-
31/1/2016 NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandations|EcoloEthik
http://ecoloethik.org/nousetlanimalsynthesedestravauxnos25recommandations/ 1/9
AccueilActualitNousetlAnimalSynthsedestravauxNos25
recommandations
NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandationsPostle8juillet2014paradmin
SynthsedestravauxNos25recommandations
Ilseraittentantdeminimiserlaquestionetdelarenvoyerundbatmarginaloupurementphilosophique.Pourautant,leschiffressontvertigineux.Quecesoitlaplacedelanimaldansnotresocitetnotreconomieoularalitdelasouffranceanimal,lenjeuestmajeur.Nousnesaurionsenignorerlesconsquencesconomiquesetsociales,ninousrsoudreaufatalismedelasouffrance.Cenesontpasleshommesoulesacteursquisontinterrogsmaisunsystmefacteurdesouffrancessouventinutiles.
Ilatdifficiledorganisercesdbats.Entrelaccusationdesensiblerie,dextrmisme,lespressionsdiverses,lastigmatisationdunsujetquineseraitpasprioritaireenpriodedecrise,maisgalementlacraintedepolitiserundbatportpardesacteursengags.Cestunelignedecrtefragile,entreladeepecologyetladeepeconomy,quidirigenosrflexions.Nousavonschoisicommesocledenosdbats,lesexpertsetlesscientifiquesdecinqdomaines:sciencesduvivant,conomie,droit,philosophieetducation.Nousavonstentuneapprochefroidesurunequestionprofondmenthumaineetsensible,unequestionprofondmentpolitique.Lapolitiqueestlagestiondelaviedelacit,unecitquinesersumepasunterritoire.Lacitest
celledestresauxquelsnousaccordonsdelattention.Notreambitionnesersumepasrduirelasouffranceanimalemaisenrechercherlebientreaubnficemmedelasocit.
EcoloEthiksurTwitter
S'inscrirelaLettred'EcoloEthik
Addresseemail*
Prnom
Nom
*=Champrequis
S'abonner
PropulsparMailChimp!
ACCUEIL ORGANISATION ACTIVITES LESENJEUX ACTUALITES PRESSE
REJOIGNEZNOUS
Contrelecrimecologique,lire:lemonde.fr/planete/articl
IlyaunanDeEcoloEthik'sTw itterviaTw itterforiPhone
-
31/1/2016 NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandations|EcoloEthik
http://ecoloethik.org/nousetlanimalsynthesedestravauxnos25recommandations/ 2/9
enrechercherlebientreaubnficemmedelasocit.
Enquelqueschiffres,Nousetlanimalestunequestiondegrandesmasses:
250000exploitationsdlevage,500000emploisdanslesindustriesdesanimauxderente,75000emploisdanslesecteurdesanimauxdesport,19millionsdebovins,14millionsdeporcs,8millionsdovins,1milliondecaprinset250millionsdevolailles,63millionsdanimauxdomestiquesprsentsdans48%desfoyers,2,5millionsdanimauxdelaboratoires,94kg/hab/andeviandeconsommeenFrance.
Impossibledignorerlesenjeuxconomiques.
Nousnavonspasrencontrdacteursdfavorablesaubientreanimal.Pourautant,leschiffresrvlentnoscontradictions:
82%despouletsetpoulessontlevssansaccslextrieuretenbatterie,99%deslapinslevsenbatteriedecages,90%descochonslevssurcaillebotisenbtiments,60%desmoutonset25%desbovinssontabattussanstourdissement,mais76%desFranaissontsensiblesauxconditionsdlevageet90%sedclarentdfavorablesauxlevagesquiconcentrentdesanimauxdansdesbtimentsferms.
Nousnepouvonspasfermerlesportessurcescontradictions.LaFranceetlUnioneuropenneontfondleursstructurespolitiquesetjuridiquessurlvolutiondesconnaissancesscientifiques.Ladmocratieneseconoitquedansunmondeclair.Or,nosdcouvertesscientifiquesnousinvitentrepensertotalementnotredfinitiondelanimal.
