta, fatis contraria. femina mixte *Spargereè fentes nuncis fylveüribus illaInferere utilius rames; favet optima plantis; iAt decimam pofl fexta, ubi jam decrefcere luna . 965Incipit, arboribus laeva cil; iprolique virili .Utilis. baud aeque teneras amat illa’puellas;Gignendifque adverfa micat, thalamoque jugandis;Haud quoque femineo generi bona prima creandoSexta oritur. molles illa felicius hoedos ,

949. . . Apollo hac fluas 8c. Di e-ne! Laërt. in vit: Platonis ait: na ci-mr Plate Thargelionisi feRtimo , uoDelii natum Apollinem dicunt &c. qId-circo omnium menfium feptirnus dies ;Apollini racer.

» 956 . .. na ne a?" pankas 6m Ara-uum in aëre ufpenfum acre fila vînt"!à; un": idett die pleno.feu adulte, di-cit poëta. Ego illud,die adulte fanpleno omifi , quad fuis intelligatur fieriid clichas aeflivis , qui non dimidiaçi.fed pleni dicebamur . Guicto efi meri-dies quemadmodum’êc Scali ero. Sedquis dicat meridic tanmrn araneooacre 8: formicas gram; colligea? la: ,t’is non (un: ineptiae addendle;

’N

97°

fardant fade, -eo fieri haec potiflîmumL die , afiîrmafïe poëtam.

. 960 H4: java: ordiri 6m: Réf chiasdicit , Iris vocate Graecos caget illali na, quibus flamina intenduntur adteëam faciendam . Latinis et! jugum , 8cCampi ce]: jugalis. laque in ordiendatel: oponet primum telae pedes erigerte , 8: iis iugum impacte , quod Ovi-dio cit, t m juge iungere , Hefiodo-

qui"? dense: &c, v961 . . . decimum po]! menfis renia &c;,Cur haec omnia, videz: Hefiodus, kqui cum ipfo velî; defipere.

969 1.. prima creandofixra orimr («aIdefl (en: dies primate decadis feumentis iman .

Page 67: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

66 HESIODILanigerofque ovium foetus cannabis , 8: altisSepibus infixis circum (tabula undique claudeq ..Haec eadem juvat ufque mares, 8: jurgia gaude:Ingerere, ,5: falfa mendacia fingere lingua,Molliaque, ac caeca melius latitantia noEte 975Verba loqui, lenes quando vocat bora fufurroc.Menfis at 0&ava caprum tu luce, bovemqueCaflrato implentem magniSÇmugitibus auras :-Praevalidis duodem et! mulis aptior. illaAnte alias placeat, bis deno menfis in ortu v- t 980Quae venir, ac pleno nitet orbe . aptiflîma prolemFerre matrem en, acquis nature: moribus auaa.Ipfa viris etiam decima utilis -,’ utque paellisPoil; decimam quae quarta rubit. tenerafque bidentesFlexipedefque boves , 8: dentibus afpera fnevis 985;

. Secla canum, mulofque hac luce audir’e vocautumImperium , durumque pati tu coge laborem. -At quartant menfis, vel definit ille, ’vel orbemAd médium properat , malta vigil arte caveto ,Triftibus heu caris animos acrique dolore 99°

’ Ne cruciesgi (acta en; . tibi vincla jugalia «panarisServatis avibus de more , ubi quarta corufcoLux aderit caelo, ’fubeat tua limina Coniux.Sed fingito quintas; namque omnes amine trifli

976 . .. lene: quando 5:. un!" 7’apud: ego intellexi, juta illud Hora-fiiLflajeci f5 0a ine ne u n cm a unt Compgfim reperantur bora 6c. uQuae de quarta die dictmmr . amerverti quem ceteri interpretes latini ,Optimum Graevii explicationem fequutus .

994 Sed fugiro quintes 6c. Vir iliusin eamdem rem habet: quittant age ,-pallidu: Oran. Emenidefquc fatac 6c.An 8c in Virgilio feribendum Harem,

non Orcus , quemadmodum pua: Clea-*ricus , 8c ego jam- fuperius animadver-ti? Sane in faciendum: nain Virgiliusvidetur habuifl’e pue oeulis hune He--fiodi locum,-quum en feriberet; ê:nullus poëtarum Plutonem feu Orcumelfe Eridie ilion: dixit & jurisjurandipraefidem. huque diflinguenda ca no-minal, Orcuf ne feu Pluto fine afpira-tione ferihen us, filins hic difcordhccum afpiratione.’

Page 68: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

OPER’AAC DIES. 67.Difiîciiefque gravefque. illis cil fima catervasEumenidumt-late terras etrare, pet omnes , ’Suppliciifque agitante Ahominee immitibus Horci ,1 a i LQuod male pqrjurie genuitf Difcordia monilrumo -Septimn poü deçimam Cereri faver: area linge; .

t 3:.-Ventiiet ad.:æph)tnum.-venfaa, a: montibus dru" m1000Robora dejiciat ferrant, quaeque apta cubiii , A

’deaeqüe’olimtvalçanr aufus J rferre marinai: r 1.9 fIncipe fed quarta fragiiem niât-coudera cymBamÇo .

Jhum-None auteur écaillant poli lucem, utipronus in aequo: .i. - rPhœbusevergit eqùis, mélier. fed none priores 100;a. .- "Ante deum,- aequa’hornini, nuilique obnoxia fiaudi.

(Yes! xtegere campos, va! cerra parure ia; . Germinatiirplacelattjnon ,votisobititit muant..1 1 LAteïpeuc’i-horunfl decimum par .tertia quanti; fi ’ l A

Sefe’muneribus me: ,thùaeiconimodà’portef, ’- ” 1010

Optima, feu cadis intexere dolia lignis,Seu juga jumentis, bobufque imponere coeptes,Atque alto celeres domitare in pulvere mannos.Hac etiam in pelagus nigram deducere pinumLace juvar: pauci tamen illi fidere fuerunt, 1015Veracemve putant. decimam port folvere quartzOra cadis praeflat: lux omnes anteit illaSacra deis,. alii contra poil denique lucemVicenam id faciunt , rofeo quum fulget E00Exoriens auront: eadem nam vefpere ab atro 1020Deterior nocuae main, femina colligit aurae. z

SciIicet hac (uperum donc mortalibus aegrisLuces flua ferunt: mediae fine forte reliâaeNil palliant , aliufque aliam vir tallera cette:

’Iii

r

1004 None aurem &c. Adverte, non meridiem felicîores alios Quofalun] dies omnes non efl’e aeque feli- quid ridiculum mugis?ces, fed eofdem etiam dies alios p09

Page 69: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

68 .HESIODILaudibus; at pauci cauiTàs deprendere nomntt’Saepe eadem mater lux cit endemque noverez."

i tozsIllum ego felicem fortunatumque’ putatim .Ante alios unum, qui rite haecromnin -prudéns: î "iEt fciat 8: fervet dis carne; certaque, captans

»Auguria e caelo, male noxia crimina- vitet. ,

1026 Scepe eadem mater 6:.AEnpene verficulo au: deflruâam omnemde fafiis diebus , ac nefaflis doflrinam, Îau: inutilem eorumdum dierum. obier-vationem redditam . Refle igitur Hem-rclitus reprehenderat Heitodum , inanes

. hujufmodi fabellas merafque nu as,’ut ’ fentenria, fi a vano deorum’ cultu nepfuplcrfiitione ad veram fanâmque reli-fapientior caetetis hominibus vi rexur,

volume populo tamquam res alicujusmomenti venditare a Apparet etiam Plu- -tarchum , in quotient commentai-in adhoc- ipfuin poème carmen, egiffe ’ch

r,.to3ohac controvçrfin ’,j .utrurnd. feiiicet dufin: habendi, dies fauiii , aiii ’vero in-faufii; in vitaque Camilli oflendit iif-,dem diebus. 8K 1,8833 hep: &;adverfa

- contigifl’e .

