linux - decitre.fr · le langage c ... c. quel matériel pour linux ? .....45 1....
TRANSCRIPT
Editions ENI
LINUXPréparation à la certification LPIC-1
(examens LPI 101 et LPI 102) (3ième édition)
dans la collection Certification
Table des matières
Introduction
A. Pourquoi se certifier ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
B. Les certifications LPI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
C. La certification LPIC-1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
1. Les objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
2. Passer les examens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
a. Inscription . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
b. Coût . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
c. Centre d’examen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
d. Déroulement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
e. Réussite. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
D. Contenu du livre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Chapitre 1
Présentation de Linux
A. Bienvenue dans le monde Unix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
1. Un nouveau monde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
2. Histoire des ordinateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
a. Complexité des ordinateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
b. L'intelligence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
3. Le système d'exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
4. Le système Unix, une brève histoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
a. De MULTICS à UNIX. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
b. Le langage C . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
c. Les licences et l'avènement de BSD et System V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
d. La guerre des Unix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
e. La standardisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
f. Unix est un standard. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
g. Unix sur les ordinateurs personnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
B. Le logiciel libre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
1. Les origines du logiciel libre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2. Le projet GNU et la FSF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
3. L'Open Source . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
4. GNU/Linux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
a. Linus Torvalds. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
b. L'accident . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
c. La première version officielle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
d. Le succès communautaire. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
e. Les années 1994-1997. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
f. À partir de 1998 : l'explosion. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
g. Aujourd'hui et demain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 1
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
C. Quel matériel pour Linux ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
1. L'architecture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
2. Compatibilité du matériel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
D. Choisir une distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
1. Debian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
a. Ubuntu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
b. Red Hat et Fedora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
c. Mandriva (ex-Mandrake) et Mageia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
d. openSUSE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
e. Les autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
2. Les LiveCD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
E. Obtenir de l'aide . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
1. L'aide propre aux commandes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
2. L'aide interne au shell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
3. Le manuel en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
a. Accès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
b. Structure d'une page . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
c. Navigation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
d. Les sections. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
e. Rechercher par correspondance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
4. Rechercher de l'aide sur Internet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
F. Validation des acquis : questions/réponses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
G. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
1. Histoire d'Unix et de Linux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
2. Distributions. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
3. Aide et documentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Chapitre 2
Installation de Linux et des logiciels
A. Installer une Debian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
1. Support d'installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
2. Boot sur le support . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
3. Choix des langues et pays . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
4. Hôte et utilisateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
5. Comptes root et utilisateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
6. Partitionner les disques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
7. Installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
8. Configuration des packages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
9. Fin d'installation et redémarrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
B. Installation de Fedora. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
1. Support d'installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
Page 2 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
2. Boot sur le support . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
3. Langue d’installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
4. Périphérique de destination. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
5. Configuration du réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
6. Horloge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
7. Utilisateur root. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
8. Partitionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
9. Sélection et installation des logiciels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
10.Premier démarrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
C. Red Hat Package Manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
1. Notion de package . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
2. Le gestionnaire RPM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
3. Installation, mise à jour et suppression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
4. Cas du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
5. Requêtes RPM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
6. Vérification des packages. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
7. Les dépendances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
8. Mises à jour automatisées. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
D. YUM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
1. Configuration des dépôts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
2. Utilisation des dépôts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
a. Rafraîchir le cache . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
b. Lister les packages. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
c. Installer des packages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
d. Mises à jour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
e. Rechercher un package . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
f. Supprimer un package . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
E. Debian Package . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
1. dpkg : le gestionnaire de paquets Debian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
2. Installation, mise à jour et suppression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
3. Requêtes dpkg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
a. Lister les paquets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
b. Trouver un paquet contenant un fichier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
c. Lister le contenu d'un paquet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100
4. Convertir des packages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
5. L'outil dselect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
F. Gestionnaire APT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
2. Les dépôts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
a. Configuration. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
b. Mise à jour de la base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104
3. Mise à jour de la distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 3
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
4. Rechercher et installer un package individuel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
5. Client graphique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
G. Installer depuis les sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
1. Obtenir les sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
2. Pré-requis et dépendances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
3. Exemple d'installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
4. Désinstallation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
5. Les bases du Makefile. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
a. Bases . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
b. Makefile intermédiaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116
c. Un peu plus complexe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
H. Gérer les bibliothèques partagées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
2. Lieu de stockage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
3. Quelles bibliothèques liées ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
4. Configurer le cache de l'éditeur de liens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
I. Validation des acquis : questions/réponses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
J. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
1. Schéma de partitionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
2. Gestion des RPM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
3. Gestion de DPKG et APT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
4. Les sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
5. Bibliothèques partagées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
Chapitre 3
Le shell et les commandes GNU
A. Le shell bash . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
1. Rôle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
2. Bash : le shell par défaut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
a. Un shell puissant et libre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
b. L'invite de commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
3. Utiliser le shell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
a. La saisie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
b. Syntaxe générale des commandes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
c. Premier exemple concret avec cal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
d. Chaîner les commandes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
e. Afficher du texte avec echo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
f. Commandes internes et externes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
g. Quelques raccourcis utiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
4. Rappel de l'historique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Page 4 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
B. La gestion des fichiers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
1. Le système de fichiers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
2. Les divers types de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
a. Les fichiers ordinaires ou réguliers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
b. Les catalogues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
c. Les fichiers spéciaux. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
3. Nomenclature des fichiers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
4. Les chemins. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
a. Structure et nom de chemin. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
b. Répertoire personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
c. Chemin relatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
d. Le tilde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
e. cd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
5. Les commandes de base. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
a. Lister les fichiers et les répertoires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
b. Gérer les fichiers et les répertoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
c. Wildcards : caractères de substitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
d. Verrouillage de caractères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
C. Rechercher des fichiers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
1. Considérations générales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
2. Critères de recherche . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
a. -name . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
b. -type. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
c. -user et -group. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
d. -size . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
e. -atime, -mtime et -ctime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
f. -perm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
g. -links et -inum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
3. Commandes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
a. -ls . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
b. -exec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
c. -ok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
4. Critères AND / OR / NOT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
5. Retrouver des exécutables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
a. whereis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
b. which . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
6. locate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
D. L'éditeur vi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
2. Fonctionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
3. Les commandes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
a. La saisie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 5
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
b. Quitter et sauver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
c. Déplacement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
d. La correction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
e. Recherche dans le texte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
f. Commandes de remplacement. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
g. Copier-Coller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
h. Substitution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
i. Autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
E. Redirections . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
2. En sortie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
3. En entrée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
4. Document en ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
5. Les canaux standard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
6. Ouverture de canaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
7. Filtre : définition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
8. Pipelines / tubes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
F. Les filtres et utilitaires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
1. Extraction des noms et chemins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
2. Recherche de lignes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
a. grep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
b. egrep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
c. fgrep. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
3. sed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
4. Colonnes et champs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
a. Colonnes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
b. Champs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
5. Décompte de lignes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
6. Tri de lignes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
7. Suppression des doublons . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
8. Jointure de deux fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
a. Sur des champs communs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
b. Ligne à ligne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
9. Découpage d'un fichier en morceaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
a. Découper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
b. Reconstruire. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
10.Remplacement de caractères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
a. Liste de caractères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
b. Tabulations et espaces. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
11.Visualisation de texte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
a. En pleine page . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
b. Début d'un fichier. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
Page 6 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
c. Fin et attente de fichier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
d. Formater une sortie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
