Etude de Développement des Oasis Sahéliennes (EDOS)
en République du Niger
Manuel d'alphabétisation pour les habitants
Version Octobre 2006
Agence Japonaise des Ressources Vertes (J-Green) Elaboré par l’ONG ADA dans un cadre contractuel signé avec EDOS
Agence Japonaise de Coopération Internationale
Ministère du Développement Agricole
ù bbaa bb bbaa
OONNGG VVIIEE - Octobre 2006
Volo
ntair
es pour l'Intégration Educative
Kande Ni BayraBP 349 Niamey - Niger
Tél : +227 20 75 25 60 -Fax : +227 20 75 54 48E-mail : [email protected] -Site Web : www.ongvie.net
ù == bb
KKOOYYOONN KKAARRAATTUULLiittttaaffiinn &&aalliibbii
© ONG Vie Kande ni bayra , Niamey 2006
Photos : Daouda Mounkaïla, ONG VIEAli Abdoulaye, ONG VIE
PAO : Infographie-Consultation-Impression -ICI-
Pédagogie du Texte PdT
Livre de lecture de
l’apprenant
Adapté aux groupes d’apprenants issus des
communautés partenaires de
L’Association Des Aquaculteurs
ONG ADA
dans le cadre de la mise en œuvre du Projet
Etude de Développement des Oasis Sahéliennes (EDOS)
Financé par la
JICA - NIGER (Agence de Coopération Japonaise)
AABBUUBBUUWWAANN DDAA KKEE CCIIKKIISShhaaffuuffffuukkaa
PPrrééffaaccee.................................................................................................................................................................................................... 7SSAASSHHEE NNAA FFAARRKKOO :: JJIIGGOOGGIINN KKOOYYAARRWWAA …………………….................................... 99JJiiggoo nnaa 11 :: Tsabta …………….……..................................................... 11
Sashen farko na matani (jumla ta 1) :….…………………....... 12Karatu..……………………………………………………. 12Kacici…………………………………………………..….. 12£arfafa sani..………………………………………….….. 13Kacici ………………………………………………….….. 14
Sashe na biyu na matani (jumla ta 2)………….....…….………. 15Karatu..……………………………………………………. 15Kacici…………………………………………………..….. 15£arfafa sani..……………………………………………. . 16Kacici ………………………………………………….….. 17
Sashe na uku na matani (jumla ta 3) :….…....………………... 18Karatu..……………………………………………………. 18Kacici……………………………………………………… 18£arfafa sani..…………………………………………… . 19Kacici ………………………………………………….….. 20
JJiiggoo nnaa 22 :: Tsabtar jiki da ta kaya …………….……............................ 21Sashen farko na matani .......................……………………….. 22
Karatu..……………………………………………………. 22Kacici……………………………………………………… 22£arfafa sani..……………………………………………... 23Kacici ………………………………………………….…. 24
Sashe na biyu na matani ....................... ….…………………… 25Karatu..……………………………………………………. 25Kacici……………………………………………………… 25£arfafa sani..……………………………………………... 26Kacici ………………………………………………….….. 27
Sashe na uku na matani ......................... ……………………… 28Karatu..……………………………………………………. 28Kacici……………………………………………………… 28£arfafa sani..……………………………………………... 29Kacici ………………………………………………….….. 30
JJiiggoo nnaa 33 :: Mace mai tsabta...................................................................... 31Karatu..………………………………............…………………….. 31Kacici…………………………….............………………………… 31
SSAASSHHEE NNAA BBIIYYUU:: JJIIGGOOGGIINN MMAAHHAAWWAARRAA…………………………………………………….... 3333
JJiiggoo nnaa 11 : Hausa mai wuyar fa&i………………………………………... 35JJiiggoo nnaa 22 : Cikakken &an gari……………..……………………………... 36JJiiggoo nnaa 33 : Tsarin ci-gaban gari………………………………………… .. 37JJiiggoo nnaa 44 : Hanyoyin girka tsarin ci-gaban gari…………………………. 39JJiiggoo nnaa 55 : Horo da neman ilimi……………………………..…………… 43
SSAASSHHEE NNAA UUKKUU::TTAAKKAARRDDUUNN TTAAFFIIYYAARR DDAA AAYYYYUUKKAA……………………...... 4477
Takardar sayayya………………………………………………………… 49Takardar ajiyar kaya:kayyuna masu shafi 100…………………………. 50Takardar sayar da kaya a cikin kanti ………………………………….. 50Takardar ajiya ku&i………………………………………………………. 51Takardar tarbace………………………………………………...………... 52
7
PRÉFACE
Ce manuel de lecture pour apprenant(e), est le premier du genre, conçu par l'ONG VIE - Kande NiBayra pour accompagner la dynamique des enseignements apprentissages des disciplines fondamenta-les à travers l'approche Pédagogie du Texte (PdT) à l'intention des jeunes et des adultes femmes ethommes qui sont à leurs premiers contacts avec l'écrit.