Enpremierlieu,ilexistescientifiquementdesdiffrencesdedegrsentrelhommeetlesautresespcesmaispasdenature.GillesBoeufnousrappellesouventquelhommeestuneodelabiodiversitpuisquesonproprecorpscontientdixfoisplusdecellulesnonhumainesquedecelluleshumaines.Ilexisteuneinteractioncomplteentrelesdiffrentesespces.Agirsuruneespceadesconsquencessurlesautresespces.Impossible,parconsquent,dedistinguerlesespcesutilesounonutiles.Impossibledeplacerlhommeaucoeurdecerclesconcentriquesdistinguantdesespcesplusoumoinsutiles.RappelonsqueStephenHawkingavecplusieursscientifiques
renommsasignle7juilletlaDclarationdeconsciencedesanimauxdontlaconclusionestqueleshumainsnesontpaslesseulspossderlessubstratsneurologiquesquiproduisentlaconscience.Lesanimauxnonhumains,soittouslesmammifres,lesoiseaux,etdenombreuxautrescratures,commelespoulpes,possdentaussicessubstratsneurologiques.Scientifiquement,
CommuniqusdePresseLagrandeuretledveloppementmoraldunenationpeuventsemesurerlamaniredontelletraitesesanimaux.Gandhi.Cliquezpourlasuite
LaLettredEcoloEthikAbonnezvous!
Notrepartenaire
Nouveau
Pourensavoir+,cliquezici
DEVENEZPARTENAIRE
Cliquezici
-
31/1/2016 NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandations|EcoloEthik
http://ecoloethik.org/nousetlanimalsynthesedestravauxnos25recommandations/ 3/9
possdentaussicessubstratsneurologiques.Scientifiquement,lanimaladoncvocationentrerdanslecontratsocial.
Endeuximelieu,cettedfinitiondunecatgorieuniquedelanimalest,enralit,unevisionanthropocentre.Scientifiquement,impossiblededistinguerlanimalderente,delanimalsauvage,nidelanimaldecompagnie.Touslesanimauxsontdestressensibles,animsparuneexprienceaffectiveenrelationpermanenteavecleurenvironnementsocialetphysique.Lesanimauxsontdestresquiontleurproprefinalit.Lthologieaprouvleurscapacitsdadaptation,demmorisation,dapprentissage,leursmotionsethumeurs.NousaurionsdintitulernosrflexionsNousetlesanimaux.
Surlabasedecesconstatsscientifiques,laloi:1nedoitpasdistinguerlesanimauxdansleursdroitsounosresponsabilitsenlescatgorisantouleshirarchisantenfonctionduneproximitaveclhomme2doitsappuyersurladfinitionjuridiqueduConseildelEuropeafindenepasouvrirnouveaucedbatAussiconviendraitil,parexemple,derebalayerlestextesexistants.Laloisurleschiensdangereuxendistinguantlesespcesnapasdesensscientifique,nidefficacitconcrtecomptetenudespossibilitsdecroisement.Nousnousinterrogeonsgalementsurladistinctionoprepourcertainesespcestellesquelesabeillesentreanimauxdomestiquesetanimauxsauvages.
Forceestdeconstaterquelvolutiondesconnaissancesscientifiquesestpeuconnue.Silignorancergresse,lenjeudelareconnaissancenepeuttrequelafindunemconnaissanceouduneignoranceintresse.Ladifficult,souventinconsciente,estquenotrecultureestimprgnedelaphilosophiecartsiennequisimposecommeunsystmedepensequiseveutvritintemporelle.