12.Duplication du canal de sortie standard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
13.Comparaison de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
a. diff . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
b. cmp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
14.Délai d'attente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
G. Les processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
1. Définition et environnement. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
2. États d'un processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
3. Lancement en tâche de fond. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
4. Background, foreground, jobs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
5. Liste des processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
6. Arrêt d'un processus / signaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
7. nohup . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
8. nice et renice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
9. time . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
H. Plus loin avec le bash . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
1. Alias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
2. Groupement de commandes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
3. Liaison et exécution conditionnelle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
I. Les variables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
1. Nomenclature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
2. Déclaration et affectation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
3. Accès et affichage. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
4. Suppression et protection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
5. Export . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
6. Accolades . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
7. Accolades et remplacement conditionnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
8. Variables système. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
9. Variables spéciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
10.Longueur d'une chaîne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
11.Tableaux et champs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
12.Variables typées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
J. Configuration de bash . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
1. Fichiers de configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
a. Shell de connexion. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
b. Shell simple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
c. Mode Bourne shell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
d. Mode non interactif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
2. Commandes set . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 7
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
K. Programmation shell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
1. Structure et exécution d'un script . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
2. Arguments d'un script . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
a. Paramètres de position. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
b. Redéfinition des paramètres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
c. Réorganisation des paramètres. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
d. Sortie de script . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
3. Environnement du processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
4. Substitution de commande. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
5. Tests de conditions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
a. Tests sur une chaîne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
b. Tests sur les valeurs numériques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
c. Tests sur les fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
d. Tests combinés par des critères ET, OU, NON . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
e. Syntaxe allégée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
6. if ... then ... else . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
7. Choix multiples case. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
8. Saisie de l'utilisateur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
9. Les boucles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
a. Boucle for . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
b. Boucle while . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
c. Boucle until . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
d. true et false . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
e. break et continue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
f. Boucle select. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
10.Les fonctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
11.Calculs et expressions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
a. expr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
b. Calculs avec bash. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
12.Une variable dans une autre variable. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
13.Traitement des signaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
14.Commande « : » . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
L. SQL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
2. Requêtes de sélection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
a. Select . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
b. Distinct . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
c. Where . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
3. Les expressions et les fonctions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
4. La clause ORDER BY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
5. La clause GROUP BY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
6. Les jointures . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
Page 8 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
7. Un Select dans un Select . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
8. Les insertions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
9. Modifications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
10.Suppression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
M. Validation des acquis : questions-réponses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
N. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
1. Gestion des fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
2. Rechercher des fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
3. Les redirections . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
4. Les filtres et utilitaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
5. Les processus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
6. Programmation Shell Niveau 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
7. Fonction Shell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Chapitre 4
Les disques et le système de fichiers
A. Représentation des disques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
1. Nomenclature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
a. IDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
b. SCSI, SATA, USB, FIREWIRE, etc.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
2. Cas spéciaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
a. Contrôleurs spécifiques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
b. Virtualisation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
c. SAN, iSCSI, multipathing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
B. Manipulations de bas niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
1. Informations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
2. Modification des valeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
C. Choisir un système de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
a. Définition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
b. Représentation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
c. Les méta-données . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
d. Les noms des fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
e. Le journal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
2. Les filesystems sous Linux. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
a. ext2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
b. ext3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
c. ext4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
d. btrfs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
e. reiserfs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
f. xfs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 9
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
g. vfat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
D. Partitionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
1. Découpage logique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
2. Organisation d'un disque. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
a. MBR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
b. Les partitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
c. EBR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
d. PBR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
e. Types de partitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
3. Manipuler les partitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
a. Outils disponibles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
b. Manipuler les partitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
E. Manipuler les systèmes de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
1. Définitions de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
a. Bloc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
b. Superbloc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
c. Table d'inodes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
d. Tables catalogues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
e. Hard link . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
2. Créer un système de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
a. mkfs, syntaxe générale. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
b. Un premier exemple en ext2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
c. ext2, ext3 et ext4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
d. xfs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
e. btrfs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258
f. vfat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
F. Accéder aux systèmes de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
1. mount . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
a. Montage par périphérique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
b. Options de montage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
c. umount . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263
d. /etc/fstab. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
e. Cas des CD et images ISO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
G. Contrôler le système de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
1. Statistiques d'occupation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
a. Par système de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
b. Par arborescence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
2. Vérifier, régler et réparer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
a. fsck. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
b. badblocks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268
c. dumpe2fs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
d. tune2fs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
Page 10 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
H. Le swap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
1. Pourquoi créer un swap ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
2. Taille optimale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
3. Créer une partition de swap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
4. Activer et désactiver le swap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
a. Activation dynamique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
b. Dans /etc/fstab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272
5. En cas d'urgence : fichier de swap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
6. État de la mémoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
a. free. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
b. Mémoire réservée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
c. meminfo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
I. Les quotas disques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
1. Définitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
2. Mise en place . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
J. Les droits d'accès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
1. Les droits de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
a. Droits et utilisateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
b. Signification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
2. Modification des droits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
a. Par symboles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
b. Par base 8. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
3. Masque des droits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
a. Restreindre des droits automatiquement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
b. Calcul de masque. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
4. Changer de propriétaire et de groupe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
5. Droits d'accès étendus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
a. SUID et SGID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
b. Real / effectif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
c. Sticky bit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
d. Droits et répertoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
K. Validation des acquis : questions/réponses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
L. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
1. Les disques et partitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
2. Création d'un système de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
3. Accès et montage du système de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
4. Statistiques et entretien du système de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
5. Swap et mémoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
6. Quotas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
7. Les droits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296
�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 11
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
Chapitre 5
Démarrage de Linux, services, noyau et périphériques
A. Processus de démarrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
1. Le BIOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
a. Rôle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
b. Réglages basiques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299
2. Le chargeur de démarrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
3. GRUB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
a. Configuration. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
b. Installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
c. Démarrage et édition. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
4. GRUB2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
a. GRUB2 remplace GRUB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301
b. Configuration. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
c. Démarrage et édition. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
5. Initialisation du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
B. init System V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
1. Rôle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
2. Niveaux d'exécution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
3. /etc/inittab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
4. Changement de niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
5. Paramétrage système de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
6. Niveaux d'exécution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
a. rc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
7. Gestion des niveaux et des services. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
a. Services dans init.d. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309
b. Contrôle manuel des services. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
c. Modification des niveaux d'exécution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
8. Consoles virtuelles. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
9. Les logins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
10.Arrêt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
C. init alternatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
1. upstart . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
a. Principe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
b. Fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
c. Niveau par défaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
d. Compatibilité System V. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
e. Commandes de contrôle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
f. Activation et désactivation d’un service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
2. systemd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
a. Principe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
b. Unités cibles et services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
Page 12 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
c. Actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
d. Interface graphique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
D. Consulter les traces du système. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
1. dmesg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
2. /var/log/messages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
E. Services et modules noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
2. uname . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326
