7/31/2019 cew sonay

1/56

CewsOlay

Cnt

onl d

docuntton

pour latradition

ol

Niamey

Nger

7/31/2019 cew sonay

2/56

Cew sOlay

7/31/2019 cew sonay

3/56

CRDTO 9

Cett dition a t rls pr PRESENCE AFRICAINE, 5 bis,rue des cos, Pris rane pour compt du Centr rgiona dDocuntton pour Traton or, Namey-Nigr.

Les iustrtions du txt ont t dssnes r Lwai rzik aconvrtr ar rnois Lritz

7/31/2019 cew sonay

4/56

Cew sOIay

Textes laborsavec le concours de 'Unesco

et dits avec 'adede a Soct Afrcane

de Cuture

ENRE REGIOL DE DOCUMEOPOU AD A

GOA DOCUMAIO CFO OA DI

amey - ge

7/31/2019 cew sonay

5/56

'._

cere dmyetrey wo go m g gohm ooro gyo ere gme

l mere Su rur tu wooyo

yer r wr se morey o m Sooy glle g Surgu g Ful g wm sslzl wl y go m g

Boro dyo r o oe otoru lld r yeye wogu tuutuu gsu gsudme Soro g m gu Sooy go ey Belle

g mb gu Surgu go ey Joor g mbgu Ful go eyooyo d t ymt d oro er wooyo

d dme wooyo d o o g m ul.ogu tu m wogu o o oro o s

h ee g m r Yeroy Su

br w l A wogu omoy sd msd yer oro o r wogu s ooe tu r se mm d gr g gu e oy g

Ayw s d yer ey e oro d oro boronceter yer woe gd wo r S oytrey c rboro o

A c oomd yer o bomo wl y m d g c Sud oro cm t woe

yw Sooy lsl d c lsl er y ul o o Hw d Adm d g u Hy c r er ul u w d Adm d g

l duy goro ord oro utud oro Yeroy l m s me yer utudyo r Yer su Yero me Sooytrey d c ey c gb d c mey c meyrey

7/31/2019 cew sonay

6/56

w kg koog koo go koogorey n yermom i hr hmni Sooytrey n ngu wonerrhim tn iyo k ye go yer wone gn wo kun

i hr yer se boro ber ji o n ci br Trsb rTrs be rn o i hr ng ngo hy

Wkorey n Sooy n Wngr.N ni hr Wkorey hy ku k ci boro k hn

k swni k ci boro korey rji boro njeu

boro booso krN ni hr Sooy hy ku k hin k ci boro

korey rji boro njeru boro booso kuru.N ni hr Wngr hy kl k hin k ci boro

korey rji boro jeru boro booso kuuruWooyo kul rnt yr g wo r i hr i se

gbibitrey woe lsl se Sun g o hy k k no no ci

boro bibi g bibi o k yer go oom ng

w s i bie y boro iyo i i cin

borcitrey si Tkr n gbibitrey siWlkin kntku wooyo ku borcintrey g ihn Sooy boro iyo hr ber iyo wo iyo kyobey ciini iyo i bey trki iyo kyo mey hmi ci gbii o orci o g ci mn kgo ginyo n cer g

Sooy ciini bykoy iyo i hr k n n Sooy ihr mn i i orcin e i ciini utey ni.Wlkin ciii si t tk k ci gn ngo

ti g wl mo m borii g

12

7/31/2019 cew sonay

7/56

Boro diyo fti i jow borcintrey, ci hy fongiyo nd cere gme, borcintrey fondo r.

Me ciini di lmsul di, linji di Sooy ciini r, n

ci br borocmn ci oro, yer gun k ni ci boro, hin k hy hy bobo. Wlkin mere nd i hrmn gbibi, boro jin diyo do gbibitrey ci yber.

M se Yerkoy l ti jey gnd diyo, koreyndi foyo, bibindi foyo. S di gbibitrey

mn di ng ci borcintrey. M se yer gnd woci bibitrey gnd S di koyne d i hr gbibitrey ng ci nyeyjetrey, ng ng ci hy k yer gofoom nd.

yw er hn m ci yer se boro jin diyo,kyo bey k goro meyyo no n i hr, boro jin diyo

kyo bey k goro Sooytrey, Wngrtrey, linketrey.

Boro jin di k g ne kokoytrey sinti ci Sorkow d. Neri ce wwo dirkoy no, ng d ng ciboro jin, ne gnd mo r. lkin, boro no hen khy ije k ng ngo is g

yw hy jeeno wooyo, Sorko wooyo, Boobowooyo, nd hyyo ku himnd gin k, boro diyo sidme nd dy, bssl kun ngiyo d ng ci borojin diyo. Hn yer m si bowndi Sooytrey k k,Sorko jmn i hr yer se Frn k bey k goro

ci kokoy i hr yer se, Fn Mk, bey k goro, ci kokoy i hr yer se, Frn Bru bey k goro, ci kokoy.

hr yer se mo, Nn Woyyo goro, k ye ci k

13

7/31/2019 cew sonay

8/56

n woy jeeroyo Nn jikoyyo i lm Sooytrey boro, Nn Woyyo k jin i kul er boro jindiyo i hr yer se Woyje Kukiy boro diyo bine kul

go bey nngu k nere n Woyje Gungu go Nd yern sw nd jmn di wl hy tn m tsikoy diyo,ciinikoy diyo diyo kul i n klfu fr, i hr woy beyk gro, Sooytrey wone kokoytrey di r k se no ihr Woyje ungu

umbutu boro diyo hr Woyje Gungiy wlWoyje Kukiy wl hyyo k him nd g

Boro tn fo, me goro k ci Nn Woy, Nnjikoy i hr ng mo se Woyje Ksey, yer go beymo, fo goro k se i hr yer ciini di r Nn Suwoy

yw wo di k kokoro k ci, lmshin k hn

tum, k to trik di hri mo di g mn ci seydBuubu Hmm hr moy fo goro k se i hr minnd min n ci Woyje Nn ne ne S di dlilbd k, boro jeero noyo kyo bey k bis, hrdiyo n w ddwl di nguyo fo, n gon g nguyo fo