1029 Et [clef 6- ]:th 5:; Optima

gionèm transferaturÏ: pictas enim fi ne-ligaturiut cil infortuniorum catira , in

1 diiigçmqt I-excolatur. , maxime: cer-,merlu; felicitatis origo du,

Page 70: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

SCUTUM HERCULIS;

Page 71: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES
Page 72: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

ri’AD ’LECTOREM v

.De [me altero lHefiodi poè’matequad Scutum. Hercuilisi ’i i ’

, inferibitur . rCONSTAT quidem , ait Clericus, hoc poëma dieimmun Ïquomodocumque primam voculam legamus;fed quaenam defint 8C quam multa minime confiait.Docet nos Hefiiodus ipfc duobus ’ultimis Theogoniaeverfibus, fe [cripfifre de altero illo Heroum. genere,

E qui. a diis ex mulieribus gèniti credebantur v,* ejufqueOperis non raro memincrunt veteres, ut Ve! "ex frag-mentis liquet . Horum autem -heroum quum longe praeoflantiflîmus a cirer. Hercules , non abfurde forte quis con-jecerit’ hoc poëma , cujus maxima parte deÇcribitur iClypeus Herculis, cire majoris illius àmmurt’rtov; quoitamen fragmentuflI, quafi opufculum diflinâum ab eoquod dixi, ad nos pervenit.- Cette tria potiflimumvipoë-mata Hefiodi folent memorari , inter quae Heroogoniarecenfetur, non Scutum. Maximus Tyrius diflèrt. XVI.haec habet; Hefiodus quidem fiorjîm’ Heroum, a mu-.lieribus initia filao , vrccenfizit gênera, i 6’ ex quartantquifque natus fieri: . Searjîm vero. poëmate dcfcripta :26illa efl T heologia and cum T heOgonia . I Scorjîm deni-gue viram javart: open: quae facienda ,t â dies quibusfacienda. Haôtenus Clericus, amice Leâor , cujus ver-.ba exfcribenda putavi: eadem fer-e reliqui omnes inter-pretes habènt , ex quibus etiam nonnulli dubitarunt,

Page 73: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

73 .utrum effet Hefiodi , an alterius antiqui ifcriptoris hocpoëma. Sed ego,omiifa hujufmodir controverfia , quaecerto dirimi.diffolviqueunequit; ad meam venio .inter-pretationem. Haud primum nunc latinis verfibus a meredditum hoc poëma in lucem prodit: taliquot jamelapfi funt anni , ex quo Semis in Etruria vulgatumcfl, ut antequam Odyffeam in manus’ hominum emit-cérame, haberetur aliquod imeae .ratiOnis interpretandîexprimendiqueï Craeca latinjs carminibus fpecimen , ac iveluti tentamen. Integrum tunc imprimendum, proutexflat nimirum .ianefiodi editionibus, curavi, infcripfique .Alfonfo Marfilio doâifiimo viro mihique amiciflimo. N uneautem*mutato confilio , priores verfus quinquaginta fep:rem, qui ad Alcmenam Jovifquejôc Amphitryonis cumeadem congrefiu pertinent , relinquendos duxi; multo-que fatius incipiendum eife. arbitratus fum.ab iis verfi-bus, quibus narrat poëta Herculem, quum ab’eodemCycnus effet vifus in luco Apollinis; fefe ad pugnam Iparafie . Sic enim .duo confequutus effe videor , ut relio&is’prioribus illis .verfibus. 8c integrum legentibus ap- .pareret poëma, 8c cominodius haberet initium. Egoquidem jamdiu in ca fum Opinione, eadem modo ni-imirum fuiife banc Heroogoniae pattern diâam ScutumHerculis, quemadmodumrlliadis pars illa ,l quae graecarrum navium enumerationem habet, cil appellata Bo’èo-ria. Partemv banc cire novimus -Iliadisi, quod. maximomufarum bono nota .fuperefi legiturque Ilias; Heroo-gonia Hefiodi feu aliud. hujufmodi, carmen , cujus ’eratpars. pngna»Hercu1is a cum Cycno, quum injuria tem-porum périerit,: fragmentum quod fuperfuit, .Scutum

. Herculis

Page 74: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

73.

Herculis infcriptum fuite Ceterum ne 8è priores ver-fus , quos refecandos piutavi , defideres, heic fubjiciam,quales in Senenfi exfiant editione.

Qualis agenareas patrie procul urbe reliât:Amphitryona figuens Thebarum venir ad arecsEgregii Alcmene durum genus Eleflryanis;Femineo quae pulcra thora praeflabat in omni.0re habitugue? 011i mortali fanguine ’nullaIngenii laudes poterat contendere virgo ,Spirabatgue nigris oculis nigrogue capilloTale decus , finira paphio gaule aurea lutaIpfiz fitos Cytherea adiens quum vijit amores.Atgue eadem , quanta non arferat alla priorum ,Sollicite cari flagrnbat iconjugis igue,111e licet mifèrae flraviflet funere PatremIrafcens in merle boum. qua rempare flippiezFinibus e patriis Calmaeam venit tu! urbemHoffitio exceptus paiera cum virgine , tibi aegramDuxit aciduliae V encris fine munere viramAmphitryon . negue enim carum fils ante» cubileScandere crut, geminas nymphe uam maximas ultorPlanifier bello fiatres , ferroque .lglperbdsT elebaum T aphiumgue arces vaflaflèt adortus.

Sic anima fixum: Promiji numina telles.Acifiterant, quorum veritus contemnere numenMaturabat opus, quad Jupiter: il) e probarnt.Ergo illam fludio pugnae’fitccen a juventtisOmnis quum domitrix figuitur Bueotia , 6’ omnesCertatim. Locrique vira je adjungere gaudentPhocenjèjjjue una: tentas (lux ipfè entervas 1 ’

K

Page 75: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

74[rictus agir, mediifque ardens eqfidtat in armis .,

At parer ille hominum divumque aeterna poteflas’Secum aliam tacito volvit fitb peêÎore curant ,Progeniemque parut, poflir quae vincere Martem .Id meditans celanfque dolas difcedit olympo,Furtaque noflumus veneris molirur . ad altumJamque T yplzaonium, Phician alite curfuCelfits sabir, refidenfque open: admiranda volutat.Nec mon: fir: captus nymphae Midcatidis igneConcubuit fizrrim valaque porrtus amura efl,

q Amphitryon qua noc7e redan: viéïricia belloArma domum refirens devicïo venir ab hojie.Non famulos prius ille filOS, non vijere ’gauderPaflores , quum nota adent penetralia nymphe :Ï ,T anrus amor cupido glijcit fizb peâore regisllAc veluti firevo qui longi elapfits ab aejiuConvaluit morbi , captiva aut vincula fugit;Sic alacer laetufque animi jam marre jabirusIntulir optato longum vefligia tafiaAmphitryon , fruiturque datis non ante hymenaeis[dalium carpens florem , cythereïa dona.

famque adeo magni revolutis menjibus arbisNympha fimul furtim fitmma love plena , jimulque

gregio commixta vira duo germina partitEdidir, baud uno prognaros robore fratres.Deterior namque alter erat, qui finguine cretusMortali; [on e contra praejiantior alter, ’ .Magnanimujâbe, ingenfque. tua de fimine IphicleusProdiir, Amphitryon: dia Jovis edirus alterDe flirpe Alcides lieras, qui te quoque , Cycne’

Page 76: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

75."