Naturellement,lesfondementsdelapensechrtiennefontdelhommelaseuleespcecrelimagedeDieu.DeSaintThomasdAquinDescartesKant,lanimalestunoutil,unemachine,auservicedelhomme.Mais,ilexistedautresapprochesphilosophiques.LesdfenseursdesgrandescausesVictorHugo,VictorSchoelcher,Voltaire,Clmenceauonttdfenseursdelacauseanimale.LutilitarismeanglosaxonJeremyBentham,StuartMillsouplusrcemmentPeterSingerconsidrequelesconsquencesdenosactesdoiventtreconsidreslchelle
globaleentermedebientreetdesouffrance.Aussi,laqutedubienmaximumsappliquetelletouslesindividus,animauxcompris.Lartdudbattantlecoeurdeladmocratie,laquestiondelareconnaissancedelanimal,desapriseencomptedanslecontratsocialpeutlgitimementtrepose.Celasupposeraitquetouteslesphilosophiessoientenseignesaveclammeattention.
Forceestdeconstaterquelesystmeducatifestmaloutillpourtransmettrelesnouvellesconnaissancesscientifiquesconcernant
-
31/1/2016 NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandations|EcoloEthik
http://ecoloethik.org/nousetlanimalsynthesedestravauxnos25recommandations/ 4/9
transmettrelesnouvellesconnaissancesscientifiquesconcernantlanimal.Lemanquedoutilspdagogiquesclairs,labsencedesacteursdelaprotectionanimaldanslemilieuscolaire,ltudedanimauxmortspluttquevivantsenmilieuscolaire,labsencedinitiationlthologieonttsoulignspartouslesacteurscommeunfreincettetransmission.Beaucoupdacteurssesonttonnsqueladissectionsoitencorepratiquedanslemilieuscolaireetdoncqueseulslesanimauxmortspuissentfranchirlesportesdelcole.Laformationbalbutiantedesvtrinairesaubientreanimaloulafaiblessedessanctionsjudiciairesdanslesaffairesdecruautenverslesanimauxsontlerefletdecemanquedereconnaissance.Ajoutonsenfinquelelibrecommercedesanimauxdomestiques,refletdeleurstatutdobjetycomprisdeconsommation,nesaccompagnedaucuneformationauxbesoinsetlapsychologieanimale.
Endautrestermes,lasocitfranaisenapasconsciencedesdcouvertesscientifiquesconcernantlanimalcarsesfondementsculturelsetsonsystmeducatifnelesontpasintgrs.
Parconsquent,nousproposons:3quesurlesitewww.educasources.education.frsoientdveloppsdessupportspdagogiquessurlesanimauxvivants,leursecosystmesetlthologie4quelenseignementscolairesoitbassurltudeduvivantetnondumortensupprimantladissectiondanslescoles,collgesetlyces5quelesassociationsdeprotectionanimalepuissentintervenirenmilieuscolaire,etemmenerlesenfantsdanslesespacesnaturelslarencontredesanimauxquelesenfantspuissentprsenterlcoleleuranimaldomestique6quelerfrentielphilosophiquesoitmodifietintgrelaphilosophieanglosaxoneetsurtoutcontinentaledelthiqueanimale7queledroitlobjectiondeconsciencepourdesexpriencessurdesanimauxsoitreconnuauxtudiants(96%descolesdemdecineamricainesontmisfinlutilisationdanimaux)8quesoitdveloppunenseignementspcifiquededroitanimalierdanslesuniversits,facultatifdansunpremiertemps,enassociationaveclUniversitdeBarcelonequiadveloppunmasterdedroitanimalier9quesoientpropossdessminairesdeformationlalgislationconcernantlesanimauxetdesensibilisationaubientreanimallEcolenationaledemagistraturelOrdrenationaldesvtrinairesestcandidat.
Aussi,nefautilpasstonnerdesrsistancestoutevolutionjuridiquequiseraitlatraductionlogiquedesdcouvertesscientifiques.
Lalgislationcontrelamaltraitanceanimaleexistepourtouteslesprofessionsenliendirectaveclesanimaux.ElleestplusprogressisteenEuropequailleurs.Pourautant,touslesacteursontnotlafaiblessedescontrles(unrapportdelaCommission
-
31/1/2016 NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandations|EcoloEthik
http://ecoloethik.org/nousetlanimalsynthesedestravauxnos25recommandations/ 5/9
europenneen2012indiquequeletauxdecontrleenFrancedesnormesdeprotectionanimaleenlevageestde0,68%).Aussi,laquestiondelaluttecontrelamaltraitancenesupposepasncessairementunenouvelleloi,sicenestsurquelquessujetsdifficilestelsquelesconditionsdabattage,lespratiquesdecruaut,langligencedespropritairesdanimauxdomestiquesouencorelespratiquesmergentes.