3. Gestion des modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
a. lsmod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
b. depmod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
c. modinfo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
d. insmod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330
e. rmmod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
f. modprobe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
g. modprobe.conf et modprobe.d . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
4. Chargement des modules au boot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
a. initrd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
b. Red Hat /etc/rc.modules. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334
c. openSUSE : /etc/sysconfig/kernel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
d. Debian : /etc/modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
5. Paramètres dynamiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
a. /proc et /sys. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335
b. sysctl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
F. Compiler un noyau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
1. Obtenir les sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
a. Sources officielles. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
b. Sources de la distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
2. Les outils nécessaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338
3. Configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
a. Le .config . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
b. Récupérer la configuration du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
c. make oldconfig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
d. make menuconfig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
e. make xconfig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
f. Quelques choix d'optimisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
4. Compilation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
5. Installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345
6. Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
7. Autres options. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
G. Les fichiers périphériques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347
1. Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 13
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
2. Fichiers spéciaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
3. Créer un fichier spécial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
4. Connaître son matériel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
a. Bus PCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
b. Bus USB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
c. Ressources matérielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
d. Autres outils . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354
5. Le support de l'USB et du hotplug . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
a. Les modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
b. Chargement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
c. hotplug, usbmgr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
d. udev . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358
H. Validations des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
I. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
1. GRUB et le processus de boot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
2. init et runlevel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
3. Noyau et modules. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372
4. Recompilation du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
5. Les périphériques et le matériel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
Chapitre 6
Les tâches administratives
A. Administration des utilisateurs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
a. Identification et authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
b. Les utilisateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
c. Les groupes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
d. Les mots de passe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
2. Les fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
a. /etc/passwd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
b. /etc/group . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
c. /etc/shadow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
d. /etc/gshadow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
3. Gestion des utilisateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
a. Ajout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
b. Sécurité des mots de passe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381
c. Modification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
d. Suppression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
4. Gestion des groupes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
a. Ajout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
b. Modification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
c. Suppression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
Page 14 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
5. Commandes additionnelles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
a. Conversion des fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
b. Vérifier la cohérence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
c. Vérifier les connexions. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
d. Actions de l'utilisateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
6. Configuration avancée. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
a. /etc/default/useradd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
b. /etc/default/passwd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
c. /etc/default/su . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
d. /etc/login.defs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389
7. Notifications à l'utilisateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
a. /etc/issue. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
b. /etc/issue.net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
c. /etc/motd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
8. L'environnement utilisateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
a. /etc/skel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391
b. Scripts de configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
c. Groupes privés et setgid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392
9. Aperçu de PAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
B. L'impression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
2. System V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
3. BSD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
4. CUPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
a. Présentation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
b. Ajout d'une imprimante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
C. Automatisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
1. Avec cron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
a. Présentation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402
b. Formalisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
c. Exemples . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
d. crontab système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
e. Contrôle d'accès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
2. Avec at . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
a. Présentation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
b. Formalisme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404
c. Contrôle des tâches. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
d. Contrôle d'accès . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
D. Les traces (logs) du système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406
2. Les messages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
3. Configuration de syslog. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 15
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
4. Cas de rsyslog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
5. Les fichiers de traces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
E. Archivage et backup . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
1. Les outils de sauvegarde. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
a. Commandes, plans, scripts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
b. Voici quelques autres commandes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
2. Tar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
a. Archiver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410
b. Lister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
c. Restauration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
d. Autres paramètres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 412
3. cpio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
a. Archiver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
b. Lister . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
c. Restaurer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
4. dd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414
F. L'horloge . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
1. Connaître l'heure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
a. date . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
b. hwclock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
2. Modifier l'horloge matérielle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
a. Via date . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
b. Via hwclock . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
3. NTP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
a. Principe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
b. Client ntp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417
G. Les paramètres régionaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
1. i18n et l10n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
2. Réglages locaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
a. Outils de la distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418
b. Variables d'environnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419
3. Codage des caractères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
4. Fuseaux horaires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
H. Validation des acquis : questions/réponses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421
I. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
1. Gestion des utilisateurs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
2. L'impression. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430
3. Automatisation des tâches. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
4. Les traces du système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
5. Archivage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432
Page 16 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
Chapitre 7
Le réseau
A. TCP/IP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
1. Bases. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434
2. Adressage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435
a. Classes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435
b. Sous-réseaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
c. Routage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
d. IPv6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437
3. Configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
a. Cas des distributions de type Red Hat/Fedora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438
b. Machines de type Debian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
c. Routage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
4. Outils réseaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
a. FTP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441
b. Telnet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
c. Ping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443
d. Traceroute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444
e. Whois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
f. Netstat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446
g. IPTraf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
5. Fichiers généraux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
a. /etc/resolv.conf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
b. /etc/hosts et /etc/networks. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
c. /etc/nsswitch.conf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449
d. /etc/services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
e. /etc/protocols . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450
B. Services réseaux xinetd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
2. Configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451
3. Démarrage et arrêt des services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
C. Connexion PPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
1. Choix et réglage du modem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
a. Le cas des Winmodems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
b. Les fichiers périphériques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453
c. Régler le port série . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
d. Les commandes AT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454
2. PPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
3. Connexion via la console . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
a. À la main . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
b. Par les fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456
c. Connexion. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 17
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
D. OpenSSH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
2. Configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457
3. Utilisation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
4. Clés et connexion automatique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
a. Côté client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
b. Côté serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
E. Monter un serveur DHCP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
2. Serveur dhcpd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
a. Démarrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
3. Informations de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
4. Côté client. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460
F. Serveur DNS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461
2. Lancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
3. Configuration de Bind . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
a. Configuration générale. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
b. Section globale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462
c. Section de zones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
d. Zone de résolution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
e. Zone de résolution inverse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463
f. Exemple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
g. Zones spéciales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
4. Fichiers de zones . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
a. Définitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
b. Zone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
c. Zone de résolution inverse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
5. Diagnostic des problèmes de configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
a. Interrogation dig et host . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468
G. Courrier électronique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470
2. postfix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471
a. Configuration simple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 471
b. Alias d'utilisateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
c. Test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
3. POP et IMAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
H. Service HTTP Apache. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
2. Arrêt/Relance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
3. Configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
4. Directives générales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
Page 18 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
5. Gestion des performances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
6. Les répertoires, alias et emplacements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
a. Directory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474
b. Alias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
7. Hôtes virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
I. Partage de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
1. NFS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
a. Lancement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476
b. Partage côté serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
c. Montage côté client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
J. FTP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478
K. Partages Windows avec Samba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479
2. Configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
3. Partage de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480
4. Partage des imprimantes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
5. Méthodes d'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
6. Correspondance des noms et des mots de passe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
7. Clients SAMBA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
a. En ligne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
b. Montage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
L. Validation des acquis : questions/réponses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482
M. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
1. Configuration TCP/IP de Linux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