Marte fatum quondam crudelî male parerait.V idem: [une Phoebi ée.Tu ipfe profeâo his perleâis verfibus confilium

laudabis , opinor , meum , indufiriamque probabis . Quodfi 8c placebît, ut hoc poëma impoflerum non ScutumHerculis, fed Pugna Herculis cum Cycno infcribatur,minime pugnabo, immo potius libenter affentiar. Mectamen arbitrio id facere non aufim: vereor enim anti-quitatis auâoritatem . Itaque idem nomen fervetur ,forma tantum mutetur . Haec habui, de quibus te ad-monerem , amice leôtor; tu me auna valeque .

K5

Page 77: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES
Page 78: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

SCUTUM HERCuLIs.’ 7.

Vivant? inventum Phoebi jaculantis opacoin nemore Alcides Cycnum cum Marte , corufcumAcre renidenti , jaâantemque ignea circumFulgura fublimi e curru. cavant ungula pulfuQuadrupedante folumi, faperas it nimbus ad auras gPulveris excitas volucrum vi fubter equorum , ’Stridentefque gemunt currus . jam gaudi: CycnumSollicitant , magnique Jovis demittere letho ’ ’Progeniem aurigamque arde: . fpe laetus , 6c amisDaedaleis malta viâor cum lande potiri. leAt vota Arcitenens rifit fperqntis , 8c illiObtulit indomiti facvus contra Herculis arma.Jamque omnis late lucus Pagafaeaque Phoebi.Ara- relucebat Cycni venientis ab acre ,Jaâabantque oculi fiammae jubar acre. quis 011i [siObvius armato contra [e impune tuIifTet,Ni validu3.bello Alcides , Iolaus ô: ace: ,Quais invi&i animi , fortique ingentia tergoBrachia , 8c indomitae fiabant in corpore vires?Ac prior Alcides tum fic afihtus amicum en: 20

O Iolae, mihi bute alios cariflîme , magnasIn fuperos , ahi premitur queis Iimen olympi ,Peccavit pater Amphitryon , quum veniçoad arecs

a ln nanar: 6m. Hoc Apollinîs ne-mus en: in 1go Pagafaeo ad fepten-(rionem finus elafgici.

a...Cycnum 6c. Hemem nempe exmuliere 8: deo Marte genitum, qui ra-pinis 8c caedibus in cos facviebat ,qui Apollini dona ferre pet ca locaconfueverant. ’

1 7 . . . 1014m G au 643 Iphicli filins .

St Herculis aurîga hac in pugna .23 Peccavitpazer 5:. Am hitryonoc-

cifo Eledryone enfui venit babas cumAlcmena: a qui Aube profeâus cumexercitu vicie Taphios 8: Teleboos,Quo rempote Jupiter concubin: cumAlcmena , Heuulemque generavit. 1d-circo Iphiclo frette melior Hercules;in: Amphiuyon’u , hic Jovis

Page 79: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

78 ’ S C UT U MThebarum Iinquens Tirynthià moeniai, poflquam

Irafcens in caede boum Eleâryona peremit, 25Arque adiit Creoma atque Eniochen formofam.A quibus hofpitio exceptas, quae munera cumque ’Supplicibfls fils jufque finunt concedier ultra, -Malta tulit ,-claroque- fuper -donatus honore-

Vixit ibi cara cum; conjuge. mon: ubiitempus r I 3°Advenit, vitae in (taperas prodivimus auras INec fimili ingenio nec Feodem robore cretiIpfe paterque mus, cui Juppiter abflulit omneConfilium. nam teâa procul patriamque relinquensPraetulit Eurifthei ingrates celebrare penates. 39Infelix: poil: malta gemens veniamque precatusOderat heu nullo crimen medicabile.fietu.At me caelicolae duras voluere laboreçFerre diu. fed nunc gnavus mihi dirige curfumAlipedum, laetamque tuo fpem concipe corde. . 4oIngredere , adverfumque rotas age refilas in laotien!Nil firepitum Martis veritus , qui turbidus iraTerrificis Phoebi lucum. clangoribus implet :Sir validus lice: ille, tamen defelTus abibit. ,

Dixerat: illi aurem fic cil auriga loquutusu 4s!O patrue, o quali te rex hominumque deumque,Neptunufque, altis fummo qui praefidet aequusImperio :Thebis , voluere excellere lande?En etiam hune ipfum mortalem acremque ferumqueAdduxere tibi , claro ut potiare triumpho . à * sa

54 Confilium 6m. lis epud poëtas’mens a’ love eripi dicitur, qui malealiquid aggrediumnr , ruuntque in exi-

1mm. À35 Praerulir Eùrlfilui &c Iphicluaparfin renfla domo ad Euriflheum (demaculent. Euriflheus en: Peloponefitu, Herculemque continua cgnaiuini-

bus periculifque exponebat: illi enim-heros inviâiflimus decepto love a Ju-nonis franciums fervire ac parer: coa-flus erat. q

38 A: me caelicolae 6c. lune , aupotins Aïollo, cui Cycnus invifus ma-gnopere

Page 80: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

HERCULIS. 79Quare agefis atque armai humeris citas indue: nullaSit mora , quin magno congreffi cominus hoüiPugnemus; neque enim Martem Jovis inclyta proles,’Non 8c Iphiclides metuit. vefiigia retro

x

Spero equidem referet magni duo germina cernens v 55Alcidae, juvenes ambos, queis praelia dura iCrata magis refonant, aliis quam gaudia menfae.

Sic ille: Alcides placide fubrifit amiceCavifus fermone , iterumque haec impiger infit.

O heros lolae, Jovis cura; afpera pugna 60Haud procul en: novi expertus te robore firme.Nunc quoque fis memor ipfe tui , nec Ariona nigrumLentus agas; fors quaque dahir fe laeta , fequare .

Haec fatus, .laevi inclulit furas orichalcho,Caelatoque humeris ingentibus induit auro 6;Infignem thoraca, olim Tritonia PallasQuem dederat love nata viro tutamen’in armis,Praelia quum primum fatalia coepit obire .Nec minus 8c "ferra peétus circumdat , 8c altoSufpendit pharetram tergo, volucrefque fagittas 7°;-

Exitium vocique fimul vitaeque ferentes . .His acie in Emma-"lacrymale , morfque infidet atra; -In mediis rutilat laevor: pars ima nigrefciti

. Horrida fulmineae pulla Jovis alitis ala. .Corripit hinc haflam praefixam cufpide aberra, 7sIngentemque quatit deXtra: tum tempera circumTerribilem criflis galeam figuifque rigentemImponit, validum capitis munimen honefli .Deinde capit clypei non ,enarrabilis orbem,

62 . . . nec Ariane nigrum 6:. Arion.hic equus: porro ufitatum equis nomi-na imponere , ut 8a canibus.

7o . . . vblucrefque figirtds 6c. Ani-madverte elegantiflimam fagittarumde-fairtioncmo que» qua me. nilgaus.

inii ut, lacrymas ac marteau comme"re icuntur; media: laeviflimae fiant .

a nerva a nanar, pennis armera:unt , ut di ius tendant .