M se j ndunny tk, erkoy l tk g

hr nd woy g Hy fo yer boro jin dio i foom nd g k hr lm Sooy, woy lm Sooy

lkin hon yer mo gun di g hr wr bey kndunny gey, d hin k sey jri fo, keyjri fo y

yw woyo ci boro jin diyoiidi ahaa Ai

7/31/2019 cew sonay

9/56

YINDI

Slm leykum nyeyjerey cn wo k ero ci hon wcro, yer s nyemmend br hije wonefondo g.

mdu Hsn Kulibi, k ci lfbezsyowon jne d, nd Umr unkeyl, k c msn dwone hnskoy d, nd y Sd hmn lj, yerboro hnj wooyo ngo c wr se, cin keyn wo,hiije fondo nd ngu d yer.

mm mere yer s bownd wr se n, yerodungurnd wr se cni d, yero wo key wr se ciinkeyn fo g.

iini keyn wo k g yero key woro se, n cibr snd dme cini, hije fondo r, k se yerwone boro jin diyo hr yoorindi yoorind bne,boro kul go bey k dondi br s kne hje diben fr, dme no no k c hu kun dme, weyhiijidi, nd ngu bkoy dyo, nd ngu hykoy diyo, ngi

nd cer gme r yoorindi d go dmdi.yyo Yoorindi, doondi krnd njerku r, krndi kubur r yoorind, krnd kolo r yoorndi, mey ngu gn si hum k sif keyn k k hr

7/31/2019 cew sonay

10/56

sii ber, btu k k l sooro jinde, nd yyokyo i nd wooyo.

w, yoorindi bine, yer t si in k doon g,

se yer si bey doon di ey drbu k g n don di.

S di binde, yoorindi ciin di, tk di k ci g,k gni g, k yoorindi weyiiji, ng ci wo

re tre, Nn keyn,ni inne dubo, kooyo wonde !lriiye, Nn boosi yre,ni inne dumbo, kooyo wonde !Ydiide, Nn keyn,ni inne dubo, kooyo wonde !

Mynydiide, Nn keyn,ni inne dumbo, kooyo wonde !Gun k mon e, Nn keyn, dngey k om e, Nn kyn !re tre, Nn kyn,ni inne dubo, kooyo wonde !

lriiye, Nn boosi yre,ni inne dubo, kooyo wonde !Ydiide, Nn kyn, inne dumbo, kooyo wonde !Mynydiide, Mynydiide,ydiide, kooyo wonde !

Nd krji tu ni, goro dkudku,nd sn mo ng tum , goro dkudku !Ydiide, ydiide,Mynydiide, kooyo wonde !

7/31/2019 cew sonay

11/56

2

M gun k mom, Nn kyn,m goro k mom m, Nn kyn

lry, Nn boosi yr,

ni hinn dumbo, kooyo wondidiy tullhi, Nn kyn,ni m tullhi, Nn kyn,ni hinn dumbo, kooyo wondW gnindi lllo,w yoorindi lllo,

tr tr t

iidi ahaa Ai

7/31/2019 cew sonay

12/56

FUG

r morey d yer go r wor se iije won lddi, ng won ciini di d nd fondo di k boro jindiyo i dooney kn ng k dm iijey wo di dfondo g no yer go wor se r morey d ciino, yergo ci wor se ng d g

yw, iijey ng mo, dme fo g r k ci dme

kno, k beyndi gumo gumo woro bey k nboro jin diyo si r se br ddfug ddfugci n beer s di binde, ddfug jri, br snd

jingr hne mm, m ng ci ddfug? ddfug,so{ey ciini r, lsl di n hum kl lrbiy kun,lrbiy mo, lsl g, i si r br diff wl i mhr ziff

S di morey d ciino, wor bey hy k ci ddfug, dme diyo nd oreyndiyo, nd wonhy ku k himnd, btu di ciine sinti ddu beer, nd sinti dduh beer bine, go hin

k dm lwkti fo, in g hr hinj, hr tbenorey di ci orey beer, btu beer no no, ftt di

hn, y diyo kur ngo ftt tuble diyo go ftt,

7/31/2019 cew sonay

13/56

geyt diyo go ftt, kkki diyo go ftt dme,cimicimi dme t no, ng ci ddfug.

ljm di kyo dooney k dm hiijey jingro,yoro bey i keyndi gi st hink key do, wl btu

hink b'd key do hr btu lwl di se: Woyhu booro diyo ci wo , i hr btu hinknte dise rhu diyo ci wo .

Wo di bnd ddfug di, snd wone koy diyo,kyo boorindi wone dme di, kyo cer bundik fnfsi ddhr di nd binekney di kul k

g r horeykoy diyo bnd, n ci br brikrkoydiyo nd yookrkoy diyo, boro tnyo mo, k i hineyn tondi gi bri wl yo, i kr nguyo wone frk

jju ci dme.