2. Quelques commandes réseau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
3. Le resolver . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
4. Services réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
5. Partages de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499
Chapitre 8
La sécurité
A. Bases de sécurité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
1. Sécurité informatique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502
2. Contrôler les droits d'endossement. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
3. Vérifier les packages. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
4. Politique de mot de passe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504
5. Interdire les connexions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506
a. /bin/false . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506
b. /etc/nologin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
c. /etc/securetty. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
6. Tester les mots de passe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507
�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 19
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
7. Rechercher des rootkits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508
a. Principe du rootkit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508
b. chkrootkit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509
8. Les virus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510
9. Les limites de l'utilisateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512
10.Les droits SUDO. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513
a. Donner des privilèges étendus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513
b. Syntaxe de /etc/sudoers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514
11.Audit plus complet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515
12.Les bulletins de sécurité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516
a. CERT : Computer Emergency Response Team . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516
b. SecurityFocus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
c. Les bulletins des distributions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518
d. Les correctifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 518
B. Sécurité des services et du réseau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
1. Vérifier les ports ouverts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
a. Les sockets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 519
b. Informations depuis netstat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 520
c. L'outil nmap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 521
2. Supprimer les services inutiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523
a. Généralités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523
b. Services standalone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523
c. Services xinetd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523
3. Les tcp_wrappers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 523
4. Netfilter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
a. Présentation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
b. Vie d'un paquet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
c. Principe des règles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 526
d. Cibles de règles. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527
e. Premier exemple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527
f. Opérations de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527
g. Critères de correspondance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 528
h. Tables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529
i. Sauver ses réglages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 529
5. UFW. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
a. Activation et statut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
b. Règles par défaut . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 530
c. Gestion des règles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 531
6. GPG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533
a. Un clone de PGP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533
b. Générer les clés. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 533
c. Générer une clé de révocation. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535
Page 20 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
d. Gérer le trousseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536
e. Exporter la clé publique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 537
f. Importer une clé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 538
g. Signer une clé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 539
h. Signer et chiffrer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 540
C. Validation des acquis : questions/réponses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543
D. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547
1. Contrôle des fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 547
2. Sécurité des utilisateurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 548
3. Sécurité générale du système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
4. Sécurité réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
Chapitre 9
X Window
A. Comment fonctionne un environnement graphique ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552
1. X Window System . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552
a. Un modèle client/serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552
b. Le gestionnaire de fenêtres. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554
c. Les widgets et les toolkits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 555
d. Les bureaux virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557
2. Les environnements de bureau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558
B. Xorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560
1. Présentation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560
2. Installation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560
3. Configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561
a. Via la distribution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 561
b. Xorgcfg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562
c. Xorgconfig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563
4. Structure de xorg.conf. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
a. Découpage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
b. Valeurs booléennes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
c. Section InputDevice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 564
d. Section Monitor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565
e. Section Modes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566
f. Section Device . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567
g. Section Screen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568
h. Section ServerLayout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
i. Section Files. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 569
j. Section Modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 570
k. Section ServerFlags . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 571
l. Section Extensions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572
m. xorg.conf.d . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 21
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
5. xorg.conf complet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572
6. Tester et lancer X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574
a. Vérifier la configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574
b. Les traces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575
c. Tester le serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
C. Le Display Manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577
2. XDM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
a. Configuration générale. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
b. Setup : Xsetup . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 579
c. Chooser : RunChooser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
d. Startup : Xstartup . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 580
e. Session : Xsession . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581
f. Reset : Xreset. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
g. Resources : Xresources. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
h. Servers : Xservers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
i. AccessFile : Xaccess et XDMCP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582
3. gdm et kdm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583
4. xdm, gdm ou kdm au boot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
a. inittab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 586
b. Service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
c. /etc/sysconfig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
d. Ubuntu et Debian. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
D. Window Manager et environnement personnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
1. Via le display manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 588
2. Startx . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
3. Les terminaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 589
4. Les gestionnaires de fenêtres. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 590
a. twm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
b. IceWM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591
c. Fvwm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
d. CDE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
e. WindowMaker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
f. Enlightenment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
g. Xfce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 592
h. KDE et GNOME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
i. Les autres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593
5. Exporter ses fenêtres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594
6. Les ressources d’une application X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595
a. Modifier l’apparence d’un programme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 595
b. Éditer les ressources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596
c. xrdb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600
Page 22 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
E. Accessibilité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 600
1. Assistance au clavier et à la souris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601
2. Assistance visuelle et auditive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603
F. Validation des acquis : questions/réponses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 603
G. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611
1. Comprendre X Window . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611
2. Configuration simple de Xorg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611
3. Configuration simple du Display Manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612
4. Modifier les ressources d’une application X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613
Chapitre 10
Partitionnement avancé, RAID et LVM
A. Partitionnement avancé RAID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616
1. Définitions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616
2. Précautions et considérations d'usage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
a. Disque de secours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
b. Disque défectueux. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
c. Boot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
d. Swap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
e. Périphériques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
f. IDE et SATA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 617
g. Hot Swap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618
3. RAID avec mdadm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618
a. Préparation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618
b. Création . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 618
c. Sauver la configuration. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620
4. État du RAID. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 620
5. Simuler une panne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621
6. Remplacer un disque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622
7. Arrêt et relance manuels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 622
B. Initiation au LVM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
1. Principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 623
2. Les volumes physiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
a. Créer un volume physique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
b. Voir les volumes physiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624
3. Les groupes de volumes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
a. Créer un groupe de volumes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
b. Propriétés d’un VG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
4. Les volumes logiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627
a. Créer un volume logique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627
b. Propriétés d’un volume logique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 627
c. Accès au volume logique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628�E
ditio
ns
EN
I-
All
rig
hts
rese
rve
dTable des matières Page 23
LINUX - Préparation à la certification LPIC-1
5. Agrandissements et réductions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628
a. Les groupes de volumes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628
b. Agrandir un volume logique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630
c. Réduire un volume logique. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 632
d. Déplacer le contenu d’un volume physique. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634
e. Réduire un groupe de volumes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635
6. Supprimer un groupe de volumes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636
a. Étapes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636
b. Supprimer un volume logique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636
c. Retirer tous les volumes physiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636
d. Détruire un groupe de volumes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 636
e. Supprimer un volume physique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637
7. Commandes supplémentaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637
C. Validation des acquis : questions/réponses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 637
D. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641
1. Gérer un RAID1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 641
2. Manipuler un LVM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 642
Annexes
Annexes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 645
Tableau des objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 647
Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 649
Page 24 Table des matières
Examens LPI 101 et LPI 102
Editions ENI
LINUXPréparation à la certification LPIC-2
(examens LPI 201 et LPI 202) (2ième édition)
dans la collection Certification
Table des matières
Table des matières Page 1
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
Descriptif
Chapitre 1 Introduction
A. La certification LPI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221. Intérêt de la certification. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222. La certification LPI en quelques points . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223. Le programme de la certification LPI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
a. Niveau 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22b. Niveau 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22c. Niveau 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
4. Le passage d'examen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
B. Ce livre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241. Les informations techniques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242. Les travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
C. Préparation des travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251. Téléchargement des logiciels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252. Installation du serveur alpha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
a. Éléments nécessaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26b. Création de la machine virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26c. Personnalisation de la machine virtuelle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26d. Démarrage de la machine virtuelle et installation du système. . . . . . . . . . . 26
3. Installation du serveur beta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28a. Éléments nécessaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28b. Création de la machine virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28c. Personnalisation de la machine virtuelle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28d. Démarrage de la machine virtuelle et installation du système. . . . . . . . . . . 29e. Personnalisation du système installé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
4. Installation de la station de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30a. Éléments nécessaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30b. Création de la machine virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30c. Personnalisation de la machine virtuelle. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31d. Démarrage de la machine virtuelle et installation du système. . . . . . . . . . . 31
Les éléments à télécharger sont disponibles à l'adresse suivante :http://www.editions-eni.fr
Saisissez la référence ENI de l'ouvrage CE2C2LIN dans la zone de recherche et validez. Cliquez sur le titre du livre puis sur le bouton de téléchargement.