79 Da’nde capit clypci 6c. Jure fanebannes Piaçgnns jam MWYÜI hoc

Page 81: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

80 SCUTUMMirandum vifu, nec ferra, aut arte domandum.’ 80’

Nam tenui circum gypfo feâoque elephantoEleCtroque micans &.multo fulgidus aura .Totus erat, cyano clarum variante nitorem.In media flat terror atrox mortalibus anguisTorva tuens , oculifque vomens ardentlilys ignem 85

v Flammeus , ac dentes maculofis faucib albosExertans. olli nigro quufa venenoSaeva fronte fuper. volitat difcordia , pugnasIlla ciens hominum, cunâifque avertere mentemSueta, aufi Alcidem quicumque lacelTere hello. 90Horum animae nigri fubierunt oflia Ditis .Tartareofque lacus jampridem; at corpora terramFoeda fuper calidi putrefcunt fideris aeflu. .

, Adfunt Incurfiquue Fugaeque Necefque TumultufqueHorribiles vifu formae , Rabiefque Furorque 9sImpatiens animi. tum vulnere Parca receutemHunc tenet, huic milans vulnus crudele minatur, ïHunc lethodomitum pedibus trahit: effera vifu,’’Sanguineaque humeros palla circumdata foedosInfrendet flridore gravi, facvumque tuetur.Adfuut billenique altis cervicibus hydri,

Herculis Scutum exhibere nabis totumterrarum orbem- 8L quae in eademfiunt, pugnas nimirum , follemnes ho?minum coetus , ludos , certamina , bel-la, m’biumque direptiones, morientium-que emitus . Tum arantes ac mercu-tes gefque in aream con egames,tum racemos fecantes ac erentes adtorcularia. ,Sunt 84 venatores , 8: le-. orem canes infequentes , 8K equi cur-Àores, & adolefcentes (alunies 8c. cm-pentes.,ad tibiam. 8c cetera’hujufinodiquamplurima; quae omnia circum co-mme in modum ambit oceanus. Nonlhfimilis cil illaiapud Rama-nm in Ilia-

f

100

Hoiiibus

de (cuti Achillaei defcriptio, multiqueverfus iidem omnino funt . Cur id ac-ciderit, grammaticorum cil diligentiusinquirere , 8: au pfendrrHefiodi lit hocpoëma? Cererunr fi quis erit, qui pu-te! multo plura in hoc fcuto congefhelfe, quam quae ipfum (curant capet:gourait , je Popii animadverfiones adcutum Achillis in Iliade adeat, vide-

.bitque falunai penitus, exhibita ibi-Idem: figurarum menfura. banc 0mm

diflicultatem . - .94. Adfunt Incurfizfiue &c..Haec om-nia quafi quaedam viva corpora vide-bantur L fila. cuique. fiâtes conflabat .

Page 82: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

HERCULIS. 8!Hollibus Alcidae metus ingens, are cientesIngentem crepitum, quoties Tirynthius herasPugnabat. colubrum farcis lita corpora guttisvTerga videbantur , malarumque ater hiatus . . la;Non procul agreftumque fuum arque ameuta leonumAddidit Ignipotens. properant longo ordine turmneIn fe oculis converfae indignantefque; nec illae,Nec metuunt illae: cervix horrefcit utrifque. iIamque leo cecidit magnus; duo corpora juxta HOStrata jacent apri fortes: cruor omnibus aterVolvitur e membris, jucunda leonibus efca.Hinc magis ardefcunt ad pugnam, unaque ferunturSetigerique fues contra fulvique leones.Parte quoque in clypei Lapithum pugna afpera furgit Il;Pirithoum circa , Caeneumque, Dryantaque regem,Opleaque, Exadiumque, Phalerumque, Prolochumque,Et Marte Ampycidem Mopfuux genitare creatum,Arque parera fuperis Aegidem Thefea divis:Stant ex argenta reges, arma aurea regum. neAt Lapithas contra Centauri in tela ruebantMagnanimum circa Petraeum, ArEtumque, Huriumque,Asbolon 8: clarum auguriis , nigrumque Mirnan-ta , ,,Peucidafque duos Dryanum & fratrem Perimedem :Ipfi ex argenta, aurata gravis abjete dextra cil. la;Jamque ita nituntur membris, ut cominus enfeAeratifque putes inter le cernere telis.Hos inter tumidis fpirauteS’ naribus ignemMartis equos biiuges , ipfumque cil cernere MartemSanguineo armatum ferra, turmafque cientem 130

raz . .. on riantes 6c. Forum: ho-rum ferpentium ora atque dames ira aVulcano conflati erant , ut quocumquematu impellerentur , interque (de eolliii

refonarent. i hus Parte quoque in clypci 6c. Cui.

x

non nota Lapitharum Centaurorumquepugna? Unique Theflaliae populi fei-rociflimi ac pugnaciflimi ;Cen.tauri etiamvequitandi peritiflimi-, unde partit; equipartim homines aux a fabulis .

L

Page 83: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

82 SCUTUM.Fulmineum. curru refidens fublimis in altoFutur; eum propius Terrorque Pavorque faquuti ,Dira lues, ardent mediae [e immittere pugnae.Juxra etiam Jove nata, velut fi praelia coeptet,Cernitur infignis galea, proteâaque peâus inAegide jam telum qualTat, jam tendit in halles.Altius bine fuperum chorus eft: quos inter ApolloDulce (anar. divum domus efl in vertice olympi ,Totaque faaviloquae fremitu tefiudinis ardet.Pane forum, rerumque faro vis maxima profiat 140Caelicolum in ludis. fimiles modulantibus adüantMufae Pierides, 8c carmen hiare videntur.At fubter portas facilis venientibus orbemPanditur in curvum nautis. liquida acre videresUndantes fluâus, mediifque in fiuâibus albos tuLudere delphinas variofque intexere curfus.Hac illae. gemini patulis e naribus iundasEfliant, ac mutis explant fera pifcibus ora.Hi trepidant fugiuntque: uda pifcator in a&aObfervat tacitus palantes, laxaque tenditRetia fubflratum pelagi jaâurus. in aequor.

’ Praeterea Dames proles fortiflima PerfeusNec clypci tangens orbem pede, nec proculabfians

x

132 Futur ; cum propius ée. Et Ho-merus & Virgilius hos deo Marti co-mites adjungunt.

t 37 Altius hinc fripera"! 6m. Pulcher-rima fane fpecies , qua nabis Apollinismufarumque certamen in follemni deo-rum coetu exhibetur . Sed aliquibuseruditis locus corruptus videtur, necillud up) «P bien; 17mm: quid heic li-gnificet, fatis conflat. An 390.0: probéat legendum? Sed Clericus huic le-âioni minime codices favere obfervat.Ego fiifpicor, cant poire intelligi vo-icem de praemiis a diis Apollini à:

Mufis pro cantu propofitis.143 A: fubtcr portas 6m. Ingens qui-

dem faltus, at pidoribus non inufita-tus: qui piflores habent fane multa,quae in hoc poëmate admirentur 8cimitentur.

152 Pracrerca Bandes 61’. Si quo inloco oportebat meminifle hoc Scutumfume opus Vulcani, certe id in hacPerfei defcriptione faciendum erat: ni-hil enim illa, ejufque flntu magis ad-mjratioue dignum, ne dicam incredi-bi e.