2

7/31/2019 cew sonay

14/56

yw s di ddu sini nd n won

m beer k ne yero dooney k bey se. mdi bine nii sini i sini nd koo nd ub ciiind kiki bikrko diyo i nundi nuyobr dyo undi i kukund deend i yo indekuu sumboy n mo nd nu dme di k ku i cerbundi risi dio rikko cimicimi diyo ndi

di i cer bu r k kkoy in k oy nd numimi ink k o ce kun s kn n dumbu kreydi yer m si din o ddbb wooyo k ci dmeyjeon nksin se y k se ddbb

2 1

7/31/2019 cew sonay

15/56

wooyo, c ddbbyo k Yerkoy tm r yerd g hl nnk yer d g hun cer r.

ddug hn, dbu d g, dbu d tmmnte

beerey nd lkrm, nd jeerey wn dbu, jowg j ksj g k k hr jm g, jow g jr gk k hr gndey g, jey dyo kur hm k cjney suubntey, jney logyn dooney kun,ddug d horey d boro dyo, dme d b, bey k hynj yo, dooney k kom me g mo,ng yey mo wne jnde dyo k c snd swku, c dme tn k tonton dme beero g k cdmeyjetrey wne dme d

yw, wo cneyo kun ddug jow gu ondod, hg gu odo d, hun j hrhu kl m

k k tond g weyhu.ddug d, wone horey d nd wone dmed, hn k dmnd rnd o d d r, w mhn k dmnd rnd o nd o nd cer gme,snd bd, yer m dm Srey eyn k kSnkore, Jngrey eer k koy jd nd hy k

hmndyw, nyeyjeterey won kbu dyo, c Sooytre w rmtrey, w Funtrey, w rbutrey, wl Surgutrey boro o kul go mey sengu wone jney, cerecerenteyo kyon n c br,dme jney jeeroyo kyo cer bund, yer boro jn

dyo won kn d, nd beerey d k, kmb ndk gs nd ngyo wone jney wooyo k s ttnd brhn beer yer

ddug hn, deeswyo tt, kyo cerecere k

22

7/31/2019 cew sonay

16/56

fslndi k tndi deeswl nd deeswl no gunm fo kul hw ngu wn deesewl di ngu bundud g ernd beene cerbundi ci trr ciimi

cmi, ddfug wone dme di r, tub diyo gkr, kolo dyo heen, don diyo dm nd gni diyo,ddfug di d ne, fondo kun boro diyo i hr ymo ye gun

ld yer, mlf ownd lmr fo, wlhnk, wl lmryo, krni, ci lbddu

hmni d, lbddu k r ssu s, m se sssu,nd go mlf kuzn nd k ni, hin k mrey i,wl m kt hsrow, wl hy k hmnd wo di wo di m gnd se no ddfug di, won mlfme dyo k n i no, i ci mlf me, murrnyo, wlkn, tuurnd, nn k here boro grndi kul n

mom g

23

7/31/2019 cew sonay

17/56

yw, mlf me wooyo mo ci dme, mf mewooyo mo m tonton i g woy diyo wone cilili di,k ci dme fo tn nd ng boo, kul tonton

ddfug di wone kneu di nd dme di diy musnd mus yey kyo im nd wooyo, j yer borojin diyo g l yer t g, ng n ddfug dmdi.

yw r morey d ddfug cini di n to kben.

Yer r wor se k n jondi j ru mor dciino k t ben si t ben br bbu me ru ci riiji di won u boro diyo woyu, ci woyiiji di wone u boro diyo.

yw s k n ddfug diyo ben, ne ljmdiyo i grbsu cer kun i grbsu cer kun snd

gurje wone grbsu mm n ti snd bnefuteygurje wl k yer m kr cere k i, l yer mdor cere ci snd dme gurj.

7/31/2019 cew sonay

18/56

kub, b k mey g, ndi ci hhu gndeywoyhu boo di, wl woyhu boro di m gndeyhrhu boro di, o kul go cere dumbu cere se bd,

kn, wl ngu s t kr ni wini ngo bey ndiri jeek jisi, nd tk k tkub wo hi k ci hr ndhr kmb kun.

yw, do di ljm o kuru cin br, ng wonedeeswl di ng m nsur, deeswl tn di g.

Snd bd mo d ciine woyhiiji di wone boro

diyo, i hr bd hrhiiji hu boro diyo si hirowndinguyo g ddug di, hrhiiji hu boro diyo, i keyk gngbir, nd ciimiciimi, nd gbi nd hy kuru,i hr br nguyo m hirow, nguyo won deeswldi m irow s di ddug di hirow.

yw j ndunny tk tk nd woyboro, yerld diyo r, i mey beerey yer dn go cercer gi,nd beerey wo di m g se ddug jri, nci snd woyhu m hi hrhu se n woyhu di du ddug di hrhu go dooney k no gi hiney did, hr m ci dme k kyndi woyhu boro

diyo bineyw, s di boro hy k go woy nd hr ndcre gme s di ddg di hr woyhu di g hinhrhu di, woyhu boro diyo, i bkoy diyo, tlmeydiyo, i rndi boro diyo, s di kuru i tun k keyngey cey g, i cilili, i nyli, i kobi, i kurkutu, i

hr kn ddug di ben, ddug di hirow, ddug di hirow, meyyn ng hin, woyhu di ng hin ce dme n ci gurjey hiney no no, n ci krcere hiney o o, ld hiney no no, ld k

7/31/2019 cew sonay

19/56

dmy dm ng cr gm, kny, nd mrksiny won fondo g.

yw, hwy k grndi do di, kg k grndi do

di, koogo k grndi do di, k ci woyhu di won yillyi kul i ky ngy cy g, i nyli, i him k nyli mo ci nd bstry boro diyo nd cr gm, yrng hin hrhu di, yr ng hin hrhu di wo di dmdi dmndi, br.

yddndi woyhu boro diyo s, m s hn

kn ndunny huwo k, hr nd woy ci sndbs hink yyo, woy diyo, s k n di dmdi, i sijn k ysy hr diyo, s k ni hy k n woyhu did ng hin fs. woyhu doony k hr nn k