Page 2 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
e. Configuration de l'adresse IP de la station . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315. Ajout de périphérique supplémentaire à une machine existante . . . . . . . . . . . 32
a. Ajout de disque dur (SATA) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32b. Affectation du disque dur à la machine virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32c. Ajout de carte réseau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32d. Activation de la carte réseau sur la machine virtuelle . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Chapitre 2 Gestion du stockage
A. Gestion et configuration des systèmes de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351. Gestion des systèmes de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
a. Les systèmes de fichiers courants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35b. Les systèmes de fichiers virtuels ou pseudo-filesystems . . . . . . . . . . . . . . . . 36c. Création des filesystems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37d. Vérification des filesystems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37e. Commandes spécialisées des filesystems ext . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38f. Création de filesystem ext . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38g. Affichage et modification des filesystems ext. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38h. Dénomination des systèmes de fichiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2. Gestion du swap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41a. Pourquoi le swap et en quelle quantité? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41b. Optimisation du swap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
3. Montage des filesystems . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44a. Montage et démontage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44b. Visualisation des filesystems montés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45c. Fichier fstab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45d. Automontage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
4. Protection des données stockées. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49a. Protection au niveau fichier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49b. Protection au niveau disque ou partition . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50c. Protection au niveau filesystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
5. Gestion des disques durs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53a. Détermination des fichiers spéciaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53b. Informations sur les périphériques de stockage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54c. Gestion des performances avec hdparm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56d. Gestion des défaillances matérielles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Table des matières Page 3
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
B. Sauvegardes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 581. Les utilitaires d'archivage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
a. La commande tar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58b. La commande cpio. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
2. Les sauvegardes au niveau filesystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60a. Sauvegardes de filesystems ext . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60b. Sauvegardes de filesystems xfs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
3. Les logiciels de sauvegarde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64a. AMANDA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64b. Bacula . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64c. BackupPC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64d. Les logiciels commerciaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
4. Duplication et synchronisation de données . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64a. Copie binaire avec dd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64b. Génération de fichier iso avec mkisofs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65c. Synchronisation de données avec rsync . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
C. RAID. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 691. Les principaux niveaux de RAID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
a. Le RAID 0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69b. Le RAID 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69c. Le RAID 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
2. Configuration du RAID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70a. Création du volume RAID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70b. Vérification d'un volume RAID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70c. Exploitation des volumes RAID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
D. Logical Volume Manager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721. Architecture des volumes logiques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 722. Commandes LVM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
a. Création des éléments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73b. Diagnostics LVM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74c. Extension de volume logique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76d. Réduction de LV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
3. Exploitation des volumes logiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78a. Données sur les volumes logiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78b. Exploitation du snapshot LVM pour les sauvegardes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79
E. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
Page 4 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
F. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 831. Exploitation d'un espace de swap sur fichier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
a. Création d'un fichier de swap. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83b. Activation de l'espace de swap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85c. Référencement dans fstab. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
2. Configuration d'un disque en RAID 0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86a. Installation de la gestion RAID. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86b. Inventaire des disques installés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86c. Création du disque RAID . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
3. Création et exploitation d'un volume logique sur le disque RAID 0. . . . . . . . . . . 88a. Installation des outils de gestion des LVM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88b. Création du volume logique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89c. Création de filesystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91d. Montage du filesystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
4. Extension du volume logique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94a. Agrandissement du LV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94b. Agrandissement du filesystem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96
Chapitre 3 Démarrage du système
A. Le processus init et les niveaux d'exécution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1011. Les niveaux d'exécution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
a. Qu'est-ce qu'un niveau d'exécution ?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101b. Les niveaux d'exécution possibles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101c. Qui décide de ce qu'on met dans les différents niveaux ? . . . . . . . . . . . . 102
2. Configuration du processus init. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102a. Le premier processus démarré sur le système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102b. Le fichier inittab . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103c. Rappels sur le lancement des services. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104d. Liens entre les niveaux d'exécution et les services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105e. Gestion des niveaux d'exécution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105f. Commandes de gestions des liens de services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106g. Script indépendant du niveau d'exécution : rc.local . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
3. Utilisation des niveaux d'exécution . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
B. Démarrage et chargement du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1081. Le gestionnaire de démarrage GRUB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
a. Configuration de GRUB 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109b. Configuration de GRUB 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110c. Le fonctionnement de GRUB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Table des matières Page 5
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
2. Utilisation de GRUB 1 en mode interactif. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111a. Édition des sections déjà présentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111b. Chargement d'un noyau non listé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
3. Réinstallation de GRUB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112a. Réinstallation simple depuis un système actif. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112b. Réinstallation depuis un système non démarrable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
4. Maintenance et mode single . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114a. Passage en mode single planifié . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114b. Ouverture d'un shell en cas d'échec au démarrage . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
C. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
D. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1171. Création d'un niveau d'exécution sur mesure avec applications spécifiques . 117
a. Définition des besoins fonctionnels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117b. Création de l'application spécifique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117c. Modification du niveau personnalisé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119d. Changement de niveau d'exécution à chaud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120e. Suppression des liens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
2. Réinstallation de GRUB 1 après corruption . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122a. Création d'une machine de test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122b. Copie des données du disque. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122c. Création de la machine virtuelle clone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125d. Installation de GRUB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126e. Démarrage et vérification. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
Chapitre 4 Gestion du réseau local
A. Configuration du réseau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1291. Adressage IP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
a. Adressage IPv4 et notation CIDR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129b. Adressage IPv6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
2. Configuration universelle du réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131a. Détermination de l'interface réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131b. Affectation de l'adresse IP : ifconfig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132c. Configuration du client DNS : fichier /etc/resolv.conf . . . . . . . . . . . . . . . . . 132d. Configuration de la passerelle par défaut : route. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133e. Configuration du nom d'hôte : hostname . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
3. Spécificité des distributions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134a. Configuration réseau dans /etc/network . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134b. Configuration réseau dans /etc/sysconfig/network-scripts. . . . . . . . . . . . . . 135
Page 6 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
4. Autres commandes et fichiers de gestion du réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136a. Gestion des adresses MAC avec arp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136b. TCP Wrappers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
5. Configuration Wi-Fi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138a. Détermination de l'interface Wi-Fi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138b. Visualisation des réseaux disponibles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139c. Connexion à un réseau non sécurisé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
B. Diagnostic réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1401. Outils de diagnostics en couche réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
a. Ping et ping6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140b. Indicateurs de la commande route . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141c. traceroute. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
2. Outils de diagnostics en couches transport et application . . . . . . . . . . . . . . . 142a. netstat. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142b. nc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
3. Diagnostics et informations en couche application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143a. lsof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143b. Journaux sur /var/log/syslog & /var/log/messages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