Page 84: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

H E R C U L I S. 8;Emicat baud facilis diétu. nam Mulciber illumFecerat baud ufquam haerentem: voliranria pluma Iss’

Verficolore gerit pedibus talaria in imis,Inclufumque nigra vagina fufiiuet enfemDemiffum ex humeris. rapida volai: ocyor euroTerrifico teâus deflèâne Gorgonis areTerga retro, quad para chiens argentea rotumg 160Cingit, 8C ex aura dependens plurima firmatFibula. Cimmeriae mais caligine plenaOrci caflis erat circum cava rempara regis.Ipfe videbarur trepidans fimilifque pavenriTendere iter Perfeus: magna namque impete pane 165Gorgones elïufae infiabant, dextramque cruentamInjicere ardcbanr. illis properantibus alto wCum ’flrepiru’ clypeus viridi ex adamanre fremebat

Pulfus acuta fanans. fimul ora attollere binasImplicitosaonis angues 8c lambere refe 170Adfpiceres, prefTo fimul acres firidere denre.Magnus at horrifico glifcebar vertice PhorciNatarum fupra terror: quippe horrida facvitPu na virum , tenduntque adverfa in tela phalanges.A patria hi domibufque fuis gnatifque repelluntExitium; hi carrant populando averrere praedas.

r71:

Multi utrinque jacent; fed adhuc pars maxima telisViva furit . pavidae liant marres turribus altis ,Dilaniantque genas cum femineo ululatu,Spiranres, fientefque, opus admirabile vifu, 180Nec non 8:.fenio longaque aerare parentes

166 Gorgone: agitât 6c. Stheno 8LEuryale poll Per cum fugienrem Sara-ris Medufae matrem ulrurae ruchant.Certe haec piâura. non poëfis cil; ira"oculis omnia. ut Horatius ait, Giuli--bus fubjeéia funr. ’

172 Magnus a! horrifico 6c. Supra

Corgones acerrima pugna infculpta erar :ante urbcnl milites praeliabanrur proconjugibus narifque; marres e moeni-bus exituvn praelii follicitae defpefla-bant , (en (que diis preces ac vota offe-rebanr pro incolumirare natorum .

Lij

Page 85: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

S4 . S C U T U Mi Ibant confetti partis , infirmaque divisAlte exrollebant pro caris brachia gnatis ,iAfpera quos agitat faevo fortuna periclo,quequirurque furor Parcarum: bas regmine migras ’ 185Fecerat, 8c junâis ilridentes dentibus. 8: jamHorribiles torVaeque oculis 6: fanguine fparfaeInter fe paginant, rabidaeque cadavera circumQuaeque inhiar fufo fatiari prima cruore..Vulnere quem cernant campo procumbere, aduncos 190Injiciunt ungues mirera: Îubit ille nigrantem ’Cocyrum circumque ilygem vola: umbra; fed atraDivae noâe fatae, pollquam fera fanguine cordaExplerunt, jaciunt poil [de exfanguia membra,Verfanturque inter caedes 8c vulnera rurfum. 19;.Primae’ aderant Clotho 5C Lachefis: minot una duabusAtropos incedir; neque enim cil dea corpore magna

4 Fortior ait aliis 8c mulro grandior aevo cit. ’Ergo omnes caedi videas inflare, minantesUnguibus alternum longis manibufque cruentis zooExitium fociis, ac le crudele tuantes .Triflitia infelix bas juxta proxima fiabatHorrenrique fame pallens arque arida, foedumCrafla genu: infeâi digitis informibus ungues ,Naribus 8c mucor manabat rater, 8C atras - 205Perque genas parque ora cruor (en fufus agebat.Ipfa aurem dentes baud ulli affabilis areExacuit flriôto frendens, multoque. fupernePulvere fordefcit lares faedata per armas,

t8; Infequirurque furor Parcarum ée.Parcae fanguinis eflufi avidiflimae (cm.par inter caedes verfanrur . Earum prac-fides, nam multae funr , Clotho, La-chelis 8c Atropos. Quae heic diverfafieri defcribuntur. non ab iifdem fed

.a diverfis fieri intelligenda. ’202 Trifliria infrIÏx (a. Bene poli

cruenram pugnam defcribirur rrifiitia;multi enim necelÏe efl triflcnrur ac do-leant. Porro quid trifiius hac triflitiaferibi au: etiam excogirari pontifia

Page 86: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

HERCULIS. siHumidaque a fiera. non bine procul urbis imagoTurrigerae fefe artollit, cui pofiibus auraisSeptem. inerant parme, porrifque affura juventusLaera indulgebar choreis. nova ducitur altis’Sponfa’ rotis, lare refonant loca Hymen Hymenaee,Semitaque ardenri collucer lamine rota arç-

Ordine fervorum longe. praeit inclyta formaTurba puellarum gaudens; quas pane fequutusIt chorus aequalis juvenum, ludirque fequendoAut bifores inflans buxos, aur gutture molliIngeminans carmen , cantantique adfonat echo. 220Jamque illae adcitharae fonitum, jam ducere coeptantHi choreas, dulci refonat dum tibia cantu.Inde alii arque alii faliunr , 8c carmina dicuntAlterni, ridenrque hilares: urbs tara refultatLaetiria plaufuque fimul choreifque jocifque. 22;Altera pars juvenum cellae fub .moenibus arbisExercerur equis , damitatque in pulvere currus.Pars etiam curvo terram profcindit aratroInfudans, tunicarque alte fuccinéta: flat agroLaeta lèges , gravidifque harrens flavefcit ariflis . 23°.

Hinc alii culmumque levem plenafque feeabantFalcibus incurvis fpicas , cerealia dona;Compofitas alii infiabant conferre maniplos ,-Area qua lare fervet . vindemia labro

no . . . non bine procul arbis imago 6m.Cujus arbis Lquae feptem habebar par.ras. ergo-’Tliebarum menrio fit .

au. Sponfd roris 5c. Sollemnis heicdefcribirur pompa , qua fponfa ad fpon-fun] apud Graecos deducebarur . Juve-nes ac puellae in duos choros divide-banrur , fponforumque laudes alternacanto celebrabanr , falrabanrque ad ti-biam. .Vide Theacrirum in Helenaeac Menelai Epithalamio . Quîvero Écho

in feulptura refonabar, fane nequeo in-telligere. Sed non unum hoc parumverifimile in hac defcri rione . quam- »vis fumma en in ver ibus venufias .vquad faris ’erar poërae placendi in pri-

mis fludiofo. -23° Latte figes Go. Animadverte. .ramer anni partes heic eleganrer de-cripras pet ararionem, per niellent, pet

vindemiam a: venarionexn.

Page 87: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

36 S C U T JU MInde fubit refice- fpumans: hic falcibus uvas 233Pampinea de vire leur, gerit ille racemes . -Plexis in calarhis mode purpureas , mode canes,

- Ne&are abundantes , foliifque recentibus auâes.Argento e niveo fubnixa flat ardua viris,Artis opus rarae, 8c foliis agitata tremifcens 24eIngenti juvenes umbra cempleEtitur. horumPars uvas pedibus calcat, laricemque lyaeum qLaeta haurire parar; pars 8c contendere pugnisGaudet, 8: exercet luEtam, fequiturve fugacesVenaru lepores. gemini fugientibus inflant 24s0re canes, merfuque inhiant: hoc acrius illiMaturantque fugam rrepidi arque evadere certant.Heic quoque in herbofe videas certamina campaExercere equitum rurrnas: fiant curribus altisAurigae, laxantque feris fluirantia lora ageCella fuper; velucrum vis emicat excita equorumLara par arva volans, [anar impcte faginus axis .Necdum etiam magna laeti certamine metamArrigerunt, necdumcupidis viétoria munus

. Annuit: ex auroltripodes liant praemia pugnae 1Hln media, vivoque ardent velut igue corufci.Haec circum exrremas clypei perlabitur arasOceanus lare etÏufus, flrepitantque pet ipfumCycni exfultantes inter fa vocibus altis ,Ludentefque unda in fumma cum pifcibus. illes

239 Argento e niveo 6-c. Quid hacvite formolius , quid magis ambre fiafluai? plena fane evidentiae defcriptioira, ut coulis ipfis, nmrum perleflisverfibus, omnia mihi videra videar.