Ce livre de lecture est d'une très grande utilité pour les animateurs/trices des centres d'éducation nonformelle, des enseignants des écoles alternatives ou de seconde chance, des centres dits "Développement d'Unités Didactiques d'Apprentissages et de Loisirs " (DUDAL) ainsi que pour les ensei-gnant(e)s des écoles bilingues ayant opté pour une pédagogie active. Il vient en appoint au cahier pédagogique en PdT.
L'option de mettre à la disposition de l'apprenant/e un livre de lecture dans l'esprit de la Pédagogie duTexte, vise, pour l'ONG VIE Kande Ni Bayra, non seulement à combler un vide que constitue l'absen-ce d'un tel outil en PdT, de même, cela procède de la volonté de l'ONG de prendre en compte des insuf-fisances constatées dans la mise en oeuvre de cette approche novatrice.
La structuration du livre reflète le cheminement proposé pour l'enseignement apprentissage de la lan-gue notamment le binôme lecture/écriture-production de texte à des débutants.Tous les thèmes traités sont liés à la vie quotidienne et à l'environnement des communautés rurales duNiger dans sa diversité culturelle et linguistique.
L'harmonie dans le traitement de thèmes choisis a été prise en compte dans la conception de ce manuelqui est subdivisé en trois parties :La 1re partie, axée sur le fonctionnement du système alphabétique, s'articule autour de trois blocs d'ap-prentissage : la production du texte d'entrée ou texte unité d'analyse, le décryptage et l'exploitationprogressive du texte, les exercices de fixation des acquis cognitifs (capacitation de lecture). Subdivision du bloc d'apprentissage- Une image illustrant la partie visée du texte
- Une décomposition du texte en mot puis en sons représentés par des graphies
- Deux exercices de fixation des acquis du micro univers linguistique notamment les sons et leur repré-
sentation, les lettres.
Les thèmes ayant permis la découverte de l'ensemble des signes orthographiques permettant de lire etécrire la langue sont travaillés chacun comme suit :- L'annonce du thème par un titre ;
- L'illustration du contenu du texte par des images de scènes actives ;
- La présentation du texte unité d'analyse ou support d'apprentissage ;
- L'exploitation progressive du texte en bloc d'apprentissage.
Les thèmes travaillés dans la 2ème partie du livre permettent de renforcer les capacités des appre-nant/es en lecture et en production de texte. On y découvre ensuite un texte de lecture expressive suivide sujets de débats sur le thème et susceptible d'engager l'apprenant/e dans de la production orale ouécrite.
La 3ème partie est axée sur des outils de planification, de gestion et de comptabilité. Elle vise à amenerapprenants et groupes communautaires à recourir à l'écrit pour matérialiser leur gestion avec transpa-rence et gagner plus en crédibilité.
Bien que ce livre représente à nos yeux, une avancée significative vers la satisfaction des attentes desapprenant/es, nous demeurons cependant conscients qu'il présente des insuffisances. Par conséquent,
SSAASSHHEE NNAA FFAARRKKOO ::
JJIIGGOOGGIINN KKOOYYAARRWWAA
11
JJiiggoo nnaa 11::TTssaabbttaa
Mu wanke hannu-wanmu kafin mu ciabinci,
Dau&a dai cuta ce.
mu ruhe abincin saboda$uda da $ura.
Kuma mu nisanciabinci wanda bai dahuba sosai da wanda yafara ùaci.
12
KKaacciiccii
11 .. KKuu rruubbuuttaa ttaarree ddaa cciikkaawwaaD . . & a d . . c u . a . e .
22.. KKuu rruubbuuttaa yyaannddaa yyaa kkaammaattaac e c u t a d a i d a u & a .
SSaasshheenn ffaarrkkoo nnaa mmaattaannii ((jjuummllaa ttaa 11))
DDaauu&&aa ddaaii ccuuttaa ccee..
KKaarraattuu
ddaauu&&aa d a u & a
ddaaii d a i
ccuuttaa c u t a
ccee c e
13
d a i u & c t ed a i u d c t e
Dada ta &au cuta ta cuci Dauda.
icce adda
tautau dau&a
££aarrffaaffaa ssaannii
14
1 2 3 a i u
1. tuta
2. caca
3. citta
a i u
KKaacciiccii
Sa shaida gidan da ya kamata.
15
Mu wanke hannuwanmu kafin mu ci abinci, muruhe abinci saboda $uda da $ura.
SSaasshhee nnaa bbiiyyuu nnaa mmaattaannii ((jjuummllaa ttaa 22))
KKaarraattuu
11.. KKuu rruubbuuttaa ttaarree ddaa cciikkaawwaaMu wan.e hannuwan.. ka..n mu ci abin.., mu ru.. abin-cin saboda $u.. da $ur..22.. KKuu rruubbuuttaa yyaannddaa yyaa kkaammaattaahannunmu $ura kan mu wanke abinci $uda mu, mu ciruhe saboda da abincin.
mmuu m uwwaannkkee w a n k ehhaannnnuuwwaannmmuu h a n n u w a n m ukkaaffiinn k a fi nccii c iaabbiinnccii a b i n c irruuhhee r u h eaabbiinncciinn a b i n c i nssaabbooddaa s a b o d a$$uuddaa $ u d addaa d a$$uurraa $ u r a.