7/31/2019 cew sonay

20/56

gunu hr gndu kul, gun woy mo g hin k gndugndu wo ci ysey yer ciini di r, k ng wonemn i ci mn eer, r k fhm yer

wone ciini di, di koy do in k key hy k no no.yw, wo ngu cilyo, nd ngu fondoyo, g n

ddfug do dmdi wlkim mere boro fo bey sihin k ci boro kul bey wo hin no yer won lkkldi hin k bey ddfug wone fondo di r wo hinno ng ci hy di k n yer yer hin k ci wor se

kun

iidi ahaa Ai

7/31/2019 cew sonay

21/56

DIIJ D N EY

nk keyn o koyrey snn ney bey e,znk keyn kn n koyrey w krey ney bey e

o, bsill rrn rr y noSs d, y k k d woron luulo wo e g ybne g b y krey keyn o e, ng k znk keyn o k go no kn n koyrey w koyrdin w, bnde nong kwr borey kulu rgu, ne soon ng koyrey wo kn ng w, ng s bkl n kn g k n ng se kwr r, ng wo ngsi b ng d doiio Doo kulu kn go kwrr, ne wi Borey bne kn ngey doey r ksobey g w i go no rkusey w, go no rkuseybeerey w nk o bne n ng wone sbu kkoy dn ondguusu kl w k du k bey ndoey kul w kp nk n ng wono sbu koy k n onguusu

bine go no ce o, ney rgu ne soon, nkn g bey g, ng s b kl i du ng se n knsnd und kn go no g yooe Sceenn koycind znkey koonu, n cer rgu nyn o

2

7/31/2019 cew sonay

22/56

a i nga ne i ma ko saawaa ne nda ii nza game,ma kande nga se aa in, a sinda fundi ammaa ago no ooe ine i na ee magu i ko saawaa

go saaaa ga, i go saawaa ga, oa in kan mananga aao wi, a ine unu a kaau na ai, a aaao gau saao a, a i

Baaa, maa iiki kan ka se !A iJam !A i o goa a saai a i won ka i koo i i

se kala i ma kaa an ka sina fudi kan go ooeA i imi no a i a kulu Iko gona safai

i o, an kii i i se, dan ko, mma silli ee kadi ni ine ga ka a i, ka a i, ka a i, ka a i, a a

ma aw zaa ka ooi a ne, mma kaa ni ine gade mma me ika la ka i a ine al mma ko agisaa se a agaa on a ne, ni a soo gungue, asoo ga gungue, a ne, kala da awo un ka an;a aa se a e undi saa gaa

Kooia ine kaa, a na nga sili eei a na a d nga

ine ga, a ko ka a i, a na a lim, a na a lim, a naa lim al nan kan aw fuo ka ooi, a na a kaa, ako a gisi koo ine, a soo imilekoaawa, asoo imilekoaawa, oo soo a guna kalakala kala kala owo fun Koo na samu, a na damnga ziia A i

- Alamdulillaai!A i masse suasi alaa ei wo kan go kaa, ngaa

a i ma kaa ngaa a maga ei koneko nda ga Diaa inde, a ne ee alaa

3

7/31/2019 cew sonay

23/56

aan ane, aara wndi a kaa ka a na marga tei k A ci to iifo wono haa aada nga dia, ammaa sohon de nga si kala i ma fu ci na nga se,

beene nda ganda wo gme kuna; i sa isi ganda,beene nda ganda game ne, i ga a gisi; i ga ci nga seammaa i si fuwo i saa kul sini ganda faa Ciiti ci mino Siceenan Awose nan on dan cere kunakone i iti eene i iti gn mmta kan nge te

k fuwo korsi; i ine, i ne no ii taaci a ci i mako saawaa i te jii taaci i go no saawaa Wo kanmana nga baao wi din, nan ka tun kala aaodo a ine a ci aao Baaoo ci Uun ! ci

- iti ka gaa kan aasa in itoA ci jam ! A ci wo dn mo Iko gond saf a ci

biti fo no kn a nda wo ne wo?A ci cimi no a c suasi kala nda i kaa fu sini

nga se eene nde ganda game kuna ci cimi no a ci wo din mn ti tali ammaa han

kan gaa a, da a ko, a ma caa se fuwo, han kul ka

ci sua, i kora dan, ma ko de ci koa dan, a maci to oo s :

imi no, oa e mate kaa cine e ga maafuwo i ma fuwo kore fuu sohon, de i a mma pikehnka ka i se, ciimpi ce hinka ma ci i ma ka necenji we ne ga cei we ne g; e ma ka ceniwe ne gaa e a ceni taco, hal kue wallaahiyem mo ye fuwo cine.

iceenan n mka te kaa fuwo cinean do;bo kuu na ng kwaaa kunkuni samu ka fuwocinean do l ne koo se siceenan, i wo i mana be

31

7/31/2019 cew sonay

24/56

oy gusey ey hnzurey wr c o, me? c yenje wo ey, hn kn t yenj cn ney bey mm

y c o, whi, yenje wo, sn ce o, yb susubey ky nn k tun, ii go oy ri, y wobne y sin br, ng bumbo sn br, ey kwr bn, key k gru ey hnreyney wo bb ibiiisi ney mrgu; h wo bne, eybb e wone bb zeeri; ey mongey ey,ey zuru ko b ceeci, ey ko eykoy ceeci kney ey; ii koy u binbne, y wone m cey se keybey lee ey bb hini ng bb k zeer se n eymn koy ke ey rciici

in no ey ci hn kn boro s hin, ey ci oro m

zur se z n hiney; sbbey se no sohn e mkoy em m bor i, ey bb m hw k mereymm ye k c i koy morgu g no, ey s; wo n sezuru ne

Sohon ky, borey cey se to, sceenn. Soon senno r, ey gn cm, ney wone ney se, i c

m m ye uWo n mo me no

.