255 . . . ex aure tripodes 64. Praemiacertaminum ludorumque apud -Graecostripodes plerumque; squamvis 8L aliaproponxenrur viâoribus. Vide Home--rumiad Parracli fumas ab Achille cele-

o

260

brarum , 8L Virgilium ad Anchifae ex-fequias ab Aenea inflauraras.

257 Haec circum 6c. H35 omnes ha-âenus defcripras tam multiplices va-rianrefque figuras Oceanus coronae inmodum per fummas clypei aras difcur-tans claudebat; St ne ipfe etiam inor-natus aller, Cycnos cum pifcibus ineadem ludenres efiinxerat Vulcanus .

Page 88: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

HERIC’ULIS. -’ 87Afpiceres vivos freta pet tr’anquilla moveri . lSpeâaclum love dignum ipfo , cui Mulciber olimExtuderat clypeum quTus, ma’gnoque laboreCaelarat variis ingentem ex ordine formais.

Hunc rams Alcmena cepit, nec mole .gravatur 265Immani, fed utrinque agitans objeâat, 6c altumInfilit in currum, dio par fulguris igni.Jamque levis graditur: bigis Iolaus iifdemAdflat, 8C nuratis currum moderatur habenis.Quais dea caeruleo Tritonia lumine Pallas 270Adfiitit, incenditqüe animos his vocibus ufa.

Salvete o Lyncei proles clarimma: vobisJupiter ille poli reâor nunc flernere Cycnum,Exuere 8C ftratum fulgentibus adnuit armis. AVerum age tu memori, quod dicam, in mente repone, 27s

’ Alcida: poflquam Cycnum fpoliaveris aura,Intaâum tellure fine ipfum atque arma jacere;Namque aderit Mavors. tu qua fe parte videndumObjiciet clypei nudatus tegmine, in illumTende fimul validis jaculatam viribus haflam, 280Retrorfum fimul ipfe pedem refer: baud etenim fisAu: arma eripere, au: bijugos abducere Martis .

Sic fatal, infiliit curru: viâoria. diyae æIn manibus , fequitur malta quam gloria laude.

262 Speâaclurn love dignum 6c. Quid ’mirum , hune fuifl’e clypeum tain alfa-bre a Vulcano claboratum, quum abipfo Joveific jufl’us erat?

265 . .. ne: mole gravant! 6v.: Reflequidem haec a poëta animadverfa, utingens illa vis Herculis magis appa-reret .

272 Salut: o Lyncei 6m Abantispater fuit Lynceus , Abats Acrifii , Acri-(tus Danaës , Danaë mater Perfei , Per- *feus pater Alcaci. Alcaeus Amphitryœ

ais , Amphitryon veto Herculis St Iphi-cli , cujus filins lolaus.

278 . . . tu qua fa parte vidcndum 64:.Mars 8: Pallas ambo pugnarum prac-fides, fed plerumque adverfi a p0ëtî8finguntur: ille enim fut-0re, haec fa-pientia regitur. Porro fic eadem De:84 Diomedcm in Iliade intMartem in-citat .

283. . . viâoria diva: 6.1:. Nam cuiPallas aux iliatura, viâor cvadat ne-

utre et! p v

Page 89: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

88 SCUTUMTunc auriga Jovi carus clamore jugales 28;Horrendo increpuit minimns. novere minantemAlipedes , rapiuntque rotas, celerantque pet arva;Addit 8C ipfa citis magnas dea caerula viresAegide concuffa: pulfu gemit excita tellus.Contra aurem flammae fimilis nimboque volucri 290Cycnus equûm domitor pariter procedit , 8c 011iIt propior Mavors. diverfa e parte mentes ’Convenere ut equi, fubitis hinnitibus aërlnfonuit, circumque offenfa remugiit echo,Et Cycno prior Alcides ira voce profarus. 29S

Cycne, quid adverfo contendis tramite currumNos contra adfuetofque male adfuetofque labori?Jam nunc in diverfa rotas age dirige, 8: illaCede via .abfcedens. Trachinem tendimus altamAd magnum Ceyca, regit felicibus urbem 300Imperiis qui jam fenior: reis ipfe, neque ejusCnata Themiftonoe fruüra tibi tradita conjux.Infelixloneque enim a faevo te funere Mavors,Credo equidem, eripiet , fi congrediemur ad armaIlle etiam nofiri jam tune en: vulnera tell 305 aExpertus , mecum Pyliis quum turbidus crisConferuir pugnnmu ter nofira impulfus ab huilaMembre! folo adlifit, clyneum male faucius. i&uAt quarto infurgens- totis ego viribus imumTransfodique femur, feutique obfiacula tupi.

296 Cyan, quid 6m. Initie alloq-uu-fionis conatur Hercules Cycnum a pu-gna deterrere , admonens fe 8L Iolaumelfe pugnis perîculifque jamdiu adfue-ros. Ex quo confia: non veuille illucHerculem data opera, ut cum occi-deret, fed potins ut cum Ceyce deinjuriis a Cycno Apollini illatis comquereretur.

3 I o

Concidit

299 . . . Trachinem tendimus &c. UrbsTheflhliae efl Trachina non procul a.finu Maliaco . Itaque Hercules, ut jamanimadvertit Clericus , ex regionibusPelio ThefTaliae menti fuhjeélis ad 0e.tain iter habebat.

300 Ad magnum Ceyca 64:. Ceyxtex Trachines erat , pater Themiflonocso8; Cycnî focer.

Page 90: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

HERCULIS.Concidit, 8c malta jacuit refupinus arena

39

Pulvere fordefcens; anus , irrifus- ipfis .Caelicolis, mihi lande fimul, fpoliifque reliais. ,

Dixerat: at Cycnus- nil verbal minantia curans VVertere nec bijugos , nec val: abfiüere calle. *3Iî

Ergo defilierei altis e curribus: ambo. .Filius 8c: magni lavis 8c Mavortia proles , .Aurigaeque .feros retro abduxere- jugales ,fl. iEt graviter. vi terra pedum rremefaâa .ruenrum en;Ceu quondam aërio montis quum vertice magnera; 320Difiliunt, aliaeque alias fuper impete tapes g .Volvunturque ruuntque; tremit fubjeEta ’fragore ’I

h Sylva gravi, lateque immani robone quercus ’ hExcifaeque alni 5c frafiae :ab radicibus imis.Procumbun-t piceae , lapfu qua, (axa feruntur 325Praecipiti, plana donec tellure recumbant.’Sic illi inter le magna clangore ruchant lAd pugnam, .tantoque virum lare omnis. Iolcus; .Myrmid’onumque arecs, Helicequer, Anthaeaque , 8C A Âme

Intremuit clamore. milan: nec fecius illi 33°Tollere congrelfi voces; rum parte retena-Jupiter intonuit magnum, guttafque cruenras

3:3 . . . fioliifilue reliais 5c. Cu:igirut fupra Pallas dixit , nefas elfeMartem (pollue? In Pylo funaire li-cuit, hac in pu ne non licet. Videquid Plate dicat in lib. Il.’de Rep. denon reéÏe mentientibus, tibi invehiru:in Homerum 8: Hefiodum., ,

328 . . . lare omnis lattas 6c. UrbesThelÏaliae inter le vicinale, quarumPhrhia Achillis patria ad troianum, bel-lum Myrmidonum ducis celeberrima .Abfiirdaim- videtur Clerico voce duo-rum virorum tot traélus terrarum per-fonuiffe. Atqui fi id abflirdum , pliera»-que 8: in Hamac 8c in Virgilio ab-

furdiflîma; i’mmo rota poëfis abfitrda.Quid de Aleâo illa Virgilianà tamlonge perfonante?