KKaacciiccii
16
m w n k h b s o
Å ã Ç ~ { u á É
karemota
wu$a sabini
Masana na kira da mu ri$a hana matasa wasacikin shara, saboda kar su kamu da cututtukairin su ciwon ciki da sauran su.
££aarrffaaffaa ssaannii
17
KKaacciiccii
a b
c d
1. Namomin dawa
2. Dabbobin &arme
3. Kayan aikin dahuwa
4. Kayan aikin noma
1
2
3
4
a
b
c
d
Ja re&i tsakanin lamba da haruffa yanda yakamata.
18
KKuummaa mmuu nniissaannccii aabbiinnccii wwaannddaa bbaaii ddaahhuu bbaassoossaaii ddaa wwaannddaa yyaa ffaarraa ùùaaccii..
kkuummaa K u m anniissaannccii n i s a n c iwwaannddaa w a n d abbaaii b a iddaahhuu d a h ubbaa b assoossaaii s o s a iyyaa y affaarraa f a r aùùaaccii ù a c i
KKaacciiccii
11.. KKuu rruubbuuttaa ttaarree ddaa cciikkaawwaaDada ta … cuta ta …. Dauda.Masana na kira da mu ri$a …. matasa wasa cikin ….
saboda kar su kamu da ……… irin su ciwon ciki dasauran su.Kalmomin cikawa : cututtuka, &au, shara, cuci, hana
22.. KKuu rruubbuuttaa yyaannddaa yyaa kkaammaattaahannunmu saboda $ura kan wanke abinci $uda mu,mu da ci mu abincin rihe.wa&anda nisanci wa&anda sosai kuma abinci fara mudahu su ba da ba ùaci suka.ce cuta dai dau&a.
SSaasshhee nnaa uukkuu nnaa mmaattaannii ((jjuummllaa ttaa 33))
KKaarraattuu
19
ff
Dau&a babbar annoba ce fitatta mai haddasa
cuta. Kenan a yi takatsantsan, a ri$a tsabtace
wurare don kare kai.
faifai faranti
fanteka tabarma
££aarrffaaffaa ssaannii
20
1. £anana masu rai kuma masu hiro
2. Dabba mai cin nama
3. Cikin ruwa yake rayuwa
4. An fi hawan shi in ya na tsugunne
1
2
3
4
a
b
c
d
a b
c d
JJaa rree&&ii ttssaakkaanniinn llaammbbaa ddaa hhaarruuffffaa yyaannddaa yyaa kkaammaattaa..
KKaacciiccii
21
"" IInnnnaall--llaahhaa ttaayyyyiibb,, llaa yyaa$$bbaalluu iillllaa ttaayyyyiibb.. ""
Ha$i$a Allah tsarkakakke ne, bai amsa sai mai
tsabta.
TTssaabbttaa iittaa ccee ::
- Tsabtace zucciya ;
- Yin aikin $warai a ko'ina ;
- Tsabtace mahalli, ya zama a koyau- she tsap ;
- Yin wanka da sabili koyaushe ;
- Wanke baki da asawaki ga manya da §an yara
a kowane lokaci ;
- Wanke hannuwa koyaushe in za a taùa abinci
da kuma bayan an yi abinci ;
- Tsabtace akahe, gashi da tufafi koyaushe.
JJiiggoo nnaa 22 ::TTssaabbttaarr jjiikkii ddaa ttaa kkaayyaa
22
"" IInnnnaall--llaahhaa ttaayyyyiibb,, llaa yyaa$$bbaalluu iillllaa ttaayyyyiibb.. ""
HHaa$$ii$$aa AAllllaahh ttssaarrkkaakkaakkkkee nnee,, bbaaii aammssaa ssaaii mmaaii
ttssaabbttaa..
KKaarraattuu
TTssaabbttaarr t s a b t a r
JJiikkii j i k i
KKaayyaa k a y a
IInnnnaall i n n a l
KKaacciiccii11.. KKuu rruubbuuttaa ttaarree ddaa cciikkaawwaa tsabtar ............da ............kayaInnal-laha..........la ya$balu............tayyibAllah tsarkakakke .........., bai .............sai mai.........Kalmomin cikawa : jiki, ta, tayyib, illa, ne, amsa,tsabta.
22.. KKuu rruubbuuttaa yyaannddaa yyaa kkaammaattaa Tsabtar bai innal-laha da kaya Jiki la ya$balu amsa Allah mai tsabta Sai tsarkakakke tayyib
SSaasshhee nnaa ffaarrkkoo nnaa mmaattaannii
23
j y l t sj y l t s
A wata shekara, likitoci sun bi karkaru don waye
ma matasa kai bisa cutar amadari. Cutar amada-
ri, cuta ce mai kama idanu a dalilin rishin tsabtar
jiki. Wannan cutar ta fi shammatar yara $anana.