Kada Ga

34

7/31/2019 cew sonay

25/56

CIMI A TAGRI

Han fo de no Cimi nda Tangari ne nge ga onaaru soola, oro ulu na nga jam dan nganda Cimi ne Tangari se

- Nan a ma furo jine, ni ma a ganaTangari ne toCimi tun furo jine, Tangari na gana Kwaara

ulu an ra i aa, dii aa a zumu, dii goro, dafaaaare fatta, dii sintin a selen, da oro fo natangari selen, Cimi ma ne wo ne wo man ti imi nonga man t

di de a dira, i di a dira, i te sand jiri ie

cine; nan uu an i o, dii goro a faaare, daoro fo tangari, Cimi ma ne - o ne wo mn ti imi noa din de, a din de, alii si du a an an i

ga wa, Tangari naa se - Hee, ir dirowo si te imi si wa, e anda,

a ganaTangari furo jine da nga onto K waara jinaan i aa, i aa ga gar lauoo nao u waaraulu go no ga een Tangari ne

3

7/31/2019 cew sonay

26/56

- Baan ne walaa aukoo na ka u A ne :- Kwaaro wo sinda afaga no

ne alfaan go no; a ne afaga si no ka, da afagago kwaara ra de aukoo na ga u no; a n mako nga ae saara; i naa se :

- Ni ga in ga a tunandi no A ne nga ga a tunandi; i ne a se :- Too ala e aukoo nao un, kuu ir

ga ni ana a kuu kan i ima i ma oro ana ndaTangari furo ine, kwaara ore na gana, kaa i to

saara do; a di saara, a ne to, nge ma e ka kaa fu

Halii ga soola, aaro kaa nongo kulu; Cimi ndaTangari awru kala i kungu; kaa ino to; Tangaritun, a ko saara on, a na ariamni kaa ka dan

zoo ra a na daauMo ia ka o, a ne kwaara kuu ma margu;

kwaara kuu margu ka kaa; a ne man no aukoonao angasino go

7/31/2019 cew sonay

27/56

ooro zeena faa, a na gana, i za ka simasaaree do. A kaa, a na guuso fansi, a ne woorase

- Hangan ka maa.oora na nga anga gaaru saarara, a ga maa arioammo ga e zolla ra Wl ! a ne

- Cimi no, laana o go ga saan a.agari ne- an i de ni maa an kan a go ga ne?A ne ga ma maa a e- o, ii no, a no ga maa uuko sanni.angari maanu saara ga, a a nga anga gaaru

a ne, a ne A maa an kan ni ne, ni ga un wala in tun,

ni nda ni kure no ga un alkaai zeenamo

gfaa waa a a faa, nga mo nga nda nga wande noga faa, wala?

A ne o, wor maa a an kan a ne soon, nda wor

ga a ka, a ga i kaaare nda wor si a mo, wor ma

ko saawara.

37

7/31/2019 cew sonay

28/56

Labukoo da akaa tajo ne ore se kuu mako fu, kuu ko fu

kaa ka goro ka saawara; aukoo a ne na nga

na e ga kaa, nga aaa mo ga kaa a n ga, ngaa fun kotara ra no a; akaao mo ne :

- To, a mo ne, da aaba kaa, a mo mant akaa

ne:- Hee, da oro ben ka bu, ma fanda. na Tanga e, na salama, na no andunna

arzaka kuu, ne a se :- To, sobe ga ko fu; oro kan bu wo, ma

fanda a ma kanTo wo dn se no ga ne Cm wo, d man oro e

ma m se, de boro ma saa , m ga kandeboro se taalW0 dn anda, wo dn se no ga ne tangar wo,

tuur no kan ga boosu amma a s a

Walam boro Jo

7/31/2019 cew sonay

29/56

HASA EY DA ARA ZEY

Hawsa ze un, a na farke dunde dan nga kondome fo, illa me fo ga aw Zarma ze mo tun a nazaarazaara samu, a na dan diiko ra ga aw amata

go no ga dira, i go ga dira kala i kuanda artuuri fo ire Zarma ze ne Hawsa ze se :

- an no ni ga ko ?A ne- Ne are na ga ko naaruan ga a goor

neeraBoro mo ne nga wone darean no nga go ga ko

neera ne are Hawsa ze ne a se To, r ma arme meA ne r ma arme armeHawsa ze samu nga ina a ne nga du faaa

oro mo samu nga ga ko gooro neera go noga ko, i go no ga ko kala Hawsa ze to ka feeride, kala zaarazaaraan go a ne amma ze aamoagu nga s

3

7/31/2019 cew sonay

30/56

W zaa a mana e ze aama mo ko guna amana d gooro kaa farke dunde kan go ca raHawsa ze ne nga wo ga ko Zarma ze ce

kaa ga kuanda care kone

Zarma ze ne : Mate no n te N wone muraado in kan ni te

a mana boori aani oro ga tun ga ca samu gafarke dunde dan a ra ga kaa ga ne n ga arme

ora se ne:- N umo zaarazaara no n arme a se ne nge ga te care se nge ma care gana

7/31/2019 cew sonay

31/56

z futu nka dou a ga go no ga ko gono ga ko kaa kaa ga kuanda Hawsan foan;Hawsan gonda jne ala man t mooso; n

Hawsane se ma kaa, nge g a fonda; Hawsane soe k gana, kal kaa ga to d dumo fodo; ne nge ma kan no, kan

tun so ga jna kulu dundum ga dan do aga so ka jna kuu dundum dan do a; kan najna kuu dudum dn, Hawsane a ga tun, n :

- Aa, na kaaan mu d z te ne - Ke, kond nol na awsane dum, Hasane ga da ga een

anda kaa moou; e ga kaa ne to soon a, ma no ga fuo do a Hawsaz ma n nga no ga fuo, ama z ma n nga noga fuo; to Zama z fuo

7/31/2019 cew sonay

32/56

Hawsa ze sobe ga nee sam bu; daa n sambukuu, a s konde kaa danga ko nka dra do ka

js; Zarma ze mo, kan a d ne ga ba ka to nge

me, a na nga bon dn dko ra ga aw aa boor,a ne - a anse ka cnd fa, wura nda nzorfu koonu

no a raHawsa ze na cand, a ko ka a s no dn; w

zaa nda a ko s, kuu tond no a ga kande, da nga

ban de nga ma soe k tondo dan a bon guuso ra,a ma bu nga ma azaka tubu nga faan

7/31/2019 cew sonay

33/56

Zarma ze mo na ne kulu dundum ga kaa nongora Hawsa zeo mo go no ga ondo au guuso ra

efer uu nga ga a ka du a kulu. Boro mo ne

kan a s no dn, a go g samu ka ko s klo ddudraw do

Hawsa ze kaa a ne- A'a urum aa urum kuura aa a

raawo n kaa ar ammaana, n kaa kaa amaana.