332 Jupiter intonuir 6c. In honoremSupedonis filii occifi a Patroclo fingicHomerus in- Iliade &nguineas a lovea ttas demilTas e caelo. Ergo ravev efiodus fècir, qui ab codem love,

.non. a Marte Cycni par: , heic delap- .fis memorat. Darem quidem id Cleri-co, nifi rima jure Hefiodo aliter fa-cere licui r. Homerus 0b Sarpedonisoccifi commiferariomem languinis glu:tas demittere facit lovem , Hefiodusin lignant flamine, quam ejus filins-

Page 91: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

90 i SCUTUMrDemifit gnato laetum certaminis omen-.Nec mora: qualis aper gelidis in vallihus illeHorrificum exerrans riâum feras emicat acri . Ci 335Voce lacellitus venantum, ac fertur in armaObliquus, dentemque acuit; tum (puma ruentiVolvitur os circum , inque oculis’ rubor igneus ardet; ’Arreüaeque horreur fetae per colla par armasTalis profiluit curru ’Jove natus in hofiem. r p

Tempus erat , reducis quo primum nigra cicadaNunciar aeflatis longas mefforibus boras; ’ ’

Quae viridi refidens arguta ful) arboris umbraVivit tore levi, nec dulcem eHundere collâtquue fonum , fervens quum corpora firius urit;Jamque etiam tenerae milio nafcuntur arill’ae IlLuce faro aefliva , jam mutat racerba coloremUva, dedit Bacchus quam praemia laeta labarum .

Illa tempeflate inierunt praelia, 8c arvaImpleruntque metu lare rrepidoque (tumultu.Namque , velur geminis quum cerva leonibus iâa .Concidit , in (Je rabiot vertuntur. 8C ira ",Praecipites, gravibufque implant rugitibus auras :0Aut etiam veluti gemini certamina roflrisi iVulturii fub celfae ineunt quum rupis hiatuCerva pro pingui vel montivaga pro .capra,Quam juvenis fixit confpeâam e rupe ,fagittaEminus a inervo emiEa; diverfa peragratIpfe loca , ignarus qua parte fequatur; at illiCollapfam videre , 8c pugnam iniere cruentam.Sic gemini berces ibant in mutua damna.

Primus ibi Cycnus cupiens profternere tel0Alciden, magnis jaculatus viribus haflam

Hercules erat de Cycno relaturus. An me fignificare?urrumque nequeunt illae fanguineae gut- I . I y 1*,

340

0345

35°

3H

360

Page 92: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

tHERCULIS. 9:In clypeum intorfità fed non perrumpere ferraAes potuit, danum Vulcani.- mm feras balla 361Infurgens contra Alcides jaCulatur, ô: alteCriflatamque inter galeam clypeumque fub ipfaTranfadigit .nudum cervice , 8C vincula colliNervum utrumque fecat.’ vis toto e corpore ceintMagna viri; ramifque velut frondentibus arbos .370Alra cadit ,. perculfa Jovis vol» fulmine rupes,

r r Sic cecidit’, fimitumque gravem laper. arma dedere.Argue illam..’Alcides linquit tellure jacentem

Opperiens Martem validu’m’, fervatque ’ruentem

Saeva tuens oculis..praedam-ceu naâus opimam 375Forte leo, poflquam detraxit corpore pellem

V Unguibus arque animam rapuit citus, palpera cordaExplet acerba tuens hue arque ïhuc lumine glauco,Dimotaque humeras caudaferit , 8c; pede crebroProfubigit terrant; non illi accedere quifquam . 380Obvius irato, aut audèt conc’u-rrere pugna .

- Sic tune Alcides magna le ifufcitat- iraViEtor , 8: adverfus Martem furia. ille .doloreVenir inexpleto praecordia fiuéius , 8CSaeva gravi matu in-vadit difcordia lutrumque. - 389Ut quando celfi. moles mimine montism . .

æ Praecipitans rait afin dia , Iateque flagorem v .Excitat inimegfuml, fi fors. gravis incidat altum;In collem , oppcifito furetas petit objicer carras:Ipfi imotaïmanet,’eampoque infixa refillit. - , 390

VNon allo, fiemitu Mavorsr veniebat in holleml

364. a. fez! non pèrrumpere 5c. hm’fuperiué admonuerar Hefiodus , huneHerculis clypeum nulla vi terrove po-tuilïe frangi; qualia fitntarma omnia,

uae’ a Vulcano fiant.374. Opperiens Maman 5c; Sic enim

praeceperat Pallas 3- ne occupatum in

C cno f Iiando Mars ederetur.* y376 Plate leo ô-c. Hîeggromnis (unieIitudinum- comparationumque coacerva-rio plane Homerica elt . Uhi enim va-mm ille maximus imalefcit, frequen-tillimas adhibere folet fimilitudincs a acveluti coacervare .

Miji

Page 93: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

92 SCUTUM’Vociferans; non illum aliter Tirynrhius herosExcepit venienrem immotus; bellica virgo .1Aegida concutiens .Marri fleur obvia, 8c ipfumAfpiciens torve fic eft adfara furenrem. .

O cohibe indomitofque animas infraâaque hello ’

or

395

Brachia, Mars; neque enim tibi fas faralibus armis.Exuere Alcidem gnarum Jovis. ergo age; pugna.Cede procul, ne forte .luas mihi fanguineppoenas .. ’ i

Haec ait: ille ardens anime parere reculât, .. » .. l 400Et fremiru magne flamantia tela corufcans IlProtinus Alcidern invadit, natique. perempti’ â-

Iratus pro cede aeraram conjicit hallamIn clypeum adverfi: Pallas venienris ar iâumAvertir , jaculumque alto defiexir ab-orbe . i405"Ille dolore firrens eduElo. .protinus enfle .,Irruir , Aleidemque petit s fed maximus haros

, Amphitryoniades furgentem cominus , orbeSub clypei extremo, crudeli vulnere nudumIn femore alTequitur: clypei tranfverberat orasHalla fimul,vrfulvatfunul"ipfum fierait menaça

a 410

Continuo currumque agilem. bijugofque volucres ., ’i” , Adduxere- 011i famuli Terr’orquePavorque;

Atque ubi fublimem curru impofuere , jugalesImpulerunt loris , periere 8K limen olympi .

At fatusÎAlcmena, (oboles 8C fartis..lphiclei415.

Viâores Cycnov exuto ipoliifque poriti: v f ç; .. l i* Longe abeunt; dumque alta [perlant Trachinia curfu

396 O cohibe 6m Sic &lapudIHo- Æ jmerum faepe Marrem verbis cafligatPallas; nec ille tamen fapienriori aquic-fcir , arque idcirco non (cruel multila-tus abiit .n 4.x: Continuo curmmque agitent 6c.Aurigae Martis Terror 8L Pavot , quodhollibus injeëli eofdem façile in fugamconverrunr .

418 [urnque alia parant Trahi-nid 6:. Hercule!!! 8a Iolaum Trachi-nem quidem divertille dicit Hefiodus ,non vero dicit Ceycem periiffe; quaredelinat mirari Clericus, quomodo Her-cules occifo genero ad forer-nm ivifl’eab Hefiodo fingarur. Quod fi etiam, adCeycem iviffe diceretur , honeflam cae-dis euufationem Hercules habuillet 5

Page 94: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

HERCULIS., 93Moenia, .caeruleo Pallas circumdata nimboAethera, jam, fubiit , caeloque- ingrella brefedit. 420

Cycnumr aurem Ceyx , co’rpufque exfangue fepulcro

Reddidir, adcitis,zlate vicinacolebant . .,Oppida finirimi quicumque 8:, Iolcon 8L Anthen ,Myrmidonumque facras arecs ,’Arnenque, Helicenque.Turrigeras: excita hominium visiplurima venir 43jDis fuperisl cari gaudens;Ceycis honore.: ’-Sed molem illiusrtumulumque ’eve’rrif Anauru’si

Imbribuis exundans brumali tempore: vifumQuippe ira Laronae gnato, cui munera:Delphis,Saepius avertir rapiens, ipfofque ferentes l, ..lucundo vitae fpoliavit lamine Cycnus. . i

I

quod 8c illatam vim propnlfallet,injurias a Cycno Apollini illatas fairedente Pallade vindicalÏer. .