Kenan mu ri$a tsabtace jiki da mahalli saboda
kare yaranmu daga wannan cutar.
Yalo lemu
jaki tsutsa
££aarrffaaffaa ssaannii
24
1) Launi mai bayyana ga damana
2) Cimakar laùuùu
3) Ana shan shi in ba a da lahiya
4) Ta hanyar shi ne kake ganin
kanka
1
2
3
4
a
b
c
d
a b
c d
KKaacciiccii
Ja re&i tsakanin lamba da haruffa yanda yakamata.
25
TTssaabbttaa iittaa ccee ::
- Tsabtace zucciya ;
- Yin aikin $warai a ko'ina ;
- Tsabtace mahalli, ya zama koyaushe tsap.
KKaarraattuu
ZZuucccciiyyaa z u c c i y a
$$wwaarraaii $ w a r ai
kkoo''iinnaa k o ' i n a
ttssaapp t s a p
kkaacciiccii
11.. KKuu rruubbuuttaa ttaarree ddaa cciikkaawwaa
Tsabta ............... ce ::
Tsabtace............. ; ............. aikin $warai, a ... ;
Tsabtace mahalli.............. zama ........... tsap
Kalmomin cikawa : ya, zucciya, ita, yin, ko'ina,
koyaushe.
22.. KKuu rruubbuuttaa yyaannddaa yyaa kkaammaattaa
Tsabta yin ita $warai ce
Tsabtace mahalli aikin zama tsap
Tsabtace a ya zucciya koyaushe
SSaasshhee nnaa bbiiyyuu nnaa mmaattaannii
26
z pé Ñ
jaki pampo
jama'a sana'a
zabo
Damana in ta yi, za ka lura da tsirar hakukuwa dakuma ruwan dau&a ko'ina. Ya kamata a ri$a sharesu saboda suna kawo sabro. Kowa a $asar nantamu ya san da sabro ke sa ma mutane masassararcizon sabro. Masassarar cizon sabro kuwa, cuta cemai bada wahala $warai, har ila yau ba ta bar kowaba.
££aarrffaaffaa ssaannii
27
1) Sai ya hito ake ganin shi
2) Ta hanyar shi ne ake $ara ilimi
3) Shanuna dubu, madarminsu daya
4) Mai tada mutane daga kwana
1
2
3
4
e
f
g
h
e f
g h
KKaacciiccii
Ja re&i tsakanin lamba da haruffa yanda yakamata.
28
- Yin wanka da sabili koyaushe ;- Wanke baki da asawaki ga manya da §an yara a
kowane lokaci ;- Wanke hannuwa koyaushe in za a taùa abinci da
kuma bayan an yi abinci ;- Tsabtace akahe, gashi da tufafi koyaushe.
Yin .............. da ................ koyaushe ............... baki da ................. ga ................da §an
..........a ............lokaci wanke .........koyaushe ...........za ..........taùa
.........da .......bayan an ...... abinci ..............akahe, .............da tufafi............kalmomin cikawa: wanka, sabili , wanke , hannu-
wa, asawaki, yara, manya, kowane, a , in , kuma, abinci, yi, gashi, tsabtace, koyaushe,
22.. KKuu rruubbuuttaa yyaannddaa yyaa kkaammaattaayin wanke koyaushe da baki da bayan asawaki
tufafi yan yara , tsabtace lokaci manya akahesabili kuma in gashi koyaushe a kowane abinciwanka taùa.
KKaarraattuuGGaa g a ##aann § a n
KKaacciiccii
11.. KKuu rruubbuuttaa ttaarree ttaa cciikkaawwaa
SSaasshhee nnaa uukkuu nnaa mmaattaannii
29
Gatari §an makaranta
gida rogo
rago
g y z ç
loli daban-daban kamar su: - yawan kashe ku&i don sayen magunguna ;- kasawar aiki ;- galabaitar da marar lahiya ;- wahalar yin jiyya ;- mayar da $asa baya.
Tsabtar jiki da ta abinci dakuma ta mahalli babbanriga-kahi ne, game dacututtuka da yawa. Duk wanda ya yi riga-kahi,ya kiyaye ma kanshi waha-
££aarrffaaffaa ssaannii
30
Ja re&i tsakanin lamba da haruffa yanda yakamata.
KKaacciiccii
1) Ga damana take zawwa
2) Su ke kawo ruwa
3) Su ne manyan gobe
4) Halitta ce wadda ba ta da jini
1
2
3
4
i
j
k
l
i j
k l
31
Kwaini mace ce, mai tsabta har ba iyaka. Kullum ka zo gidanta ka iske shi share tas, babuko §ar kwalfar gya&ar nan da yara ke bari, barewurin da kazarta ta yi $yan$yasar $wai. Saboda tsabtar nan tata, har wata rana ta taùasamun kyautar kayayyaki daga gwamnati. Cikinkayan in ka diba har da su hankicin fyace majina.Don shi tsabta wata abu ce mai kyau, har ma aaddinance.