A ne De nee wo kan a s ne ma k samu

a ne, a na efero w deo ra a u? Wala oro foga kaa ka ze kone?

A are ga e farken, ka soe ka een n

oon});

Zarma ze na farka e ala farka kaa gamaana a ne nga ga a d Hawsa ze ne a se an mae no n e ka goo dumo go?Zarma ze ne- Zaa don na n e an kan na goo dn dumo

go wo ne mongu a se

oon ka ne kaa ga o feoo do soe gafe, soe ga fe ga fe kala a nd urm follonZarma ze ne urm faa dn nga ga samu, ammaaala a e andu nka kulu a ma kaa ka nga urmogarawo aan Zarma ze na urmo samu, ako

Han kan ane a ga e andu nka, wr kamo,Zarma ze ne soon ma ko guusu fans nga seka nga dan guuso ra aafuna

ko ga a dan guuso ra ne, Hawsa ze kaa

43

7/31/2019 cew sonay

34/56

almaaro; a aan, ne ee, n ora dn aaasaro deno a u

A ne to ma nga ae saara, ne

- e saara aeon fo no a ga anse n se?A ne ma nga ae de saara; ko ga a ae

saaraA angan kwaara kulu kan, a ko saara do; nda

a na guuso aas dn, nda a te uunn uunn de Zarma ze ma te

- Kuss kuss ma ka maa kooro ga guusu fans,nda man t kooro laalo

To, oro nko game no a ga a m ka seare ra, wo kan te ze futu nda are

Walam boro fo

44

7/31/2019 cew sonay

35/56

A anga go daaHangan a faga ne ma ni fo s ne gaa an na aa ai anda a ma a

eenandiNi a aan noHai s nga fondo anNondo si fonda aa ala nga ze ma o waar

ee seN da ni uo guusu a a gaanu, n ga ni o

ga aeHala gaai mana n a, d a ma n biiGaa ga i ee nan an dou sHa ulu an alfuaau i, ulu aari n ala

nda a ne sua a ga ia ga aaw .Anuua si mii nda ofuB no anda aamaa ondi ga s oo e jaanaF oono s sso ala a ma i ma ooBoo s nume a ne nga ma s teHamise na ae gau duma a

Gaa mana aa ala zaaiSantaole uunu na anga aniHinje ga aau an uo go a eHa s moou oonuHala ni di dafanda na isa ae ulu afa mana

du kala ooma

Suuu no ga zan waaBaa inje nda deene s saanda ae waa uluHa an fun eene s ganda aaHai dungo a jaw

7/31/2019 cew sonay

36/56

AASE

H oro dre sao ra, or kan ka g i ekwr, m si dirgn or din

iri g miri sonko fa anzura kora dareJ eeri si sr izo m an laawaloMuncitre a awwaari no, nd o ka

kuru kuu ng kalo ra no a ga aeMunci damsi fari no, a si ng on du mosoko m oro fo daau

Tri nn g oosu de si te izeTri rnd no, nda wn ftt kuu a nn

deesi

ndmize mana ima kala ma te tondiAndmize mn im a ma te goro sunfeKme iz no g cre nums mn ti ngu no, i m a casuBundu si te kare, Boroi mo si te nnsrZeerin inz si an ancin g

Kootean kan g an sangri g si n indeg

Hri kan uro ga an ga deesi, man ti ogo mefo d ere

4

7/31/2019 cew sonay

37/56

Nuuna me kan dand ga fun Gaawo sntzear saa wi.

Guuru s guuru dumu.

Dungurize fo no ga doonu asara Baaan s me ra.Saran s doonuon aa waa.Koi ane s ans ii.Farka fulanzame eee ga anda ra.A s do di a si kula me daau.

Bore an e gunde donoi no ga a dum a mako a.

Ko Hanna s ani w nda nga na.Danaw jan mo a ne a ga fumu.Han kan oro s du ma e ni se kaiaBuuan naaru ire du waaa.A mana seeda mi onda aaze turuaCmt anna e a ooma ra.J kulu s te oro ala ma kwaasu n mo ga

zooge.Me ga sann aw sanda arado.

Nda oro s dan omn ra oro ma a nan ndanga maano.Danaw angasn si an mozae.Nda na eeeer dan danj ra s ma ntanda aw.Nda kamende ga a nis s a tuusu undu ga.Kamesinoorueze kan di toe fonne kau

gaeeraan kan a ga te.Baaasfarkaeze kan du ar fonne zakazoou kan ra a go aso du ai a si a gaar e

Gaasu ga donda ia ita mo ga donda gaasu.