Nousrecommandonsnotamment:10quesoitadopteunelgislationeuropennesurlesanimauxdomestiquesafindemettreaumarchnoiractuellementenpleineexplosion11quelespropritairesdanimauxdomestiquesdisposentdunpermispralableafindelesformerauxbesoinsdeleuranimaletdelesresponsabiliser(exempleSuisse)12quelamdiationanimalesoitreconnueetencadre,notammentlaformationncessaire13quelesactesdecruautenverslesanimauxsoientpunissablesquelquesoitlanimal
14queseuleslespratiqueslgarddesanimauxentrainantunegneraisonnableetstrictementncessairesoientjuridiquementadmises15quesoitcrunavocatpourlesanimauxafindeveillerlapplicationdeloiexistante
Enrevanche,lalgislationpourlebientreanimalconsquencedesareconnaissancecommetresensibleresteconstruire.EnFrance,auxtermesdesarticles528et524duCodecivil,lesanimauxfaisantlobjetduneappropriation(lesanimauxdecompagnie,lesanimauxderenteetlesanimauxsauvagesdtenusencaptivit)sontsoumisaudroitcommundesbiens.Ilssontrespectivementconsidrsparleurnaturecommedesbiensmeubles,etpardestinationcommedesbiensimmeubles(parexempleuntroupeauaffectuneexploitation).Lesanimauxsauvagesltatdelibertsontquanteuxdesresnullius(chosesquinappartiennentpersonne).Ladoctrinefaitainsientrerlegibieretlespoissonsdanscettecatgorie.
Pourautant,lestatutdelanimalneserduitpasausimplestatutdebienmeubleouimmeuble.Desdispositionsspcifiquesprotectricesdelanimalonttadoptesaufildutemps,consignesaujourdhuiprincipalementdansleCodepnaletdansleCoderural.Cestextesesquissentlesdbutsdunstatutjuridiquespcifiquedelanimaltenantcomptedesaparticularit.
QuatrearticlesprincipauxprotgentlanimaldansleCodepnal:lesarticlesR.6531etR.6551quiconcernentrespectivementlesatteintesinvolontairesetvolontaireslaviedunanimalousonintgritphysique,larticleR.6541quicondamnelesmauvaistraitementsetenfinlarticleR.5211,quipunitlessvicesgravesouactesdecruaut.Cedernierarticleprvoitgalementdesexceptions(coursesdetaureaux,combatsdecoqs).
-
31/1/2016 NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandations|EcoloEthik
http://ecoloethik.org/nousetlanimalsynthesedestravauxnos25recommandations/ 6/9
exceptions(coursesdetaureaux,combatsdecoqs).
DepuisllaborationdunouveauCodepnalen1994,cesdispositionsrelativesauxanimauxnefigurentplusaveclesinfractionscontrelesbiens,maisappartiennentautitreVDesautrescontraventionsetaulivreVDesautrescrimesetdlits,reconnaissantainsidefaitlaspcificitdesanimauxparrapportauxbiens.
QuantauCoderural,ilreconnaitgalementunstatutspcifiquelanimalpuisquillequalifieexplicitementdtresensiblesonarticleL2141etcedepuislaloidu10juillet1976quifitinscrirelaformulesuivante:Toutanimaltantuntresensibledoittreplacparsonpropritairedansdesconditionscompatiblesaveclesimpratifsbiologiquesdesonespce.