KKaarraattuu
Kwaini kw ai n i Tsabta ts a b t a Shi sh i Gyadar gy a d a r$yan$yasa $y a n $y a s a kyautar ky au t a r gwamnati gw a m n a t i fyace fy a c e $wai $w a i
KKaacciiccii
KKuu hhiiddddoo kkaallmmoommii wwaa&&aannddaa kkee $$uummsshhee ddaahhaarruuffffaa mmaassuu ggooyyoo..
JJiiggoo nnaa 33 :: MMaaccee mmaaii ttssaabbttaa
SSAASSHHEE NNAA BBIIYYUU ::
JJIIGGOOGGIINN MMAAHHAAWWAARRAA
11. Kitsen tsakaka, kitsen $uje. 22. Karye kare ka karkare kora, &aure kare ka
kore kura. 33. Tun daga bisa dutsi ni yo zar, ni yo sar , ni yi
carap da tsokar ragon baba na layya.44. Tantabara tara &a tara $wai tara za su gari
tara inda mutum tara.55. Kwa&o da $ato suna yawon $oto, kwa&o zai
$wace ma $ato $oto, ko $ato zai $wace makwa&o $oto.
66. £walan$walami na $wantar $walo $olon-$olon $olin tsamiya.
77. Tsakaka na tsattsagar tsutsa tsakatsakiyarmakurku&in kotsattsen kwanko.
88. an $o$o cike da tsaba tsap.99. Kura ture turmi, turmi ture kura.1100. Kai jan mutumen can, ka &auki jar sandar
can ka kori jar akuyar can mai cin jar dawar janmutumen can.
1111. Wai abin shiririta, go&iya biyar jakkai, §anyara ku duba mini in ba $adago ce ba.
1122. aya, biyu, uku, hu&u, biyar ;gidan damo adda ba$in zare,
da wa da $auna duk sun rabu.
JJiiggoo nnaa 11 :: HHaauussaa mmaaii wwuuyyaarr ffaa&&ii
35
Ci-gaban gariya rataya awuyan kowanemazaunin gari.Cikakken &angari shi ne mai&aukar aikingari tamkarnasa.
Cikakken &an gari shi ne mai $o$arin girka jittu-wa tsakanin mazaunan gari, duk inda yake.
Cikakken &an gari shi ne mai $o$arin kawomutane su yi nazari a kan ayyukan ci-gabangari.
11. Ku bayyana muna wasu halaye na cikakken&an gari da ba a hiddo ba cikin matanin.
22. Wa&anne halaye ne ba su dace ba ga maikishin garinsu ?
33. Daga su wane ne ya fi dacewa a ce shawararci-gaban gari ta taso ?
44. Su wane ne idan kowa ya zama kamar su, garizai ci gaba, mine ne halayensu ?
55. Mi ke nuna akwai jittuwa tsakanin mutanengari ?
JJiiggoo nnaa 22 :: CCiikkaakkkkeenn &&aann ggaarrii
36
Mine ne tsarinci-gaban gari?Shawarori neda mutane keyi :� Don ci-gabangari ;� Don warwarematsalolin da
suke tauye ci-gaban gari ;� Don hiddo albarkar da garin ya $umsa.
TTssaarriinn ccii--ggaabbaann nnee kkee ffaassaallttaa ::� Ayyukan da ke biyan bu$atun gari ;� Lokacin gudanar da kowane aiki da yanda ya
kamata a yi shi ;� Bisa kan wa da wa ne aikin ya rataya ;� Adadin ku&in, yawan mutane da kayan da ya
kamata a sa cikin aikin.
Kenan tsarin ci-gaban gari na bu$atar sa hannunkowa.
#an magana sukan ce:“kashin ba$i sai taro”
JJiiggoo nnaa 33 :: TTssaarriinn ccii--ggaabbaann ggaarrii
37
TTaammbbaayyooyyii
11. Wa&anne ayyuka ne idan aka gudanar da suza mu lura da gari yana ci-gaba?
22. Wa&anne matsaloli ne ke tauye ci-gaban garinnamu ?
33. Wace irin albarka ce garinmu ya $umsa ?
44.Wa&anne irin matakkai ne ya kamata mu&auka don samun ku&i, kayan aiki da kumagayyato mutane don gudanar da ayyukanmu nabun$asa gari.
38
A sau$a$e akwai hanya hu&u da ake bi don girkatsarin ci-gaban gari:
11. Da farko ana hiddo matsalolin da ke tauyegari ;
22. Sannan a auna matsalolin a hiddo hanyoyin bidon magance su ;
33. Sai a kalkasa ayyukan dangance da mahim-mancinsu ;
44. Daga $arshe, sai a yi kundin tsarin gudanar daayyukan.
Ana iya tsara ayyukan ci-gaban gari, ta hanyarfasalta su kamar yadda aka yi a cikinwa&annan fasullan zartar da ayyuka.