4. Libpcap et les captures de paquets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144a. La bibliothèque libpcap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144b. tcpdump . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144c. Wireshark. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
C. Configuration automatique avec DHCP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1471. Le protocole DHCP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
a. Fonctionnement. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147b. Le service DHCP sur les systèmes Linux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
2. Configuration du serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148a. Le fonctionnement général du serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148b. Les paramètres transmis aux clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149c. Déclaration de plages d'adresses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149d. Paramètres spécifiques à une machine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150e. Serveur à plusieurs interfaces . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150f. Visualisation des baux dhcp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
3. Configuration du client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1514. Agent relais DHCP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
a. Principe du relais DHCP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152b. Configuration de l'agent de relais . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
D. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
Table des matières Page 7
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
E. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1551. Configuration d'un serveur DHCP sur le serveur alpha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
a. Configuration d'une adresse IP fixe pour le serveur alpha . . . . . . . . . . . . . 155b. Installation des paquetages applicatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157c. Configuration du service. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
2. Exploitation du service DHCP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158a. Configuration de la station de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158b. Réservation d'une adresse IP pour une imprimante . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159c. Capture de paquets depuis la station de travail : échanges DHCP. . . . . . 159
Chapitre 5 Authentification des utilisateurs
A. Évolution de l'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1651. Les premiers systèmes Unix et le fichier passwd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
a. Mots de passe dans le fichier /etc/passwd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165b. Mots de passe dans le fichier /etc/shadow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
2. D'autres bases d'informations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1653. NSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1654. Modules d'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166
B. PAM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1671. Le principe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1672. Les modules PAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
a. Les principaux modules PAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168b. Fonctionnement en piles de modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
3. Configuration de PAM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169a. Structure des fichiers de configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169b. Les types d'action de PAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170c. Les comportements des modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
C. LDAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1721. Généralités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
a. Les annuaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172b. Structure et terminologie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173c. Schéma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173d. Le protocole LDAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174e. Désignation des objets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174f. Authentification auprès d'un annuaire LDAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175g. Le format LDIF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
2. Le serveur OpenLDAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175a. Gestion du service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
Page 8 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
b. Configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1763. Les outils clients LDAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
a. Recherche d'informations avec ldapsearch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177b. Ajout d'objets dans un annuaire avec ldapadd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179c. Modification d'objet existant avec ldapmodify . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180d. Suppression d'objet avec ldapdelete. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180e. Modification de mot de passe avec ldappasswd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180f. Allègement des syntaxes pour les utilitaires clients LDAP. . . . . . . . . . . . . . . 181g. Clients graphiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
D. Authentification par LDAP des systèmes Linux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1831. Configuration NSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
a. Configuration de la bibliothèque NSS pour LDAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183b. Renseignement des sources de nom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183c. Vérification des sources de noms. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
2. Configuration PAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184a. Identification des services nécessaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184b. Configuration des fichiers pam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
E. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
F. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1871. Création et alimentation d'un annuaire LDAP sur le serveur beta . . . . . . . . . . . 187
a. Installation des paquetages applicatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187b. Configuration de l'annuaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187c. Interrogation simple de l'annuaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191d. Création du contexte de base. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192e. Création de comptes utilisateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192f. Interrogation d'un annuaire peuplé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193g. Interrogation de l'annuaire depuis un client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
2. Authentification du poste de travail par l'annuaire LDAP. . . . . . . . . . . . . . . . . . 196a. Installation des éléments applicatifs nécessaires à l'authentification LDAP. 196b. Configuration de la résolution de noms LDAP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196c. Configuration de l'authentification pam avec LDAP. . . . . . . . . . . . . . . . . . 197d. Validation fonctionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
Table des matières Page 9
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
Chapitre 6 Partage de fichiers
A. Partage de données avec NFS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2011. Partage de répertoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
a. Observation des partages actifs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201b. Partage ponctuel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202c. Service NFS et partage permanent . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202d. Options de partage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
2. Configuration des clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203a. Affichage des partages distants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203b. Montage d'un répertoire distant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
3. Gestion des identités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204a. Les droits du client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204b. Le cas particulier du superutilisateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204
B. Partage de données avec SAMBA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2041. Configuration générale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
a. Les démons samba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205b. Les fichiers de configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205c. Configuration globale. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
2. Partage de répertoire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2073. Gestion des identités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
a. Algorithmes de hachage et stockage des mots de passe . . . . . . . . . . . . 207b. Authentification auprès des serveurs Samba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208c. Génération des mots de passe MD4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208d. Synchronisation avec les mots de passe Linux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208e. Suppression ou désactivation d'un compte samba . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
4. Le client Samba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209a. Exploitation ponctuelle de ressources avec smbclient. . . . . . . . . . . . . . . . 209b. Montage d'un partage smb avec smbmount . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211c. Montage d'un partage CIFS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
C. Partage de fichiers avec FTP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2121. Le protocole FTP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
a. Historique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212b. Paramètres techniques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212c. Mode FTP actif et FTP passif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
2. Les clients FTP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212a. Les clients FTP graphiques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212b. Le client FTP en lignes de commande . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
Page 10 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
3. Le serveur Pure-FTPd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213a. Fonctionnement pour accès des utilisateurs à leurs répertoires personnels 213b. Fonctionnement en accès anonyme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213c. Options de fonctionnement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
4. Le serveur vsftpd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
D. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
E. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2171. Mise en place de partages SAMBA sur le serveur alpha. . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
a. Installation des services applicatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217b. Affichage de la configuration par défaut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217c. Gestion des mots de passe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219d. Accès des utilisateurs à leurs répertoires personnels
depuis la station de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219e. Création d'un partage commun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220f. Accès des utilisateurs au nouveau partage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
2. Mise en place de partages NFS sur le serveur beta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221a. Installation des services applicatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221b. Configuration du partage. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221c. Connexion depuis la station cliente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
3. Configuration d'un serveur FTP sur le serveur alpha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223a. Installation du service applicatif . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223b. Configuration et lancement du service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223c. Connexion depuis la station cliente Ubuntu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
Chapitre 7 Résolution de noms DNS
A. Généralités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2291. Les débuts de la résolution de noms et l'apparition du DNS. . . . . . . . . . . . . . . 2292. Concept de zones DNS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2293. Mécanisme de la résolution de noms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2304. Les enregistrements . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
a. Enregistrement de type A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232b. Enregistrement de type AAAA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232c. Enregistrement de type PTR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232d. Enregistrement de type CNAME . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233e. Enregistrement de type MX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233f. Enregistrement de type SOA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233g. Enregistrement de type NS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Table des matières Page 11
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
5. DNS sur Linux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234a. Le serveur DNS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234b. Le client DNS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