EnEuropeetlinternational,laspcificitdesanimauxparrapportauxbiensetlancessitdeprendreencompteleurbientresontdeplusenplusreconnues.Ainsi,leTraitsurleFonctionnementdelUnioneuropenne(TFUE)disposedanssonarticle13:lUnionetlestatsmembrestiennentpleinementcomptedesexigencesdubientredesanimauxentantqutressensibles.CesdispositionsplacentlebientreanimalsurlemmepiedquelesautresprincipesfondamentauxmentionnsdansletitreIIdutrait,commeparexemplelapromotiondelgalitentreleshommesetlesfemmes,lagarantiedelaprotectionsociale,ouencorelaluttecontrelesdiscriminations.
Plusieursdirectiveseuropennesontprcisetcompltcetarticle13.Ainsi,ladirectivedu22septembre2010relativelaprotectiondesanimauxutilissdesfinsscientifiquesestimequelebientreanimalestunevaleurdelUnionEuropenneetquelesanimauxontunevaleurintrinsquequidoittrerespecte.Lesanimauxdevraientdonctoujourstretraitscommedescraturessensibles.Ellesebasepourappliquerlalgislationsurlecritredelasouffranceressentie,cettesouffranceayantdjt,selonladirective,prouvescientifiquement.
Nombreuxsontlespaysaccordantlanimaluneplaceparticuliredansleurdroitcommun,voiremmedansleurtextefondateur.Ainsi,lAllemagne,lInde,leBrsil,leLuxembourgetlaSuisseprotgentdansleurConstitutionindistinctementtouslesanimaux,etcelatraversdiversesformulations(protection,bientre,dignit,devoirdecompassion,interdictiondelacruaut,interdictiondelachasse).Souslapressiondelasocitcivile,plusieurslgislateursontprisencomptelechangementdesmentalitsetextraitlanimaldelacatgoriedeschosesdansleurscodescivils.Cefutlecasds1988pourlAutriche,puislAllemagneen1990.LeRoyaumeUniaquantluiadopten2006untextegnralAnimalWelfareActconfrantunvritablestatutjuridiquespcifiquelanimaldomestiqueoudtenuparlhommeenintroduisantuneobligationdebientraitance.Anotergalementlalgislationfinlandaise,quienglobeplusieurscomposantesdubientre(physique,psychiqueetsocial),reconnaissantlanimallacapacitdesesouveniretdoncdes
-
31/1/2016 NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandations|EcoloEthik
http://ecoloethik.org/nousetlanimalsynthesedestravauxnos25recommandations/ 7/9
reconnaissantlanimallacapacitdesesouveniretdoncdescapacitsintellectuelles.Enfin,plusieurspratiquescausesdesouffrancespourlesanimauxonttinterditesdansdespaysdelUnion(interdictiondugavagedans12pays,interdictionrcentedesanimauxsauvagesdanslescirquesenGrceetenBelgique).
EnFrance,lestatutdelanimaladonccertesvoludepuis1804maissansrellecohrencedensemblepuisqueperdurentdansleCodecivilcesdispositionsanciennesquifontdelanimalunsimplebiencommelesautres.
LesrsistancessefocalisentsurlareconnaissancedelanimalcommetresensibledansleCodeciviloilestactuellementassimilunbienmeuble(article524et528duCodecivil)soumisaurgimeclassiquederesponsabilitdupropritaire.Ledbatrelancparlapropositiondeloisnatorialeadjtouvertplusieursreprises,notammenten2005parlerapportdeMadameSuzanneAntoineeten2007danslecadreduGrenelledelenvironnement.Cettepropositionatoujourssuscitdevivesrticencesdesmilieuxconomiquesquilajugentinutilevoiredangereuse.
Nousentendonsleursobjections.Lesprofessionnels,notammentlesleveurs,sontsouventcaricaturs.Pourautant,touslesacteurssaccordentreconnaitrequelesystmeconomiqueetadministratifestcontrairelavalorisationdubientreanimal.