«4.21 Cycnum aurem Go Sepulcrumexfequiaeque Cycnovhominum concurfumaximo a Ceyce adornantur. ,

424. Myrmidon’umquc 6m. Nomina ur-bium paullo immutara ab üs , quarumfuperius poëra mentirait .

426 . . . cari gaudens Ccycis honore 6c."Ideo credo haec appofita, ut appare-rcr, tamtam hominum frequentiam son

neç l

vconvenill’e Cycnigratia , qui omnibusfortafle invifus erar, fed Ceycis opti-’mi regis , ac propterea dileéli fuperis.

427 Sed molem illius 6c. AnaurusThelTaliae llrrvius ira volent: Apolline ,ne crudeliflîmi iniquiflimique praedonishouer au: memoria exilarer , rumulumCycni avertir. Ceterum credir Clericus,ut initia mulra defunr, ira nec finem

a poërnatis heic faille , quad verifimilecil.

Page 95: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

w ELEGIAMAEC tibi,’.Spergefi , dum iGrajum. dona parabam,Oprabamque ruum ferre. perjzora dans,

Heu quantus rrepido fondit fe’luEtus ab Illro; a lOmnia ’quo late perfonuere loca’, î Il  "

Singultufque inter vox haec fonar omnibus una :. O faciles nobis ldemire Caelicolae,

Demite vos vitam nobis; gatireddire.’matrem, 1 «Reddite Caefareisfdulce decus ’laribusî, w..- î: "-

Reddite folamenque inopum ,’ columenque feneëtae, fi.lacundum cunùis ireddire praefidium. m a .3

w , Irrita fed fuerunt populorumhivora, nec ullasAudivere polo .numina magna prçces..u.

Occidir heu meritis 8C lama maxima regum ,,,. . Occidir-a parriis edira Caefaribus .4

a Aullrias illa porens picrate 8C grandibus .orlis,1 Quidq’uid .virturum’,vquidquid honoris ’erat’

Una in-er’capiens; quanil ’fpeâabat olympe, r -î l . Seu ferrer Phoebus, five referret. equos,, - Majusiad ocoafum; mfeoî fublimis ah .orru - .«."j Il ( r-jPerf varia omnigenum diQîta regna virum .’ HJ I ËHeu genu’s , zheu ’benefaâja! banc tu,m.0rsl ,invida terris, Î

Quae fuit aeternum vivere (ligna, tapis?Nec puduit laefilÏe factum caput? heu ’quor in uno

F unere crudelis Perfeplione rapuir.Quid mihi cum laure? ferali fronde cuprelTus

Crefcite , dum moellas flemus ad exfequias aLux fugiat, lux ipfa polo renebrofa minetur

Exirium, ac terras ambra maligna tegat ,Quae fuerar. longum fecli melioris origo,

Si jura ingratae ferrea morris aguntCedentem a nabis . cefiîr; deviaaque morbo

Marmoreo pofuit frigida membra toroRegnarrix populorum ingens , quos ipfa beatos

Fecerat aequaris legibus imperitans,

Page 96: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

Nec terrore ullo , fed dulci marris amoreCunaorum in le oculos verterar arque animos

Aurea per terras fpargens lare undique jura.. ’..Quid faciles adiras, Vmollia quid memorem

Peâora, ô: alTueros preeibus mirefeere fenfus,Sparfaque largifica munera magna manu?

Scilicer id. proprer folira en: gaudere , quad elÏetIn magno reliquis ditior imperio, - A

Divitiis large ut mulros arroilere quiret,Et duram a mileris demere pauperiem "

Non fibi fed populis dives . velut igneus ardOrSolis , ab immenfa lampade qui radios,

Qua le cumque undis tollunr fluiranribus arva,’ Fundit, 8c ir’riguo promover igne faraInfinuans frugum genus omne, 8C mollibus auris

Semina permixrusi viva tumefaciens,.Telles Vindelicique , 8c curvo Pannones enfe ,

Atque Bohemorum moenia magnanimum,Telles 8c Belgae, DaCique ,8: fida Liburnum

Lirtora, 6c Infubri-gens opulenra foli.Ah quoties dextram magnae feniere parentisu Nullis parcentem fumptibus arque opibus,Si quando aura bellum populos exciter ad arma , .

Aur fallax Cereris dona negarer agar.Ingeniisrpatefecit irer, promovir-ôc artes,

ç L . Auxitrôc immenfi remplir verenda Dei.gNec doluir. quilquam, quin illiue illa dolorc

Ipfa..pio. roueras fpargereriimlre germa;Nec quifquam :oprara vororum en farter profitas,

Caudia maternoïpeâore quinwcaperer,Adverfaeque cornes flirtunae’unaque l’avenue

Affuerat prae le ferrez.vices populi.Felix oï nimium aux, quam.vzincere nul]:

FINIS valuir ramé in galurin: cnmgomam 9

Page 97: Notes du mont Royal ←  · Notes du mont Royal Cette œuvre est hébergée sur «No tes du mont Royal» dans le cadre d’un exposé gratuit sur la littérature. SOURCE DES IMAGES

Tranfverfamve’egit fceptra inter gemmea PallasA reéto dine tramite juüitiae , v

Quam fibi propofuit comiœm, qua praemia, 8: ipfisSueta date en: poenas providæcriminibus.

.Vindobona infelix, quo nunc tua gloria cefiît,I Quam dominae in vita dulcis alebat amor?-

Moefla jaces, triai perculfa a turbine lui-lus ,Ceu qui fulmineo tafias ab igue Rupet .

At folare tamen: virtus haec, praemia poïciç;Haud fuerat tanto.terra fat ifla bouc.

Sceptra diu geflit mortàlia , contulit arma ,Stravit 8c adverfos marte fremente duces;

thue mime ceffere , aquilas viâricia ligna In tacita juflît degere claufa domo.

Imperii fines provexit, 8c aurea mundumQuae teneant, matef germina multa adit;

:Virtutifque viarn [un poil: vefligia vidâtCarpere non ufquam deficiente pede.

Vidit 8c ingénues, duce.fe, fiorefcere mores.Tartareum ÂPu1fi5,1iU -barathrm.,. .:, V

Et lare gentes optatm in pace reliquit vCataque longinquis caraque finitimis. . I

Ergo abiit matura polo, -fubve&aque cadi . ;Vertice fidereas vifere gaude: opes,

Quas nec balla agitantdifcordjbus. impia telisl; lNec fraudum, am feelerum turbat acerba Cohors .

v Sed [labiles fine, fine manent, lucifque beatae dquue novo afFuÎae flamine dulce vigençg I

Illic plena Deo, caeleflique Iadditaœoetu T ’ 4 Potat inexftinâaegaudia laetitiae. .

Nomçn at in terris ’veniehti-clarius aevoFlorefcet, filma jnil .flœtaente ’ihori; ï .

",75 75 Quin etiam mendias immagrrp Caefare vivèt, fixiËÎ’ÎÏ’rWÜÈf Gui fpesl-cui cota en: aoûta rehaut falus. .