B. Configuration de base du serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2341. Fonctionnement du serveur BIND . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
a. Structure du fichier named.conf et principaux éléments de configuration 234b. Les fichiers de définition de zone pré-installés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
2. Serveur de cache. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236a. Configuration du serveur de cache . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236b. Redirection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
3. Commande de pilotage rndc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
C. Gestion de zones DNS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2381. Gestion de zones locales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
a. Création d'un fichier de zone directe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238b. Création d'un fichier de zone inverse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239c. Création d'enregistrements dans les fichiers de zone. . . . . . . . . . . . . . . . . 240d. Déclaration de zone principale dans le fichier named.conf . . . . . . . . . . . 240e. Prise en compte de la nouvelle configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
2. Gestion de zones secondaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241a. Déclaration de la zone secondaire dans named.conf . . . . . . . . . . . . . . . 241b. Prise en compte de la nouvelle configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
3. Délégation de zone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2424. Outils de test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
a. ping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243b. nslookup . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243c. dig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244d. host. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245e. Mesure des performances . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
D. Sécurisation du DNS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2471. Limitation des clients. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2472. Utilisation d'un compte de service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
a. Pourquoi un compte de service ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247b. Lancement de named avec un compte de service . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
3. Bind en mode chroot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248a. Pourquoi enfermer le processus ?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248b. Création de l'environnement nécessaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248c. Lancement du programme en mode chroot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
Page 12 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
4. Échange sécurisé entre serveurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249a. Génération du secret partagé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249b. Déclaration du secret dans named.conf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250c. Les deux serveurs doivent utiliser la clé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251d. Tout service est refusé en l'absence de signature . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
E. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
F. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2541. Installation d'un serveur DNS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
a. Installation des services applicatifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254b. Vérification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254c. Configuration des clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
2. Configuration du serveur de cache . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256a. Vérification de la résolution des noms dans l'espace de noms public. . . . 256b. Essais de mise en cache (facultatif) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256c. Redirection . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
3. Création de zones personnalisées directes et inverses. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258a. Création des fichiers de zones sur le serveur A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258b. Déclaration des fichiers de zone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259c. Création d'enregistrements. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
4. Interrogation du serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261a. Utilisation de nslookup. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261b. Utilisation de dig . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
5. Création d'un serveur secondaire. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263a. Configuration du serveur secondaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263b. Configuration du serveur primaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Chapitre 8 Serveur web Apache
A. Configuration de base d'un serveur Apache . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2711. Apache et les serveurs web . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2712. Fichier de configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
a. Format du fichier de configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271b. Les directives de conteneur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272c. Validation de la syntaxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273d. Démarrage et arrêt du serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273
3. Les modules Apache . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273a. Chargement des modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273b. Visualisation des modules. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274c. Choix des modules. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275
Table des matières Page 13
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
4. Gestion des ressources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
B. Hôtes virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2771. Configuration globale. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
a. Gestion des contenus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277b. Organisation des sites virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
2. Configuration des hôtes virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277a. Hôtes virtuels sur adresse IP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278b. Hôtes virtuels sur nom d'hôte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
C. Restriction de l'accès utilisateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2791. Restriction de l'accès aux pages web . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
a. Déclaration du répertoire à protéger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279b. Directives d'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
2. Authentification locale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280a. Création d'une base de compte locale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280b. Chargement des modules d'authentification. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281c. Configuration de l'authentification locale. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
3. Authentification par annuaire LDAP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282a. Vérification de disponibilité des informations de l'annuaire . . . . . . . . . . . . 282b. Chargement des modules nécessaires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283c. Configuration de l'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
4. Authentification simple par fichier .htaccess . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283
D. Configuration d'Apache avec SSL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2851. Cryptographie et certificats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285
a. Concepts cryptographiques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285b. Les certificats numériques X509 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285c. Génération locale d'un certificat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286
2. Configuration ssl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287a. Chargement du module SSL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287b. Configuration des clés de serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287c. Gestion du fonctionnement SSL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288d. Authentification des clients par certificat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
E. Serveur proxy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2881. Les serveurs proxy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
a. Protection des clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289b. Serveurs de cache . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289c. Filtrages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289d. Inconvénients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Page 14 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
2. Le serveur proxy squid. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289a. Configuration de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289b. Gestion des accès clients . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
F. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293
G. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2951. Configuration d'un serveur web avec deux sites virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
a. Gestion des noms DNS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295b. Gestion des contenus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296c. Génération d'un fichier de configuration simple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297d. Adaptation pour gestion de sites virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
2. Contrôle d'accès par mot de passe sur un site en ssl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300a. Génération des certificats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300b. Configuration SSL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301c. Gestion de l'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
3. Mise en place d'un serveur proxy sur le serveur alpha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303a. Installation des binaires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303b. Configuration de base . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304c. Déclaration et autorisation des acl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305d. Validation fonctionnelle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
Chapitre 9 Messagerie
A. Les MTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3091. Le protocole SMTP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3092. Présentation de Sendmail. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3103. Présentation d'Exim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3104. Présentation de Postfix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
B. Le serveur SMTP Postfix. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3101. Configuration de Posfix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
a. Gestion des identités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310b. Gestion des alias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311c. La commande postfix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311d. Les fichiers de configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312e. Vérification de la configuration active . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
2. Gestion de domaines virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313a. Définition des domaines virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313b. Gestion des identités pour les domaines virtuels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313
3. Gestion de quotas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
Table des matières Page 15
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
C. Remise locale des messages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3141. La commande mail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315
a. Envoi de courrier avec la commande mail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315b. Lecture de courrier avec la commande mail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
2. Formats mbox et maildir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317a. Le format mbox . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317b. Le format maildir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317c. Utilisation du format maildir par postfix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
3. Procmail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318a. Demander à postfix d'utiliser procmail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318b. Configurer procmail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
4. Alternatives à la messagerie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319a. write et wall . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319b. issue et issue.net . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319c. motd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
D. Remise distante des messages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3201. Fonctionnement conjoint des MTA, MDA et des MUA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
a. Le protocole POP3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320b. Le protocole IMAP4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
2. Serveurs Courier-IMAP et Courier-POP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320a. Format de messages pour les services courrier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320b. Configuration des services . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320c. Validation de l'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