JJiiggoo nnaa 44 :: HHaannyyooyyiinn ggiirrkkaa ttssaarriinn ccii--ggaabbaann ggaarrii
39
lamba Ayyukan
da aka $udurta za a yi
Sassan
ayyukan
da za a yi
Masu zartar da
ayyuka
shugabanni Lokutan
zartarwa
Ku&in da za a sawa
$o$ari al’umma
Taimakon
da ke
fitowa
daga waje
-gina ma’ajin cimaka
Shugaban kwamitin ci -gaban gari
Janairu zuwa fabrairu 2007
Jika 200
Sa hannu cikin aiki tarbacen magidanta : kowane iyali jika &aya ; jimilla jika 150
1
Girka rumbun tsimi
MMiissaallii nnaa 11 :: ffaassaalliinn zzaarrttaarr ddaa aayyyyuukkaann ggiirrkkaa rruummbbuunnttssiimmii ddaa ssaawwaarr iirriinn kkiiffii cciikkiinn ttaabbkkii ddaa ggiinnaa mmaakkaarraannttuu..
40
Gyaran tabki
al’ummar gari
Shugaban kwamitin ci -gaban gari
Janairu zuwa fabrairu 2007
Jika 200 Sa hannun al’ummar gari ta hanyar aiki
Girka kwamitin tafiyar harakokin tabki
al’ummar gari
Shugaban kwamitin ci -gaban gari
Janairu zuwa fabrairu 2007
-Horon mambobin kwamiti
Shugaban kwamiti masu taimakawa da fusa'arsu daga waje
Shugaban kwamiti
Janairu zuwa fabrairu 2007
Jika 25 Tarbacen magidanta
Sayen irin kifi
Kwamitin tafiyar da harakokin tabki. Masu taimakawa da fusa'arsu daga waje
Kwamitin tafiyar da harakokin tabki
Maris 2007
Sawar irin kifi cikin tabki
Shugaban kwamiti masu taimakawa da fusa'arsu daga waje
Shugaban kwamitin tafiyar da harakokin tabki
Maris 2007
2
Sawar irin kifi cikin tabki
Kulawa da tabki, tafiyar da harakokin tabki
kwamitin tafiyar da harakokin tabki
Shugaban kwamitin tafiyar da harakokin tabki
Maris zuwa oktoba 2007
-ha&a rumbun tsimi
al’ummar gari
Majalisar gari
Janairu zuwa fabrairu 2007
Jika300
Kowane iyali dame &aya : jimilla dame 150
-girka kwamitin tafiyar da rumbun tsimi
al’ummar gari
shugaban kwamitin ci gaban gari
Janairu zuwa fabrairu 2007
Tarbacen magidanta
-Horon mambobin kwamiti
Masu taimakawa daga waje
shugaban kwamitin tafiyar da rumbun tsimi
Janairu zuwa fabrairu 2007
-Jika 35
Fara ayyukan rumbun tsimi
Kwamitin tafiyar da rumbun tsimi
Maris 2007
41
Tara laka al’ummar gari
Shugaban kwamitin ci-gaban gari
Janairu 2007 Sa hannun al’ummar gari ta hanyar yin aiki
Samun kayan aiki
al’ummar gari §an garin wa&anda ke waje
Shugaban kwamitin ci -gaban gari
Janairu zuwa fabrairu 2007
Jika 600 Taimakon §an garin da ke waje
Ginin birgi al’ummar gari
Shugaban kwamitin ci -gaban gari
Fabrairu 2007 Sa hannu al’ummar gari ta hanyar aiki
Gini Al’ummar gari maginin gari
Shugaban kwamitin ci -gaban gari
Maris 2007 Jika 50 Tarbacen magidanta
3 Gini makarantu na ha&in siminti da laka
Rufin gini al’ummar gari, §an garin da ke waje
Shugaban kwamitin ci -gaban gari
Afrilu zuwa mayu 2007
Jika 50 Tarbacen magidanta
Aiki Sassan aiki Shugabannin zartarwa Shugabannin bi sau da kafa
lokuta ku&in da ake kashewa
Wurin da aka samo ku& i
Tsabtace gari 1.wayar da kan jama’ar gari
Mai shela 2.shirya aikin tsabtace gari - Kowace mace ta
kawo tsintsiya 1 - A sayi helu 2 - A aro helu 4 - A sayi burwet 1 - A aro burwet 2 - A sayi manjagara
1 - A aro manjagara 3 - Ruwa - goro
Namiji &aya mace &aya kowace unguwa
Mamban kwamitin ci-gaban gari mai kula da bin ayyukan kiwon lafiya sau da $afa
So &aya kowane wata
Dala &ari so hu&u 2000 5000 25000
Tarbacen mutanen gari da ayyukan gayya wa&anda suka yi tsara aikin tsabtace
42
MMiissaallii nnaa 22 :: ffaassaalliinn zzaarrttaarr ddaa aaiikkiinn ttssaabbttaaccee ggaarrii
£asa ba ta ci-gabasai duk §an $asasun iya karatu darubutu. A halinyanzu, a nan $asarNijar, cikin mutum&ari (100 ), 14
ka&ai ne suka iya karatu da rubutu. Yau kowaya san bambancin da ke akwai tsakanin iyakaratu da rishin iya shi. Amfanin karatu ba yada iyaka, sai dai za mu zana ka&an daga cikinsu :�Wanda ya yi karatu na rubuta da kuma karan-
ta littattafai da takardu da kansa, cikin sirri ;� Matakkai da aka &auka wajen tarurruka,
takardun shaida, tarihin gari, duk wa&annanwanda ya yi karatu na rubuta su saboda gobe ;�Idan wanda ya yi karatu ya &auki magana,
mafi yawa za ka tarar da ya rubuta ta ne tukun,don ya kawo zancenshi daki-daki ba tare da yamanta komai ba ;� Mafi yawan ilimi a rubuce ake samun shi.