47

7/31/2019 cew sonay

38/56

N da wua kaa kwaaa a fo no ga aae ndaN da kwaaa anda daae ga kaan don aw sa a

ga

Nda wono fun nda wua zuguu mo fo dum non ga guna nda

Kame kan zeenu oo kaa, oo s n na aannda

oe mo ga kana nda azamKa ne oo fo aaa fuua e se oo s dan

gusam n on aBoo kan mana a n zaaazaaa s a n ganSau ku nda o ndeHandu wo ze kuu ame foGua gande ans s du kueee

A mana d mo sonko fa mozaeHam anne mana du sonku fa guzumaNan kan me ga s no oo ga doouGungu man t tond aaeze noBeene aka s ganda o ne euusu s dundu ma ma du nangu

Ankuua wadde mt, ans wadde zZoo kan to s znj, zoo gande no ga angamKundu s dand aamo se, da man t kaare kuu

aaBoo s mo a nda j, zama o kan a ga e

noFoono s du gna ga du moguko ganaan man t mo asuanKokoso ne damu se wo fuogoBuuan na andunna ganj kaa

7/31/2019 cew sonay

39/56

Gabu a koeBoro fo b ga re no, de a s dooruNda oro ga a izenaako, kala n ma gade te

areuru fum se ga ko kan dogo raKambe kan na kooo aw no ga a feerHan kan fumbu kulu ga doCe sambu ga me kaaiDoor si bne daauNda alfaga ne iro s ooi, nga mo ga raMo ga donda a kae saa sambuAtakurma neerako no ga gazeere a eSaamo ga batu guna, atu ga a gunaHer go ar ra kan man t kaae nda baa

Nde e s in, a ga kokor noSabu ga konda boro MaaadiDanfanaze de ga t gatiKaae kana kulu da nga faeA a anga no, bon anda no a goNda aro ba nda ano bta naa ga te

oboro e re s ban dko ra, kaa ba ka nasaasaawa teA na n a nda fae a na ni dan kaare gude

raGoeze sabbu a no danfana ga ar an

4

7/31/2019 cew sonay

40/56

BONHAEY

Aloo fo na ize au, i ko kwaaa fo a i diwooo fo na nga ize onio Aloa na waniaiiji arwaso na wooa iiji i kulu a ize auan wone ize ifo nii ga te ae se?

Aloa izo si te awaso izo se kala aaakana

awaso izo si te aloa izo se kala asa ama se,aloa izo kan a a onia ga na awaso, i kuluaaa fo awaso izo kan a a wooa ga nawandia, i kulu na fo

Bbakar Aaad, Mehanna-Teera

7/31/2019 cew sonay

41/56

A AT A AT

Kangaw ie kan go isa e nd ra dgooara fo no ga a w?

Suuru no ga a w- da oro ga a ma goro dnga amno nda

re nda teelo wa mate no ni ga te?- a guur wa

Balla tngzm tre oooko ? Kose

Gangalakoni na de daaru?- Almaaw

- Banna ga tangam teele ga dooru?- Haarj

nng rnng?- Boro kana mudun kana

A na ario aw uwo ra sunfa go tare?- Dullu

Cura ga dees maano ga dooru?

- Daala zeeno Kona u jir e gamo go oo ra Kuunu karj

Attakillnkaaw ll go on si? garfu

7/31/2019 cew sonay

42/56

CARME NDA LAKKAL

Came nda Lakkal no go ga angasine; i go gaangasine, kala i kaa ga o kwaaa fo do zumu, ina nge aie aw. di ogoogo inka go gaisa; i ne ogooge ma kaa ga ko aie a andinge se; i ine, i ne o

Came ko; a na kasijo dan nga aio ga, a nakofa ka ewe ga, a na no ogoogo fo se. Lakkakaa, a na kasijo dan nga aio ga, a na kofa danewo ga, a na kusui kaa nga kamezo ga, a natuusu ogooga ga, zaa anda a kala ukka ga, a naaio no a se ko a andi, i nii a andi, i gana ga

ko gii an, ga uo nge muaadu a.Came nda Lakkal di ga goo, i di ga goo kalakala auula to; Came inde ne :

- Lakkal i ma ko gii aie eei; a si eala zanke ga kande

akkal inde ne Came se :

- He Came, ala oo o kwaaa a, kala ma alu ua j ingaCame ne a se to; aluula to; i un ga jinga;

ga i dake aie ewe ga, kaa i kaa ga di nan kan i

7/31/2019 cew sonay

43/56

na bare aand mana be nan kuu kan nabare dan d ga wndwnd d ga wndwndka d bogobogo jama akka ne :

- Carme r ma ko ongo zanke wo do ga daa r bore go no dnaa akka kaa a d nga bogoboga kan ga a na

seeda kaa a ne - He rkotamo ko kate se baroBogoboga naa se

- wo, da man t dondaere bore kuu rano i ge gar de ma ne a ko kande n se n bar?

akka ne :- an t a ga donda n no; bro wo kan go

n banda ra n na mana n a nda; a ga a dan nga seeda se

Bogoboga naa se :

-"

-

7/31/2019 cew sonay

44/56

- allaai a din no ko a na aro di ga kandaa ga naa seCarme kaa ga di ga guna ga di ka guna kala a

een a mana d nga ogooga Carme ne - Lakkal Lakkal ka a se a ma di a arioLakkal naa se - Hee zaa an kan ane r e ga kaa sohon ni

Carme ni ga e eere a mo kaneara din a siga kaanu a se o

Carme ne - nin no ineara unkuna; an kan ane a

feeri n ga kulu rko ma feeri a ga a wo a kaa se de a ma di a aio

Lakkal ne

- a din no ! ne a se - To Carme waasu a gaCame dra Lakkal inde ne - Carme Carme !