3. Serveur Dovecot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321a. Configuration de Dovecot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322b. Visualisation de la configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
E. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323
F. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3251. Gestion des envois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325
a. Installation d'un serveur postfix sur le serveur alpha. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325b. Configuration du service. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325c. Gestion des alias postfix . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326d. Intégration DNS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327e. Envoi et réception de mails en lignes de commande
depuis le serveur alpha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328f. Passage de postfix au format maildir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329
Page 16 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
2. Gestion des retraits . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330a. Installation d'un serveur Courier-IMAP sur le serveur alpha . . . . . . . . . . . . . 330b. Envoi d'un message à l'utilisateur toto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330c. Gestion du courrier depuis le poste de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331
Chapitre 10 Protection des réseaux
A. Routage et filtrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3391. Configuration d'un serveur Linux en tant que routeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
a. Activation du routage sur un serveur Linux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339b. Consultation de la table de routage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339c. Gestion des routes statiques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
2. Iptables. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341a. Les tables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341b. Les chaînes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342c. Les actions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342d. Le traitement des règles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342
B. Administration d'un pare-feu avec les iptables. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3431. Politiques. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
a. Principe des politiques de pare-feu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343b. Configuration d'une politique de base. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344
2. Filtrage de paquets . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344a. Politique et règles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344b. Création de règle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344c. Gestion des règles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345d. Gestion des flux retours. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346
3. Gestion du NAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347a. Rappel sur le principe du NAT. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347b. Diagnostic de la configuration NAT d'un routeur. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348c. Connexion d'un réseau privé à un réseau public . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
4. Scripts de configuration des règles de filtrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349a. Red Hat et les iptables . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349b. Création de service personnalisé de pare-feu avec les iptables . . . . . . . . 349
C. Détection des intrusions et des vulnérabilités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3501. Les systèmes IDS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
a. Les limitations des pare-feu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350b. Techniques d'analyse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350c. Sources d'information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
Table des matières Page 17
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
2. SNORT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351a. Les composants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351b. Gestion des sources d'information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352c. Gestion des alertes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352
3. OpenVAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352a. Le serveur OpenVAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352b. Les clients OpenVAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352c. Récupération des vulnérabilités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
D. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353
E. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3551. Restructuration du réseau local . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355
a. Ajout d'une interface réseau sur le serveur beta. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355b. Adresses IP du serveur beta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357c. Gestion du client en réseau privé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358d. Gestion du serveur alpha en réseau privé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360
2. Configuration d'un routeur et pare-feu sur le serveur B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361a. Configuration du NAT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361b. Politique de filtrage sévère . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363c. Autorisation du trafic utile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364d. Gestion sous forme de service . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
Chapitre 11 Sécurisation du trafic
A. OpenSSH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3691. Utilisations de OpenSSH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3692. Gestion des authentifications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
a. Authentification par mot de passe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369b. Authentification par clés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370c. L'agent SSH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371
3. Confidentialité des communications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372a. Session interactive avec SSH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372b. Copie de fichiers avec SSH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373c. Utilisation d'applications dans des tunnels SSH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373d. Renvoi de sessions X11 via SSH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374
B. OpenVPN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3751. Les modes de fonctionnement OpenVPN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
a. Authentification. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375b. Confidentialité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375
Page 18 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
c. Fonctionnement réseau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3752. Création d'un tunnel point-à-point . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
a. Gestion de l'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376b. Fichiers de configuration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376c. Mise en œuvre du tunnel vpn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377
C. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378
D. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3801. Gestion du réseau de test . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380
a. Repositionnement de la station de travail . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380b. Arrêt du pare-feu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381c. Installation de l'intranet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
2. Création d'un tunnel SSH entre la station de travail et le serveur beta . . . . . . . 382a. Gestion de l'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382b. Création du tunnel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384c. Validation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384
3. Création d'un tunnel VPN entre la station de travail et le serveur beta . . . . . . . 385a. Installation des binaires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385b. Gestion de l'authentification . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386c. Configuration du client . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387d. Configuration du serveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387e. Validation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Chapitre 12 Compilation des applications et du noyau Linux
A. Compilation des applications. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3931. Généralités . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
a. Principe de la compilation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393b. Quand faut-il compiler ?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393c. Rappels sur les utilitaires de décompression. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393
2. Procédure de compilation GNU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394a. Récupération des sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394b. Configuration de la compilation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394c. Personnalisation des programmes compilés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395d. Compilation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396e. Les cibles de la commande make . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397f. Installation des binaires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397g. Nettoyage des sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397h. Désinstallation d'un programme. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398
Table des matières Page 19
Examens LPI 201 et LPI 202
© E
ditio
ns E
NI -
All
righ
ts r
eserv
ed
3. Environnement des applications . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398a. Les bibliothèques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398b. Visualisation des appels système . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400
B. Compilation du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4011. Les composants du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
a. Le cœur de noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401b. Les modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401c. Autour du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403d. Gestion des versions du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
2. Procédure de compilation et d'exploitation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404a. Récupération des sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404b. Génération du fichier de réponse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404c. Compilation du noyau et des modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407d. Installation des modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407e. Installation du noyau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408f. Création du ramdisk des modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408g. Configuration du gestionnaire de démarrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409
C. Patch du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4091. Ajout de patch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4092. Retrait de patchs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
D. Validation des acquis : questions/réponses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
E. Travaux pratiques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4131. Compilation d'une application. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413
a. Téléchargement des sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413b. Compilation des sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413c. Installation des binaires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415d. Nettoyage des sources. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
2. Compilation et installation d'un module de noyau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416a. Récupération des sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416b. Suppression du module existant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416c. Compilation des sources . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417d. Chargement du module de noyau et installation du module . . . . . . . . . . 418
3. Patcher une application . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419a. Récupération des sources et du fichier de patch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419b. Application du patch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419c. Retrait du patch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
Page 20 Table des matières
LINUX - Préparation à la certification LPIC-2
4. Compilation et installation d'un nouveau noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421a. Installation des outils nécessaires à la compilation . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421b. Téléchargement des sources d'un nouveau noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421c. Configuration et compilation du noyau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422d. Installation du nouveau noyau et de ses modules . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423e. Génération du ramdisk de démarrage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424f. Configuration du gestionnaire de démarrage en GRUB 2 . . . . . . . . . . . . . 425g. Configuration du gestionnaire de démarrage en GRUB 1 (option). . . . . . . 426
Tableau des objectifs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429