Wa&anda suka yi karatu ka&ai ne ke kai gareshi. Kuma su ne ke ya&a shi ga wasu ; � Mafi yawan cikakkun dubarun gari daga
wa&anda suka yi karatu ne suke tasowa.
JJiiggoo nnaa 55 :: HHoorroo ddaa nneemmaann iilliimmii
43
Idan iya karatu da rubutu na da amfani, kenanrishin iya shi na kawo cikas musamman ma :� Rishin sanin/bin yadda za a kula da tsabtar jiki,
kaya ko wurare ;� Rishin sanin mahimmancin sa sarari tsakanin
aihuwa don kare lafiyar &a da uwa ;� Rishin sanin mahimmancin tarbiyantar da yara
(makarantar boko, addini) ;�Rishin karatu na sa wasu su hana iyalinsu shiga
ayyukan da za su amfanin su da kuma ci-gaban garinsu ;� Rishin sanin §anci da nauyin da ya rataya
akan su ;� Rishin sanin mahimmanci da kuma sakaci
wajen zuwa likita.
DDoonn AAllllaahhkkaarraannttaa mmiinn
44
A ta$aicekaratu nafitar dam u t u mdaga cikind u h u ,s a b o d ayana $arama ma'a-b o c i n s a
fahimta, kuma yana kawo masa sani don ingan-ta rayuwarsa ta yau da kullum; musamman maùangaren mata wa&anda mafi yawa su ke tar-biyantar da yara da kuma kula da gida domin :� macen da ta yi karatu na fahimtar hanyoyin da
za su sau$a$a mata wahalhalun da take shawajen renon ciki, da bayan aihuwa saboda tanazuwa wajen awo ;
� tana tarbiyantar da yaranta da kyau ;� yaranta za su kasance koyaushe tsap ;� tana kasancewa mai tsabtace abinci da wurare� tana ba yaranta kuzarin zuwa makarantu.
Ilimi dai lantarkin duniya ne. Kamar yadda man-zon Allah tsira da aminci Allah su tabbata gareshi ya ce : " a nemi ilimi ko da a $asar Sin ne."To a nan, wajibi ne ga duk &an Adam da yamaida himma zuwa ga halartar ire-iren maka-rantu don kan da ba sani $omomo.
AAsshhee ccookkaallii bbiiyyuu nnee !!
45
TTaammbbaayyooyyii ::
11. A nan $asarmu ta Nijar mutane da yawa sunafuskantar rishin iya rubutu da karatu ? a ganin-ku mine ne mafarin wannan matsalar ? yaya zaa magance ta ?
22. Hausawa sukan ce : “rishin sani ya fi dareduhu.” Mine ne ma'anar wannan karin maga-nar ? a cikin wane hali ne wannan karin maga-nar ke da ala$a da rayuwarmu ta yau da kul-lum? Ko kuna iya fiddo muna wani sashe nawannan matanin wanda ya yi zance kan haka ?
33. Wace moriya ce wanda ya iya karatu da rubu-tu ke iya ci wadda ba mu zana ba cikin wannanmatanin ?
44. Idan mace ta samu ilimi wane irin sauyi ake iyasamu a cikin gida, gari ko $asa ?
46
SSAASSHHEE NNAA UUKKUU ::
TAKARDUN TAFIYAR DAAYYUKA
MMiissaallllaann ttaakkaarrdduunn ttaaffiiyyaarr ddaa aayyyyuukkaaWajibi ne a yi amfani da rubutu idan ana bu$atartafiyar da ayyuka a fayyace ta yadda za a fahim-ta da kyau.Amfani da wannan rubutun da ake iya yi cikintakardu ko kayyuna, yana $ara darajar ma'aikatakuma ya sa ta samu karùuwa. Ana iya bada mis-allan takardun tafiyar da ayyuka kamar haka :
- TTaakkaarrddaarr ssaayyaayyyyaaA cikin wannan takardar ne ake rubuta sayayyarda aka yi. Idan ta shafi rumbun tsimi ana iyagabatar da ita kamar haka.