Hala nan kan Carme si maa Lakkal inde; a ne

i zaa a ogooga waani gaan nda niogooga zaa Carme ogooga go Lakka ere ga no

din; a ne - waa si waani gaani nda a; aa kan ni ne

angasno no a ko kae ni aio a mo nda n

na a nonda a mo a ga ko kande n arioLakkal ne i zaa n se no a ario goBogooga ne a se

57

7/31/2019 cew sonay

45/56

waa se no n ao gakka ne - To, ko kae a ao, a ga n no an kan ga

e ni se indoone kaa ma u ko, a na aio di, a kandaa ga no akka se

akka ne To, gaanu

gaanuakka na nga kama sae, ko oona a, do

zumu kaa a na a se ogooga se ogoogakuu no s wa a mana jnde zinji Hindoona kanakka na a no no a

To andunna ewo kan na seeda kaa ka ogoogo kuu kan ni di, n ga i e ga anda a

andunna ewo ga a ae ne aa de n maa ne andamze gonda akka,a kuu s a se anda kone Haa de n maa neaama ga aam, a sinda akka, ko e saamono, oe e saamo no de andunna a, nga wos ne kaa nga ne si no Came kan a akka s,

e oa n e aman no

Kulba Baaba

8

7/31/2019 cew sonay

46/56

OTRE, AANI, NDUNNA

Hn n ne Kore u, ne m s ng eene m s ng j gnda an u, ne m sng j eene, m s ng gnda Ndunn u,a ne m s ng eene ma s nga gnda ne uue se rn e go, an an u kn ne

n s g j o r, eene ne sKotrey ne m ng j are, ng no g kbiiro d1 n Koytrey smbu, ga jae g jare, i

S9

7/31/2019 cew sonay

47/56

,:A1

/ '

7/31/2019 cew sonay

48/56

TALAKA

Aboro nka kan ko goro saao ra, afo gondaaman boobo, afo snda a kuu. Kada kaa ga to,a ne nga angasno se a ma nga no an dum. A ne :

- To, n ga du.A ko ka an dumo aagu ka kande a se taaka

ta ano, a na duma.Hano fatta afofo; a na faru, a na aara; ano

kaa ga nn, a na w, a na aw bokoboko, a na barmakana fo te ka a dan. A ne nga angasno se nga goa ko ceec, amma nda kada to nga man kaa, a maano neera ka te nga se aman.

Kada to, abora mana kaa; caa na ano neera,a na nooro te gorongaar fo nda maae fo. Hano kantaaka kaa u, cora ne a se

- N amane ne.A cebe a se maaa da gorongaaro.Aora na maaa samu ga furo gano ra. A kaa

kwaara fo ra; kwaara dn, bonkon kan dd, kuuzaari fo no a ga te, amaar cae na a wa ka w, ma e ga tai dan kone, zama se kwaara sndamaaje. Hano kan abora kaa kwaara ra, bonkono

7/31/2019 cew sonay

49/56

.

mana u; mo ia ka o, kwaara or na camargu onkono kwaara, ka aan a kan s onkono mana u A n i s :

- Aloro no gonda maaj, wo din s no camana kaa ciiniKwaara or margu ka maaja d nooru ooo,

alora Cala maa s - Man ni maaja?A naa s :

- A na nraA na nooro a saati din ga a kaa ka gorongaaro samu ka furo

lao ra A kaa kwaara fo ra; kwaara din mo si o zama

7/31/2019 cew sonay

50/56

se sa googaa Ha o aoa googaaoaa, o o e

- o a o ukua o o aa a se o o

o a aloa googaao e oou ooo aoa

e aao ka a kaa u, aa aa se - a googaao A - A eA ooo kaa ga e aa s, waa ga a aa

s Kooo s a sue, ko o ga e a se

Hasan Daawi, Sdaani Tilabeeri.

7/31/2019 cew sonay

51/56

ITCI TCI

ne itaai taai ala itaai, nda a kue wooroga, aloo kulu ma gaaa rko ma ni waada Wooro kan te jiiri wotaai, a wokuue jiiri taai,a na ize taai a, aloo kan na wooro iiji kaaa era ma isa ni ea N da wande isa kurneee, iije sii i uwo a

Kua Baaba

7/31/2019 cew sonay

52/56

GU IN

A ne gu nka kan man kue we ne Taakoo, wo, kaa A ne: GumoN nan wande j, a a n se ze gu; n d ze

aa na go wokuue, ma a j; nda n aakasnakan go n nda game afome, ma ne a ma s da kaze nan anda, kuu ma kaa n kwaaa; nda a kaan kwaaa, a du n se ze fo ka onon ze aaa ga;n wande eeo mo gonda ze gu

Boo kan kaa n wnd kuu s ne kaa rko mafunand; aana, wo de ka zankaddu ka n wone wndo a, n go ga we jae.gu nka dn mana kue we

Kula Baaa

7/31/2019 cew sonay

53/56

BORO

Kwaa a no gonda oo ddu oo nza ga nga faakaae kala no ma ee, s an je

Boo nza faa mo s n ka te mnt nza faakaaeo a mana anje

ntne o nza nge ka t koze nda san

nooma, nda nooukon nza faa mo, saamo, nda munaa, nda taaa

Ziika oboz ooso

7/31/2019 cew sonay

54/56

WOBORO ZINATEER

Woboro kurneko zinateeri fo, a ne alboro foma kaa nga kwaara ciin guuru wo, a ne afo ma kaaciini guuru wo cindi fo Boro kan a naa ma kaaguuru wo din, bora kaa Bora go uwo ra kalawobora kurno kaa Aloro ne :

Man ne ga furo?Wobora ne: oon ka kala de ma furo tataro wo raA furoKala bora kan a ne ma kaa guuru wo cindi fo mo

3

7/31/2019 cew sonay

55/56

k ng sbnd wobo kuno hw nwobo di ne bo se

- n tto do ni k

bor ne se : Oo Wobo ne:- To smbu ng no

bor n ttro smbu mn be b h boofo go ttro r.

bo n ttro jre k moou n nukuu n furu ne :

74

Wss h to brk

G no bo kn go ttro mo sn ne : Ni no to brk wl G i kuu ru

7a omboyz, ooso

7/31/2019 cew sonay

56/56

TBLE des TRE

ntroductionoro jin diyo .oorindiddfugottj nd znkey

Krnye nd wonde m nd TngrHws zey d Zrm zeysey Bonhwey y jnti y jnt rmey nd LkkKoytey, Kni Ndunny lk tci tciI

Boro du oyboo zinteero

19

33

35

39

45

51

666