Larglementationsurlebientreanimalestappliqueavecuntatillonismeadministratifsansaucuneaide,niconseil.Aussi,estellevcuecommeunecontraintepardesprofessionnelsquinepeuventvaloriserleursbonnespratiques,niluttercontrelaconcurrencedloyaledepaysquinappliquentaucunenormeconcernantlebientreanimal.Lincitationuneconsommationdemassedeprotineanimalebasprixestincompatibleavecla
recherchedubientreanimal.LesscientifiquesattestentqueleshabitantsdespaysdelOCDEdevraient,enmoyenne,diviserpardeuxleurconsommationdeprotinesanimalesetdvelopperlesprotinesvgtales.Plusencore,lapressionlabaissedesprixdelaviande,corrolaireduprincipedeconsommationdemasse,sopposelavalorisationdubientreanimal.Lesparticipantssontfavorablesaudveloppementdebonnespratiques,delabel,etdunermunrationaujusteprixduntravailagricoledequalit.
Nousrecommandons:16quelebientreanimalsoitintgrdanslesrfrentielsdeRSEcommepratiquevalorisante17quedesrfrentielsetindicateursdebientresoientcoconstruitlchelleeuropenneaveclesprofessionnelsindiqusauxconsommateursetdonnentlieuunevalorisationfinancirevialeprix
18quelespouvoirspublicsprnentunealimentationdequalitrmunresonjusteprix19quelUnioneuropenneproposeunemodificationdesrgles
-
31/1/2016 NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandations|EcoloEthik
http://ecoloethik.org/nousetlanimalsynthesedestravauxnos25recommandations/ 8/9
NousetlAnimalNos25recommandations
Lespcequichangetoutjusqusechangerellemme.
19quelUnioneuropenneproposeunemodificationdesrglesdelOMCpourinterdirelesimportationsdeproduitsquinerespectentpaslesnormeseuropennesdebientreanimal20quelaviandesoittiqueteavectourdissementousanstourdissementpourinformerleconsommateur21quelesstructuresderestaurationcollectivepubliqueproposentsystmatiquementunmenuvgtariencommedroitlalternativepourlespersonnesquinesouhaitentpasconsommerdesprotinesanimales22quesoitcreuneHauteautoritpubliqueouunmdiateurdelaconditionanimalepourveilleretfaciliterlapplicationdudroitexistant.
Maislareconnaissancedelanimalcommetresensibledanslecodecivil,sielleestunetapesymboliquementncessaire,nesauraitelleseuleamliorerlaconditionanimaldansnotresocit.Lesdroitsactuelssontlisaustatutdepersonneoudemeuble.Ilseraitdoncncessairedereprciserlensembledesdroitsattachscenouveaustatuttresensible.Ilestparailleursncessairedeprciserlestatutdelanimaldanslecodepnalcomptetenuduflouactueletdelafaiblessedessanctionsprononcesdansdescasdecruaut.
CettevolutionneseraitpasuneavancemaisunrattrapagedelaFrancefaceauxstandardseuropens.Plusieurspaysaumondeontmisenplaceuncadrejuridiquepourlesanimaux(Autriche,PaysBas,Allemagne)notammentlaSuisseayantdfiniunstatutpropredelanimalfondsurleprincipededignit.LaloiSuisseneselimitepaslaprventiondelamaltraitanceoudesdouleursanimales.Elleimposeauxpropritairesderespecterlavaleurpropredelanimal.
Nousrecommandonsparconsquent:23quelacodeciviletlecodepnalreconnaissentunetroisimecatgoriesuigeneris,lanimaltresensible,avecdesrglesspcifiquesattachesleurgarantissantuneprotectioncontretoutegnedraisonnablequineseraitnistrictementncessaire,nistrictementproportionne24quelensembledesrglessappliquantauxanimauxsoientmisesencohrenceetregroupesdansuneloicadre25quesoitpenseunechartedelanimalventuellementadosselaConstitution.
Juillet2014
PublidansActualit,Confrences,Destudesetdespublications,
IntervenantsColloqueNousetl'Animal
-
31/1/2016 NousetlAnimalSynthsedestravauxNos25recommandations|EcoloEthik
http://ecoloethik.org/nousetlanimalsynthesedestravauxnos25recommandations/ 9/9
Mentionslgales
2016EcoloEthik