KKaacciiccii nnaa11: Ku rubuta sayayyar da kwamiti ya yia ranar 17 ga watan nuwamba 2006 : buhun shin-kafa 12, kowane jika goma sha hu&u da rabi(14500F).
KKaacciiccii nnaa 22: Ku rubuta ranar da kwamiti ya yisayayyar jika 225 (225000FCFA), kuma mine neya saya?
Rana da
kwanakin wata
Abubuwan da
aka saya
Yawan abin
da aka saya
KKuu&&iinn $$wara
&&aya
Ku&&in kowace
sayayya
05/09/07 Buhunan hatsi 15 15000
225000
12/09/07 Buhunan wake 25 18000 450000
08/10/07 Buhunan hatsi 30 12000 360000
Jimilla 1180000
49
-- TTaakkaarrddaarr aajjiiyyaarr kkaayyaa :: kkaayyyyuunnaa mmaassuu sshhaaffii 110000 A cikin wannan takardar ne ake rubuta irin kayada dukan shiga da fitarsu. Ga misalin takardarajiya :
KKaacciiccii nnaa11: Ku cika gurabun da aka bari a ranar25/08/06
KKaacciiccii nnaa22: Kayye nawa suka rage bayan an&auka a ranar 23/08/06
-- TTaakkaarrddaa ssaayyaarr ddaa kkaayyaa aa cciikkiinn kkaannttiiA cikin wannan takardar ne ake rubuta dukancinikin da aka yi kowace rana. Ga misalin takar-dar sayar da kaya a cikin kanti :
RRaannaa ddaa kkwwaannaakkiinn wwaattaa
sshhiiggaa ffiittaa YYaawwaann aabbiinn ddaa kkee aajjee
20/08/06 230 230 21/08/06 50 180 23/08/06 75 105 25/08/06 25
RRaannaa ddaa kkwwaannaakkiinn
wwaattaa
KKaayyaann ddaa aakkaa ssaayyaarr YYaawwaann kkaayyaann ddaa aakkaa ssaayyaa rr
KKuu&&iinn kkwwaarraa &&aayyaa
KKuu&&iinn kkoowwaaccee ssaayyaayyyyaa ((ddaallaa))
12/07/06 Kilon irin hatsi 25 350 8750 Jakar irin tumati 15 250 33.75 Kilon dankalin
turawa 7 300 2100
Kilon takin zamani 20 300 2000 JJiimmiillllaa 2200222255
$$
50
KKaacciiccii nnaa11: Ku rubuta wannan cinikin da aka yi:§ar jakar karotti 6, kowace dala 45 (225 FCFA).. KKaacciiccii nnaa22: Kilo nawa na takin zamani aka sayara ranar 12/07/06 ?
-- TTaakkaarrddaarr aajjiiyyaarr kkuu&&iiA cikin wannan takardar ne ake rubuta dukan
shiga da fitar ku&i tare da bayyana wuraren dasuka fito ko inda aka sa su.
KKaacciiccii nnaa11: Mai ajiya ya ba wa&anda suka jeYamai jika bakwai (7000FCFA) ku&in abinci. Arubuta su a cikin takardar.
KKaacciiccii nnaa22: Nawa suka shiga ranar 15 /07/06
llaammbbaa AAbbiinn ddaa aakkaa yyii sshhiiggaa ffiittaa KKuu&&iinn ddaa kkee cciikkii
SSaa hhaannnnuu
02/07/06 Tuna abin da ke aje 35000 15/07/06 Zubin cinikin kanti 12000 47000 20/07/06 Sayen siminti 18000 29000 26/07/06 Ku&in motar
mambobin kwamiti wan&ada suka je Yamai sayayya
15000 14000
Tuna abin da ke aje
Rana da
kwanakin
wata
wa&anda suka je
51
LLaammbbaa KKwwaannaakkiinn wwaattaa
ssuunnaa YYaawwaann kkuuddiinn
bbaayyaannii
1 05/02/06 Aisa Hamidu 200F 2 05/02/06 Ali Sumaila 200F 3 07/02/06 Elhaji Hima 200F 4 07/02/06 Saini Jibo 200F Total 800F
KKaacciiccii : Ku rubuta tarbacen dala 40 (200 FCFA)wanda Zainabu Karimu ta bada.
--TTaakkaarrddaarr ttaarrbbaacceeWannan takardar ce ke bada damar gudanar datarbace. Ana iya gabatar da ita kamar haka :
ssuunnaa
Aisa Hamidu Ali Sumaila Elhaji Hima Saini Jibo
KKwwaannaakkiinn wwaattaa
05/02/06 05/02/06 07/02/06 07/02/06
52
53
54
55
56